Lines_Background
وبینار آنلاین خانه‌سرمایه
00روز
00ساعت
00دقیقه
00ثانیه
ثبت‌نام رایگان
لوگو خانه سرمایهآموزش ترید از صفر صفر

انواع اوراق

چگونه اوراق بهادار بخریم؟
اوراق بهادار چیست و نحوه خرید...

خرید اوراق بهادار اصطلاحی است که احتمالاً با آن روبرو شده اید و آن را از زبان دوستان و اطرافیان خود شنیده اید. اما این اوراق دقیقاً کدام ها هستند و چه کاربردی دارند؟ پرداختن به اوراق بهادار و روش های خرید آن ها معمولاً بخش به بخش در مقالات مختلف در اینترنت وجود دارد. اما در این مقاله سعی کرده ایم که به صورت کامل و جامع همه مسائل مربوط به این اوراق را مورد بررسی قرار دهیم. اگر تاکنون با این اوراق کاری نداشته اید و خیلی برای شما جذابیتی نداشته اند، باید بدانید که در حال حاضر یکی از روش های بسیار عالی کسب درآمد در بازار ایران خرید اور اق بهادار می باشد. ازاین رو بر هر فردی که برای آینده مالی خود به دنبال استقلال مالی است، نیاز است تا با این اوراق و نحوه خرید و فروش آن ها آشنا شود.

اوراق بهادار چیست؟

اوراق بهاداراصطلاحاً به هر برگه ای که دارای پشتوانه مالی بوده و ارزش مالی داشته و قابل نقل وانتقال به غیر نیز باشد، او راق بهادار گفته می شود. یک نهاد و یا سازمان مسئول صادر کردن این اوراق می باشد که اصطلاحاً صادرکننده اوراق نامیده می شود. این اوراق از طرف دولت و نظام مالی کشور تضمین شده و ارزش مالی آن ها پابرجاست. یکی از مشخصه های اصلی این اوراق افزایش و نوسان قیمت آن ها بر اصل عرضه و تقاضای بازارهای مالی است. ازاین رو خرید اورا ق بهادار از دو جنبه می تواند برای خریدار سوددهی داشته باشد. هم تقاضای بیشتر باعث افزایش قیمت خواهد بود و هم افزایش ارزش صادرکننده این اوراق می تواند باعث افزایش قیمت آن ها گردد. این برگه ها ازجمله دارایی های نامشهود هر فرد تلقی می گردند.

انواع اوراق بهادار کدامند؟

اوراق بهادار انواع مختلفی دارد که هرکدام از آن ها ویژگی های خاص خود را دارند. ازاین جهت قبل از خرید اور اق بهادار بایستی با انواع آن آشنا شده و مشخصات هر یک را بدانید. در یک دسته بندی کلی اوراق بهادار عرضه شده در بازار سرمایه ی ایران به سه دسته اصلی اوراق حقوق صاحبان سهام، اوراق ابزارهای مشتقه و اوراق بدهی تقسیم می شوند. البته هرکدام از این دسته ها نیز زیرمجموعه هایی دارند که در ادامه به آن ها می پردازیم.

اوراق صاحبان سهام

اوراق سهام متداول ترین نوع اورا ق بهادار است که اکثریت فعالین بازارهای سرمایه برای کسب سود اقدام به خریدوفروش آن می نمایند. خرید اوراق بها دار صاحبان سهام کاملاً رایج بوده و هرکسی تنها با داشتن اطلاعات کافی درباره روند افزایش نرخ این اوراق می تواند برای خرید آن ها اقدام نماید. هر شرکتی که در بازار بورس ایران پذیرش می شود، توسط سازمان بورس ارزش گذاری شده و میزان ارزش آن به واحد سهام تبدیل می گردد. هر برگه سهام اورا ق بها دار دارای ارزش اسمی ۱۰۰ تومان در بازار بورس می باشد. البته ارزش ذاتی این اوراق در حال حاضر بسیار بیشتر از چنین اعدادی است. پس از تقسیم ارزش یک شرکت به برگه های اوراق سهام، درصدی از این اوراق در بازار سرمایه برای خریدوفروش مردم عرضه می شود.

از این پس مکانیسم عرضه و تقاضا تعیین کننده قیمت این برگه ها است. البته دارنده این برگه های اوراق علاوه بر کسب سود از طریق افزایش قیمت آن ها، در سود حاصله شرکت در هر سال مالی نیز به نسبت برگ سهام های خود شریک خواهد بود. البته اوراق صاحبان سهام خود نیز به زیرمجموعه هایی مانند سهام عادی، سهام جایزه، حق تقدم سهام، سهام ممتاز، سهام بانام و بی نام و سهام نقدی و غیر نقدی تقسیم می شوند که همگی در اصل مشابه می باشند اما هرکدام مزیت های خاص خود را دارند.

اوراق ابزارهای مشتقه

خرید اوراق بهادار ابزارهای مشتقه نیز یکی دیگر از روش های سرمایه گذاری در اوراق بها دار می باشد. این اوراق برخلاف اوراق صاحبان سهام، خود دارای ارزش مالی نیستند و ارزش مالی آن ها وابسته به کالایی فیزیکی است که این اوراق با پشتوانه آن ها صادر شده است. برای مثال اوراق مشتقه طلا به پشتوانه ی طلا صادر شده و قیمت آن نیز بر اساس نوسان طلا تغییر می کند. از دیگر پشتوانه های این اوراق می توان به زعفران، ارز و سکه نیز اشاره نمود. قراردادهای آتی، سلف، اختیار معامله و معاوضه زیرمجموعه های او راق بهادار مشتقه هستند. این اوراق نه فقط در بازار بورس ایران بلکه در همه ی بازارهای بین المللی نیز عرضه شده و مورد خریدوفروش قرار می گیرد.

اوراق بدهی

خرید ا وراق بها دار بدهی نیز از روش های رایج سرمایه گذاری محسوب می شود. البته خریدوفروش این اوراق به نسبت اوراق صاحبان سهام جذابیت کمتری دارد اما برخی مزایا در این نوع اوراق وجود دارد که می توان از آن ها برای سرمایه گذاری مطمئن استفاده نمود. شرکت ها و صنایع فعال که برای پیشبرد اهداف صنعتی و تجاری خود با کمبود نقدینگی روبرو هستند، اقدام به عرضه اوراقی با عنوان اوراق بدهی در سازمان بورس می نمایند. خریدار این اوراق درواقع در عین کسب سود در حال کمک به شرکت و یا سازمان مربوطه برای ارتقای خود در تجارت و صنعت است و به نوعی تأمین کننده نقدینگی شرکت مذکور می باشد. طبق این اوراق شرکت صادرکننده به پشتوانه دولت متعهد می شود تا اصل سرمایه و میزان سودی مشخص را در سررسید این اوراق به خریدار پرداخت نماید.

در واقع شبیه یک حساب سپرده بلندمدت در بانک ها است. البته برخلاف اوراق صاحبان سهام، دارنده این اوراق هیچ مالکیتی در خود شرکت نداشته و تنها سود نقدی مشخص تعیین شده را دریافت خواهد کرد. البته مزیت این اوراق نسبت به اوراق صاحبان سهام قطعی بودن سود حاصله در سررسید آن ها می باشد. اوراق قرضه، اوراق خزانه اسلامی، اوراق مشارکت دولتی و شرکتی، اوراق صکوک شرکتی، گواهی سپرده و اوراق بهادار وثیقه ای ازجمله این اوراق در بازارهای سرمایه هستند.

سود اوراق بهادار

اصلی ترین دلیل خرید اوراق بهادار کسب سود از آن ها است. هر شخص سرمایه گذار برای ارتقاء سطح مالی خود و مشارکت در تجارت کشور با خرید این اوراق اقدام به افزایش ارزش دارایی های خود می نماید. بااین حال کسب سود از این اوراق به نوع اوراق نیز بستگی دارد. خرید اوراق بهادار بدهی برای کسب سودهای قطعی و مشخص در سررسیدی خاص انجام می پذیرد. افرادی که تمایل به سپرده گذاری در بانک نداشته و ترجیح می دهند سرمایه خود را برای ارتقای شرکت های فعال به صورت مستقیم در اختیار آن ها قرار دهند، با خرید اورا ق بهاد ار بدهی می توانند نسبت به این امر اقدام نمایند. البته میزان سود هرکدام از اوراق بدهی با هم متفاوت است. سود این اوراق معمولاً کمی بیشتر از سودهای بانکی در ایران بوده و ازاین جهت نیز جذابیت بیشتری را برای سرمایه گذار ایجاد می کنند. سود ناشی از خرید اوراق ابزار مشتقه نیز با نوسان قیمت کالاهای پایه این اوراق به دست می آید.

برای مثال شما با خرید قراردادهای آتی سکه و طلا در صورت افزایش قیمت این کالاها و درنتیجه نوسان قیمت خود این اوراق به کسب سود خواهید رسید. کسب سود از طریق خرید اوراق صاحبان سهام نیز به دو طریق صورت می پذیرد. در درجه اول شما با خرید این اوراق صاحب درصدی از سهام شرکت شده و در سود تقسیمی سالانه آن ها شریک خواهید بود. از طرف دیگر افزایش قیمت این اوراق نیز می تواند برای سرمایه گذار کسب سود به دنبال داشته باشد.

سرمایه لازم برای خرید اوراق بهادار

سرمایه لازم برای خرید اوراق بهادار

یکی از جذابیت های عمده خرید اوراق بهادار امکان سرمایه گذاری در این بخش با هر میزان سرمایه ای است. طبق قوانین جدید سازمان بورس ایران در حال حاضر با سرمایه ۵۰۰ هزارتومانی این امکان برای افراد وجود دارد که برای خرید اوراق بهادار اقدام نمایند. البته این عدد به این معنی نیست که تنها سرمایه های کوچک در این بازار رد و بدل می شوند. در سال ۹۷ میزان سرمایه در گردش در بازار بورس ایران بالغ بر ۳۰ هزار میلیارد بوده است. این عدد نشان از قدرت بالای این بازار در هدف دار نمودن سرمایه های مردم دارد.

سررسید اوراق بهادار

سرمایه گذاران قبل از اقدام به خرید اوراق بهادار باید به سررسید آن ها نیز دقت داشته باشند. البته اوراق بهادار صاحبان سهام دارای تاریخ سررسید خاصی نبوده و این نوع از اوراق بهادار بدون تاریخ سررسید خریدوفروش می شوند. اما سایر اوراق بهادار معمولاً دارای سررسیدهای مشخصی هستند که در تاریخ های مذکور صاحبان آن ها باید نسبت به تسویه اوراق اقدام نمایند.

کارگزاران اوراق بهادار

خرید اوراق بهادار عرضه شده در سازمان بورس نیاز به واسطه هایی دارد که این واسطه ها اصطلاحاً با عنوان کارگزار شناخته می شوند. کارگزاران شرکت هایی هستند که مجوزهای لازم را از سازمان بورس اوراق بهادار ایران دریافت کرده و کار کردن با آن ها از طرف این سازمان کاملاً تضمین شده است. خرید اوراق بهادار و فروش آن ها به هیچ وجه هیچ سرمایه ای را برای این کارگزاران به دنبال نخواهد داشت. آن ها فقط درصد ناچیزی از هر معامله خریدوفروش را به عنوان کارمزد دریافت می کنند. امکانات، خدمات، میزان مشتریان و برخی موارد دیگر از معیارهایی هستند که کاربران می توانند با تکیه بر این معیارها نسبت به انتخاب یکی از کارگزاران اقدام کنند.

مراحل خرید اوراق بهادار به صورت گام به گام

خرید اوراق بهادار

خرید اوراق بهادار برای اشخاص حقیقی و حقوقی در یک متد کلی به گام های زیر تقسیم می شود:

۱- مراجعه به کارگزار بورس برای دریافت کد بورسی

برای اقدام به خرید اوراق بهادار ابتدا باید مدارک شناسایی هر فرد در اختیار سازمان بورس و نهادهای زیربط قرار گیرد.

۲- ثبت نام در سامانه سجام

سامانه سجام سیستم مبارزه با پول شویی است که سازمان بورس از آن برای ممانعت از چنین رفتارهایی استفاده می نماید. هر شخصی که تمایل به خرید اوراق بهادار دارد، بایستی در این سامانه ثبت نام کند.

۳- دریافت کد بورسی و کد سجام

بعد از ثبت نام و تحویل مدارک لازم، کد بورسی پس از چند روز کاری برای فرد ارسال می گردد.

۴- دریافت کد آنلاین

برای خرید اوراق بهادار نیاز به پلتفرم معاملاتی آن خواهید داشت. هر کاربر با دریافت کد آنلاین که هم زمان با کد بورسی برای شخص ارسال می گردد، می تواند وارد سایت کارگزار شده و با وارد کردن این کد به سامانه معاملاتی دسترسی داشته باشد.

۵- گذراندن زمان تعیین شده برای معاملات

طبق قوانین جدیدی که از طرف سازمان بورس وضع شده است، هر فرد یک ماه پس از تاریخ دریافت کد بورسی خود می تواند برای خرید اوراق بهادار اقدام نماید.

۶- واریز وجه به حساب معاملاتی

میزان سرمایه مدنظر خود برای خرید سهام و اوراق بهادار را بایستی به حساب معاملاتی خود نزد کارگزار واریز نمایید.

۷- ورود به سامانه و خرید اوراق بهادار

بعد از سپری شدن یک ماه، شما می توانید با ورود به سامانه معاملات آنلاین، سهام موردنظر را انتخاب و آن را بخرید. کارگزار به عنوان واسط دستور خرید شما را ثبت و آن را به سیستم معاملاتی سازمان بورس ارسال می نماید. کل این مرحله خرید در کمتر از چند ثانیه صورت می پذیرد.

سوالات متداول برای خرید اوراق بهادار:

مدارک لازم برای خرید اوراق بهادار مدارک معمولی شناسایی هر فرد اعم از کارت ملی و شناسنامه می باشند. علاوه بر این هر فرد برای نقل وانتقال پول با کارگزار نیز بایستی یک شماره حساب و شماره شبای بانکی با نام خود به کارگزار معرفی نماید. بقیه مدارک نیز فرم هایی هستند که خود کارگزار آن ها را در اختیار فرد قرار خواهد داد.

