در هنگام محاسبه و بررسی سهم ها ، اکثر سرمایه گذاران با شاخص های بنیادی مانند نسبت ( Price to earnings ratio)P/E ، ارزش بعد از استهلاک ( دارایی شرکت)، نسبت ( Price to book)P/B و نسبت PEG آشنا هستند. به علاوه، سرمایه گذارانی که اهمیت ایجاد نقدینگی را می دانند، از صورت حساب های جریان نقدی شرکت در تحلیل های بنیادی استفاده می کنند. آن ها می دانند که چنین صورت حساب هایی وضعیت بهتری از عملکردهای شرکت ارائه می دهند. اگرچه اندکی از مردم به میزان جریانات نقدی در مقایسه با ارزش کمپانی توجه می کنند، اما بازده جریان نقدی آزاد نسبت به P/E شاخص بهتری است.
جریان نقدی آزاد چیست؟
نقدینگی در حساب بانکی چیزی است که همه ی شرکت ها مشتاق به دست آوردن آن هستند. سرمایه گذاران علاقه مند هستند تا بدانند که شرکت چه مقدار نقدینگی در حساب بانکی خود دارد. زیرا این عدد عملکرد واقعی یک شرکت را نمایش می دهد. پنهان کردن مشکلات یک شرکت ازجمله عدم مدیریت مالی در صورت حساب های نقدی شرکت کار پیچیده ای است.
جریان نقد، اندازه گیری میزان ورودی و خروجی نقدینگی از حساب بانکی یک شرکت است. جریان نقدی آزاد زیرمجموعه جریان نقدی، میزان نقدینگی باقی مانده برای شرکت پس از پرداخت تمام هزینه های شرکت و هزینه های سرمایه گذاری در شرکت را نشان می دهد. شما سریعاً می توانید میزان جریان نقدی آزاد یک شرکت را از طریق صورت حساب های جریان نقد محاسبه کنید. از مجموع نقدینگی ایجادشده توسط عملیات شرکت شروع کنید. سپس مقدار هزینه های سرمایه گذاری در کمپانی را از بخش جریان نقدی سرمایه گذاری پیدا کنید. سپس میزان هزینه های سرمایه گذاری را از مجموع نقدینگی عملیاتی کم کنید تا به جریان نقدی آزاد برسید.
زمان که جریان نقدی آزاد مثبت است، نشان دهنده ی این است که این شرکت نقدینگی بیشتری نسبت به آنچه برای اجرای کسب وکار و سرمایه گذاری مجدد در شرکت خرج می کند، ایجاد می کند. این شرکت قادر است تا خود را ازنظر مالی تأمین کند و پتانسیل زیادی برای رشد بیشتر در آینده دارد. جریان نقدی آزاد منفی نشان می دهد که شرکت توانایی تولید نقدینگی کافی برای تأمین کسب وکار خود را ندارد. هرچند، شرکت های کوچک جریان نقدی آزاد مثبت ندارند ازآنجایی که بر روی رشد سریع خود سرمایه گذاری می کنند تا سرمایه خود را افزایش دهند.
جریان نقدی آزاد مانند درآمد برای یک شرکت است، بدون اینکه احتیاج به تغییراتی در صورت سود و زیان( income statement) داشته باشد. درنتیجه، شما می توانید از جریان نقدی آزاد استفاده کنید تا عملکرد یک شرکت را اندازه گیری کنید به همان صورتی که درآمد خالص آن را بررسی می کنید. ( هرچند جریان نقدی آزاد با جریان نقدی خالص ( net cash flow)برابر نیست).
جریان نقدی آزاد میزان نقدینگی موجود برای سهامداران است. جریان نقدی خالص میزان سودی است که شرکت با تمام هزینه های پرداختی جاری دارد، بدون در نظر گرفتن وام های طولانی مدت یا صورت حساب ها. شرکتی که جریان نقدی خالص مثبتی دارد، هزینه های فعالیت های جاری را نیز می تواند پرداخت کند و مشکلی از آن بابت ندارد. اما توانایی پرداخت هزینه ها طولانی مدت را ندارد. پس نمی تواند همواره معیار دقیقی برای محاسبه ی پیشرفت شرکت و یا موفقیت آن باشد. نسبت P/E ، میزان درآمد خالص سالانه ی هر سهم عادی را اندازه گیری می کند. هرچند صورت حساب جریان نقدی مقیاس بهتری برای مقایسه عملکرد شرکت نسبت به صورتحساب سود و زیان است.
محاسبه جریان نقد آزاد شرکت
آیا یک ابزار محاسباتی قابل مقایسه برای نسبت P/E وجود دارد که از صورتحساب جریان نقدی استفاده کند؟ خوشبختانه، بله. ما می توانیم از جریان نقدی آزاد و تقسیم آن بر ارزش بازاری شرکت به عنوان یک نشانگر قابل اعتمادتر استفاده کنیم. گفته می شود که بازده جریان نقدی آزاد، به سرمایه گذاران راه دیگری برای اندازه گیری ارزش کمپانی می دهد که قابل مقایسه با P/E است. ازآنجایی که این محاسبه، از جریان نقدی آزاد استفاده می کند، بازده جریان نقدی آزاد اندازه گیری بهتری از عملکرد شرکت فراهم می کند.
