آشنایی با واحد پول هند
واحد پول رسمی کشور هند، روپیه است. هر روپیه به 100 پیس تقسیم می شود. این تقسیم بندی توسط بانک ذخیره هند کنترل می شود.
در نمادشناسی ارزی، روپیه هند را با INR نشان می دهند.
بانک رزرو ارز در هند، نقش مدیریتی پول این کشور را بر عهده دارد که در حقیقت، این مسئولیت از سال 1934 صورت گرفته است.
در سال 2010، علامت روپیه به شکل ₹ تصویب رسمی شد. چنین طرحی توسط D.Yadya Kumar طراحی شده است. این تصویر ترکیبی از صامت دواناگاری “र”(ra) و حرف بزرگ لاتین R، بدون نوار عمودی است.
گفته می شود که خطوط نواری موجود در طرح علامت روپیه، نشان دهنده نماد تمایل کشور برای کاهش اختلاف اقتصادی است.
در سال 2019، سکه های 1 روپیه کمترین مقدار استفاده را تجربه کرده اند؛ اما با توجه به ارزش نسبی پایین روپیه، دولت سکه های کمتر از 25 پیس را متوقف کرده است.
روپیه هند
نام روپیه از روپیا گرفته شده است که درواقع یک سکه نقره ای در گذشته بود. این سکه نقره ای وزن معادل 178 دانه نقره را با خود به همراه داشت.
روپیه برای اولین بار در اواخر دوره سلطنت، بین سال های 1540 و 1545، توسط سلطان شیر شاه سوری در قرن شانزدهم صادر شد.
ضرب این سکه در شمال هند صورت گرفت. چنین واحدی بعد از پایان مغول ها تا قرن بیستم نیز باقی ماند.
اگرچه در تاریخ از rupya نام برده شده است، اما مشخص نیست که آیا به طور دقیق به این سکه به صورت منحصر اشاره دارد یا خیر.
اولین نخست وزیر امپراتوری، حدود 290 الی 340 سال قبل از میلاد از سکه های نقره به نام rūpyarūpa یاد کرده است.
انواع دیگر سکه ها از جمله سکه های طلا (suvarṇarūpa)، سکه های مس (tāmrarūpa) و سکه های سربی (sīsarūpa) در نوشته نخستی
ن امپراتور اشاره شده اند .
بنا بر گفته های تاریخی، در سال 1770 روپیه های کاغذی شروع به انتشار کردند. با اینکه بیشتر کشور های جهان، ارزهای مبتنی بر طلا را استفاده می کنند، روپیه تا مدت ها مبتنی بر استاندارد نقره باقی ماند.
عدم پیروی از استاندارد جهانی سبب شد ارزش روپیه در قرن هجدهم کاهش یابد. در این زمان بسیاری از مستعمرات اروپایی از نظام نقره برچیده شده بودند. افزایش عرضه فلز و در نتیجه کاهش قیمت ها نسبت به طلا، این مسئله را ایجاد کرده بود.
روپیه هند در گذشته به 16 آنا تقسیم می شد؛ اما در سال 1957 تقسیم بندی روپیه به 100 پیس شکل گرفت.
دولت هند ابتدا ارزش روپیه را به پوند انگلیس متصل کرد. سپس در سال 1966 از دلار ایالات متحده پیروی کرد.
از سال 2010، دولت هند از نماد Rs یا Re برای اشاره به واحد پول خود استفاده می کرد. امروزه این نماد تغییر کرده است.
تاریخچه روپیه هند
همانطور که اشاره شد، ریشه روپیه به قرن 15 و 16م بازمی گردد؛ اما به طور کلی در بررسی تاریخ روپیه، به موارد زیر اشاره می شود:
- روپیه دهه 1800؛
- لایحه شورای هند؛
- کمیته فاولر؛
- دهه 1900؛
- مشکلات ناشی از استاندارد طلا.
از نظر تاریخی، کشف مقادیر زیاد نقره در ایالات متحده و چندین مستعمره اروپا، در سال 1873 وحشت عظیمی به وجود آورد. این رویداد به سقوط روپیه نیز معروف است.
در انگلیس، رکود منجر به ورشکستگی، تشدید بیکاری و توقف کارهای عمومی شد که تا سال 1897 ادامه داشت.
هند تحت تاثیر انقلاب مردم، در مقابل دستورالعمل شاهنشاهی سال 1825 که سعی در معرفی سکه های استرلینگ انگلیس داشت، واکنشی نشان نداد. در آن زمان، سکه ها توسط شرکت هند شرقی انگلیس کنترل می شدند.
در سال 1835، هند انگلیسی، استاندارد نقره تک فلزی را بر اساس روپیه هند تصویب کرد. این تصمیم به دلیل نامه ای بود که یکی از لورد ها در سال 1805 نوشته بود.
به دنبال جنگ استقلال اول در سال 1857، دولت انگلیس کنترل مستقیم هند را در دست گرفت.
از سال 1851، حاکمان طلا، به طور دسته جمعی در ضرابخانه سلطنتی در سیدنی دست به تولید زدند.
سال 1764 در پی تلاش برای ایجاد یک پادشاهی بر پایه طلای انگلیس و تبدیل به سکه امپراتوری، به خزانه داری بمبئی و کلکته دستور داده شد که واحد طلایی جدید را دریافت کنند اما حق صدور آن را نخواهند داشت.
در پی اتفاقاتی، انگلیس امید خود را برای جایگزینی پوند انگلیس به جای روپیه در هند از دست داد. آنان فهمیدند که نمی توانند دلار نقره شرکت های تنگه هنگ کنگی را با روپیه هند جایگزین کنند.
