محاسبه ارزش ذاتی ارز و دلار
احتمالاً این سؤالات برای شما نیز پیش آمده است:
ارزش واقعی دلار چه قدر است؟
تا کی ریال در برابر دلار تضعیف خواهد شد؟
برای تعیین ارزش ذاتی هر ارزی در برابر هر ارز دیگر چه روش هایی وجود دارد؟
در ادامه با روش و تئوری هایی آشنا می شوید که بتوانید خودتان به سؤالات فوق پاسخ بدهید.
تئوری برابری قدرت خرید (Purchasing Power Parity)
تئوری برابری خرید بیان می کند که نرخ تبدیل ارزها با قیمت اجناس در دو کشور باهم رابطه دارد و رابطه ی آن دو به این صورت است که نسبت قیمت یک کالا در دو کشور باید برابر نسبت نرخ تبدیل دو ارز باشد. به عنوان مثال فرض کنید قیمت یک دفتر در آمریکا ۱$ است و همان دفتر در ایران قیمتش ۳۰۰۰ تومان است پس ارزش این ذاتی دلار باید ۳۰۰۰ تومان باشد زیرا اگر این تعادل برقرار نباشد باعث صادرات دفتر از کشور ارزان تر به گران تر می شود به عنوان مثال فرض کنید ارزش دلار در ایران ۵۰۰۰ تومان باشد در این صورت تولیدکننده دفتر که در ایران دفتر را ۳۰۰۰ تومان می فروشد، تصمیم می گیرد که دفتر را به آمریکا صادر کند و گران تر بفروشد و این صادرات باعث وارد شدن دلار به ایران و افزایش عرضه دلار و درنهایت رسیدن قیمت دلار به نقطه ای که دیگر صادرات دفتر به آمریکا برای تولیدکننده دفتر به صرفه نباشد ( یعنی دلار بشود ۳۰۰۰ تومان یا کمتر ) .
اما همه ما به خوبی میدانیم این تئوری در ایران در بیشتر مواقع کار نمی کند و همیشه اجناس و خدمات در آمریکا گران تر از ایران است اما چرا ؟ مشکلات این تئوری چیست؟
- در عمل برای صادرات باید هزینه حمل ونقل بپردازید که در بالا لحاظ نشده است.
- در گمرک کشورها ممکن است تعرفه های زیادی به کالا بخورد.
- در بسیاری از مواقع تجارت با آمریکا ( و سایر کشورها ) به خاطر تحریم ها برای ایران ممنوع است.
- بسیاری از کالاها قابل تجارت نیستند مثل: خانه، خدمات پزشکی، …
ارزش دلار چطور تعیین می شود؟
اما یک عامل مهم دیگر که حائز اهمیت است وجود تورم است که باعث می شود قیمت کالاها در ایران پیوسته افزایش یابند و درنتیجه طبق این نظریه تا زمانی که تورم ایران از تورم آمریکا بیشتر است، کالاهای ایرانی گران تر می شوند و برای حفظ تناسب نرخ دلار به ریال، تضعیف ریال در برابر دلار دور از انتظار نیست و مقدار این افت باید متناسب با اختلاف تورم ایران و آمریکا باشد.
یکی دیگر از کاربردهای تئوری برابری قدرت خرید در به دست آوردن قدرت خرید مردم یک کشور بر اساس تولید ناخالص داخلی آن کشور است. برای مثال درآمد متوسط افراد ایرانی در سال ۹۴ تقریباً ۵۰۰۰$ در سال است درحالی که این مقدار سال ۲۰۱۵ در آمریکا ۵۶۰۰۰$ بود.
اما آیا قدرت خرید یک فرد آمریکایی ۱۱٫۲ برابر یک فرد ایرانی بود؟
خیر- این معیار برای سنجش قدرت خرید معیار مناسبی نیست زیرا کالاهای آمریکایی بسیار گران تر از کالاهای ایرانی بودند.
برای رفع این مشکل درآمد سرانه هر فرد برحسب دلار را بر اساس قیمت یک سبد کالایی مشخص تعدیل می کنند که عدد به دست آمده برای ایران طبق آمار بانک جهانی ۱۶۵۰۰$ بود یعنی قدرت خرید یک فرد آمریکایی تقریباً ۳ برابر یک ایرانی بود نه ۱۱ برابر.
لیست زیر رتبه بندی ۲۰ کشور برتر بر اساس سرانه تولید ناخالص داخلی هر فرد تعدیل شده بر اساس قدرت خرید است:
که در این لیست ایران رتبه ۶۰ ام را دارد. پس مراقب باشید اگر به دنبال مهاجرت به یک کشور دیگر با هدف افزایش قدرت خرید خود هستید، کشوری مثل کانادا یا آمریکا بهترین گزینه شما نیستند.
بورس ایران از نوسانات نرخ دلار تأثیرات به سزایی می پذیرد. لازم است مقاله ای تحت عنوان ” ایندکس دلار و رابطه آن با بورس ایران ” را با کلیک بر اینجا مطالعه نمایید.
تهیه و تنظیم : خشایار بدیعی
