استراتژی های معاملاتی خرید و فروش سهام

بسیاری افراد معتقد هستند که به هیچ وجه نباید خلاف جهت جریان آب شنا کرد. این افراد اگر به دنیای معامله­ گری وارد شوند به طور قطع جزء آن دسته از معامله­ گرانی می­ شوند که به فلسفه­ “روند دوست ما است و هرگز نباید در خلاف جهت روند معامله گرفت” ایمان دارند. اما عده ­ای دیگر به این موضوع معتقد نیستند. از این رو، براساس این دو شخصیت متفاوت، می­ توان دو نوع از استراتژی های معاملاتی در نظر گرفت؛ یعنی استراتژی معامله­ گری در جهت روند (Trend Trading) و استراتژی معامله­ گری در خلاف جهت روند (Countertrend Trading).

★ انجام معامله­ در جهت روند

معامله­ گری در جهت روند که آن را پیروی از روند نیز می­ نامند، یک نوع استراتژی معاملاتی در تحلیل تکنیکال است که قصد دارد با استفاده از تحلیل حرکت قیمت در یک جهت خاص سود به دست آورد. ریچارد دانکیان را پدر استراتژی پیروی از روند می­ نامند اما این استراتژی زمانی محبوبیت یافت که ریچارد دنیس و ویلیام اکهارت، آن را به گروهی معامله ­گر تازه­ کار آموختند و نام آن گروه را لاک­پشت­ ها نهادند. معامله ­گران پیرو روند زمانی به پوزیشن­ های خرید وارد می­ شوند که روند صعودی بوده و بازار دائماً در حال ایجاد سقف­ های جدید باشد و هنگامی وارد پوزیشن­ های فروش می­ شوند که روند نزولی بوده و بازار به طور پیوسته در حال ایجاد کف­ های جدید باشد.

✔ مفهوم بازگشت قیمت در معامله­ گری در جهت روند

در استراتژی های معاملاتی پیروی از روند فرض بر این است که قیمت همچنان به روند کنونی خود ادامه می­ دهد و هر گونه نشانه ­ای از سیگنال بازگشت، معامله­ گر را مجبور می­ کند تا پوزیشن خود را ببندد. همه معامله­ گران از جمله معامله­ گران کوتاه­ مدت، میان­مدت و بلندمدت می­ توانند از این استراتژی بهره ببرند. صرف­ نظر از تایم­ فریم انتخابی، معامله­ گر تا زمانی در معامله می­ ماند که متوجه علائم بازگشت روند شود. هر چند، بازگشت قیمت برای تایم­ فریم­ های مختلف در زمان­ های متفاوت رخ می­ دهد. بنابراین نقطه خروج از معامله برای یک معامله­ گر پیرو روند، نقطه بازگشت روند است.

✔ استراتژی های معاملاتی انجام معامله در جهت روند

برای معامله در جهت روند، استراتژی­ های معاملاتی مختلفی وجود دارد:

✰ میانگین­ های متحرک: در این استراتژی از دو میانگین متحرک با دوره­­ های زمانی مختلف کمک می­ گیریم. زمانی وارد معامله خرید می­ شویم که میانگین متحرک کوتاه­ مدت میانگین متحرک بلندمدت را به سمت بالا قطع کند و زمانی وارد معامله فروش می­ شویم که میانگین متحرک کوتاه­ مدت میانگین متحرک بلندمدت را به سمت پایین قطع کند.

✰ اندیکاتورهای نشان­ دهنده مومنتوم: در این استراتژی زمانی که قیمت سهام دارای حرکت قوی است وارد معامله خرید و زمانی که حرکت ضعیفی دارد، وارد معامله فروش می­ شویم. اغلب می­ توانیم از اندیکاتور MACD کمک بگیریم.

✰ الگوهای نموداری و خطوط روند: با کمک این استراتژی زمانی که روند در حال افزایش است وارد معامله خرید می­ شویم و حد ضرر را زیر خط حمایت کلیدی قرار می ­دهیم. بدین ترتیب زمانی که روند قیمت معکوس می­ شود می­ توانیم با سود از معامله خارج شویم. در مورد الگوهای نموداری نیز باید گفت که در این استراتژی معامله­ گران از الگوهای ادامه دهنده روند استفاده می­ کنند.

