Lines_Background
وبینار آنلاین خانه‌سرمایه
00روز
00ساعت
00دقیقه
00ثانیه
ثبت‌نام رایگان
لوگو خانه سرمایهآموزش ترید از صفر صفر

سیستم بانکی و بانکداری

blubank
مراحل ثبت درخواست برای وام بلوبانک...

این روزها نئوبانک‌ها پا به عرصه بانکداری گذاشته تا نحوه بانکداری سنتی را متحول کنند. بلوبانک، نئو بانکی از بانک سامان و یکی از نئوبانک‌های مطرح ایران است که به‌دلیل سرویس‌های خود محبوبیت بسیاری دارد؛ برای مثال یکی از این سرویس‌ها امکان دریافت وام بدون نیاز به ضامن و وثیقه است. اگر شما هم به شناخت این بانک و نحوه ثبت نام وام آنلاین بلوبانک علاقه دارید تا پایان این مطلب همراه ما باشید تا بدانید این وام به چه افرادی تعلق می‌گیرد و چگونه می‌توان برای ثبت نام آن اقدام کرد.

وام آنلاین بلوبانک چیست؟

یکی از سرویس‌های بانک آنلاین بلو امکان دریافت وام آنلاین است. وام آنلاین برخلاف سیستم بانکی سنتی به ضامن، وثیقه و حتی طی شدن فرایندی طولانی نیاز ندارد. بلوبانک سامان امکانی را فراهم کرده است که تنها با چند گام الکترونیکی و ثبت درخواست، کاربر به‌سرعت وام خود را دریافت کند. این امکان آپشنی بزرگ برای کاربران محسوب می‌شود. در ادامه نحوه ثبت درخواست وام آنلاین بلوبانک و شرایط دریافت این وام را بررسی می‌کنیم.

مبلغ وام بلو بانک چقدر است؟

حداکثر مبلغ وام دریافتی از این بانک 10 میلیون تومان است. میزان مبلغ وامی که به شما تعلق می‌گیرد مطابق با میانگین حساب و خوش‌حسابی در تسویه وام‌های قبلی تعیین می‌شود.

شرایط دریافت وام آنلاین بلوبانک چیست؟

این وام به هیچ‌گونه ضامن یا سفته و وثیقه نیاز نخواهد داشت. برای اینکه واجد شرایط دریافت وام از آنلاین بانک بلو باشید باید براساس اعتبارسنجی انجام‌شده حساب شما شامل عدم بدهی معوق بانکی، چک برگشتی و بدحسابی بانکی باشد.

علاوه بر این دریافت این وام نیاز به شرایط پیچیده‌ای ندارد. اگر میانگین حساب شما طی سه ماه قبل از دریافت وام هرماه حداقل 3 میلیون تومان باشد، فعال‌سازی گزینه وام برای شما انجام می‌شود؛ بنابراین وام آنلاین بلوبانک برای دریافت نیاز به ارزیابی میانگین سه‌ماهه منتهی به زمان دریافت وام دارد.

نحوه ثبت درخواست برای دریافت وام آنلاین بلوبانک چگونه است؟

برای ثبت درخواست دریافت وام بلو بانک باید ابتدا اپلیکیشن نئوبانک را روی گوشی تلفن همراه خود نصب کنید. پس از ثبت نام یا ورود به حساب کاربری می‌توانید از قسمت فروشگاه گزینه «وام» را مشاهده کنید. راه دیگر ورود به بخش پروفایل است تا گزینه «بلوکلاب» را مشاهده کنید. در این قسمت با توجه به عملکرد شما وضعیت امکان دریافت وام نمایش داده می‌شود.

وام بلوبانک

اگر امکان دریافت وام با توجه به سوابق و عملکردتان وجود داشته باشد، از این قسمت می‌توانید برای دریافت وام آنلاین خود اقدام کنید. برای دریافت وام آنلاین صفحه‌ای پیش روی شما قرار می‌گیرد که در آن می‌توانید مبلغ تسهیلات را خودتان انتخاب کنید.

همچنین زمان بازپرداخت نیز از همین صفحه بین 1 تا 3 ماه درباره وام سه‌ماهه و 1 تا 6 ماه درباره وام 6 ماهه انتخاب می‌شود. پس از بررسی نتایج انتخاب‌های شما، مبلغ بازپرداخت و هزینه هر قسط و البته هزینه کارمزد تعیین و نمایش داده می‌شود.

بانک آنلاین

بنابراین پس از انتخاب ترکیب مدنظرتان باید درخواست تسهیلات خود را ثبت کنید. پس از بررسی درخواست شما وضعیت تأیید آن طی یک ساعت آینده از طریق پیامک یا نوتیفیکیشن روی اپلیکیشن به اطلاعتان می‌رسد.

نئوبانک

پس از تأیید درخواست تا 24 ساعت آینده صفحه مربوط از وضعیت پرداخت وام خبر می‌دهد. با این حال این مبلغ می‌تواند حتی از چند دقیقه بعد از ثبت و تأیید درخواست به حساب بلو بانک شما واریز شود.

چطور اقساط وام آنلاین بلوبانک را پرداخت کنیم؟

وام آنلاین روش بازپرداخت اقساط آنلاین نیز دارد. پس از دریافت وام تمام جزئیات اقساط و نحوه بازپرداخت وام در اپلیکیشن اختصاصی این بانک در دسترس است. برای مشاهده کافی است به بخش فروشگاه و وام بروید تا تسهیلات فعال خود را مشاهده کنید. با انتخاب هرکدام از تسهیلات خود به صفحه مربوط به نحوه بازپرداخت آن هدایت می‌شوید تا میزان بدهی، میزان مبلغ تسویه‌شده، مبلغ هر قسط و… را مشاهده کنید.

بلوبانک

گفتنی است مبلغ هر قسط به شکل خودکار از حسابتان برداشت می‌َشود و نیازمند اقدام خاصی نیست. درصورت تمایل بازپرداخت خودکار اقساط امکان تغییر به حالت دستی را دارد.

نرخ سود و کارمزد وام آنلاین بلوبانک چقدر است؟

برای بازپرداخت این وام حداکثر 6 ماه زمان دارید، اما شرایط کارمزد و سود برای افرادی که وام خود را زودتر از موعد تسویه می‌کنند متفاوت از دیگر افراد است. نرخ کارمزد وام براساس میزان فعالیت کاربر نیز می‌تواند کاهش پیدا کند.

چنانچه تنها طی یک ماه از تاریخ دریافت، یعنی قبل از سررسید قسط اول، تسویه وام را انجام دهید، سود وام دریافتی را پرداخت نخواهید کرد. به‌طورکلی وام بلو بانک با نرخ سود 22 درصدی و کارمزد حداکثر 4 درصدی پرداخت می‌شود.

وام سازمانی بلوبانک چیست و چه شرایطی دارد؟

بانک آنلاین بلو سرویس وامی مختص به کارمندان سازمان‌ها، کسب‌وکارها و شرکت‌های مختلف را تا حداکثر 200 میلیون تومان دارد. براساس این سرویس جدید سازمان‌ها و شرکت‌ها می‌توانند با بررسی اعتبار کارمندان، به آن‌ها وام آنلاین ارائه دهند. مدارک و اقدامات لازم برای دریافت وام سازمانی بلوبانک عبارت است از:

  • افتتاح و ارائه حساب حقوقی توسط سازمان انجام شود.
  • چک ضمانت توسط سازمان ارائه شود.
  • حقوق افراد به حساب بلوبانکشان واریز شود.
  • گواهی کسر از حقوق ارائه شود.
  • درخواست توسط سازمان ثبت شود.

پس از ارسال درخواست سازمان امکان دریافت وام برای کارمند فعال می‌َ‌شود و با مراجعه به منوی «فروشگاه» اپلیکیشن می‌تواند گزینه وام را انتخاب کند. از همین قسمت میزان تسهیلات و زمان بازپرداخت نیز مشاهده می‌شود. توجه داشته باشید میزان وام و البته مدت‌زمان بازپرداخت آن را سازمان به‌طور اختصاصی برای کارمند تعیین می‌کند.

شرایط بازپرداخت وام سازمانی چطور است؟

بازه زمانی بازپرداخت وام می‌تواند براساس نظر هر سازمان و البته اعتبار هر کارمند تعیین شود. بازه زمانی بازپرداخت می‌تواند از 6 تا 24 ماه باشد. وام سازمانی درصد بازپرداخت متفاوتی از وام شخصی دارد. برای وام سازمانی نرخ سود 18 درصدی با کارمزد حداکثر 5 درصدی در نظر گرفته شده است.

محاسبه میزان سود و کارمزد وام سازمانی بلو بانک

به‌طور مشابه با وام شخصی میزان سود می‌تواند برای افراد متفاوت باشد. چنانچه فردی کل مبلغ وام را پیش از سررسید آن تسویه کند، 90 درصد سود بقیه اقساط او بخشیده شده و 10 درصد سود از اقساط باقی‌مانده از او دریافت خواهد شد. نرخ کارمزد وام سازمانی متغیر و براساس مدت‌زمان بازپرداخت به شرح ذیل است:

  • بازپرداخت طی 6 ماه: کارمزد 2 درصدی
  • بازپرداخت طی 12 ماه: کارمزد 3 درصدی
  • بازپرداخت طی 18 ماه: کارمزد 4 درصدی
  • بازپرداخت طی 24 ماه: کارمزد 5 درصدی

سخن پایانی

بلوبانک یک بانک دیجیتالی است که بدون شعبه فیزیکی فعالیت دارد. در این بانک می‌توانید در کمترین زمان ممکن به شکل آنلاین درخواست افتتاح حساب خود را ثبت کنید و پس از تأیید حساب به خدمات مختلفی مثل امکان دریافت وام آنلاین دسترسی داشته باشید.

اگر واجد شرایط دریافت وام باشید، تنها با چند مرحله ساده در زمانی بسیار کوتاه وام را دریافت می‌کنید. دریافت وام از این بانک آنلاین نیاز به ضامن یا وثیقه ندارد و تنها نیازمند بررسی میانگین حساب و خوش‌حسابی کاربر است؛ به همین دلیل دریافت وام آنلاین بلوبانک این روزها مخاطبان بیشتری پیدا کرده است. در این مطلب شرایط وام و نحوه ثبت نام و دریافت وام از آنلاین بانک بلو را همراه با شما به‌طور کامل بررسی کردیم.

سوالات متداول

بلو بانک یک بانک دیجیتالی و بدون شعبه فیزیکی از بانک سامان است که امور بانکی مشتریان را تنها به‌صورت آنلاین انجام می‌دهد.

یکی از سرویس‌های این بانک امکان دریافت وام بدون نیاز به ضامن، وثیقه و حتی طی شدن فرایندی طولانی است؛ بنابراین تنها با چند گام الکترونیکی و ثبت درخواست، کاربر به‌سرعت وام خود را دریافت می‌کند.

نرخ کارمزد وام براساس شرایط بازپرداخت و میزان فعالیت کاربر می‌تواند متفاوت باشد. برای اطلاعات بیشتر به متن مقاله مراجعه کنید.

وام شخصی بلو بانک از 10 میلیون تومان شروع شده و حداکثر مبلغ آن 40 میلیون تومان است. این مبلغ برای وام سازمانی به 200 میلیون تومان می‌رسد.

ادامه مطلب
resalat-bank-loan
همه چیز درمورد دریافت وام بانک...

دریافت وام از بانک، یکی از راه‌های پیش‌رو برای جبران مشکلات مالی است. به ویژه اینکه شرایط برخی بانک‌ها مثل بانک رسالت برای گرفتن وام، آن‌ها را به یکی از بهترین انتخاب‌‌ها تبدیل می‌کند.

در این قسمت از خانه سرمایه، شما را با ریزه‌کاری‌های دریافت وام بانک رسالت آشنا می‌کنیم و نکته‌هایی که هنگام گرفتن این وام به دردتان می‌خورند را روی دایره می‌ریزیم. تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

انواع وام بانک رسالت

این بانک به دادن انواع وام‌های بدون ‌بهره البته با کارمزد، مشهور است. از انواع وام‌ بانک رسالت می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

وام

وام فوری بانک رسالت

این وام به طور ویژه برای افرادی است که در بانک رسالت، حساب بانکی قرض‌الحسنه دارند و می‌خواهند در سریع‌ترین زمان ممکن، تسهیلات بانکی بگیرند.

در زمان نگارش این مقاله، سقف وام فوری بانک رسالت 300 میلیون تومان است. این وام با کارمزد 2 درصدی و بازپرداخت 12 تا 60 ماهه با توجه به توانایی فرد برای بازپرداخت وام به او پرداخت می‌شود.

وام مسکن

این وام برای «خرید خانه»، «ساخت»، «تعمیر» یا «نوسازی» آن به افراد متقاضی ارائه می‌شود. سقف وام مسکن بانک رسالت تا یک میلیارد تومان است و بازپرداخت آن 120 ماهه در نظر گرفته می‌شود. کارمزد این وام، 4 درصد است.

وام مسکن

وام تجاری

صاحبان کسب و کار و تجار می‌توانند از «وام تجاری» بانک رسالت استفاده کنند. این وام تا سقف 500 میلیون تومان در نظر گرفته شده و با کارمزد 6 درصدی و بازپرداخت 36 درصدی ارائه می‌شود.

وام تحصیلی

وام تحصیلی بانک رسالت برای دانشجویان در نظر گرفته شده و سقف دریافت آن به میزان شهریه دانشجو بستگی دارد؛ مثلا مبلغی که دانشجو برای پرداخت شهریه دو ترم یا یک سال تحصیلی درخواست می‌کند با مبلغ شهریه تمام دوران تحصیل تفاوت دارد. ولی در تمام مبلغ‌ها، کارمزد این وام 2 درصد و بازپرداخت آن تا 60 ماه خواهد بود.

وام‌‌های بانک رسالت فقط به این چند مورد محدود نمی‌شود. موارد دیگری هم برای دریافت وام وجود دارند؛ مثلا «وام فرهنگیان»، «وام‌هایی که به صورت اعتبار خرید ارائه می‌شوند»، «وام ازدواج هنرمندان» و غیره.

گام‌های دریافت وام بانک رسالت

وام‌های مختلف شرایط مختلفی برای ارائه دارند. در ادامه، مهم‌ترین و پرطرفدارترین آنها یعنی وام فوری بانک رسالت را با هم بررسی می‌کنیم.

شرایط و گام‌های دریافت وام فوری از بانک رسالت

دو راه برای دریافت این وام وجود دارند:

  1. سپرده‌ گذاری در بانک رسالت
  2. خرید امتیاز وام

تقریبا روش‌های دریافت هر دو وام یکسان هستند. بیایید آنها را با هم بررسی کنیم.

گام اول: افتتاح حساب قرض‌الحسنه در بانک رسالت

چه بخواهید وام فوری را با سپرده گذاری به دست آورید و چه به فکر خرید امتیاز دریافت وام از بانک رسالت هستید در هر دو صورت باید یک حساب پس‌انداز قرض‌الحسنه در این بانک داشته باشید.

جالب اینه شما می‌توانید با سر زدن به «پیشخوان بانک رسالت» این حساب را به صورت غیرحضوری باز کنید. اجازه دهید قبل از رفتن به گام دوم، مراحل ثبت‌نام غیرحضوری در بانک رسالت را به شما توضیح دهیم.

مراحل افتتاح حساب غیرحضوری در بانک رسالت

  1. آدرس اینترنتی «https://www.rqbank.ir/» را در مرورگرتان بزنید و وارد سایت بانک رسالت شوید. بعد از ورود با صفحه زیر روبه‌رو خواهید شد.

وام بانک رسالت

روی گزینه «عضویت و افتتاح حساب» کلیک کنید. بعد از این کار، صفحه زیر به شما نمایش داده می‌شود.

افتتاح حساب در بانک رسالت

قبل از کلیک کردن روی دکمه «تقاضای عضویت و افتتاح حساب» باید تکلیف عضویت در «کانون همیاری اجتماعی» را روشن کنید؛ اما این کانون چیست؟

آشنایی با کانون همیاری اجتماعی بانک رسالت به زبان ساده

بانک رسالت به عنوان یک بانک اسلامی که وام‌های بدون بهره ارائه می‌دهد با هدف انجام رسالت اجتماعی خودش، تمام متقاضی‌های افتتاح حساب در این بانک را به سمت همکاری با این کانون‌ها سوق می‌دهد. به زبان ساده، شما تنها در صورتی می‌توانید در این بانک حساب باز کنید که عضو یکی از این کانون‌ها شده باشید. حالا این کانون‌ها چه هستند؟

این کانون‌ها تشکل‌هایی مردمی و به نقل از «دانشگاه رسالت» خودجوش هستند که با هدف‌های مختلفی به وجود می‌آید. از این هدف‌ها می‌توانیم به «کارآفرینی»، «زنده کردن سنت‌های قدیمی»، «مفید بودن برای محله» و … اشاره کنیم. این کانون‌ها توسط یک «راهبر» که مسئول درآمدهای کانون است و «دستیار» او مدیریت می‌شوند. در این بین یک ناظر هم بر شیوه کارکرد این دو نفر، نظارت دارد.

چطور در این کانون‌ها عضو شویم؟

برای عضویت در این کانون‌ها که قدم اول برای دریافت وام از بانک رسالت هستند باید به سامانه «https://new.mresalat.ir/» سر بزنید. بعد از وارد کردن این آدرس در مرورگرتان با صفحه زیر روبه‌رو می‌شوید.

درخواست عضویت

با دیدن این صفحه روی گزینه «عضویت در ام رسالت» کلیک کنید. سپس صفحه زیر برایتان باز می‌شود.

درخواست وام

سپس روی دکمه «درخواست عضویت در کانون همیاری اجتماعی» کلیک کنید. اگر تا اینجای کار با لپ‌تاپ یا کامپیوتر پیش رفتید با این صفحه روبه‌رو می‌شوید.

اپلیکیشن بانک رسالت

با دیدن این صفحه باید «اپلیکیشن بانک رسالت» را با توجه به اندرویدی یا «IOS» بودن گوشی‌تان دانلود کرده و ادامه گام‌های ثبت‌نام که شامل پر کردن اطلاعات هویتی – نام و نام خانوادگی، کد ملی و… – می‌شوند را سپری کنید.

در گام آخر هم احراز هویت را با گرفتن ویدیوی کوتاه سلفی از خودتان انجام دهید. در این بین، یکی از کانون‌های اجتماعی مشخص شده در اپلیکیشن را انتخاب کرده و به عضویت آن درآیید. حتما این کد و نام کانون اجتماعی را جایی یادداشت کنید. از این گذشته، حواستان به موارد زیر هم باشد:

  • سیم کارت فعالی به نام خودتان داشته باشید
  • کارت ملی‌تان را دم دستتان بگذارید. چون به عکس پشت و روی کارتتان نیاز دارید. اگر کارت ملی ندارید پرینت کد رهگیری را آماده کنید.
  • یک کاغذ سفید نقاشی و بدون خط + خودکار آبی یا مشکی دم دستتان بگذارید
  • یادتان باشد که صدور کارت رسالت، با هزینه همراه است

اگر در هر کدام از گام‌های ثبت‌نام غیر حضوری دچار مشکل شدید می‌توانید با شماره‌های پشتیبانی بانک رسالت تماس بگیرید. آنها برای عضویت و افتتاح حساب در بانک رسالت یا حتی گرفتن وام بانک رسالت، همراهی‌تان می‌کنند.

