Lines_Background
وبینار آنلاین خانه‌سرمایه
00روز
00ساعت
00دقیقه
00ثانیه
ثبت‌نام رایگان
لوگو خانه سرمایهآموزش ترید از صفر صفر

پول و ارز

dollar-prediction
تحلیل دلار و پیش بینی قیمت (فروردین 1403)

برای درک بهتر نوسانات قیمت دلار نیاز به دانستن فرضیات اقتصادی است تحت این شرایط ارتباط گیری افراد با نوسانات ارز بسیار بیشتر می‌شود. به طور کلی، تورم و نقدینگی دو متغیر اقتصادی مهم هستند که رابطه پیچیده‌ای با یکدیگر دارند و تأثیر متقابلی بر یکدیگر دارند که تحت تأثیر عوامل متعددی می‌تواند قرار بگیرد.

  1. تورم و افزایش نقدینگی: یکی از نظریات درباره رابطه تورم و نقدینگی این است که افزایش نقدینگی (پول در گردش) ممکن است باعث افزایش تورم شود. وقتی که میزان پول در گردش در اقتصاد افزایش می‌یابد ولی تولید کالا و خدمات به همان نسبت افزایش نیابد، این افزایش نقدینگی می‌تواند به افزایش قیمت‌ها منجر شود.
  2. علل افزایش نقدینگی: افزایش نقدینگی معمولاً به دلیل چاپ پول توسط بانک مرکزی، افزایش وام‌های بانکی، یا حتی افزایش درآمد مردم (به طور مثال از طریق تحقق درآمد نفتی در کشورهای صادرکننده نفت) اتفاق می‌افتد.
  3. تورم و نقدینگی: تورم ممکن است نتیجه افزایش نقدینگی باشد، اما این امر همیشه رخ نمی‌دهد. تورم نه تنها به افزایش نقدینگی بستگی ندارد بلکه به عوامل دیگری نیز وابسته است، از جمله تقاضا و عرضه، هزینه کارگری، تولید کالاها و خدمات، وضعیت بازار کار، سیاست‌های پولی و مالی، و شرایط اقتصادی و اجتماعی داخلی و خارجی.
  4. مداخله‌های سیاست‌گذاری: برای کنترل تورم و نقدینگی، بانک مرکزی‌ها و دولت‌ها از سیاست‌های مختلفی مانند تغییر نرخ بهره، تغییر نرخ تبادل ارز، کنترل تولید پول، و سیاست‌های مالی و مالیاتی استفاده می‌کنند.

همان‌طور که در 4 مورود بالا هم اشاره شد نقدینگی روابط تنگاتنگی با تورم دارد و افزایش بدون کنترل نقدینگی ئر شرایطی که نرخ رشدی در توولید ایجاد نشود باعث ایجاد یک تورم پایدار می‌شود.

در کشور ایران به طور متوسط طی سه دهه گذشته افزایش 27% ای نقدینگی را داشتیم. این نرخ نقدینگی در شرایطی شکل گرفته که به طور متوسط طی 3 دهه نرخ رشد اقتصادی کمتر از 2% بوده است!

فکر می‌کنم تا همین جای مطلب یک دید کلی بر اوضاع اقتصادی ایران پیدا کرده باشید. اما این پایان کار نیست و برای بررسی روند قیمتی دلار بهتر است ادامه مطالب را هم دنبال کنید.

نوسانات دلار

تاثیرپذیری اقتصاد از تورم

کشور ایران یک کشور با اقتصاد بانک محور است که تا عمده درآمدش مانند همه‌ی کشورهای نفتی، از محل صادرات مواد خام (نفت – گاز و میعانات گازی) است. در این ارز خارجی وارد کشور می‌شود که دولت برای تامین مصارف خودش از آن استفاده می‌کند. در شرایط نرمال یک کشور می‌تواند با کنترل رشد جمعیت، و نرخ بیکاری از نقدینگی ایجاد شده استفاده ببرد ولی در شرایط غیرنرمال مانند تحریم تقاضا و عرضه و زیرساخت‌های این‌گونه کشورها دچار شوک‌های اقتصادی خطرناکی می‌شود که کشور ایران هم دقیقا دچار این شوک شده است. وقتی محدودیت در تامین منابع به دلیل بحران‌های سیاسی، اقتصادی و یا طبیعی ایجاد می‌شود کاهش عرضه باعث متورم شدن قیمت ها می‌شود.