معمول ترین راه برای محاسبه بازده جریان نقدی آزاد استفاده از ارزش بازار به عنوان شاخص سهام است. ارزش بازار معیار در دسترسی است که می توان آن را از فرمول زیر تعیین کرد:
راه دیگر محاسبه ی بازده جریان نقدی آزاد استفاده از ارزش اقتصادی به عنوان شاخصی از سهام است. برای بسیاری از افراد، ارزش اقتصادی معیار قابل اعتمادتری از ارزش یک کمپانی است. زیرا شامل وام، ارزش و یا سهم پیشنهادی و سودهای جزئی است. اما شامل نقدینگی و معادل های نقدینگی نمی شود. فرمول آن به صورت زیر است :
هر دو روش برای سرمایه گذاران روش های ارزشمندی هستند. استفاده از ارزش بازار معادل با نسبت P/E است. ارزش اقتصادی شرایطی را فراهم می کند تا شرکت ها در صنعت های مختلف و کمپانی ها با ساختارهای سرمایه ای متفاوت، مقایسه شوند. برای آسان تر کردن مقایسه نسبت P/E ، برخی از سرمایه گذاران بازده جریان نقدی آزاد را معکوس می کنند و فرمولی از ارزش بازار یا ارزش اقتصادی نسبت به جریان نقدی می سازند.
استفاده از بازده جریان نقدی آزاد
به عنوان مثال، جدول زیر بازده جریان نقدی آزاد چهار شرکت و نسبت های P/E آن ها در سال ۲۰۰۹ را نمایش می دهد. شرکت اپل نسبت P/E بالایی را به دلیل انتظارات رشد بالای شرکت به خود اختصاص داده است. شرکت ژنرال الکتریک (GE) دارای نسبت P/E ضعیف بود که یک سناریوی رشد کُند را نشان داد. مقایسه عملکرد بازده جریان نقدی آزاد اپل و ژنرال الکتریک با استفاده از ارزش بازار نشان داد که GE در این زمان پتانسیل بالقوه بیشتری را ارائه می دهد. دلیل اصلی این تفاوت میزان بدهی که شرکت ژنرال الکتریک در این زمان، به خصوص ازنظر مالی داشته است می تواند باشد. هم چنین شرکت اپل در این مقایسه بدهی نداشته است. اگر شما ارزش اقتصادی را جایگزین ارزش بازار کنید، اپل گزینه ی بهتری خواهدشد.
از راه مقایسه ی چهار شرکت با در نظر گرفتن ارزش اقتصادی، به این نتیجه می رسیم که شرکت CISCO در بالاترین نقطه جدول با بیشترین بازده جریان نقدی آزاد قرار دارد. در آخر اگر شرکت FLOUR نسبت P/E پایینی دارد، بعد از نگاه کردن و در نظر گرفتن بازده جریان نقدی آزاد شرکت گزینه ی مناسبی برای سرمایه گذاری به نظر می رسد.
عملکرد جریان پول نقد
اگرچه معمولاً در ارزیابی شرکت ها این معیار استفاده نمی شود، اما عملکرد جریان پول نقد یک متغیر است. یک محاسبه در تحلیل بنیادی است که جریان نقدی آزاد طولانی مدت یک شرکت را با نقدینگی خود در طول یک دوره مشابه مقایسه می کند. عملکرد جریان نقدی را می توان برای تعیین کردن مدت زمان لازم برای خرید و سوددهی و ارزش گذاری یک شرکت مورداستفاده قرار داد. این مسئله به روش های زیر محاسبه می شود.
میانگین جریان نقدی آزاد : { (سرمایه گذاری در اوراق بهادار + ( قیمت سهام) – (بدهی ها)} – { دارایی های جاری – موجودی نقد } که معمولاً در ارزیابی شرکت ها استفاده نمی شود.
برای اینکه ببینیم یک سرمایه گذاری ارزشمند است یا نه ممکن است تحلیلگر داده های ده ساله LACFYY را در یک ماه بررسی کند و آن را با عملکرد ده ساله ی اسنادخزانه مقایسه کند. هرچند تفاوت بین این دو بازدهی LAFCY و Treasury کمتر باشد، سرمایه گذاری کمتر موردتوجه قرار می گیرد.
سخن پایانی
بازده جریان نقدی آزاد به سرمایه گذاران و سهامداران راه محاسباتی بهتری برای عملکردهای بنیادی شرکت نسبت به P/E مطرح می کند. سرمایه گذارانی که می خواهند از بهترین نشانگر بنیادی استفاده کنند باید بازده جریان نقدی آزاد را به لیست محاسبات مالی خود اضافه کنند. البته نباید فقط به یک محاسبه پایبند بود. هرچند جریان نقدی آزاد و مقدار آن ازجمله مهم ترین راه برای ارزش گذاری وضعیت مالی یک شرکت است.
