در سال های اخیر توجه و اقبال عمومی به بازار ارزهای دیجیتال افزایش بسیاری داشته است. این موضوع سبب شده است افراد زیادی بدون دانش معاملاتی بالا، وارد بازار شوند و معامله کنند. معمولاً افراد تازه کار و غیرحرفه ای بدون تحلیل وضعیت بازار، تنها براساس احساسات خود اقدام به خرید و فروش می کنند. شاخص ترس و طمع به عنوان یک اندیکاتور تحلیلی، دو حس متفاوت «ترس» و «طمع» میان معامله گران را در قالب اعداد و به صورت کمی نمایش می دهد. در ادامه این مطلب به بررسی این مفهوم در تریدینگ ویو می پردازیم.
شاخص ترس و طمع چیست؟
ترس و طمع یا fear and greed یکی از شاخص های تحلیلی در بازار ارزهای دیجیتال شناخته می شود. برای اینکه به خوبی با این مفهوم آشنا شویم بهتر است به طور جداگانه مفهوم شاخص و ترس و طمع را بررسی کنیم.
در بیانی ساده، شاخص یا اندیکاتور، با دریافت و ترکیب چندین داده مختلف، یک معیار اندازه گیری ثابت ایجاد می کند. همچنین به عنوان وزنه ای برای بررسی احساسات بازار استفاده می شود. معامله گران حرفه ای برای آنکه بتوانند وضعیت آینده بازار را بررسی کنند در کنار ابزارهای تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی از اندیکاتور مذکور استفاده می کنند.
به این ترتیب زمانی که بازار با افزایش قیمت همراه بوده و حالت صعودی داشته باشد، حس طمع خریداران نیز افزایش پیدا کرده و عدد این شاخص به سمت عدد صد حرکت می کند. در بازار نزولی نیز برعکس حالت قبلی، با نزولی شدن قیمت ها و ایجاد حس ترس در معامله گران، تمایل به سمت عدد صفر می رود.
دسته بندی شاخص ترس و طمع
با توجه به اینکه عدد در چه بازه ای قرار داشته باشد، این شاخص در دسته بندی های مختلف قرار می گیرد.
- extreme fear یا ترس شدید: زمانی که عدد در بازه صفر تا 25 باشد، نشان دهنده ترس شدید میان فروشندگان است.
- fear یا ترس: زمانی که اندیکاتور در بازه 25 تا 50 باشد، نشان دهنده وجود حس ترس در میان سرمایه گذاران است.
- neutral یا خنثی: زمانی که شاخص روی عدد 50 قرار داشته باشد، نشان دهنده وضعیت برابر حس ترس و طمع در میان معامله گران است.
- Greed یا طمع: زمانی که در بازه 50 تا 75 باشد، نشان دهنده افزایش حس طمع در میان معامله گران است.
- extreme greed یا طمع شدید: زمانی که در بازه 75 تا 100 باشد، نشان دهنده وجود طمع زیاد میان سرمایه گذاران برای خرید و کسب سود بیشتر است.
استفاده از شاخص در معاملات
اکنون که با این مفهوم آشنا شدیم، سؤالی که پیش می آید آن است که چطور می توان از این اندیکاتور در معاملات خود استفاده کرد. در شرایطی که شاخص ما در بازه ترس شدید قرار داشته باشد، بهتر است دست نگه دارید و منتظر کاهش قیمت بمانید.
چراکه در این شرایط معامله گران حرفه ای نیز خریدی انجام نمی دهند و کاهش میزان تقاضا سبب افت قیمت کوین مورد نظر خواهد شد.
پس از کاهش قیمت اگر کوین مورد نظر از نظر تکنیکال و فنی دارایی ارزشمندی به حساب آید، مجدداً تمایل به خرید آن افزایش پیدا می کند. با شروع روند صعودی بازار نیز شاخص ترس و طمع رشد کرده و به سمت بازه خنثی یا neutral حرکت می کند.