قیمت دلار در ایران به دلایل متعددی مهم است. برخی از این دلایل عبارتند از:

  1. تأثیر بر قیمت کالاها و خدمات: ارزش دلار به عنوان یک ارز معاملاتی بین‌المللی، تأثیر مستقیمی بر قیمت کالاها و خدمات داخلی دارد. افزایش قیمت دلار معمولاً منجر به افزایش قیمت کالاها و خدمات در بازار داخلی می‌شود.
  2. تأثیر بر قیمت محصولات وارداتی: ایران وابسته به واردات بسیاری از کالاها و مواد اولیه است، از جمله محصولات غذایی، داروها، و مواد اولیه صنایع مختلف. افزایش قیمت دلار می‌تواند منجر به افزایش قیمت محصولات وارداتی شود.
  3. تأثیر بر تورم: نرخ تورم به طور مستقیم با نرخ ارز مرتبط است. افزایش قیمت دلار ممکن است منجر به افزایش تورم و کاهش ارزش پول محلی شود.
  4. تأثیر بر معیشت افراد: افزایش قیمت دلار می‌تواند به دلیل کاهش ارزش پول محلی، زندگی روزمره افراد را تحت فشار قرار دهد و هزینه زندگی را بالا ببرد.
  5. تأثیر بر صادرات و درآمد ارزی: قیمت دلار تأثیر مستقیمی بر درآمد ارزی کشور از صادرات دارد. افزایش قیمت دلار می‌تواند باعث افزایش درآمد ارزی از صادرات شود.

به طور کلی، قیمت دلار یکی از شاخص‌های اقتصادی مهم است که بر تعادل اقتصادی و زندگی روزمره افراد تأثیر می‌گذارد.

بنابراین با علم بر درک مطالبی که با هم تا به اینجا بررسی کردیم، رشد سالانه دلار با توجه به رشد دیگر پارامترهای پولی یک امر طبیعی است و اگر این رشد به صورت مقطعی توسط سیاست‌های مختلف کنترل شود صرفا یک وقفه در افزایش آن ایجاد کرده که اتفاقا باعث جهش بیشتر قیمت‌ها می‌شود. درست مانند اواخر سال 1397!

روش‌های پیش‌بینی قیمت دلار

از آنجایی که قیمت دلار یک پارامتر تاثیرگذار بر اقتصاد ایران است که می‌توان تاثیرش را در تجارت خارجی، موجودی ارزی بانک‌ مرکزی و همینطور سرمایه‌گذاری ها به صورت محسوس مشاهده کنیم. اگر سرمایه‌گذاران بتوانند یک بازه قیمتی را برای ارزش دلار در ابتدا و انتهای هر سال مشخص کنند، برای ارزش‌گذاری ها و کسب بازدهی موردانتطارشان دقیق‌تر و هوشمندانه تر عمل خواهند کرد.