در حال حاضر اکثریت سرمایه گذاران برای خرید اوراق بهادار به صورت اینترنتی و غیرحضوری اقدام می نمایند. البته امکان خرید حضوری آن نیز فراهم است. اما خرید غیرحضوری با سرعت بسیار بیشتری قابل انجام خواهد بود. کد آنلاین ارسال شده توسط کارگزار این امکان را برای هر فرد فراهم خواهد کرد.

بازار بورس ایران در ساعات مشخصی در طول روز به فعالیت می پردازد که در این ساعات امکان خرید اوراق بهادار برای سرمایه گذاران وجود دارد. بسته به نوع اوراق بهاداری که قصد خرید آن را دارید این ساعت می تواند کمی متفاوت باشد. اصلی ترین زمان خرید اوراق بهادار در بازار بورس از ساعت ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ شنبه تا چهارشنبه می باشد. البته برخی از اوراق از ساعت ۱ تا ۳ و اوراق بورس کالا هم از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۸ عصر شنبه تا چهارشنبه و پنجشنبه ها تا ساعت ۱۶ برای کاربران عرضه می شوند.

کارمزد خرید اوراق بهادار درآمدی است که کارگزاران واسط با سازمان بورس سود خود را از خریدوفروش این اوراق توسط کاربران به دست می آورند. این کارمزد در حال حاضر به میزان ۱٫۵ درصد از مبلغ در نظر گرفته شده برای خریدوفروش سهام می باشد.

امکان خرید سرمایه گذاری و خرید غیرمستقیم اور اق بهادار نیز برای کاربر وجود دارد. در این روش خرید کاربران سرمایه خود را در اختیار صندوق های سرمایه گذاری و یا افراد سبد گردان می گذارند تا آن ها از جانب شخص برای خرید او راق بهادار اقدام نماید. اما برای خرید مستقیم این اوراق دریافت کد بورسی برای شخص الزامی خواهد بود.

به محض فروش او راق بهادار تسویه این اوراق با خریدار انجام می گیرد. در اور اق بهادار با زمان سررسید نیز بعد از رسیدن به این تاریخ تسویه حساب درجا با خریداران صورت می پذیرد. سرمایه گذار در هرروز کاری می تواند تقاضای وجه موجود در حساب کارگزار خود را در سیستم ثبت و ۲۴ ساعت بعد آن را در حساب خود داشته باشد.

اور اق بهادار انواع مختلفی دارد که اوراق مشارکت یکی از آن ها می باشد. در واقع اوراق مشارکت اوراقی است که خریدار آن علاوه بر قیمت خود این اوراق در سود مشارکت نیز شریک خواهند بود.

خرید ا وراق بها دار در دنیای امروز یکی از بهترین روش های سرمایه گذاری و کار با پول است. این روش معاملاتی نه فقط در ایران بلکه در همه کشورهای جهان و بازار بین المللی در حال انجام بوده و به دلیل سودهای بالاتر از نرخ تورم جذابیت زیادی برای کاربران پیدا کرده است. از طرفی میزان نقد شوندگی بالای این اوراق و امکان خریدوفروش آن در لحظه نیز شرایط بهینه سرمایه گذاری را برای هر فرد سرمایه گذار فراهم می آورد. در کل شناخت این اوراق برای هر فرد که به دنبال رسیدن به درآمدی مناسب و افزایش ارزش سرمایه های خود است، لازم و ضروری می باشد.

ادامه مطلب
۱
چگونه اوراق قرضه بخریم؟ راهنمای خرید...

افرادی که در زمینه کسب و کار و سرمایه گذاری موفق هستند، برای پخش کردن سرمایه خود و جلوگیری از ضررهای غیر قابل جبران، اصطلاحا یک پرتفوی ایجاد و دارایی خود را به اشکال مختلف در این سبد تقسیم می کنند. عمده ترین روش های حفظ دارایی، نگهداری پول نقد، خرید ملک، خرید دلار و طلا و خرید اوارق بهادار (Security) است. اوراق بهادار هم در محدوده خودش انواع مختلفی دارد که می توان به سهام عادی، حق تقدم، سهام ممتاز، اوراق مشارکت، اوراق خزانه، اوراق مرابحه، اوراق استصنا و اوراق قرضه … اشاره کرد. در مقاله ای که می خوانید شما را با اوراق قرضه و اصطلاحات مربوط به آن آشنا می کنیم.

اوراق قرضه چیست؟

چگونه اوراق قرضه بخریم؟ راهنمای خرید اوراق قرضه

اوراق قرضه به اوراقی گفته می شود که توسط یک شرکت صادر و به افراد واگذار می شود. این اوراق نوع خاصی از اوراق بهادار هستند که طی قراردادی شرکت صادر کننده موظف خواهد بود که مبلغ معینی را در زمانی خاص به دارنده اوراق پرداخت کند. این زمان در هنگام واگذاری اوراق به دارنده اعلام می شود. همچنین شرکت صادر کننده اوراق وظیفه دارد اصل پول خریدار را نیز به او برگرداند. افرادی که اوراق قرضه به آن ها تعلق می گیرد در واقع مالک بخشی از شرکت نخواهند بود و فقط به عنوان بستانکار تلقی می شوند و در زمان واگذاری به اشخاص، ارزش ریالی مشخصی دارند. این اوراق از نظر مدت زمان تعیین شده برای سررسید، به سه دسته تقسیم می شوند:

  • اوراق کوتاه مدت: زمان سررسید آنها از یک تا پنج سال است.
  • اوراق میان مدت: زمان سررسید اوراق میان مدت از پنج تا ده سال است.
  • اوراق بلندمدت: اوراق بلندمدت بیشتر از ده سال. زمان دارند.

انواع اوراق قرضه

چگونه اوراق قرضه بخریم؟ راهنمای خرید اوراق قرضه

همچنین اوراق قرضه شامل سه نوع دولتی، شهرداری و شرکتی هستند. برخی دولت ها به منظور به دست آوردن هزینه های مورد نیاز خود، اقدام به انتشار اوراق قرضه می کنند. در این میان اوراق دولت­هایی که اقتصاد قوی تری دارند، امن تر و ریسکشان نیز کمتر است. در مقابل، اوراق قرضه دولت های در حال توسعه هم وجود دارند که خرید این اوراق ریسک بالایی دارد و از امنیت کمتری برخوردارند. اوراق قرضه شهرداری را شهرداری های یک شهر منتشر می کنند. شهرداری ها این اوراق را برای به دست آوردن سرمایه مورد نیاز خود برای ساخت وساز مدارس، فرودگاه ها و بیمارستان ها به فروش می رسانند. سود حاصل از این اوراق قرضه بدون مالیات است. اوراق قرضه شرکتی توسط شرکت ها و برای تامین هزینه های مورد نیاز آن ها به فروش می رسند. این اوراق ریسک بالایی دارند؛ اما به عنوان یکی از مزیت های آن ها می توان به بالاتر بودن نرخ بهره این اوراق اشاره کرد. گفتنی است این اوراق شامل مالیات نیز می شوند.

ارزش اوراق قرضه

برای اوراق قرضه در همان ابتدای واگذاری این اوراق، ارزش مشخصی تعیین می شود. این ارزش متناسب با میزان تولید تخمین زده شده برای شرکت است.

ویژگی های اوراق قرضه

اوراق قرضه ویژگی های خاص خودشان را دارند که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم:

۱- سند بستانکاری

برگه ای است که از طرف شرکت به شخص خریدار اوراق قرضه داده می شود. بر اساس این سند شخص دارنده برگه می تواند بهره متناسب با آن را دریافت کند و در زمان سررسید اوراق، اصل پول خود را از شرکت پس بگیرد. باید به این نکته توجه کرد که شخص دارنده اوراق قرضه مالک بخشی از شرکت نخواهد شد و اگر شرکت به سود زیانی دست یابد او در این سود شریک نخواهد بود.

۲- تاریخ سررسید اوراق قرضه

تاریخ سررسید اوراق قرضه به تاریخ مشخصی گفته می شود که شرکت در آن تاریخ موظف است اصل مبلغ اسمی اوراق را به دارنده آن ها پرداخت کند. همانطور که پیش تر گفتیم این تاریخ در ابتدای واگذاری اوراق مشخص است.

۳- ارزش اسمی

همه اوراق قرضه در ابتدا ارزش ریالی معینی دارند که به آن ارزش اسمی گفته می شود.

۴- اولویت

اولویت، در صورت ورشکسته شدن شرکت زمانِ دریافت اصل مبلغ برگه و بهره آن را مشخص می کند. افرادی که دارنده اوراق قرضه هستند نسبت به سهام داران شرکت از اولویت بیشتری برخوردارند و زودتر از آن ها به اصل پول خود خواهند رسید. البته خود اوراق قرضه نیز می توانند از نظر اولویت متفاوت باشند، این تفاوت در زمان انتشار اوراق تعیین می شود.

۵- وثیقه

به ملک یا ساختمانی که شرکت منتشر کننده اوراق قرضه، به عنوان ضمانت این اوراق مشخص می کند وثیقه می گویند. این در حالی است که شرکت به تازگی فعالیت خود را شروع کرده باشد. معمولا اگر شرکت معتبر و دارای نام و نشان باشد نیازی به تعیین وثیقه نیست.

۶- حق رای

به حق دخالت در برخی از کارهای شرکت توسط دارندگان اوراق قرضه، حق رای گفته می شود. البته تمامی اوراق قرضه این حق را به دارنده نمی دهند و تنها نوع خاصی از این اوراق حق رای را به صاحب خود اعطا می کنند. در صورت داشتن حق رای، فرد دارنده اوراق می تواند در مواردی مانند یکی شدن شرکت با شرکت های دیگر و یا منتشر کردن اوراق قرضه نظر دهد. دارنده حق رای می تواند در بسیاری از تصمیمات شرکت نظر دهد به خصوص زمانی که شرکت، از انجام وظایف تعیین شده خود سر باز زند.

۷- امین دارندگان اوراق قرضه

امین دارندگان اوراق، شخصی است که به عنوان واسطه بین شرکت و خریداران اوراق قرضه عمل می کند. این فرد همچنین اجازه نظارت بر اعمال شرکت را دارد. این شخص در صورتی انتخاب می شود که تعداد خریداران اوراق قرضه زیاد و فروش اوراق به صورت عمومی باشد. اگر فروش اوراق به صورت اختصاصی باشد، فقط شخص خریدار و شرکت، طرفین قرارداد به حساب می آیند.

۸- نرخ بهره

به درصد بهره ای که به خریدار تعلق می گیرد، نرخ بهره می گویند. این نرخ در گذشته از ابتدا مشخص می شد و در طول دوره ثابت می ماند؛ اما در حال حاضر برخی از اوراق قرضه دارای نرخ بهره متغیر و همچنین وابسته به تولید و درآمد شرکت هستند که در این صورت به این اوراق، «اوراق قرضه با نرخ شناور» گفته می شود.

مزایا و معایب

تمامی اوراق بهادار موجود در بازار نکات مثبت و منفی بسیاری دارند. اوراق قرضه نیز به همین ترتیب دربردارنده مزایا و معایبی هستند که در ادامه با آن ها آشنا خواهید شد.

مزایای خرید اوراق قرضه

از آنجایی که اوراق قرضه در حکم وام به شرکت هستند و شرکت موظف است سود پول دارندگان اوراق را در تاریخ هایی که مشخص شده است پرداخت کند، بنابراین خطری در صورت بروز مشکلات مالی شرکت، دارایی های دارندگان اوراق را تهدید نمی کند و آن ها بهره خود را دریافت خواهند کرد. ماهیت دوگانه اوراق قرضه، این امکان را برای خریدار فراهم می نماید که در صورت بروز هرگونه مشکل یا زیانی در شرکت، ضرر کمتری متحمل شود. در صورت ورشکست شدن شرکت، دارندگان این اوراق در صف اول پرداخت بدهی های شرکت قرار می گیرند.

معایب خرید اوراق قرضه

دارندگان این اوراق، در واقع حکم وام دهندگان به شرکت را دارند و صرفا سود وامی را که داده اند دریافت می کنند؛ بنابراین هیچ گونه حقی برای تصمیم گیری درباره شرکت ندارند و از حق رای نیز برخوردار نیستند. در صورت افزایش قیمت سهام شرکت، هیچ تغییری در نرخ سود اوراق قرضه ایجاد نمی شود.

نقد شوندگی

پس از سررسید قرارداد، معادل قیمت اسمی اوراق قرضه، پول نقد به دارنده اوراق داده می شود. ضمن اینکه در مدت زمان هایی که در قرارداد مشخص شده است، سود خرید اوراق هم به صورت نقد به حساب خریدار واریز می شود.

خرید اوراق قرضه

امکان خرید اوراق قرضه مانند بیشتر اوراق بهادار از طریق اعلان های عمومی و پذیره نویسی فراهم می شود.

چه افرادی می توانند اوراق قرضه خریداری کنند؟

چگونه اوراق قرضه بخریم؟ راهنمای خرید اوراق قرضه

محدودیت خاصی برای خریداران وجود ندارد و همه می توانند با توجه به بودجه خود هر مقداری که می توانند اوراق قرضه خریداری کنند.

نحوه دریافت بهره

نرخ بهره و تاریخ پرداخت آن طبق توافقی که در متن قرارداد بین خریدار و ناشر اوراق نوشته شده است انجام می گیرد.

کمی بیشتر در مورد اوراق قرضه بدانید

نکته مهمی که در مورد اوراق قرضه وجود دارد این است که این اوراق با توجه به ماهیت آن ها که نوعی وام با بهره هستند، با سیستم بانکداری اسلامی مطابقت ندارند و این اوراق در ایران خرید و فروش نمی شود. ضمن اینکه وام گیرنده یا همان ناشر اوراق ملزم به ارائه توضیح درباره مواردی که سرمایه خریداران صرف آن ها می شود، نیست و می تواند سرمایه آن ها را در هر زمینه ای وارد کند. هر چند که محدوده فعالیت شرکت ها مشخص است اما بعضی ناشران اوراق، از دارایی خریداران در کارهای غیرقانونی استفاده می کنند.

