Lines_Background
وبینار آنلاین خانه‌سرمایه
00روز
00ساعت
00دقیقه
00ثانیه
ثبت‌نام رایگان
لوگو خانه سرمایهآموزش ترید از صفر صفر

بورس کالا

افتتاح حساب وکالتی بورس کالا
افتتاح حساب وکالتی بورس کالا

در بورس کالا طرفین برای انجام معامله و پرداخت ابتدا لازم است حساب وکالتی خود را به کارگزار بورس معرفی کنند و سپس می توانند از طریق این حساب های وکالتی و اتاق پایاپای بورس کالای ایران به معامله بپردازند.

حساب وکالتی بورس کالا چیست؟

این حساب به مشتریان کمک می کند بدون انجام فرایند پرداخت پول، مبلغ سفارش ها به طور مستقیم از حساب وکالتی معرفی شده آن ها توسط کارگزاری کسر شود. برای انجام پیش پرداخت های معاملات داشتن حساب وکالتی بورس کالا الزامی است و باید هنگام شروع فعالیت آن را به کارگزاری تان معرفی کرده باشید.

نحوه کسرشدن وجه توسط کارگزاری به این صورت است که ابتدا وجه پیش پرداخت معاملات بورس کالا شما توسط حساب وکالتی شما مسدود شده و درنهایت با نظارت اتاق پایاپای بورس کالا پس از اتمام معامله از حسابتان کسر می شود. همچنین اگر معامله ای به نام فرد دارنده حساب انجام نشود، وجه مسدودشده آزاد می شود. برای افتتاح حساب وکالتی بورس کالا لازم است ابتدا در یکی از کارگزاری های ارائه دهنده خدمات بورس کالا ثبت نام کنید. سپس بعد از دریافت معرفی نامه کارگزاری به یک بانک ارائه دهنده خدمات حساب وکالتی مراجعه و یکی از دو نوع حساب کوتاه مدت یا پس انداز را افتتاح کنید.

دلیل افتتاح حساب وکالتی بورس کالا چیست ؟

سازمان بورس دستورالعملی مبنی بر این منتشر کرده است که هرگونه نقل و انتقال مبلغ بین کارگزاری و مشتری باید از طریق حساب های بانکی کارگزاری و مشتری انجام شود. براساس این دستورالعمل انتقال وجه به هر روشی غیر از روش ذکرشده ممنوع و غیرقانونی است و هیچ گونه رسمیتی ندارد؛ بنابراین تنها روش انتقال وجه پیش پرداخت به حساب کارگزاری حساب وکالتی بورس کالاست.

مراحل افتتاح حساب وکالتی بورس کالا

هر فرد به منظور خرید محصولات بورس کالا یا سرمایه گذاری در بازار آن باید ابتدا یک حساب وکالتی بورس کالا افتتاح کند. برای این کار لازم است مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید.

  • ابتدا کد معاملاتی بورس کالای خود را از یک کارگزاری مجاز به فعالیت در بورس کالا دریافت کنید.
  • یک معرفی نامه از کارگزاری خود دریافت کنید.
  • معرفی نامه دریافتی خود را به یکی از بانک های ارائه دهنده خدمات حساب وکالتی ببرید.
  • پس از افتتاح حساب وکالتی خود، آن را به کارگزاری معرفی کنید.

مزایای حساب وکالتی چیست؟

یکی از مزایای داشتن حساب وکالتی صرفه جویی و پرهیز از انجام فرایند شارژکردن حساب و دریافت پرداخت های مربوط به آن است. اگر حساب بانکی خود را به حساب کارگزاری وصل کنید، برای ثبت سفارش های جدید دیگر نیازی به واریزکردن مداوم مبلغ به پنل کاربری خود ندارید.

با این کار دیگر بدون نیاز به پرداخت آنلاین و با سرعت بالا می توانید سفارش های خود را ثبت کرده و مبلغ سفارش به صورت مستقیم از حساب کسر می شود. حساب وکالتی بورس کالا به بورس وکالتی می دهد تا وجه واریزی طرف معامله مسدود شود و پس از اتمام معامله در بورس کالا، وجه مسدودشده وی به حساب اتاق پایاپای بورس کالا منتقل شود.

بانک های پشتیبانی کننده از حساب وکالتی بورس کالا

شاید تصور کنید تمامی بانک ها خدمات حساب وکالتی را انجام می دهند، اما درواقع این گونه نبوده و تنها برخی بانک ها عهده دار این امر هستند. بانک های ملت، رفاه کارگران، سامان، کشاورزی، صنعت و معدن، پاسارگاد، شهر، ملی، تجارت و صادرات در حال حاضر این خدمات را به مشتریان خود ارائه می دهند.

بدین منظور سامانه ای برای ثبت سفارش برای معرفی کردن حساب وکالتی از سوی بانک به کارگزاری ها وجود دارد. دسترسی این سامانه تنها متعلق به کارگزاری هاست و مشتریان پس از تکمیل مراحل افتتاح حساب می توانند با مراجعه به کارگزاری و اعلام مشخصات خود فرایند افتتاح حساب وکالتی بورس کالای خود را نهایی کنند.

حساب افتتاحی سرمایه گذار تنها می تواند به یکی از دو نوع سپرده کوتاه مدت یا حساب پس انداز باشد. در نظر داشته باشید که این حساب حتماً باید به نام شخصی باشد که قصد معامله در بورس کالا را دارد.

تعداد حساب های وکالتی قابل افتتاح

درباره تعداد افتتاح حساب وکالتی هیچ محدودیتی وجود ندارد و هر فرد می تواند به تعداد تمامی کارگزاری ها و بانک های ارائه دهنده خدمات بورس کالا اقدام به افتتاح حساب کند، اما توجه کنید در هر کارگزاری تنها امکان معرفی یک حساب کاربری وجود دارد. همچنین افرادی که چک برگشتی دارند، امکان افتتاح حساب وکالتی بورس کالا ندارند. درباره افتتاح حساب وکالتی به صورت مشترک نیز باید بدانید امکان آن وجود ندارد.

دریافت معرفی نامه برای افتتاح حساب وکالتی بورس کالا

متقاضی این حساب برای افتتاح حساب وکالتی در بانک های پوشش دهنده این امر لازم است حتماً معرفی نامه خود را از یکی از کارگزاری های مجاز دریافت کند. داشتن حساب وکالتی بورس کالا بدون ارائه معرفی نامه به بانک غیرممکن است.

بنابراین هر فردی که قصد فعالیت در بازار بورس کالا را دارد، باید ابتدا معرفی نامه مربوط به افتتاح حساب وکالتی را از کارگزاری خود دریافت کند و به بانک مورد نظر خود ارائه دهد.

مرحله اول: احراز هویت سجام

داشتن کد سجام و اخذ کد بورس کالا برای دریافت معرفی نامه حساب وکالتی بورس کالا الزامی است. متقاضیان دریافت این حساب ابتدا باید برای فعالیت در بورس کالا در سامانه سجام احراز هویت کنند؛ سپس به منظور دریافت کد بورس کالا به سایت کارگزاری مدنظر خود مراجعه کرده و درنهایت نامه مربوط به افتتاح حساب وکالتی را دریافت کنند.

مرحله دوم: اخذ کد آنلاین در بورس کالا

سامانه مربوط به دریافت اخذ کد بورسی EBGO است. تعاملات بین کارگزاری ها و خریداران کالا و اوراق مبتنی بر کالا به صورت آنلاین با استفاده از این سامانه صورت می گیرد.

سامانه EBGO به کارگزاری های فعال در حوزه بورس کالا متصل است و متقاضیان برای دریافت کد بورسی کالا و معرفی نامه افتتاح حساب وکالتی از طریق کارگزاری مدنظر خود به این سامانه هدایت می شوند. در این سامانه پس از تکمیل دقیق اطلاعات هویتی، مالی و غیره خود وارد مرحله ثبت نام دریافت کد بورسی می شوید. در پایان نیز امکان دریافت معرفی نامه حساب وکالتی در بازار بورس کالا برای شما فراهم می شود.

دریافت معرفی نامه برای افتتاح حساب وکالتی بورس کالا

در این مرحله لازم است ابتدا کد ملی و شماره موبایل خود را وارد کنید. همچنین برای دریافت اطلاعات از طریق سجام تیک مربوط به آن را در پایین صفحه بزنید.

دریافت معرفی نامه برای افتتاح حساب وکالتی بورس کالا

حال در این بخش باید کد دریافتی از سامانه سجام را وارد کنید.

دریافت معرفی نامه برای افتتاح حساب وکالتی بورس کالا

با واردکردن کد سجام اطلاعات ثبت شده شما مانند مشخصات فردی، اطلاعات نشانی، اطلاعات شغلی و اطلاعات مالی نمایش داده می شود. می توانید درصورت نیاز در هر بخش به اصلاح یا تکمیل موارد موردنظرتان بپردازید.

دریافت معرفی نامه برای افتتاح حساب وکالتی بورس کالا

به طورکلی پس از ثبت نام در سامانه ایبگو، در آخرین مرحله صفحه مربوط به دریافت معرفی نامه افتتاح حساب وکالتی بانک های پوشش دهنده بورس کالا نمایش داده می شود. در این بخش کافی است متقاضی معرفی نامه بانک مورد نظر خود را انتخاب کند و با داشتن این معرفی نامه به همان بانک مراجعه و اقدام به افتتاح حساب وکالتی کند.

دریافت معرفی نامه برای افتتاح حساب وکالتی بورس کالا

در این مرحله پس از دریافت معرفی نامه نوبت به ارسال مدارک خواسته شده می رسد.

دریافت معرفی نامه برای افتتاح حساب وکالتی بورس کالا

در این مرحله به تعهدات مربوط دقت کنید. اگر تنها قصد فعالیت در بازار فیزیکی بورس کالا را دارید، کافی است تیک مربوط به همان را فعال کنید.

دریافت معرفی نامه برای افتتاح حساب وکالتی بورس کالا

در پایان با تأیید تعهدات فوق فرایند مربوط به ثبت نام شما تکمیل شده و برای دریافت نام کاربری و رمز عبور خود باید منتظر تأیید اطلاعات از سوی کارگزاری خود بمانید.

تأیید حساب وکالتی بورس کالا

همان طور که گفتیم معامله گران برای فعالیت در بازار بورس کالا باید مراحل احراز هویت در سامانه سجام، اخذ کد بورسی از کارگزاری خود و دریافت معرفی نامه از سوی کارگزاری را پشت سر بگذارند تا بتوانند با مراجعه به بانک های مجاز اقدام به افتتاح حساب کنند. مرحله بعد از افتتاح حساب نیز اتصال آن به کارگزاری و تأیید حساب است.

در این مرحله لازم است تأیید شماره حساب افتتاح شده در بانک توسط کارگزاری صورت بگیرد تا مجوز برداشت از آن برای شرکت در معاملات بورس کالا صادر شود. به این منظور، متقاضیان باید پس از افتتاح حساب به سایت کارگزاری خود مراجعه کرده و سپس وارد سامانه EBGO شوند و شماره حساب وکالتی خود را در این سامانه انتخاب کنند.

تأیید حساب وکالتی بورس کالا

با ورود به سامانه EBGO این بار گزینه «اعلام شماره حساب وکالتی در اختیار» را انتخاب کنید. سپس کد ملی خود را به همراه شماره همراه خود وارد کنید تا رمز یک بار مصرف برای شما ارسال شود. با واردکردن رمز به صفحه ثبت اطلاعات منتقل می شوید.

در این بخش از متقاضی درخواست می شود مشخصات حساب وکالتی افتتاح شده خود را وارد و درنهایت ثبت نهایی کند.

تأیید حساب وکالتی بورس کالا

اطلاعات واردشده به حساب کارگزاری معرفی می شود و با تأیید از سوی کارگزاری، حساب وکالتی معامله گر شناخته می شود. هنگامی که کالایی مانند خودرو عرضه می شود، معامله گر درخواست خود را ثبت می کند تا امکان برداشت وجه توسط کارگزاری و درنهایت خرید کالا فراهم شود.