  • نرخ دلار با استفاده از تورم ریالی:
    این روش که مرسوم ترین روش تعیین ارزش قیمت دلار در هر کشور است، ارزش دلار را از منظر نرخ تورم می‌بیند به این صورت که نرخ تورم در کشور A  را از کشور آمریکا کم می‌کنند و انتظار دارند بر اساس قیمت پایه سال قبل ، قیمت دلار برای انتهای سال محاسبه می‌شود.
    تورم ایران در دی ماه 1402: 43.6%
    تورم آمریکا 3.1% : Jan 2024
    تفاضل : 40.5%
    قیمت دلار انتهای سال 1401 : 45000 تومان
    ارزش دلار تا انتهای سال 1402 : 63.225 تومان
  • نرخ دلار با برابری نرخ درهم امارات:
    با استفاده از نرخ برابری درهم امارات به دلار آمریکا و ریال ایران نیز می‌شود ارزش دلار را بدست آورد. برای این کار کافیست وارد سایت ORG و از بخش نرخ ارزها عددی که برای نرخ درهم امارات مشاهده می‌کنید را در 3.67 که نرخ برابری دلار به درهم امارات هست ضرب کنید.
    28 بهمن 1402 : نرخ درهم امارات در بازار آزاد = 15300 تومان
    قیمت تعینی با نرخ برابری: 56200 تومان
  • تعیین قیمت با نرخ سکه امامی:
    با توجه به اینکه سکه دارای یک ارزش ذاتی است و نقدشوندگی مطلوبی در بازار دارد و همواره یکی از گزینه‌های سرمایه گذاری برای سرمایه‌گذران بوده با استفاده از قیمت روز این دارایی می‌توان از نوسانات دلار با اطلاع شد.
    نرخ روز تابلو سکه امامی 28 بهمن 1402: 000/932/32 تومان
    قیمت انس جهانی طلا: 2013 دلار
    وزن سکه امامی: 8.133 گرم
    نرخ تبدیل انس به گرم: 31.1034
    فرمول ارزش سکه امامی:

فرمول سکه

نرخ دلار در معاملات سکه امامی : 252,68 تومان

  • تعیین قیمت با نرخ طلای 18 عیار:

روش محاسبات در این شرایط هم تقریبا مشابه روش سکه است با کمی تفاوت در فرمول محاسباتی.
نرخ روز تابلو طلا 28 بهمن 1402: 2.784.000 تومان

قیمت انس جهانی طلا : 2013 دلار

نرخ تبدیل انس به گرم : 31.1034

فرمول ارزش طلای 18 عیار :

فرمول طلا

نرخ دلار در معاملات طلا : 360,57 تومان

تحلیل نهایی و نتیجه گیری

با توجه به بررسی‌های انجام شده برآورد ارزش دلار ما برای انتهای سال 1402 از 57 هزار تا 63 هزار تومان است و قیمت دلار در بازار آزاد در حال حاضر حوالی 55000 تومان در حال معامله‌است می‌توان در نظر گرفت قیمت حول ارزش در حال معامله‌است و با توجه به انتخابات مجلس پیش رو و از طرفی سیاست های بانک مرکزی که در هفته‌های گذشته خودش را در نرخ سود سپرده ها نشان داد، به صورتی که نرخ سود سپرده از 23% به 30% در شرایط خاص رسیده است می‌تواند ترمز موقتی باشد برای حرکت دلار و انتظار داشته باشیم تا انتهای سال دلار در حوالی 57-60 هزار تومان نوسان کند.

ادامه مطلب
dollar-smile-theory
تئوری لبخند دلار چیست؟ + آشنایی با نحوه عملکرد آن

تئوری لبخند دلار یک نظریه مالی معروف است که توسط یک کارشناس اقتصادی تبین شده و به توصیف رفتار اقتصادی و مالی مرتبط با دلار آمریکا در داخل و خارج از این کشور می پردازد. به صورت کلی این نظریه به متغیرهای مختلفی اشاره می کند که وضعیت اقتصادی و قیمت دلار را داخل و خارج آمریکا تحت تاثیر قرار می دهند. با توجه به تغییرات در این متغیرها رفتار دلار به شکل یک “لبخند” شکل می گیرد. این نظریه به ویژه در شرایط بحران های اقتصادی مورد توجه قرار می گیرد.

