سرمایه گذاری در سکه هرچند با ریسک های بسیار زیادی در سال های اخیر مواجه بوده است اما همچنان یکی از محبوب ترین روش های سرمایه گذاری در ایران محسوب می شود. سرمایه گذاری در این فلز گران بها چه اصولی داشته و چگونه می توان در این سرمایه گذاری موفق عمل کرد، بحثی است که در ادامه این مقاله به آن می پردازیم. حضور در بازار پر ریسک سکه نیاز به دانش و مهارت های خاصی دارد. افراد زیادی در حال حاضر با حضور در این بازار تبدیل به سرمایه دارانی بزرگ شده اند و بسیاری هم با ضرر بازار سکه را برای همیشه ترک کرده اند. برای مطمئن قدم برداشتن در سرمایه گذاری در سکه در ادامه با ما همراه باشید.
سرمایه گذاری در سکه به چه معنا است؟
در همین شروع بحث باید عرض کنیم که سرمایه گذاری در سکه با سرمایه گذاری در طلا و بازار طلا تفاوت هایی دارد. هرچند هر دو این بازار مستقیماً به فلز گران بهای طلا مربوط می شوند اما برای بیان تفاوت های این دو همین قدر باید بگوییم که بازدهی بازار سکه در ۱۰ سال اخیر بیش از ۱۰۰۰ درصد بوده اما برای بازار طلا این میزان بسیار کمتر بوده است. سرمایه گذاری در سکه به معنی خرید انواع سکه های بهار آزادی در طرح های مختلف برای کسب سود و یا سرمایه گذاری طولانی مدت به عنوان پشتوانه مالی است. قابلیت های سکه باعث می شود تا هم بتوان از آن برای سرمایه گذاری کوتاه مدت و هم بلندمدت و هم به عنوان روشی برای جمع کردن پشتوانه مالی در آینده استفاده نمود.
بازار سکه چگونه بازاری است؟
بسیاری از مردم با این تصور که بازار سکه دقیقاً مشابه با بازار طلا حرکت می کند، اقدام به خرید سکه نموده و در فاصله بسیار اندکی درصد قابل توجهی از سرمایه خود را از دست می دهند. ترس از شکست بیشتر باعث می شود تا آن ها با اولین ضرر از بازار خارج شده و سرمایه خود را به باد دهند. اما ماهیت بازار سکه با سایر بازارهای مالی کمی متفاوت است. سکه به دلیل استفاده از طلا در ساخت آن هم تحت تأثیر بازارهای جهانی و قیمت روز طلا در دنیا قرار دارد و هم به دلیل اختصاصی بودن ضرب آن برای کشور ایران تحت تأثیر عوامل درونی نوسان می نماید. برخلاف طلا که قیمت آن باید در بازار داخل برای جلوگیری از قاچاق متناسب با بازار بین المللی باشد، بازار سکه این محدودیت را نداشته و امکان نوسانات بالا برای آن قابل تصور است.
این بازار با میزان رشد بسیار بالا و بازدهی مناسب یکی از محبوب ترین بازارهای مالی در ایران است که حتی خارجی ها را هم به سمت سرمایه گذاری در آن سوق داده است. میزان نقد شوندگی مناسب، حفظ ارزش سرمایه در گذر زمان و نرخ رشد مناسب در بازه های زمانی طولانی مدت ازجمله سایر ویژگی هایی است مه برای بازار سکه می توان آن را متصور بود. روند قیمتی بازار سکه هم هرچند با نوسان زیادی در کوتاه مدت روبرو است اما در همه این سال ها نمودار مشابهی را از خود ثبت نموده است. حرکت بالاتر از نرخ تورم آن در هرساله نیز باعث شده تا سکه تبدیل به روشی برای دور زدن افزایش قیمت ها در میان کاربران ایرانی شود.
مزایا و معایب بازار سکه
برای ورود به بازار سکه اطلاع از مزایا و معایب این بازار می تواند در اتخاذ تصمیمات کاربران نقشی اساسی ایفا نماید. در این بخش به معرفی مهم ترین مزایا و معایب بازار سکه و سرمایه گذاری در سکه می پردازیم.