در حالت دوم، شرایطی را در نظر بگیرید که طمع شدید بازار و افزایش خرید یک کوین سبب افزایش میزان شاخص ترس و طمع شده است. در این شرایط معمولاً به دنبال رشد ناگهانی قیمت و اشباع خرید، باید انتظار افت قیمت را هم داشته باشیم. به همین دلیل در این شرایط معامله گران حرفه ای قبل از افت قیمت شروع به فروش دارایی خود می کنند.
شاخص ترس و طمع در تریدینگ ویو
اگر شما هم قصد دارید برای انجام معاملات دقیق تر و مطمئن تر در کنار سایر ابزارهای معاملاتی از شاخص ترس و طمع هم استفاده کنید، لازم است به سایت تریدینگ ویو مراجعه کنید.
وب سایت تریدینگ ویو یکی از محبوب ترین ابزارهای تحلیل تکنیکال در میان کاربران بازارهای مالی است. برای شروع تنها کافی ا ست مانند مراحل زیر عمل کنید:
- ابتدا از طریق آدرس https://www.tradingview.com/ به وب سایت رسمی سایت تریدینگ ویو بروید.
- پس از ورود به این وب سایت براساس نیاز خود بازار مالی مورد نظر را از میان بازار کریپتو، فارکس، سهام و… انتخاب کنید.
- پس از آن با کلیک روی گزینه see more on advanced chart، نماد مورد نظر را انتخاب کنید.
- پس از انتخاب کوین مورد نظر به صفحه جدیدی هدایت می شوید، در این صفحه از طریق قسمت اندیکاتورها گزینه fear/greed index را انتخاب کنید.
مزایا و معایب استفاده از اندیکاتور ترس و طمع
ترس و طمع نیز مانند هر شاخص معاملاتی دیگر، مزایا و معایبی دارد که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم.
مزایا
- استفاده از این شاخص در کنار تحلیل تکنیکال بنیادی می تواند بسیار مفید باشد.
- می تواند برای شناسایی بهترین زمان خرید و فروش استفاده شود.
- به کمک این شاخص، معامله گر تسلط بیشتری بر احساسات لحظه ای خود در هنگام خرید و فروش خواهد داشت.
معایب
- با استفاده از آن امکان پیش بینی عواملی که سبب تغییر بازار می شوند، وجود ندارد.
- عوامل تأثیرگذار بر روند نزولی بازار و اصلاحات عمده بازار بیشتر از آنکه ارتباطی با شاخص ترس و طمع داشته باشند، به عوامل اقتصادی مربوط می شوند.
- ترس شدید در بازار می تواند معنای مختلف داشته باشد. در شرایطی ترس شدید به معنای فرصت کوتاه مدت و در شرایط دیگر به معنای شروع یک بازار نزولی است. برای تشخیص این دو از هم باید علاوه بر شاخص عوامل دیگر را هم مدنظر قرار دهیم.
ترکیب تحلیل تکنیکال با شاخص
مانند اندیکاتور RSI می توان از این شاخص برای مشاهده نواحی اشباع خرید و اشباع فروش استفاده کرد. علاوه بر این، برای معامله گران این امکان را فراهم کرده است تا بتوانند برای پیدا کردن نقاط ورود به بازار از روندهای آن بهره بگیرند.
همان طور که در تصویر بالا مشخص است، در این نمودار گذشته بازار و شکسته شدن روند منفی در فوریه سال ۲۰۱۹ مشاهده می شود. براساس نمودار روند منفی نمودار در این دوره شکسته شده و شاخص هم در محدوده 30 تا 40 واقع شده است (در این بازه، قیمت در زیر 4,000 دلار است) که به این محدوده، محدوده ترس می گویند. برایند این شکست سبب شد تا قیمت به سطح 13,000 دلار برسد و در محدوده طمع روند سقوط شروع شود.
نمودار تاریخچه ی آن در بازار ارزهای دیجیتال
برای آنکه معامله گران بتوانند وضعیت آینده بازار ارزهای دیجیتال محبوب همچون بیت کوین را به خوبی پیش بینی کنند، سوابق و داده های مربوط به این کوین ها را بیشتر بررسی می کنند. نمودار نوسانات شاخص ترس و طمع بین سال های 2018 تا 2019 را در نظر بگیرید، با مشاهده این نمودار می توان نکاتی را استخراج کرد.