بسیاری از اوقات معامله­ گران پیرو روند از ترکیبی از استراتژی های معاملاتی فوق استفاده می ­کنند. یک معامله­ گر ممکن است برای تأیید شروع یک روند جدید به دنبال شکست کانال باشد، اما زمانی وارد معامله شود که میانگین متحرک کوتاه­ مدت میانگین متحرک بلندمدت را به سمت پایین قطع کند و حرکت نزولی قوی ایجاد شود. البته برای کسب حداکثر بازده، بهتر است که استراتژی­ های معامله در جهت روند را با تکنیک­ های مدیریت ریسک همراه کرد.

ذکر این نکته ضروری است که درست است ترکیب روش ­های فوق اطمینان بیشتری در معامله ­گر ایجاد می ­کند، اما تحلیل براساس خطوط روند نوعی تحلیل قدرتمند است که معامله­ گران می توانند تنها با استفاده از آن سودهای خوبی از بازار کسب نمایند. از این رو، در ادامه کمی راجع به خطوط روند صحبت می­ کنیم.

✔ تحلیل تکنیکال براساس خطوط روند

جریان قیمتی رو به بالا یا رو به پایین را روند گویند و در تعریفی کلی برآیند حرکات قیمت در بازار را روند می­ نامند. تحلیل روند بر این اصل استوار است که آنچه در گذشته اتفاق افتاده در آینده نیز رخ خواهد داد. در واقع روشی است که سعی دارد با داده های کنونی قیمت و روند، حرکت آینده قیمت را پیش­ بینی کند. سه نوع روند در بازار قابل مشاهده است؛ روند صعودی، نزولی و خنثی.

✔ روند صعودی و روند نزولی چیست ؟

هنگامی که قیمت­ ها رو به افزایش باشند، مجموع حرکات صعودی و نزولی، روندی با شیب مثبت را ایجاد می­ کند که به آن روند صعودی می­ گوییم. در روند صعودی هر کفی که­ ایجاد می­ شود بالاتر از کف قبلی و هر سقفی­ که­ ایجاد می­ شود بالاتر از سقف­ قبلی است. وقتی قیمت­ ها رو به کاهش هستند نیز روندی با شیب منفی ایجاد می­ شود که به آن روند نزولی گفته می ­شود و در آن هر سقف پایین­تر از سقف قبلی و هر کف پایین­تر از کف قبلی است.

✔ رسم خط روند

برای رسم خط روند صعودی به حداقل دو کف قیمت (باید دومی بالاتر از اولی باشد) نیاز داریم که با متصل کردن آنها به یکدیگر می­ توان این نوع خط روند را رسم نمود. در مورد رسم خط روند نزولی نیز عکس این قضیه صادق است. یعنی برای رسم خط روند نزولی به حداقل دو سقف قیمت نیازمندیم.

✔ رسم کانال قیمت

کانال قیمت را از آن جهت رسم می­ کنیم تا بدانیم محدوده حرکات قیمت به چه شکل خواهد بود و با شکست کانال یا برگشت قیمت به درون آن سیگنال­ های لازم برای ورود به معامله یا خروج از آن را دریافت کنیم. همانند خطوط روند صعودی و نزولی، دو کانال صعودی و نزولی را می­ توانیم رسم کنیم. کانال صعودی، کانال قیمتی است که شیب مثبتی دارد و با استفاده از دو خط روند موازی رسم می­ شود. برای این کار، به موازات خط روند صعودی، خطی را رسم می­ کنیم که سقف ­ها را در بر بگیرد. کانال نزولی نیز شیبی منفی دارد و حاکی از ریزش قیمت­ هاست و برای رسم آن، به موازات خط روند نزولی، خطی را می­ کشیم که کف­ ها را در بر بگیرد.

