افرادی که قصد انجام معاملات سودآور در بازار ارزهای دیجیتال را دارند، باید با انواع مختلف شاخص ها، ابزارهای تجزیه و تحلیل و اصطلاحات به کاررفته در توصیف موقعیت های مختلف این بازار آشنایی داشته باشند. NUPL کوتاه شده عبارت Net Unrealized Profit/Loss بوده و یکی از مهم ترین شاخص های کاربردی در بازار ارزهای دیجیتال است که در فوریه سال ۲۰۱۹ برای تعیین کل سود یا کل زیان حاصل از جابه جایی یک سکه ایجاد شد. در ادامه این مطلب به معرفی شاخص NUPL و چگونگی پیش بینی پامپ و دامپ بازار می پردازیم.
شاخص NUPL چیست؟
شاخص NUPL با هدف اندازه گیری کل میزان سود و زیان حاصل از عرضه در گردش یک ارز ایجاد شده است. برای اندازه گیری این شاخص، هر ارز موجود در گردش، از طریق تفاوت میان قیمت فعلی ارز و آخرین تغییر قیمت ارز سنجیده می شود. کم کردن زیان تحقق یافته از سود تحقق یافته نیز روش دیگری برای محاسبه این شاخص است.
درواقع از طریق سود تحقق یافته، ارزش تمام ارزهایی که قیمت فعلی آن ها بالاتر از قیمت قبلی آن هاست، اندازه گیری می شود. برعکس این موضوع نیز صادق است؛ یعنی می توان به کمک ضرر تحقق یافته، ارزش تمام ارزهایی را که قیمت فعلی آن ها پایین تر از قیمت قبلی آن هاست، اندازه گیری کرد. تفاوت میان این دو را NUPL می گویند.
بررسی شاخص NUPL بیت کوین
براساس تاریخ بازار، مقادیر پایین تر از 0.25- نشان دهنده «کاپیتولاسیون/ Capitulation» و مقادیر بالاتر از 0.75 نشان دهنده «رضایت/ euphoria» است. این امر نشان دهنده آن است که احتمالاً صعود بازار نزدیک است.
- مقادیر بالاتر از صفر یا NUPL مثبت، موقعیتی همراه با سود خالص را نشان می دهد؛ به این معنا که تعداد ارزها و سرمایه گذارانی که در موقعیت سوددهی قرار دارند، بیشتر از گروهی است که متحمل ضرر شده اند. در این حالت، Market cap از Realized cap بزرگ تر است. این موضوع نشان می دهد قیمتی که در بازار معامله می شود، بالاتر از قیمت مورد انتظار شبکه است.
- مقادیر پایین تر از صفر یا NUPL منفی، موقعیتی همراه با ضرر خالص را نشان می دهد. برخلاف حالت قبلی، در این مورد بیشتر سرمایه گذاران در وضعیت ضرر قرار گرفته اند. در این حالت Realized cap از Market cap بزرگ تر است. این موضوع نشان دهنده آن است که قیمتی که در بازار معامله می شود بیشتر از قیمت مورد انتظار شبکه است.
آستانه های رسم شده در بالاتر از سطح 0.25 نشان دهنده «optimism» و نقاط بالاتر از سطح 0.5 نیز نشان دهنده «belief» است. در طول سال های 2011، 2013 و 2017 بالاترین مقادیر NUPL گزارش شده است که بالاترین ارزش NUPL ثبت شده در تاریخ برابر با 0.878 و به سال 2011 مربوط می شود.
- قرمز: کاپیتولاسیون | فاز تسلیم و کلافه شدن شدید سرمایه گذارها
- نارنجی: امید، ترس | فاز تردید با قابلیت ریسک
- زرد: خوش بینی، اضطراب | فاز خوش بینی اما با احتیاط
- سبز: باور، انکار | فاز اختلاف نظر بین استادان (فازی بین اضطراب و طمع)
- آبی: سرخوشی، طمع | فاز بسیار حساس و احساسی همراه با سخت ترین نوع تصمیم گیری
علاوه بر نمودار بالا که مربوط به بازه ای 10 ساله است، بد نیست به تغییرات جالبی که در 21 اکتبر 2021 ثبت شده نیز نگاهی بیندازیم. در این تاریخ برای اولین بار براساس یک روند صعودی، مقادیر شاخص NUPL از 0.5 عبور کرده که این موضوع نشان دهنده «Belief» است.
جالب است بدانید بالاترین مقدار NUPL، برابر با 0.74 بوده و در 21 فوریه 2021 به دست آمده است. این تغییرات، با رسیدن بیت کوین به بالاترین قیمت آن زمان یعنی 57423 دلار مصادف شده بود.
بررسی شاخص NUPL اتریوم
براساس روند تاریخی بازار، NUPL نقش مؤثری در تعیین قله های نمودار اتریوم داشته است. قله موجود در سال 2016 دارای ارزش 0.872، قله سال 2017 دارای ارزش 0.96 و قله سال 2018 نیز در بالاترین سطح خود یعنی 0.912 بوده است.
با نگاهی به تغییرات ثبت شده از نوامبر 2020، متوجه می شویم بالاترین مقدار NUPL برابر با 0.734 بوده و مربوط به زمانی می شود که ارز ETH در قیمت 1953 دلار معامله می شده است. با وجود اینکه در مقاطعی ارزش ETH در بالاترین حد خود قرار گرفته، اما مقدار NUPL در این مقاطع برای ETH برابر با 0.718 بوده است. با توجه به اینکه در قله های قبلی شاهد NUPL 0.90 بوده ایم، به نظر می رسد فضای کافی برای رشد ETH وجود داشته باشد.