- هنگامی که اندیکاتور در روند نزولی بوده و توالی سقف های نموداری رو به پایین است، معامله گران با احساس ترس از افت بیشتر قیمت روبه رو هستند. درنهایت وجود این ترس سبب می شود معامله گران با احتیاط بیشتری عمل کرده و سرمایه خود را از بازار خارج کنند. به دنبال خارج کردن سرمایه توسط معامله گران، حجم سرمایه جاری در بازار کاهش پیدا می کند. در نتیجه آن نیز میزان نوسانات کمتر شده و روند افت قیمتی ادامه دار خواهد شد.
- برعکس مورد قبلی، در شرایطی که نمودار روند صعودی داشته و شروع به ساختن کف های نموداری بالاتر از یکدیگر می کند، می توان گفت میزان احساس ترس در میان معامله گران کاهش یافته است. به این ترتیب حرکت صعودی شاخص ترس و طمع سبب افزایش سرمایه ورودی به بازار می شود. در این شرایط معامله گران به افزایش قیمت خوش بین خواهند بود.
این شرایط تا زمانی ادامه پیدا می کند که نمودار به سوی بازه «طمع شدید» حرکت کند. با ورود به محدوده طمع شدید و اشباع شدن قیمت ها، شاهد شروع مجدد روند نزولی بازار و کاهش قیمت ها خواهیم بود.
فومو و فاد چه نقشی دارند؟
فومو (FOMO) و فاد (FUD) دو مورد از چندین اصطلاح رایج در دنیای ارزهای دیجیتال هستند. این دو اصطلاح به احساسات انسانی معامله گران بازار اشاره دارند. فاد (FUD) کوتاه شده سه کلمه Fear به معنای ترس، Uncertainty به معنای عدم اطمینان و Doubt به معنای ابهام است. عبارت فومو (FOMO) نیز کوتاه شده عبارت Fear of Missing Out و به معنای ترس از دست دادن است.
برای مثال شرایطی را در نظر بگیرید که قیمت یک کوین در حال افزایش است، سرمایه گذاران با ترس از دست دادن (FOMO) موقعیت پیش آمده و کسب سود، بدون در نظر گرفتن سایر فاکتورها اقدام به خرید کوین می کنند. همان طور که ملاحظه کردید، این دو می توانند در شاخص ترس و طمع تأثیر مستقیم داشته باشند.
نوسانات بازار ارزهای دیجیتال در شاخص ترس و طمع
به طورکلی بازار ارزهای دیجیتال یک بازار پرنوسان است. قیمت کوین ها تحت تأثیر عوامل مختلف در روزها و هفته های مختلف دچار تغییر می شود. اگر یک کوین در سه هفته اخیر قیمت ثابت و پایداری داشته باشد، می توان گفت نوسان آن کم بوده است.
چنانچه همان کوین در این بازه زمانی تغییرات قیمتی زیادی داشته باشد، می توان گفت بازار نوسانی بوده است. به دنبال نوسانی بودن بازار شاخص ترس و طمع نیز با تغییرات زیادی همراه خواهد بود.
حجم معاملاتی در یک بازه مشخص و تأثیرات آن
منظور از حجم معاملات، تعداد معاملات خرید و فروشی است که در یک بازه زمانی بر روی یک کوین انجام شده است. از آنجا که حجم معاملات با حجم بازار رابطه مستقیم دارد، با کاهش معاملات حجم بازار نیز کاهش پیدا می کند. به این ترتیب تغییر حجم معاملات بر ترس و طمع تأثیر مستقیم خواهد داشت.
رسانه و تأثیر آن بر شاخص ترس و طمع
رسانه هایی مانند شبکه های اجتماعی، مصاحبه افراد تأثیرگذار در بازار ارزهای دیجیتال و اخبار اقتصادی و سیاسی می توانند تأثیر مستقیمی بر بازار و قیمت گذاری کوین ها داشته باشند. در مواردی یک خبر سیاسی یا حتی یک اظهارنظر ساده یک شخص تأثیرگذار به سرعت در وضعیت بازار تغییر ایجاد کرده است.