✔ شکست کانال صعودی و نزولی

همان­ گونه که پیشتر بیان شد شکست کانال می­ تواند به منزله سیگنالی برای ورود به معامله باشد. چرا که حکایت از تغییر روند دارد. به طور مثال، در کانال صعودی اگر قیمت به خط پایینی کانال برخورد کند و آن را بشکند می­ توان وارد معامله فروش شد. اگرچه، برخی از معامله­ گران منتظر می­ مانند تا پولبک ایجاد شود. به هر جهت حد سود را می­ توان به اندازه عرض کانال در نظر گرفت.

✔ بازگشت قیمت به داخل کانال

این حالت نیز می­ تواند سیگنالی برای ورود به معامله باشد. برای مثال همانند شکل زیر، در کانال صعودی اگر قیمت به خط پایینی کانال برخورد کند و نتواند آن را بشکند و دوباره به داخل کانال باز گردد می­ توان معامله خرید گرفت. برای کانال نزولی نیز اگر قیمت به خط بالایی کانال برخورد کند و آن را نشکند می­ توان معامله فروش گرفت.

البته ناگفته نماند اگر قیمت در کانال نزولی به خط پایینی برخورد کند و برگردد نیز معامله­ گرانی هستند که وارد معامله خرید می ­شوند. عکس این امر در مورد کانال صعودی نیز صادق است.

✔ روند خنثی در نمودار های تکنیکالی

زمانی که قیمت­ ها در یک محدوده مشخص شروع به نوسان می­ کنند می­توان دو خط را به عنوان حمایت و مقاومت برایشان در نظر گرفت. برای انجام معامله در روند خنثی می ­توان دو نوع استراتژی های معاملاتی در نظر گرفت. یک استراتژی شکست سطوح حمایت و مقاومت و استراتژی دیگر بازگشت قیمت از سطوح حمایت و مقاومت است.

✔ شکست سطوح حمایت و مقاومت

شکست حمایت و مقاومت خود به عنوان سیگنالی برای ورود به معاملات در نظر گرفته می­ شود. اگر مقاومت شکسته شود می­ توان وارد معامله خرید و اگر حمایت شکسته شود می­ توان وارد معامله فروش شد، البته گاهی برای اطمینان، می­ توان از روند غالبی که پیش از این روند خنثی شکل گرفته است کمک گرفت. بدین صورت که اگر روند غالب صعودی بوده و اکنون مقاومت شکسته شده باشد معامله­ گر با اطمینان بیشتری معامله خرید می­ گیرد و اگر روند غالب نزولی بوده و اکنون حمایت شکسته شده باشد معامله ­گر با اطمینان بیشتری وارد معامله فروش می ­شود.

✔ برگشت قیمت از سطح حمایت و مقاومت

از آنجا که در روند خنثی هم می­ توان معامله خرید و هم می­ توان معامله فروش گرفت، اگر قیمت به حمایت برخورد کند و آن را نشکند می­ توان معامله خرید و اگر به مقاومت برخورد کند و آن را نشکند نیز می­ توان معامله فروش گرفت.

★ انجام معامله در خلاف جهت روند

استراتژی های معاملاتی در خلاف جهت روند که به عنوان”معامله­ گری معکوس” نیز شناخته می­ شود، یک روش معاملاتی است که در آن معامله­ گر با معامله در خلاف جهت روند سودهای کوچکی به دست می­ آورد و در واقع بخش بزرگی از حرکت روند را از دست می­ دهد. این استراتژی برخلاف استراتژی پیروی از روند است؛ گاهی برخی سهام خوب، بنا به دلایلی به نحوی که باید عمل نمی­ کنند. بنابراین این سهام با عملکرد ضعیف را که حدس می­ زنید به زودی رشد خواهد کرد، پیدا می ­کنید و در تلاش هستید تا آنها را در قیمت پایین و در کف، زمانی که همه در حال فروش آن هستند بخرید و با بالا رفتن قیمت، هنگامی که در سقف قرار گرفت آنها را بفروشید و سود کسب کنید.