مزایای بازار سکه
۱- نقد شوندگی بسیار خوب:
سکه ها هیچ وقت روی دست شما باد نخواهند کرد. بازار سکه ایران در حال حاضر به میزان رشدی رسیده است که به راحتی می توان حجم بالایی از سکه را در آن خریدوفروش نموده و در بازه زمانی کوتاهی آن ها را نقد نمود.
۲- بازدهی فوق العاده:
یکی از اصلی ترین دلایل محبوبیت این بازار در میان ایرانی ها بازدهی های بسیار زیادی است که سکه در بازه های زمانی کوتاه مدت از خود به ثبت رسانده است. امکان ورود با سرمایه های متوسط: برای ورد به بازار سکه حتماً نباید سرمایه های میلیاردی داشته باشید. بلکه با سرمایه های متوسط حتی می توانید از سکه های چند گرمی شروع کرده و کم کم به سطوح بالاتر این بازار قدم بردارید.
۳- امکان خریدوفروش تلفنی:
در حال حاضر این امکان برای کاربران فراهم آمده که با استفاده از صرافی های معتبر اقدام به خریدوفروش تلفنی این محصول نمایند. نرخ رشد ثابت در بازه های طولانی مدت: گاها شاهد رکود در بازار سکه و حتی نوسانات منفی در آن هستیم. نوسانات جهشی مثبت هم که از ویژگی های اصلی بازار سکه است. بااین حال نمودارها نشان می دهد که بازار سکه در درازمدت نرخ رشد حداقلی را برای کاربر فراهم آورده است. ازاین رو سرمایه گذاری در سکه در بازه های زمانی طولانی مدت می تواند رشد سرمایه های شما را تضمین نماید.
معایب بازار سکه
این بازار نیز مانند سایر بازارهای مالی معایبی با خود به همراه دارد. از اصلی ترین معایب بازار سکه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- ریسک بسیار بالا در کوتاه مدت:
هرچند در درازمدت سرمایه گذاری در سکه می تواند ریسک بسیار کمی برای کاربر به دنبال داشته باشد اما در کوتاه مدت این ریسک به شدت افزایش یافته و می تواند اثر سوء زیادی روی سرمایه های افراد داشته باشد.
۲- شرایط نگهداری:
هرچند در حال حاضر صندوق های امانت در بانک های بزرگ در داخل کشور برای نگهداری از سکه وجود دارد اما بااین حال شرایط نگهداری سکه ازجمله معایبی است که با آن همراه است.
۳- تأثیرپذیری بالا از اخبار:
یکی دیگر از ایراداتی که در سرمایه گذاری در سکه می تواند گریبانگیر سرمایه گذاران باشد، تأثیرپذیری این بازار از اخبار سیاسی روز جهان است. خبرهای جنگ نرخ سکه را چند برابر نموده و خبرهای صلح می تواند باعث کاهش قیمت سکه در بازار شود.
مقایسه بازار سکه با سایر بازارها
بازار سکه در ایران همیشه از رونق مناسبی برخوردار است. برخلاف بازارهایی مانند مسکن و خودرو که در یک بازه زمانی مشخص نوسانات قیمتی داشته و در بقیه مواقع از سال قیمت های تقریباً ثابتی دارند، سکه به برخی دلایل داخلی نیز دارای رشدهای مقطعی است. برخی از مهم ترین دلایل پررونق بودن بازار سکه نسبت به سایر بازارها موارد زیر می باشند:
- سکه به عنوان یک پشتوانه مالی در برابر حفظ ارزش پول در برابر تورم استفاده می شود.
- یکی از دلایل بسیار بزرگ رشد در بازار سکه قرار گرفتن آن به عنوان مهریه در عقدنامه ها و آمار طلاق است که باعث می شود تا تقاضا همیشه برای آن باقی بماند.
برای مقایسه سکه با سایر بازارهای مالی نیز می توانیم نرخ رشد آن را در چند سال گذشته با سایر بازارها بررسی کنیم. نمودار زیر گویای این مقایسه است.