بعد از انجام تمام این مراحل، یک پیامک که در آن کد رهگیری وضعیت کارت بانکی‌ جدیدتان است را دریافت می‌کنید. یادتان باشد که برای ادامه انجام مراحل ثبت‌نام در وام بانک رسالت، باید منتظر بمانید تا کارت بانکی‌تان به دستتان برسد. بعد از آن است که بخش «پیشخوان» برای شما باز می‌شود و می‌توانید گام‌های دریافت وام از بانک رسالت را ادامه دهید.

گام دوم: اعتبارسنجی شما در سامانه مرآت

بعد از آنکه کارت بانکی‌تان را گرفتید باید به سایت «مرآت» به آدرس «https://user.imerat.ir» سر بزنید. در این سایت «شغل شما»، «دارایی‌هایتان مثل زمین، خودرو، آپارتمان و …»، «میزان پولی که در حساب بانک‌های دیگر دارید» و… بررسی می‌شوند.

بر اساس این بررسی به شما اعلام می‌شود که آیا شرایط دریافت وام فوری بانک رسالت را دارید یا خیر. در ادامه، گام‌ به گام مراحل ثبت‌نام در این سامانه را با هم انجام می‌دهیم.

  1. ثبت نام در مرآت

بعد از وارد شدن به سایت مرآت روی گزینه «ثبت‌نام کنید» بزنید. بعد از این کار باید «کد ملی»، «شماره همراه که به نام خودتان باشد» و «متن داخل کادر» را در جاهای خالی وارد کرده و روی دکمه «ثبت نام» بزنید. سامانه، رمز ورود به سایت را برایتان پیامک می‌کند. سپس با کد ملی و رمز عبورتان وارد سایت شوید.

سامانه مرآت

  1. وارد کردن اطلاعات هویتی و مالی

اولین بخشی که بعد از ورود به سایت باید آن را ارائه دهید، همان کد یا «شناسه کانون» و «نام کانون اجتماعی» است که در قسمت افتتاح حساب بانک رسالت آن را دریافت کردید.

بانک رسالت

با آمدن به بخش پایین همین صفحه به قسمت «مشخصات فردی» می‌رسیم.

مشخصات فردی

در این قسمت باید مواردی مثل «نام»، «نام خانوادگی»، «محل سکونت، «شماره تلفن همراه» و … را وارد کنید. بعد از پر کردن اطلاعات این بخش وارد «اطلاعات درآمدی» می‌شویم.

اطلاعات مالی

در این بخش مشخص می‌کنید که خالص دریافتی ماهانه شما چقدر است و بعد از کنار گذاشتن هزینه‌های ضروری زندگی‌تان تا چه اندازه توانایی پرداخت قسط دارید. پیشنهاد می‌کنیم که هزینه‌های زندگی را خانه‌پُر حساب کنید. چون باید ماه‌ها این اقساط را بدون عقب افتادن بپردازید.

بعد از پر کردن این قسمت به «مشخصات حرفه‌ای و شغلی» می‌رسیم.

اطلاعات شغلی

اگر شغل دومی هم دارید می‌توانید در بخش پایین همان صفحه آن را بنویسید. بعد از پر کردن تمام این اطلاعات، روی دکمه سبز رنگ «ثبت اطلاعات» که پایین صفحه قراردارد بزنید. اگر اطلاعات به درستی وارد شده باشند، معمولا بعد از 2 تا 3 روز نتیجه اعتبارسنجی در قالب یک «نمره» به شما داده می‌شود.

این نمره اعتباری در چهار دسته «ممتاز»، «کاملا متناسب»، «متناسب» و «نامتناسب» قرار می‌گیرد. اگر نمره اعتباری شما «نامتناسب» تشخیص داده شود، واجد شرایط دریافت وام از بانک رسالت نخواهید بود. اگر هم «ممتاز» باشید بدون چک و ضامن می‌توانید برای دریافت وام فوری، اقدام کنید.

 گام سوم: واریز پول به حساب یا خرید امتیاز وام

دریافت وام بانک رسالت فقط محدود به اعتبارسنجی نمی‌شود. شما در سومین گام به «خواباندن پول در حساب قرض‌الحسنه» نیاز دارید. به این ترتیب که باید پول خود را به مدت 3 تا 6 ماه در حسابتان بگذارید و به آن دست نزنید.

بعد از آن بانک برای شما امتیاز ویژه‌ای در نظر می‌گیرد که با توجه به آن می‌توانید تا 300 میلیون تومان درخواست وام بدهید. اگر آنقدر فرصت ندارید که دست‌کم شش ماه صبر کنید می‌توانید از امتیاز وام دیگران استفاده کرده و خیلی زودتر وام خود را بگیرید.

چطور بفهمیم که امتیازمان چقدر است؟

انجام این کار بسیار ساده است. کافی است آدرس «https://pishkhan.rqbank.ir/» را در مرورگرتان کپی کرده و وارد «پیشخوان بانک رسالت» شوید.

وام بانک رسالت

بعد از وارد کردن اطلاعاتی که در پیشخوان از شما خواسته، وارد صفحه کاربری خودتان می‌شوید. در سمت راست این صفحه، گزینه‌ای به نام «تسهیلات» وجود دارد که با کلیک روی آن، بخش «برآورد تسهیلات» به شما نمایش داده می‌شود.

با کلیک روی این بخش وارد صفحه‌ای می‌شوید که در آن با انتخاب سپرده‌تان و وارد کردن مقدار قسط‌هایی که می‌‌توانید بپردازید و زدن روی دکمه «تایید و ثبت درخواست» امتیازی که تا آن لحظه در بانک به دست آورده‌اید را می‌بینید.

امتیاز بانک رسالت چطور محاسبه می‌شود؟

طبق آخرین تغییراتی که در سال 1402 روی شیوه محاسبه امتیازهای دریافت وام از بانک رسالت انجام شده، این بانک از یک فرمول ساده برای سپرده‌ گذاری و دریافت امتیاز وام استفاده می‌کند.

طبق این فرمول اگر شما پول خود را – هر مبلغی که باشد – به مدت شش ماه در حساب خود نزد بانک رسالت بگذارید و در طول این بازه زمانی به آن دست نزنید، بعد از این مدت، امتیاز دریافت وام، درست به اندازه مبلغی که در بانک گذاشته بودید را به دست می‌آورید.

بازه بازپرداخت این وام هم به اندازه دو برابر زمانی است که پولتان را به اصطلاح در حساب خوابانده بودید؛ مثلا اگر پول خود را شش ماه در حساب بخوابانید، اقساط آن را در بازه 12 ماهه پرداخت خواهید کرد.

چطور امتیاز دریافت وام بانک رسالت را بخریم؟

قبل از هر چیز باید بگوییم که بانک رسالت هیچ دفتر، شعبه یا موسسه‌ای برای انتقال امتیاز وام ندارد. تمام این موارد به صورت اینترنتی و از راه سامانه بانک رسالت، وارد شدن به بخش «تسهیلات» و زدن روی لینک «معرفی وام» انجام می‌شوند.

وام بانک رسالت

نکته جالب دیگر اینکه شما می‌توانید امتیاز دریافت وام از بانک رسالت خود را بدون رد و بدل کردن هیچ مبلغی به دوستان، اعضای خانواده یا افرادی که می‌شناسید انتقال دهید. خوشبختانه پلتفرم‌های خوبی در زمینه خرید امتیاز دریافت وام بانک رسالت به وجود آمده‌اند. در این زمینه می‌توانیم به «ازکی وام»، «آقای وام» و «لندو» اشاره کنیم.

با این وجود، خرید و فروش این وام هم برای خودش بازاری دارد! طبق آخرین مظنه‌ای که از این خرید و فروش به دست آورده‌ایم به ازای هر یک میلیون تومان وام چیزی بین 90 تا 130 هزار تومان باید بپردازید؛ مثلا برای خرید امتیاز یک وام 60 میلیون تومانی چیزی بین پنج تا هشت میلیون تومان باید به فرد دارنده امتیاز وام پرداخت شود.

گام چهارم: درخواست تسهیلات و انتظار برای واریز مبلغ وام به حسابتان

بعد از دیدن امتیازتان مبلغ وامی که می‌توانید بگیرید همراه با اقساط آن به شما نمایش داده می‌شود. با تایید این مبلغ بعد از چند روز، وام در حسابتان خواهد بود.

نکته‌های مهم در مورد دریافت وام بانک رسالت

  • قبل از اینکه برای خرید امتیاز وام کسی دست به جیب شوید، گام‌های ثبت‌نام و اعتبارسنجی را انجام دهید. اگر امتیازتان کافی نبود همیشه می‌توانید برای خرید امتیاز دریافت وام از بانک رسالت، اقدام کنید.
  • هم کسی که می‌خواهد وام بگیرد و هم فردی که به عنوان ضامن او معرفی می‌شود باید در بانک رسالت، حساب داشته باشند.
  • نتیجه اعتبارسنجی سامانه «مرآت» تا یک سال معتبر است.
  • هم وام گیرنده و هم ضامن او باید توسط سامانه مرآت، اعتبارسنجی شوند.
  • اگر در پرداخت قسط‌های وام خود اهمال‌کاری کنید هم باید جریمه بدهید و هم امتیاز منفی در بانک می‌گیرید. این امتیاز منفی هنگامی که می‌خواهید دوباره از بانک وام بگیرید کار را برایتان سخت خواهد کرد.
  • اگر نمره اعتباری شما در مرآت «متناسب» برآورد شود برای دریافت وام باید سفته الکترونیکی بدهید و در کنار آن یک ضامن معتبر را هم معرفی کنید و او هم سفته الکترونیکی خود را به بانک دهد.
  • کارمزد دو درصدی دریافت وام از بانک رسالت در همان قسط اول وام دریافت می‌شود. در بقیه ماه‌ها فقط قسط وامتان را پرداخت خواهید کرد.
  • درخواست وام یا حتی دریافت وام از بانک رسالت باعث بلوکه شدن پولی که در حساب بانک رسالت دارید نمی‌شود.
  • نمره اعتبارسنجی ضامن شما در سامانه مرآت باید «متناسب» یا «خیلی متناسب» باشد. اگر ضامنتان امتیاز کمی بگیرد رد می‌شود!
  • با بیشتر کردن مبلغی که در بانک سپرده می‌گذارید می‌توانید وام کوچکتری را خیلی سریع‌تر دریافت کنید؛ مثلا اگر 120 میلیون تومان سپرده داشته باشید می‌توانید با خواب یک ماهه آن در حسابتان 30 میلیون تومان وام بگیرید.

الزامات وام

چطور از بانک رسالت وام بدون ضامن بگیریم؟

در کل برای دریافت تمام وام‌ها به «ضامن معتبر» نیاز دارید. ولی بانک رسالت، امکانی را برای مشتریانش فراهم کرده که با کمک آن می‌توانند بدون ضامن از این بانک وام بگیرند؛ اما چطور؟ برای این کار شما باید به جای ضامن معتبر از امتیازهایتان استفاده کنید. یعنی همان چیزی که در طول این مقاله برایتان توضیح دادیم. چیزهایی که می‌توانند روی این امتیازدهی نقش داشته باشند شامل موارد زیر می‌شوند:

  • خوش حساب بودن
  • نداشتن چک برگشتی
  • نداشتن سابقه دیر پرداخت کردن قسط‌ها
  • گردش حساب خوب
  • داشتن شغل دولتی یا شغلی که از نظر بانک، پایدار و قابل اعتماد به شمار می‌رود

سخن پایانی

اگر آگاهانه، با تحقیق و حساب و کتاب وام بگیرید و برای استفاده درست از آن برنامه‌ای واقعی داشته باشید وام‌ها می‌توانند فرصتی برای رشد را پیش پایتان بگذارند. در این میان، دریافت وام بانک رسالت می‌تواند سرعت و کیفیت این ماجرا را بالاتر ببرد.

‌سوالات متداول

در سال 1402 مبلغ این وام از 200 میلیون تومان به 300 میلیون تومان افزایش پیدا کرد.

بله. شما می‌توانید بعد از اعتبارسنجی در سامانه مرآت به سراغ خرید امتیاز وام دیگران بروید و در عرض چند روز وام را در حسابتان داشته باشید.

بله. اگر نمره شما در اعتبارسنجی مرآت «ممتاز» باشد می‌توانید بدون ضامن از این بانک وام بگیرید.

خیر. ضامنی که برای دریافت وام معرفی می‌کنید باید حتما در بانک رسالت حساب داشته باشد و در اعتبارسنجی مرآت هم رتبه «ممتاز» تا «متناسب» را بگیرد.

ادامه مطلب
quantitive-easing-picture
تسهیل کمی چیست و چه تأثیری...

به یقین می توان گفت که عبارت تسهیل کمی در میان اقتصاد بازار گرم سهام در دنیای امروزی توجه کاربران را به خود جلب می کند. فعالیت در چنین زمینه هایی و دستیابی به پیشرفت های والاتر نیازمند آگاهی بیشتر و اقدامات هوشمندانه است. QE نیز موضوعی است که آشنایی با آن آگاهی کامل تری برای فعالیت فراهم می کند؛ به همین دلیل در مقاله حاضر، با تسهیل کمی یا QE بیشتر آشنا می شوید.

تسهیل کمی (Quatitative Easing) چیست؟

بهتر است پیش از هر اقدامی با تعریف ساده ای از عبارت QE آشنا شوید. در میان تعاریف گوناگون و بحث برانگیز از تسهیل کمی، بهترین تعریف ممکن برای Quatitative Easing  عملی است که توسط بانک های مرکزی صورت گرفته و درنهایت به افزایش میزان تورم و نقدینگی منتهی می شود. برانگیختن اقتصاد کشور، ترغیب مشتری ها و کسب وکارها به وام گرفتن و خرج های بیشتر از اهداف اصلی و اساسی این عمل به شمار می روند. درواقع تسهیل کمی، سیاست نامتعارف پولی است تا بانک های مرکزی در موقعیت های ناکارآمدی سیاست پولی، از افت عرضه پول جلوگیری کنند.

علاوه بر این امروزه بیشتر استادان دانشگاهی و اقتصاددانان بر این باورند که تسهیل کمی یا Quatitative Easin کاملاً صحیح نیست و اشکالاتی دارد. از آنجا که آن ها نمی توانستند به مشکل یابی دقیق این موضوع بپردازند، به اقداماتی همچون افسانه سازی درباره QE پرداختند. برای آشنایی و صحبت درباره جزئیات بیشتر تسهیل کمی، این مقاله از سایت را مطالعه کنید.

تاریخچه تسهیل کمی

پس از فروپاشی لیمن برادرز، یعنی همان اولین ورشکستگی و به دنبال قضیه بحران مالی سال 2008 بازارهای بانکی مسدود شدند و بانک ها وام دادن به یکدیگر را متوقف کردند؛ زیرا ممکن بود بانک دریافت کننده وام از آن پس حمایت و پشتیبانی بانک مرکزی را از دست بدهد. چنین اتفاقی با منجرشدن به انقباض پولی، تهدیدی جدی برای حاکم شدن یک دوره تورم منفی در سطح جهان بود. باید توجه داشت که به کمک بازخرید بدهی به شکل سنتی می توان بدهی دولت عرضه پول را افزایش داد. وقتی ایالات متحده سیاست تسهیل کمی را اعلام کرد، انگلستان از آن روش پیروی نمود. نخستین مشکلی که در آن موقعیت باید رفع می شد، مقدار بدهی بازخرید شده بود. برخلاف عقیده بخشی از اقتصاددانان، میان میزان تغییر در عرضه پول و تأثیرات آن بر درخواست پول رابطه ای تأخیری وجود دارد. ممکن است این تأخیر چیزی بین 12 تا 24 ماه باشد. اکنون این سؤال مطرح می شود که چه مقدار پول نقد یا به تأکید بانک انگلستان چه مقدار پول الکترونیکی باید به وجود آورد؟

با توجه به اینکه تسهیل کمی، علم دقیقی نیست و بانک مرکزی قدرت ریسک و اشتباه در این حوزه را ندارد، بهترین اقدام واردکردن مقدار زیادی پول نقد به چرخه اقتصاد است. با کاری که بانک مرکزی انگلیس انجام داد، نتایج تنها پس از مدت کوتاهی و به سرعت همان بود که تصور می شد؛ به گونه ای که تورم حتی از هدف نیز بیشتر شد. براساس شاخص RPI، تورم در سال 2011 بیش از 6 درصد افزایش یافت. براساس تمام گفته های فوق، تسهیل کمی کاری را که از آن انتظار می رفت، به خوبی انجام داد؛ زیرا مانع تورم منفی در انگلستان شد و از تورم منفی بیشتر در ناحیه اتحادیه اروپا ممانعت می کرد.

چگونگی عملکرد تسهیل کمی

عملکرد کلی روش تسهیل کمی به این ترتیب است که یک بانک مرکزی، پس از خریداری اوراق بهادار (مانند سهام، دارایی های مرتبط با خزانه یا اوراق قرضه) از بانک های تجاری یا دولت، اقدام به تزریق پول به اقتصاد می کند. بانک های مرکزی با استفاده از تمدید میزان اعتبار جدید، به افزودن مبالغی بر ذخایر بانک های عضو یا به وجوه اندوخته می پردازند. گفتنی است نگهداری این مبالغ براساس سیستم بانکی کسری نگهدارنده صورت می گیرد. نبود پشتیبان و حامی برای این اعتبار از سوی کالا یا هر شیء مادی با ارزش فیزیکی، به با توجه به توضیحات فوق، می توان افزودن ذخایر مالی، افزایش دسترسی به آن و درنهایت بهره گیری از این روش برای تحریک و رشد اقتصاد را اهداف تسهیل کمی در نظر گرفت. همچنین تمرکز ایده اصلی این روش تقویت سیستم های وام دهی برای مصرف کنندگان و مشاغل، تقویت و ترویج سطح اعتماد و پایین نگه داشتن میزان سوددهی در اقتصاد است. با وجود این شرایط نمی توان گفت تسهیل کمی همیشه کارآمد خواهد بود، به عنوان یک مقوله و دیدگاه بحث برانگیز هم زمان بدگویان و مدافعانی دارد.

عامل تحریک کننده کارایی تسهیل کمی

اکنون این پرسش مطرح می شود که چه عاملی کارایی تسهیل کمی را تحریک کرده است؟ در برخی موارد، عملکرد سیستم های بانکداری نمی توانست از رکورد مشکلات جلوگیری کند؛ به همین دلیل تسهیل کمی به وجود آمد. در آن زمان، اهداف اولیه QE افزایش میزان تورم و بیش بود مالی به منظور ممانعت از کاهش گردش پول بود. امروزه بانک های مرکزی تنظیمات سطح سود را ابزار اولیه و اصلی برای نظارت بر میزان تورم می دانند و از آن استفاده می کنند؛ برای مثال در شرایطی که فعالیت های مالی و وامی با روند کندی اجرا شوند، بانک مرکزی مربوط چاره ای جز کاهش سطح مقادیر ندارد. با اقدام به این کار، تمدید وام برای بانک های دیگر مقرون به صرفه تر خواهد بود. در مقابل، زمانی اعتبارها و مخارج به خطر نزدیک می شوند که تسهیلات بی اندازه ارزان یا تا حدودی مجانی شود. در این شرایط، مقادیر فراوانی از سودها مشابه با یک نقطه توقف عمل می کنند.