سخن پایانی

در این مقاله به آموزش ساخت حساب وکالتی بورس کالا و سایر جزئیات مربوط به آن پرداختیم. این حساب وکالتی به شما کمک می کند بدون نیاز به طی کردن مراحل طولانی برای انجام معاملات و فرایند واریز و برداشت وجه، به راحتی به انجام معاملات خود بپردازید.

این نوع حساب وکالتی را همه کارگزاری ها و بانک ها پشتیبانی نمی کنند و تنها برخی از آن ها مجاز به این امر هستند. درنهایت اگر شما تمایل به فعالیت در بورس کالا دارید، استفاده از حساب وکالتی آن مزایای بسیاری برای شما به همراه خواهد داشت.

پرسش های متداول

یکی از مزایای داشتن حساب وکالتی صرفه جویی و پرهیز از انجام فرایند شارژکردن حساب و دریافت پرداخت های مربوط به آن است. اگر حساب بانکی خود را به حساب کارگزاری وصل کنید، برای ثبت سفارش های جدید دیگر نیازی به واریزکردن مداوم مبلغ به پنل کاربری خود ندارید.

این حساب به مشتریان خود کمک می کند بدون انجام فرایند پرداخت پول، مبلغ سفارش ها به طور مستقیم از حساب وکالتی معرفی شده آن ها توسط کارگزاری کسر شود.

شاید تصور کنید تمامی بانک ها خدمات حساب وکالتی را انجام می دهند، اما این گونه نیست و تنها برخی بانک ها عهده دار این امر هستند. در حال حاضر، بانک های ملت، رفاه کارگران، سامان، کشاورزی، صنعت و معدن، پاسارگاد، شهر، ملی، تجارت و صادرات این خدمات را به مشتریان خود ارائه می دهند.

هیچ محدودیتی درباره تعداد افتتاح حساب وکالتی وجود ندارد و هر فرد می تواند به تعداد تمامی کارگزاری ها و بانک های ارائه دهنده خدمات بورس کالا افتتاح حساب کند.

ادامه مطلب
خرید-خودرو
آموزش خرید خودرو در بورس کالا

با توجه به رشد بی رویه و افسارگسیخته ی قیمت خودرو در سال های گذشته، این گروه کالایی از دسته ی کالاهای مصرفی خارج و به دسته ی کالاهای سرمایه ای وارد شده است. به این معنی که امروزه خرید خودرو مانند خرید طلا و بورس، نوعی سرمایه گذاری محسوب می شود. در ماه های گذشته، مجلس شورای اسلامی با طرحی موسوم به ساماندهی بازار خودرو، وارد عرصه شد تا شاید بتواند این بازار را مهار کند.

طرح ساماندهی بازار خودرو، بندهای زیادی دارد که یکی از مهم ترین آن ها لزوم عرضه ی خودرو در بورس کالا می باشد. درواقع، این طرح پس از شکست روش هایی مانند قیمت گذاری دستوری یا قیمت گذاری توسط شورای رقابت، نقطه ی امید مسئولان و مردم برای کنترل تورم خودرو است.

اما چه خودروهایی را می توان در بورس کالا خرید؟ روش خرید آن ها چگونه است؟ با توجه به نوپا بودن این مکانیسم فروش خودرو، سؤالاتی این چنینی بسیاری در اذهان شکل گرفته است که در این مقاله تلاش می کنیم به آن ها پاسخ دهیم. با ما همراه باشید و از زیروبم خرید خودرو در بورس کالا مطلع شوید.

چطور در کارگزاری فارابی ثبت نام کنیم؟

برای ثبت نام و استفاده از کارگزاری فارابی، کد تخفیف کارمزد معاملاتی را با وارد کردن کد 3880 در قسمت ریفرال (referral)، هدیه بگیرید.
برای شروع از لینک زیر وارد شوید:

همین الان در کارگزاری فارابی ثبت نام کنیدثبت نام

 

خودروهای قابل خرید در بورس کالا

حضور خودروهای صفر تولید داخل در بورس کالا مرحله به مرحله ای خواهد بود. به این معنی که قرار است ابتدا این طرح با برخی خودروها آزمایش شود و کم کم تمامی خودروهای تولید داخل از این طریق عرضه شوند. در مرحله ی ابتدایی، خودروهای زیر با نسبت های ذکر شده از طریق بورس کالا عرضه شده اند:

  • ۸۰درصد از تولیدات خودروی شاهین از شرکت سایپا؛
  • ۵۰درصد از تولیدات خودروی وانت کارا در دو مدل تک و دو کابین از شرکت بهمن موتورز؛
  • ۱۰۰درصد تولیدات خودروهای دیگنیتی و فیدلیتی از شرکت بهمن موتورز.

شورای رقابت هر شش ماه یک بار خودروهایی که در بازار عرضه می شوند، اعلام می کند.

شرایط خرید خودرو در بورس کالا

اگر قصد خرید خودرو در بورس کالا را داشته باشید لازم است شرایط لازم جهت ثبت سفارش خرید را فراهم کرده و سپس اقدام به خرید نمایید. در لیست زیر شرایط خرید خودرو از بورس کالا آورده شده است.

  • پیش از هر چیزی لازم است کد بورسی خود را دریافت کنید.
  • در قدم بعدی کد بورسی بازار فیزیکی را نیز دریافت کنید.
  • سپس یک کارگزاری معتبر را انتخاب کرده و در آن ثبت نام کنید.
  • فرم معرفی نامه دریافت کد بورسی بازار فیزیکیبورس کالا را آماده کنید.
  • به شعب بانکی منتخب مراجعه کرده و یک حساب وکالتی افتتاح کنید.
  • مبلغ اعلام شده برای خرید خودرو مدنظر را یک روز قبل از عرضه کالا به حساب وکالتی واریز کنید.
  • سپس به سامانه معاملاتی کارگزاری مدنظر رفته و از طریق این سامانه به صورت آنلاین اقدام به خرید خودرو کنید.

مراحل اخذ کد بورس کالا

برای خرید کالا باید کد معاملاتی کالا را از بورس کالا دریافت کنید. برای این منظور، خریداران باید از طریق کارگزاری خود اقدام به دریافت کد معاملاتی خودرو نمایند. لازم به ذکر است که این کد با کد بورسی معاملاتی سهام تفاوت دارد. برای دریافت کد بورس معاملاتی خودرو ابتدا باید مراحل زیر را طی کنید:

۱- در وب سایت سجام به آدرس sejam.ir ثبت نام کنید؛

۲- پس از ثبت نام مراحل احراز هویت را تکمیل کنید؛

۳- فرم حساب وکالتی بورس کالا را دانلود کرده و به یکی از بانک های ارائه دهنده ی این خدمات مراجعه کنید. دقت داشته باشید که حساب بانکی شما باید وکالتی بورس کالا شود.
از حساب وکالتی متقاضی برای واریز وجوه پیش پرداخت استفاده می شود. این حساب با حسابِ بورس متفاوت است. داشتن مدارک زیر برای بارگذاری حین ثبت نام در سامانه ی سجام یا افتتاح حساب وکالتی الزامی است:

  •  تصویر صفحات اول، دوم و آخر شناسنامه؛
  •  تصویر پشت و روی کارت ملی؛
  •  تصویر امضاء و اثر انگشت بر یک صفحه کاغذ سفید.

همچنین، ارائه ی مجوز فعالیت و مدارک ثبت نام در سامانه های جامع انبارها و امور مالیاتی اختیاری است. پس از این مراحل، باید نسبت به دریافت کد بورس از یک کارگزاری معتبر اقدام کنید که در ادامه مراحل آن شرح داده خواهد شد. 

خرید خودرو در بورس کالا

خرید خودرو از بورس کالا

برای دریافت کد بورس کالا به دوروش می توانید اقدام کنید. روش اول حضوری و روش دوم آنلاین است. در روش آنلاین، باید به سامانه ی کارگزاری مورد تأیید بورس کالا، مانند سامانه ی فارابی مراجعه کرده و مراحل زیر را دنبال کنید:

  • در سامانه ی بورس کالای کارگزاری فارابی به آدرس https://farabi.ebgo.ir/Login?src=3880 ثبت نام کنید؛
  • روی گزینه ی «اخذ کد آنلاین در بورس کالا» کلیک کنید؛
  • در صفحه ی جدید، شماره ی تماس و کد ملی خود را وارد کنید؛
  • کد ارسالی را در کادر موردنظر وارد کنید؛
  • در این مرحله، اطلاعات هویتی شما که قبلاً در سامانه ی سجام ثبت کرده اید، نشان داده می شود. در صورت صحیح بودن این اطلاعات، روی گزینه ی ادامه کلیک کنید؛
  • اطلاعات شخصی مانند آدرس و نیز اطلاعات شغلی و مالی خود را وارد کنید؛
  • در مرحله ی بعد، اطلاعات حساب بانکی وکالتی شما نشان داده می شود که باید آن را تأیید کنید؛
  • مدارک موردنیاز را آپلود کنید؛
  • با مطالعه ی قوانین، قسمت تعهدات مشتری را تیک بزنید؛
  • در این مرحله، یک پیامک حاوی کد بورسی بازارهای مالی و فیزیکی برای شما ارسال می شود و باید منتظر ارسال نام کاربری و رمز عبور خود از کارگزاری موردنظر خود بمانید.

در روش خرید حضوری نیز خریدار باید با دردست داشتن مدارک موردنیاز به یکی از کارگزاری های مورد تأیید سازمان بورس مراجعه کند. در کارگزاری موردنظر، فرم های لازم به متقاضی داده شده و پس از پرکردن و بررسی آن ها توسط بورس کالا، کد مشتری برای آن ها صادر می شود.

خرید خودرو در بورس کالا

اقدامات لازم پس از دریافت کد بورس کالا

پس از دریافت کد بورس کالا، ابتدا باید وارد سامانه ی خرید آنلاین بورس شده و با کلیک روی گزینه ی «اعلام شماره حساب وکالتی»، شماره حساب وکالتی خود را وارد کنید.

نکته ی مهم این است که کل هزینه ی پیش پرداخت خودرو را باید تا ساعت هشت صبح روز معامله به حساب وکالتی بورسی بانک خود واریز کرده باشید. قیمت هر خودرو از قبل و در زمان انتشار اعلامیه ی فروش خودرو در بورس اعلام می شود.

معمولاً روز بعد از انتشار اطلاعیه، امکان ثبت سفارش وجود دارد. در این روز به عنوان متقاضی باید تا ساعت ۸:۳۰، سفارش خرید خودروی خود را در سامانه ی آنلاین بورس کالا ثبت کنید. به این ترتیب، درخواست شما به بخش معاملات کارگزاری که از آن کد بورس خود را دریافت کرده اید، ارسال می شود. مبلغ واریزشده به حساب وکالتی در زمان انجام معامله قفل شده و پس از معامله به منظور انجام فرآیند تسویه به حساب بورس کالا منتقل می شود.

انتخاب و ثبت سفارش خرید خودرو در فارابی

با استفاده از نام کاربری و رمز عبوری که کارگزاری فارابی برای شما ارسال کرده است، وارد سامانه ی ایبیگوی این کارگزاری شوید. سپس اقدام به تغییر رمز عبور خود کرده و قرارداد معاملات آنلاین بورس کالا را تأیید کنید.

سپس از بخش عرضه ها و سفارشات سامانه ی ایبیگو، گزینه ی اطلاعیه ی عرضه را انتخاب کنید.

در مرحله ی بعد، از بخش تابلوی معاملات، گزینه ی تالار خودرو را انتخاب و روی گزینه ی جست وجو کلیک کنید. به این ترتیب، همه ی خودروهای قابل عرضه در بورس کالا برای شما نمایش داده می شوند.

برای مشاهده ی جزئیات عرضه ی یک خودرو، روی گزینه ی چشمِ کنار آن کلیک کرده و اطلاعات پنجره ی بازشده را مطالعه کنید. برای ثبت سفارش نیز روی آيکون + کلیک کنید.

 

در پنجره ی جدید، قیمت و مقدار سفارش را با توجه به بندهای اطلاعیه انتخاب کنید. برای انتخاب قیمت می توانید به تشخیص خود عمل کرده و یا قیمت پایه را انتخاب کنید. همچنین، می توانید اختیار آن را به کارگزاری بسپارید. برای این کار، گزینه ی «قیمت به صورت سفارش باز» را انتخاب کنید.

