استیبل کوین ارز دیجیتالی است که ارزش آن به ارز فیات (دلار و یورو)، دارایی پایه (طلا) یا دارایی‌های مالی دیگر (سایر ارزهای دیجیتال) وابسته است. هدف استیبل کوین‌ها، ارائه جایگزینی برای ارزهای دیجیتال پرنوسان است. در واقع به دلیل نوسان کم استیبل کوین‌ها، از آنها برای تراکنش‌های معمولی استفاده می‌شود. در این مقاله قصد داریم یاد بگیریم که استیبل کوین چیست و ویژگی‌های مهم آن کدامند. همچنین به بررسی فواید و کاربردهای استیبل کوین در دنیای واقعی می‌پردازیم.
استیبل کوین چیست؟
استیبل کوین‌ها، توکن ارز دیجیتال با قیمت ثابت هستند که این ثبات قیمت با پیوند دادن توکن به یک دارایی پایه مانند طلا یا ارز فیات حاصل می‌شود. این کوین‌ها با داشتن دارایی‌های سنتی به عنوان پشتوانه، توانستند اعتماد مردم را به ثابت بودن قیمت خود جلب کنند. به همین دلیل استیبل کوین‌ها اغلب گزینه‌ای برای کاربران نهادی و خرده فروش‌ها هستند.
به عبارت دیگر، استیبل کوین‌ها نوعی دارایی دیجیتال هستند که ارزش آنها در برابر یک کلاس دارایی سنتی خارجی، ثابت باقی می‌ماند. استیبل کوین‌ها با داشتن پشتوانه یک دارایی، نوسانات قیمت خود را کاهش می‌دهند. این دارایی پشتوانه، می‌تواند دارایی‌های ارزشمند یا ارز فیات باشد. استیبل کوین‌ها هم ویژگی غیرمتمرکز سازی ارزهای دیجیتال و هم ثبات ارزهای فیات را دارند، درنتیجه یک دارایی پایدار و قابل اعتماد بشمار می‌روند.
نوسانات ارزهای دیجیتال چه در کوتاه‌مدت و چه بلندمدت، کوین‌ها را به یک سرمایه گذاری سوداگرانه تبدیل کرده است. بیت کوین برای استفاده روزانه بیش از حد نوسان می‌کند، در نتیجه به یک دارایی دیجیتال نیاز است که غیرمتمرکز باشد اما ارزش آن تغییر نکند. در واقع بازار کریپتو به دارایی مالی نیاز داشت که بتواند به عنوان پولی برای ذخیره ارزش در سیستم مالی غیرمتمرکز استفاده شود. همچنین این دارایی ثابت دیجیتال باید بتواند به عنوان وسیله مبادله نیز عمل کند و تورم پایینی هم داشته باشد تا قدرت خرید آن همیشه حفظ شود. در نتیجه این‌گونه بود که استیبل کوین‌ها با این ویژگی‌ها ایجاد و به دنیای کریپتو اضافه شدند.
انواع استیبل کوین‌ها کدامند؟
در بازار، استیبل کوین‌ها به ۶ دسته کلی تقسیم می‌شوند:
- استیبل کوین با پشتوانه ارز فیات (Fiat-collagenized stablecoins)
- استیبل کوین با پشتوانه ارزهای دیجیتال (Crypto backed stablecoins)
- استیبل کوین با پشتوانه کالای ارزشمند (Commodity backed stablecoins)
- استیبل کوین الکوریتمی (Algorithmic Stablecoins)
- استیبل کوین بدون پشتوانه (Non-collaterized stablecoins)
- استیبل کوین دوگانه (Hybrid stablecoins)
استیبل کوین با پشتوانه ارز فیات چیست؟
این کوین‌ها رایج‌ترین انواع استیبل کوین هستند و با نسبت ۱:۱ پشتیبانی می‌شوند. به این معنی که یک استیبل کوین را می‌توان با یک واحد ارز مبادله کرد. استیبل کوینهای با پشتوانه فیات توسط ارزهایی مانند دلار، یورو یا پوند وثیقه‌گذاری می‌شوند. به ازای هر استیبل کوین موجود مقداری ارز فیات در خزانه به عنوان پشتوانه آن نگهداری می‌شود تا اطمینان حاصل شود که هر استیبل کوین قابل بازخرید است.
این دسته از استیبل کوین‌ها ساده‌ترین اما متمرکزترین نوع هستند. نهاد مرکزی به عنوان نگهبان ذخیره فیات عمل می‌کند و صدور توکن‌های جدید دارای پشتوانه فیات را مدیریت می‌کند. کوینهای تتر USDT و USDC از این نوع استیبل کوین‌ها هستند.