تأثیرگذاری تسهیل کمی

مدت کوتاهی پس از اتمام شلوغی و هرج و مرج اقتصادی، در سال 2008 صندوق بین المللی طی یک بیانیه، روش QE یا همان تسهیل کمی را به عنوان نوعی سیاست غیرمتعارف پولی، اما مؤثر و کارآمد معرفی کرد. این آنالیز پنج بانک مرکزی بزرگ را شامل می شد که هریک عبارت بودند از: صندوق ذخایر فدرال ایالات متحده آمریکا، بانک انگلیس، بانک ژاپن، بانک کانادا و همچنین بانک مرکزی اروپا. هریک از مؤسسات نام برده شده با پیش بردن و گام برداشتن با راهبرد منحصربه فرد خود توانستند نقدینگی کلی بازار تا حد زیادی افزایش دهند. براساس گزارش های صورت گرفته، دخالت های بانک های مرکزی نتیجه بخش بوده است. افزون بر این، سطح افزایش نقدینگی برای ممانعت از بحران طولانی مدت اقتصادی یا تخریب سیستم مالی ضروری به نظر می رسد.

با وجود چنین شرایطی، همان گونه که گفتیم تسهیل کمی همواره مؤثر نیست و تا حد زیادی به زمینه فعالیتی افراد و راهبردی که آن ها در پیش گرفته اند، وابسته است. حتی گفته شده که بیشتر اقتصادهای بهره گرفته شده از QE و روش های مانند آن، به نتایج قابل قبول و مطلوب دست نیافتند. نظارت و کنترل نکردن، کاهش میزان سودها یا تزریق پول به چرخه اقتصاد مواردی هستند که ممکن است نتایج ناخوشایند و غیرمنتظره ای برای اقتصاد کشور داشته باشند.

مزایا و معایب تسهیل کمی

مزایا، معایب و تأثیرات روش تسهیل کمی یا QE

در ادامه، برای آشنایی جامع و کامل تر با موضوع تسهیل کمی به بررسی برخی از مزایا، معایب و تأثیرات QE می پردازیم.

مزایا و تأثیرات مثبت QE

  1. وام بیشتر

افزایش سطح سرمایه طی روش تسهیل کمی از راه خرید دارایی بانک های مرکزی، سبب شده که بانک ها به دادن وام های بیشتر تمایل پیدا کنند.

  1. افزایش سطح قرض گرفتن

در شرایطی که نرخ بهره در سطح پایینی قرار داشته باشد، مصرف کنندگان و مشاغل به دریافت قرض و نقدینگی ترغیب خواهند شد.

  1. بالارفتن میزان هزینه ها

قرض گرفتن جدید و سیستم وام مواردی هستند که درنهایت به تولید پول های بیشتر منجر می شوند؛ درنتیجه سطح هزینه مصرف کنندگان افزایش می یابد. با توجه به گفته های فوق، زمانی که نرخ بهره پایین باشد، کمتر کسی به پس انداز پول و سرمایه خود فکر می کند.

  1. افزایش و رشد موقعیت های شغلی

دسترسی راحت تر صاحبان کسب وکار به سرمایه بیشتر از طریق وام میزان هزینه ها را افزایشی می دهد. به این ترتیب فروش بیشتر محصولات به مصرف کنندگان کسب وکار مربوط را توسعه داده و آن ها را به استخدام کارکنان بیشتر ترغیب می کند.

معایب و تأثیرات منفی تسهیل کمی

  1. تورم

به طور طبیعی رشد میزان عرضه پول با استفاده از روش تسهیل کمی یا QE به ایجاد تورم منتهی می شود. با این وضعیت درحالی که هیچ افزایشی در عرضه محصولات مشاهده نمی شود، رقابت تنگاتنگی بر سر کالاها حاکم بوده و پول در حال گردش است. با تقاضای هرچه بیشتر جامعه، هزینه ها نیز افزایش پیدا می کند؛ بنابراین با مواردی مانند مدیریت غلط، نرخ تورم با سرعت فراوانی افزایش می یابد و درنهایت به تورم بیشینه می رسد.

  1. اجبارنکردن در دریافت وام

در روش تسهیل کمی، برای استفاده و خرج پول های دریافتی از بانک های مرکزی، بانک های تجاری ملزم به ارائه تعداد بیشتری از وام ها هستند. با وجود این وضعیت، چیزی برای وادارکردن آن ها به انجام این کار در پروسه ذکرشده وجود ندارد؛ برای نمونه با گذر از بحران مالی حاکم در سال 2008، هنگامی که روش QE در ایالات متحده آمریکا در حال اعمال بود، بیشتر بانک ها به جای توزیع سرمایه جدید دریافت شده، آن را برای خود نگه داشتند.

  1. بدهی های بیشتر

وجود منفعت و سودهای هنگفت وام می تواند زمینه را برای دریافت بیش ازحد استطاعت وام از سوی مصرف کنندگان و مشاغل فراهم کند. باید توجه داشت که بروز این حالت ممکن است عواقب جبران ناپذیری برای اقتصاد کشور داشته باشد.

  1. تأثیر بر ابزارهای دیگر سرمایه گذاری

باید توجه داشت که پاسخ بازار اوراق بهادار به تغییرات ناگهانی و بی ثباتی واکنش منفی است. چنین حالتی حتی بعد از اعمال روش تسهیل کمی یا همان QE بسیار رایج و محتمل است.

مثال کاربردی از تسهیل کمی

در ادامه به بررسی بانک مرکزی کشورهایی که از روش تسهیل کمی بهره گرفتند، می پردازیم.

  1. بانک ژاپن: از سال 2001 تا 2006 و از سال 2012 تا امروز

اهتمام و کوشش بانک های مرکزی ژاپن در راستای روش تسهیل کمی، مشکلات مالی را کاهش نداد. درنهایت نیز ین ژاپن در برابر دلار ایالات متحده آمریکا تضعیف شد و هزینه های واردات افزایش یافت.

  1. ایالات متحده: از سال 2008 تا 2014

ایالات متحده به منظور رفع رکود اقتصادی و رفع بحران مسکن طی سه دوره از روش تسهیل کمی QE بهره می برد. پس از اعمال این روش اقتصاد بهبود یافت، اما باید دانست که آیا چنین پیشرفتی به دلیل QE بوده است؟ چراکه تفاوت قابل توجهی با بانک های کانادا که از روش بانکی تسهیل کمی استفاده نمی کردند، قابل مشاهده نیست.

  1. بانک مرکزی اروپا: در سال 2015 تا 2018

حتی با وجود کاستی ها و مشکلات این بانک، در ناحیه یورو نرخ پایدار تورم، اقتصاد قدرتمند 2017 و از همه مهم تر کاهش بیکاری مشاهده می شود. با این حال هنوز هم با رشد نه چندان زیاد دستمزدها و افزایش نرخ بهره سر می کند.

سیاست تسهیل کمی یا QE

پیش از این بیان شد که اقتصاددانان و دانشگاهیان به افسانه سازی های بسیاری درباره QE پرداختند که در ادامه به تعدادی از آن ها اشاره می شود:

  • تسهیل کمی برای نجات و کمک به بانک ها استفاده شده است.
  • QE با در اختیار گذاشتن پول برای ثروتمندان بستر قمار آن ها را در بازار سهام فراهم می کند.
  • موضوع بعدی این است که QE حباب هایی را در املاک و بازار سهام به وجود آورده است.

از این افسانه سازی ها که بگذریم، بهتر است با نگاه دقیق و جزئی تری به بررسی موضوع تسهیل کمی یا همان QE بپردازیم:

  • تسهیل کمی گزینه مناسبی برای تأمین مالی زیرساخت هاست.
  • گفتنی است QE در منطقه یورو به هر شهروند به مدت 19 ماه، هر ماه 175 یورو می دهد.

نقش تسهیل کمی در سیاست های پولی

مدیریت سطح کلی تقاضای پول بر عهده سیاست های پولی است. تقاضای پول شامل کل حجم پول و سرعت انتقال آن از فردی به فردی دیگر است. اقتصاددانان چنین فرایندی را با عنوان سرعت گردش پول می شناسند. حجم پول در حالت کلی متشکل از دو مؤلفه اساسی است: میزان وام بانکی که ایجادکننده پایه نقدی است و مقدار پول نقد در اقتصاد.

نقش بانک مرکزی در تسهیل کمی

کنترل و نظارت بر کل وجوه نقد در سیستم اصلی ترین وظیفه بانک مرکزی در این زمینه است؛ البته درحالی که وجوه تقلبی و جعلی را در نظر نگیریم. نظارت کمتر بانک های مرکزی بر میزان وام های بانکی بیانگر ناکارآمدی سیاست نرخ بهره است. علاوه بر این بانک مرکزی هیچ گونه کنترل و وظیفه ای بر سرعت گردش پول ندارد. کنترل پول در شرایطی که تقاضای پول رشد کندی را سپری می کند، کارآمدی و موفقیت تسهیل کمی را بیشتر نمایش می دهد؛ به همین دلیل سیاست پولی QE در ایالات متحده و با کمی تأخیر در منطقه یورو اجرا شد.

شرایط کنونی تسهیل کمی

در حال حاضر، این واقعیت که اقتصاد رشدی را طی نمی کند، عامل اصلی برای بد جلوه دادن تسهیل کمی و سیاست های پولی است؛ درحالی که مدارک نشان دهنده کنترل موفقیت آمیز QE بر سطح متوسط قیمت هاست. البته طبیعی است که سیاست های پولی نمی توانند هر آنچه را که از آن ها انتظار می رود، انجام دهند و تنها برای کنترل میزان قیمت ها استفاده می شوند.

سخن پایانی

در پایان نتیجه می گیریم که با عملکرد مؤثر یک بانک مرکزی و ثبات مبالغ فضای مناسبی برای شکوفایی، رشد اقتصاد و تغییرات نسبی قیمت ها صورت می گیرد. در غیر این صورت باید دانست که بانک مرکزی به چه دلیل منابع کشور را برای خرید بدهی از دولت صرف می کند؟ همچنین چرا همان بدهی و سود را از مالیات دهندگان می گیرد و در ازای این کار جایزه دریافت می کند؟ درمجموع، مفیدترین نتیجه حاصل از مقاله امروز این است که تسهیل کمی نوعی راهبرد پولی نامتعارف است که بسیاری از اقتصاد کشورها را بهبود داده است، اما با این حال هنوز هم راهبردی بحث برانگیز تلقی می شود. هنوز هم بخش عمده ای از خطرات بالقوه مانند بدهی بیش ازحد و افزایش غیرمجاز تورم به مرحله رفع و ریشه کن شدن نرسیدند. حتی گفته شده بعضی از کشورها هنگام استفاده از روش تسهیل کمی با ناپایداری ارزی و تأثیرات مخربی در بازارها و حوزه های اقتصادی خود مواجه می شوند.

ادامه مطلب
بیشترین سود بانک ها چقدر است؟
بیشترین سود بانک ها چقدر است؟

از بهمن ماه سال ۱۳۹۶، براساس مصوبات شورای پول و اعتبار، بیش ترین سود بانک ها ۱۵ درصد اعلام شد. اما طی این سال ها، مصوبه شورای پول و اعتبار توسط بانک ها اجرایی نشد به گونه ای که شاهد اختصاص نرخ سود ۲۰ درصد به بعضی از مؤلفه های سپرده بلندمدت بودیم.

در سال ۱۳۹۹، به دلیل شرایط اقتصادی موجود در جامعه، بانک ها تصمیم به اجرای مصوبه مذکور گرفته اند. به این ترتیب اعلام شد که از اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹، سود سپرده های بلندمدت ۱۵ درصد خواهد بود و نرخ سود سپرده های کوتاه مدت از ۱۰ درصد به ۸ درصد کاهش خواهد یافت.

لیست بیشترین سود بانکی

در جدول زیر لیستی از بانک ها به ترتیب بیش ترین سودی که به سپرده های بلندمدت پرداخت می کنند، ارایه شده است:

بیشترین سود بانک ها

با توجه به جدول بالا می توان بیان کرد که در حال حاضر اکثر بانک ها سپرده های بلندمدت با نرخ سود ۱۵ درصد را به مشتریان خود ارایه می دهند. همچنین، توجه به این نکته خالی از لطف نیست که تفاوت چندانی در جزییات سپرده بانک ها وجود ندارد.

ادامه مطلب
سود ماه شمار
سود ماه شمار چیست؟

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، قانونی در ارتباط با سپرده های مشتریان، با نام سود ماه شمار تدوین نموده است. طبق این قانون بابت سپرده ای که مشتری در اختیار بانک قرار داده، برحسبِ مدت ماهیانه، سودی به مشتری پرداخت می شود. این سپرده ها “سپرده کوتاه مدت” نام دارند. بر طبق قوانین این سپرده، مشتریان تنها اجازه برداشت از پول خود را به صورت ماه به ماه خواهند داشت. سود در نظر گرفته شده نیز با توجه به درصد آن ماه به ماه به حساب مشتریان ریخته می شود. این قانون در سال ۱۳۹۷ تصویب و اجرا شد.

سود ماه شمار چگونه محاسبه می شود؟

کمترین میزان موجودی حساب مشتریان در طول ۳۰ روز (یا تعداد روزهای یک ماه) اساس محاسبه سود ماه شمار خواهد بود. به این معنا که درصد سودی که بانک برای این سپرده ها در نظر گرفته است، پس از گذشت دوره ی ماهانه به حداقل مبلغ سپرده اضافه می شود. این سود پس از واریز از سوی بانک، قابل برداشت می باشد. ناگفته نماند که درصد سود و برخی شرایط جزئی بانک ها با یکدیگر متفاوتند. بنابراین بهتر است قبل از انتخاب بانک، آن ها را بررسی نموده و با توجه به شرایط مطلوب خود بانک مناسب را انتخاب کنید. برای این منظور فرمولی به صورت زیر در نظر گرفته شده است:

سود سپرده های بانکی به صورت ماه شمار و با نرخ سود علی الحساب به صورت زیر محاسبه می شود:

(تعداد روزهای ماه) × (نرخ) × (مبلغ سپرده گذاری) تقسیم بر ۱۲

اگر بخواهیم سپرده هایی که سود آن ماه شمار است را ببندیم، محاسبه ی مبلغ کسر شده و باقی مانده چگونه انجام می شود؟

این سوالی است که برای اغلب مشتریان پیش می آید و در پاسخ باید گفت که این سود با توجه به حداقل موجودی که در این مدت داشته است، محاسبه شده و به حساب مشتریان واریز می شود.

تغییر سود روز شمار به ماه شمار چه زمانی و چرا رخ داد؟ سپرده های با این نوع سود چرا به وجود آمدند؟

تا سال های گذشته سپرده های کوتاه مدت در تمامی بانک ها به صورت روزشمار محاسبه می شدند. اما از تاریخ آذر ماه سال ۱۳۹۷ بانک مرکزی تصمیم گرفت، برای سپرده های کوتاه مدت سود ماه شمار در نظر بگیرد. مطابق این بخش نامه چنانچه فردی در کمتر از ۱ ماه سپرده خود را برداشت کند، هیچ سودی به او تعلق نمی گیرد. دلیل اعمال چنین قانونی براساس صلاح دید بانک مرکزی بوده است. با اعمال این قانون، ضررهای احتمالی وارده به سیستم بانک ها از جانب افراد سودجو متوقف شده است.

سود ماه شمار حساب های کوتاه مدت چه کسانی را متضرر می کند و چرا؟

از آن جایی که پیش از این در سپرده های کوتاه مدت میزان سود بر اساس سپرده های هر روز و به صورت جداگانه محاسبه می شد، افراد زیادی از این قضیه سوء استفاده می کردند. این سود به ضرر سیستم بانک ها بود. دلالان سکه و ارز و افرادی که سعی داشتند قیمت ها را در بازار با توجه به منفعت های شخصی خود بالا و پایین کنند، با وارد شدن این سود به سیستم بانکی، شدیدا متضرر شدند. چرا که این افراد در طول روز میزان سپرده خود را کم می کردند و با آن پول در بازار آزاد به تجارت می پرداختند. سپس در ساعات پایانی کار بانک پول خود را به حساب خود برمی گرداندند. در نتیجه ی این روند، بر اساس قوانین، بانک مجبور بود سود روزانه را به حساب افراد سودجو واریز کند، در حالی که در طول ساعات کاری نتوانسته بود از پول ها برای گردش مالی بانک خود استفاده کند. در نتیجه با تغییر سیستم از سود روزشمار به ماه شمار به افراد فرصت طلب ضرر زیادی وارد شد.

مزایا و معایب سود ماه شمار برای دولت و بانک ها

با اجرای قانون سود ماه شمار، هم سرمایه گذارو هم بانک توامان از مزایای طرح برخوردار خواهند شد. البته باید ابراز کرد که این طرح هم همانند بسیاری از ایده های دیگر، بدون نقص نیست. از این رو اطلاع کامل از مجموعه ی مزایا و معایب طرح، نگرش جامع تری برای سرمایه گذاران و بانک ها ایجاد می کند. در این بخش به بررسی مزایا و معایب سود بانکی پرداخته می شود؛

  • تاثیر پرداخت سود ماه شمار بر تراز مالی بانک ها

پرداخت سود ماه از سوی بانک ها به حساب مشتریان تاثیرات مثبتی بر بهبود تراز مالی بانک ها دارد. در واقع با این روش، سرعت گردش مالی کاهش یافته و در نتیجه پولشویی قابل کنترل تر خواهد شد. از دیگر مزایای این طرح می توان به کاهش سودهای بانکی اشاره کرد که برای بانک ها نکته ی مثبت و سازنده ای خواهد بود.

  • تاثیر پرداخت سود ماه شمار بر ضریب ایجاد اختلال در بازارهای ارز و سکه

همانطور که پیش از این گفتیم، به واسطه ی سود روزشمار، سودجویان و دلالان بازار ارز و سکه به طور روزانه پول خود را از بانک خارج می کردند و چند ساعت بعد سرمایه ی خود را به حساب سپرده برمی گرداندند. در این چرخه، بانک دچار ضرر و بازار سکه و ارز مختل می شد.

  • تاثیر پرداخت سود ماه شمار بر قدرت برنامه ریزی بانک ها

این واریز و برداشت های هر روزه توسط مشتریان، منجر به افزایش گردش پول و در نهایت ایجاد تورم و افزایش نقدینگی شده بود. در عوض با ارائه ی طرح سود ماهیانه، پایداری بیشتری در سپرده ها ایجاد شد و برنامه ریزی بانک ها روند منظم تری پیدا کرد. با تغییر پرداخت سود از روز شمار به ماه شمار، هزینه های نظام بانکی به طور قابل توجهی کاهش می یابد. از طرفی برخی بانک ها برای جذب مشتری بهره ی بیشتری پرداخت می کنند که این امر منجر به نامتوازن شدن سرمایه و کمبود بودجه می شود.

مزایا و معایب سود ماه شمار برای سرمایه گذاران

از مزایای سیستم بانک داری نوین که اقدام به ارائه ی این نوع سود می کند، می توان به رونق اقتصادی بانک ها اشاره کرد. نتیجه ی این رشد و بهبود اقتصادی ارائه ی تسهیلات بیشتر و با شرایط بهتر به مشتریان خواهد بود. حذف سود روزشمار از قوانین بانک ها برای افرادی که به سود ناچیز روزشمار چشم دوخته بودند، خبر بدی است. اما از سوی دیگر با کوتاه کردن دست سودجویانی به ویژه گروهی که صاحب سرمایه های کلان در بانک ها بودند، ثبات بیشتری به بازار ارز، سکه و طلا بخشیده شد که نتیجه ی آن کشیدن ترمز تورم در بازار خواهد بود.