در نمودار حاضر میزان رشد بازارهای مختلف مالی در ایران مورد ارزیابی قرار گرفته است. همانطور که ملاحظه می نمایید سکه در این نمودار بعد از بازار فوق العاده مستعد رشد بورس ایران در جایگاه دوم پربازده ها قرار گرفته است. این نشان از اعتماد بالای مردم ایران به سکه و سرمایه گذاری در سکه است. با تقسیم عدد ۱۴۶۶ بر بازه زمانی ۱۰ ساله نشان می دهد که سکه می تواند به طور متوسط در هر سال سود ۱۴۶ درصدی را برای کاربران رقم بزند. البته این عدد برای هر سال ثابت نیست و از این گذشته چنین سودی تنها در سرمایه گذاری های طولانی مدت ممکن خواهد بود. بررسی ها نشان می دهد که در بازه های زمانی کوتاه سکه حتی می توانسته زیان ده نیز باشد.
هدف از سرمایه گذاری در سکه چیست؟
بازار سکه را از چند جهت می توان مورد بررسی و در اولویت قرار دارد. در این بخش قصد داریم تا دلایلی را بررسی کنیم که ضرورت استفاده از روش های سرمایه گذاری در سکه را نشان می دهند.
۱- به عنوان پشتوانه مالی
یکی از دلایلی اصلی که باعث می شود کاربران همیشه نیم نگاهی هم به بازار سکه داشته باشند، قابلیت این فلز خوش رنگ به عنوان پشتوانه مالی برای آینده است. شما چگونه برای خود پشتوانه مالی ایجاد می کنید؟ خرید مسکن؟ طلا؟ سهام شرکت های بورسی؟ یا سکه؟ دراین بین سکه می تواند جذابیت های بالاتری برای کاربران به دنبال داشته باشد. ازاین رو کاربران می توانند فارغ از اهداف سرمایه گذاری مازاد سرمایه های خود را در سایر بازارهای مالی برای خرید سکه به عنوان پشتوانه مالی اختصاص دهند.
۲- سرمایه گذاری بلندمدت
همانطور که در نمودار بالا دید سکه در یک بازه زمانی طولانی سود تضمین شده ای را برای کاربران به ارمغان می آورد. ازاین رو این رفتار برای سرمایه گذاری در سکه نیز می تواند فرهنگ مناسبی برای سرمایه گذاری باشد.
۳- سرمایه گذاری در سکه در بازه های کوتاه چندماهه برای حفظ ارزش پول
فرض کنید که قصد خرید خانه و یا یک وسیله گران بها در چند ماه آینده را دارید. اکنون درصد قابل توجهی از پول آن را نیز تهیه کرده اید. خرید سکه در این بازه زمانی می تواند باعث حفظ ارزش پولی شما در برابر نوسانات قیمتی کالای موردنظر باشد. نگران افت قیمت سکه هم نباشید زیرا افت قیمت سکه با افت قیمت کالای موردنظر عجین بوده و شما را از ضرر دور نگه می دارد.
۴- استفاده از تکنیک هایی خاص برای سودهای مطمئن
روش های خاصی هم وجود دارد که با استفاده از آن ها شما می توانید ارزش ذاتی سکه را محاسبه کرده و این ارزش ذاتی را با قیمت فعلی آن مقایسه نمایید. این مقایسه می تواند به عنوان سیگنالی برای خرید سکه و یا فروش آن در بازه های زمانی کوتاه مدت استفاده شود.
۵- جهت تنوع در سبد سرمایه
گذشته از همه اینها کاربران بایستی سبدی از سهام را برای کاهش حداکثری ریسک در اختیار داشته باشند. ازاین رو سرمایه گذاری در سکه می تواند به عنوان بخشی از این سبد نقش مهمی داشته باشد.
عوامل مؤثر بر نوسان قیمت سکه
سکه به صورت مستقیم با قیمت طلا در ارتباط می باشد. البته علاوه بر قیمت طلا موارد دیگری هم روی نوسان قیمت سکه تأثیر می گذارند. برای تعیین عوامل مؤثر بر قیمت سکه ابتدا می خواهیم تفاوت بازار سکه را با بازار طلا تبیین کنیم. طلا یک فلز گران بهای جهانی است که در همه جهان ارزش زیادی داشته و با یک نرخ جهانی در همه جا خریدوفروش می شود. ازاین رو طلای ایران، طلای چین و یا طلای سایر کشورها بی معنی بوده و شما می توانید طلای خود را در هر کشوری به فروش برسانید. این ارتباط بالای جهانی در قیمت طلا باعث می شود نا نرخ آن در همه جای جهان با هم برابر باشد. حال تصور کنید که نرخ قیمت طلا در بازار ایران پایین تر از بازار جهانی باشد. در این مواقع سوداگران تمام طلای داخلی را خریداری کرده و آن ها را برای فروش و کسب سودهای بالاتر به بازار جهانی انتقال می دهند.