 

در مراحل بعدی، به ترتیب روی گزینه های ثبت اولیه و ثبت نهایی کلیک کنید. 

 

ازآن جایی که خرید خودرو به روش حراج انجام می شود، هرچه قیمت تعیین شده بالاتر باشد، شانس شما برای خرید بیش تر خواهد شد. همچنین، اگر تقاضا برای یک خودرو زیاد باشد، قیمت نهایی قطعاً از قیمت پایه بیش تر خواهد شد.

اقدامات لازم پس از روز معاملاتی

پس از برنده شدن در حراجی، باید نمایندگی دریافت خودرو را در سامانه ی بورس آنلاین کالا انتخاب کنید. لازم به تأکید است که شرکت در جلسات معاملاتی تنها برای کارگزاری ها میسّر است. نام، آدرس و شماره ی تماس کارگزاری های مجاز به شرکت در حراج خودرو در سایت بورس کالا قید شده است.

همچنین، در صورت برنده شدن، سه روز فرصت دارید که بقیه ی مبلغ را همراه با هزینه های جانبی به حساب وکالتی خود واریز نمایید. در غیر این صورت یا در صورت انصراف، مشمول پرداخت جریمه خواهید شد. برای مشاهده ی این مبالغ کافی است بعد از تأیید خرید به سامانه ی ایبیگو مراجعه کنید. این هزینه ها به طور خلاصه شامل موارد زیر هستند:

  • مالیات بر ارزش افزوده؛
  • مالیات و عوارض شماره گذاری؛
  • هزینه ی بیمه ی شخص ثالث؛
  • کارمزدهای معاملاتی.

حال سؤال این است که چطور می توان از قیمت خودروها در بازار بورس مطلع شد؟ در بخش بعد به این سؤال پاسخ داده خواهد شد.

اطلاع از قیمت خودرو در بورس کالا

مرجع اصلی اعلام قیمت و زمان عرضه ی خودروها در بورس کالا، وب سایتی اصلی این بازار معاملاتی یعنی http://www.ime.co.ir است. در این وب سایت برای اطلاع از قیمت و زمان عرضه ی خودروی موردنظر خود، مراحل زیر را در پیش بگیرید:

  • کلیک روی نوار بازارها در بالای صفحه؛
  • کلیک روی بازار فیزیکی؛
  • انتخاب اطلاعیه ی عرضه؛
  • انتخاب گروه صنعتی به عنوان گروه اصلی و سپس گروه خودرو به عنوان زیرگروه؛
  • در صفحه ی جدید، بازه ی زمانی موردنظر خود را مشخص کنید و بر روی گزینه «نمایش» کلیک کنید.

 همان طور که ملاحظه می کنید، تمامی اطلاعات لازم در مورد خودروی موردنظر، اعم از موارد زیر به شما نمایش داده می شوند:

  • تاریخ عرضه؛
  • قیمت پایه؛
  • مشخصات خودرو؛
  • تولیدکننده و عرضه کننده؛
  • تعداد خودروهای بورس در بازه ی مشخص شده؛
  • مکان و تاریخ تحویل.

فرآیند تعیین قیمت خودرو در بورس

شورای رقابت مرجع اصلی تصمیم گیرنده درخصوص قیمت های بورس خودرو است. این شورا قیمت پایه را اعلام کرده و سپس در جلسه ی معاملاتی، کارگزاری ها قیمت های موردنظرشان را اعلام و با یکدیگر رقابت می کنند. مشخص است که بین قیمت پایه و قیمت فروش، اختلاف وجود دارد. طرح ساماندهی بازار خودرو اعلام کرده است که این مقدار را به شرح زیر هزینه خواهد کرد:

  • ۲۰درصد صرف توسعه ی حمل ونقل عمومی و جایگزینی خودروهای فرسوده می شود؛
  • ۱۰درصد صرف افزایش کیفیت و کمیّت تولید خودرو می شود؛
  • ۲۰درصد به اعطای تسهیلات خرید خودرو به زوج های جوان اختصاص می یابد؛
  • ۵۰درصد به خودروسازان به عنوان تسهیلات قرض الحسنه به منظور تحقیق و توسعه اختصاص می یابد.

تأثیرات عرضه خودرو در بورس

خرید خودرو در بورس کالا
اولین هدف طرح ساماندهی بازار خودرو که یکی از بندهای آن عرضه ی خودرو در بورس است، شفاف سازی قیمت خودرو و کاهش حجم حباب شکل گرفته حول این محصول اعلام شده است. به گفته ی مسئولان، این هدف با حذف دلالی های معمول و مرسوم در بازار خریدوفروش خودرو محقق خواهد شد. همچنین، حذف قیمت گذاری دستوری نیز مزیتی است که این طرح برای خودروسازان دارد.

خرید خودرو از بورس کالا با توجه به عدم شفافیت قیمت خودروها در بازار آزاد می تواند به کاهش ریسک خرید این محصول کمک کند. همچنین، در بیش تر مقاطع سال های اخیر، تقاضای خودرو از عرضه ی آن بسیار بیش تر بوده است. حامیان این طرح، معتقد هستند که فروش خودرو در بورس و اعمال کنترل بیش تر بر عرضه ی آن، سبب توزیع عادلانه تر این کالا در بین همه ی اقشار جامعه می شود.

نکات مهم در خصوص خرید خودرو در بورس کالا

در صورتی که شرایط لازم برای ثبت سفارش خرید خوردو در بورس کالا را دارید، لازم است در هنگام انجام اقدامات بعدی به نکات زیر توجه داشته باشید.

  • برای خرید خودرو در بورس کالا به زمان بندی اعلام شده در سامانه بورس کالا توجه کرده و خرید خود را در این زمان بندی انجام دهید.
  • برای انجام مراحل خرید خودرو، یک کارگزاری معتبر مانند کارگزاری مفید، فارابی یا و… را انتخاب کنید.
  • ثبت نام خود را در سامانه سجام تکمیل کنید.
  • ثبت نام خودرو مدنظر را باید در تاریخ عرضه خودرو و قبل از ساعت 8:30 صبح آن روز انجام دهید.
  • علاوه بر واریز قیمت پایه ای خودرو باید مبلغی را به عنوان مالیات بر ارزش افزوده و کارمزد کارگزاری پرداخت کنید.
  • مابقی مبلغ خودرو را باید حداکثر تا 48 ساعت بعد از ثبت سفارش خرید، واریز کنید. چراکه در صورت عدم واریز در مدت زمان مقرر، مشمول جریمه خواهید شد.

مراحل تحویل خودرو از بورس کالا

پس از آنکه موفق به خرید خودرو از بورس کالا شدید، نوبت به تحویل خودرو می رسد. جهت تحویل خودرو لازم است به ترتیب مراحل زیر را طی کنید.

  • ابتدا لازم است در مهلت قانونی اعلام شده تسویه حاسب را انجام دهید.
  • سپس مستندات و مدارک مربوط به واریز وجه و انتخاب نمایندگی را ارائه دهید.
  • پس از آن به صورت حضوری یا غیرحضوری به کارگزاری مدنظر اطلاع دهید.
  • مستندات و مدارک لازم را به شرکت فروشنده خودرو ارائه دهید.
  • مراحل ثبت نام را در شرکت فروشنده خودرو تکمیل کنید.
  • در آخر نیز با انجام تمام مراحل بالا خودرو را تحویل خواهید گرفت.

 

بررسی قوانین خرید خودرو در بورس کالا

با وجود آماده سازی شرایط اولیه و انجام اقدامات لازم جهت خرید خودرو در بورس کالا ممکن است در مورد برخی از خودروها مجاز به ثبت نام نباشید. در واقع از آنجایی که بعضی از خودروسازان شرایط و محدودیت های جداگانه ای را برای خرید خودرو در بورس کالا مشخص کرده اند، این احتمال وجود دارد تا شرایط متقاضی با شرایط مشخص شده از جانب خودروساز مغایرت داشته باشد. برخی از این محدودیت ها در لیست زیر آورده شده است، اما بااین حال لیست دقیق تر محدودیت ها در تمام دوره ها پیش از روز عرضه توسط سازمان بورس اعلام می شود.

  • محدودیت کد ملی؛ این محدودیت سبب می شود تا کد ملی مجاز به خرید یک خودرو باشد.
  • محدودیت در خرید افراد حقوقی؛ این محدودیت سبب می شود تا سازمان ها و شرکت ها مجاز به ثبت نام نباشند.
  • محدودیت در ظرفیت خرید افراد حقوقی؛ این محدودیت سبب می شود تا افراد حقوقی در تعداد محدودی خودرو مجاز به ثبت نام باشند.
  • محدودیت در ثبت نام مجدد؛ این محدودیت سبب می شود تا افرادی که در دوره های قبلی موفق به خرید خودرو شده اند، مجدداً مجاز به ثبت نام نباشند.

 

 

آموزش نحوه افتتاح حساب وکالتی

علاوه بر خرید خودرو در بورس کالا، به طور کلی لازمه فعالیت در بازار فیزیکی بورس کالا افتتاح حساب وکالتی است. جهت افتتاح حساب وکالتی معاملات بورس کالا می توانید به یکی از بانک های ملت، ملی، کشاورزی، صادرات، سپه یا تجارت مراجعه کنید. جهت افتتاح حساب وکالتی لازم است مدارک شناسایی، فرم معرفی نامه را به همراه داشته باشید.

پس از آنکه حساب وکالتی شما با موفقیت افتتاح شد، از این پس می توانید مبلغ پیش پرداخت خرید خود را در این حساب واریز کنید. سپس به سامانه کارگزاری مدنظر رفته و در قسمت “اعلام شماره حساب وکالتی”، شماره حساب وکالتی خود را وارد کنید. با تکمیل این مراحل کارگزاری این اجازه را دارد تا در هنگام ثبت سفارش خرید در بورس کالا، وجه واریز شده در این حساب را برداشت کند.

 

آیا امکان انصراف از خرید خودرو در بورس کالا وجود دارد؟

خوشبختانه این امکان فراهم شده تا متقاضیانی که به هر دلیلی قصد انصراف از خرید خودرو در بورس کالا را دارند، بتوانند در موعد مقرر درخواست انصراف خود را ثبت کنند. بورس کالا جهت ثبت درخواست انصراف زمان را تعیین و اعلام می کند. به این ترتیب تا افراد در این بازه زمانی مشخص شده اقدام کرده و درخواست خود را ثبت کنند. در نهایت نیز درخواست های انصراف توسط کارشناسان بورس هر نیم ساعت (در ساعات کاری) بررسی و تأیید خواهند شد.

سخن پایانی

در سال های اخیر و با افزایش بی رویه ی قیمت خودرو، این کالا به دسته ی کالاهای سرمایه ای وارد شده است. همان طورکه پیش بینی می شد، خودرو نیز مانند دیگر کالاهای سرمایه ای به بازار بورس راه یافت. این امر از طریق یکی از بندهای طرح ساماندهی بازار خودرو میسر شده است که خودروسازان را ملزم به ارائه ی برخی خودروها در بازار بورس کالا می کند.

در حال حاضر، خودروهای شاهین، وانت کارا، دیگنیتی و فیدلیتی در این بازار عرضه می شوند. به منظور خرید خودرو از بازار بورس کالا، باید در سامانه ی سجام ثبت نام کرده، حساب وکالتی باز کنید و با ثبت نام در یک کارگزاری مورد تأیید سامانه ی بورس کالا، کد بورس کالا دریافت نمایید. در روز ثبت نام نیز باید کل مبلغ خودرو را در حساب وکالتی خود داشته و از طریق سامانه ی بورس کالا درخواست خود را ثبت نمایید.

در صورت برنده شدن کارگزاری شما در حراجی، باید نمایندگی تحویل آن را تعیین کرده و هزینه های جانبی را پرداخت کنید. قیمت پایه ی خودرو در بورس کالا توسط شورای رقابت تعیین می شود.

سؤالات متداول

۱- در بورس خودرو چه خودروهایی را می توان خریداری کرد؟

در حال حاضر، امکان خرید خودروهای شاهین، وانت کارا تک و دو کابین، دیگنیتی و فیدلیتی وجود دارد.