کدام بانک ها در سال ۹۸ سپرده هایی با سود ماه شمار بالاتری داشتند؟

امروزه همگی در جستجوی بانکی با بالاترین درصد از این نوع سود برای سپرده های خود هستند. در ادامه به بررسی بانک هایی که در سال ۹۸ سود ماه شمار بالاتری نسبت به سایر بانک ها دارند، می پردازیم. بیشترین سود برای هر بانک به صورت زیر است:

  • بانک آینده دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۱ ماه
  • بانک انصار دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۳ ماه
  • ایران زمین دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۱ ماه
  • بانک پاسارگاد دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد ۳ ماه
  • بانک قوامین دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۱ ماه
  • بانک گردشگری دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۱ ماه
  • موسسه ملل دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۱ ماه
  • موسسه نور دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۱ ماه

قوانین سپرده های با سود ماه شمار

همزمان با تصمیم گیری بر تغییر سپرده های با سود روزشمار به سپرده های با سود ماه شمار، قوانینی نیز وضع شدند. طبق این قوانین مشتری نمی تواند سپرده خود را زودتر از روز موعود بردارد. در صورت برداشت پول سودی به صاحب حساب تعلق نخواهد گرفت. اگر فقط بخشی از سپرده برداشت شود، سود نهایی بعد از یک ماه با در نظر گرفتن حداقل مبلغ باقی مانده در حساب محاسبه می شود. علاوه بر این مورد هر بانکی حداقل مقدار مشخصی برای افتتاح حساب با درصد سود ماه شمار را برای خود وضع کرده است.

حداقل مبلغ تعیین شده برای افتتاح سپرده با سود ماه شمار بانک های اقتصاد نوین، پاسارگاد، ملی و صادرات

بانک ها طبق قوانینی که دارند، حداقل مبلغی را برای افتتاح سپرده با سود ماه شمار در نظر گرفته اند. درصورتی که مشتری متقاضی استفاده از این سپرده ها باشد، باید به این قوانین توجه کنند. حداقل مبلغ تعیین شده برای افتتاح سپرده با سود ماه شمار برای ۴ تا از بانک های اقتصاد نوین، پاسارگاد، ملی و صادرات عبارتند از:

  • بانک اقتصاد نوین

سپرده یکساله با سود ۱۹%، مشروط بر سپرده گذاری با حداقل مبلغ ۱۰ میلیون تومان و حداکثر ۱۰۰ میلیون تومان است. سود این بانک برای سپرده بالای ۱۰۰ میلیون ۵/۱۹% می باشد.

  • بانک پاسارگاد

سپرده یکساله با سود ۲۰%، مشروط بر سپرده گذاری با حداقل مقدار ۲۰ میلیون تومان

  • بانک ملی

سپرده یکساله با سود ۱۵% ارائه اوراق گواهی سپرده با سود ۱۸%، مشروط بر سپرده گذاری با حداقل مقدار ۱ میلیون تومان

  • بانک صادرات

سپرده یکساله با سود ۱۵% صندوق درآمد ثابت ۲۰%، مشروط بر سپرده گذاری با حداقل مقدار ۱ میلیون تومان

تفاوت سود ماه شمار و روز شمار

هر دو سود ماه شمار و روز شمار مبلغی را به ازای درصد تعیین شده از طرف بانک بر پایه ی حداقل پولی که مشتریان به صورت سپرده در بانک گذاشته اند، به آن ها پرداخت می کند. اصلی ترین تفاوت این دو سود همان طور که از نام آن ها نیز می توان متوجه شد این است که سود ماه شمار بر اساس حداقل پول موجود در حساب در طول یک ماه محاسبه می شود، اما سود روزشمار بر اساس حداقل پول موجود در حساب در هر روز محاسبه می شود. یعنی اگر حساب در طول روز و ماه گردش داشته باشد، برای سود ماه شمار کمترین مقدار در طول ماه و برای سود روز شمار کمترین مقدار در طول روز مبنای محاسبه قرار می گیرد.

ادامه مطلب
سود روز شمار
سود روز شمار چیست؟

طی سالهای گذشته بانک ها به دو روش (روزشمار و ماه شمار) سود سپرده گذار را محاسبه و پرداخت می کردند. سود روزشمار تا دی ماه سال ۹۷ برقرار بود و بانک ها به این روش سود سپرده های نزد خود را به مشتریان پرداخت می کردند. این نوع پرداخت سود اگرچه برای سپرده گذاران مفید بود، اما تاثیرات منفی بر بازار داشت که باعث افزایش تورم می شد. رویکرد جدید بانک مرکزی بر تغییر پرداخت سودها از روزشمار به ماه شمار تغییر پیدا کرد. قانونی که در ماه های پایانی سال ۹۷ توسط شورای پول و اعتبار برقرار شد، بر پرداخت سود بلندمدت تاکید می کند. با توجه به اینکه اخیرا سود روز شمار توسط برخی بانک های خصوصی مجددا از سر گرفته شده است، بهتر است اطلاعاتی در این مورد کسب کنید.

سود روزشمار چگونه محاسبه می شود؟

روش محاسبه ی سود روزشمار که توسط بانک مرکزی تعیین شده است، به صورت زیر است:

(سود سپرده های کوتاه مدت روز شمار= (مدت به روز) × (نرخ) × (مبلغ سپرده گذاری) / ۳۶۵۰۰) منظور از “نرخ” که در محاسبات وارد شده است، نرخ سود علی الحساب تعیین شده توسط بانک است. به عنوان مثال سود روزشمار یک حساب با موجودی ۱۰ میلیون تومان در بانکی با نرخ ۱۰ درصد به صورت زیر محاسبه می شود؛

تومان ۸۲۱۹۱=۳۶۵۰۰/(۳۰×۱۰×۱۰۰۰۰۰۰۰)

قابل ذکر است که میزان سود روزشمار اختصاص یافته بر اساس کمترین موجودی حساب در طول هر روز محاسبه می شود.

اگر بخواهیم سپردهای که سود آن روز شمار است را ببندیم، محاسبه ی مبلغ کسر شده و باقی مانده چگونه انجام می شود؟

افرادی که دارای سپرده های کوتاه مدت روزشمار هستند، می توانند هر زمانی که اراده کنند، نسبت به برداشت مبلغی از سپرده ی خود اقدام کنند. سود مبلغ باقی مانده با توجه به حداقل موجودی حساب فرد در پایان روز محاسبه می شود و در پایان ماه به حساب فرد واریز می شود.

تغییر سود روز شمار به ماه شمار چه زمانی و چرا رخ داد؟ سپرده های با سود روز شمار چرا به وجود آمدند؟

علت اصلی پرداخت سودهای بانکی به صورت روزشمار، جذب منابع بود. این سیستم از سال ۱۳۸۰ با ورود بانک های خصوصی مورد استقبال قرار گرفت. با ارائه ی این امتیاز توسط بانک های خصوصی، بسیاری از سپرده گذاران سرمایه های خود را به بانک این بانک ها منتقل نمودند. خلوت شدن بانک های دولتی سبب شد در نهایت این بانک ها هم یکی پس از دیگری اقدام به پرداخت سودهای روزشمار نمایند. پرداخت سود روزشمار تا سال ۱۳۹۷ همچنان پابرجا بود. در نهایت پس از بررسی های انجام شده از سوی بانک مرکزی، سود روزشمار برای سپرده های کوتاه مدت به سود ماه شمار تغییر پیدا کردند. قانون جدید مانع از ضررهای وارد شده به سیستم بانک ها از سوی افراد سودجو می شود.

سود روز شمار حساب های کوتاه مدت چه کسانی را متضرر می کند و چرا؟

سود روزشمار حساب های کوتاه مدت دارای منافع و زیان هایی است که شامل حال سپرده گذار و بانک می شود. سود سپرده های کوتاه مدت به صورت روزانه با توجه به موجودی حساب در پایان هرروز محاسبه می شود. این مسئله به سپرده گذار اجازه ی برداشت پول در طول روز را می دهد که به سود سپرده گذار خواهد بود. با توجه به اینکه معیار محاسبه ی سود، مانده حساب در پایان روز است و در طول روز امکان برداشت از حساب وجود دارد، بسیاری از افراد منفعت طلب از این ترفند استفاده می کنند. به این ترتیب که در ابتدای روز بخشی از سپرده خود را خارج و وارد بازار تجارت می کنند و در پایان روز پس از کسب سود کافی، موجودی خود را به بانک برمی گردانند. در این مدت سپرده در اختیار بانک نخواهد بود. درحالی که بانک ناچار به پرداخت سود آن است. نواقص سیستم پرداخت سود روزشمار به این ترتیب بانک ها را متضرر می کند. از سوی دیگر افزایش تراکنش ها، حجم بالای انتقال هزینه های بالا را در پی دارد. در مجموع می توان گفت در سیستم پرداخت سود روزشمار، بانک ها متحمل ضررهای زیادی می شوند. این نوع پرداخت سود در مقیاس وسیع تر مردم را نیز متضرر می کند. چرا که با افزایش نقدینگی و برهم خوردن تعادل بازار ارز، سکه و طلا، تورم افزایش می یابد.

مزایا و معایب سود روز شمار برای دولت و بانک ها

قانون سود روزشمار که برای سال های طولانی توسط سیستم های بانکی اجرا می شد، دارای مزایا و معایب متعددی است.  با توجه به اینکه در برخی بانک های خصوصی سود سپرده به صورت روزشمار هم محاسبه می شود، بهتر است با مزایا و معایب این طرح بیشتر آشنا شوید:

  • مزایای سود روزشمار سپرده های کوتاه مدت
  • بسیاری از بانک ها که با مشکل کمبود وجه روبرو هستند، می توانند از این طریق اقدام به جذب سرمایه کنند.
  • با پرداخت این نوع سیستم بانکی، بسیاری از افراد سرمایه ی خود را به شبکه ی بانکی تزریق می کنند.
  • سپرده های کوتاه مدت با سود روزشمار سرمایه ی قشر متوسط و ضعیف جامعه را هم به سمت بانک ها سوق می دهند. گروه هایی که توان سرمایه گذاری بلندمدت را ندارند و ممکن است در کوتاه مدت به سرمایه ی خود نیاز داشته باشند.
  • معایب سود روزشمار سپرده های کوتاه مدت
  • پرداخت سود روزشمار به مشتریان تاثیرات منفی بر تراز مالی بانک ها دارد. این سیستم سرعت گردش مالی را بالا برده و هزینه های زیادی را برای بانک ها به دنبال خواهد داشت.
  • رقابت بانک ها در جذب مشتری باعث بالا بردن سودهای بانکی می شود که عامل ایجاد تورم در بازار است.
  • بانک هایی با نرخ سود بالا ممکن است توان پرداخت سود تعیین شده را نداشته باشند.
  • خروج روزانه ی سرمایه از بانک ها عملا هیچ سودی برای بانک نخواهد داشت. در حالی که بانک موظف است به مشتری سود روزانه را پرداخت کند.
  • خروج روزانه ی سرمایه از بانک ها علاوه بر زیان هایی که برای بانک دارد، باعث اخلال در بازار ارز و سکه و بی نظمی در بازار می شود.
  • زمانی که در طول روز سرمایه ی بانک ها کم و زیاد می شود، قدرت برنامه ریزی از بانک ها سلب می شود. چرا که به لطف افراد سودجو، مبلغ موجودی بانک ها نوسان شدیدی خواهد داشت.

مزایا و معایب سود روز شمار برای سرمایه گذاران

سیستم پرداخت سود روزشمار در نگاه اول برای سرمایه گذاران سودمند خواهد بود. این سیستم به تمامی افراد جامعه امکان سرمایه گذاری و برداشت سود را می دهد. تا اینجای ماجرا سود روزشمار به نفع سرمایه گذار است. اما از معایب این طرح می توان به منفت طلبی دلالان و سفته بازان اشاره کرد؛ افرادی با واریز و برداشت های متعدد و برهم زدن تعادل بازار، باعث ایجاد تورم در جامعه می شوند. در نتیجه سودی که از حساب های کوتاه مدت عاید سپرده گذار می شد، در مقابل تورم موجود، بسیار ناچیز به شمار می رود.

قوانین سپرده های با سود روز شمار

مطابق با قوانین تعیین شده از سوی شورای پول و اعتبار، سپرده های کوتاه مدت روزشمار از تاریخ ابتدای دی ماه سال ۹۷ به ماه شمار تغییر پیدا کردند. پیش از این سود روزشمار به صورت هر روزه و با توجه به حداقل موجود حساب فرد محاسبه می شد و در پایان ماه به حساب سپرده گذار واریز می شد. با وجود تغییر قوانین اخیرا برخی بانک های خصوصی اقدام به پرداخت سود روزشمار می کنند. پرداخت این سود پس از گذشت یک ماه از تاریخ افتتاح حساب آغاز می شود. در حالی که این نوع پرداخت مغایر با قوانین تعیین شده از سوی بانک مرکزی است.

تفاوت سود روز شمار و ماه شمار

بانک ها به نسبت سرمایه ای که از مردم دریافت می کنند، سود سپرده را به صورت روزشمار یا ماه شمار محاسبه کرده و به حساب صاحبان سرمایه واریز می کنند. با توجه به اینکه سود ماه شمار به دلایل متعددی جایگزین سود روزشمار شده است، بهتر است با تفاوت های این دو سیستم آشنا شوید. مهم ترین تفاوت این دو نوع پرداخت سود، نوع محاسبه ی آن ها بر حسب زمان رسوب سرمایه است. سود ماه شمار بر حسب حداقل پول موجود در حساب در طول یک ماه محاسبه می شود. درحالی که سود روز شمار بر اساس حداقل سرمایه ی موجود در حساب در طول هر روز محاسبه می شود. به عبارت دیگر، چنانچه در طول روز و ماه گردش مالی صورت گیرد، برای سود ماه شمار کمترین موجودی در طول ماه و برای سود روز شمار همین قانون در طول روز محاسبه خواهد شد.

ادامه مطلب
خدمات بانکداری شرکتی
بانکداری شرکتی چیست و چه خدماتی...

بانکداری جامع اصطلاحی است که در مورد موسسات مالی به کار می رود که پیشنهادهایی در ابعاد وسیع در زمینه خدمات بانکی به مشتریان خود ارائه می دهند. بر اساس الزام بانک مرکزی، مقرر شده است تا بانک ها مشتریان خود را بر اساس معیارهایی طبقه بندی کرده و خدمات خود را متناسب با طبقه مشتریان ارائه کنند که اهم آن عبارتند از (بانکداری خرد، بانکداری تجاری، بانکداری شرکتی و بانکداری سرمایه ای). یکی از صنایع رقابتی امروز صنعت بانکداری است که به علت شباهت زیاد خدمات و امتیازات گوناگون قابل ارائه، وفادار سازی مشتریان در آن امری ضروری و دشوار است. از سوی دیگر با توجه به اهمیت بحث سود آوری در بانک و جذب منابع، بررسی راهکارهای کسب سود، بهترین راه و کم هزینه ترین راه افزایش درآمد و به تبع آن کسب سود، توجه و ارائه خدمات به مشتریان خواهد بود. بر این اساس یکی از راهکارهای تخصصی که در دهه های اخیر مورد توجه بانک های بین المللی مانند مریلینچ، سیتی گروپ و اچ اس بی سی قرار گرفته است توجه خاص به نیازهای مشتریان شرکتی در قالب بانکداری شرکتی است.

بانکداری شرکتی چیست؟ (corporate banking)

خدمات بانکداری شرکتی

یکی از مفاهیم بانکداری که به شدت کانون توجه بانک ها قرار گرفته و بانک های پیشرو به سرعت در حال آماده سازی و تجهیز خود برای بهره گیری از قابلیت ها و ظرفیت های آن هستند، بانکداری شرکتی است. این بخش از مدل بانکداری جامع ، مشتریان حقوقی را شامل می شود بانکداری شرکتی یک مدل کسب و کار و استراتژی کلان و پیچیده و نظام مندی است که تلاش دارد کلیه نیازهای مشتریان شرکتی که نیازهای بانکی بسیار متفاوتی با دیگر بخش های مشتریان دارند را با بهره گیری از ساختار، مدل ها و فرآیندهایی کاملا متفاوت از گذشته، پاسخ دهد. بانکداری شرکتی، با تمرکز بر شناخت مشتریان شرکتی ، در تلاش است تا با تکیه بر تمایزهای حاصل از استراتژی های مشتری مدارانه، ساختار منعطف، تخصص و تعهد بانکداران مجرب خود و نیز فرآیندها و سیستم های منحصر به فرد، در جایگاه یک شریک تجاری معتمد و کارآمد نقش آفرینی کند. بانکداری شرکتی به دلیل طیف مشتریان و اندازه به ۳ بخش اصلی زیر دسته بندی می شود:

  • بانکداری شرکت های کوچک و متوسط
  • بانک داری شرکت های بزرگ
  • بانک داری بازار جهانی

این بخش دارای ویژگی های متفاوتی است . لذا بانک داری شرکتی پاسخ گویی به تمام نیازهای مشتریان خود را هدف گذاری کرده است.

خدمات بانک داری شرکتی

بانکداری برای پاسخگویی به نیازهای مشتریان خود، از محدوده خدمات و محصولات بانکی خارج و به سوی ارایه خدمات مالی (بیمه، لیزینگ، سرمایه گذاری و ….) حرکت می کند. بانکداری شرکتی تلاشی فراگیر برای تمرکز بر نیازهای مشتریان شرکتی و خلق راه حل های بانکی و مالی متناسب برای پاسخگویی موثر و دقیق به آن ها است. در بانکداری شرکتی علاوه بر ارایه خدمات تسهیلات و  خدماتی مانند مدیریت ریسک، مدیریت نقدینگی، مدیریت تعهدات، مدیریت دریافت ها و پرداخت ها و تامین مالی و خدمات مشاوره ای نیز به مشتریان بانکداری شرکتی ارایه می گردد. هدف نهایی واحد بانکداری شرکتی این است که مشتری همه خدمات مالی مورد نیاز خود را از طریق بانک دریافت کند و به این ترتیب به جای ارائه خدماتی محدود به مشتریانی پرتعداد که باعث افزایش هزینه های ارائه خدمات و مانع از شخصی سازی خدمات قابل ارائه می گردد، خدماتی گسترده و خاص به مشتریان مهم تر مد نظر قرار می گیرد که ضمن کاهش هزینه های عملیاتی باعث افزایش بلندمدت بهره وری بانک و مشتریان نیز خواهد شد. ارائه این بازه وسیع و متنوع از خدمات تنها توسط یک واحد سازمانی مجزا در بانک امکان پذیر نیست. در بانک های بزرگ دنیا برای ارائه این خدمات از گروه های تخصصی مشاوره در هریک از حوزه های فوق استفاده می شود، به این ترتیب که مدیر با شناختی کلی از تمامی خدمات مورد اشاره و تشخیص نیازهای مشتری، متخصصان هر حوزه را به فعالیت جهت تامین نیازهای مشتری وا می دارد و با هماهنگ سازی مشتریان با این متخصصان سعی در برآوردن نیازهای آنان می کند.