ادامه مطلب
اوراق قرضه چیست؟
اوراق قرضه چیست؟

اوراق قرضه در واقع یک ابزار مالی است که یک شرکت یا دولت به منظور جذب منابع مالی از بازار سرمایه صادر می‌کند. این اوراق به عنوان ابزارهای تامین مالی برای پروژه‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها یا پرداخت بدهی‌ها استفاده می‌شوند. در بازارهای مالی بین‌المللی رابطه این اوراق بر نوسانات ارزی کاملا معکوس است. در واقع افزایش بازده اوراق معمولا نمایانگر نگرانی سرمایه‌گذاران از امنیت سرمایه‌ خود در بازار سهام است. زمانی که سرمایه‌گذاران از سهام و سایر سرمایه‌گذاری‌های پرخطر دور می‌شوند، تقاضا برای ابزارهای کم خطر همچون اوراق قرضه افزایش می‌یابد. این افزایش تقاضا باعث افزایش قیمت این اوراق می‌شود و با توجه به رابطه معکوس بین قیمت و بازده، بازده این اوراق کاهش می‌یابد. این واکنش به عنوان “کوچ به سمت امنیت” شناخته می‌شود و معمولا با افزایش ارزش پول کشور همراه است.

تاثیرات اوراق قرضه بر نوسانات ارزی

قبل از اینکه بخواهیم به تاثیر اوراق قرضه بر نوسانات ارزی اشاره کنیم باید اوراق قرضه (Bonds) یا اوراق خزانه را به شما معرفی کنیم، این اوراق نوعی ابزار بدهی هستند که توسط شرکت‌ها یا دولت‌ها به بازار عرضه می‌شوند. این اوراق به دلیل نرخ بهره نسبتا کم به عنوان یک منبع ارزان‌تر برای جذب سرمایه برای دولت‌ها و شرکت‌ها ارائه می‌‌شوند. ناشر این اوراق شرایط تامین مالی و بازپرداخت را تعیین کرده و در حراج اوراق سرمایه‌گذاران قیمتی را برای خرید این اوراق پرداخت می‌کنند. خریداران اوراق کوپن‌هایی دریافت می‌کنند که به دوره‌های زمانی مشخصی پرداخت می‌شوند. بازده اوراق قرضه مرتبط با بازگشت سرمایه موثر سالانه است و قیمت اوراق رابطه معکوسی با بازده دارد. افزایش قیمت باعث کاهش بازده شده و این مفهوم برای معاملات فارکس مهم است. این اوراق انواع مختلفی دارند که عبارتند از:

  • اوراق قرضه دولتی
  • اوراق شهرداری
  • اوراق شرکتی

 اوراق قرضه دولتی

دولت ها با هدف تأمین مالی برنامه ها، پرداخت لیست حقوق و به خصوص پرداخت صورت حساب ها اوراق با درآمد ثابت صادر می کنند. این نوع از اوراق در کشورهای باثباتی مثل آمریکا، جزو امن ترین سرمایه گذاری ها شناخته می شود. اما در طرف دیگر در کشورهای در حال توسعه، ریسک بالاتری دارند.

اوراق قرضه چیست؟

اوراق قرضه شهرداری

این اوراق با هدف تأمین مالی عملیات ها یا پرداخت هزینه پروژه ها، توسط شهرها، کشورها و مناطق مختلف صادر می شوند. شهرداری ها معمولأ زمانی به صدور اوراق با درآمد ثابت اقدام می کنند که به پولی بیش تر از پول حاصل از جمع آوری مالیات ها احتیاج داشته باشند. و به جهت اجرای پروژه هایی مانند ساخت بیمارستان، مدرسه، نیروگاه، خیابان، دفاتر اداری، فرودگاه، پل و… این اوراق را منتشر می کنند و از مردم وام می گیرند.

اوراق قرضه چیست؟ اوراق قرضه شرکتی

این دسته از اوراق، به جهت توسعه کسب و کار و تأمین هزینه های مربوط به آن صادر می شود. اما ریسک بیش تر و البته سود و تنوع بیش تری به نسبت اوراق دولتی دارند.

اوراق قرضه چیست؟

تفاوت اوراق قرضه و اوراق مشارکت

اوراق مشارکت، تفاوت زیادی با اوراق درآمد ثابت ندارد. در واقع اوراق مشارکت، نوعی اوراق بدهی است که در ایران توسط دولت، شهرداری ها، شرکت های دولتی و خصوصی و برای تأمین اعتبار طرح های عمرانی، تولیدی و خدماتی منتشر می شود. این در حالی است که در Bond هیچ محدودیتی خاصی برای صادرکننده و تأمین مالی اهداف مورد نظر او، وجود ندارد. برای مشاهده لیست اوراق مشارکت منتشرشده در ایران، مراحل زیر را باید طی کنید:

  1. به آدرس سایت http://www.tsetmc.com مراجعه کنید.
  2. سربرگ “بورس اورق بهادار تهران” را انتخاب کنید.
  3. در نهایت سربرگ “ابزارهای مشتقه و اوراق بدهی” را انتخاب نمایید.

بازده اوراق قرضه (Bond Yield) چیست؟

بازده اوراق قرضه به سود مورد انتظار از یک سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت در یک دوره زمانی خاص اشاره دارد و به عنوان نرخ بهره یا درصدی بیان می‌شود. این بازده وابسته به قیمت فعلی اوراق است و تغییرات در قیمت آن بازده را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای محاسبه بازده، مفهوم بازده تا سررسید (Yield to Maturity – YTM) استفاده می‌شود که نرخ تنزیلی است که با استفاده از آن ارزش فعلی کلیه جریان‌های نقدی آتی اوراق قرضه قابل تعیین است. با افزایش بازده قیمت اوراق کاهش می‌یابد و با کاهش بازده، قیمت اوراق افزایش می‌یابد. این ارتباط بین بازده و قیمت اطلاعات مهمی را به سرمایه‌گذاران درباره نظرات و نگرانی‌های آینده در مورد نرخ بهره و وضعیت اقتصادی می‌دهد.

اوراق قرضه

چگونه اسپرد اوراق بین دو کشور بر نرخ تبدیل ارز آنها اثر می گذارد؟

اسپرد (Spread) در این بازار تاثیر مهمی بر نرخ تبدیل ارز دو کشور می‌گذارد. این تاثیر از طریق چندین عامل مختلف شکل می‌گیرد. ابتدا تغییرات در شاخص‌های اقتصاد کلان همچون نرخ تورم، رشد تولید ناخالص داخلی و نرخ بیکاری می‌تواند اثر بگذارد. اگر شاخص‌های اقتصادی یک کشور ضعیف شود، سرمایه‌گذاران ممکن است تقاضای بازدهی بالاتری برای اوراق قرضه آن کشور داشته باشند که منجر به افزایش اسپرد می‌شود.

همچنین سیاست‌های مالی و پولی یک کشور نیز می‌توانند بر اسپرد اوراق قرضه تأثیر بگذارند. سیاست‌های مالی دولت‌ها و یا افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی می‌تواند به افزایش اسپرد اوراق منجر شود. خطرات سیاسی و ژئوپلیتیکی همچون جنگ می‌تواند احساسات بازار و تغییرات رتبه اعتباری یک کشور را تحت تاثیر قرار دهد و روی اسپرد اوراق اثر بگذارد.

بنابراین درک این عوامل از اهمیت زیادی برخوردار است، زیرا تغییرات در اسپرد اوراق قرضه می‌تواند تاثیر زیادی بر نرخ تبدیل ارز دو کشور داشته باشد. اطلاعات دقیق و تحلیل هوشمندانه در این زمینه می‌تواند به سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاران کمک کند تا تصمیمات بهتری در مورد سیاست‌های اقتصادی و ارزی بگیرند.

اسپرد

چگونه اوراق درآمد ثابت بر نوسانات ارزی تاثیر می گذارد؟

تورم بالا و افزایش نرخ بهره می‌توانند تاثیرات مخربی بر دارایی‌ها و صندوق‌های با درآمد ثابت داشته باشند و سرمایه‌گذاران را به تعدیل استراتژی‌های خود در مواجهه با تغییرات در شرایط اقتصادی و سیاسی تشویق کنند. وقتی نرخ تورم در یک کشور افزایش یابد و بانک‌های مرکزی نرخ بهره را برای مقابله با تورم بالا ببرند، این اقدام معمولا منجر به تاثیرات منفی بر دارایی‌ها و اوراق با درآمد ثابت می‌شود.

این افزایش نرخ بهره باعث می‌شود دارایی‌های با درآمد ثابت جدید نرخ بهره بالاتری نسبت به دارایی‌های با درآمد ثابت قدیمی پرداخت کنند که باعث افت جذابیت و قیمت افتراقی آن‌ها می‌شود. به عبارت دیگر رابطه معکوس بین نرخ بهره و قیمت دارایی‌های با درآمد ثابت وجود دارد. بیشترین تاثیر این اتفاق بر دارایی‌های با درآمد ثابت قدیمی است که با افزایش نرخ بهره ارزش آن‌ها کاهش پیدا می‌کند. همچنین تورم بالا می‌تواند باعث ضعیف شدن بازدهی استراتژی‌های متکی به درآمدهای ثابت شود. تاثیر اوراق درآمد ثابت بر نوسانات ارزی به عوامل متعددی بستگی دارد که برخی از آنها به شرح زیر است:

نوسانات ارزی

  • نرخ بهره و سیاست‌های پولی: افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی به منظور کنترل تورم یا تقویت ارز ملی می‌تواند تاثیر مستقیمی بر اوراق درآمد ثابت داشته باشد. افزایش نرخ بهره معمولا باعث کاهش ارزش بازاری اوراق درآمد ثابت و افزایش اسپرد (رقم تفاوت بین نرخ بهره و نرخ بازده اوراق) می‌شود.
  • تغییرات در نرخ تورم: تغییرات در نرخ تورم می‌تواند تاثیر مستقیم بر قیمت و بازده اوراق درآمد ثابت داشته باشد. در شرایط تورمی بالا ارزش بازاری اوراق ممکن است کاهش یابد و اسپرد افزایش یابد.
  • خطرات سیاسی و اقتصادی:عواملی همچون تغییرات در سیاست‌ها، بحران‌های سیاسی یا اتفاقات غیرقابل پیش بینی در اقتصاد یک کشور می‌توانند بر نوسانات ارز و در نتیجه بر اوراق درآمد ثابت تاثیرگذار باشند.
  • رتبه اعتباری: تغییرات در رتبه اعتباری یک کشور نیز می‌تواند تاثیرگذار باشد، افت یا ارتقا در رتبه اعتباری ممکن است بر اساس ارزش اوراق درآمد ثابت و اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار اثر بگذارد.
  • عملکرد اقتصاد جهانی: تغییرات در عملکرد اقتصاد جهانی و روابط تجاری ممکن است به تغییرات در نرخ ارزها و نوسانات ارزی منجر شوند، که این تاثیرات به نوسانات ارزی کشور مرتبط با اوراق درآمد ثابت افزوده می‌شود.

جمع بندی

در آخر این مقاله باید بگوییم که هر چه بازده اوراق قرضه در یک کشور کاهش یابد، پول ملی آن کشور تقویت شده و تقاضا برای معامله آن ارز در بازار فارکس افزایش یابد. اسپرد اوراق قرضه که به تفاوت بازدهی بین دو اوراق اشاره دارد، می‌تواند تاثیر زیادی بر ارزش پول یک کشور نسبت به ارز یک کشور دیگر داشته باشد. به همین دلیل چاپ و عرضه این اوراق باید براساس برنامه ریزی دقیق دولت‌ها انجام شود تا موجب تقویت پول ملی کشور شود و نتیجه مثبتی بر اقتصاد آن کشور داشته باشد.

سوالات متداول

اوراق قرضه می‌توانند بر نوسانات ارزی تاثیرگذار باشند. زمانی که نرخ بهره این اوراق افزایش می‌یابد، جذابیت این اوراق برای سرمایه‌گذاران افزایش می‌یابد و این ممکن است منجر به افزایش تقاضا برای ارز کشور مرتبط با این اوراق شود که در نتیجه نوسانات ارزی را افزایش دهد.

اگر نرخ بهره اوراق قرضه افزایش یابد، این ممکن است باعث افزایش جذابیت این اوراق برای سرمایه‌گذاران شود و در نتیجه تقاضا برای ارز مرتبط با آنها افزایش یابد. این تغییرات تقاضا و عرضه ممکن است نوسانات ارزی را تحریک کنند.

زمانی که نرخ بهره اوراق قرضه افزایش می‌یابد، باعث افزایش بازده این اوراق می‌شود و سرمایه‌گذاران ممکن است جلب شوند تا در این اوراق سرمایه‌گذاری کنند. این افزایش تقاضا ممکن است به افزایش تقاضا برای ارز مرتبط با کشور مربوطه منجر شود و نوسانات ارزی را افزایش دهد.

بله، تغییرات در ارزش اوراق می‌تواند به نوسانات ارزی تأثیر بگذارد. افت و یا افزایش در ارزش این اوراق ممکن است تقاضا و عرضه برای ارز مرتبط با آنها را تحت تاثیر قرار دهد و در نتیجه، نوسانات ارزی را تشدید کند.

ادامه مطلب
سخاب چیست؟
سخاب یا اسناد خرانه اسلامی چیست؟

سخاب چیست؟

اسناد خزانه، در زمره اوراق بهادار با نامی قرار می گیرند که بیانگر تعهد دولت ها به بازپرداخت مبلغ اسمی آن ها در آینده است. سخاب از ابزارهای مالی با ماهیت بدهی بوده که بدون کوپن سود منتشر می شود و هدف اصلی آن، تامین کسری بودجه دولت هاست. اسناد خزانه اصلی ترین ابزار بازار پول جهت اعمال سیاست های پولی است. در رابطه با بدون کوپن بودن این اوراق باید گفت:

اوراق بدهی معمولاً یا دارای کوپن پرداخت سود یا بدون کوپن پرداخت سود هستند. دارنده اوراق صرفاً می تواند در سررسید با مراجعه به منتشرکننده اوراق، مبلغ اسمی اوراق را از منتشرکننده اوراق یا ضامن آن (در اینجا دولت است) دریافت نماید. اوراق خزانه اسلامی که با نام اخزا یا سخاب در بازار معروف گردیده اند، از نوع “بدون کوپن” دریافت سود است که به مبلغ اسمی یک میلیون ریال (صد هزار تومان) منتشر گردیده اند. اسناد خزانه مرسوم در دنیا توسط دولت به رقمی کمتر از قیمت اسمی به خریداران فروخته شده و از منابع مالی حاصل از فروش، بدهی های دولت پرداخت می شود اما به دلیل اشکالات فقهی وارد بر این روش، دولت جمهوری اسلامی ایران، این اوراق را صادر و به شکل مستقیم به طلبکاران غیر دولتی واگذار می کند. دارنده اوراق در صورت نیاز به وجه نقد، این اوراق را در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران به فروش می رساند.