۲- احراز هویت در سامانه ی سجام چقدر طول می کشد؟

معمولاً بین ۲۴ تا ۴۸ساعت.

۳- کدام کارگزاری ها برای ثبت نام بورس خودرو مجاز هستند؟

لیست کارگزاری های مجاز در وب سایت بورس کالا آمده است.

۴- در کدام بانک ها می توان حساب وکالتی باز کرد؟

بسیاری از بانک ها این خدمات را ارائه می کنند اما بهترین بانک برای بازکردن حساب وکالتی بورس کالا، بانک ملت است.

۵- تحویل خودرو به چه مدارکی نیاز دارد؟

اصل و تصویر کارت ملی و شناسنامه ی خریدار، مدارک احراز محل سکونت مطابق با بخشنامه ی راهور ناجا و ارائه ی شماره ی شبا از الزامات دریافت خودرو هستند.

۶- در صورت عدم موفقیت در خرید، تکلیف مبلغ واریزشده چه می شود؟

در این صورت، مبلغ در پایان روز از حالت بلوکه خارج می شود.

۷- موعد تحویل خودروها چه زمانی است؟

موعد تحویل خودروها در اطلاعیه ی عرضه ذکر می شود.

ادامه مطلب
دستورالعمل پذیرش معاملات کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا
دستورالعمل پذیرش معاملات کالا و اوراق...

از دیرباز هرگاه به بورس فکر کرده ایم به یاد پول و اوراق بهادار افتاده ایم. ولی در واقع بازار بورس هرگز به این دو محدود نمی شود، کالاهایی مانند محصولات کشاورزی، پتروشیمی، فلزات و مواد معدنی هم جزء غیرقابل انکاری از بازار بورس می باشند. در واقع بازار بورس مبتنی بر کالا مخصوص کالاهایی است که فروش آن ها در بازار عادی پیچیده و سخت است و به بازار منسجم تری نیازمند هستند.

ویژگی های بازار بورس مبتنی بر کالا کدام ها هستند؟

بازار بورس کالا یکی از ابزارهای جدید بازار اقتصادی است که برای تنظیم بازار و غلبه بر کاستی های آن به وجود آمده است. این بازار فواید زیادی برای اقتصاد جامعه و شفافیت هر چه بیشتر در فرآیندهای اقتصادی خرد و کلان دارد. از جمله ی این فواید می توان به این موارد اشاره کرد:

۱- تنظیم قیمت

بازار بورس مبتنی بر کالا می تواند از نوسانات کاذب قیمت در بازار جلوگیری کند، و از خریداران و فروشندگان در برابر این نوسانات محافظت کند. به علاوه بازار بورس مبتنی بر کالا این امکان را به وجود می آورد که نظام قیمت گذاری شفاف بر پایه ی تعادل میان عرضه و تقاضا ایجاد شود.

همچنین قیمت های تعیین شده توسط فروشندگان مدام توسط افراد خبره نظارت می شوند. این بازار امکان ارتباط مستقیم فروشنده و خریدار را فراهم می آورد و از دخالت واسطه های غیرضروری جلوگیری می کند.

۲- کاهش ریسک

دستورالعمل پذیرش معاملات کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا

بازار بورس مبتنی بر کالا از نظر اقتصادی هم برای خریدار و هم برای فروشنده امنیت بیشتری دارد، اول به این دلیل که خریدار و فروشنده به خاطر معامله ی پایاپای ریسک کمتری را متحمل می شوند، دوم به این دلیل که بازار بورس مبتنی بر کالا می تواند تسهیلات مالی لازم برای خرید و فروش کالا را به طرفین معامله اعطا کند.

۳- ارائه داده های کلان

یکی دیگر از امکاناتی که بازار بورس مبتنی بر کالا ایجاد می کند این است که امکان جمع آوری داده های اقتصادی مورد نیاز برای اتخاذ تصمیمات اقتصادی خرد و کلان را به وجود می آورد. در واقع این بازار اعداد و ارقام کلان مربوط به خرید و فروش های کلی یک کالا یا خدمت را در اختیار کارشناسان و مسئولین می گذارد.

به علاوه، اطلاعاتی که بازار مبتنی بر کالا در اختیار تولیدکننده می گذارد امکان تحلیل و اصلاح آن کالا یا خدمت در جهت بهبود کیفیت و کمیت را برای او به وجود می آورند. نهایتا بازار بورس مبتنی بر کالا اولین قدم برای حرکت به سمت بازار مدرن و جهانی است.

قدمی که با پیشرفت اقتصاد و به کارگیری تکنولوژی روز جهانی در بازار برای هر کشوری یک امر اساسی تلقی می شود.

چه کسانی مسئول پذیرش کالا هستند و این کار چه شرایطی دارد؟

بازار بورس کالای ایران شامل بخش های بازار فیزیکی، بازار اوراق بهادار مبتنی بر کالا و بازار صندوق های سرمایه گذاری می شود. تنها افراد خبره ی دارای مجوز کارگزاری در بازار بورس، امکان فعالیت در این بازار را دارند. بنابراین درخواست پذیرش کالا تنها از طریق این افراد ارائه می شود. این افراد به عنوان مشاور در فرآیند پذیرش و عرضه ی کالا فعالیت می کنند، مدارک مورد نیاز برای پذیرش کالا را می سنجند، و بر رعایت مقررات در فرآیند پذیرش نظارت می کند.

هیئت پذیرش

افرادی که در هیئت پذیرش هستند وظیفه ی نظارت و ارائه ی مشاوره به خریداران و فروشندگان را به عهده دارند، این افراد از این قرار هستند:

  • رئیس هیئت مدیره ی سازمان یا یکی از اعضای هیات مدیره به نمایندگی از او
  • رئیس هیئت مدیره ی بورس یا یکی از اعضای هیات مدیره به نمایندگی از او
  • یک نفر خبره ی مالی آشنا به صنعت به پیشنهاد هیئت مدیره ی کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار و تایید هیئت مدیره ی سازمان
  • یک نفر خبره ی مالی آشنا به صنعت، به انتخاب هیئت مدیره ی سازمان
  • یک نفر خبره ی مالی آشنا به صنعت، به انتخاب هیئت مدیره بورس
  • مدیر عامل بورس، به عنوان دبیر هیئت مدیره و بدون حق رای یا یکی از مدیران بورس به نمایندگی او

فرم های لازم

همان طور که گفتیم، بازار بورس مبتنی بر کالا امکان شفافیت ارایه ی اطلاعات در مورد کالا و خدمات ارائه شده را فراهم می آورد، این اطلاعات در قالب موارد مختلفی به خریدار ارائه می شوند.

برای مثال نشان استاندارد کالا یکی از مواردی است که حتما باید در فرآیند پذیرش کالا ارائه شود. به علاوه ارائه کننده ی کالا باید اطلاعات مربوط به کالا را کاملا در فرم هایی به نام «امیدنامه»، «پرسشنامه» و «فرم شناسه کالا» به خریدار و کارشناس بدهد.

به علاوه ی این اطلاعات کاملا شفاف، تولید کننده تعهد کتبی می دهد که امکان بازدید از تاسیسات و خط تولید خود را برای خریدار فراهم آورد.

مدارک لازم برای کالاهای وارداتی

تمام کالاهایی که در بازار بورس مبتنی بر کالا ارائه می شوند ساخت داخل کشور نیستند. در مورد کالاهایی که از خارج از کشور وارد می شوند، قوانین متفاوتی صدق می کنند.

برگ سبز گمرکی و گواهی بازرسی مبدا یا مقصد و همچنین قبض انبار برای کالاهایی که از گمرکات ترخیص و به انبارهای داخلی حمل شده اند، از جمله مدارکی هستند که هنگام پذیرش کالا باید ارائه دهید.

اگر کالایی که درخواست پذیرش آن را دارید هنوز ترخیص نشده، می توانید به جای این مدارک پرفامای کالای وارداتی و گواهی کیفیت صادرشده توسط تولید کننده به همراه تعهد وارد کننده مبنی بر تحویل کالا بر اساس گواهی کیفیت ارائه شده و همچنین تعهدنامه ی واردکننده مبنی بر ارائه ی مدارک لازم بعد از ترخیص و قبل از تحویل کالا به مشتری را به بازار بورس ارائه کنید.

شرایط پذیرش کالا در بورس مبتنی بر کالا کدام ها هستند؟

شرایط متقاضی

اگر می خواهید کالایی را در بازار بورس مبتنی بر کالا پذیرش کنید باید اول مطمئن شوید سابقه ی خوبی در بازار کالای مورد پذیرش داشته باشید و بتوانید چشم انداز روشنی از ادامه ی فعالیت های خود در همان زمینه به کارشناس مربوطه ارائه دهید.

شرایط کالا

دومین شرط پذیرش کالا این است که میزان عرضه ی کالا را به درستی انتخاب کنید. این میزان باید به اندازه ای باشد که امکان تعیین قیمت کالا به صورت منصفانه برای بازار فراهم شود. به علاوه، کالا نباید از نظر قانونی مشمول محودیت قیمت گذاری و انحصار عرضه و تقاضا باشد. این مسائل به هیئت پذیرش مربوط می شوند و در واقع وظیفه ی این افراد است که حداقل عرضه ی سالیانه و حداقل عرضه در بازار بورس را مشخص کنند.

بعد از ارائه درخواست پذیرش چه اتفاقی می افتد؟

بعد از اینکه درخواست پذیرش کالا به هیئت پذیرش ارائه شد، این هیئت ۳۰ روز وقت دارد آن را بررسی کند. بعد از مهلت ۳۰ روزه این هیئت باید پاسخ تایید یا رد درخواست را به همراه گزارش کاملی از دلایل آن اعلام کند. در صورت رد تقاضا، متقاضی ۱۰ روز وقت دارد اعتراض خود را به دبیرخانه ی سازمان ارائه دهد. در صورتی که اعتراض متقاضی پذیرفته شود هیئت پذیرش مجددا آن را مورد بررسی قرار خواهد داد. در صورت رد اعتراض متقاضی می تواند بعد از گذشت شش ماه با پرداخت هزینه ی پذیرش، درخواست خود را تکرار کند.

در صورت درج و عرضه کالاهای مشابه چه شرایطی وجود دارد؟

اگر کالای مورد نظر شما مورد مشابهی در بازار بورس مبتنی بر کالا دارد، علاوه بر فرم های معمول که در بخش پذیرش کالا شرح داده شد، یک فرم تطابق کالا هم باید پر کنید. مسئول رسیدگی به این گونه درخواست ها کمیته ی عرضه است که شامل یک عضو هیئت مدیره، مدیرعامل بورس و یک نفر خبره ی صنعت به پیشنهاد مدیرعامل بورس و تایید هیئت مدیره ی بورس می شود. این کمیته حداکثر هفت روز کاری مهلت دارد درخواست پذیرش کالای مشابه را بررسی کرده و پاسخ خود را اعلام نمایند. درست مثل درخواست کالا، در این مورد هم شما می توانید به سابقه ی خوب خود در عرضه ی کالا به بازار بورس مبتنی بر کالا تکیه کنید و کالایی که ارائه می کنید نباید مشمول محدودیت های قانونی و قیمت گذاری باشد. به علاوه کالای شما باید تمام استاندارد های ذکرشده در مورد پذیرش کالا را دارا باشد و از تمام قوانین و مشخصات درج کالا پیروی کند. در صورتی که کمیته ی عرضه با درخواست شما موافقت کرد، سازمان بورس امیدنامه ی شما را در اختیار سازمان گذاشته و بعد از آن هم امیدنامه را در وبسایت رسمی سازمان بورس منتشر می کند.