ویژگی مشتریان هدف

ویژگی اصلی این دسته از مشتریان، عملیات بسیار زیاد، فعالیت های بین المللی، نیازهای پیچیده و گسترده، استفاده از خدمات و محصولات پیچیده و ابزارهای متنوع مالی و بانکی و … است.

اهداف و خط مشی های بانکداری شرکتی

  • پیشتازی و نوآوری در ارایه محصولات و خدمات کامل و متنوع بانکی در حوزه بانکداری شرکتی با هدف ارزش آفرینی بیشتر برای مشتریان
  • افزایش سرعت، دقت و کیفیت در ارایه خدمات مورد نیاز مشتریان شرکتی
  • کمک به کسب و کارها برای رشد و توسعه از طریق مدیریت منابع مالی
  • بهبود ارتباط های کاری سازنده و یادگیرنده
  • فراهم آوردن امکان ارایه خدمات تخصصی و اختصاصی به هر یک از مشتریان شرکتی
  • بهینه سازی ترکیب دارایی ها و بدهی های مشتریان شرکتی به منظور مدیریت ریسک  
  • کمک به کسب و کارهای کشور برای کاهش مستمر مطالبات خود
  • انجام مشاوره های تخصصی در حوزه های بازاریابی، حقوقی، مالیاتی.

 عوامل موثر بر ظهور بانکداری شرکتی

بانکداری شرکتی به رغم چند دهه قدمت در صنعت بین المللی بانکداری، به تازگی جای خود را در برنامه ها و محصولات آتی سبد خدمات بانک ها باز کرده است. به رغم چالش های مهم پیش روی بانک های ایرانی در توسعه این خدمت (که ناشی از چالش های فراگیر صنعت بانکداری در کشور است)، نفس حرکت بانک های ایرانی به سمت ارائه محصولات جدید را باید مهم و ارزشمند قلمداد کرد. به نظر می رسد یکی از مهم ترین وجوه تمایل بانک های ایرانی به ارائه خدمات بانکداری شرکتی را باید ناشی از تغییر شرایط کلی اقتصاد کشور و وضعیت کسب و کار بانک های ایرانی دانست. تا همین سال های اخیر، رقابت در بازار پول کشور شبه انحصاری و چندقطبی بود، سپرده گذاری در بانک ها برای بخش بزرگی از نهادهای اقتصادی کشور که مستقیم یا غیرمستقیم به بودجه های نفتی متصل بودند تنها انتخاب ممکن بود و رقابت بانک ها در بازاریابی و جذب منابع در عمل منتهی به جذب همین گونه سپرده ها می شد. فاصله چنددرصدی نرخ سپرده ها و تسهیلات، حاشیه امن صورت های مالی بانک ها بود. دولت به عنوان بزرگترین سرمایه گذار و تاجر اقتصاد ایران بنا به سیاست ها و اهداف خود محرک سرمایه گذاری و ایجاد در یکی از زیربخش های اقتصاد کشور از پتروشیمی و پالایشگاه گرفته تا مسکن و راهسازی می شد و بودجه های دولتی از طریق سازمان ها و بنیادها و بنگاه های وابسته به دولت در اختیار پیمانکاران بخش خصوصی قرار می گرفت و بانک ها ناگزیر بودند تا سیاست های کلان خود در اعطای تسهیلات و جذب منابع را بر اساس لوایح سالانه بودجه تنظیم کنند.

نحوه اجرای قانون سیاست های کلی اصل۴۴ که به افزایش ناگهانی حجم معاملات بورسی و رونق بازار سرمایه منجر شد و در عین حال بسیاری از نهادهای مرتبط با بودجه عمومی را به سمت بنگاه داری و سرمایه گذاری سوق داد، سیاست های پولی دستوری که به کاهش توان بانک ها در جذب منابع و متورم شدن مطالبات معوق انجامید، حضور پررنگ ابزارهای خدماتی مبتنی بر بانکداری الکترونیک و هوشمندی برخی بانک ها در این حوزه، چرخش مهمی در گردش انبوه منابع خرد پدید آورد و دست آخر کاهش چشمگیر درآمدهای ارزی کشور که در کنار افزایش قابل توجه هزینه های جاری دولت، چرخه گردش بودجه های عمرانی در کشور را با چالش های جدی مواجه ساخت. به هر روی، برآیند این تحولات، ناگزیر شدن بانک ها به ایجاد تحول در شیوه های کسب و کار از طریق اتخاذ رویکردهای مدرن و تغییر برخی ساختارهای سنتی و ناکارآمد بود. حرکت به سمت بانکداری شرکتی، یکی از وجوه مهم این تغییر است. تغییری که در راستای طرح تحول نظام بانکی و به منظور وسعت بخشیدن به کارکردها و چشم اندازهای صنعت بانکداری و در راستای رویکردهای کلان اقتصادی کشور صورت می گیرد.

ادامه مطلب
بانکداری اختصاصی
بانکداری اختصاصی چیست؟

بانکداری اختصاصی به انگلیسی (Private banking) به طیف وسیعی از خدمات مالی و غیرمالی با کیفیت بالا برای مشتریان ثروتمند و افراد خانواده آن ها اطلاق می شود، که توسط بانک ها ارائه می گردد. ویژگی اصلی «بانکداری اختصاصی» بیشتر به کیفیت و نحوه ارائه خدمت بر می گردد، نه به خود خدمت. اگر چه امروزه بانک ها به ارائه خدماتی نظیر حسابداری، وکالت، کارگزاری، سرمایه گذاری، بیمه و مشاوره مالی که ارتباط زیادی با بانک ندارد نیز، می پردازند. این بانک ها با بررسی دقیق بازارها مبتنی بر میزان و منشأ ثروت در مناطق گوناگون، مشتریان هدف خود را انتخاب می کنند و با ارائه خدمات متنوع و با کیفیت به آن ها، سعی در افزایش میزان سودآوری هر مشتری دارند. خدمات سرمایه گذاری در بازارهای مالی در سراسر دنیا بخش عمده تشکیل دهنده خدمات این بانک هاست.

با توجه به ماهیت تخصصی این خدمات و تحلیل های پیچیده مورد نیاز جهت کاهش ریسک و افزایش بازده سرمایه گذاری، این بانک ها از پرسنل کارآزموده در بخش تحقیقات بازاریابی خود بهره می جویند. نقش بانکداری اختصاصی در ایجاد درآمد در بانک ها می تواند متفاوت باشد، اما در برخی از بانک های منطقه خاورمیانه و اروپا این واحد در حدود نیمی از درآمد زایی بانک را به خود اختصاص داده است.

مشتریان هدف بانکداری اختصاصی

بانکداری اختصاصی

همان طور که اشاره شد، مشتریان با ثروت و درآمد خالص بالا هدف این شیوه بانکداری هستند. این طبقه از نظر تعداد بسیار محدود است اما منابع بسیاری در اختیار دارند که بانک ها بسیار علاقه مند هستند که کنترل و مدیریت این منابع را در دست داشته باشند. این دسته از مشتریان نیازمندی خدماتی متفاوتی نسبت به مشتریان خرد دارند و بانک ها برای به دست آوردن این مشتریان نیازمند زیر ساخت های بسیار متفاوتی هستند. این دسته از از مشتریان از قدرت چانه زنی بالایی برخوردارند و ارتباط نزدیک و متفاوتی با بانک های خود دارند. خدمات برای این دسته از مشتریان شخصی سازی شده است. ارایه خدمات به مشتریان اختصاصی مربوط به تمام جنبه های مالی آن ها است.

تاریخچه بانکداری اختصاصی

بانکداری اختصاصی

قدمت بانکداری اختصاصی به ۵۷۵ سال پیش از میلاد در بابل برمی گردد و بعدها در روم باستان، اما دوره ی نوین آن به قرن پانزدهم در سوئیس برمی گردد و نهادهای بانکداری اختصاصی خدمات خارج از حیطه ی بانکداری رایج نظیر ایفای نقش امین، مدیریت بر بازسازی املاک و تحویل پول و مدارک سفر را در دستور کار داشتند. در قرن شانزدهم بسیاری از بانکداران خبره اروپا به سوئیس رفتند و کسب و کار بانکداری اختصاصی را در این کشور که محل امنی برای نگهداری دارایی ثروتمندان تلقی می شد (به دلیل اعلام بی طرفی در دو جنگ جهانی) متحول کردند و امروزه ۳۵ درصد ثروت شخصی جهان در این کشور مدیریت می شود. در گذشته افراد بیشتر به دنبال حفظ ثروت خود بودند اما امروزه ثروتمندان آگاهی های مالی بیشتری دارند و با درجه ریسک پذیری بالاتر نسبت به گذشته به دنبال افزایش دارایی خود هستند. تقریبا تمامی بانک های تراز اول دنیا چون Barclays ,HSBC ,UBS ,Citibank و…. به ارائه این خدمت توجه ویژه نشان داده اند. دلیل استقبال بانک های برتر دنیا از این خدمت آن است که حدود یک چهارم ثروت دنیا در دستان ثروتمندان قرار دارد. بانک ها هم با شناسایی این فرصت تلاش کرده اند تا با ارائه راه حل های جامع و سودآور، متناسب با ریسک پذیری مشتریان خود ثروت آن ها را افزایش داده و مدیریت کنند.

بازوی بانکداری اختصاصی

مدیریت ثروت مشتریان ویژه نیازمند تجهیز و فراخوانی مجموعه ای از خدمات مالی، بانکی و سرمایه گذاری است. بر همین مبنا بانک های تجاری دنیا به فراهم آوردن زمینه های همکاری و مشارکت موسسات و نهادهایی که بتوانند ارائه مجموعه ای از خدمات ممتاز را امکان پذیر و مهیا کنند، مبادرت ورزیده اند. یکی از این موسسات که به عنوان خواهر بانک های تجاری از آن یاد می کنند شرکت های تامین سرمایه اند. این خواهر خوانده ها با مدیریت ثروت مشتریان وظیفه رشد ثروت آن ها را به عهده دارند. پس بانک های تجاری برای ارائه خدمات سرمایه گذاری نیازمند ایجاد یا همکاری با بانکداری سرمایه گذاری برای مدیریت ثروت مشتریان خود هستند. بانکداری سرمایه گذاری با برآورد میزان ریسک پذیری مشتریان خود اقدام به تشکیل سبدهای سرمایه گذاری می کند. می توان فرض کرد که بانکداری اختصاصی نتیجه همکاری میان بازار سرمایه و پول برای ارزش آفرینی برای مشتریان خاص و ثروتمند است. اما خدمات قابل ارائه به مشتریان خاص و ثروتمند به همین جا ختم نمی شود. بانک ها با درک ارزش این دسته از مشتریان در پی ارائه خدماتی منحصر به فرد در حوزه های مالی و بانکی نیز هستند.

خدمات بانکداری اختصاصی

هر ثروتی در معرض ریسک های مختلف است، عوامل مختلفی باعث این ریسک ها می شوند مانند عوامل محیطی از جمله عوامل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و عوامل درونی مانند عدم توانایی در مدیریت صحیح ثروت و … . یکی از عوامل بسیار قابل توجه، نیاز به اشراف کامل به علم و دانش اقتصادی است. برای ثروتمند ماندن دانش و دانایی متفاوتی نسبت به ثروتمند شدن لازم است. در واقع با استفاده از خدمات بانکداری اختصاصی می توان خطرات انواع ریسک را مدیریت کرد و ثروت موقتی را به ثروت دائم تبدیل کرد.پس بخشی از این خدمات نیز در قالب سوپرمارکت بانکی تعریف و به مشتریان ارائه می شود. خدماتی چون خدمات بیمه ای، لیزینگ، صرافی و…. نکته قابل تامل در این خصوص آن است که این خدمات به صورت منحصر به فرد و بسیار منعطف به مشتریان بانکداری اختصاصی ارائه می شود. این امر بدان معنا است که برای مشتریان خاص نمی توان به خدمات استاندارد و رایج بسنده کرد و باید با انعطاف، خلاقیت و حساسیت خدمات مورد نیاز آن ها را شناسایی و پاسخ گفت.

خدماتی که بانکداری اختصاصی ارائه می کند عبارت است از:

۱- مشاوره سرمایه گذاری

۲- مدیریت پرتفوی و دارایی

خدمات مربوط به مصون سازی تغییرات نرخ ارز، برنامه ریزی مالیاتی و اداره دارایی ها. با اینکه ادغام و تملیک (M&A) در حیطه ی بانکداری سرمایه گذاری است، بانکداری اختصاصی هم ممکن است در مقیاس های کوچک تر به ارائه خدمات در این زمینه بپردازند. بانکداری اختصاصی نسبت به بانکداری سرمایه گذاری، شخصی تر است. یک بانکدار خصوصی مانند یک مشاور مالی قابل اعتماد عمل می کند و برای جذب و حفظ مشتری باید در ایجاد رابطه و اعتماد در مشتریان، ممتاز باشد. بانک های مطرح دنیا به این خدمات نیز بسنده نکرده و وارد تمامی حوزه های مالی مشتریان خود شده اند. این خدمات طیف وسیعی از پیچیده ترین مشاوره های حقوقی و مالیاتی تا خدمات مربوط به تسهیل فرآیندهای کاری و مالی مشتریان را در بر می گیرد. انجام معاملات املاک و مستغلات مشتریان، ثبت نام فرزندان آن ها در موسسات آموزشی، خرید اتومبیل، انجام امور مربوط به کارت های اعتباری و… تنها چند مثال ساده از خدمات قابل ارائه در این بانکداری است که امروزه در دنیا به این مشتریان ارائه می شود.

اهمیت بانکداری اختصاصی

از آﻧﺠﺎﯾﯽ  ﮐﻪ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﻣﺎﻧﺪن دﺷﻮارﺗﺮ از ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﺷﺪن اﺳـﺖ ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ ﺻـﺤﯿﺢ و ﻣﻨﻄﻘـﯽ ﺛـﺮوت و ﮐﻨﺘﺮل رﯾﺴﮏﻫﺎی ﻣﺘﻌﺪدی ﮐﻪ در ﺑﺎزار ﻣﺎﻟﯽ وﺟﻮد دارد از اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣـﺴﺌﻠﻪ ﺗﻨﻬﺎ از ﻃﺮﯾﻖ داﺷﺘﻦ داﻧﺶ و آﮔﺎﻫﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﯿـﺴﺮ ﻣـﯽﮔردد. ﺑـﯿﻦ داﻧشی ﮐـﻪ ﺑـﺮای ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﻣﺎﻧﺪن ﻧﯿﺎز اﺳﺖ و داﻧﺶ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﺷﺪن ﺗﻔﺎوتﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎری وﺟﻮد دارد. ﺑﺎﻧﮑﺪاری اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺑـﺎ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺛﺮوت و ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻄﺮات ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺛﺮوت ﻣﻮﻗﺖ را ﺑﻪ  ﺛـﺮوت  داﺋـﻢ  ﺗﺒـﺪﯾﻞ ﮐﻨـﺪ، ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮرﺳﯽ اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﻧﮑﺪاری اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ و ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن  زﯾﺮﺑﻨﺎﻫﺎی ﻣـﻮرد ﻧﯿـﺎز آن در داﺧـﻞ ﮐـﺸﻮر ﺑـﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺴﯿﺎرﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ.

ادامه مطلب
بانکداری خرد
خدمات بانکداری خرد چیست؟

بر اساس الزام بانک مرکزی، مقرر شده است تا بانک ها مشتریان خود را بر اساس معیارهایی طبقه بندی کرده و خدمات خود را متناسب با طبقه مشتریان ارائه کنند که اعم آن شامل بانکداری خرد، بانکداری تجاری، بانکداری شرکتی و بانکداری سرمایه ای می باشند. در این مقاله، به بررسی بانکداری خرد می پردازیم.

بانکداری خرد

بانکداری خرد، به انگلیسی (Retail banking) به ارائه مستقیم خدمات از سوی بانک به افراد گفته می شود. همچنین بانکداری خرد را می توان دریافت سپرده از مردم و دادن وام به افراد، بنگاه ها و شرکت ها نیز تعریف کرد. با این تعریف، بانک ها در نقش واسطه های مستقیم مالی عمل می کنند. تک تک چنین مبادلاتی ارزش اندکی دارند، اما وقتی حجم چنین مبادلاتی زیاد باشد، ارزش قابل توجهی ایجاد خواهد شد. بانکداری خرد به عنوان زیر بنا و پایه اصلی بانکداری، کلیه خدمات بانکی و مالی را از طریق شعب خود و ابزارهای الکترونیکی به طرف های حقیقی و حقوقی ارائه می کند. این شیوه بانکداری ارایه خدمات به عموم مردم با مزیت های محدود را شامل می شود. این طبقه شامل مشتریان عادی بانک ها هستند که دارای منابع پس اندازی خرد، تراکنش های محدود، ارتباط از طریق خدمات پرداخت معمول چون دریافت حقوق، قبوض و … می باشند.

این دسته از مشتریان از اعتبارات خرد برای رفع نیازهای روزمره زندگی استفاده می کنند و مشتریان اصلی کارت های اعتباری به شمار می روند. این بخش تعداد بسیار زیادی از مشتریان را شامل می شود که سودآوری محدودی دارند و مزیت این بخش ریسک کم به دلیل پراکندگی و تعداد بالا است. از بانکدا ری خرد به عنوان بانکداری مصرف کننده یا بانکداری شخصی یاد می شود که به طور مستقیم با مشتریان خرد سر و کار دارد و به طور کلی، صورت قابل مشاهده ای از بانکداری عمومی است. برخی از ویژگی‏ های آن عبارتند از:

تعداد مشتریان زیاد، تعداد زیاد تراکنش ‏ها و همزمان حجم ریالی اندک آن ها (در مقایسه با بانکداری شرکتی).

خدمات بانکداری خرد

این حوزه نسبت به برقراری ارتباط مستمر با کلیه شعب، برنامه ریزی و هدایت شعب جهت سپرده پذیری، بررسی و نظارت بر عملکرد ابزارهای پرداخت الکترونیک، راهبری پروژه سپرده پذیری حساب های قرض الحسنه پس انداز، حساب جاری، ارائه خدمات اعتباری و تسهیلات، وام های شخصی و وام مسکن، بررسی وضعیت منابع و مصارف، مطالبات و ریسک های اعتباری شعب و ارزیابی عملکرد آن ها، فروش حضوری خدمات بانک به اشخاص و شرکت ها، شناسایی بازار و تحلیل وضعیت محصولات و خدمات رقبا، ارائه خدمات بیمه برای سپرده گذاران و رتبه بندی آن ها، ارائه خدمات صدور و شخصی سازی انوع کارت های نقدی، هدیه، اعتباری، عابر بانک و بن کارت برای پرسنل سازمان ها و شرکت ها به همراه ارائه خدمات ابزارهای پرداخت الکترونیکی به آنان اقدام می نماید. از اهداف بانکدار ی خرد ایجاد نوآوری در انواع محصولات و خدمات بانکی و ایجاد تمایز در نحوه ارائه آن ها همزمان با افزایش سرعت، دقت و کیفیت به مشتریان می باشد.

کانال های ارتباطی

بانکداری خرد از طریق کانال های مختلف خدمت رسانی نظیر زنجیره شعب، دستگاه های خودپرداز، اینترنت بانک، تلفن بانک و… به مشتریان ارائه می شود. شاید بانکداری خرد تنها حوزه بانکداری مدرن باشد که با آنچه در ذهن اکثر افراد به عنوان فعالیت های معمول یک بانک نقش بسته است، تطبیق داشته باشد.