  • سخاب

سخاب

سخاب، اوراق بهادار با نامی است که دولت به منظور تصفیه بدهی های خود بابت طرح های تملک دارایی های سرمایه ای با قیمت اسمی و سررسید معین به طلبکاران غیردولتی واگذار می کند. اوراق خزانه در تمام دنیا معمولاً از بالاترین درجه اعتباری برخوردار هستند، چرا که دولت پرداخت آن را ضمانت کرده است؛ به طوری که در آمریکا درجه اعتباری آن ها AAA است. در نظر داشته باشید که بنا به دلایل مختلف، سهم بدهی در GDP (تولید ناخالص داخلی) ایران پایین است که دولت می تواند از این ظرفیت استفاده کند. عملاً اوراق خزانه اسلامی می تواند کمک کند تا فرآیند تسویه حساب با پیمانکاران و به تبع آن راه افتادن پروژه های عمرانی تسهیل گردد.

انتشار اوراق اخزا در ایران

دولت جمهوری اسلامی ایران در انتهای سال ۱۳۹۴ پس از اخذ مصوبات لازم اقدام به انتشار اوراق مشارکت طرح های عمرانی دولت به جهت پرداخت مطالبات معوق پیمانکاران نمود. اوراق مذکور در ابتدا با عاملیت بانک سپه به جهت حوزه وزارت نیرو و عاملیت بانک مسکن در حوزه وزارت راه و ترابری منتشر گردید و به عنوان پرداخت بدهی دولت به پیمانکاران واگذار شد. در سال ۱۳۹۵ با کاهش تورم و کاهش نرخ رسمی سود بانکی، اوراق بعدی با سود سالیانه کمتری منتشر گردیده و در چند مرحله در اختیار پیمانکاران قرار گرفت. اوراق سخاب نیز به موازات به عنوان اوراق کوتاه مدت با تضمین بانک مرکزی با سر رسیدهای کمتر از یک سال منتشر و برای تسویه بخشی از مطالبات پیمانکاران استفاده شد. اسناد مذکور با موافقت سازمان بورس اوراق بهادار تحت عنوان اخزا در تابلوی بورس پذیرش و به صورت رسمی و شفاف داد و ستد شد. تحت تاثیر قرار گرفتن بازار سرمایه و نرخ رشد سهام شرکت­ها از نرخ­ های مورد معامله اخزا و نیاز مبرم پیمانکاران به نقدینگی و عدم تسلط کافی فروشندگان به بورس و بازار سرمایه موجب گردید اسناد بعدی به صورت خارج از بورس و داخل شبکه بانکی تحت عنوان “سخاب بانکی” یا سخاب منتشر و مورد داد و ستد قرار گیرد. ماهیت اسناد خزانه و اخزا یکی است و هر دو سخاب با سررسید کمتر از یکسال هستند و تنها تفاوت آن ها در نامگذاری است. درواقع علت این تفاوت این است که اخزا از همان ابتدا در فرا بورس قابل مبادله بود؛ اما سخاب ابتدا از طریق بانک ها قابل مبادله بود و سپس امکان مبادله آن در فرا بورس فراهم شد. در ادامه به بررسی جزئیات این نوع از اوراق خواهیم پرداخت:

بدون ریسک بودن اسناد خزانه

بزرگترین دغدغه فعالان بازار سرمایه در خصوص سخاب، عدم ایفای تعهدات دولت در زمان سررسید است. برای رفع این نگرانی، دولت به این بدهی اولویتی هم ردیف حقوق و مزایای کارکنان خود داده و به عنوان بدهی ممتاز دولت در نظر گرفته می شود. خزانه داری کل کشور نیز موظف است پرداخت مبلغ اسمی سخاب را در سررسید اوراق تعهد کند. این تعهدنامه به امضای وزیر امور اقتصادی و دارایی رسیده است از این رو اسناد خزانه ریسک نکول نخواهند داشت.

نقد شوندگی سخاب

ریسک نقد شوندگی به معنی احتمال عدم فروش اوراق بهادار است. یکی از اهداف پذیرش سخاب در فرا بورس ایران، کاهش این ریسک برای دارندگان این اوراق است چراکه به دلیل وجود بازار بزرگ و نقد شونده اوراق بهادار با درآمد ثابت در بازار ابزارهای نوین مالی فرا بورس ایران، دارندگان این اوراق می توانند در هر زمان نسبت به فروش اوراق خود در بازار اقدام کنند.

تفاوت سخاب با سایر اوراق بهادار

تفاوت عمده این اسناد با سایر اوراق بهادار، در سررسید آن و پرداخت سود است. این اوراق عموماً سررسیدی کمتر از یک سال داشته و اغلب سررسیدشان به صورت ۴، ۱۳، ۲۶ و ۵۲ هفته ای است. سخاب بدون سود بوده و هیچ گونه پرداخت میان دوره ای تحت عنوان سود نخواهند داشت و سرمایه گذاران از مابه التفاوت قیمت خرید اوراق و ارزش اسمی دریافتی آن در سررسید، منتفع خواهند شد. دارندگان اوراق، مبلغ اسمی را در سررسید از دولت دریافت می کنند. در جدول زیر برخی از مهمترین تفاوت های سخاب با سایر اوراق تامین مالی نمایش داده شده است.

سخاب چیست؟

تفاوت سخاب با سایر اوراق

هدف از انتشار سخاب

این اوراق، با هدف تسویه بدهی های دولت به طلبکاران غیردولتی، کنترل نقدینگی بازار، اجرای سیاست های پولی، تأمین کسری بودجه و مدیریت بازار منتشر می شود. همچنین این ابزار، اصلی ترین ابزار بازار پول جهت اعمال سیاست های پولی از سوی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است.

مزایای انتشار سخاب

از جمله مزایای انتشار سخاب می­توان به موارد زیر اشاره داشت:

  • کشف نرخ سود بدون ریسک مورد انتظار بازار در اقتصاد کشور
  • فراهم آوردن بستر لازم برای توسعه ابزارهای مالی بازار
  • کمک به سیاست های پولی و مالی به منظور اعمال سیاست های بهینه جهت تنظیم و کنترل انتظارات بازار
  • کمک به حفظ استقلال کشور با استفاده از تامین مالی داخلی دولت و کاهش استقراض بین المللی
  • استخراج انتظارات بازار از نرخ سود بدون ریسک با سررسیدهای مختلف
  • معاف از مالیات بودن درآمدها و معاملات این اوراق

به طور کلی با انتشار اسناد خزانه به طور هم زمان دولت از طریق مدیریت بدهی ها، بانک مرکزی از طریق کنترل نقدینگی و مردم به واسطه استخراج نرخ بدون ریسک در یک بازار رقابتی، منتفع می شوند.

ضمانت پرداخت در سررسید

ضامن این اوراق، وزارت امور اقتصادی و دارایی بوده و خزانه داری کل کشور پرداخت مبلغ اسمی سخاب در هر مرحله را تعهد کرده است. همچنین خزانه داری کل کشور بازپرداخت این اوراق در سررسید را در زمره دیون ممتاز دولت قرار داده است بدین معنی که پرداخت مبلغ اسمی سخاب در سررسید این اوراق، هم ردیف پرداخت حقوق کارکنان دولت بوده و با همان درجه اهمیت و اضطرار صورت می گیرد.

فرآیند پرداخت مبلغ اسمی سخاب در سررسید

سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، وجه مورد نیاز برای بازپرداخت ارزش اسمی اوراق را با توجه به زمان سررسید، از طریق خزانه داری کل کشور به بانک عامل منتقل می کند. شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، بر اساس اطلاعات آخرین دارندگان سخاب، ارزش اسمی اوراق را از طریق بانک عامل به حساب دارندگان مذکور واریز خواهد کرد؛ بنابراین اعلام شماره حساب و شبای بانکی دارندگان اوراق به کارگزار ضروری است.

فرآیند انتشار و فروش اسناد خزانه

وزارت امور اقتصادی و دارایی به نمایندگی از دولت، سخاب را از محل ردیف بودجه اختصاص یافته، منتشر می کند. دستگاه های ذی ربط نیز بر اساس بودجه اختصاص یافته و اولویت بندی، لیست پیمانکاران طلبکار از دولت را به بانک عامل معرفی خواهند کرد. بعد از احراز هویت و اخذ اطلاعات لازم توسط بانک عامل، لیست پیمانکاران به فرا بورس ایران اعلام خواهد شد. سپس حداکثر ظرف ۱۰ روز کاری، اطلاعات در سامانه معاملات ثبت شده و پیمانکاران می توانند نسبت به فروش سخاب در بازار ابزارهای نوین مالی فرا بورس ایران اقدام کنند.

چگونگی دریافت سخاب

سخاب به صورت الکترونیکی منتشر می شود و در سامانه های معاملاتی بازار سرمایه به صورت الکترونیکی به پیمانکاران تخصیص می یابد. پیمانکاران می توانند با مراجعه به دستگاه یا وزارتخانه بدهکار، درخواست تصفیه حساب خود را اعلام کنند و در صورت لزوم، وزارت امور اقتصاد و دارایی به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران از محل ردیف بودجه اختصاص یافته، با انتشار اسناد خزانه حساب پیمانکار را تسویه می کند. همچنین پیمانکار می تواند این اوراق را تا سررسید نگهداری کند یا در صورت نیاز به وجه نقد قبل از سررسید، آن را از طریق فرا بورس ایران به فروش برساند. در واقع، با توجه به وجود “بازار معاملات ثانویه” برای سخاب، پیمانکارانی که بدهی خود را با استفاده از این اوراق تسویه کنند، درصورت نیاز به منابع مالی جهت ادامه فعالیت های خود، می توانند این اوراق را در فرا بورس ایران به فروش رسانده و طلب خود را در سریع ترین زمان ممکن به وجه نقد تبدیل کنند.

فروش سخاب

دارندگان سخاب، می توانند با مراجعه به یکی از کارگزاری های عضو فرا بورس ایران، به صورت حضوری یا آنلاین، اوراق خود را به فروش برسانند.

قیمت فروش سخاب

قیمت این اوراق با در نظر گرفتن دو عامل نرخ سود مورد انتظار بازار و فاصله تا سررسید اوراق تعیین می شود. هرچه به سررسید نزدیک می شویم، قیمت سخاب به قیمت اسمی آن نزدیک تر می شود. علاوه بر این، با افزایش نرخ بازده مورد انتظار بازار، قیمت بازاری سخاب کاهش خواهد یافت. فرمول محاسبه­ی آن به شرح زیر است.

قیمت فروش سخاب

قیمت اسناد خزانه در بازار

قیمت بازاری سخاب در بازار سرمایه، با مکانیزم عرضه و تقاضا مشخص خواهد شد. این مکانیزم در عرضه اولیه به یکی از ۲ روش زیر صورت خواهد گرفت:

  1. روش ثبت سفارش: در روش ثبت سفارش، قیمت های وارده توسط خریداران به صورت مخفی خواهد بود و تعداد سفارشات وارده توسط خریداران مجموعاً می باید به میزان حداقل ۸۰ درصد حجم کل اوراق عرضه شده باشد. ضمناً قیمتی که کشف می شود باید به گونه ای باشد که در آن قیمت، حداقل ۸۰ درصد اوراق عرضه شده به فروش برسد.
  2. روش حراج: در روش حراج، قیمت در یک جلسه معاملاتی و بر اساس رقابت خریداران تعیین می شود. در این روش سفارش متقاضیان (خریداران) و عرضه کنندگان (فروشندگان) در یک بازه زمانی وارد سامانه معاملاتی می شود، پس از آن، بهترین قیمت های خرید (بالاترین قیمت ها) و بهترین قیمت های فروش (پایین ترین قیمت ها) با یکدیگر منطبق شده و معامله انجام خواهد شد.

خرید سخاب

خرید و فروش این اوراق در بازار ابزارهای نوین مالی فرا بورس ایران انجام می شود. فرآیند خرید این اسناد تشابه زیادی با سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت مانند اوراق مشارکت و انواع صکوک دارد. برای خرید سخاب، کافی است به یکی از کارگزاری های عضو فرا بورس ایران مراجعه کرده و نسبت به تکمیل فرم خرید اوراق بهادار اقدام کرد. همچنین در صورتی که متقاضی کد بورسی نداشته باشد، می تواند پس از مراجعه به یکی از کارگزاران عضو فرا بورس ایران، نسبت به دریافت کد بورسی اقدام کرده و پس از آن برای خرید سخاب به صورت حضوری یا آنلاین اقدام کند.

سود میان دوره ه­ای در سخاب

نرخ سود این اوراق صفر بوده و هیچ گونه پرداخت میان دوره ای نخواهد داشت.

بازده حاصل از سخاب

با خرید سخاب به قیمتی کمتر از مبلغ اسمی و دریافت مبلغ اسمی در سررسید، می توان از اختلاف بین قیمت خرید و مبلغ دریافتی در سررسید منتفع شد. نرخ بازده اسناد خزانه به صورت روزشمار و به شکل زیر محاسبه می شود:

بازده حاصل از سخاب

  • F: قیمت اسمی
  • P: قیمت خرید
  • T: تعداد روزهای سال (۳۶۵)
  • N: تعداد روزهای باقیمانده تا سررسید

زمان خرید و فروش سخاب در بازار

این اوراق در هر زمانی در بازار قابل خرید و فروش است. به دلیل وجود بازار گردانان متعدد، سخاب از درجه نقد شوندگی بالایی برخوردار است؛ به عبارت دیگر، بازار گردانان در هر روز، از آغاز ساعت معاملاتی در بازار حضور خواهند داشت و همزمان اقدام به ارسال سفارش خرید و فروش در بازار می کنند بنابراین این اوراق در هر زمان قابل خرید و فروش به قیمت روز خواهد بود.