- مزایا: ساختار ساده و تضمین نوسان قیمت کم از مزایای استیبل کوین با پشتوانه ارز فیات است.
- معایب: دارای ساختاری متمرکز است که امکان هک آن را به وجود می‌آورد و باید به سازمان متمرکزی که نگهداری وثیقه را بر عهده دارد اطمینان داشت که باعث ورشکسته شدن کوین نشود. همچنین نیاز به مقررات و ممیزی دارد.
استیبل کوین دارای پشتوانه کریپتو چیست؟
ارزهای دیجیتال نیز برای وثیقه گذاری استیبل کوین‌ها استفاده می‌شوند. یک استیبل کوین با پشتوانه کریپتو مانند یک استیبل کوین با پشتوانه ارز فیات عمل می‌کند اما به جای استفاده از ارز فیات، از ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین و اتریوم به عنوان پشتوانه استفاده می‌کند. استیبل کوین DAI نمونه ای از این دسته است.
- مزایا: غیرمتمرکز است و ثبات خود را از طریق فناوری بلاکچین و قراردادهای هوشمند تضمین می‌کند. همچنین به متولی و مرجع نیاز ندارد.
- معایب: ساختار استیبل کوینهای با پشتوانه کریپتو پیچیده‌تر است و وابستگی بسیار زیاد این کوین‌ها به ارز دیجیتال وثیقه‌گذاری شده، از معایب آن‌هاست.
استیبل کوین دارای پشتوانه کالا چیست؟
این استیبل کوین‌ها دارای پشتوانه دارایی ارزشمندی مانند فلزات گرانبها هستند. رایج‌ترین کالایی که برای وثیقه‌گذاری از این نوع از استیبل کوین‌ها استفاده می‌شود، طلا است. اما در موارد دیگر استیبل کوین‌ها توسط املاک، نفت و سایر فلزات ارزشمند هم پشتیبانی می‌شوند. این دارایی‌ها اغلب در انبار یک شخص ثالث قابل اعتماد ذخیره می‌شوند. (XAUT|Tether gold) و (PAXG | Paxos gold) نمونه ای از استیبل کوین‌ها با پشتوانه طلا هستند.
- مزایا: توکن سازی با پشتوانه کالا، نقدینگی بیشتری را به بازار تزریق می‌کند.
- معایب: این استیبل کوین‌ها متمرکز هستند و برای اطمینان از صحت آنها باید فرآیند حسابرسی انجام شود.
استیبل کوین الگوریتمی چیست؟
نوعی استیبل کوین هستند که پشتوانه و وثیقه‌ای ندارند. در عوض ثبات آنها از طریق الگوریتم‌ها و قراردادهای هوشمند حفظ می‌شود. این استیبل کوین‌ها از الگوریتم‌های پیچیده برای تنظیم خودکار عرضه و تقاضای توکن استفاده می‌کنند تا قیمت ثابت خود را حفظ کنند. TerraUSD (UST) مثالی از استیبل کوین الگوریتمی است که در سال ۲۰۲۲ دچار سقوط ارزش شد.
- مزایا: بر روی سیستم مالی غیرمتمرکز DeFi اجرا می‌شوند.
- معایب: استیبل کوینهای الگوریتمی در مقایسه با انواع دیگر استیبل کوین‌ها بی‌ثبات‌تر هستند زیرا ثبات آنها به جای داشتن دارایی پشتیبان آنها، به اعتماد و اطمینان سرمایه‌گذاران به الگوریتم متکی است.
استیبل کوین بدون پشتوانه به سبک سینوراژ چیست؟
استیبل کوین‌هایی هستند که برای حفظ ثبات خود به هیچ وثیقه یا دارایی متکی نیستند و از الگوریتم‌ها و تکنیک‌های مدیریت عرضه برای کنترل عرضه و تقاضا استفاده می‌کنند. الگوریتم‌های این استیبل کوین‌ها طوری طراحی شده که به طور خودکار میزان عرضه استیبل کوین را در پاسخ به تغییرات تقاضا یا شرایط بازار تنظیم می‌کند. هدف استیبل کوینهای غیر وثیقه‌ای دستیابی به ثبات بدون تکیه بر دارایی دیگر است که امکان انعطاف پذیری و مقیاس پذیری بیشتری را در عملیات آنها فراهم می‌کند. Basis Cash یا (BAC) مثالی از این دسته از استیبل کوین‌هاست.
- مزایا: غیرمتمرکز و بدون نیاز به پشتوانه است و از قراردادهای هوشمند برای ایجاد یک سیستم عرضه استفاده می‌کند.