در شرایط برعکس هم قاچاق طلا به داخل کشور بیشتر می شود. ازاین رو یک نهاد نظارتی همیشه قیمت طلا را با نرخ طلای جهانی ثابت نگه می دارد و نوسانات این فلز در داخل کشور تحت تأثیر ارز یا هر عامل دیگری در یک فاصله زمانی کوتاه با نرخ جهانی برابر می شود. این مسئله برای سکه اما طور دیگری رقم می خورد. قاچاق سکه به بازارهای جهانی سود چندانی برای سوداگران ندارد زیرا ماهیت سکه تنها در ایران دارای ارج و ارزش است. در خارج تنها با ذوب سکه و خالص نمودن طلای آن، می توان روی آن ارزش گذاری کرد. ازاین رو قیمت سکه فراتر از قیمت جهانی طلا مستعد رشد در بازار داخلی است. از عوامل مؤثر بر نوسان قیمت سکه هم می توان به:
- قیمت طلای جهانی
- قیمت دلار جهانی
- قیمت دلار داخلی
- وضعیت سیاسی منطقه
- عرضه و تقاضا
- قیمت نفت داخلی
- تحریم های اقتصادی
اشاره نمود. هر یک از این پارامترها به فراخور می توانند در قیمت سکه تأثیر مستقیم و یا غیرمستقیم داشته باشند.
ریسک در بازار سکه
در ادامه به بررسی چند مورد از اصلی ترین موارد ریسک در بازار سکه می پردازیم:
۱- تأثیرپذیری زیاد قیمت سکه از جو روانی عموم
یکی از ریسک های بزرگی که در بازار سکه برای افرادی که به دنبال سرمایه گذاری کوتاه مدت در این بازار هستند تأثیرپذیری فوق العاده زیاد آن از اخبار ست. بعد از شنیدن اولین خبر بد سیل مردن برای فروش سکه وارد بازار شده و باعث کاهش شدید قیمت آن می شود. اتفاقاتی که در سال های گذشته تیتر یک بسیاری از خبرگزاری ها و روزنامه نیز بوده است.
۲- خطرات مربوط به سرقت رفتن این کالا
یکی دیگر از ریسک هایی که در سرمایه گذاری در سکه می تواند گریبانگیر افراد باشد، امکان به سرقت رفتن آن توسط دزدان است.
۳- سیاست های دولتی
دولت نیز با اعمال برخی سیاست ها می تواند در قیمت سکه تأثیرگذار باشد. درواقع دولت همیشه سعی در متعادل نمودن بازار داشته ازاین رو قیمت سکه را به طرق مختلف کنترل می نماید. برای مثال در سال های اخیر طرح فروش برگه های سهام سکه تحویلی چند سال بعد در بانک ها، سامانه ای کردن قیمت دلار و سکه، ارائه محدودیت در حداکثر سکه قابل خریداری و اخذ مالیات از فعالین این بازار از این نمونه فعالیت ها می باشند.
اصول سرمایه گذاری در بازار سکه
برخی از مهم ترین اصول سرمایه گذاری در سکه عبارت اند از:
- با ریسک ها و راه های از بین بردن آن ها آشنا باشید.
- نحوه قیمت گذاری سکه را بر اساس قیمت طلای جهانی را بدانید
- سکه های رایج در ایران را بشناسید.
- برای سرمایه گذاری در سکه به صورت پله ای وارد شوید
- به دید بلندمدت وارد این بازار شوید.