شرایط تعلیق و لغو پذیرش کالا کدام ها هستند؟

در صورتی که تمام یا بخشی از دستورالعمل های پذیرش معاملات کالا در بازار بورس مبتنی بر کالا را رعایت نکنید، بورس می تواند حداقل ۳ ماه و در صورت تایید هیئت پذیرش حداکثر ۶ ماه پذیرش کالای شما را به حالت تعلیق درآورد. برای رفع تعلیق باید تمام مشکلاتی که در کالا یا مدارک مربوط به آن وجود دارد را رفع کنید. در این صورت بورس فورا تعلیق کالای شما را لغو خواهد کرد و گزارش رفع تعلیق را به همراه توضیحات کامل به هیئت پذیرش ارائه خواهد داد. اما اگر متاسفانه بعد از مدت زمان ۶ ماه موفق به رفع مشکلات نشدید، یا به هر دلیلی در این فاصله ی زمانی دچار ورشکستگی شدید، سازمان بورس می تواند پذیرش کالای شما را لغو کند. البته در آن صورت هم ۳۰ روز کاری مهلت دارید مشکل را حل کرده و گزارش آن را به هیئت پذیرش ارائه دهید. در صورت توافق این هیئت، امکان بازپس گیری پذیرش هم برای شما وجود دارد. در صورتی که هیئت پذیرش باز هم درخواست شما را رد کرد، ۱۰ روز کاری فرصت دارید مراتب اعتراض خود را به دبیرخانه ی سازمان اعلام کنید. در صورت رد اعتراض باید به مدت یک سال صبر کنید تا بتوانید با رعایت تمام موازین و شرایط لازم برای پذیرش مجدد کالا ی خود درخواست بدهید.

اوراق بهادار مبتنی بر کالا چیست؟

اوراق بهادار معمولی ارزش ثابتی دارند و این ارزش به ارزش اولیه ی اوراق و نرخ سود آن ها بستگی دارد. اما، اوراق بهادار مبتنی بر کالا اوراق بهاداری هستند که ارزش آن ها رابطه ی مستقیمی با قیمت یک کالای مشخص دارد. وقتی که ارزش کالای مورد نظر بالا یا پایین می شود، بالطبع قیمت اوراق بهادار مبتنی بر آن کالا هم دستخوش تغییراتی می شود. این اوراق بهادار را معمولا شرکت هایی ارائه می کنند که تولیدکنند ه ی آن کالا هستند. برخی از اوراق بهادار مبتنی بر کالای موجود در جهان نفت، طلا و ذغال سنگ هستند. سرمایه گزاران معمولا این اوراق بهادار را در صورتی خریداری می کنند که انتظار داشته باشند قیمت آن کالا در آینده بالا برود.

پذیرش اوراق بهادار مبتنی بر کالا چگونه صورت می گیرد؟

درست مانند کالا، اوراق بهادار مبتنی بر کالا هم توسط هیئت پذیرش در بازار بورس پذیرفته می شوند. برای این کار باید مدارکی را به این هیئت ارائه دهید. در این مدارک در ابتدا باید دارایی پایه را تعریف و استاندارد های مربوط به آن را کاملا شرح دهید. بعد در مورد بازار نقدی دارایی پایه (یا همان کالا) توضیحاتی را ارائه دهید. آمار تولید، مصرف، صادرات و واردات و همچنین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان عمده ی داخلی و خارجی از جمله موارد دیگری هستند که باید در درخواست خود به آن ها بپردازید. اگر قانون خاصی در مورد تولید، مصرف، قیمت گذاری، واردات و یا صادرات دارایی پایه وجود دارد، باید آن را در درخواست خود شرح دهید. یکی دیگر از مواردی که باید در درخواست پذیرش اوراق بهادار مبتنی بر کالا بیاید تاریخچه ی کالا در ۳ سال گذشته است. روند تغییرات قیمت این کالا در طی سه سال گذشته، به علاوه ی دامنه ی نوسانات قیمت روزانه و سقف حجم هر سفارش حتما باید در درخواست شما ذکر شده باشند. ۴۵ روز بعد از اینکه درخواست پذیرش را ارائه دادید، هیئت پذیرش گزارش کاملی مبنی بر پذیرش یا رد این درخواست به شما ارائه می کند. در صورت پذیرش، سازمان بورس ۳ ماه مهلت دارد اوراق بهادار مبتنی بر کالای شما را در فهرست نرخ های رسمی بورس درج کند و امیدنامه ی مربوط به آن را منتشر کند.

حرف آخر

آنچه در این مقاله خواندید شرح بسیار مختصری از دستور العمل پذیرش معاملات کالا و اوراق بهادار مبتنی بر کالا در سازمان بورس ایران بود، و همان طور که مشاهده شد این فرآیند بسیار پیچیده است و چالش های خاص خود را دارد. برای همین قبل از اینکه برای پذیرش کالای خود در این بازار اقدام کنید، باید تحقیقات بیشتری را انجام دهید و حتما با افراد با تجربه و خبره در این زمینه مشورت کنید. شرکت هایی وجود دارند که کار آن ها ارائه ی خدمات مشاوره به افرادی است که می خواهند وارد بازار بورس و معاملات آن شوند، در صورت تمایل می توانید از مشورت این شرکت ها بهره ببرید. به هر حال بدون اطلاع وارد این بازار و فرآیندهای آن شدن می تواند صدمات جدی به شما و کسب و کار شما وارد آورد، پس با چشمان باز و بعد از تحقیق فراوان وارد این حوزه شوید.

ادامه مطلب
بازار فرعی بورس کالا
بازار فرعی بورس کالا کجاست و...

قبل از ورود به دنیای جذاب و پر جنب و جوش بورس باید به طور کلی با مفاهیمی از جمله تالار اصلی بورس، تالار فرعی بورس، تفاوت تالار اصلی و تالار فرعی بورس، نقدشوندگی آشنا شویم. اگر بدون اطلاعات کافی وارد بازار بورس شوید قطعا خیلی زود دچار مشکل شده و حتی ممکن است سرمایه خود را از دست بدهید. در این مقاله سعی داریم مفاهیم تالار اصلی و بازار فرعی بورس کالا و تفاوت آن ها و نحوه طبقه بندی شرکت ها در این بازار ها را بیان کنیم ولی پیش از آن با مفهوم نقد شوندگی آشنا شویم.

نقد شوندگی یک سهام به چه معناست؟

بازار فرعی بورس کالا

در تعریف نقد شوندگی سهام یک شرکت می توانیم بگوییم که هر چه سرعت تبدیل یک سهام به پول نقد بیشتر باشد گفته می شود از نقد شوندگی بیشتری برخوردار است. به بیانی دیگر می توانیم بگوییم که در بازار بورس سهامی که بیشتر خرید و فروش شده و سهم بالاتری در معاملات بورس دارد از نقد شوندگی بیشتری برخوردار هستند .

حال باید بدانیم که تالار اصلی بورس چیست؟

بازار فرعی بورس کالا

از سال ۱۳۸۱ بازار بورس تهران تصمیم گرفت معاملات سهام شرکت های نقد شونده و غیر نقد شونده را در تابلوهای مختلفی به نمایش بگذارد. بر اساس این طرح قیمت ها و معاملات بورس در سه تابلوی اول و دوم و تابلوی فرعی به نمایش گذاشته می شود. به مکانی که تابلوی اول و دوم در آن قرار دارند تالار اصلی بورس گفته می شود. حال بپردازیم به تالار فرعی بورس:

کالاهایی که امکان عرضه در بازار فرعی را دارند آن هایی هستند که معمولا شرایط عرضه در بازار فیزیکی را ندارند. برای مثال محصولاتی از قبیل:

فولاد، ضایعات، پلیمر، شیمیایی، روی، مواد معدنی، سولفات، آهک، صنعتی، مس و اموال غیرمنقول، شامل املاک و مستقلات اداری تجاری مسکونی و اراضی کشاورزی. مزایای معامله در بازار فرعی عبارت است از:

  1. ارزش گذاری شفاف
  2. کاهش هزینه معاملات
  3. کاهش ریسک
  4. نظارت دقیق بر خرید و فروش
  5. امکان عرضه کالاهای جدید
  6. امکان استفاده از معافیت مالیاتی

بورس کالا چیست؟

بازار فرعی بورس کالا

بازار بورس کالا، یک بازار بورس برای دادوستد کالاهای ویژه مانند کالاهای کشاورزی پتروشیمی و صنعتی بین خریدار و فروشنده است. بورس کالا به عنوان یک بازار سازمان یافته به رفع بسیاری از موانع در زمینه کشف قیمت کالاهای اساسی پایان داده است؛ و مشکلات ناشی از نبود قوانین و سیستم کارآمد در این حوزه را کاهش داده است.

شرایط پذیرش کالا در بازار فرعی بورس

  1. کالای مورد معامله نباید از نظر قانونی ممنوع باشد.
  2. امکان احراز کیفیت و شرایط و مشخصات اعلان شده توسط فروشنده کالا، و انطباق آن با شرایط اعلان شده در اطلاعیه عرضه کالا.
  3. تامین وثیقه های لازم جهت تضمین تحویل کالا به خریدار نزد اتاق پایاپای.

مدارک پذیرش کالا در بازار فرعی بورس کالا

  1. ارائه پرسشنامه پذیرش و فرم شناسه کالا
  2. فرم سفارش فروش
  3. رسید پرداخت حق پذیرش
  4. ارائه مدارک لازم جهت احراز مالکیت عرضه کننده کالا
  5. تعهد عرضه کننده کالا برای فراهم کردن شرایط بازدید متقاضی کالا
  6. قرارداد مشاور پذیرش
  7. تاییدیه مراجع مربوط در موارد خاص
  8. مستندات کالاهای وارداتی

 کارمزد معاملات اموال غیرمنقول در بازار فرعی بورس

کارمزد کارگزاران و بورس کالای ایران با دو نرخ تعیین می شود:

  1. برای کارگزاران به مقدار ۰٫۰۰۱۸ مبلغ خرید یا فروش
  2. برای بورس کالای ایران به مقدار ۰٫۰۰۵ مبلغ خرید یا فروش

حداکثر مبلغ دریافتی برای کارگزاران و بورس کالا مبلغ ۱۰۰ میلیون ریال است.

معیارهای درج نماد شرکت ها در بازارهای مختلف

می دانیم که بورس تهران، بازارها و تابلوهای مختلفی دارد، بازار اول که مربوط به شرکت های بزرگ  و دارای سهام شناور بالاتر است که خود آن دارای دو تابلوی اصلی و فرعی است. بازار دوم هم برای شرکت های کوچک تر است که سرمایه ثبت شده در آن ها کمتر از ۵۰ میلیارد تومان است. شرکت ها برای پذیرش در بورس، باید شرایط عمومی داشته باشند که در ادامه ذکر خواهیم کرد در غیر این صورت نمی توانند وارد بورس شوند یا این که باید سراغ فرابورس بروند. این شرایط عمومی که در ادامه بحث خواهیم گفت، مربوط به وضعیت مالی و سودآور بودن شرکت و کیفیت گزارش حسابرس مستقل از وضعیت مالی شرکت است، اما درباره معیارهای اختصاصی، مهم ترین مورد، میزان سرمایه شرکت است. شرکت هایی با بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه ثبت شده می توانند برای حضور در تابلوی اصلی بازار اول بورس تهران درخواست بدهند، اما دیگران باید سراغ تابلوی فرعی یا بازار دوم بروند. از شرایط لازم برای بازار بورس که بسیار مهم است می توان به سهام شناور اشاره کرد. منظور از سهام شناور، سهم هایی است که در اختیار عموم قرار دارد. می دانیم که سهامداران شرکت ها موقع عرضه سهام خود، معمولا فقط درصدی از سهام خود را عرضه می کنند. سهام شناور برای شرکت های تابلوی اصلی، ۲۰ درصد است و در تابلوی فرعی و بازار دوم ۱۵ و ۱۰ درصد است.

ادامه مطلب
تسویه و پایاپای در بورس کالا
پایاپای و تسویه بورس کالا چیست...

«اتاق پایاپای»، بازوی مالی بورس و محلی برای تسویه معاملات می باشد. اتاق پایاپای ضمن تسویه معاملات، ثبت و نگهداری سوابق معاملات کلیه خریداران و فروشندگان را نیز برعهده دارد. چنانچه عضوی از اجرای تعهدات مالی خود نکول نماید، «اتاق پایاپای بورس»، مداخله نموده و از یکپارچگی معاملات بازار حمایت می نماید به همین دلیل با توجه به وجود مقررات در بورس کالای ایران از آغاز فعالیت خود تاکنون حق هیچ یک از مشتریان در قراردادها تضییع نگردیده است، زیرا این اتاق ضمانت مالی کلیه قراردادها را بعهده دارد. در فرآیند کنترل پیش از عرضه، قبل از معاملات و بعد از معاملات و در مراحل تسویه و پایاپای در بورس کالا، اتاق پایاپای موظف است:

مستندات عرضه، تضامین و سپرده­­ های مورد نیاز جهت عرضه کالاها را طبق ضوابط تضمین کنترل و حداکثر تا ساعت ۱۵:۳۰ روزکاری قبل از عرضه، مراتب موافقت یا عدم ­موافقت خود را به بورس و کارگزار عرضه­ کننده اعلام نماید.

