منظور از سهام یک روزه چیست؟ معاملات سکه طلا در قالب گواهی سپرده کالایی در بازار بورس

1,279 بازدید

از زمان تأسیس بازار بورس در ایران حدود ۵۰ سال زمان گذشته است و در این برهه زمانی اتفاقات متعددی رخ داده است. اما از سال ۱۳۸۴ با تصویب قانون بازار اوراق بهادار در مجلس توجه ویژه‌ای به بازار بورس شده است و به مرور تغییرات گسترده‌ای در این بازار مهم در حال رخ دادن است. ضمن افزایش تعداد سهام حاضر در بازار بورس از طریق عرضه‌های اولیه در بورس که موجب تعمیق بازار سرمایه می‌شود ابزارهای مختلفی در این بازار مورد معامله قرار می‌گیرد؛ ابزارهایی همچون اوراق اختیار فروش تبعی، اوراق تسهیلات مسکن؛ انواع اوراق اجاره(صکوک) و … . یکی از ابزارهایی که در بازار سرمایه در حال معامله است به سهام یک روزه معروف شده است. در مقاله ((منظور از سهام یک روزه چیست؟)) می‌خواهیم در مورد این ابزار مالی به تفصیل صحبت نماییم. در ادامه مقاله با خانه سرمایه همراه باشید.

سهام یک روزه

منظور از این مفهوم، معاملات سکه طلا در قالب گواهی سپرده کالایی در بازار بورس اوراق بهادار تهران است. یکی از موضوعات رایج در امر خرید و فروش دارایی‌های مالی خرید و فروش سکه از طریق صرافی‌های موجود در کشور است. در این حالت افراد بر اساس نرخ مظنه اعلامی از سوی صرافی باید در مورد خرید/فروش خود تصمیم‌گیری نماید. اما با راه‌اندازی این مدل از معاملات در بازار بورس امکان قیمت‌گذاری در بازار آزاد و بر اساس عرضه و تقاضای جامعه بزرگ‌تری از سرمایه‌گذاران امکان‌پذیر است و در نتیجه نرخ‌های اعلامی واقعی‌تر شده است. حال که با مفهوم کلی سهام یک روزه آشنا شدید به شرح جزییات این دسته از ابزارهای مالی می‌پردازیم تا در صورت تمایل از این شیوه جهت خرید و فروش سهام استفاده نمایید. بنابراین گواهی سپرده ورقه بهاداری است که نشان‌دهنده مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی از کالایی است که بابت آن این اوراق منتشر شده است، در مثال ما اگر شما ۱۰ سکه را به انبار تحویل دهید گواهی سپرده بابت فروش ۱۰ سکه به شما اعطا شده است.

مشخصات عمومی سکه قابل معامله:

همان‌طور که گفتیم معامله بر روی گواهی سپرده‌ای انجام می‌پذیرد که بابت خرید/فروش سکه منتشر شده است. استاندارد قابل قبول جهت صدور گواهی سپرده عبارت است از:

نوع: سکه تمام بهار آزادی

سال ضرب: ۱۳۸۶

عیار : ۹۰۰ در ۱۰۰۰

وزن: ۸٫۱۳۳ گرم

فرایند عمومی انجام معاملات، تسویه و تحویل فیزیکی کالا:

برای انجام معاملات سهام یک روزه بایستی ابتدای امر با در دست داشتن که شرایط فوق را دارد به انبار بورس کالای ایران که در بخش خزانه‌داری پردیس بانک رفاه معرفی شده مراجعه نمایید. پس از احراز شرایط سکه از سوی انبار به شما گواهی سپرده سکه طلا پس از یک روز اعطا خواهد شد. پس از آن بایستی به یکی از کارگزاری‌های مورد تائید سازمان بورس مراجعه نمایید و در آن کارگزاری ثبت‌نام نمایید (ضمناً بایستی در سامانه سجام نیز ثبت‌نام نمایید). آنگاه هنگامی‌که کد معاملاتی شما صادر شد شما گواهی سپرده فروش سکه را به کارگزاری خود تحویل داده و پس از آن می‌توانید موقعیت فروش اتخاذ نمایید و سکه یا سکه‌های خود را که بابت آن‌ها گواهی دریافت کرده‌اید به فروش برسانید. پس از انجام معامله شخص خریدار به کارگزار خود مراجعه کرده و گواهی سپرده مزبور را از کارگزار خود دریافت می‌نماید. آنگاه با ارائه این رسید به انبار بورس کالا سکه خود را دریافت می‌نماید.