به این ترتیب که به دنبال تغییر (افزایش یا کاهش) قیمت کوین و تغییر میزان تقاضای بازار، عدد شاخص نیز تغییر کرده است.
تسلط یا دامیننس بازار و تأثیر آن بر اندیکاتور ترس و طمع
در بازار ارزهای دیجیتال منظور از دامیننس یک کوین میزان تسلط آن بر بازار است؛ برای مثال دامیننس بیت کوین شاخصی است نشان می دهد چه مقدار از کل ارزش بازار ارزهای دیجیتال از بیت کوین تشکیل شده است.
به این ترتیب هر چه میزان دامیننس بیت کوین افزایش پیدا می کند، سرمایه گذاران بیشتری با فروش آلت کوین ها سرمایه خود را وارد بازار بیت کوین می کنند. این موضوع نشان دهنده ترس معامله گران است؛ یعنی هر چه تسلط یک کوین بر بازار بیشتر باشد، ترس سرمایه گذاران مانع خرید سایر کوین ها می شود.
در شرایطی که دامیننس بیت کوین در بازار ارزهای دیجیتال کاهش پیدا می کند، سرمایه گذاران با طمع بیشتری جرئت خرید و سرمایه گذاری در سایر کوین ها را پیدا می کنند. به این ترتیب می توان گفت دامیننس تأثیر مستقیمی بر شاخص ترس و طمع خواهد داشت.
تمایل یا ترند و تأثیر آن بر شاخص ترس و طمع
ترند بازار یا همان تمایل سرمایه گذاران برای خرید یک کوین خاص، یکی دیگر از عوامل مؤثر است. حجم جست وجو در گوگل می تواند منبع مناسبی برای پی بردن به ترند روز باشد. برای محاسبه این معیار می توانید از اطلاعات موجود در گوگل ترندز استفاده کنید.
ضریب تأثیرگذاری اجزای مختلف
باید توجه داشته باشید تمام عوامل مذکور به یک میزان بر این شاخص تأثیر ندارند. در جدول زیر سهم هریک از این عوامل آورده شده است.
| عامل مؤثر بر شاخص ترس و طمع | میزان تأثیرگذاری بر این شاخص |
| نوسانات بازار ارزهای دیجیتال | 25 درصد |
| حجم معاملاتی در یک بازه مشخص | 25 درصد |
| رسانه و شبکه های اجتماعی | 15 درصد |
| تسلط یا دامیننس بازار | 25 درصد |
| تمایل معامله گران یا ترند روز | 10 درصد |
نحوه محاسبه شاخص ترس و طمع
معامله گران حرفه ای برای آنکه معامله مطمئن تری داشته باشند قبل از هر خرید و فروشی از ابزارها و شاخص های معاملاتی استفاده می کنند. بی شک یکی از شاخص های مهم، ترس و طمع است. برای محاسبه، ابتدا حجم معاملات فعلی کوین مورد نظر را با میانگین حجم معاملات 30 و 90 روزه آن مقایسه کرده و تمام فاکتورهای تأثیرگذار بر این شاخص را در نظر می گیریم.
به این ترتیب، اگر به صورت روزانه خرید کوین مورد نظر با حجم بالا اتفاق بیفتد، شاخص کلی ترس و طمع بالاتر رفته و به سمت طمع بیشتر حرکت می کند.
نحوه تأثیرگذاری Fear and Gread در بازار
براساس نظر کارشناسان و معامله گران حرفه ای بازار، معامله گران در شرایطی می توانند از اندیکاتور ترس و طمع استفاده کنند که فقط قصد ورود یا خروج از بازار را داشته باشند. این اندیکاتور کمک می کند معامله گر در زمان درستی اقدام به خرید یا فروش کوین کند.
شرایطی را در نظر بگیرید که در بازار بیت کوین ترس در میان معامله گران قوی تر از طمع باشد، در این شرایط خرید و فروش بیت کوین در مقایسه با ارز واقعی این دارایی با نرخ پایین تری انجام می شود.