ضوابط تضمین

مهم­ترین بخش فرآیند کنترلی پیش از عرضه در اتاق پایاپای کنترل تضامین و وثایق عرضه­ کننده یا کارگزار ذیربط است. این کنترل در واقع شرط لازم برای عرضه محصولات تلقی گردیده که نقش بسیار ارزنده ای در کنترل ریسک خواهد داشت. لازم به ذکر است کارگزاران عرضه کننده با روش­هایی از جمله تودیع وجه نقد و یا تسویه تعهدات باز قبلی نسبت به ایجاد اطمینان از وجود تضامین کافی برای عرضه اقدام می­نمایند. در حال حاضر رویه جاری بورس کالای ایران طبق مصوبه هیئت مدیره عبارت است از:

تامین صد درصدی تضامین عرضه. بعد از عرضه و در جریان معامله در تالار کالاها با فرآیند خاص خود طبق مقررات بورس تخصیص یافته و به شکل قراردادهای جداگانه با اجزای مشخص به اتاق پایاپای ارسال می گردند.

فرآیند پایاپای و تسویه بورس کالا

صرف نظر از این­که نوع قرارداد چه باشد (نقدی- سلف – نسیه) تسویه در اتاق پایاپای طبق دستورالعمل فقط به دو صورت نقدی و اعتباری امکان­پذیر می­ باشد.

  • تسویه نقدی که خریدار مکلف است ظرف مهلت مقرر(حداکثر سه روزکاری)، وجه قرارداد را با احتساب کارمزد دوطرف به حساب تسویه واریز نماید.
  • تسویه اعتباری که «سند تسویه» پس از تایید فروشنده، کارگزار فروشنده و کارگزار خریدار و به همراه سایر مستندات توسط کارگزار خریدار به اتاق پایاپای ارائه می­شود. در سند تسویه اعتباری، فروشنده به دریافت ثمن معامله اقرار می­کند.

مهلت تسویه بورس کالا

مهلت تسویه، سه روز کاری بعد از انجام معامله می­ باشد که زمان­بندی انجام امور تسویه طی این مدت بر اساس مصوبه هیئت مدیره بورس کالای ایران تعیین می گردد. در حال حاضر به موجب این مصوبه ، آخرین ساعت واریز وجه برای قراردادها، ساعت ۱۳ روزسوم می باشد. در عین حال کلیه فیش­­ های واریزی و مدارک قراردادها، قبل از ساعت ۱۵ هر روز می ­بایست از طریق سامانه جهت تسویه توسط کارگزاری ذیربط به اتاق پایاپای ارسال گردد.

حساب عملیاتی

حساب بانکی که جهت تسویه طبق ضوابط توسط اتاق پایاپای مورد استفاده قرار می­ گیرد.

جرایم تاخیر تسویه

چنانچه قراردادها ظرف مهلت تسویه (سه روز کاری) تسویه نشوند، این امکان به مشتری داده می شود که حداکثر تا ۷ روز تقویمی پس از مهلت تسویه، نسبت به واریز وجوه و تسویه نهایی اقدام نماید. با این توضیح که به ازای هر روز تقویمی تاخیر، خریدار موظف به پرداخت ۲۵/۰ درصد ارزش معامله به­ عنوان جریمه می باشد. از آنجا که جریمه به حساب فروشنده واریز می ­شود، چنانچه فروشنده انصراف خود را از دریافت جریمه اعلام نماید، اتاق پایاپای  با “تائید خاص” نسبت به تسویه اقدام می نماید.

انفساخ معامله

چنانچه خریدار حتی بعد از گذشت ۷ روز تقویمی هم امور تسویه را انجام ندهد معامله او منفسخ­ و کارگزار خریدار مکلف است ۵ درصد ارزش معامله را به عنوان خسارت انفساخ به اضافه کارمزد طرفین قرارداد، واریز نماید. درحال حاضر ارزش و مبلغ هر قرارداد براساس کد شناسه که دربرگیرنده مشخصات هر جزء قرارداد می باشد، به حساب عملیاتی واریز می شود. لازم به ذکر است ملاک تسویه فقط واریز وجوه قرارداد توسط خریدار نیست، بلکه انتقال وجه و اخذ تایید نهایی توسط کارگزار از طریق سیستم کارگزاری به منزله تسویه قرارداد تلقی می­ شود.

فرآیند تحویل کالا

پس از تسویه قرارداد فروشنده مکلف است کالای موضوع قرارداد را طبق زمان تحویل شده در اطلاعیه عرضه، تحویل نماید.

۱- حداکثر زمان تحویل در قراردادهای نقدی و نسیه، حداکثر تا سه روز کاری پس از مهلت تسویه می باشد. در صورت انجام تسویه با تاخیر، به میزان روزهای تاخیر به این مهلت اضافه می­ شود.

۲- در قراردادهای سلف با سررسید کمتر از ۳۰ روز ، حداکثر تا ۵ روز تقویمی پس از سررسید تحویل

۳- در قرادادهای سلف با سررسید ۳۰ روز یا بیشتر، حداکثر تا ۱۵ روز تقویمی

فرآیند تسویه و پایاپای در بازار فرعی بورس کالای ایران

  • ضوابط عرضه و تسویه و پایاپای به روش حراج حضوری در بازار فرعی:

در عرضه به روش حراج حضوری در بازار فرعی بورس کالای ایران، ثبت سفارش، معاملات، تسویه، پایاپای و تحویل کالا وفق مقررات بازار معاملات کالای فیزیکی بورس خواهد بود. لازم به ذکر است در این نوع عرضه، در صورت عدم معامله کالا به میزان حداقل خرید جهت کشف نرخ، عرضه کننده می تواند تا پنج روز کاری پس از اولین عرضه اقدام به عرضه مجددکالای خود نماید. در صورت عدم فروش کالا در دومین عرضه، عرضه کالا در بورس منوط به ارائه درخواست به بورس و طی مجدد فرآیند پذیرش و عرضه خواهد بود.

  • ضوابط عرضه و تسویه و پایاپای بورس کالا روش عرضه یکجا در بازار فرعی:

در عرضه یکجا، کارگزار فروشنده در صورتی مجاز به عرضه خواهد بود که معادل ۳ درصد ارزش کالای موضوع معامله براساس قیمت پایه را به صورت نقد یا ضمانت نامه بانکی بدون قید و شرط از فروشنده دریافت و حسب مورد به حساب اتاق پایاپای واریز یا به این اتاق تحویل دهد و تاییدیه اتاق پایاپای را مبنی بر سپردن تضامین مربوطه به بورس ارایه کند. لازم به ذکر است عرضه کنندگان دولتی از شمول این ماده مستثنی می باشند. درخصوص سایر دستگاه های اجرایی موضوع مادۀ (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری که نسبت به عرضۀ یکجای کالا اقدام می نمایند، اخذ وجوه یا تضامین دیگر جهت عرضۀ کالا بر اساس مصوبۀ هیئت مدیرۀ شرکت موضوع بند (۱۹) مادۀ (۱) دستورالعمل تسویه و پایاپای معاملات بورس کالای ایران، خواهد بود. همچنین در صورتی که کارگزار فروشنده پس از انتشار اطلاعیه عرضه و قبل از اولین روز عرضه، انصراف کتبی خود را از عرضه اعلام نماید و این انصراف مورد تایید بورس قرار گیرد یا چنانچه به دلیل عدم وجود خریدار معامله انجام نشود، تضامین وی با تایید بورس مبنی بر عدم مغایرت اقدامات کارگزار با مقررات در جریان معامله مذکور، حداکثر تا دو روز کاری پس از زمان انصراف یا پایان جلسه معاملات مسترد می شود. لازم به ذکر است در عرضه یکجا، کارگزار خریدار در صورتی مجاز به ورود سفارش به سامانه معاملاتی است که معادل ۳ درصد ارزش کالای موضوع معامله براساس قیمت پایه را به صورت نقد یا ضمانت نامه بانکی بدون قید و شرط از مشتری دریافت و حسب مورد به حساب اتاق پایاپای واریز یا به این اتاق تحویل دهد و تاییدیه اتاق پایاپای را مبنی بر اخذ تضامین مربوطه به بورس ارایه کند. البته در صورتی که کارگزار خریدار موفق به انجام معامله نگردد، تضامین وی با تایید بورس مبنی بر عدم مغایرت اقدامات کارگزار با مقررات در جریان معامله مذکور، حداکثر تا دو روز کاری پس از زمان انجام معامله مسترد می شود. قطعیت معامله در عرضه یکجا منوط به پرداخت بخش نقدی از سوی خریدار و ارائه سند تسویه خارج از پایاپای مطابق مقررات و با رعایت موارد زیر می باشد:

  • خریدار مکلف است از طریق کارگزار خود طی مهلت واریز بخش نقدی معامله، نسبت به تسویه بخش نقدی معامله از طریق اتاق پایاپای اقدام نماید.
  • در صورتی که خریدار مطابق مقررات، برندۀ رقابت بوده و شرایط تحقق معامله مندرج در اطلاعیۀ عرضه را فراهم نماید، فروشنده مکلف به امضای سند تسویه خارج از پایاپای و ارائه آن به کارگزار خود می باشد.
  • کارگزار فروشنده مکلف است سند تسویۀ خارج از پایاپای بخش غیرنقدی را که پس از تامین شرایط اعلامی معامله از سوی خریدار و ایفای تعهدات ناشی از معامله تکمیل شده است، به بورس تسلیم نماید. تسلیم سند مذکور که با رعایت ترتیبات فوق به امضای فروشنده رسیده است، موجب قطعیت معامله در بورس خواهد شد.
  • در صورت عدم واریز بخش نقدی معامله طبق شرایط اطلاعیۀ عرضه به حساب اتاق پایاپای در موعد مقرر یا عدم ایفای سایر تعهدات ناشی از معامله از سوی خریدار (که توسط هیئت داوری یا بنا به اقرار طرفین برای اتاق پایاپای محرز شده باشد) اتاق پایاپای کلیۀ کارمزدها و سایر کسورات مصوب را از محل تضامین موضوع ماده ۱۴ این دستورالعمل کسر و مابقی آن را به عنوان وجه الضمان ناشی از عدم انجام تعهدات خریدار به حساب کارگزار فروشنده جهت پرداخت آن به فروشنده واریز می نماید.
  • در صورتی که فروشنده علی رغم ایفای تعهدات از سوی خریدار به شرح مفاد این دستورالعمل، از امضای سند تسویه خارج از پایاپای خودداری نماید (این موضوع باید  توسط هیئت داوری یا بنا به اقرار طرفین برای اتاق پایاپای محرز شده باشد)، کلیه کارمزدهای مربوط به معامله از محل تضمین موضوع مادۀ ۱۳ این دستورالعمل کسر و مابقی به عنوان وجه الضمان به خریدار پرداخت می گردد.
  • در صورت عدم تسلیم سند تسویۀ خارج از پایاپای از سوی کارگزار فروشنده به اتاق پایاپای، معامله محقق نشده و به اختلاف طرفین براساس ترتیبات مقرر در مادۀ ۳۶ قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران رسیدگی خواهد شد.
  • در صورتی که معامله به هر دلیل محقق نشود، بخش نقدی واریزی از سوی خریدار (غیر از ۳% موضوع مادۀ ۱۴ این دستورالعمل) به کارگزار خریدار جهت پرداخت به خریدار مسترد خواهد شد. لازم به ذکر است دستگاه ها و شرکت های دولتی و سایر دستگاه های اجرایی موضوع ماده ۵ قانون مدیریت خدمات دولتی از شمول حکم بند ۵ این ماده مستثنی هستند.
  • ارائه سند تسویه خارج از پایاپای به بورس و تایید معامله توسط بورس، به منزلۀ تحقق قطعی و پایان فرآیند معامله و تسویه آن در بورس است و بورس در خصوص ایفای تعهدات ناشی از معامله از سوی طرفین، از جمله تحویل کالا و تسویه بخش غیر نقدی معامله هیچگونه مسئولیتی نخواهد داشت.

