نوسان و ریسک جزو ذات بازار سرمایه بوده و در طول سالیان هم شاهد آن بوده ایم. اینکه بورس به رشد شگفت انگیزی می رسد و پس از یک دوره زمانی، قیمت سهام دوباره پایین می آید و به عبارتی شاهد ریزش سهام در بورس هستیم، موضوع جدیدی نیست. مساله اینجاست که بسیاری از تازه واردان بورس وقتی با اولین نزول قیمتی در سبد سهام خود رو به رو می شوند، این احساس ترس را دارند که سود به دست آورده و اصل پول خود را از دست می دهند و همین موضوع باعث می شود که همان انبوه تقاضا برای خرید سهام به تقاضا برای فروش تبدیل شود. اما آن چه در این بین اهمیت دارد این است که به صورت دقیق تری با مفاهیمی چون ریزش و اصلاح آشنا شویم، در این مقاله به بررسی مفهوم “ریزش بورس” خواهیم پرداخت.
ریزش بورس (stock market crash)
برای تعریف ریزش شاید بهتر باشد در ابتدا به بررسی اصلاح بپردازیم:
قیمت ها و روند سهام همواره به صورت صعودی حرکت نمی کنند و اکثرا حرکت آن ها به صورت پلکانی می باشد و در صورتی که قیمت سهام بیشتر از اندازه واقعی خود رشد کند و یا به قصد حفظ و برداشت سودآوی ناشی از افزایش قیمت سهام، سرمایه گذاران اقدام به فروش سهام خود می کنند اما ریزش و اصلاح سهم چه زمانی رخ می دهند اصلاح قیمت سهم در واقع حرکتی است که قسمتی از روند غالب بازار را خنثی می کند به این معنی که قیمت برخلاف موج اصلی حرکت می نماید. به طور کلی سهم به صورت پیوسته صعود یا نزول نمی کند و معمولاً صعود یا نزول آن بصورت پلکانی می باشد. وقتی که قیمت ها بیش از اندازه واقعی خود رشد کنند به واسطه همین امر سرمایه گذاران اقدام به فروش سهام خود می کنند اگر این رشد قیمتی بیش از حد باشد در ادامه باعث ایجاد فروش های سنگین تری می شود که این دوران را دوران اصلاح قیمت سهام می گویند. ریزش قیمت را می توان با مثال شاخص بهتر توضیح داد، در دوران اصلاح تمام شرکت های حاضر در بورس دچار افت قیمت نمی شوند اما در زمان ریزش شاخص با منفی شدن دسته جمعی سهام شرکت ها مواجه خواهیم بود. در این مدت با تشکیل صف های فروش به صورت سریع و در طولانی مدت، ارزش سهام شرکت ها به شدت و در کوتاه ترین زمان کاهش می یابد.
تعریف پذیرفته شده ای برای اصلاح قیمت یا correction price وجود ندارد، اما عموماً وقتی شاخص سهامی بیش از ۱۰ درصد سقوط می کند، اغلب گفته می شود که به محدوده اصلاح قیمت وارد شده است. این اصطلاح به این دلیل استفاده می شود که «اصلاح» روند بالا رفتن قیمت را متوقف کرده و قیمت ها را به روند طولانی مدت خود باز می گرداند. به عبارتی افراد، اصلاح سهم را در کاهش نسبی قیمت ها در یک روند صعودی می دانند. موردی که ممکن است تازه واردان بورس آن را با ریزش اشتباه بگیرند. سقوط یا ریزش بازار سهام به معنای کاهش چشم گیر و ناگهانی قیمت سهام در بخش های مهم و تأثیرگذار بازار سهام است که منجر به کاهش قابل توجهی در ارزش اوراق می شود. هراس (panic) به همان اندازه ی عوامل بنیادی اقتصاد بر سقوط بازار تأثیر می گذارد. سقوط های بازار اغلب ازحباب اقتصادی بازار سهام پیروی می نمایند. سقوط بازار سهام در واقع پدیده ای اجتماعی است که رخدادهای بیرونی اقتصادی با روانشناسی و رفتار جمعی، ترکیب شده اند و در یک چرخه متناوب شکل می گیرد که در آن فروش توسط برخی از شرکت کنندگان بازار، شرکت کنندگان بیشتری را وادار به فروش می کند و در واقع آن ها را نسبت به فروش تحریک می کند. به طور کلی سقوط بازار معمولاً در شرایط زیر رخ می دهند:
دوره ای طولانی مدت از افزایش قیمت سهام و خوش بینی بیش از حد اقتصادی، بازاری که در آن نسبت P/E بیشتر از میانگین بلندمدت می شود، و استفاده گسترده از حاشیه بدهی و اهرم توسط شرکت کنندگان بازار رخ می دهد نکته مهم برای سرمایه گذاران ان است که در فرآیند خرید و فروش در بورس باید عددی را به عنوان حد ضرر و عددی را هم به عنوان حد سود برای خودتان در نظر بگیرید و سعی کنید که این اعداد را مد نظر خود داشته باشید. در نظر داشته باشید که تعیین حد ضرر و حد سود به تحلیل تکنیکال و استراتژی و انتظار شما از روند سوددهی سهم بستگی خواهد داشت.