استراتژی توسعه بانکداری خرد

استراتژی قالب در برخورد با این مشتریان بالا بردن حداکثر بهره وری با تاکید بر کاهش هزینه است. بدین ترتیب بانکداری الکترونیک به دلیل مزیت بسیار خود در مدیریت هزینه ها بسیار در طراحی و اجرای استراتژی های بانکدار ی خر د موثر بوده و کاربرد دارد. در توسعه بانکدا ری خر د، همواره بانک ها در حال اضافه کردن محصولات و پیشنهادهای خود به مشتریان هستند. علاوه بر حساب های بانکی خرد و سرویس به مشتریان از طریق شعب محلی، بانک ها با بهره گیری از مشاوران مالی، پیشنهادات گسترده ای از جمله خدمات سرمایه گذاری مانند مدیریت ثروت، حساب های کارگزاری، بانکداری تخصصی و برنامه ریزی برای اعطای تسهیلات های خرد و دانشجویی را مطرح می کنند. همچنین در این بانکداری تمهیدات لازم برای افزایش راحتی به اتصال حساب ها برای مشتریان ایجاد می شود و در نتیجه مشتریان می توانند به راحتی به وجوه خود دسترسی پیدا کنند و معاملات شخصی را سریع تر و آسان تر انجام دهند. یکی از مهم ترین محورهای مد نظر در بانکداری خرد، گسترش بانکداری الکترونیکی است. در بازارهای مالی، صنعت بانکداری به یک محیط رقابتی تبدیل شده است. در این فضای رقابتی، استفاده از فناوری اطلاعات برای ارایه خدمات به مشتریان بسیار مهم است. بانکداری مبتنی بر تکنولوژی در سال های گذشته جایگزین بانکداری سنتی شده است. در این راستا ابزارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات به منظور افزایش کارایی و اثر بخش در بخش خدمات به مشتریان ارایه می شود.

ادامه مطلب
بانکداری الکترونیک چیست؟
بانکداری الکترونیکی چیست؟

بانکداری الکترونیکی نوع خاصی از بانکداری است که جهت ارائه سرویس به مشتریان خود از یک محیط الکترونیکی مانند اینترنت استفاده میکند. در این نوع بانک تمامی عملیات بانکی اعم از دریافت یا واریزکردن پول، تایید امضا، ملاحظه موجودی و دیگر عملیات بانکی به صورت الکترونیکی انجام می شود و یا به عبارت دیگر استفاده از فناوری های پیشرفته نرم افزاری و سخت افزاری مبتنی بر شبکه و مخابرات برای تبادل منابع و اطلاعات مالی به صورت الکترونیکی که می تواند باعث حذف نیاز به حضور فیزیکی مشتری در شعب بانک ها شود.

تاریخچه بانکداری الکترونیکی در جهان

بانکداری الکترونیک چیست؟

زمان شروع پرداخت الکترونیکی در دنیا به سال ۱۹۱۸ میلادی بر می گردد. یعنی هنگامی که بانک های فدرال رزرو آمریکا به انتقال وجوه از طریق تلگراف می پرداختند. اینترنت درسال ۱۹۷۰ توسط متخصصین دانشگاهی، به منظور اشتراک دریافت ها توسعه یافت و تا سال ۱۹۹۳ محبوبیت اینترنت برای عموم و خصوصاً تجاری که امید به گسترش مشتریانشان داشتند، افزایش پیدا کرد. عواملی که بانکداران را به سمت اینترنت متوجه ساخت عبارتند از مواجه شدن با مبالغ هنگفت و رقابت بین غیربانکی ها. در سال ۱۹۹۴، بانک ها شروع به کاوش در اینترنت کردند تا به عنوان یک سیستم تحویل داری پیشنهادی برای محصولات و خدماتشان از بانکداری اینترنتی استفاده کنند. این نوع بانک برای هر تراکنشی قیمت کمتری را از بانک های شعبه دار پیشنهاد کرد، همچنین به دسترسی بازارهای جهانی و آسایش بیشتر مشتریان توجه بیشتری نشان داد. تا ژانویه ۱۹۹۵، فقط ۲۴ بانک بر روی شبکه اینترنت وجود داشت. اما به فاصله یک سال، ۸۰۰ بانک به این تعداد افزوده شد.

تاریخچه بانکداری الکترونیک در ایران

بانکداری الکترونیک چیست؟با رشد هر چه بیشتر سیستم های جدید ، بانک ها خود را در برابر تعداد زیادی سیستم مجزا و منفک از یکدیگر (سیستم های جزیره ای) دیدند که ادامه فعالیت را برایشان دشوار می ساخت. در اواخر دهه ۱۳۶۰ بانک های کشور به سیستم اتوماسیون عملیات بانکی و رایانه ای کردن ارتباطات خود توجه نشان دادند. بر این اساس، نیاز به سیستمی یکپارچه که کلیه خدمات بانکی را از طریق پایگاه داده های متمرکز ارائه و مدیریت نماید بیش از پیش احساس گردید. بنابراین بانک ها به سوی استفاده از سیستم جامع متمرکز بانکداری (Core Banking) روی آوردند. حرکت به سمت بانکداری الکترونیکی از اوایل دهه ۷۰ آغاز شد و پس از ان کارت های اعتباری، خودپردازها، سیستم های گویاو… وارد خدمات نوین بانکی شد. سیستم شتاب یا شبکه تبادل اطلاعات بین بانکی درسال ۱۳۸۱ ایجاد شد. همانطور که اشاره شد، زیرساخت های بانکداری الکترونیکی یکپارچه، در دهه ۷۰ ایجاد گردید و دو بانک بزرگ کشور (بانک ملی ایران و بانک صادرات ایران) سیستم یکپارچه بانکی خود را عملیاتی نمودند. با راه اندازی این سیستم ها، به تدریج حساب های سنتی که دسترسی به آن ها برای صاحب حساب تنها از طریق مراجعه حضوری به شعبه افتتاح کننده حساب مقدور بود، به حساب های سیبا در بانک ملی ایران و سپهر (سیستم پردازش هوشمند رایانه ای) در بانک صادرات ایران تبدیل گردید. با استفاده از این سیستم ها، صاحب حساب برای انجام امور بانکی، دیگر نیازی به مراجعه حضوری به شعبه افتتاح کننده حساب ندارد. شماره این حساب های جدید ۱۳ رقمی بوده و در سطح همان بانک منحصر بفرد می باشند.

رویکرد اول مدل های بانکداری الکترونیکی

دو نوع کلی از بانکداری الکترونیکی وجود دارد:

  • بانک های الکترونیکی: در واقع موسسه ای است که فقط روی اینترنت موجود است و دارای هیچ گونه شعب فیزیکی نیست.
  • شعبات الکترونیکی: در این مدل بانک های معمولی و مرسوم، خدمات بانک الکترونیکی را به کاربران خود ارائه می دهند. علت وجود این مدل این است که تمامی کاربران اینترنت و مشتریان بانک ها از خدمات بانک های الکترونیکی استفاده نمی کنند لذا وجود بانک های قدیمی هنوز تا مدتی لازم به نظر می رسد.

رویکرد دوم روش های ارائه خدمات بانکداری الکترونیکی

  • نخست، بانکداری دوگانه (Brick and Click): ترکیبی از کانال های تحویل الکترونیکی و بانکداری سنتی است. بانک هایی که فعالیت بانکداری مرسوم را که در آن خدمات بانکی با مراجعه مستقیم مشتریان و در محلی مانند اداره انجام می شود، همراه با ارائه خدمات بانکداری اینترنتی انجام می دهند در این دسته جای می گیرند.
  • دوم بانک های مجازی (Virtual Bank): بانکی است که صرفا تولیدات و خدمات خود را از طریق کانال های توزیع الکترونیکی بدون وجود شعبه انجام می دهند. اینگونه بانک ها به دلیل صرفه جویی هایی که از هزینه های غیر مستقیم (Over head) بهره مند می شوند معمولا سودی بالاتر از حد متوسط آن کشور پرداخت می کنند و صرفا در اینترنت موجود می باشند.

مزایای بانکداری الکترونیک

می توان آن را از دو جنبه مشتریان و موسسات مورد بررسی قرار داد:

ازجنبه مشتریان می توان به صرفه جویی در هزینه ها اشاره کرد و از جنبه موسسات می توان به حفظ مشتریان علی رغم تغییرات مکانی بانک ها اشاره کرد، همچنین جلوگیری از اختلاس یکی دیگر ازمزایای مهم ان است. در بانک های پیشرو در خدمات بانکداری الکترونیک،کانال های مختلف بانکداری با هم تلفیق وسیستم های جزیره ای یکپارچه می شود پس مدیریت اطلاعات و مدیریت ارتباط با مشتریان بهبود می یابد و رضایت مشتریان، صرفه جویی در هزینه های تولید و درآمد بیشتر برای بانک ها را به همراه خواهد داشت اما قبل از اقدام به ایجاد و پیاده سازی سیستم بانکداری الکترونیک باید امکان پذیر بودن آن را در رابطه با محیط فنی، اقتصادی، مالی و نیروی انسانی مورد توجه قرار داد. این چهارچوب کاری باعث می شود که بانکی داشته باشیم که نیازی به امور کاغذی ندارد، محدود به مناطق جغرافیایی خاص نیست و هیچ گاه در آن به روی مشتریان بسته نمی شود و می تواند به صورت ۲۴ ساعته به مشتریان سرویس دهد.

سیستم های بانکداری الکترونیک

این سیستم ها در سه سطح به مشتریان سرویس دهی می کنند:

  1. اطلاع رسانی: این سطح ابتدایی ترین سطح بانکداری الکترونیکی اینترنتی است. بانک اطلاعات مربوط به به خدمات و عملیات خود را از طریق شبکه های ارتباطی دولتی وخصوصی فراهم می کند.
  2. ارتباطات: این سطح امکان انجام مبادلات بین سیستم بانکی و مشتری را فراهم می آورد. ریسک این سطح در بانکداری الکترونیک بیشتر از سطح سنتی است.
  3. تراکنش: این سیستم متناسب با نوع اطلاعات و ارتباطات خود از بالاترین میزان ریسک برخوردار است. دراین سطح مشتری در یک ارتباط متقابل قادر است تا عملیاتی چون صورت حساب، صدور چک، انتقال وجه و ارائه صورت حساب را انجام دهد.

شاخه های بانکداری الکترونیک برحسب نیازهای بازار بانکداری الکترونیک

  • بانکداری تلفن همراه و فناوری های مربوط به آن: مشتریان بانک با استفاده از خدمات موبایل، از دستگاه تلفن همراه خود، به صورت همه ساعته به اطلاعات حسابی بانک خود دسترسی داشته و عملیات انتقال وجه به کارت یا حساب دیگری و پرداخت قبض ها را انجام می دهند. از انواع خدمات بانکی موبایل در کشور ما ایران می تواند به مواردی مانند امکان دریافت همه اطلاعات مربوط به حساب مشتری، خرید از فروشگاه ها و دیگر امکانات خدماتی، ارائه وضعیت بازار اوراق بهادار و انتقال خرید و فروش اوراق بهادار به وسیله تلفن همراه و اینترنت، خدمات چک و امکان پرداخت انواع قبوض به صورت تلفن های همراه در قالب موبایل بانک، اشاره نمود.

بانکداری الکترونیک چیست؟

  • بانکداری تلفنی: خدمات تلفن بانک به دو روش انجام می گیرد که اولا خدمات که با شماره حساب و رمز حساب کار می کنند که این نوع خدمات فقط برای حساب های همان بانک است و ثانیا خدماتی که با شماره کارت شتاب و رمز دوم کارت فعالیت انجام می دهند ولی این نوع خدمات معمولا برای تمام کارت های شتاب است.

بانکداری الکترونیک چیست؟

  • بانکداری بر اساس فکس: در بانکداری بر اساس فکس یا نمابر اطلاعات موجودی حساب، وضعیت پرداخت اقساط چک و … به صورت سیستم نمابر ارسال می گردد.

بانکداری الکترونیک چیست؟

  • بانکداری بر اساس دستگاه های خود پرداز: بیشتر مردم یک یا چند کارت بانکی در دسترس دارند می توانند از دستگاه های خود پرداز استفاده کنند.

بانکداری الکترونیک چیست؟

  • بانکداری بر پایه شعبه های الکترونیکی: شعبه الکترونیک به وسیله بانک ها راه اندازی شده و در طی ۲۴ ساعت شبانه روز به ارائه خدمات بانکی در سوی بانکداری الکترونیک پرداخته می شود و حتما در این نوع شعب ها نیروی انسانی کمتر دخالت دارند.

بانکداری الکترونیک چیست؟

  • بانکداری مبتنی بر پایه کارت خوان ها: دستگاه کارت خوان یا پوز که در بیشتر فروشگاه ها موجود است و جایگزین خوبی برای پول نقدی شده اند، علاوه به وسیله دستگاه پوز می توان موجودی حساب ها را چک و کارت شارژ خریداری نمود.

بانکداری الکترونیک چیست؟

مشکلات

دستگاه های ATM مطابق نیازهای امروز طراحی نشده است. خرابی دستگاه ها، کمبود تعداد دستگاه ها نسبت به میزان کارت های صادر و… شده ازجمله مشکلات است همچنین در رابطه با خدمات اینترنتی بانک ها سرعت کم و قطعی های مکرر سبب بی اعتمادی مردم نسبت به بانکداری الکترونیکی شده است و هنوز درصد بالایی از مراجعات مردم به بانک ها جهت به صورت حضوری است.

تفاوت بانکداری الکترونیکی و اتوماسیون بانکی

شاید تا حالا برایتان پیش آمده است که وارد یک بانک شوید و با دیدن اینکه غالب کارمندان کار خود را با کمک رایانه انجام می دهند، این سوال در ذهن تداعی شود که آیا در این بانک هم از بانکداری الکترونیکی استفاده می شود یا نه؟ در اتوماسیون بانکی زیر ساخت های بانکداری تغییر نکرده و صرفاً از کامپیوتر جهت آسان تر نمودن محاسبات مربوط به حساب ها استفاده می شود اما در بانکداری الکترونیکی زیر ساخت های بانکی تغییر نموده و برای انتقال منابع نیازی به صدور اسناد کاغذی نمی باشد بلکه از طریق دستورهای کامپیوتری مشتری این عمل انجام می گیرد.

منابع حقوق بانکداری الکترونیک

در این رابطه دو قانون خاص وجود دارند که ارتباط مستقیم با مباحث الکترونیک دارند:

  • اولین مورد، قانون تجارت الکترونیکی است. اگرچه پرداخت های اینترنتی، از این قانون مستثنی شده اند و بدین ترتیب، طیف قابل توجهی از مسائلی که میان بانک و مشتری قابل طرح می باشند، از حیطه شمول این قانون خارج شده اند. در عین حال باید توجه داشت که این قانون، به عنوان قانون کلیدی و پایه در مباحث حقوق تجارت الکترونیکی با وجود ایرادات متعددی که به آن وارد است نمی تواند در حقوق بانکداری الکترونیک و اینترنتی مورد توجه قرار نگیرد؛ چرا که بسیاری از مسائل پایه ای و کلیدی در خصوص تجارت الکترونیک، از جمله تعاریف و مفاهیم بنیادین در این قانون مطرح شده اند.
  • دومین قانون مهم که به بانکداری و تجارت الکترونیکی مربوط می شود، قانون جرایم رایانه ای است. این قانون که در سال ۱۳۸۸ تصویب شده است، مبنای حقوقی مبارزه با جرایم در فضای سایبر را فراهم نموده است و در صورتی که جرمی در سیاق و فضای بانکداری اینترنتی و الکترونیکی اتفاق افتد، رجوع به این قانون ناگزیر خواهد بود.
  • علاوه بر دو قانون یاد شده، مقررات صادر شده توسط بانک مرکزی در رابطه با ابعاد گوناگون بانکداری الکترونیک و اینترنتی و نیز نظام ها و سامانه های پرداخت، در حقوق بانکداری الکترونیک نقش مهمی دارند. یکی از کارکردهای بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، تنظیم و کنترل قواعد حاکم بر نظام های پرداخت در کشور و نظارت بر اجرای صحیح آن قواعد است. بانک مرکزی در این رابطه دستورالعمل ها و مقررات متعددی را در خصوص ابعاد مختلف نظام های پرداخت و بانکداری اینترنتی از مقررات حاکم بر تأسیس بانک های مجازی گرفته تا دستورالعمل های سامانه های مختلف پرداخت صادر کرده است. در این مقررات دستورالعمل ها قواعد فعالیت و گاه حقوق و تکالیف طرفین در رابطه با بانکداری الکترونیک و اینترنتی و نظام های پرداخت تبیین شده است.
  • منبع دیگری که در حقوق بانکداری الکترونیک و اینترنتی باید مورد توجه قرار گیرد، قراردادهای میان بازیگران مختلف در این زمینه است. قراردادهای میان بانک ها و مشتریان، بانک ها با یکدیگر و بانک ها با بانک مرکزی، جملگی در تعیین حقوق و تکالیف مشتریان در نظام بانکداری الکترونیک و اینترنتی نقش دارند و نمی توان در این زمینه آن ها را نادیده گرفت. البته باید به این نکته توجه داشت که قراردادهای یاد شده، نمی توانند بر خلاف قوانین و مقررات بانک مرکزی باشند و برخی از شروط مندرج در قراردادهای میان بانک و مشتریان، از برخی جهات خلاف موازین حقوقی به نظر می رسند.
  • در نهایت، باید به قانون حمایت از مصرف کنندگان به عنوان منبعی جدید در رابطه با بانکداری الکترونیک و اینترنتی اشاره کرد. اشخاصی که از خدمات بانکداری الکترونیک و اینترنتی استفاده می کنند، مصرف کننده تلقی می شوند و لذا از حقوق حمایتی مندرج در قانون حمایت از مصرف کنندگان برخوردار می باشند. بنابراین ضروری است که این حقوق مورد بررسی قرار گیرند تا میزان و محدوده اعمال آن ها در روابط میان بانک و مشتری در زمینه بانکداری الکترونیک و اینترنتی مشخص گردد.
ادامه مطلب
انواع بانکداری
انواع بانکداری در ایران و جهان...

واژه بانک در زبان انگلیسی میانه از زبان فرانسوی میانه (banque)، و آن هم از واژه ایتالیایی قدیمی banca، و آن نیز از واژه آلمانی بسیار قدیمی “bench.counter” گرفته شده است. Bench (نیمکت ها) به عنوان میزها یا شمارش گرهای مبادله در حین دوره رنسانس توسط بانکداران فلورانتین مورد استفاده قرار می گرفتند که مذاکرات و مبادلاتشان را پشت میزهایی انجام می دادند که با رومیزی های سبز رنگ پوشیده شده بود. یکی از قدیمی ترین موارد مشاهده شد که نشان دهنده فعالیت های تبدیل پولی بود، سکه درهم نقره یونان است که از مستعمره ترابزون یونان باستان در دریای سیاه، پیش از میلاد است که در موزه بریتانیا در لندن به نمایش گذاشته شده است. این سکه نشان می دهد که میز یک بانکداری (تراپزا) مملو از سکه بود، که جناسی از نام شهر است. درحقیقت، حتی در زمان حاضر در یونان امروزی، واژه تراپزا (به یونانی trapeze) به معنی یک میز است و هم به معنی بانک. ریشه احتمالی این واژه سانسکریت از bayaya-onka گرفته شده است.