ضوابط اختصاصی و اموال غیر منقول در بازار فرعی پایاپای و تسویه بورس کالای ایران

پس از انتشار اطلاعیه عرضه و طبق مهلت بازدید تعیین شده در آن، مشتریان می توانند با اخذ معرفی نامه از کارگزار خود که دارای مجوز معامله در بازار فرعی می باشد، اقدام به بازدید از اموال غیرمنقول عرضه شده نمایند. ضوابط نحوۀ تعیین کارشناس یا کارشناسان رسمی دادگستری، توسط هیات مدیرۀ بورس تصویب می گردد. در معاملات اموال غیرمنقول، مبایعه نامه امضا شده طبق فرمتی که در اطلاعیه عرضه ارائه شده است، جزء لاینفک سند تسویه خارج از پایاپای می باشد. این مبایعه نامه در مرجعی که هیئت مدیرۀ بورس تعیین می کند و طبق ترتیبات اجرایی مصوب آن هیات مدیره، تنظیم می گردد.

تسویه و پایاپای در بورس کالا

ادامه مطلب
معرفی بورس کالا
بازار بورس کالا چیست و مهم...

بازار بورس کالا

بازار سرمایه به چهار دسته بازار بورس، فرابورس، کالا و انرژی تقسیم بندی می شود. بورس کالا مانند بورس، فرابورس و بورس انرژی، متشکل و سازمان یافته است و در آن کالاهای معینی مورد معامله قرار می گیرند. بر مبنای قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (مصوب ۱ آذر ۱۳۸۴، مجلس شورای اسلامی) و با تصویب شورای عالی بورس، شرکت بورس کالای ایران در آذر ۱۳۸۵ با درهم آمیختن بورس فلزات و بورس کالای کشاورزی تشکیل شد و پس از پذیره نویسی و برگزاری مجمع عمومی، از مهر ۱۳۸۶ کار خود را زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار آغاز کرد. در این بازار تعداد زیادی عرضه کننده و خریدار از طریق کارگزاران اقدام به معامله می کنند. به طور کلی، شرکت کنندگان در بورس کالا به دسته های زیر تقسیم می شوند.

تولیدکنندگان و بازرگانان مواد اولیه

تولیدکنندگان می توانند با استفاده از ابزارهای داد و ستد در بورس، در برابر نوسانات قیمت ایمن شوند. بازرگانان نیز می توانند با همین روش با اطمینان خاطر بیشتری از قیمت های آتی برای صادرات و واردات محصولات موردنظرشان تصمیم گیری نمایند.

مصرف کنندگان

برای این گروه، بورس کالا مکان مطمئنی برای خرید مواد اولیه، دریافت اطلاعات موثق در مورد روند قیمت ها و درنتیجه تضمین سود شرکت است.

مهم ترین اهداف بورس کالا

  • ایجاد بازاری منسجم و قانونمند برای تسهیل داد و ستد نقدی و آتی کالا
  • سامان دهی بازار کالاهای خاص نظیر محصولات فلزی کشاورزی، انرژی و پتروشیمی
  • کشف قیمت کالاها به شکل رقابتی
  • حذف واسطه گری در معاملات و خریدوفروش مستقیم بین فروشنده و خریدار.
  • کاهش نوسانات مخل بازار و امکان انتقال ریسک.
  • امکان انجام معاملات نقدی و آتی کالا با استفاده از ابزارهای مناسب.

زمینه های فعالیت بورس کالا

  1. محصولات صنعتی و معدنی (کانی های فلزی)
  2. محصولات شیمیایی و پتروشیمی
  3. محصولات کشاورزی
  4. معاملات مشتقه
  5. کالاهای بازار فرعی

معرفی بورس کالا

محصولات صنعتی و معدنی در چند گروه اصلی زیر طبقه بندی می شوند:

  • گروه فولاد
  • گروه مس
  • گروه آلومینیوم
  • گروه روی
  • گروه سرب
  • فلزات گران بها
  • گروه صنعتی و معدنی

«هرکدام از این طبقات شامل چندین زیرگروه هستند و درمجموع، کالاهای پذیرش شده در این بخش، شامل ۲۴ زیرگروه اصلی و ۱۵۱ زیرگروه فرعی است». محصولات گروه شیمیایی و پتروشیمی در دو گروه اصلی زیر طبقه بندی می شوند:

  • گروه فراورده های نفتی
  • گروه پتروشیمی

«هرکدام از این طبقات شامل چندین زیرگروه هستند و درمجموع، کالاهای پذیرش شده در این بخش، شامل ۹ زیرگروه اصلی و ۵۷ زیرگروه فرعی است». بخش کشاورزی شامل یک بخش و ۲۱ زیرگروه و ۷۶ زیرگروه فرعی است. در گروه مشتقه نیز معاملات زعفران، سکه بهار آزادی، زیره سبز و پسته صورت می گیرد. گفتنی است اوراق سلف موازی استاندارد شرکت های مختلف نیز در این بخش مورد معامله قرار می گیرند. در بخش کالاهای فرعی شامل ۹ شاخه اصلی زیر هستیم:

  • کشاورزی
  • صنعتی
  • اموال غیر منقول
  • ضایعات و مستعمل
  • فلزی
  • شیمیایی
  • معدنی
  • پلیمر

«هرکدام از این طبقات شامل چندین زیرگروه هستند و درمجموع، کالاهای پذیرش شده در این بخش، شامل ۸ زیرگروه اصلی و ۵۶ زیرگروه فرعی است».

انواع قراردادها در بورس کالای ایران

داد و ستدهای بورس کالا در قالب قراردادهای استانداردی صورت می گیرد:

  1. قرارداد نقدی: در این نوع قرارداد، پرداخت بها و تحویل کالا در زمان معامله انجام می شود.
  2. قرارداد سلف: قراردادی است که بر اساس آن، بهای آن هنگام معامله و تحویل کالا در زمان معینی در آینده صورت می گیرد.
  3. قرارداد نسیه: در این قرارداد، کالا در هنگام معامله تحویل داده می شود ولی بهای آن در سررسید پرداخت می شود.
  4. قرارداد آتی: قراردادی است که در آن، فروشنده متعهد می شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص را به قیمتی که الآن تعیین می کنند بفروشد و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد می شود آن کالا را با آن مشخصات خریداری کند و برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد می شوند مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بگذارند. اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات، بخشی از وجه تضمین را به هر یک از طرفین پرداخت کند. درنهایت در سررسید بهای کالا تسویه می شود.
  5. قرارداد سلف استاندارد: قراردادی است که بر اساس آن عرضه کننده مقدار معینی از دارایی پایه را مطابق مشخصات قرارداد سلف استاندارد در ازای بهای نقد به فروش می رساند تا در دوره تحویل به خریدار تسلیم نماید. خریدار می تواند معادل دارایی پایه خریداری شده را طی قرارداد سلف موازی استاندارد موضوع مواد ۲ و ۳ دستورالعمل اجرایی معاملات سلف استاندارد، به فروش رساند. قرارداد مذکور نیز در این دستورالعمل به اختصار قرارداد سلف استاندارد نامیده می شود.
  6. قرارداد اختیار معامله: قرارداد اختیار معامله قراردادی است که در آن یک طرف، اختیار (حق) خرید و یا فروش کالایی را از طرف دیگر خریداری می کند. قرارداد اختیار معامله به دو نوع کلی اختیار خرید و اختیار فروش  تقسیم می شود. در هرکدام از این دو نوع قرارداد، دو طرف خریدار و فروشنده با یکدیگر وارد معامله می شوند.
  7. صندوق های کالایی: صندوق کالایی قابل معامله (ETC) یکی از ابزارهای مالی نوین است که به سرمایه گذاران این امکان را می دهد که به جای خرید و نگهداری کالای موردنظر و تحمل هزینه های حمل و نقل، انبارداری و خسارت-های احتمالی آن، اوراق این صندوق ها را خریداری نمایند. با خرید این اوراق، سرمایه گذار در عین داشتن مالکیت کالای موردنظر، مسئولیت نگهداری ازآن کالا را بر عهده ندارد.
  8. گواهی سپرده کالایی: بر اساس مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که مؤید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالا است و پشتوانه آن قبض انبار استانداردی است که توسط انبارهای مورد تائید بورس صادر می گردد.

شرایط قراردادهای قابل معامله در بورس کالا

در انعقاد هرکدام از قراردادها موارد زیر باید تعیین شود:

  • مشخصات کالا و نوع قرارداد مورد معامله
  • مقدار کالای مورد معامله
  • واحد اندازه گیری کالای مورد معامله
  • زمان معامله (روز و ساعت)
  • استاندارد و ابعاد کالا
  • تاریخ تحویل
  • استاندارد تحویل و نوع بسته بندی
  • انبار یا محل تحویل
  • واحد پول

شرایط قراردادهای قابل معامله در بورس کالا

مراحل ورود به بورس کالا

دریافت کد بورس کالا: برای اینکه بتوانید در این بازار فعالیت کنید، باید کد دریافت کنید. این کد با کد بورسی متفاوت است. این مرحله فقط برای یک بار انجام می گیرد و ضرورت دارد هر خریداری در بورس کالا، از طریق کارگزار خود اقدام به دریافت کد بورس کالا نماید.

مراحل خرید

  • تکمیل فرم درخواست خرید

برای هر بار خرید می بایست فرم سفارش خرید کالا به وسیله خریدار تکمیل گردد. در این فرم خریدار، مشخصات دقیق کالای موردنیاز خود را به همراه نام تولیدکننده کالا، حداکثر قیمت خرید و … را مشخص می کند.

  • بررسی امکان خرید

کارگزار خریدار امکان خرید کالای مورد درخواست را بررسی نموده و در صورت ضرورت با تولیدکننده در مورد عرضه کالا رایزنی می کند.

  • واریز پیش پرداخت

در صورت امکان تهیه کالا، موضوع به اطلاع خریدار می رسد و ضروری است که خریدار، ۱۰% از ارزش تقریبی کالای مورد سفارش خود را به عنوان تضمین خرید کالا به حساب کارگزار واریز نماید. (برای کالاهایی که در رینگ صادراتی فروخته می شوند مبلغ تضمین خرید ۵% ارزش کل کالای مورد سفارش است)

  • خرید کالا

کارگزار در زمان عرضه کالا در تالار، طبق درخواست خریدار با سایر کارگزاران رقابت نموده و در صورت عرضه کافی کالا به قیمت مناسب (تا حداکثر سقف قیمتی تعیین شده توسط خریدار) کالا را خریداری می نماید.

  • ارسال اطلاعیه خرید

پس از خرید کالا در تالار، اطلاعیه خرید کالا به وسیله کارگزار تنظیم شده و برای خریدار ارسال می گردد. در این اطلاعیه جزئیات خرید و قیمت به همراه حق الزحمه کارگزاری، عوارض بورس و عوارض قانونی درج می شود.

  • واریز مابقی وجه

خریدار باید حداکثر تا ساعت ۱۰ صبح روز سوم کاری مابقی کل مبلغ کالای خریداری شده را بر اساس اطلاعیه خرید به حساب های بورس مندرج در اطلاعیه خرید واریز نموده و فیش بانکی را به کارگزاری ارسال نماید ضمناً ضروری است که نام واریز کننده وجه کالا حتماً با نام خریدار یکسان باشد.

  • تسویه حساب با پایاپای

پس از واریز مابقی وجه کالا از طرف خریدار، کارگزار خریدار اقدام به تسویه حساب با اتاق پایاپای نموده و مدارک تسویه کالا را تکمیل کرده و آن ها را به کارگزار فروشنده تحویل می نماید.

  • تعیین پیمانکار حمل بار

در این مرحله باید پیمانکار حمل بار و آدرس محل تخلیه به وسیله خریدارمشخص شده باشد.

  • پیگیری دریافت ثبت سفارش از فروشنده

در این مرحله کارگزار خریدار پیگیری های لازم جهت ثبت سفارش را انجام می دهد تا تأییدیه سفارش را از کارگزار فروشنده دریافت کند.