در استراتژی های معاملاتی در خلاف جهت روند اگر مسیری که دیگران می­ روند را دنبال کنید، فرصت­ های مناسب را از دست می­ دهید و به سود مورد نظر خود دست نمی­ یابید. اگر فقط به این دلیل که دیگران سهامی را خریداری کرده ­اند، شما نیز به سمت آن یورش ببرید موجب می­ شود دچار ضرر شوید. چون در هنگام خرید دیگران، قیمت­ ها بسیار بالا می­ رود و در هنگام فروش دیگران قیمت­ ها بسیار پایین می­ آید. به طور مثال، معامله­ گرانی که در هنگام تشکیل صف فروش، سهم را می­ خرند و با تشکیل صف خرید، سهم را می­ فروشند از همین استراتژی پیروی می­ کنند. آنها با حرکت در خلاف روند غالب امیدوارند پیش از خرید دیگران، خرید خود را انجام دهند و درنهایت فروش بزرگی نصیب­شان شود.

✔ استراتژی انجام معامله در خلاف جهت روند

در استراتژی های معاملاتی خلاف جهت روند برای تعیین بهترین ناحیه برای اجرای معاملات می­ توان از اندیکاتورهای نوع مومنتوم، محدوده­ های معاملاتی و الگوهای بازگشتی استفاده نمود. معامله­ گرانی که از این استراتژی استفاده می­ کنند همیشه باید توجه داشته باشند که سهام می­ تواند در هر لحظه روند خود را دوباره از سر بگیرد، به همین دلیل باید تکنیک های مدیریت ریسک را به طور جدی رعایت کنند؛ یعنی تا حد امکان ضررها را کوچک نگه دارند و از حد ضررهای مناسب بهره ببرند. به همین علت پیشتر گفته شد که این نوع معامله­ گران در تلاشند تا در هر معامله سودهای کوچکی از بازار کسب نمایند.

✔ مزایای انجام معامله در خلاف جهت روند

✰ فرصت­های معاملاتی بیشتر: با استفاده از استراتژی پیروی از روند، وقتی معامله ­گری در بازارهای رونددار برای ورود به معامله فقط به دنبال ایجاد پولبک­ ها باشد برای مدت زمان طولانی باید دست روی دست بگذارد و منتظر بماند. اما در معامله ­گری معکوس، معامله­ گر حتی هنگامی که قیمت در یک محدوده معاملاتی در نوسان است، در سطوح حمایت و مقاومت فرصت­ های معاملاتی بسیاری زیادی برای خرید و فروش خواهد داشت.

✰ افت­ های سرمایه­ کمتر: از آنجا که معامله­ گران خلاف جهت روند سودهای کمتر، اما به صورت منظمی، کسب می­ کنند نسبت به معامله­ گران پیرو روند با افت­های سرمایه­ کمتری نیز مواجه خواهند شد.

✔ محدودیت­های معامله در خلاف جهت روند

✰ کمیسیون­ ها: هر چه ورود و خروج به بازار بیشتر باشد، هزینه­ های معاملاتی بیشتری در پی خواهد داشت.

✰ اهمیت زمان: معامله­ گران خلاف جهت روند باید به طور مرتب بر بازار نظارت داشته باشند تا بهترین نقاط ورود و خروج برای معاملات خود را پیدا کنند. که البته می­ توانند با انجام خودکارسازی معاملات بر این مشکل فائق آیند.

✍ سخن پایانی

چه معامله­ گر پیرو روندی باشید که در بازارهای دارای روند مشغول معامله در جهت روند هستید و چه معامله­ گر معکوسی باشید که به فلسفه معروف “روند دوست شماست” اعتقادی ندارید، به طور قطع هدفتان کسب سود از بازارهای سرمایه است. این امر میسر نمی­ شود مگر آنکه بدون داشتن تعصب نسبت به استراتژی های معاملاتی ، قوانین مربوط به خود را وضع نمایید که در آن از مدیریت ریسک قوی استفاده کنید و بدانید که در معامله­ گری سادگی حرف اول را می­زند، بنابراین قوانین خود را پیچیده نکنید.

نویسنده: خانم زینب آذریان