- معایب: پیچیده‌ترین مکانیسم را در بین استیبل کوین‌ها دارد.
استیبل کوین دوگانه چیست؟
استیبل کوینهای هیبریدی از ترکیبی از انواع دارایی‌ها و الگوریتم‌ها برای ثابت نگه داشتن ارزش خود استفاده می‌کنند. Frax نمونه‌ای از استیبل کوین دوگانه است.
- مزایا: با تنوع بخشی در مکانیسم‌های پایداری قیمت، می‌توان ریسک‌های آن را کاهش داد و ارزهای با نوسانات کمتری ایجاد کرد.
- معایب: شامل پیچیدگی‌های بسیاری در مدیریت دارایی و اطمینان از رعایت قوانین هستند.
مکانیسم‌های تثبیت قیمت در استیبل کوین چیست؟
استیبل کوین‌ها از طریق مکانیسم‌های مختلف به ثبات قیمت دست می‌یابند. یکی از این راه‌ها این است که ارزش آنها را به یک ارز فیات مانند دلار آمریکا متصل (Peg) کنیم. این بدان معناست که یک استیبل کوین باید همیشه ارزش یک واحد ارز فیات انتخابی را داشته باشد.
روش دیگر استفاده از مکانیسم‌های ذخیره برای حفظ قیمت ثابت کوین است. این مکانیسم‌ها شامل نگهداری ذخایر دارایی‌های با ارزش مثل کالاها، ارزهای فیات و یا سایر ارزهای دیجیتال برای تثبت ارزش استیبل کوین است. وقتی که قیمت بازار از نسبت آن با دارایی پگ شده فاصله گرفت، از این ذخایر برای بازگرداندن قیمت استفاده می‌شود.
علاوه بر این، انجام فعالیت آربیتراژ در حفظ ثبات قیمت استیبل کوین نقش مهمی دارد. آربیتراژ روشی است که برای استفاده از تفاوت قیمت بین بازارها و صرافی‌های مختلف استفاده می‌شود. آربیتراژورها اطمینان حاصل می‌کنند که قیمت یک استیبل کوین نسبت به دارایی معادل‌سازی شده آن (Pegged) مانند دلار آمریکا، ثابت بماند.
وقتی که قیمت بازار یک استیبل کوین نسبت به قیمت دارایی معادل‌سازی شده دچار انحراف می‌شود، مثلا اگر یک استیبل کوین با قیمت ۱٫۰۵ دلار معامله شود در حالی که نسبت آن باید ۱ دلار باشد، آربیتراژورها تا زمانی که قیمت به تعادل برسد، مازاد عرضه را خریداری می‌کنند.
روش‌های Pegging استیبل کوین به ارز فیات چیست؟
استیبل کوین‌ها می‌توانند از روش‌های زیر به ارزهای فیات peg یا متصل شوند:
- مکانیسم‌های ذخیره: ناشران استیبل کوین همواره ذخیره ای از دارایی‌هایی مانند پول نقد یا اوراق قرضه دولتی، معادل با ارزش استیبل کوینهای در گردش دارند. این کار تضمین می‌کند که استیبل کوین بتواند در هر زمانی توسط ارز فیات بازخرید شود.
- فعالیت‌های آربیتراژ: اگر قیمت بازار یک استیبل کوین از دارایی و یا ارز فیات متصل شده آن کمتر یا بیشتر شود، آربیتراژ کننده‌ها با خرید و فروش استیبل کوین‌ها این تفاوت قیمت را از بین می‌برند تا ارزش استیبل کوین حفظ شود.
- مداخلات بازار: صادرکنندگان استیبل کوین ممکن است با خرید و فروش کوینهای خود در بازار مداخله کنند تا ارزش استیبل کوین خود را حفظ کنند.
- وثیقه سازی: برخی از استیبل کوین‌ها توسط ذخیره ارز فیات که در حساب‌های بانکی نگهداری می‌شوند، پشتیبانی می‌شوند. این کار به حفظ ارزش استیبل کوین‌ها نسبت به ارز فیات کمک می‌کند.
- مکانیسم قراردادهای هوشمند: استیبل کوینهای ساخته شده بر روی پلتفرم‌های بلاکچین اغلب از قراردادهای هوشمند برای تنظیم خودکار عرضه و تقاضا بر اساس تغییرات در قیمت استیبل کوین، استفاده می‌کنند. این مکانیسم‌ها به تثبیت ارزش استیبل کوین‌ها نسبت به ارز فیات ثابت آنها کمک می‌کند.