تئوری لبخند دلار چیست؟

نظریه “لبخند دلار” به این مفهوم اشاره دارد که دلار آمریکا در دوره های افت شرایط اقتصادی و تنش های مالی در داخل این کشور، به عنوان یک ارز محافظه کارانه و ابزار مقاومت در برابر ریسک عمل می کند. نظریه لبخند دلار می گوید که وقتی اقتصاد آمریکا قوی و پر رونق است، سرمایه گذاران به طور فزاینده ای روی دارایی های همچون دلار یا اوراق قرضه آمریکا سرمایه گذاری می کنند و به این ترتیب ارزش دلار بالا می رود. اما در شرایط عدم اطمینان هم سرمایه گذاران به سمت دلار آمریکا و دارایی های مطمئن تر در این حوزه هجوم می آورند و ارزش دلار آمریکا باز هم صعودی می شود. اما اگر در این شرایط بازار سهام آمریکا تلاش کند که در مقایسه با سایر بازارها عملکرد بهتری داشته باشد، ممکن است دلار آمریکا ارزش خود را از دست بدهد، چراکه سرمایه گذاران به دارایی های پرریسک و با عملکرد بهتر سوق داده می شوند. مجموع این سه حالت در کنار هم سناریوهایی محسوب می شود که نظریه لبخند دلار را در بازار فارکس شکل داده اند. این نظریه به صورت کلی در مورد دو نوع دلار آمریکا حرف می زند:

نظریه لبخند دلار

  • دلار داخلی: افزایش یا کاهش ارزش سرمایه گذاری روی این دلار به تغییرات اقتصادی داخلی ایالات متحده و بازدهی آن در داخل این کشور وابسته است.
  • دلار بین المللی: این دلار به عنوان ارز در معاملات جهانی مورد استفاده قرار می گیرد و نقش چشمگیری در تجارت جهانی و خرید اوراق قرضه دولتی آمریکا دارد. بسیاری از سرمایه گذاران و معامله گران به دلیل پایین بودن نرخ ریسک این ارز در بازارهای جهانی به سراغ آن می روند.

تاریخچه “نظریه لبخند دلار”

نظریه لبخند دلار در اواخر دهه 1990 توسط استیون جن، کارشناس سابق اقتصاد در صندوق بین المللی پول و بانک مورگان استنلی تبیین شده است. این نظریه به طور مستقیم در مورد دو نوع دلار آمریکا صحبت می زند و از سه سناریوی اصلی شکل گرفته است. در شرایط کنونی رشد قوی اقتصاد آمریکا، جذب سرمایه گذار و بازدهی بالا در اوراق قرضه دولتی آمریکا باعث تقویت ارزش دلار این کشور شده و این ارز را به یک گزینه مناسب برای سرمایه گذاری تبدیل کرده است. استیفن جن که قبلا در صندوق بین المللی پول و بانک مرکزی انگلستان کار کرده بود، نظریه “لبخند دلار” را در اوایل دهه 1990 ابداع کرد. او این نظریه را برای توضیح ارتباط معکوس بین ارزش دلار آمریکا و وضعیت اقتصادی جهانی مطرح کرده است. این نظریه به مرور زمان به عنوان یک مفهوم مهم در اقتصاد و مالیات شناخته شد. تحلیلگران مالی و اقتصاددانان از این نظریه برای پیش بینی تغییرات در ارزش دلار آمریکا و تاثیرات آن بر بازارهای مالی و اقتصاد جهانی استفاده می کنند.

تاریخچه لبخند دلار

سناریوهای لبخند دلاری

همان طور که در بخش های قبل هم اشاره کردیم، نظریه لبخند دلار یک تئوری جدید در اقتصاد جهانی محسوب می شود که از سه سناریو شکل گرفته است. هر یک از این سناریوها دلایل افت و خیز قیمت دلار و اهمیت سرمایه گذاری روی این ارز را بیان می کند. به صورت کلی سه سناریوری لبخند دلار در سه حالت زیر اتفاق می افتند:

اول: دلار به دلیل ریسک گریزی تقویت می شود

کسانی که در شرایط بحرانی اقتصادی به دنبال یک سرمایه گذاری کم ریسک هستند، بدون شک به سراغ دلار آمریکا می روند. در واقع اغلب سرمایه گذاران این بازار اعتقاد دارند که دلار یکی از بهترین گزینه ها برای سرمایه گذاری بدون ریسک و با سود دائمی است. این باور در بین معامله گران و سرمایه گذاران سبب شده تا ارزش دلار آمریکا افزایش یابد و در بازارهای جهانی حتی در شرایطی که اقتصاد داخلی این کشور روند مطلوبی ندارد، در حال رشد و صعودی باشد. تئوری لبخند دلاردر بخش اول نشان می دهد که در شرایط اقتصاد جهانی نامطمئن، سرمایه گذاران به دلار آمریکا و ارزهای امن همچون ین ژاپن روی می آورند. این موضوع به صورت مستقیم روی ارزش دلار آمریکا تاثیر گذاشته و موجب تقویت آن می شود.

سناریوهای مختلف دلار

دوم: دلار آمریکا به دلیل اقتصاد ضعیف به پایین ترین سطح کاهش می یابد

ضعیف شدن شرایط اقتصادی بازار آمریکا در داخل این کشور و افزایش ارزش بازار بورس در آمریکا می تواند به صورت مستقیم روی ارزش جهانی این ارز تاثیر منفی بگذارد و قیمت دلار را کاهش دهد. در واقع اگر بورس آمریکا رونق بگیرد، قیمت ارز در این کشور افت کرده و تقاضا برای خرید آن کاهش می یابد که نتیجه این موضوع بخش دوم تئوری لبخند دلار یعنی افت قیمت این ارز است. در قسمت پایین لبخند وقتی اقتصاد ایالات متحده نزولی می شود و بدهی دولت کاهش می یابد، دلار به سمت پایین ترین نقطه خود فرود حرکت کرده و ارزش آن کم می شود. علاوه بر این احتمال کاهش نرخ بهره هم می تواند ارزش دلار را کاهش دهد. در شرایطی که تقاضا برای دلار کاهش یافته، انگیزه برای خرید و نگهداری دلار آن کم می شود و قیمت دلار افت چشمگیری پیدا می کند. به عبارت دیگر در دنیای مالی همه چیز نسبی و ممکن است در یک لحظه مورد تغییر قرار گیرد.

سوم: دلار به دلیل رشد اقتصادی تقویت می شود

در شرایطی که اقتصاد داخلی آمریکا رونق بگیرد و بورس این کشور کاهشی باشد، قسمت سوم نظریه لبخند دلار اتفاق می افتد و قیمت این ارز افزایش می یابد. نظریه “لبخند دلار” تاکید دارد که در زمان های رشد اقتصادی و بهبود نشانه های اقتصادی ایالات متحده، دلار هم به دلیل خوش بینی ها ارتقاء می یابد. وقتی اقتصاد جهانی و اقتصاد آمریکا از رکود خارج می شود، افزایش انتظارات نسبت به نرخ بهره و رشد اقتصادی، بازار دلار را به رونق می اندازد. به عبارت دیگر وقتی ایالات متحده از رشد اقتصادی قوی تری بهره مند می شود، لبخند دلار اتفاق می افتد.

رشد دلار

نحوه عملکرد نظریه لبخند دلار

نظریه لبخند دلار ممکن است برای توضیح و یا پیش بینی نوسانات ارزش دلار آمریکا در مواقع مختلف مورد استفاده قرار گیرد. از این نظریه معمولا به عنوان یک ابزار مفید برای تحلیل اتفاقات در بازارهای مالی و اقتصاد جهانی به استفاده می شود. نظریه لبخند دلار همچنین تاثیر مهمی در تصمیم گیری های مالیاتی دولت ها دارد. موفقیت و شکست در اجرای سیاست های مالیاتی می تواند به شدت به ارزش دلار آمریکا و تاثیرات آن بر اقتصاد جهانی مرتبط باشد. تئوری لبخند دلار نشان می دهد که ارزش دلار آمریکا در سیکل های مختلف اقتصادی تقویت می شود و افزایش زیرساخت های دیجیتال و ارزهای پایدار می توانند نقش بزرگی در این تجدید حیات دلار ایفا کنند. این موضوع در کشورهایی همچون ایران که دسترسی به خدمات بانکی جهانی در آنها مقدور نیست، بیشتر از سایر کشورها خود را نشان می دهد.