ریسک ­های سخاب

سخاب همانند سایر اوراق بهادار براساس مکانیزم عرضه و تقاضا در بازار معامله می شود؛ بنابراین ممکن است تحت تاثیر ریسک نوسانات قیمتی قرار بگیرد.

قیمت خرید سخاب

قیمت گذاری این اوراق از طریق محاسبه ارزش فعلی جریانات آتی آن به دست می آید؛ بنابراین برای محاسبه ارزش فعلی سخاب کافی است مبلغ اسمی اوراق با توجه به نرخ مورد انتظار سرمایه گذار و زمان باقی مانده تا سررسید تنزیل شود.

تسویه وجوه سخاب، پس از معاملات

تسویه وجوه ناشی از معاملات این اوراق، مطابق ضوابط معاملات بازار توسط شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه انجام شده و وجوه ناشی از فروش این اوراق یک روز کاری پس از معامله به حساب فروشنده واریز خواهد شد. در سایت فرا بورس، لیست اوراق بدهی منتشر شده به همراه مشخصاتی همچون حجم انتشار، حجم پذیرش، مبلغ اسمی هر ورقه، بازدهی، بازار گردان، تاریخ انتشار و سایر مدارک و مستندات، در دسترس است.

ادامه مطلب
buffet-(4)
اوراق اجاره چیست و چگونه معامله...

اوراق اجاره بر طبق تعریف قانونی، اوراقی است که در حکم بدهی برای شرکت بوده و دارنده این اوراق مالکیت مشاع نسبت به دارایی های پایه آن دارد. می دانیم که تعریف گیج کننده ای است درنتیجه در ادامه، تعریف فوق را با تشریح سازوکار اوراق اجاره شفاف و ملموس می کنیم. اما در واقع اوراق اجاره چیست ؟ اوراق اجاره جزو ابزار بازار بدهی است. وقتی شرکتی این اوراق را منتشر می کند در واقع برای خود بدهی ایجاد می کند و درنتیجه بایستی طی بازه های زمانی مشخص به دارندگان اوراق سود پرداخت نماید. طبق قانون، اوراق اجاره بابت خرید دارایی های ثابتی هم چون ماشین آلات و تجهیزات, زمین, وسایل حمل ونقل(مانند هواپیما) و ساختمان و تأسیسات منتشر می شود. بنابراین خریداران اوراق اجاره در حکم مالک آن دارایی محسوب می شوند. حال منظور از مشاع چیست؟

فرض کنید شرکت هواپیمایی ماهان بابت خرید یک فروند هواپیما نیازمند مبلغ ۳۰۰ میلیارد تومان پول است. ازآنجایی که این رقم بسیار بزرگ بوده و از توان آن شرکت خارج است این شرکت تصمیم به انتشار اوراق اجاره می نماید. ازآنجایی که ارزش اسمی هر ورقه اجاره یک میلیون ریال است تعداد ۳ میلیون ورقه را منتشر می کند و از محل این سرمایه هواپیما را خریداری می نماید. حال فرض کنید که شما تعداد ۵۰۰۰۰ هزار عدد از این اوراق را خریداری می کنید. طبق تعریف شما مالک دارایی هستید اما شما تنها بخشی از سرمایه لازم را تأمین کرده اید و مابقی سرمایه توسط صدها نفر دیگر تأمین شده است. درنتیجه در این حالت می گویند که شما مالکیت مشاع نسبت به دارایی پایه موضوع اوراق دارید. پس از خرید اوراق توسط شما با توجه به ماهیت اوراق اجاره طی دوره های زمانی معین وجوهی در قالب سود این اوراق به شما پرداخت می گردد. حال که در رابطه با کلیت اوراق اجاره شناخت لازم را پیدا کردید در رابطه با سایر ویژگی های این اوراق و سازوکار معاملات آن مطالبی را ارائه می کنیم.

نکاتی در رابطه با اوراق اجاره

۱)همان طور که ذکر شد این اوراق در زمره اوراق بدهی می باشند و مشابه اوراق مشارکت درصد سود ثابتی دارند که در بازه های زمانی مشخصی پرداخت می شوند. هم چنین لازم به ذکر است که عمر این اوراق نیز از همان ابتدا مشخص می شود و درنتیجه شما به عنوان یک سرمایه گذار از تمام جزییات آن باخبر می شوید.

۲)اوراق اجاره با اوراق مشارکت تفاوت هایی دارند که در ادامه به برخی از مهم ترین آن ها اشاره می شود:

۲-۱)اوراق مشارکت عموماً در جهت تأمین مالی پروژه های بزرگ و عمرانی منتشر می شود درحالی که دارایی های پایه موضوع این اوراق انواع دارایی ثابت همچون زمین, ساختمان و تأسیسات یا ماشین آلات و تجهیزات می باشند.

۲-۲)در پایان دوره اوراق مشارکت معادل مبلغ اسمی به سرمایه گذاران پرداخت می گردد درحالی که در پایان دوره اوراق اجاره دارایی موضوع اجاره به فروش می رسد و درصورتی که ارزش دارایی کاهش پیداکرده باشد ضرر سرمایه ای به سرمایه گذاران تحمیل می گردد( البته عکس این حالت نیز محتمل است که درنهایت منجر به سود سرمایه ای می گردد).

۲-۳)ازآنجایی که دارایی موضوع اوراق اجاره یک دارایی ثابت است احتمال از بین رفتن دارایی وجود دارد که در این صورت ریسک حذف سرمایه در صورت عدم اعمال بیمه دارایی وجود دارد. درحالی که در اوراق مشارکت چنین ریسکی وجود ندارد. مثلاً فرض کنید که در مثال ما که در رابطه با خرید هواپیما بود هواپیمای مزبور در طی پرواز دچار سانحه شده و از بین برود. در این صورت اگر شرکت ماهان هواپیمای مزبور را بیمه نکرده باشد عملاً سرمایه اصلی و اولیه شما صفر خواهد شد.

۳)لازم به ذکر است که شرکت ناشر که از آن تحت عنوان بانی یاد می شود جهت انتشار اوراق اجاره یک شرکت مستقل تأسیس می کند که این شرکت درواقع واسطی میان شرکت بانی و سرمایه گذاران است. لازم به ذکر است که ارکان دیگری هم چون ضامن, امین و … وجود دارد که هرکدام از این ها نقشی از شروع فرایند انتشار تا اتمام آن دارند که در صورت لزوم برای شما توضیحاتی ارائه خواهد شد.

۴)در جهت افزایش جذابیت این اوراق از ضامن سودآوری در فرایند انتشار اوراق استفاده شده تا درصورتی که ناشر به هر دلیلی نتوانست در موعد مقرر سود اوراق اجاره را پرداخت کند ضامن، سود دوره اوراق را پرداخت نماید.

۵) لازم به ذکر است که اوراق اجاره در دو قالب اجاره به شرط تملیک و دارای اختیار فروش با قیمت معین منتشر می شوند. در حالت اجاره به شرط تملیک پس از پایان عمر اوراق اجاره دارایی به مالکیت بانی یا همان شرکت منتشرکننده اوراق منتقل می شود. اما در حالت دیگر ازآنجایی که دارایی مزبور در مالکیت ناشر نیست بایستی دارایی به ناشر فروخته شود. حال دو حالت پیش می آید:

۵-۱) قیمت دارایی در زمان فروش بیش از قیمت خرید است و در این حالت به صورت عادی دارایی به ناشر فروخته می شود و وجوه حاصل از فروش بین سرمایه گذاران توزیع می شود.

۵-۲) اما اگر قیمت دارایی کمتر از قیمت زمان خرید آن باشد در این حالت به منظور جلوگیری از ضرر سرمایه ای( ضرر تحمیل شده به سرمایه گذاران ناشی از تفاوت قیمت خرید دارایی و قیمت فروش آن) از اوراق اختیار فروش استفاده می شود که پیرو آن به ازای هر ورقه یک قیمت مشخص که در برگه نگاشته شده وجوهی به سرمایه گذاران پرداخت می گردد. مثلاً فرض کنید که در مثال ما بابت انتشار اوراق اجاره یک اختیار فروش باقیمت اعمال یک میلیون ریال نیز به سرمایه گذار داده شده است. حال فرض کنید در زمان اتمام عمر اوراق قیمت روز هواپیما ۲۷۰ میلیارد تومان شده باشد. درنتیجه اگر اوراق اختیار فروش اعطا نشده بود به هر سرمایه گذار بابت هر ورقه اجاره تنها مبلغ ۹۰ هزار تومان پرداخت می شد درحالی که به دلیل در اختیار داشتن برگه اختیار فروش به هر سرمایه گذار مبلغ اسمی خرید پرداخت می گردد. درحالی که اگر قیمت فروش بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان می شد در این صورت نیازی به استفاده از اوراق اختیار فروش نیست.

معاملات اوراق اجاره

۱)شرکت ناشر، اوراق اجاره را برای مرتبه اول از طریق یکی از نهادهای مالی همچون بانک ها یا مؤسسات اعتباری و یا از طریق شرکت فرابورس ایران و از طریق معاملات کارگزاری می فروشد. بنابراین جهت خرید اوراق اجاره بایستی از شیوه انتشار اوراق آگاهی یابید.

۲)معمولاً ارزش اسمی این اوراق یک میلیون ریال است که شما با پرداخت مبلغ مدنظر خود تعداد مشخصی از این اوراق را در اختیار خواهید گرفت. برای مثال به این نماد که نمونه ای از اوراق اجاره منتشرشده در بورس است توجه فرمایید:

اجاد۱ – اجاره دولت مرحله یک۱۳۹۴-۹۸۱۲۲۶

همان طور که مشاهده می فرمایید این اوراق اجاره از طریق دولت در سال ۱۳۹۴ منتشرشده است و تاریخ سررسید آن ۲۶ اسفند ۱۳۹۸ می باشد. حال به اطلاعیه عرضه اولیه این اوراق و جزییات آن توجه فرمایید:

اوراق اجاره چیست و چگونه معامله می شود

توجه فرمایید که جهت خرید اوراق اجاره می بایست با مراجعه به یکی از کارگزاری های بورس اقدام به اخذ کد معاملاتی کرده و پس از آن اقدام به خرید اوراق اجاره نمایید.

بر طبق اطلاعیه فوق، تعداد اوراق منتشرشده ۵ میلیون برگه بانام است که قیمت هر ورق یک میلیون ریال است. محدودیتی در حداکثر تعداد اوراق خریداری شده توسط هر کد معاملاتی وجود ندارد اما در هر نوبت تنها می توانید ۵۰ هزار برگه را درخواست نمایید( مثلاً اگر شما تعداد ۷۰ هزار برگه را می خواهید بخرید، می بایست در یک نوبت تعداد ۵۰ هزار برگه و در نوبت دوم ۲۰ هزار برگه را درخواست نمایید). نرخ بهره سالیانه این اوراق ۱۸ درصد است که در دوره های ۶ ماهه پرداخت می گردد( با توجه به اینکه تاریخ عرضه این اوراق ۲۶ اسفند ۱۳۹۴ بوده است درنتیجه تاریخ پرداخت سود در ۲۶ شهریور و ۲۶ اسفند هرسال پرداخت می گردد. همچنین اگر شما زودتر از موعد بخواهید این اوراق را بفروشید می توانید از طریق سامانه معاملات آنلاین یا از طریق کارگزاری خود اقدام به فروش اوراق نموده و وجوه حاصل از فروش این اوراق تا روز بعد در حساب شما قرار خواهد گرفت.

۳)سود ناشی از مالکیت اوراق اجاره و هم چنین وجوه ناشی از تسویه پایان دوره به حسابی که شما به کارگزار اعلام می کنید واریز خواهد شد و بنابراین به این موضوع توجه ویژه ای داشته باشید.

ادامه مطلب
buffet-(4)
اوراق مشارکت چیست و چگونه اوراق...

پیش از آنکه بخواهیم در مورد اوراق مشارکت و نحوه خرید آن اوراق با جزییات توضیح دهیم، لازم است تا در رابطه با اوراق بدهی (اوراق قرضه) یا همان Bonds که در دنیا رایج است مطالبی را ارائه کنیم.

اوراق قرضه یا باند چیست؟

اوراق قرضه به اوراقی گفته می شود که صادرکننده تعهد می کند در طی یک بازه معین تعریف شده (عموماً یک ساله) سودی معادل قیمت اسمی ضربدر نرخ سود به دارنده آن بپردازد و در پایان دوره اوراق، مبلغ اسمی را به دارنده ورقه پرداخت نماید. درواقع ناشر اوراق با انتشار اوراق قرضه برای خود بدهی ایجاد می کند. لازم به ذکر است که این اوراق در سه نوع کوپن دار، اوراق قرضه با نرخ بهره صفر (بدون بهره) و اوراق قرضه بدون سررسید تقسیم بندی می شود. در دنیا شرکت ها را بر اساس وضعیت مالی آن ها از A تا D تقسیم بندی می کنند و هر شرکت با توجه به رتبه ای که دارد موظف به پرداخت مبلغ مشخصی از نرخ سود می باشد. مثلاً فرض کنید چنانچه نرخ بهره آمریکا ۲٫۵ درصد باشد و درنتیجه بانک ها به سپرده های خود ۲٫۵ درصد سود سالیانه بدهند شرکتی که دارای گرید A می باشد بر اساس بررسی های به عمل آمده موظف به پرداخت سود ۳ درصدی به دارندگان اوراق قرضه هست درحالی که شرکتی که رتبه C را دارد موظف به پرداخت سود ۶ درصدی می باشد و حتی اوراق بنجل (کم اعتبار و پرریسک) نیز در اقتصاد آمریکا منتشر می شود و دارای بیشترین بازدهی هست ولی این اوراق عموماً توسط شرکت های با وضعیت مالی ناگوار منتشر می گردد. همچنین لازم به ذکر است که جز برخی اوراق بدهی مانند اسناد خزانه دولتی یا شهرداری ها تمامی این اوراق ضامن بازپرداخت اصل وفرع سود را نداشته و سرمایه گذاران با آگاهی کامل نسبت به وضعیت مالی و عملکرد شرکت اقدام به سرمایه گذاری در اوراق قرضه می نمایند.