از زمان بحران 1873، چندین کشور به استاندارد طلا روی آوردند، البته که هند در سال 1890 به این جریان پیوست.
کمیته فاولر
کمیته ارز هند یا فاولر کمیته ای دولتی بود که در آوریل 1898 توسط دولت هند با مدیریت انگلیس تاسیس شد. این کمیته وضعیت ارز را در هند بررسی می کرد.
در جریان کمیته فاولر نقره به عنوان استاندارد متوقف شد و سیستم ارزی هند را به شکل امروزی رقم زد.
کمیته در سال 1898 با اعلامی صریح، طرفداری خود را از تاسیس نهایی پول بر مبنای طلا ترویج داد. اگرچه هدف هند موضوع متفاوت تری بود، اما در آن زمان، هدف مردم تحقق نیافت.
دهه 1900
در طول سال 1900 تا 1901، سکه های طلا یا حاکمان طلا به ارزش 6750000 پوند به مردم هند داده شد؛ اما برخلاف انتظار دولت، حتی نیمی از آن بازگردانده نشد.
بنابراین دولت به عنوان مجازات از دست دادن طلا، تمام طلا های نگه داری شده توسط دولت هند را در سال 1901 به بانک انگلیس منتقل کرد.
مشکلات ناشی از استاندارد طلا به دوره جنگ جهانی مرتبط است؛ زیرا در این دوره قیمت طلا کم بود و ارزش پوند استرلینگ خود را بسیار بالا نشان می داد.
تا سال 1925 که وینستون چرچیل وزیر مالیه وقت پادشاهی انگلستان را به مقام قبل از جنگ بازگرداند، سطح ارزش پوند بسیار کم بود؛ در نتیحه قیمت طلا نیز به سرعت سقوط کرد.
در سال 1917 خطر خیزش در هند علیه پول کاغذی به وجود آمده بود که این امر می توانست مشارکت انگلیس در جنگ را دچار نقصان کند.
طی سال های 1931 الی 1941، انگستان مقدار زیادی طلا را از هند و سایر مستعمرات خرید.
در 19 ژوئن 1934، قانون خرید نقره نیز وضع شد. با پرداخت گواهینامه کاغذی، حدود 4400 تن نقره نیز خریداری شد.
روپیه هند در سال 1947، جایگزین تمامی ارزهای قبلی شد.
سکه های روپیه هند
سکه در هند با مقادیر 50 پیس، یک، دو، پنج و ده روپیه صادر می شود. سکه هایی به ارزش 50 پیس در هند سکه کوچک خوانده می شوند. هر پیس معادل یک صدم پوند است.
سکه های برابر یا بالاتر از یک روپیه در هند به طور کلی سکه های روپی شناخته می شوند.
اسکناس های روپیه هند
ارز کاغذی در قالب های 5، 10، 20، 50، 100، 500 و 2000 روپیه هند صادر می شوند.
در قسمت پشت روپیه های کاغذی، فرقه ها با 15 زبان چاپ شده اند؛ اما در قسمت جلو، این فرقه ها به زبان هندی و انگلیسی چاپ می شوند.
اسکناس ها به طور مکرر با طرح های جدید از جمله تفاوت های مشخصی مانند سری ماهاتما گاندی با سری های جدید با همین نام، به روزرسانی می شوند. این نمونه ها شامل مضامین مختلف میراث هند هستند.
امنیت و جعل روپیع هند
هند دارای اقتصادی مبتنی بر پول نقد است که منجر به گردش ارز جعلی توسط افرادی شده است.
بانک ذخیره هند با نام RBI، طی سال های گذشته مجبور به تغییر و به روزرسانی انواع اسکناس های روپیه با ویژگی های امنیتی جدی شده است.
اسکناس هایی که ممکن است در ظاهر مشابه نمونه های قانونی باشند، توسط پولشویی ها و تروریست ها جعل می شوند.
به طور معمول، اسکناس هایی که دارای قیمت بالای روپیه هند هستند، در معرض جعل قرار دارند.
در سال 2016، دولت هند استفاده از پول نقد غیر قانونی و تقلبی را در تامین بودجه فعالیت های غیرقانونی تروریسم محکوم اعلام کرد.
در مجموع اسکناس های 500 و 1000 روپیه سری گاندی توسط جاعلان بسیار تخریب شدند.
نمونه های 500 روپیه جدید ماهاتما گاندی با ویژگی های پیشرفته همواره جایگزین سری قبلی می شود.
سخن آخر
روپیه واحد پول رسمی کشور هند است. این واحد پولی با نماد INR و یک نماد سمبولیک از زبان هندی با تلفظ ra و حرف لاتین R در بازار ارز نمایش داده می شود.
INR یکی از واحد های پولی است که هنگام تبدیل وابستگی از نقره به طلا، تا مدت ها تغییری در وابستگی خود ایجاد نکرد.
امروه روپیه به دلار ایالات متحده وابسته است. این وابستگی در طول جریانات تاریخی گوناگون، از واحد هایی چون پوند استراینگ و سایر دلار ها، درنهایت به دلار آمریکا منتهی شد.
امروزه وضعیت روپیه هند، حالتی شناور را تجربه می کند، اما این شناوری دارای نوسانات پیچیده ای است.
بیشترین چالشی که در حال حاضر روپیه تجربه می کند، جعل اسکناس است. این مسئله یکی از پیچیده ترین عوارض درگیری اسکناس روپیه گاندی با عوامل تروریستی و جاعل است.
دولت هند همواره در حال انجام تدابیری برای برابر شدن وضعیت اقتصادی کشور است. به همین منظور با تغییر سری های پولی، هم به منظور ایجاد وضعیت اقتصادی متناسب و هم مقابله با جعل، تلاش های فراوانی می کند.