عملکرد دلار

آیا این نظریه درست است؟

نظریه لبخند دلار یک مدل ساده و توضیحی برای تبیین تاثیر عوامل اقتصادی بر ارزش دلار آمریکا است که برخی جوانب آن در مواقعی به واقعیت پیوسته است ولی نمی توان به صورت دائمی از آن استفاده کرد. زیرا عوامل اقتصادی و مالی بسیار پیچیده هستند و تاثیرات بسیاری می توانند داشته باشند و نظریه لبخند دلار تنها یکی از عواملی است که بر ارزش این ارز تاثیر می گذارد. اگر اقتصاد ایالات متحده رشد قوی داشته و انتظارات برای افزایش نرخ بهره و رشد اقتصادی مثبت باشد، دلار معمولاً قوی تر خواهد بود. از طرف دیگر در مواقع عدم اطمینانی و وحشت در بازارها، سرمایه گذاران به دلار به عنوان یک پناهگاه امن می پندارند و ارزش آن افزایش می یابد.

اصطلاحات لبخند دلاری

لبخند دلاری (Dollar Smile) نام یک مفهوم مالی جدید در دنیای اقتصاد است که به تغییرات ارزش دلار آمریکا در واکنش به شرایط اقتصادی جهانی و اقتصاد آمریکا اشاره دارد. این اصطلاح از سه قسمت تشکیل شده و به توصیف تغییرات و حرکات دلار در طول زمان بر اساس این شرایط می پردازد:

  • بخش لبخند: این بخش نمایانگر زمانی است که ارزش دلار آمریکا بالا می رود، این اتفاق زمانی رخ می دهد که اقتصاد آمریکا رشد قوی داشته و سرمایه گذاران سراغ دارایی های آمریکایی می روند. در این مرحله دلار به عنوان یک ارز “پناهگاه” به شمار می آید و ارزش آن افزایش می یابد.
  • بخش پایین ترین نقطه: این بخش به تحولات بیرونی اشاره دارد که باعث ضعیف شدن دلار می شوند. این تغییرات ممکن است از شوک های اقتصادی در داخل یا خارج از آمریکا ناشی شوند و به ترس سرمایه گذاران منجر شوند.
  • بخش دیگر لبخند: این بخش دوم افزایش ارزش دلار را نمایانگر می شود و در زمانی رخ می دهد که اقتصاد آمریکا در حال افت است ولی سرمایه گذاران به دلیل شرایط جهانی باز هم به سراغ این ارز کم ریسک می روند. این بخش به توسعه و بهبود اقتصادی اشاره دارد که باعث افزایش ارزش دلار و افزایش اعتماد سرمایه گذاران می شود.

سخن پایانی

نظریه “لبخند دلار” یک مفهوم مهم در اقتصاد و مالیات است که به تحلیل ارتباط بین ارزش دلار آمریکا و شرایط اقتصادی و مالی جهانی می پردازد. این اصطلاح برای توصیف و پیش بینی تغییرات ارزش دلار و رفتار بازارها به کار می رود و نشان دهنده تناقض ها و متغیرهای مختلفی است که در تاثیر اقتصاد آمریکا بر دلار دیده می شود. براساس این تئوری دلار آمریکا در دو سو متفاوت تقویت می شود، نظریه لبخند دلار می تواند به سرمایه گذاران و معامله گران در پیش بینی جهت حرکت دلار و جفت ارزها کمک کند. این تئوری در واقع به تاثیرات چرخه ای و پویای اقتصادها و روند دلار آمریکا توجه دارد.