  • دریافت حواله

تولیدکننده حواله فروش را صادر کرده و از طریق کارگزاری، خریدار از صدور حواله اطلاع پیدا می کند.

  • پیگیری خریدار برای حمل کالا

در این مرحله خریدار پس از برقراری ارتباط با فروشنده، هماهنگی های لازم را با پیمانکار حمل کالا انجام می دهد تا کالا را تحویل بگیرد.

  • پیگیری خریدار در خریدهای سلف

در خریدهای سلف، خریدار یک هفته قبل از موعد تحویل کالا، با فروشنده ارتباط برقرار نموده و پیمانکار حمل کالا را تعیین می نماید.

معرفی بورس کالا

معایب و مزایا معامله در بورس کالا

  1. ایجاد اطمینان در بین طرفین: کالای مورد معامله در بورس، تحت نظارت است و پرداخت وجه نیز به صورت سازمان یافته انجام می شود و ریسک نکول و یا کالای معیوب وجود ندارد.
  2. نرخ عادلانه: مزیت دیگر بورس کالا و انجام معامله در آن کشف نرخ است. در بورس کالا کشف نرخ بر اساس عرضه و تقاضا صورت می گیرد. بنابراین کشف قیمت عادلانه و شفاف است.
  3. شفافیت: معاملات صوری در این بازار جایی ندارد و معاملات تحت نظارت مقام های ناظر یعنی دولت و سهامداران هستند.
  4. جبران خسارت: خریدار یا فروشنده در صورت عدم انجام به تعهد خود، مسئول جبران خسارت هستند. جبران خسارت در تحویل کالا یا در تسویه کالا از محل تضامین عرضه کننده یا خریدار یا کارگزاران و از طریق اتاق پایاپای انجام می شود.
  5. تأمین مالی: بانک ها بر اساس اسناد صادره توسط کارگزاری ها مبنی بر انجام معامله در بورس با سهولت بیشتری وام به خریدار اعطا می کنند چون از صحت معامله اطمینان دارند.
  6. معرفی عرضه کننده بدون نیاز به تبلیغ: مزیت دیگر معامله یا عرضه از طریق بورس کالا معرفی عرضه کننده به تعداد زیادی خریدار داخلی و خارجی است که این عمل در حالت عادی احتیاج به تبلیغات گسترده دارد.
  7. بیان وضعیت اقتصادی کشور: با توجه به قیمت های مورد معامله می توان روندهای اقتصادی را مشاهده و بر اساس آن تصمیم گرفت.
  8. انجام معاملات مکانیزه: با انجام معاملات در این بازار قدم به دنیای پیشرفت می گذاریم و از بازار سنتی دور می شویم.
  9. معافیت مالیاتی: مطابق با ماده ۶ قانون توسعه ابزارهای جدید، معادل ۱۰ درصد از مالیات درآمد حاصل از فروش کالاهایی است که در بورس کالا پذیرفته شده اند از مالیات معاف هستند.

محدودیت های بورس کالا

  1. حجم خرید از میزان مشخصی نباید کمتر باشد.
  2. برخی کالا ها در بورس کالا به صورت سبد عرضه می شود و امکان انتخاب برای خریدار وجود ندارد.
  3. این بازار برای افرادی که به دنبال فرار مالیاتی هستند مناسب نیست.
  4. عرضه ها به صورت دائم انجام می شود و در صورت وقفه، عرضه کننده از بورس کالا اخراج می شود.
ادامه مطلب
بازار فیزیکی بورس کالا
بازار فیزیکی بورس کالا ایران چیست؟

یکی از بازارهای بسیار مهم بورس کالا بازار فیزیکی آن است. ماهیت این بازار از حیث تحویل کالا شبیه به بازار سنتی است؛ البته با این تفاوت که قوانین و سازوکارهای مخصوص و مشخص خود را دارد. ماهیت بازار کالا به این ترتیب است که تولیدکنندگان مواد خام مانند پتروشیمی ها و فلزات و محصولات کشاورزی و…. که به اصطلاح در بازار فیزیکی بورس کالا به آن ها عرضه کننده گفته می شود، تولیدات خود را در بازار فیزیکی بورس کالا عرضه می کنند. مصرف کنندگان مواد اولیه نیز که به اصطلاح تولید کنندگان هستند، این مواد اولیه را با سازوکار مخصوص بازار خریداری می کنند. تفاوت بازار فیزیکی با بازار سنتی در قوانین حاکم بر آن و ساز و کار خرید آن و قیمت های شفاف آن است. طبق تقسیم بندی که تا الان صورت گرفته، گروه های کالایی که تا الان معامله شده اند شامل موارد زیر هستند:

بازار فیزیکی بورس کالا

نحوه ورود به بازار فیزیکی بورس کالا

  • نحوه ورود به بازار فیزیکی برای عرضه کنندگان:

عرضه کنندگان برای ورود به بورس کالا نیاز به پذیرش محصول خود در بورس کالا دارند. برای پذیرش کالا در بازار فیزیکی یا به اصطلاح بازار اصلی لازم است عرضه کنندگان مدارک موردنیاز بورس کالا را تکمیل کنند. در ادامه کمیته ای تحت عنوان هیئت پذیرش در مورد این درخواست تصمیم گیری خواهند کرد. لازم به ذکر است، هیئت پذیرش حداکثر ظرف ۳۰ روز پس از دریافت گزارش و مستندات مربوط از بورس، نظر کتبی خود را با ذکر دلایل مبنی بر تائید یا رد پذیرش کالا، از طریق بورس به متقاضی اعلام می کند.

  • نحوه ورود به بازار فیزیکی ا برای خریداران:

برای تعریف خریداران در بازار فیزیکی بورس کالا باید به شرایط بازار آن کالا توجه داشت. در بازار فیزیکی، عرضه کنندگان شرایط خرید را برای خریداران تعریف می کنند. با توجه به افزایش تقاضا برای کالاهای عرضه شده در این بازار و همچنین توجه به آسیب شناسی که از طرف بورس کالا و سازمان صنعت و معدن صورت گرفته، در ۹۹% موارد، تولیدکنندگان (مصرف کنندگان نهایی) کالا را از بورس کالا خریداری می کنند. در بازار فیزیکی خریداران را به دو دسته خریداران خارجی و داخلی تقسیم می کنند. قبل از اینکه به این دودسته بپردازیم با توجه به قوانین جدید از سوی مدیریت نظارت بر کارگزاران، لازم است تمامی مشتریان جدیدی که قصد گرفتن کد معاملاتی جهت خرید از بازار فیزیکی را دارند در سامانه سجام ثبت نام کنند؛ سپس اقدام به کد گیری کنند. مشتریان به دو دسته مشتریان حقیقی و حقوقی تقسیم می شوند:

  • مشتریان حقیقی:

برای دریافت کد معاملاتی مشتریان حقیقی، لازم است مشتری بعد از ثبت نام در سامانه سجام مراحل زیر را انجام دهد:

  1. درخواست کتبی به کارگزار جهت گرفتن کد
  2. تکمیل فرم کد گیری مشتریان حقیقی بازار فیزیکی
  3. تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقیقی بازار فیزیکی
  4. ثبت نام در سایت دارایی و امور مالیاتی و ارسال کد رهگیری به کارگزار
  5. کپی شناسنامه و کارت ملی
  6. ارسال پروانه بهره برداری درصورتی که پروانه بهره برداری به نام شخص حقیقی باشد.
  • مشتریان حقوقی

به منظور دریافت کد معاملاتی مشتریان حقوقی نیز لازم است مشتری ابتدا در سامانه سجام ثبت نام کند. سپس به منظور تکمیل ثبت نام مراحل زیر را انجام دهد:

  1. درخواست کتبی به کارگزاری جهت گرفتن کد
  2. تکمیل فرم کد گیری مشتریان حقوقی بازار فیزیکی
  3. تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقوقی بازار فیزیکی
  4. ارائه مدارک مربوط به شرکت شامل: اساسنامه، روزنامه رسمی آخرین تغییرات شرکت، آخرین روزنامه رسمی در مورد اعضا هیئت مدیره و دارندگان امضا مجاز شرکت، شناسنامه و کارت ملی صاحبان امضا مجاز، رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل شرکت
  5. آخرین صورت های مالی حسابرسی شده به همراه گزارش حسابرس و بازرس قانونی صرفاً جهت احراز فعال بودن اشخاص حقوقی
  6. پروانه بهره برداری درصورتی که واحد تولیدی باشد.
  7. ثبت نام در سامانه انبارها

کد گیری برای اشخاص خارجی

  • اشخاص حقیقی خارجی:
    1. درخواست کتبی به کارگزار
    2. تکمیل فرم کد گیری مشتریان حقیقی بازار فیزیکی
    3. تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقیقی بازار فیزیکی
    4. گذرنامه معتبر کشور متبوع
  • اشخاص حقوقی خارجی:
    1. درخواست کتبی به کارگزاری جهت گرفتن کد
    2. تکمیل فرم کد گیری مشتریان حقوقی بازار فیزیکی
    3. تکمیل فرم مشخصات مشتریان حقوقی بازار فیزیکی
    4. ارائه مدارک ثبت یا تأسیس شرکت عبارتند از: گواهی تأسیس یا مدرک مشابه، اساسنامه یا مدرک مشابه، مدارک مشخصات و حدود اختیارات صاحبان امضا مجاز شخص حقوقی، مدارک مربوط به مجوز فعالیت در کشور متبوع که به تائید کنسولگری ایران رسیده باشد.
    5. مدارک مثبت مالی (صورت های مال حسابرسی شده یا مدرک مشابه) به تشخیص بورس

چه کالاهایی در بازار فیزیکی بورس کالا عرضه می شوند؟

در جدول زیر سعی شده که خلاصه ای از انواع کالاهایی که در بازارهای مختلف بورس فیزیکی کالا عرضه می شود ارائه گردد:

بازار فیزیکی بورس کالا

خرید از بازار فیزیکی بورس کالا

مراحلی که یک مشتری برای انجام خرید از بازار فیزیکی بورس کالا باید طی کند شامل:

  1. گرفتن کد از کارگزار منتخب
  2. معرفی یک حساب وکالتی جهت خرید و واریز ۱۰ درصد وجه ارزش قرارداد به حساب وکالتی تا زمان مشخص شده در روز معامله
  3. ارسال سفارش خرید به کارگزار و امضای دستور خرید و ارسال آن برای کارگزار خود تا قبل از معامله

در صورت خرید از بورس کالا مراحل زیر تا تحویل کالا باید طی شود:

  1. تسویه خرید: بعد از خرید ۱۰ درصد ارزش قرارداد از حساب مشتری برداشته می شود و ۹۰ درصد باقی مانده، طی یک اعلامیه خریدی به خریدار اعلام و تا زمان مشخص شده در اعلامیه خرید مشتری باید به حساب بورس کالا واریز کند.
  2. ارسال ثبت خریدار به کارگزار فروشنده: بعد از تسویه، کارگزار خریدار، نامه ی باربری خریدار را به کارگزار فروشنده اعلام می کند و به همراه مدارک موردنیاز جهت بررسی و گرفتن حواله برای کارگزار فروشنده ارسال می کند.
  3. حواله: کارگزار فروشنده ثبت ارسالی از طرف کارگزار خریدار را به همراه مدارک ارسالی بررسی کرده و پس از تائید برای فروشنده ارسال می کند. فروشنده نیز پس از بررسی های لازم، شماره حواله را به کارگزار خود (کارگزار فروشنده) اعلام می کند و از طریق کارگزار خریدار این شماره حواله به مشتری اعلام می شود و مشتری اقدام به بارگیری کالای خریداری شده می کند.

سخن آخر

در این مقاله توضیحاتی در خصوص انواع کالاهای مورد معامله در بازار فیزیکی بورس کالا ارائه شده است. مشتریان این بازار به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم می شوند. هر یک از این گروه ها روش متفاوتی برای اخذ کد معاملاتی بورس کالا دارند. پس از دریافت کد معاملاتی، خریداران و فروشنده ها از طریق ارسال سفارش به کارگزاری خود اقدام به معامله محصول و کالای موردنظر می کنند.

ادامه مطلب