انواع بانکداری

بانکداری

بانکداری در دنیا انواع و اقسام مختلفی دارد که در ایران نیز نوع بانکداری اسلامی را شاهد هستیم که در سیستم مالی اجرایی شده است. استفاده از مدل های تجاری و مطالعه آن ها به درک رفتارهای بانک های مختلف و تمایزها و تشابه های آن ها کمک می کند. از سوی دیگر کاربرد این مدل ها می تواند به سیاست گذاران و تصمیم گیران بانک کمک کند تا با توجه به شرایطی که توانایی کنترل آن را ندارند به بهترین نحو از بانک و منابع مالی آن استفاده کرده و سود سرمایه گذاری در صنعت بانکداری را افزایش دهند. به کارگیری این مدل ها همچنین می تواند سیاست گذاران بخش بانکداری را در برآورد روند و مسیری که برای رسیدن به اهداف خود انتخاب می کنند، یاری رساند. ریشه بانکداری به معنای امروزی این کلمه را می توان در دوره رنسانس ایتالیا و در شهرهای ثروتمند آن در شمال مانند فلورانس، ونیس و ژنووا یافت. خانواده های باردی و پروزی بانکداری را در فلورانس با توسعه شعبات در بسیاری از بخش های دیگر اروپا گسترش دادند؛ و شاید مشهورترین بانک ایتالیا، بانک medici، باشد که توسط جیووانی مدیسی در سال ۱۳۹۷ میلادی تأسیس شد.  بانک سنت جورج نیز (به ایتالیایی Banco di san Giorgio) در ژنووا ایتالیا در سال ۱۴۰۷، تأسیس شد. در ادامه انواع بانکداری در چند نوع طبقه بندی مورد بررسی قرار می گیرد.

چرا از مدل های تجاری استفاده می کنیم؟

با شروع و گسترش بحران مالی بخش انواع بانکداری و نقشی که این بخش از اقتصاد در ایجاد بحران داشت، موضوع مدل های تجاری به صورت خاص مورد توجه قرار گرفت. این امر سبب شد بانک ها برای دستیابی به اهداف تعیین شده از مدل های تجاری استفاده کنند. یکی از این اهداف می تواند، بیشینه سازی سود برای بانک های ارزش سهام دار (Shareholder-Value Banks) (SHV) یا ایجاد ارزش برای مشتریان یا دیگر ذینفعان در بانک های ارزش ذینفــع (Stakeholder-Value Banks) (STV) باشد. این اقدامات منجر به ایجاد نتایجی شد که در حوزه هایی مانند عملکرد مالی، پروفایل ریسک و کمک به پایداری یا ناپایداری مالی و همچنین پایداری یا ناپایداری اقتصادی که در طول زمان متغیر است. از طریق تحلیل مدل های تجاری می توان رفتار بانک ها و تاثیر آن ها را بر ریسک های سیستمی رصد کرد که این امر از منظر نظم و تنظیم بازار بسیار مفید است. علاوه بر این، زمانی که یک مدل تجاری خاص در انواع بانکداری مختلف، روند تبدیل شدن به تهدید برای ثبات سیستمی را طی می کند، تنظیم کنندگان محتاط در سطح کلان، می توانند با به کارگیری مکانیزم های مناسب، مانع از مخاطرات بیش از حد شوند.

از منظر نظم بازار نیز، تحلیل مدل های تجاری نیاز به شفافیت از جانب بانک ها در مورد ترازنامه ها دارد، خصوصا زمانی که تحلیل های چند بعدی از توضیح تغییر رفتار بانک هایی که از یک مدل تجاری پیروی می کنند، ناتوان می شوند. رصد مدل های تجاری بانک ها، حلقه مفقوده ارتباط بین دو بررسی نظارتی و تنظیمی را در دو سطح کلان و خرد ارائه می کند. استفاده از مدل های تجاری بانکی، می تواند شرایطی را ایجاد کند که بانک ها به اهداف خود دست یابند. این مدل ها از یک سو در کنترل ریسک هایی که در فعالیت بانکی به سهامداران یا ذینفعان منتقل می شود کمک کرده و از سوی دیگر رفتارهای گاه متناقض بانک ها را توضیح می دهد.

دسته بندی بانک ها بر مبنای مدل تجاری

یکی از شیوه های دسته بندی بانک، از منظر نوع نگاه آنها به سهامداران و ذینفعان است. می توان بانک ها را به دو دسته تقسیم کرد:

  • بانک های بزرگ تجاری که معمولا براساس ساختار ارزش-سهامدار (SHV) شکل گرفته و بر ترکیب های مختلفی از فعالیت های بانکی تمرکز می کنند.
  • موسسات مالی دیگری که با ساختار ارزش ذینفع (STV) از ساختارهای مالکیت مختلفی برخوردار هستند، مانند بانک های عمومی، تعاونی ها و موسسات پس اندازی.

این دو نوع بانک در بازارها در کنار هم وجود دارند، اما چنانچه بخواهیم بانک ها را براساس مدل های تجاری دسته بندی کنیم، باید عواملی که سبب تمایز این مدل ها از هم می شوند را شناسایی کنیم. به صورت کلی این تمایز براساس “ماهیت” و گستره “اقدامات و استراتژی های” سرمایه گذاری بانک ها قابل تشخیص هستند. لذا:

  • بسیاری از بانک های خرده گرا (Retail-oriented banks)، که شامل بانک های تجاری، پس اندازی و تعاونی ها می شوند، بسیاری از خدمات سنتی بانکی را به جامعه ارائه می دهند. 
  • بانک های سرمایه ای (Investment-oriented banks)، بیشتر بر فعالیت های تجاری تمرکز کرده و بر منابع مالی متعدد و همچنین حفظ شبکه خرد فروشی (Retail-oriented) خود اتکا می کنند.
  • دیگر بانک ها خدماتشان را به مشتریانی چون شرکت های بزرگ و متوسط، شرکت های ساختمانی، مراکز تامین منابع مالی تجارت بین المللی و دیگر موسسات مالی ارائه می دهند.

در پژوهش ها برای شناسایی و ارزیابی مدل های تجاری بانک ها از پنج شاخص کلی زیر استفاده می­ شود:

  • مالکیت
  • فعالیت های مالی
  • عملکرد مالی
  • ریسک
  • بحران

برای تشخیص نقاط قوت و ضعف این مدل ها نیز در دو مرحله تحلیل می شوند. در مرحله نخست از شاخص های دقیق تری که براساس شاخص های کلی اشاره شده به دست آمده اند، استفاده کرده تا با به کارگیری آنالیز خوشه ای، مدل های تجاری مشخصی را ایجاد کنند. در مرحله دوم، این مدل ها براساس عملکرد نسبی، ریسک و دیگر فاکتورهای موثر با هم مقایسه شده اند. در ادامه شیوه خوشه بندی توضیح داده خواهد شد.

شیوه و روش انجام خوشه بندی

برای ایجاد خوشه های معین از مدل های تجاری، از شش ابزار که همه به صورت درصدی از اموال معرفی شده اند، استفاده می­ شود:

  1. بدهی به بانک ها (Loans to Banks): این شاخص میزان فعالیت های عمده (Wholesale) و بین بانکی را اندازه می گیرد. این شاخص در واقع میزان ریسکی را که بانک ها به واسطه به هم پیوستگی بخش بانکداری با آن مواجه می شوند را مطالعه می کند.
  2. اموال تجاری (Trade Assets): این شاخص به اموال غیر نقدی بانک ها به غیر از طلب های آن ها اشاره می کند، هر چه ارزش این شاخص بیشتر باشد، نشان دهنده رواج فعالیت های سرمایه گذاری است که به بازار و شناوری ریسک تمایل دارد.
  3. تعهدات بانک (Bank Liabilities): این شاخص به سهم دیون دیگر بانک ها از قبیل سپرده ها، اوراق قرضه، منابع مالی که از بانک های مرکزی کسب شده اند اشاره می کند. بانک هایی که منابع مالی بین بانکی بیشتری دارد به دلیل اتکایشان به منابع مالی کوتاه مدت، در مراحل اولیه بحران با مشکلات جدی مواجه می شوند.
  4. سپرده مشتری (Customer Deposits): این شاخص سهم سپرده مشتریان غیر بانکی بانک ها مانند موسسات و خانواده ها را نشان می دهد و بیان گر میزان اتکای بانک به منابع مالی سنتی است.
  5. تعهدات استقراضی (Debt Liabilities): این شاخص از کم کردن کل سپرده های مشتریان، دیون بانک، ارزش شناور و منفی همه تراکنش ها از تعهدات کل بانک به دست می آید. این شاخص با میزان سپرده های مشتریان رابطه معکوس دارد، در حالی که دیون بانک به بدهی های بین بانکی کوتاه مدت ارتباط دارد، این شاخص دیدی کلی تر از میزان قرار گرفتن بانک در معرض منابع مالی بازار را ارائه می کند.
  6. ریسک مشتقه (Derivative Exposure): این شاخص میزان کلی ارزش حال همه ریسک های مشتقه یک بانک را که معمولا به صورت یکی از معاملات مالی مهم (پرخطرترین) بانک با سرمایه گذاری های سنگین و فعالیت های تجاری است اندازه گیری می کند.

حالت اول انواع بانکداری

براساس ابزارهای تعریف شده، این ۵ مدل را می توان شناسایی کرد:

  1. مدل نخست، بانک های بزرگ سرمایه ای (Investment Bank) را در کنار هم قرار می دهد و شامل بزرگ ترین بانک های اروپایی می شود. این بانک ها بر فعالیت های تجاری عمده تمرکز کرده اند. آن ها برای تامین منابع مالی خود کمتر به منابع سنتی و با ثبات تکیه می کنند و منابع مالی خود را از منابعی مانند توافقنامه های بازخرید شده (Repurchasing agreements) و تعهدات استقراضی تامین می کنند، این منابع در شرایط بحران به شدت تحت فشار قرار می گیرند.
  2. مدل دوم که مدل عمده نامیده شده، شامل بانک هایی می شود که به شدت به منابع مالی بین بانکی و استقراض، متکی هستند. به صورت متوسط تعهدات یک بانک در این گروه که شامل سپرده و استقراض بین بانکی و… می شود کمتر از نیمی از ترازنامه بانک را به خود اختصاص می دهد. این مدل کمترین میزان اتکا به سپرده مشتریان را میان مدل های به دست آمده داراست. تعداد این بانک ها نیز به دو دلیل بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ و همچنین دنباله روی از دیگر مدل ها کاهش یافته است.
  3. مدل سوم، از بانک های خرد فروشی (Retail-oriented banks) تشکیل شده است که از منابع مالی غیر سنتی استفاده می کنند. وام مشتریان و تعهدات استقراضی درصد بالایی از ترازنامه این دسته از بانک ها را به خود اختصاص می دهد. این گروه از بانک ها با استفاده از استراتژی تنوع بخشی هر چه بیشتر به منابع مالی، توانسته اند حتی در دوران بحران مالی نیز به رشد خود ادامه دهند. این مدل را خرد متنوع می­ نامند.
  4. مدل چهارم که مشابهت های بسیاری با مدل سوم دارد. مهم ترین وجه شباهت آن با مدل قبلی این است که بانک های خرد آنها را تشکیل می دهند و به صورت متوسط بیش از ۶۰ درصد از ترازنامه هر دو مدل به وام های مشتریان سنتی اختصاص دارد. مدل های ۳ و ۴ دو برابر بانک های سرمایه ای و عمده برای کارکنان خود هزینه می کنند. هزینه بالای کارکنان می تواند نشانگر سطح گسترده جغرافیایی باشد که این گونه از بانک ها پوشش می دهند. این دو مدل با یکدیگر تفاوت هایی نیز دارند که مهم ترین آن ها اتکای مدل سوم به بازارهای قرضه و تکیه این مدل به سپرده مشتریان است. این مدل را خرد متمرکز می نامند.

بانک های سرمایه گذاری و خرد متنوع، از نظر بین المللی فعال ترین مدل ها هستند. بانک هایی که از این مدل های تجاری پیروی می کنند در مقایسه با بانک هایی که از مدل عمده و خرده متمرکز استفاده می کنند، مناطق جغرافیایی گسترده تری را تحت پوشش خود قرار می دهند.

حالت دوم انواع بانکداری

در نوع دیگری از دسته بندی بانکداری، می توان به گروه های زیر اشاره داشت:

  • بانک داری شعبه ای: فعالیت بانکی با مجوز تأسیس شعبه.
  • بانک داری بی شعبه: فعالیت بانکی بدون مجوز تأسیس شعبه.
  • بانک داری سرمایه گذاری: واسطه گری مالی در خرید اوراق بهادار دست اول و عرضه به سرمایه گذاران در بازار سرمایه.
  • عمده بانک داری: انجام عملیات بانکی توسط یک بانک برای یک بنگاه مالی یا بانک دیگر.
  • خرده بانک داری: انجام عملیات توسط یک بانک برای بنگاه ها و اشخاص.

با توجه به اهمیت بانکداری خرد، در ادامه به توضیح جزییات بیشتری از این نوع بانکداری پرداخته خواهد شد.

بانکداری خرد

این بانک ها، نهادهایی هستند که مستقیما به مشتریان خدمات ارائه می دهند، مثل افتتاح و بررسی حساب ها، ارائه حواله های بانکی، ارائه کارت اعتباری و گاهی خدمات وام و بازنشستگی. این بانک ها می توانند بانک های محلی بدون شعبه باشند یا یک شعبه از بانک های تجاری یا بانک های دولتی که برای ارائه خدمات به مشتریان شخصی و محلی تأسیس می شوند. اتحادیه های اعتباری و بانک های ارائه دهنده وام و سپرده ی سرمایه هم می توانند زیر مجموعه بانکداری خرد قرار بگیرند؛ البته اتحادیه های اعتباری عموما خدمات سرمایه گذاری و تجارت را هم هدایت می کنند. بانکداری خرد در صنعت بانکداری به عنوان بازویی برای بازاریابی انبوه” بانک ها شناخته می شود که خدمات مختلف را در مکان واحد به مشتریان عرضه می کنند و همه تراکنش های مالی مشتریان را در یک بانک انجام می دهند.

بسیاری از خرده بانک ها خدمات کوچک تجاری مثل ارائه وام یا خطوط اعتباری را به سایر خدمات خود مثل رسیدگی به حساب های بانکی افزوده اند تا مشتریانی را که علاوه بر رسیدگی به حساب های شخصی به خدمات بانکی دیگری هم احتیاج دارند، حفظ کنند. معمولا خرده بانک ها ساختمانی دارند که به راحتی در دسترس مشتریان است، اما بانک های مجازی و آنلاین هم روز به روز در حال توسعه هستند که خدمات خود را فقط از طریق اینترنت یا تلفن ارائه می کنند و هیچ مکان مشخصی ندارند که مشتریان به طور فیزیکی به آن ها مراجعه کنند. خرده بانک ها با ارائه خدماتی مثل حساب های بازنشستگی، صندوق های سرمایه گذاری مشترک، صندوق های سرمایه گذاری بازار پول و گواهی سپرده، خدمات سرمایه گذاری و کارگزاری را نیز به مشتریان عرضه می کنند. زمانی که یک خرده بانک، خدماتی از قبیل وام های تجاری یا سرمایه گذاری و بازنشستگی را به مشتریان ارائه می کند، شاید به دلیل محدودیت قوانین و کمبود منابع، این خدمات را در قالب یک عرضه کننده ثالث یا بانک مادر ارائه می دهد.

آینده بانکداری خرد

آینده بانکداری خرد

امروزه با گسترش استفاده از اینترنت، خدمات بانکداری آنلاین و دستگاه های خودپرداز، خرده بانک های کمتری در یک مکان فیزیکی فعالیت می کنند. امروزه به طور فزاینده بانک ها و نهادهای تجاری از مشتریان می خواهند تا برای دریافت خدمات بانکی از خدمات پرداخت مستقیم، دستگاه های خودپرداز، گوشی های هوشمند و اینترنت استفاده کنند. مشتریانی که به اینترنت دسترسی ندارند یا توانایی استفاده از آن را ندارند در بانک های فیزیکی پذیرفته می شوند اما پیش بینی می شود به مرور زمان در آینده، بانک های کمتری خدمات فیزیکی بانکداری را به رایگان در اختیار مشتریان قرار خواهد داد.

انواع بانکداری خرد

صنعت بانکداری خرد به زیرمجموعه های مشخصی تقسیم می شود. هدف از ایجاد این زیرمجموعه های بانکی عبارت است از:

  • ارائه مجموعه ای از خدمات تخصصی تر یا
  • خدمت رسانی به دسته مشخصی از مشتریان.

لذا سه نوع از متداول ترین انواع بانک های خرد عبارتند از:

  • بانک های مصرف کنندگان: نوعی از بانک هستند که بر دریافت سپرده و پرداخت وام به مشتریان فردی متمرکز هستند.
  • بانک های شرکتی: مالکیت بانک های شرکتی به عهده مشتریان است. این نوع از بانک ها یک هدف مشخص را دنبال می کنند و آن عبارت است از ارائه خدمات مالی به یک گروه اقتصادی خاص. برای مثال، کشاورزان و صاحبان کسب و کارهای کوچک نمونه هایی از این گروه های اقتصادی هستند. این نوع از بانک ها بر اساس اصول مشارکتی تصمیم گیری دموکراتیک و عضویت آزاد عمل می کنند. در بهره مندی از خدمات وام دهی بانک های شرکتی محدودیت خاصی وجود ندارد؛ به طوری که هم اعضا می توانند وام دریافت کنند و هم کسانی که عضو گروه های اقتصادی نیستند.
  • اتحادیه های اعتباری: اتحادیه های اعتباری نوعی از موسسات غیرانتفاعی هستند که خدمات مالی را برای اعضای خود فراهم می کنند. مالکیت این موسسات مالی به عهده خود مشتریان است. اتحادیه های اعتباری از نوع شرکتی هستند و تلاش می کنند تا سود بالایی را به مشتریان خود ارائه دهند. فراهم کردن نرخ پس انداز بهتر، نرخ سود وام کمتر و کارمزد پایین تر نمونه هایی از مزایای این موسسات مالی به شمار می روند.

تا به اینجا دو نوع کلی از دسته بندی بانکداری ارائه شد، در حالت اول بیشتر بر ماهیت و در حالت دوم بیشتر بر کارکرد بانک ها تمرکز داشت، در ادامه سومین نوع طبقه بندی بانکداری ارائه خواهد شد.

حالت سوم انواع بانکداری

  • بانکداری جزئی، که مستقیماً با اشخاص و تجارت های کوچک سرو کار دارد.
  • بانکداری تجاری، که خدمات تجارت بازار متوسط را ارائه می دهد
  • بانکداری شراکتی، که مربوط به موسسات تجاری بزرگ و مستقل
  • بانکداری خصوصی، که خدمات مدیریت سرمایه را برای اشخاص و خانواده های دارای ارزش شبکه ای بالا فراهم می کند
  • بانکداری سرمایه گذاری، که مربوط می شود به فعالیت هایی که در بازارهای مالی انجام می گیرد.

با توجه به اهمیت بانکداری تجاری و سرمایه گذاری؛ در ادامه به ارائه جزییات بیشتری از این دو نوع بانکداری خواهیم پرداخت.