چه زمانی برای سرمایه گذاری در بازار سکه بهتر است؟
تعیین زمان مناسب برای سرمایه گذاری در سکه به عوامل مختلفی بستگی دارد. برای ورود به این بازار ابتدا باید نگاه خود را به آن مشخص نمایید. اگر قصد سرمایه گذاری های چند هفته ای و یا چندساله را دارید استراتژی های ورود به بازار سکه متفاوت خواهند بود. برای بازهای طولانی مدت چندساله خیلی تفاوت قیمتی امروز و فردای سکه اهمیت نداشته و شما بلافاصله بعد از داشتن نقدینگی لازم می توانید برای ورود به این بازار به دید ۵ سال و بالاتر اقدام نمایید. اما برای ورود به بازار سکه برای نوسان های قیمتی چند هفته ای باید به چند نکته مهم دقت کنید:
- در نزدیکی ایامی مانند عید سال نو، عیدهای مذهبی، کریسمس و مراسم هایی از این دست و دوره هایی که عروسی ها در آن رواج دارد، زمان مناسبی برای ورود به بازار سکه نخواهد بود. زیرا در این بازها تقاضا برای این کالا افزایش یافته و درنتیجه قیمت ها می توانند در بالاترین حد خود باشند.
- با گذشت چند روز از آخرین روزهای تعطیلات قیمت در بازار سکه می تواند دارای تعادل نسبی برای ورود باشد.
- شما می توانید از طریق سایت های معتبر قیمت طلای جهانی را رصد نموده و با تحلیل قیمت آن در زمانی هایی که در روندهای نزولی روزانه به حمایت های پیش رو نزدیک می شود اقدام به سرمایه گذاری در سکه نمایید.
- تحلیل قیمت ارز داخلی نیز بایستی به صورت دقیق انجام پذیرد.
خرید چه نوع سکه ای سود بیشتری دارد؟ (امامی؟ آزادی؟تمام سکه؟ربع سکه؟ نیم سکه؟) کدام یک آینده بهتری دارد؟
سود ناشی از ورود به بازار سکه در انواع مختلف آن تفاوت هایی گاها فاحش دارد. رعایت چند نکته در انتخاب بهترین نوع سکه برای خریدوفروش می تواند راهنمای خوبی برای کاربران باشد:
- سکه امامی آخرین ورژن ضرب شده بیشترین تقاضا را در بازار دارد.
- ربع سکه به دلیل قیمت های پایین تر همیشه با تقاضای بیشتری روبرو است.
- نوسان قیمت سکه تمام بهار از بقیه بیشتر است.
- سال ضرب سکه نیز در قیمت آن تأثیرگذار می باشد.
- حباب سکه نسبت به ربع سکه و نیم سکه خیلی بالاتر است.
- در شرایط معمولی بازار هم ممکن است قیمت ربع سکه به دلیل تقاضای زیاد دارای حباب باشد.
- از این نظر خرید ربع سکه بایستی با احتیاط بیشتری صورت پذیرد.
حال با دانستن این واقعیت ها نمودار زیر را با هم مرور می کنیم:
نمودار بالا نوسان قیمت انواع سکه را در سال ۹۵ به رنگ آبی و سال ۹۶ به رنگ نارنجی نشان می دهد. همچنین بیشترین میزان نوسانات نیز به رنگ سبز درآمده است. این نمودار نشان می دهد که ربع سکه در این سال ها بیشترین نوسان را داشته و بعد از آن به طور متوسط سکه امامی در جایگاه دوم قرار گرفته است. البته این واقعیت برای همه مواقع برقرار نیست.
بازدهی در بازار سکه
در نمودار ابتدایی مقاله بازدهی بازار سکه را در ۱۰ سال گذشته مشاهده کردید و آن را در مقایسه با سایر بازارهای مالی نیز دیدید. واقعیت این است که سکه همیشه دارای نوسان حدودی ثابتی در طول یک سال کامل می باشد. ازاین رو نه به نوسانات جهش آن در بازه های کوتاه مدت دل ببندید و نه با افت های قیمتی آن در برخی شرایط روحیه خود را از دست بدهید. اگر برای دید بلندمدت وارد بازار سکه شده اید این انتظار را باید داشته باشید که به طور متوسط هرساله سرمایه خود را در این بازار ۱٫۵ تا دو برابر نمایید. البته اگر به اندازه کافی صبور باقی بمانید.