ساعات معاملات اوراق گواهی سپرده:

مشابه اوراق سهام این اوراق در ساعت ۸:۳۰ الی ۹ در مرحله پیش گشایش قرار می‌گیرد و ساعت معاملات آن ساعت ۹ آغاز می‌گردد. نکته تمایز معاملات این اوراق با سهام در نقطه پایان آن است که ساعت ۱۵:۳۰ است و معاملات آن روز گواهی سپرده‌های سکه طلا تایم فوق است.

نکات معاملاتی مهم پیرامون اوراق گواهی سپرده سکه طلا:

شرط لازم جهت خرید اوراق گواهی سپرده طلا داشتن موجودی کافی در حساب و از طرفی شرط لازم جهت فروش سکه در بورس دریافت گواهی اوراق گواهی سپرده سکه طلا از انبار بورس کالا و تحویل آن به کارگزار دارای مجوز خرید و فروش این دسته از اوراق است.

سکه‌هایی که پس از ساعت ۱۲ روز جاری تحویل انبار بورس کالا بشوند طی دو روز کاری بعد گواهی سپرده بابت آن‌ها منتشر خواهد شد.

همان‌طور که از متون فوق متوجه شده‌اید سکه‌های اصلی در انبار کالای بورس قرار می‌گیرند و این موضوع به این معنی است که هزینه‌هایی را برای فروشنده اوراق گواهی سپرده ایجاد می‌نماید که به شرح ذیل است:

هزینه ارزیابی و کارشناسی هر سکه : ۵۰۰ ریال که در زمان دریافت سکه در انبار اخذ می‌گردد.

هزینه انبارداری هر سکه به ازای هر روز ۵۰ ریال است.

هزینه معاملات خرید و فروش اوراق سهام یک روزه ۰٫۱۲۵ درصد معادل ۰٫۰۰۱۲۵ ارزش معامله است.

بابت فروش سهام در بازار بورس و فرابورس معادل ۰٫۵ درصد ارزش فروش؛ مالیات کسر می‌گردد در حالی که بابت فروش اوراق گواهی سپرده مالیاتی از سوی دولت اخذ نمی‌گردد و تنها کسورات فوق‌الذکر از ارزش ریالی محاسبات کسر می‌گردد.

وقتی شما سهام خود را می‌فروشید طی دو روز کاری بعد می‌توانید وجوه ناشی از فروش را به حساب بانکی خود منتقل نمایید در حالی که وجوه ناشی از فروش گواهی سپرده سکه طلا طی روز کاری بعد در صورت تمایل شما در حساب بانکی شما خواهد بود.

حال با توجه به نکات فوق سعی می‌کنیم برای درک بهتر مثالی را خدمت شما عرض کنیم تا نکات فوق و شیوه معاملات در عمل برای شما ملموس‌تر گردد:

فرض کنید که شما ۳۰ سکه طلا دارید که حائز شرایط سازمان بورس است و شما قصد دارید به جای فروش سکه‌ها در صرافی‌ها آن را از طریق معاملات بورس به فروش برسانید. بنابراین شما در ساعت ۱۳ روز یکشنبه کل ۳۰ عدد سکه خود را به انبار بورس کالا می‌برید و کارشناسان سکه شما را تائید می‌کنند. بنابراین صرف تحویل کالا به انبار شما مبلغ ۱۵۰۰۰ ریال بابت هزینه کارشناسی پرداخت کرده‌اید. از آنجایی که ساعت ۱۳ روز یکشنبه سکه را تحویل انبار داده‌اید دو روز کاری بعد یعنی روز سه‌شنبه گواهی سپرده سکه طلا آماده می‌گردد و به شما تحویل می‌گردد. در روز سه‌شنبه پس از تحویل گواهی سپرده سکه طلا که نمایانگر مالکیت ۳۰ سکه طلا برای شما است به کارگزاری خود مراجعه کرده و گواهی را تحویل کارگزاری می‌دهید و از روز چهارشنبه گواهی سپرده شما در بازار عرضه خواهد شد. حال فرض کنیم که کل سکه‌های سکه‌های شما در روز سه‌شنبه هفته بعد به قیمت ۵ میلیون تومان به فروش برسد. بنابراین بدون توجه به کسورات مبلغ ۱،۵۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال در حساب شما قرار گیرد اما هزینه‌های ذیل به شما وارد شده است که در ادامه خدمتتان ارائه می‌دهیم:

۹ روز سکه‌های شما در انبار بوده است و بابت این ۹ روز بایستی هزینه انبارداری را پرداخت نمایید:

۴۵۰ = ۹ * ۵۰

بنابراین ۴۵۰ ریال بابت هزینه انبارداری می‌پردازید. هم‌چنین ۰٫۰۰۱۲۵ درصد ارزش معامله نیز به‌عنوان کارمزد از حساب شما به صورت آنی کسر می‌گردد و در نتیجه کارمزد پرداختی به این صورت محاسبه می‌گردد:

ارزش معامله انجام‌شده(ریال):

۳۰ * ۵۰۰۰۰۰۰۰ = ۱۵۰۰۰۰۰۰۰۰

کارمزد پرداخت‌شده(ریال):

۱۵۰۰۰۰۰۰۰۰ * ۰٫۰۰۱۲۵ = ۱۸۷۵۰۰۰

بنابراین کل هزینه پرداخت‌شده توسط شما عبارت است:

۱۸۷۵۰۰۰ + ۴۵۰ + ۱۵۰۰۰ = ۱۸۹۰۴۵۰

خالص دریافتی شما عبارت است (توجه فرمایید که هزینه کارشناسی در ابتدای کار پرداخت شده است و در نتیجه در خالص دریافتی لحاظ نمی‌گردد):

۱۵۰۰۰۰۰۰۰۰ – ۱۸۷۵۰۰۰ – ۴۵۰ = ۱۴۹۸۱۲۴۵۵۰

در تاریخ تهیه این مقاله سکه تحویل یک روزه برای چهار بانک ملت، صادرات، سامان و رفاه در بازار بورس مورد معامله قرار می‌گیرد که نماد هر کدام به شرح ذیل است:

سکه۰۰۱۲پ۰۱ = سکه تمام بهار تحویل ۱روزه رفاه

سکه۹۸۱۲-۰۲ – سکه تمام بهار تحویل ۱روزه ملت

سکه۹۸۱۲-۰۳ – سکه تمام بهار تحویل ۱روزه سامان

سکه۹۹۱۲پ۰۴ – سکه تمام بهار تحویل ۱روزه صادرات

لازم به ذکر است که شما به عنوان خریدار گواهی سپرده می‌توانید طی روز معاملاتی بعد پس از مراجعه به کارگزاری و دریافت گواهی سپرده از ساعت ۸ صبح تا ساعت ۴ بعدازظهر (ساعت ۱۶) به انبار هر کدام از بانک‌های فوق مراجعه فرمایید و با تحویل گواهی‌های سپرده سکه‌های خود را دریافت نمایید.

دامنه نوسان قیمت برای این اوراق ده درصدی است در حالی که برای سهام بازار بورس و فرابورس عادی پنج درصد است.

جهت ارسال سفارش خود پس از انتخاب نماد مربوط به بانک، بایستی از مضارب ده جهت ارسال سفارش استفاده نمایید. بدین‌صورت که در صورتی که می‌خواهید سفارش یک سکه را ثبت نمایید بایستی از حجم ده استفاده نمایید و از طرفی قیمت ارسالی را یک‌دهم می‌نمایید. هم‌چنین در صورتی که می‌خواهید درخواست را برای ده سکه ثبت نمایید بایستی حجم ارسالی را ۱۰۰ قرار دهید و قیمت مدنظر خود را به صورت یک‌دهم قیمت یک سکه وارد نمایید. برای مثال فرض کنیم که شما خواهان خرید ۱۰ سکه به قیمت ۵۰ میلیون ریال هستید درنتیجه در پنجره ارسال سفارش بایستی اطلاعات ذیل را وارد نمایید:

حجم ارسالی: ۱۰۰ عدد

قیمت ارسالی: ۵ میلیون ریال

سایر موارد حاکم بر معاملات مشابه معاملات بازار بورس سهام است.

در نهایت ذکر این نکته ضروری است که از دلایل استقبال از این روش نسبت به روش سنتی، عدم نیاز به حمل مداوم سکه جهت خرید و فروش، هزینه پایین‌تر نسبت به صرافی‌ها، تعیین قیمت در بازار آزاد و بر اساس عرضه و تقاضای واقعی (و نه صرفاً قیمت‌گذاری صرافی و یا دلال‌ها) و حذف مالیات در فروش سهام اشاره کرد.