مزایای استفاده از استیبل کوین چیست؟
استیبل کوین‌ها چند مزیت دارند که در فهرست زیر به آنها اشاره کرده‌ایم:
- ثبات: استیبل کوین‌ها قیمت ثابتی را ارائه می‌کنند که آنها را نسبت به سایر ارزهای دیجیتالی که نوسان قیمت قابل توجهی را تجربه می‌کنند، قابل اعتمادتر می‌کند.
- تراکنش‌های برون مرزی: استیبل کوین‌ها می‌توانند تراکنش‌های برون مرزی را سریعتر و ارزانتر از روش‌های سنتی انجام دهند.
- دسترسی پذیری: استیبل کوین‌ها برای هرکسی که به اینترنت متصل باشد، در دسترس هستند و برای افرادی که به خدمات بانکداری سنتی دسترسی ندارند، چنین دسترسی را فراهم می‌کنند.
- حریم خصوصی: برخی از استیبل کوین‌ها ویژگی حفظ حریم خصوصی را ارائه می‌کنند که به کاربران این امکان را می‌دهد که بدون افشای اطلاعات شخصی تراکنش‌ها را انجام دهند.
- تمرکز زدایی: بسیاری از استیبل کوین‌ها بر اساس فناوری بلاکچین کار می‌کنند که غیرمتمرکز و شفاف است و خطر دستکاری یا سانسور را کاهش می‌دهد.
- محافظت در برابر تورم: استیبل کوینهای با پشتوانه ارز فیات می‌توانند با تورم در کشورهایی با اقتصاد‌های ناپایدار یا شرایط تورمی مقابله کنند.
- ثبات بازار: استیبل کوین‌ها می‌توانند با ایجاد پوششی در برابر نوسانات سایر ارزهای دیجیتال و کاهش ریسک سیستمی، به ثبات بازار ارزهای دیجیتال کمک کنند.
- قابلیت برنامه‌ریزی: قراردادهای هوشمند مرتبط با برخی از استیبل کوین‌ها امکان تراکنش‌های خودکار و برنامه‌های پیچیده مالی را فراهم می‌سازند.
کاربرد استیبل کوین چیست؟
استیبل کوین‌ها یک ارز دیجیتال هستند که در آن لازم نیست نگران نوسانات قیمت یا بی‌ثباتی قیمت کریپتو باشید. برخی از کاربردهای استیبل کوین‌ها در دنیای واقعی به صورت زیر است:
پرداحت جهانی و حواله
موسسات مالی مانند Well Fargo و JP Morgan به استیبل کوین‌ها به عنوان راه حلی کارآمد برای تسویه پرداخت‌های بین المللی نگاه می‌کنند. تراکنش‌های برون مرزی با استیبل کوین‌ها سریعتر، ارزانتر و کارآمدتر از روش‌های سنتی مانند سوئیفت و وسترن یونیون است. روش‌های فعلی نه تنها پرهزینه هستند، بلکه روز‌ها طول می‌کشد تا یک پرداخت بین المللی تسویه شود. این زمان و کارمزد می‌تواند با استفاده از استیبل کوین‌ها بهینه‌تر شود.
همچنین امروزه از استیبل کوین‌ها به عنوان روش پرداخت برای خرید کالاهای فیزیکی در بسیاری از فروشگاه‌ها استفاده می‌شود.
محافظت از تریدرها
استیبل کوین‌ها می‌توانند تجارت کریپتو را تقویت کنند و از سرمایه‌گذاران در بازارهای پرنوسان و بی‌ثبات محافظت کنند. در یک بازار نزولی، معامله‌گران می‌توانند بیت کوین و اتریوم یا سایر دارایی‌های رمزنگاری خود را در کسری از ثانیه به استیبل کوین تبدیل کنند و سپس از بازار پرنوسان نزولی خارج شوند بدون اینکه آنها را به ارز دیجیتال دیگری تبدیل کنند.
ریسک‌ها و مخاطرات استیبل کوین چیست؟
استیبل کوین‌ها با خطرات و چالش‌هایی همراه هستند که باید در نظر گرفته شوند. این خطرات و چالش‌ها در زیر آورده شده‌اند.
- نوسانات: در حالی که هدف استیبل کوین‌ها ثبات است اما از نوسانات بازار در امان نیستند. نوسانات در ارزش دارایی‌های اساسی یا تغییر در احساسات سرمایه‌گذاران می‌تواند منجر به نوسانات قیمت استیبل کوین‌ها شود.