بانکداری تجاری

بانکداری تجاری

بانک تجاری، یک نهاد مالی است که با نگهداری سپرده ها و ارائه وام به مشتریان درآمد کسب می کند و خدمات مالی مختلفی را به مشتریان عرضه می کند و با سرمایه گذاری سپرده ها به سود دست می یابد. مشتری بانک تجاری خدمات مشابه خرده بانک ها را دریافت می کند، مثل سپرده گذاری و رسیدگی به حساب ها، گواهی سپرده، دریافت وام، خدمات کارت های اعتباری و پیش پرداخت. تفاوت اصلی این دو نوع بانکداری این است که بانک های تجاری معمولا بر مشتریان تجاری و وام های کوتاه مدت یا خطوط اعتباری برای شرکت ها تمرکز دارند. یک بانک تجاری می تواند یک بانک محلی مجزا یا شعبه ای از بانک های ملی و دولتی یا اتحادیه های اعتباری باشد. بانک های تجاری بر خلاف بانک های سرمایه گذاری، معمولا با استفاده از منابع موجود و سرمایه های خود و درآمد حاصل از سرمایه گذاری به مشتریان وام می دهند و سرمایه ی خارجی جذب نمی کنند.

بانکداری سرمایه گذاری

بانک سرمایه گذاری که در ایران شرکت تأمین سرمایه نامیده می شود، یک مؤسسه مالی است که با انجام معاملات اوراق بهادار به جذب سرمایه برای مشتریان خود می پردازد. این معاملات عبارت اند از معاملات اوراق مشتقه، بازارگردانی، ادغام و تملک (M&A)، معاملات ارز، تجارت کالا، خرید سهام و اوراق بهادار و غیره. مشاغل موجود در بانک سرمایه گذاری عبارت اند از تحلیلگران اقتصادی، تحلیلگران اعتبار، نمایندگان سرمایه گذاران، مشاوران و…. مشتریان یک بانک سرمایه گذاری می توانند افراد، شرکت ها و مؤسسات تجاری، صندوق های بازنشستگی یا ادارات دولتی باشند. بانک های سرمایه گذاری، سه بخش متمایز دارند؛

  • بخش جلوسازمانی یا فرونت آفیس (front office)

فرونت آفیس محلی است که همه تراکنش های بانک مثل خرید، فروش و خدمات تجاری مختلف انجام می شود. این بخش ممکن است شامل این موارد باشد: مدیریت سرمایه گذاری، معاملات ارزی جهانی، بانکداری تجاری، تملک و ادغام، سرمایه گذاری مالی، افزایش سرمایه، تجارت کالا و غیره. بخش فرونت آفیس، قسمتی نیز برای تحقیقاتی دارد. البته این بخش تحقیقاتی را نباید با بخش ارزیابی ریسک اشتباه گرفت که در قسمت میدل آفیس توضیح خواهیم داد. فعالیت های بخش تحقیقاتی فرونت آفیس باید کاملا جدا از فعالیت های سرمایه گذاری انجام شود چرا که گزارش های مرتبط با سرمایه گذاری های بانک بر جایگاه تجاری آن تأثیر می گذارد.

  • بخش میان سازمانی یا میدل آفیس (middle office)

میدل آفیس محلی است که همه استراتژی های و فعالیت های مدیریتی بانک، از جمله کنترل مالی دارایی های بانک، حضور در بازار و سودآوری را هدایت می کند. مدیران و کارکنان این بخش بر همه ریسک های اعتباری و بازاریابی در وضعیت مالی بانک نظارت می کنند و اطمینان حاصل می کنند که هیچ گونه ریسک یا خطا و دستکاری اعتباری صورت نگرفته است.

  • بخش پشت سازمانی یا بک آفیس (back office)

بک آفیس جایی است که، همه پشتیبانی های اطلاعاتی و فناوری بانک را مدیریت و بر آنها نظارت می کند. همچنین رسیدگی به تراکنش ها و عملیات انجام شده توسط بانک بر عهده این بخش است. واحدهای ارزیابی و تطبیق (Compliance departments) وظیفه ی نظارت و تطبیق همه عملیات بانکی با قوانین و اصول را بر عهده دارند و ممکن است در بک آفیس یا میدل آفیس قرار بگیرند چرا که به نوعی، بخشی از تحلیل ریسک عملیاتی بانکی است.

 انواع بانک های سرمایه گذاری

  • بانک های سرمایه ای که پذیره نویسی می کنند (برای فروش ضمانت می کنند) اوراق بهادار و اوراق قرضه، به داد و ستد حساب های خودشان می پردازند، ایجاد بازار می کنند و به شرکت ها پیشنهاد فعالیت های بازار سرمایه نظیر ادغام ها و کسب سود را می دهند.
  • بانک های بازرگان: از دیرباز بانک هایی بودند که ضامن سرمایه گذاری معاملاتی بودند تعریف امروزی آن اشاره دارد به بانک هایی که برای شرکت ها سرمایه را به صورت سهام عرضه می کند نه وام.

 انواع دیگر بانک ها

تا به اینجا سه نوع مهم از طبقه بندی انواع بانکداری ارائه شد، از اینجا به بعد توضیحات با تمرکز با بانکداری در ایران ارائه خواهد شد، از این جنبه ذکر دو نوع بانک زیر در وهله اول ضروری بنظر می رسد:

  • بانک های مرکزی: که معمولاً تحت مالکیت دولت است و با مسئولیت ها قانونی مشابه مدیریت می شود؛ نظیر پشتیبانی از بانک های تجاری یا مدیریت نرخ سود نقدی به طور کلی آن ها که نقدینگی را برای سیستم بانک داری فراهم می کنند و به عنوان وام دهنده در آخرین وهله در شرایط بحران عمل می کند.
  • بانک های اسلامی: به قوانین اسلامی پایبندند. این نوع از بانکداری دور سیاست گذاری های صحیحی می چرخند که بر قوانین اسلامی استوار است برای مثال، تمامی فعالیت های بانک داری باید از سود (بهره ای که از ربا به دست می آید) اجتناب کنند.

انواع بانکداری در ایران

انواع بانکداری در ایران

در حال حاضر انواع بانکداری در ایران براساس ماده ۸ پیش نویس قانون بانکداری ایران به صورت زیر تعیین شده است. ماده ۸ موسسات اعتباری عبارتند از:

  • بانک تجاری
  • بانک تخصصی (مشتمل بر بانک قرض الحسنه)
  • بانک منطقه ای
  • تعاونی اعتبار
  • شعبه بانک خارجی

در بررسی تعاریف مربوط به هر یک از طبقات بانک های مذکور تنها بانک های تجاری مجاز به انجام کلیه فعالیت های بانکی بوده و برای سایر بانک ها محدودیت هایی را از نظر نوع فعالیت مشخص کرده اند.

انواع بانکداری در ایران مبتنی بر فعالیت و رسالت

برخی بانک ها مانند موارد زیر که توسط دولت تاسیس گردید، فعالیت و رسالت خاصی را بر عهده داشتند:

  • بانک کشاورزی به منظور ترویج کشاورزی بنا نهاده شد.
  • بانک صنعت و معدن در حوزه فعالیت های صنعتی تاسیس گردید.
  • بانک مسکن در حوزه اعطای تسهیلات مسکن تاسیس گردید.
  • بانک توسعه صادرات در زمینه توسعه صادرات کشور بنا گردید.
  • بانک کارگشایی به منظور رفع نیازهای مالی و فوری مردم با پرداخت وام های کوچک از طریق ترهین و توثیق اموال منقول بنا گردید.
ادامه مطلب
مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی
مکانیسم ایحاد پول توسط سیستم بانکی

مکانیسم ایحاد پول توسط سیستم بانکی چیست؟

بیشتر افراد تصور می کنند که عملیات وام دهی بانک ها تأثیری بر حجم پول موجود در اقتصاد ندارد، درواقع آنان نقش بانک های تجاری را محدود به واسطه گری می دانند. در این تفکر کل پول موجود در اقتصاد کشور توسط دولت به وجود آمده است. حال آن که این تفکر اشتباه بوده و بخش اعظم پول موجود در اقتصاد توسط بانک های تجاری خلق شده است و نه دولت یا بانک مرکزی. معنای خلق پول در دنیای امروز ما متحول شده و بیشتر نوعی اعتبار است، یعنی وقتی شما اعتباری را دارا هستید، مردم براساس آن اعتبار، کالا و خدماتی را در اختیار شما قرار می دهند. این اعتبار و خلق پول، در وهله اول توسط بانک های مرکزی انجام می شود و در مرحله دوم، این اعتبار در درون شبکه بانکی خلق می شود، یعنی بانک ها این امکان را دارند که این خلق پول یا خلق اعتبار را انجام دهند. در ادامه به بررسی مفهوم خلق پول با ذکر یک مثال خواهیم پرداخت:

مفهوم اولیه مکانیسم ایجاد پول (تنها با در نظر گرفتن سپرده های دیداری)

اگر سیستم بانکی مبلغ A ریال از بانک مرکزی وام بگیرد، در ابتدا کل ذخایر سیستم بانکی (Total Reserves) به میزان A ریال افزایش می یابد. همچنین وجوه آماده به وام بانک که شامل ذخایر اضافی یا مازاد بر ذخایر قانونی (Excess Reserves) و سپرده های پول نقد در صندوق بانک ها (Vault Cash) است، به میزان A ریال تغییر می کند. تغییرات شرح داده شده را می توان به صورت زیر در قالب ترازنامه بانک نشان داد:

مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی

مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی

لازم به ذکر است  ب ن معنی است که ذخایری که سیستم بانکی از بانک مرکزی وام گرفته است (Borrowed Reserves) به میزان A تغییر کرده است (علامت مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی نشان دهنده تغییرات می باشد). بدین معنی است که کل ذخایر سیستم بانکی نزد بانک مرکزی اعم از قانونی و مازاد Total Reserves و  نیز پول نقد در صندوق بانک ها (Vault Cash) نیز به میزان A تغییر پیدا می کند، همچنین ذخایر اضافی یا مازاد بر ذخایر قانونی (Excess Reserves) به علاوه پول نقد در صندوق بانک ها (Vault Cash) با نماد مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی بدین معنی است که وجوه آماده به وام بانک به میزان A افزایش پیدا کرده است.مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی  نیز نشان دهنده ی تغییرات حجم ذخیره قانونی (Require Reserves) است که در ادامه توضیح داده خواهد شد. بانک ها موظفند همواره نسبتی از مبالغ دریافتی از مردم تحت عنوان سپرده را نزد بانک مرکزی بگذارند. به عنوان مثال وقتی مردم، پول خود را طی یک حساب پس انداز نزد یک بانک می گذارند، بانک موظف است درصدی از آن را به بانک مرکزی تحویل دهد که این درصد را نرخ ذخیره قانونی می گویند (این مقدار دارایی بانک نزد بانک مرکزی محسوب می شود و به همین دلیل در سرفصل دارایی های ترازنامه آورده می شود). هم اکنون نسبت سپرده قانونی برای بانک ها بین ۱۰ تا ۱۳ درصد است. اگرr را نرخ ذخیره قانونی بنامیم، در این شرایط بانک میزان A.r ریال را به عنوان ذخیره قانونی کنار می گذارد (به بانک مرکزی می دهد) و مابقی آن یعنی را به عنوان وجوه آماده برای وام تلقی می کند. (در واقع آن بخشی که تحت عنوان ذخیره قانونی به بانک مرکزی می دهد، عملا از دسترس بانک برای ارائه ی تسهیلات و یا امور دیگر خارج می گردد). فرض کنید سیستم بانکی تمایل ندارد ذخایر اضافی و نقد در صندوقش از حد مطلوبی بیشتر گردد، پس مایل است تمام این Aریال را وام دهد. اگر فرض کنیم تغییرات اسکناس و مسکوک در دست مردم جهت ساده سازی مدل در این حالت صفر باشد (بدین معنی که مردم از پولی که وام می گیرند مبلغی را به صورت اسکناس و مسکوک کنار نمی گذارند)، مردم دقیقا همان Aریال را به عنوان سپرده دیداری به بانک برمی گردانند و سپرده های جاری مردم به میزان Aریال افزایش پیدا می کند. تا بدینجا ترازنامه بالا به صورت زیر خواهد شد:

مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی

این ترازنامه نشان می دهد که، بانک از کل A ، مقدار A.r را به عنوان سپرده قانونی به بانک مرکزی داده و وجوه آماده به وام بانک A(1-r) می باشد. در ترازنامه بالا نشان داده شد کهمکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی مقر سپرده قانونی بوده و مازاد آن تحت عنوان مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکیبه عنوان وجوه آماده به وام تلقی می شود. نیز نشان دهنده ی تغییرات سپرده های جاری است (پولی می باشد) فرض شد، مردم مجددا در بانک سپرده گذاری کنند.  نیز نشان دهنده ی تغییرات وام و اعتبارات اعطایی (Loa) اعطایی جانب سیستم بانکی است که همان میزانA  را که با  وام داده است نشان می دهد. این فرآیند ادامه پیدا می کند، بدین صورت که از وجوه وام داده شده با داشتن فرض عدم تغییر در اسکناس و مسکوک دست مردم، پول دوباره به سیستم بانکی به عنوان سپرده برگردانده شده، بخشی از آن به عنوان ذخیره قانونی برداشته شده (از مقدار سپرده نرخ rبرداشته می شود) و مابقی آن مجددا وام داده می شود. میزان وام و اعتباراتی که سیستم بانکی از همان مبلغ A ریال داده است برابر است با:

مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی

حال اگر فرضا ۱۰۰= A و r =20% باشد یعنی، بانک به میزان ۵۰۰ ریال که برابر با سپرده های دیداری ایجاد شده است می تواند وام دهد و سپرده ایجاد کند، پس سیستم بانکی عرضه پول را به میزان ۵۰۰ ریال افزایش داده است و تا زمانی که این A ریال قرض سیستم بانکی از بانک مرکزی، تبدیل به ذخایر قانونی نشده است، سیستم بانکی می تواند به وام دهی خود ادامه دهد.

بسط مفهوم مکانیسم ایجاد پول با در نظر گرفتن سپرده های دیداری و مدت دار

اگر فرض کنیم، سیستم بانکی از بانک مرکزی A ریال وام بگیرد، در نهایت تغییرات کل حجم ذخایر قانونی بایستی معادل همین میزان A باشد تا فرایند خلق پول ادامه پیدا نکند. کل حجم ذخایر قانونی از ذخایر در ازای سپرده های مدت دار و سپرده های جاری به دست می آید. در این مدل درواقع هم سپرده های دیداری و هم سپرده های مدت دار دیده شده است. فرضا اگر ۱۰۰ ریال وجهA باشد، برای بخشی از آن ۲۰% و برای بخش دیگری ۱۰% به عنوان ذخیره قانونی نگهداری می شود که در مجموع کمتر از ۲۰ ریال ذخیره قانونی و بیش از ۸۰ ریال برای وام اختصاص پیدا می کند. حال اگر فرض اولیه را در رابطه با تغییرات اسکناس و مسکوک دست مردم نیز در نظر نگیریم، بدان معنی خواهد بود که از هر میزان وام اعطایی به مردم، درصدی دست مردم به صورت نقد باقی مانده و مابقی آن به سیستم بانکی بر می گردد و در ادامه فرآیند خلق پول از محل سپرده های بازگردانده شد به سیستم بانکی به شرح فرآیندی که پیش از این توضیح داده شد ادامه پیدا می کند.

مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی

توجه به این نکته ضروری است که پول معادل اعتبار است و ماهیتی نهادی دارد، نه کالایی. بنابراین به سادگی می توان آن را به وجود آورد. وقتی اسم پول آورده می شود، معمولاً اسکناس در ذهن مجسم می گردد و چنین پنداشته می شود که معادل اعداد موجود در حساب های بانکی، نزد بانک ها اسکناس وجود دارد، درحالی که این تصور اشتباه است. طبق آمار بانک مرکزی در سال ۱۳۹۵، تنها ۳ درصد از کل پول موجود در اقتصاد به صورت پول فیزیکی (اسکناس و مسکوک) موجود است و حدود ۹۷ درصد کل پول موجود در اقتصاد به صورت اعدادی در دفاتر و کامپیوترهای بانک ها قرار دارد و مابه ازای فیزیکی ندارد.بانک مرکزی با انتشار اسکناس و یا ایجاد پول از طرق دیگر، ابتدا سبب بوجود آمدن و به گردش افتادن مقداری پول می شود. آنگاه مردم یا سپرده گذاران بخشی از پول جدید را به صورت اسکناس نزد خود نگهداری کرده و بقیه آن را به صورت سپرده بانکی نزد بانک های تجاری سپرده می گذارند. پس به این ترتیب به ازای ایجاد هر پول جدیدی توسط بانک مرکزی بخشی از آن به صورت سپرده های بانکی در اختیار بانک های تجاری قرار می گیرد. بانک های تجاری نیز بخشی از سپرده های سپرده گذاران را به صورت ذخیره نگهداری کرده و بقیه آن را صرف اعطای وام و اعتبار به وام گیرندگان می نمایند ، اما اعطای وام و اعتبار به معنای ایجاد یک پول جدید اعتباری است. به عبارتی دقیق تر، بانک یک چیز را چند بار می فروشد. بانک یک هسته اولیه در اختیار دارد که به تدریج آن را منبسط می کند.

لذا با توجه به این توضیحات، اگر مردم تصمیم بگیرند بخش بیشتری از پول خود را بصورت اسکناس نگهداری کنند، در اینصورت بخش کمتری را به سپرده دیداری اختصاص داده و بانک ها منابع کمتری برای وام دادن و ایجاد تکاثری پول اعتباری خواهند داشت و به تبع آن، حجم پول کمتر خواهد شد. یا اگر بانک مرکزی نرخ ذخیره قانونی را افزایش دهد، به ازای یک مقدار مشخص سپرده دیداری نزد بانک های تجاری مقدار ذخیره قانونی بیشتری طلب می کند، در اینصورت بخش کمتری از منابع بدست آمده از طریق این سپرده ها قابل استفاده برای وام دادن است. به این ترتیب ضریب تکاثر خلق پول و به تبع آن حجم پول کاهش می یابد و یا اگر بانک های تجاری به هر دلیلی به ازای یک مقدار سپرده دیداری مشخص ذخایر اضافی بیشتری نگهداری کنند، مقدار کمتری از منابع بدست آمده از طریق سپرده های دیداری را صرف اعطای وام می کنند و وام و اعتبار کمتری به وام گیرندگان می پردازند. سه فاکتور شرح داده شده، از جمله عوامل مهم موثر بر ضریب تکاثر پول هستند. این ضریب، ضریبی است که قدرت افزایش حجم پول را بر اساس فعالیت بانک های تجاری نشان می دهد. به تعبیر دیگر، نشانگر آن است که در ازای هر واحد پایه پولی، حجم پول چقدر تغییر می کند. حجم نقدینگی در یک اقتصاد باید متناسب با میزان تولید کالا و خدمات باشد. در غیر این صورت بدون تردید باعث تورم یا رکود در تولید خواهد شد. به عبارت دیگر چون میزان کالا و خدمات در جامعه محدود است، پس باید میزان نقدینگی به اندازه ای باشد که با کالا و خدمات برابری کند. اگر میزان نقدینگی کمتر از حد تعادل کاهش یابد، سیستم دچار رکود خواهد شد و بر عکس اگر میزان نقدینگی بیش از حد تعادل افزایش یابد، کالا و خدمات در جامعه کم شده و قیمت ها افزایش می یابد.

ادامه مطلب