طرح پامپ (Pump) و دامپ (Dump) در بازار ارزهای دیجیتال به چه معناست؟
طرح پامپ و دامپ در بازار سرمایه موضوع جدیدی نیست و دهه ها قبل از شکل گیری بازار ارزهای دیجیتال نیز وجود داشته است. در بازار سهام سنتی، طرح پامپ و دامپ بازارهای سهام به صورت زیر عمل می کند. گروه کوچکی از سرمایه گذاران را در نظر بگیرید که با هماهنگی یکدیگر سهام کم ارزش یک شرکت باارزش بازار (market capitalization) پایین را انتخاب و خریداری می کنند. این اقدام آن ها در وهله اول سبب بروز جهش قیمت می شود.
در مرحله بعدی، از جانب این سرمایه گذاران، تماس هایی با سرمایه گذاران بالقوه خصوصی گرفته شده و با ارائه اطلاعات نادرست و ادعای کسب سودهای بزرگ، آن ها را به خرید سهام شرکت متقاعد می کنند. مدت کوتاهی پس از خرید متعدد از جانب سرمایه گذاران بالقوه، ارزش سهام مدنظر بالا می رود. در این مرحله، سرمایه گذاران اولیه قبل از سقوط قیمت ها، سهم های خود را فروخته و سود کسب می کنند.
همان طور که ملاحظه شد، این طرح نوعی کلاه برداری بوده و راه خود را از بازارهای سنتی به بازار ارزهای دیجیتال بازکرده است. این طرح در بازار ارزهای دیجیتال دچار تغییراتی شده و به دلیل ماهیت غیر قابل تنظیم فضای ارزهای دیجیتال، طراح پامپ و دامپ در این فضا با قدرت در حال اجراست.
این گونه طرح ها ارزهای دیجیتال با سرمایه کم را هدف قرار می دهند؛ چراکه این گروه از ارزهای دیجیتال به راحتی با حجم معاملات کم دست کاری می شوند. در فضای ارزهای دیجیتال، به جای استفاده از تماس های تلفنی سنتی برای ترغیب سرمایه گذاران به خرید یک ارز خاص، از فضای اینترنت برای انتشار اخبار نادرست و اطلاعات جعلی استفاده می شود.
نحوه تشخیص پامپ و دامپ در بازار ارزهای دیجیتال
ساده ترین راه برای شناسایی طرح پامپ و دامپ، توجه به بازه های زمانی هایی است که در آن ها قیمت یک ارز ناشناخته به طور ناگهانی و بدون دلیل منطقی افزایش پیدا می کند. تغییرات ناگهانی قیمت را می توان به راحتی از طریق نمودار قیمت یک ارز مشاهده کرد؛ برای مثال سایت Coincheckup، معیاری را تعیین کرده که براساس آن در کمتر از 5 دقیقه، قیمت با افزایش 5 درصدی مواجه می شود.
علاوه بر این، برای تشخیص پامپ و دامپ، لازم است به اخبار پیرامون یک ارز جدید که ارزش بازار کمی دارد، توجه کنید. هنگامی که مقالات خبری و فعالیت رسانه های اجتماعی پیرامون یک ارز با ارزش بازار کم افزایش پیدا می کند، می توان توجهات بیش ازاندازه رسانه ها را نشانه هایی از یک پامپ در نظر گرفت.
محافظت از خود در برابر پامپ و دامپ بازار
به طورکلی پامپ و دامپ محدود به ارزهایی با حجم معاملات و ارزش بازار بسیار پایین است. درصورت اجتناب از خرید ارزهای دیجیتال illiquid، احتمال اینکه قربانی یک طرح پامپ و دامپ شوید، به میزان قابل توجهی کم می شود.
علاوه بر این، پیروی نکردن از مشاوره سرمایه گذاری ارائه شده در صفحات شبکه های اجتماعی یا مقالات خبری غیرمعتبر، شما را از به دام افتادن در طرح های کلاه برداری مانند پامپ و دامپ محافظت می کند. به یاد داشته باشید پیش بینی دقیق آینده بازار به هیچ وجه امکان پذیر نیست؛درنتیجه افرادی که ادعا می کنند می دانند کدام ارز دچار پامپ می شود، مطمئن نیستند و به احتمال زیاد به دنبال ایجاد یک پامپ هستند.
جهش ناگهانی قیمت یک ارز، بدون وجود پشتوانه و دلیل منطقی، نشانگر یک طرح بالقوه پمپ و تخلیه (Pump and Dump) است. درنهایت، اگر نمودار قیمت ارز مدنظر نشان دهنده بروز یک پمپ باشد، بهتر است به کلی از خرید ارز خودداری کنید؛ مگر اینکه تحقیق کاملی را درباره ارزش ارز دیجیتال مدنظر و قیمت احتمالی آینده آن انجام داده باشید.
انجمن BitcoinTalk و Reddit پلتفرم های مطمئنی برای انجام برخی تحقیقات لازم قبل از خرید ارز هستند، اما به طورکلی برقراری ارتباط مستقیم با تیم پشتیبان پروژه های ارزهای دیجیتال و دریافت مستقیم پاسخ سؤالات خود از این طریق، راه مطمئن تری برای تکمیل تحقیقات لازم قبل از سرمایه گذاری در یک ارز است.
نتیجه گیری
شاخص NUPL، تمام سود و زیان حاصل از عرضه در گردش یک ارز را اندازه گیری کرده و تنها یکی از شاخص های کاربردی در شناخت وضعیت بازار است. شاخص هایی مانند NUPL به معامله گران کمک می کنند تا هنگام خرید و فروش ارز تصمیم گیری های درستی داشته باشند.