رشد قیمت در بازار سکه به همراه نمودار رشد قیمت در سال های اخیر
نمودار زیر رشد قیمتی سکه را در چند سال اخیر از سال ۱۳۹۲ تاکنون را نشان می دهد. قیمت روز سکه در زمان انتشار این مقاله معادل با ۱۰ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان برای هر سکه می باشد. همانطور که می بینید از آغاز سال جدید و با توجه به همه گیر شدن ویروس کرونا در ایران جهان قیمت سکه روند روبه رشدی به خود دیده و در هفته های اخیر این قیمت به اوج خود نیز رسیده است. با توجه به افزایش روزافزون قیمت ارز به نظر این اتفاقات تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد که با برطرف شدن آن ها می تواند انتظار داشت که دوباره شاهد متعادل شدن قیمت سکه باشیم. ازجمله این عوامل می توان به ریشه کن شدن ویروس کرونا، پایان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، تثبیت شدن قیمت دلار در کشور و تثبیت قیمت طلا در بازارهای جهانی اشاره نمود. البته هرچند عدد قیمتی سکه با رسیدن به بالای ۱۰ میلیون تومان رکورد جدیدی را به ثبت رسانده است اما نوسانات سال های قبل آن نشان می دهد که سکه در همان مسیر قبلی با جهش های کوتاه مدت به سمت بالا در حال حرکت است و نرخ رشد آن نیز به درصد دستخوش تغییرات زیادی نشده است.
نکاتی کاربردی برای سرمایه گذاری در سکه
در این بخش قصد داریم تا برخی از کاربردی ترین نکات سرمایه گذاری در سکه را در بازار ایران با هم مرور کنیم.
- به جای خرید فیزیکی سکه از بازار بورس سکه بخریم
یکی از مزیت های بزرگ بازار بورس برای کاربران امکان خرید اوراق سکه به جای سکه فیزیکی است. با این روش دیگر نیازی به نگهداری سکه ها هم نخواهید داشت و امکان تقلب و کلاه برداری نیز در آن وجود ندارد. برای این کار با ورود به پلتفرم های معاملات بورسی نمادهای سکه را جستجو کرده و اقدام به خرید کنید. سازوکار خریدوفروش و قیمت گذاری سکه ها در بازار بورس دقیقاً بر اساس میزان عرضه و تقاضا است.
- از بورس کالا می توانید در بازار آتی سکه وارد معاملات و سرمایه گذاری سکه شوید
بازار آتی سکه بازاری کاملاً دیجیتال و مدرن است که با ورود به این بازار می توانید در کنار حرفه ای ترین سرمایه گذاران اقدام به خرید و فروش سکه نمایید. در این بازار هم به جای خرید فیزیکی سکه اوراق سهام سکه را خریداری کرده و با نوسان قیمت می توانید آنها را به فروش برسانید. پشتوانه این برگه های سهام، سکه های فیزیکی واقعی است که در صورت تمایل و عدم فروش آنها می توانید سکه ها را تحویل بگیرید.
- قیمت لحظه ای سکه
معامله گران برای اطلاع از قیمت لحظه ای سکه می توانند از طریق موبایل یا شماره ثابت با تلفن گویای ۰۲۱۵۱۰۴۲۵۵۵ تماس گرفته و اطلاعات خود را در لحظه به روز نمایند. البته کاربران بایستی در نظر داشته باشند که برای اطلاع از مظنه طلا باید از صرافی های محل سکونت خود استفاده کنند. زیرا در طول روز مظنه قیمت طلا در شهرستان ها برحسب میزان تقاضا و عرضه تفاوت های کمی خواهد داشت.
- حتماً با اصطلاحات بازار سکه آشنا شوید
ورود به بازار سرمایه گذاری در سکه بدون اطلاع از قواعد و اصطلاحات آن ریسک کار را بالا خواهد برد. اصلاحات مانند سکه فردایی، طرح جدید، طرح قدیم و … اصلاحات رایجی هستند که دائماً با آنها سروکار خواهید داشت.
خلاصه مقاله
در این مقاله به تبیین روش های سرمایه گذاری در سکه پرداختیم و ریسک ها و جذابیت های این بازار را با هم مرور نمودیم. در ادامه اصولی را ذکرکردیم که رعایت آن توسط کاربر می تواند منجر به سرمایه گذاری مطمئن تر برای وی خواهد شد. بازار سکه در ایران بازار بسیار جذابی است که هم ریسک با خود به همراه دارد و هم سود.