همچنین در شرایطی که طمع قوی تر باشد، خرید و فروش بیت کوین با نرخی بسیار بالاتر از ارزش واقعی این کوین انجام می شود. به این ترتیب ترس و طمع می تواند بر وضعیت بازار یک رمزارز مؤثر باشد.
آیا باید از شاخص ترس و طمع در معاملات ارزهای دیجیتال استفاده کرد؟
داشتن هدف و استراتژی دو عامل بسیار مهم در انجام معاملات ارزهای دیجیتال است. معامله گرانی که هدف و استراتژی مشخصی داشته باشند، در شرایط مختلف بازار می توانند احساسات انسانی خود را کنترل کنند و تصمیمات منطقی و درستی بگیرند.
از نظر بسیاری از کارشناسان بازار، ترس و طمع اندیکاتوری کاربردی و مفید است. براساس توصیه این افراد، برای خرید در کف قیمت باید ترس را در نظر داشته باشید. همچنین برای اینکه بدانید قیمت فعلی کوین مورد نظر با ارزش واقعی آن کوین مطابقت دارد یا نه، باید طمع را در نظر داشته باشید.
آیا می توان از این شاخص برای تحلیل بلندمدت استفاده کرد؟
با هر باری که بازار، صعودی و نزولی می شود، احساسات بازار نیز دچار تغییر می شود؛ از این رو نمی تواند ترس و طمع را برای یک بازه زمانی طولانی مدت استفاده کند. معامله گرانی که به صورت روزانه خرید و فروش می کنند به منظور نوسان گیری از این شاخص استفاده می کنند.
در مقابل افرادی که از استراتژی سرمایه گذاری بلندمدت استفاده می کنند و قصد هولد ارز دیجیتال را داشته باشند این اندیکاتور مناسب آن ها نیست.
شاخص ترس و طمع، شمشیر دو لبه
این میزان نیز مانند سایر شاخص های معاملاتی موجود، به تنهایی نمی تواند کمکی به معامله گران کند؛ چراکه ابزارها و شاخص های معاملاتی باید با توجه به نوع استراتژی فرد و در کنار هم استفاده شوند. از آنجا که هنگام استفاده از این شاخص ها همیشه باید درصدی از خطا و اشتباه را در نظر بگیریم، استفاده از چند نوع شاخص توصیه می شود.
به این ترتیب زمانی که ترس و طمع هم زمان با سایر شاخص ها و ابزارهای مکمل استفاده می شود، درصد خطا کاهش می یابد و تحلیل بازار با صحت بیشتری انجام می شود. در غیر این صورت ریسک ضرر و زیان معامله شما بسیار بالا خواهد بود.
احساسات دیگری که بر بازار تأثیرگذارند
علاوه بر ترس و طمع احساسات دیگری هم می توانند بر نوع معامله معامله گران تأثیر داشته باشند. برخی از مهم ترین احساسات تأثیرگذار بر بازار عبارت اند از:
- خستگی: حس خستگی سبب می شود معامله گر پوزیشن قبلی را نیمه کاره رها کرده و پوزیشن جدیدی باز کند.
- غرور: زمانی که معامله گر پشت سر هم چندین معامله موفق داشته باشد، حس غرور و شکست ناپذیر بودن سبب می شود معاملات پرریسک تری انجام دهد.
- ناامیدی و سرخوردگی: زمانی که با وجود رشد بازار معامله گر از بازار جا مانده و تسلطی بر پوزیشن های معاملاتی خود نداشته باشد با این حس روبه رو خواهد شد.
- امید واهی: این حس در معامله گرانی اتفاق می افتد که بدون تحلیل بازار پوزیشن های معاملاتی جدیدی باز می کنند. درواقع این افراد برای کسب سود امید واهی دارند.
- نگرانی و استرس: اگر معامله گری با سرمایه اصلی خود وارد بازار معاملات شود همواره استرس و ترس از دست دادن سرمایه خود را دارد. درحالی که همواره توصیه می شود افراد باید با سرمایه مازاد خود وارد بازارهای معاملاتی شوند.