اوراق مشارکت چیست؟

حال که با مفهوم اوراق قرضه در دنیا آشنا شدید می توان درباره اوراق مشارکت صحبت کرد. طبق قانون، اوراق مشارکت اوراق بانام یا بی نامی است که به قیمت اسمی و برای مدت معین منتشر می شود و سرمایه گذار نسبت به قیمت اسمی و مدت زمان مشارکت در سود حاصل از پروژه ها مدعی است. درواقع اوراق مشارکت مانند یک بدهی برای ناشر می باشد که با انتشار آن تعهد می نماید طی بازه های زمانی معین مبلغ ثابتی را که در برگه اوراق ذکر می گردد در قالب سود اوراق به سرمایه گذار بپردازد. حال به توضیحات بیشتری در رابطه با اوراق مشارکت می پردازیم.

دولت، شرکت های دولتی، شهرداری ها و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و مؤسسات عام المنفعه و شرکت های وابسته به دستگاه های مذکور، شرکت های سهامی عام و خاص و شرکت های تعاونی تولید بر طبق قانون جزو شرکت هایی هستند که مجاز به انتشار اوراق مشارکت برای تأمین بخشی از منابع مالی لازم جهت ایجاد، تکمیل و توسعه طرح های سودآور تولیدی، ساختمانی و خدماتی و تأمین مواد اولیه تولید و یا طرح های عمرانی و انتفاعی دولت هستند. بر طبق قانون و برای آنکه انتشار اوراق مشارکت توجیه داشته باشد شرکت پروژه ای را که بابت آن اوراق منتشر می نماید ارزیابی کرده و بر اساس توجیه پذیر بودن فرایند انتشار اوراق را آغاز می نماید. در این رابطه لازم به ذکر است که عموماً نرخ بازدهی سالیانه اوراق مشارکت را عموماً بین ۳ تا ۵ درصد بالاتر از نرخ سود سپرده بلندمدت یک ساله بانک ها تعریف می کنند تا از این دریچه سرمایه گذاران اعم از حقیقی و حقوقی به سرمایه گذاری در اوراق مشارکت رغبت نمایند. همچنین برخلاف اوراق قرضه ای که در خارج رایج است می توان گفت که تقریباً تمام اوراق مشارکت هایی که تا به امروز منتشرشده اند دارای ضامن سودآوری می باشند. به این معنی که در زمان انتشار اوراق در ورقه مزبور سود علی الحساب تعریف می گردد که این سود درواقع تضمین شده است و ناشر و در شرایط خاص ضامن اوراق، پرداخت سود را در تاریخ های اعلام شده تضمین می نماید و از این دریچه ریسکی متوجه دارندگان اوراق نخواهد بود. البته چنانچه بازدهی بیشتر ازآنچه برآورد شده محقق نماید در این صورت مابه التفاوت را به حساب شما منظور خواهند نمود. البته این مورد در مواقع کمی روی می دهد. همچنین اوراق مشارکت مشابه اوراق قرضه کوپن دار می باشند که در دوره های معین(عموماً سه ماهه) سود پرداخت می گردد و درنهایت در انتهای عمر اوراق، اصل سرمایه به حساب سرمایه گذار واریز می گردد. طبق قانون خریدوفروش اوراق مشارکت مستقیماً و یا از طریق بورس اوراق بهادار قابل انجام است.

ویژگی های اوراق مشارکت چیست؟

۱) بانام یا بی نام: بنا به شرایط تعریف شده از سوی ناشر، اوراق مشارکت بانام یا بی نام می باشد که در تبلیغات رسانه ای این مورد را اعلام می کنند. توجه فرمایید که اوراق بانام تنها به نام دارنده آن است و حتی در صورت سرقت یا مفقودی ورقه امکان فروش و بهره مندی از مزایا وجود ندارد؛ اما اگر اوراق بی نام باشد در حقیقت در وجه حامل بوده و می بایست نسبت به مراقبت از اوراق توجه ویژه ای مبذول دارید و بعضاً افرادی که سرمایه سنگینی را در این سرمایه گذاری وارد می کنند اوراق مالکیت را در صندوق امانات بانکی نگه می دارند.

۲) اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام: اوراقی است که توسط ناشر بورسی منتشر می شود و در زمان سررسید اوراق مشارکت و یا در زمان تحقق افزایش سرمایه به سهام تبدیل می گردد که البته در این رابطه در مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام تصمیم گیری می شود.

۳) اوراق مشارکت قابل تعویض با سهام: این اوراق توسط شرکت های سهامی عام منتشرشده و در تاریخ سررسید به جای پرداخت اصل مبلغ، با سایر سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تعویض می گردد.

لازم به ذکر است که روش های دوم و سوم انتشار اوراق در تاریخ تهیه این مقاله مرسوم نیست.

نحوه خرید اوراق مشارکت

بر اساس قانون، ناشر اعم از بورسی و غیر بورسی موظف است یک بانک را به عنوان بانک عامل معرفی نماید تا سرمایه گذاران از طریق آن بانک اقدام به خرید اوراق نموده و سودهای دوره ای و اصل سرمایه در پایان دوره را نیز از همان بانک دریافت نمایند. توجه گردد که در طی چند سال اخیر مبلغ ۱٫۰۰۰٫۰۰۰ (یک میلیون) ریال به عنوان مبلغ اسمی اوراق مشارکت شناسایی شده است و عموماً شما به عنوان یک سرمایه گذار بایستی حداقل ۱۰ ورقه معادل ۱۰ میلیون ریال را خریداری نمایید تا اوراق به شما واگذار گردد.

در صورت خرید اوراق مشارکت حتماً به اطلاعات مندرج بر روی اوراق توجه فرمایید. در این اوراق در رابطه با موارد زیر توجه نمایید:

بانام یا بینام، تعداد اوراق مشارکت و مبلغ سرمایه اسمی، درصد سود علی الحساب، عمر اوراق مشارکت (دوساله الی ۵ ساله)، دوره های پرداخت سود

نکاتی مهم در رابطه با معاملات اوراق مشارکت که هر سرمایه گذار باید آن را بداند:

1. همان طور که پیش از این ذکر شد اوراق مشارکت قابلیت معامله پیش از سررسید را دارند. حال دو حالت به وجود خواهد آمد:

  • مواردی که دولت و ارگان های دولتی ناشر اوراق هستند و عرضه تنها از طریق بانک های عامل انجام می گیرد شما معمولاً در زمان عرضه، خریدار اوراق خواهید بود تا زمان سررسید و درصورتی که تمایل به فروش اوراق زودتر از سررسید داشته باشید بایستی مجدداً به بانک عامل یا نهادی که در برگه اعلام می گردد مراجعه نمایید (توجه فرمایید که حتماً بایستی در این حالت عنوان قابل بازخرید در اوراق ذکر گردد).
  • اوراق مشارکتی است که در بازار بورس عرضه و معامله می گردد. در این رابطه لازم به ذکر است با توجه به شرایط در زمان عرضه اوراق در نوبت اول، شما اجازه درخواست خرید از طریق حساب آنلاین معاملاتی یا از طریق سفارش اینترنتی (درصورتی که ناشر یک شرکت بازار پایه باشد) را خواهید داشت؛ بنابراین حتماً بایستی به اطلاعیه عرضه اوراق مشارکت و شیوه درخواست توسط سرمایه گذاران توجه فرمایید یا از طریق کارگزاری خود این موضوع را جویا شوید.

2. اوراق مشارکت عرضه شده در بورس قابلیت معامله پیش از سررسید را دارند. فرض کنید شما پس از خرید اوراق و نگهداری شش ماهه قصد فروش آن را دارید. شما به راحتی می توانید درخواست فروش خود را از طریق کارگزاری خود داده و در طرف مقابل درصورتی که هیچ متقاضی نباشد بازارگردان اوراق موظف به خرید اوراق از شما است و می توان از بابت فروش اوراق مشارکت اطمینان داشت.

3. پرداخت سود: فرض کنیم که هدف شما پس از خرید اوراق مشارکت، نگهداری تا سررسید می باشد. از طرفی تاریخ پرداخت اولین سود به شما ۳۰ آذر است. طبق قانون بورس، نماد معاملاتی اوراق مشارکت سه روز پیش از موعد پرداخت بسته می شود و روز بعد از پرداخت سود بازگشایی می گردد. هم چنین زمانی که شما اوراق مشارکت خریداری می کنید کارگزار شما از شما یک حساب بانکی خواهد گرفت تا سود اوراق به آن حساب واریز گردد. لازم به ذکر است که سود اوراق مشارکت توسط شرکت به حساب سپرده گذاری مرکزی واریز و شرکت سپرده گذاری به حساب اعلامی شما واریز خواهد کرد.

4. خرید اوراق مشارکت در میان دوره: فرض کنیم شما خواهان خرید اوراق مشارکت هستید. این اوراق در تاریخ ۳۰ آبان آخرین نوبت سود را پرداخت کرده است و شما در تاریخ ۲۰ آذر می خواهید اوراق مشارکت را بخرید. حال مبلغ پرداختی توسط شما چه میزان خواهد بود؟ ضمن پرداخت بابت قیمت تابلو (که عموماً همان قیمت اسمی اوراق است) بایستی سود مربوط به ۲۰ روز (از یک تا ۲۰ آذر) را به دارنده قبلی اوراق بپردازید و در مقابل در تاریخ بعدی پرداخت سود (مثلاً ۳۰ آذرماه) معادل سود یک ماه را دریافت خواهید کرد و در واقع شما سود ۱۰ روز آخر ماه که اوراق در مالکیت شما بوده را به صورت خالص دریافت می کنید.

5. ازآنجایی که به ازای هر ورقه مشارکت حدود ۱۵۰ تومان کارمزد کسر می گردد (با توجه به زمان فعلی که قیمت اسمی اوراق ۱۰۰۰۰۰۰ ریال است) بنابراین شما باید حداقل پس از گذشت ۴ روز اقدام به فروش اوراق خود نمایید (هرچند که خریداران اوراق مشارکت چنین رویکرد کوتاه مدتی را ندارند).

6. علی رغم وجود انواع اوراق مشارکت، اوراق با سود دوره ای ثابت و بازپرداخت اصل مبلغ اسمی (در حال حاضر یک میلیون ریال) جزو رایج ترین نوع اوراق مشارکت است. با عنایت به این موضوع باید توجه داشت که قیمت تابلوی این اوراق عموماً باید برابر ارزش اسمی آن باشد، زیرا درنهایت شما معادل سود اعلامی در ورقه و در پایان دوره معادل ارزش اسمی هر ورقه را دریافت خواهید کرد؛ اما ذکر چند نکته در رابطه با اوراق لازم است:

  • عموماً نرخ سود اوراق مشارکت بین ۳ الی ۶ درصد بالاتر از نرخ سود سپرده یک ساله بانکی تعیین می شود درنتیجه هرچه نرخ سود اعلامی بالاتر باشد بهتر خواهد بود چون درواقع ریسک تورم را برای شما بیشتر پوشش خواهد داد.
  • ازآنجایی که مقدار دریافتی این اوراق ثابت است هنگامی که نرخ بهره به طور واقعی یا بر اساس انتظارات جامعه سرمایه گذاران افزایش می یابد قیمت بازار اوراق با افت بیشتری همراه خواهد شد و این برای شما با توجه به بدون ریسک بودن سرمایه گذاری مناسب تر می باشد. درواقع نرخ سود بالاتر و قیمت معاملاتی پایین تر از قیمت اسمی جزو نشانه های جذابیت اوراق است. از طرفی نمایانگر تغییرات احتمالی آتی در نرخ بهره بانکی نزد سپرده گذاران است. همچنین هر چه تعداد دفعات پرداخت سود در طی سال بیشتر باشد جذابیت اوراق بیشتر خواهد بود چون بازده واقعی شما بیشتر خواهد بود درنتیجه اوراقی که سود را به صورت ماهیانه پرداخت می کنند از جذابیت بیشتری برخوردار می باشند. ضمن اینکه شما فرصت بهره مندی از سرمایه گذاری این وجوه را در حساب های دیگر مانند سپرده کوتاه مدت را خواهید داشت و از این دریچه سود سالیانه خود را با رشد بیشتری همراه نمایید.

نتیجه گیری

با توجه به سازوکار انتشار اوراق مشارکت، خرید اوراق مشارکت یک سرمایه گذاری بدون ریسک بوده و می تواند به عنوان یک سرمایه گذاری ایمن آن را در پرتفوی سرمایه گذاری خود قرار داد؛ زیرا نسبت به بانک سود مناسب تری را محقق می کند. همچنین از دید شرکتی، نیز این شیوه تأمین مالی مناسب ارزیابی می گردد؛ زیرا حکم وام بلندمدتی دارد که تنها بایستی بهره وام را طی عمر اوراق پرداخت نمود و این دریچه منابع مالی مناسبی را جهت توسعه فعالیت خود فراهم آورد. ناگفته نماند نسبت به سودآور بودن طرح نیز بایستی اطمینان معقولی داشت وگرنه هزینه چند برابری به شرکت تحمیل خواهد شد.

ادامه مطلب
buffet-(4)
اوراق مسکن یا تسه چیست و...

طبق قانون بانک مرکزی، افرادی که برای خرید مسکن به وام نیاز دارند باید به بانک مسکن مراجعه کنند. تا چندین سال قبل، ماجرا به این ترتیب بود که افراد باید حساب سپرده یک ساله باز کرده و در سرمایه شان تغییری ایجاد نمی کردند تا پس از یک سال، بانک مطابق دستورالعمل، مبلغ وام را به آن ها بدهد. حالا اگر نمی توانستید برای خرید خانه یک سال صبر کنید در تنگنا قرار می گرفتید. به همین دلیل، اوراق تسهیلات مسکن از سوی مدیران بانک ایجاد شد تا شما بتوانید زودتر از موعد به وام مسکن دست پیدا کنید. به طورکلی با پرداخت مبلغی برای خرید اوراق مسکن نسبت به حالت عادی در دریافت وام اولویت می یابید.
سرمایه گذاران با دو هدف در اوراق تسهیلات مسکن سرمایه گذاری می کنند؛ هدف اول، تبدیل کردن اوراق به وام و هدف دوم، استفاده از تغییرات قیمتی اوراق و کسب سود معاملاتی است. در ادامه این موارد را توضیح خواهیم داد.