- عدم قطعیت نظارتی: چشم انداز نظارتی برای استیبل کوین‌ها هنوز در حال تحول است و در مورد نحوه برخورد مقامات در سراسر جهان با آنها تردید وجود دارد. تغییرات در مقررات می‌تواند بر استفاده و ارزش آنها تاثیر بگذارد.
- ریسک طرف مقابل: برخی از استیبل کوین‌ها برای حفظ ذخایر یا وثیقه به نهادهای متمرکز متکی هستند و ثبات استیبل کوین به قابلیت اطمینان این نهادها بستگی دارد.
- عدم شفافیت: شفافیت پروژه‌های استیبل کوین متفاوت است و برخی از آنها ممکن است اطلاعات کافی در مورد ذخایر یا مکانیسم خود ارائه نکنند. این عدم شفافیت می‌تواند ارزیابی ارزش واقعی و ریسک‌های مرتبط با یک استیبل کوین را برای سرمایه گذاران دشوار کند.
- دستکاری بازار: استیبل کوین‌ها بخصوص آنهایی که حجم معاملات پایینی دارند، می‌توانند توسط دارندگان بزرگ دستکاری شوند.
- مخاطرات تکنولوژی: استیبل کوینهای ساخته شده بر فناوری بلاکچین در معرض خطرات تکنولوژی مانند آسیب پذیری‌های قرارداد هوشمند یا مسائل تراکم شبکه هستند که می‌تواند بر ثبات آنها تاثیر بگذارد.
- نگرانی‌های نقدینگی: استیبل کوین‌ها باید نقدینگی کافی داشته باشند تا بتوانند قیمت ثابت خود را حفظ کنند و درخواست بازخرید کاربران را فراهم کنند. نقدینگی نا‌کافی می‌تواند منجر به چالش‌هایی در هنگام خرید یا فروش استیبل کوین‌ها شود.
- بی‌ثباتی اقتصادی: تغییرات شرایط اقتصادی، نرخ بهره، نرخ تورم یا سیاست‌های دولت می‌تواند بر ثبات ارزهای فیات که برخی از استیبل کوین‌ها به آنها متصل هستند، اثر بگذارند. این به نوبه خود می‌تواند بر استیبل کوین اثر بگذارد.
آینده استیبل کوین‌ها
استیبل کوین شکل جدیدی از پول دیجیتال است و به جای یک مقام مرکزی، به صورت الگوریتمی کنترل می‌شود. این کوین‌ها مزایای پولی مشابه ارز فیات را دارند و به عنوان دارایی‌های با ثبات دیجیتال شناخته می‌شوند.
به دلیل مخاطرات ذاتی استیبل کوین‌ها، دولت‌ها در حال بررسی و تنظیم مقرراتی مشابه قوانین بانک‌ها برای آنها هستند. در انجام این کار، ناشران استیبل کوین باید ذخایر کوین خود را نزد موسسات سپرده‌گذاری سنتی بیمه کنند. این امر استیبل کوین را هم در برابر نوسانات قیمت و هم در برابر سرقت و ورشکستگی ناشر تا حدودی محافظت می‌کند. همچنین ناشران این کوین‌ها هم تحت نظارت فدرال خواهند بود و آنها باید از محدودیت‌های مربوط به نهادهای مالی تجاری پیروی کنند.
با وجود پیچیدگی‌ها و مخاطرات استیبل کوین‌ها، آنها پتانسیل زیادی برای تغییر چشم انداز پرداخت‌ها دارند. استیبل کوین‌ها در حال مقبولیت و جلب اعتماد عمومی بیشتری هستند و توانایی بسیاری در تغییر آینده سیستم مالی دارند.
نتیجه‌گیری
استیبل کوین‌ها یک نوآوری مهم در دنیای ارزهای دیجیتال هستند که ثبات ارزش را فراهم می‌کنند. مکانیسم‌های مورد استفاده برای حفظ ثبات در استیبل کوین‌ها متفاوت است، از تضمین این کوین‌ها با دارایی‌های واقعی یا ارزهای فیات گرفته تا استفاده از الگوریتم‌ها را می‌توان نام برد.
تثبیت قیمت یکی از جنبه‌های مهم استیبل کوین‌هاست که به آنها اجازه می‌دهد در برابر یک ارز فیات یا دارایی خاص ارزش‌گذاری شوند. در حالی که استیبل کوین‌ها دارای مزایایی مانند کاهش نوسانات هستند، با خطرات و چالش‌هایی نیز روبه‌رو هستند که باید مورد توجه قرار گیرد. به طور کلی مکانیسم ثبات و تثبیت قیمت‌ها در تضمین موفقیت و مقبولیت استیبل کوین‌ها در چشم انداز صنعت کریپتو نقش حیاتی دارد.