معاملات اوراق مسکن به چند روش انجام می شوند؟

 شما می توانید به سه روش، اوراق مسکن را معامله کنید. راه اول، افتتاح حساب صندوق پس انداز یکم، پس انداز مبلغ ۴۰ میلیون تومان به مدت یک سال و پس از آن دریافت مبلغ ۱۲۰ میلیون تومان (۸۰ میلیون وام + ۴۰ میلیون اصل سپرده) در قالب وام با بهره بین ۱۰ تا ۱۲ درصد که مشخص است. راه دوم، به یکی از شعب بانک مسکن مراجعه کرده و اقدام به افتتاح حساب ممتاز با سود سپرده ۹ درصد کنید. در این حالت، شما باید حداقل ۲۷ میلیون تومان را برای سه ماه نگه دارید و پس از آن بانک به ازای هر ۲۷ میلیون تومان در نوبت اول ۳ برگه حق تقدم تسهیلات مسکن و پس از آن به ازای همان مبلغ در هر ماه یک برگه دیگر را به سپرده گذار خواهد داد. لازم به ذکر است که این اوراق ۱۵ام هرماه به سپرده گذار اعطا می شود و پس از انجام فرایندهای اداری از اول ماه بعد این اوراق قابلیت معامله در بازار را دارند.

اما همان طور که از توضیحات بالا برمی آید این حالات بسیار زمان بر هستند و برای افرادی که زمان زیادی جهت خرید ندارند مناسب نیستند. این افراد می توانند به دو شیوه، مالکیت اوراق تسه را در اختیار بگیرند؛ اول با مراجعه به شعب بانک مسکن و درخواست خرید اوراق از شعب بانک که معمولا فرایند زمان بری را طی می کند و دوم افتتاح حساب کارگزاری، دریافت کد آنلاین و خرید اوراق از طریق سامانه معاملات آنلاین است. لازم به ذکر است که نماد اوراق تسهیلات مسکن همراه با ماه و دو رقم آخر سال انتشار نشان داده می شود، مثلا اوراق تسهیلات مسکن منتشر شده در تیرماه ۱۳۹۷ به صورت تسه۹۷۰۴ نشان داده می شود.

ویژگی های اوراق مسکن

  •  این اوراق سررسید دوساله دارند و در صورت صلاح دید تا ۶ ماه دیگر قابل تمدید هستند.
  •  بر اساس آخرین دستورالعمل دارندگان اوراق تسه که تا تاریخ سررسید، اوراق را نگه می دارند می توانند به ازای هر ورق ۵ میلیون ریال وام دریافت کنند.
  •  اگر می خواهید با خرید اوراق تسه وام دریافت کنید با توجه به اینکه در شهرهای بزرگ مقدار وام مسکن ۱۱۰ میلیون تومان است و ۱۰ میلیون در قالب جعاله به شما پرداخت می گردد بنابراین شما باید تعداد ۲۰۰ برگه تسه را خریداری کنید و تا قبل از انقضای اوراق، آن را به جریان بیندازید.
  •  بر اساس قوانین سازمان بورس، هر زمان که این اوراق را بخرید حداقل دو ماه و در شرایطی تا چهار ماه اجازه معامله مجدد اوراق تسه را ندارید مگر آنکه کمتر از چهار ماه از تاریخ سررسید آن باقی مانده باشد. بنابراین همان طور که مشاهده می کنید تا حدودی امکان سفته بازی در این اوراق از بین رفته است و شما به عنوان یک سرمایه گذار عادی (و نه سفته باز) باید در صورت نیاز به گرفتن وام، این اوراق را بخرید. تجربه نشان داده جز در ماه های اول ایجاد این اوراق و معاملات آن در بازار، در ایام دیگر شاهد نوسانات جذاب در نمادهای اوراق تسهیلات نبوده ایم.
  •  این اوراق مشروط بر آنکه چه فاصله زمانی تا سررسید باقی مانده است قیمت های مختلفی دارند، ولی معمولا هرچه فاصله زمانی تا سررسید آن بیشتر باشد، این اوراق گران تر خواهند بود. بنابراین برای آنکه هزینه سنگینی به شما وارد نشود باید به این نکته توجه کنید.
  •   در حال حاضر طبق قانون، هر کد معاملاتی در یک جلسه معاملاتی مجاز به خرید ۱۶۰ ورقه تسهیلات مسکن است.
  •  از زمان خرید اوراق تسهیلات مسکن تا زمان انقضای آن، دارنده ورقه می تواند برای دریافت وام مسکن اقدام کند. باید توجه داشته باشید که با توجه به فرایند زمان بر اخذ وام مسکن، اوراق خریداری شده توسط شما نباید خیلی نزدیک به تاریخ سررسید باشند. مثلا نباید اوراقی که تاریخ سررسید آن ها ۱۰ تا ۱۵ روز دیگر است را خریداری کنید.
  •  ممکن است با افزایش شدید تقاضای خانه و رونق معاملات مسکن، قیمت این اوراق نیز روند افزایشی به خود بگیرد.
  •  مبلغ وام اعطایی به هر فرد با توجه به شهر محل زندگی آن متفاوت بوده و از ۸۰ تا ۱۲۰ میلیون تومان متغیر است. بنابراین پیش از آنکه اقدام به خرید اوراق تسه کنید در این رابطه اطلاعات لازم را کسب کرده و سپس بر اساس مبلغ وام اعطایی، تعداد مشخصی از اوراق تسه را بخرید. در ضمن، درصد بهره این اوراق نیز با توجه به زمان دریافت وام و مبلغ آن متفاوت است.
  •  دامنه نوسان این اوراق همانند عموم شرکت های بورسی و فرابورسی ۵ درصد نسبت به قیمت پایانی روز قبل است.

یک مثال عملی از خرید اوراق تسه

فرض می کنیم که شما فردی ساکن تهران هستید و به وام مسکن ۱۱۰ میلیون تومانی نیاز دارید (تاریخ بررسی شما ۱۵ آذر ۱۳۹۷ است.) با توجه به اینکه حدود ۱۰ میلیون تومان از مبلغ در قالب جعاله توسط بانک پرداخت می گردد و به ازای هر ورقه تسه می توانید ۵۰۰ هزار تومان وام دریافت کنید؛ در نتیجه، شما باید ۲۰۰ برگه تسهیلات مسکن را بخرید. حالا فرض کنید که شما چهار ورقه تسهیلات مسکن را ارزیابی می کنید:

۱) اوراق تسهیلات مسکن به تاریخ سررسید دی ماه ۱۳۹۷ به قیمت ۴۷۰۰۰ تومان.

۲) اوراق تسهیلات مسکن به تاریخ سررسید بهمن ۱۳۹۷ به قیمت ۴۸۵۰۰ تومان.

۳) اوراق تسهیلات مسکن به تاریخ سررسید اسفند ۱۳۹۷ به قیمت ۵۰۰۰۰ تومان.

۴) اوراق تسهیلات مسکن به تاریخ سررسید اردیبهشت ۱۳۹۸ به قیمت ۵۲۵۰۰ تومان.

با توجه به مطالب ارائه شده در بالا، اوراق سررسید دی ماه و بهمن ۱۳۹۷ علی رغم جذابیت بیشتر قیمتی به دلیل نزدیکی به تاریخ سررسیدشان و سررسید اردیبهشت ۱۳۹۸ به دلیل قیمت بالاتر، گزینه های جذابی به شمار نمی روند. اما اوراق سررسید اسفند ۱۳۹۷ بهترین گزینه است. درنتیجه، شما باید در یک جلسه معاملاتی ۱۶۰ ورقه و در جلسه معاملاتی بعد ۴۰ برگه را بخرید. با این حساب، شما با پرداخت مبلغ ۱۰ میلیون تومان دارای اولویت در دریافت وام شده اید و باید پس از خریداری اوراق مزبور با مراجعه به یکی از شعب بانک مسکن، فرایند تبدیل اوراق تسه به وام را آغاز کنید.

چگونه از آخرین قیمت اوراق تسهیلات مسکن مطلع شویم؟

آخرین قیمت اوراق تسهیلات مسکن یا همان تسه را می توانید از سایت فرابورس ایران یا با کلیک بر اینجا مشاهده نمایید.

ویدیویی درباره دریافت وام خرید مسکن از طریق تسه

ادامه مطلب
Islami
اوراق خزانه اسلامی، سودآوری با حداقل...

همیشه دولت ها بر اساس فعالیت های خود مبالغی را به پیمانکاران بدهکار هستند. گاهی این بدهکاری ها تا اندازه ای زیاد است که دولت در کوتاه مدت توان پرداختشان را ندارد. این موضوع باعث شده تا برگه بهاداری با عنوان «اوراق خزانه اسلامی» برای پرداخت بدهی های دولت ایجاد شود. بر اساس اسناد خزانه اسلامی، خزانه داری کل وزارت امور اقتصادی و دارایی، اوراق بهاداری با نام یا بی نام با بهای اسمی معین و بدون کوپن سود منتشر می کند. این اوراق سررسیدهایی حداکثر تا سه سال دارند که در قبال بدهی های مسجل بخش دولتی و با توافق بستانکاران به صورت تنزیلی با کسر از بهای اسمی اوراقی در اختیار خریداران آن قرار می گیرد. اینکه اسناد خزانه اسلامی چه کاربرد و ویژگی هایی دارند و چه افرادی می توانند از آنها سود ببرند، موضوعی است که در این مقاله به آن می پردازیم.

سودآوری بدون ریسک با اوراق خزانه اسلامی

به صورت کلی، اسناد خزانه اسلامی، ابزاری مالی است که مبتنی بر بدهی دولت به نظام بانکی، ذی نفعان و تامین کنندگان منابع بوده و به وسیله خزانه داری کل وزارت امور اقتصادی و دارایی منتشر می شود؛ به این معنا که دولت می تواند با انعقاد قراردادهای مربوط به مبادله های واقعی، اوراق بهادار خزانه را برای سررسید معین در اختیار بانک ها، پیمانکاران پروژه های کوتاه مدت یا تأمین کنندگان نیازهای جاری و به طور کلی طلبکاران دولت قرار دهد و از این راه نیازها و هزینه های جاری کوتاه مدت خود را تامین مالی کند. مثلا دولت در محاسبات خود پذیرفته که مبلغی بدهی به پیمانکاران دارد، اما در حال حاضر توان پرداختش را ندارد؛ از طرفی معتقد است که تا شش ماه دیگر می تواند بدهی خود را پرداخت کند.

با توجه به این موضوع، روی یک برگه بهادار مشخص می شود که دولت به موجب این برگه، سه میلیارد بدهی به پیمانکار «الف» دارد و آن را در ۳۰ بهمن ٩۵ پرداخت خواهد کرد. به این برگه که در مثال بالا اشاره شد، «اوراق خزانه اسلامی» می گویند. در این میان، پیمانکار «الف» می تواند تا آخر ۳۰ بهمن صبر کند و کل پول را بگیرد یا این برگه بهادار را – همانند چک – در بازار سرمایه زودتر اما به قیمتی کمتر از سه میلیارد بفروشد؛ به این فرآیند نیز عرضه اوراق خزانه در بازار ثانویه می گویند.

در ایران، بانک مرکزی ضامن است که اگر دولت به هر دلیلی بدهی را نپرداخت، بانک مرکزی بدهی را پرداخت خواهد کرد؛ این موضوع تضمینی برای خریداران اوراق خزانه و پیمانکاران به شمار می رود. در صورتی که دولت توان پرداخت وجه اسناد خزانه را نداشته باشد، پرداخت آن توسط بانک مرکزی به معنای استقراض غیرمستقیم دولت از بانک مرکزی خواهد بود و به این ترتیب، پایه پولی کشور افزایش یافته و منجر به تشدید تورم خواهد شد.

نماد اوراق خزانه چیست؟

اوراق اسناد خزانه اسلامی به اوراق «اخزا» یا «سخا» معروف هستند. نماد این اوراق همراه با عددی بیان می شود که نشانگر سررسید آن است. مثلا سررسید اسناد خزانه اسلامی ۹۵۰۹۰۹ در تاریخ ۰۹/۰۹/۱۳۹۵ است.

ویژگی های جالب اسناد خزانه اسلامی

اسناد خزانه مرسوم در دنیا توسط دولت به رقمی کمتر از قیمت اسمی به خریداران فروخته شده و از منابع مالی حاصل از فروش، بدهی های دولت پرداخت می شود. اما به دلیل اشکالات فقهی وارد بر این روش، دولت جمهوری اسلامی ایران، این اوراق را صادر و به شکل مستقیم به طلبکاران غیر دولتی واگذار می کند. دارنده اوراق در صورت نیاز به وجه نقد، این اوراق را در بازار «ابزارهای نوین مالی فرا بورس ایران» به فروش می رساند. به علت ضمانت موجود برای اوراق خزانه، معمولا این اوراق از بالاترین درجه اعتباری برخوردار هستند. به عنوان مثال، درجه اعتباری آنها در آمریکا AAA است. درجه اعتباری AAA بیانگر بالاترین کیفیت اعتباری بوده و زمانی استفاده می شود که کمترین ریسک اعتباری برای یک سرمایه گذاری وجود داشته باشد. کاربرد آن زمانی است که توانمندی فوق العاده ای در ایفای به موقع تعهدات وجود دارد.

نگاهی به مزایای اسناد خزانه

اوراق خزانه اسلامی مزایای مختلفی را برای دولت، پیمانکاران و خریداران به همراه دارند:

  •  تصفیه بدهی های دولت و تسریع در پرداخت آن به پیمانکاران
  •  تامین کسری بودجه دولت
  •  ابزاری مؤثر برای بانک مرکزی در اجرای سیاست پولی و تنظیم حجم نقدینگی
  • سود بدون ریسک برای خریداران اوراق خزانه

این موضوع، مزیت بسیار مناسبی برای فعالان بازار سرمایه است. چون می توانند در مدت زمانی معلوم با سود مشخصی همراه شوند و سرمایه آنها نیز با تهدید مواجه نمی شود.

  • قرار گرفتن در اولویت تعهدات دولت

بزرگ ترین دغدغه فعالان بازار سرمایه در خصوص اسناد خزانه اسلامی، عدم ایفای تعهدات دولت در زمان سررسید است؛ برای رفع این نگرانی، دولت به این بدهی اولویتی هم ردیف حقوق و مزایای کارکنان خودش داده و به عنوان بدهی ممتاز دولت در نظر گرفته می شود.

  • ضمانت پرداخت مبلغ اسمی از سوی خزانه داری کل کشور

خزانه داری کل کشور نیز موظف است پرداخت مبلغ اسمی اسناد خزانه اسلامی را در سررسید اوراق تعهد کند.

  • قابلیت نقد شوندگی بالا

به این معنا که چون حجم معاملات در فرابورس بالا است، دارندگان این اوراق می توانند در هر زمان نسبت به فروش اوراق خود در بازار اقدام کنند.

  • معافیت مالیاتی

 اسناد خزانه اسلامی چه تفاوتی با سایر اوراق بهادار دارند؟

تفاوت عمده این اسناد با سایر اوراق بهادار، در سررسید آن و پرداخت سود است. معمولا این اوراق، سررسیدی کمتر از یک سال دارند و اغلب سررسیدشان به صورت ۴، ۱۳ ،۲۶ و  ۵۲ هفته ای است. اسناد خزانه اسلامی بدون سود هستند و هیچ گونه پرداخت میان دوره ای با عنوان سود نخواهند داشت و سرمایه گذاران از اختلاف قیمت خرید اوراق و ارزش اسمی دریافتی آن در سررسید، سود می برند. دارندگان اوراق، مبلغ اسمی را در سررسید از دولت دریافت می کنند.

شیوه پرداخت مبلغ اسمی اسناد خزانه اسلامی در سررسید چگونه است؟

سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، وجه مورد نیاز برای بازپرداخت ارزش اسمی اوراق را با توجه به زمان سررسید از طریق خزانه داری کل کشور به بانک عامل منتقل می کند. شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، بر اساس اطلاعات آخرین دارندگان اسناد خزانه اسلامی، ارزش اسمی اوراق را از طریق بانک عامل به حساب دارندگان این اوراق واریز خواهد کرد.

انتشار و فروش اسناد خزانه اسلامی چگونه انجام می شود؟

وزارت امور اقتصادی و دارایی به نمایندگی از دولت، اسناد خزانه اسلامی را از محل ردیف بودجه اختصاص یافته منتشر می کند. دستگاه های ذی ربط نیز بر اساس بودجه اختصاص یافته و اولویت بندی، لیست پیمانکاران طلبکار از دولت را به بانک عامل معرفی خواهند کرد. بعد از احراز هویت و اخذ اطلاعات لازم توسط بانک عامل، لیست پیمانکاران به فرابورس ایران اعلام خواهد شد. سپس حداکثر ظرف ۱۰ روز کاری، اطلاعات در سامانه معاملات ثبت شده و پیمانکاران می توانند نسبت به فروش اسناد خزانه اسلامی در بازار ابزارهای نوین مالی فرا بورس ایران اقدام کنند.

پیمانکارانی که برای تامین منابع مالی خود نیاز به وجه مالی داشته باشند می توانند اوراق خود را از طریق یکی از کارگزاران عضو فرابورس ایران به قیمت روز در بازار فرابورس به فروش برسانند. اسناد خزانه اسلامی به صورت الکترونیکی منتشر می شود و در سامانه های معاملاتی بازار سرمایه به صورت الکترونیکی به پیمانکاران تخصیص پیدا می کند. در سررسید اسناد خزانه اسلامی، خزانه داری مبلغ اسمی اوراق را به حسابی نزد بانک عامل واریز می کند. پس از آن شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، مبلغ اسمی را به شماره حساب بانکی دارندگان اوراق واریز خواهد کرد. بنابراین اعلام شماره حساب و شبای بانکی دارندگان اوراق به کارگزار ضروری است.

قیمت اسناد خزانه اسلامی چگونه محاسبه می شود؟

قیمت این اوراق با در نظر گرفتن دو عامل نرخ سود مورد انتظار بازار و فاصله تا سررسید اوراق تعیین می شود. به عنوان نمونه، قیمت اوراق در شرایطی که ۱۸۲ روز تا سررسید باقی مانده و نرخ بازده مورد انتظار بازار ۲۱ درصد است، به روش زیر محاسبه می شود:

بنابراین هرچه به سررسید نزدیک می شویم، قیمت اسناد خزانه اسلامی به قیمت اسمی آن نزدیک تر می شود. علاوه بر این، با افزایش نرخ بازده مورد انتظار بازار، قیمت بازاری اسناد خزانه اسلامی کاهش خواهد یافت. قیمت بازاری اسناد خزانه اسلامی در بازار سرمایه با مکانیزم عرضه و تقاضا مشخص خواهد شد. این مکانیزم در عرضه اولیه به یکی از دو روش ثبت سفارش و حراج مشخص می شود. در روش ثبت سفارش، قیمت های وارده توسط خریداران به صورت مخفی خواهد بود و تعداد سفارشات وارده توسط خریداران مجموعاً باید به میزان حداقل ۸۰ درصد حجم کل اوراق عرضه شده باشد. در ضمن، قیمتی که کشف می شود باید به گونه ای باشد که در آن قیمت، حداقل ۸۰ درصد اوراق عرضه شده به فروش برسند. مثلا در صورتی که ۸۰ درصد اوراق عرضه شده با قیمت ۷۲۰,۰۰۰ ریال مد نظر قرار گیرد کسانی که قیمت های بالاتری را برای خرید پیشنهاد کرده اند نیز این اوراق را با قیمت ۷۲۰,۰۰۰ ریال خریداری می کنند و کسانی که قیمت های پایین تر را پیشنهاد داده اند اوراقی دریافت نخواهند کرد.

در روش حراج، قیمت در یک جلسه معاملاتی و بر اساس رقابت خریداران تعیین می شود. در این روش سفارش، متقاضیان (خریداران) و عرضه کنندگان (فروشندگان) در یک بازه زمانی وارد سامانه معاملاتی می شوند. پس از آن بهترین قیمت های خرید (بالاترین قیمت ها) و بهترین قیمت های فروش (پایین ترین قیمت ها) با یکدیگر منطبق شده و معامله انجام خواهد شد. در این میان، قیمت این اوراق تحت تأثیر دو عامل «تعیین نرخ سود مورد انتظار بازار» و «فاصله تا سررسید اوراق» است. مثلا قیمت اوراق در شرایطی که ۶ ماه تا سررسید باقی مانده و نرخ بازده مورد انتظار بازار ۲۱ درصد است به روش زیر محاسبه می شود:

آیا بازده حاصل از خرید و نگهداری اسناد خزانه اسلامی قانع کننده است؟

به منظور آشنایی با شیوه محاسبه نرخ بازده نگهداری اسناد خزانه اسلامی تا سررسید و همچنین مقایسه بازده این اوراق با سایر اوراق تامین مالی، می توان نرخ بازده اسناد خزانه را به صورت روزشمار و به شکل زیر محاسبه کرد:

F: قیمت اسمی

P: قیمت خرید

T: تعداد روزهای سال ( ۱۳۶۵)

N: تعداد روزهای باقیمانده تا سررسید

جمع بندی

فعالان بازار سرمایه در صورتی که قصد سرمایه گذاری مطمئن و بدون ریسک در بازار سرمایه را داشته باشند می توانند روی اسناد خزانه اسلامی سرمایه گذاری کنند تا از این طریق در مدت زمانی مشخص با سودآوری مناسب و مشخصی همراه شوند. شاید نگرانی برخی از فعالان بازار سرمایه در عدم نقدشوندگی این اسناد باشد. اما با توجه به تضمین بانک مرکزی مبنی بر پرداخت آن، این نگرانی نیز حل شده و فعالان بازار سرمایه با خیالی آسوده می توانند به سرمایه گذاری روی این اوراق بپردازند.

ادامه مطلب
akhza2
اخزا چیست؟ همه چیز درباره اسناد...

اوراق خزانه اسلامی در شرایط کن.نی اقتصاد کشور به یک ابزار مالی جذاب از نظر بازدهی برای سرمایه گذاران تبدیل شده است. با توجه با بازدهی مناسب این اوراق بسیاری از سرمایه گذاران علاقه زیادی برای خرید این اوراق دارند.از آنجایی که بسیاری از افراد آشنایی زیادی با اخزا ندارند تصمیم گرفتیم که در این مقاله به صورت ساده توضیحاتی را درباره این اوراق برای شما ارائه کنیم. پس اگر تمایل به آشنایی بیشتر با اوراق خزانه اسلامی دارید در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

اوراق بدهی چیست؟

قبل از اینکه به تعربف اخزا بپردازیم بد نیست آشنایی مختصری با اوراق بدهی پیدا کنید. چرا که اوراق خزانه اسلامی به صورت بالقوه نوعی اوراق بدهی محسوب می شوند.به طور خلاصه می توان گفت ماهیت اوراق بدهی این است که منتشر کننده اوراق با انتشار آن بدهی خود را به تعویق می اندازد.منظور ما از منتشر کننده در این مقاله دولت است.اوراق خزانه اسلامی یا اخزا نیز نوعی اوراق بدهی محسوب می شوند.دولت با انتشار اخزا در واقع بدهی خود را طی ساز و کاری برای مدتی به تعویق می اندازد.

اسناد خزانه اسلامی چیست؟

اسناد خزانه اسلامی نوعی از ابزارهای مالی اسلامی است.اخزا یک ابزار مالی مبتنی بر بدهی محسوب مس شود.این اسناد اوراق بهادار با نامی است که دولت آن را به جای بدهی های خود بابت طرح های تملک دارایی های سرمایه ای با قیمت اسمی و سررسید معین به طلبکاران غیردولتی واگذار می کند.

رویه خرید و فروش اسناد خزانه در دنیا به این شکل است که به رقمی کمتر از قیمت اسمی به خریداران فروخته شده و از منابع مالی حاصل از فروش، بدهی های دولت پرداخت می شود .اما به دلیل مسائل فقهی وارد بر این روش، دولت ایران، این اوراق را صادر و به شکل مستقیم به طلبکاران غیر دولتی واگذار می کند. دارنده اوراق درصورت نیاز به وجه نقد، این اوراق را در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران به فروش می رساند.یعنی دوبت به جای بدهی خود به طلبکارانش این اسناد را به آنها می دهد و آنها می توانند اسنادخزانه اسلامی یا اخزا را در بازار به فروش رسانذه و به پول خود برسند.حال سوال اینجاست که ما چگونه می توانیم از طریق خرید اخزا سود بدست بیاوریم.

آیا اسناد خزانه اسلامی معتبر هستند؟

همانطور که گفته شد اسناد خزانه اسلامی یک ابزار مالی برای تسویه بدهی های دولت به طلبکارانش است.در نتیجه وقتی شما اخزا خریداری می کنید طرف حساب شما دولت خواهد بود.همچنین بانک مرکزی ضامن است که اگر دولت به هر دلیلی بدهی خود را پرداخت نکند، بانک مرکزی این بدهی را پرداخت خواهد کرد؛ این موضوع تضمینی برای خریداران اخزا محسوب می شود.در نتیجه شما

چگونه از طریق خرید اخزا سود می کنیم؟

ساز و کار اسناد خزانه اسلامی به این شکل است که خریدار در زمان انتشار آن را به قیمتی کمتر از قیمت اسمی خریداری می کند.سپس در زمان سررسید اخزا می تواند آن را به قیمت اسمی به فروش برساند و از این طریق سود بدست بیاورد.پس همانطور که مشخص است این اوراق سود پرداختی دوره ای ندارند،بلکه سودی که شما بدست می آورید ناشی از اختلاف قیمت در زمان خرید و زمان سررسید اوراق است.همچنین سررسید این اوراق کمتر از یکسال است.

مثال برای نحوه کسب سود از خرید اخزا

فرض کنید شما اسناد خزانه اسلامی را که قیمت اسمی ۱۰۰۰۰۰۰ ریال دارند،در زمان انتشار به قیمت ۸۵۰۰۰۰ ریال خریداری می کنید.سررسید این اخزا نیز ۸ ماهه است.در نتیجه شما می توانید پس از گذشت ۸ ماه و در زمان سررسید ، اخزا تحت تملک خود را به قیمت ۱۰۰۰۰۰۰ ریال به فروش برسانید.بدین ترتیب شما از خرید و فروش اخزا در این ۸ ماه ۱۷٫۶۴% سود بدست آورده اید : قیمت خرید : ۸۵۰۰۰۰ ریال         قیمت فروش : ۱۰۰۰۰۰۰ ریال

سود حاصل از فروش : ریال۱۵۰۰۰۰ = ۸۵۰۰۰۰ – ۱۰۰۰۰۰۰           ۱۷٫۶۴%  = ۱۰۰*۱۵۰۰۰۰/۸۵۰۰۰۰

اگر شما در زمان انتشار این اوراق را خریداری نکنید،باید مبلغی بیشتر نسبت به تاریخ انتشار پرداخت کنید.چرا که هر چه به تاریخ سررسید این اوراق نزدیکتر بشویم قیمت آنها افزایش خواهد یافت.در این زمان برای بدست آوردن بازده خود باید قیمت اسمی اخزا را از قیمت خرید خود کسر کنید.یرای مثال بهبازده های اخزا در جدول زیر توجه نمایید:

چگونه اخزا بخریم؟

اسناد خزانه اسلامی در بازار فرابورس ایران خرید و فروش می شوند.شما هر زمانی که قصد خرید و یا فروش این اوراق را داشته باشید،می توانید از طریق یکی از کارگزارانی که عضو فرابورس هستند این اوراق را به قیمت روز خرید و فروش نمایید. ضمنا نماد این اوراق همراه با عددی بیان می شود که نشانگر سررسید آن است. به عنوان نمونه سررسید اسناد “خزانه اسلامی۹۶۱۰۱۰″  در تاریخ ۱۳۹۶/۱۰/۱۰ است.

ادامه مطلب