سوالات متداول

نظریه لبخند دلار یک مدل اقتصادی است که نشان می دهد چگونه ارزش دلار آمریکا در واکنش به شرایط اقتصادی تغییر می کند. این تئوری معتقد است که در دوره های رونق اقتصادی و بحران مالی، دلار تقویت می شود و در دوره های عدم اطمینان ارزش این ارز کاهش می یابد.

صحت نظریه لبخند دلار بستگی به تحلیل شرایط اقتصادی و اخبار جاری دارد. این تئوری ممکن است در برخی موارد توضیح دهنده تغییرات ارزش دلار باشد، اما احتمال ناکارآمد بودن آن هم دور از ذهن نیست.

عواملی که بر تغییرات دلار طبق نظریه لبخند دلار تأثیر می گذارند شامل شرایط اقتصادی جهانی، بازارهای مالی، سیاست های مالی و پولی، و انتظارات سرمایه گذاران می شوند.

نظریه لبخند دلار می تواند به سرمایه گذاران به عنوان یکی از عوامل مهم تحلیلی کمک کند. اما در تصمیم گیری های سرمایه گذاری، سایر عوامل نیز باید در نظر گرفته شوند و تنها اعتماد به این تئوری منطقی نیست.

ادامه مطلب
بریکس چیست و چه اهمیتی دارد؟ چرا ایران می‌خواهد عضو بریکس شود؟
بریکس چیست و چه اهمیتی دارد؟ چرا ایران می‌خواهد عضو بریکس شود؟

کشورهای اروپایی و همچنین ایالات متحده آمریکا در چند قرن اخیر قدرت اقتصادی و سیاسی در جهان بوده اند، اما اگر مطالعه ای کلی بر تاریخ پیدایش و فروپاشی قدرت ها در دوره های مختلف داشته باشید، نتیجه می گیرید هیچ کشوری تا ابد ابرقدرت جهان نخواهد بود. در شرایط کنونی کشورهای درحال توسعه که ظرفیت بالایی دارند، می توانند با تلاش و بالا بردن رشد اقتصادی خود در آینده به قطب های اقتصادی در جهان تبدیل شوند.

کشورهایی مانند چین، برزیل و روسیه از جمله کشورهایی هستند که با افزایش رشد اقتصادی خود توانسته اند در رتبه های بالا و در کنار کشورهای قدرتمند از لحاظ اقتصادی قرار بگیرند. اکنون کشورهای توسعه یافته که میزان رشد اقتصادی آن ها دورقمی است با یکدیگر پیمان بسته اند تا بتوانند بستر رشد خود و دیگر کشورها را فراهم کنند.

این پیمان که در میان کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی بسته شده است با نام بریکس شناخته می شود. ما در این مقاله این پیمان را به طور کامل بررسی خواهیم کرد.

بریکس چیست؟

بریکس اتحادیه ای فراقاره ای است که کشورهایی که اقتصادی با شتاب پیشرفت بالایی دارند در آن عضو هستند. کشورهای موجود در این اتحادیه همکاری هایی در امور مختلف دارند که از جمله آن ها می توان به فعالیت های تجاری، توسعه صنعتی، سرمایه گذاری، امنیت غذایی، تحقیق و توسعه و همچنین تبادلات فرهنگی و گردشگری اشاره کرد.

این اتحادیه از منظر اقتصادی دیدگاهی متفاوت از کشورهای اروپایی و ایالات متحده آمریکا دارد. در این ائتلاف باور بر این است که بهترین راه برای کسب منفعت روی آوردن به چندجانبه گرایی است. با این رویکرد شرایط برای اکثریت بهتر خواهد شد. گفتنی است نام بریکس (BRICS) از ابتدای نام کشورهای عضو این اتحادیه مشتق شده است. در ادامه لیست کشورهای عضو این اتحادیه را مشاهده خواهید کرد.

  • B (Brazil) برزیل
  • R (Russia) روسیه
  • I (India) هند
  • C (China) چین
  • S (South Africa) آفریقای جنوبی

کشورهای عضو BRICS با داشتن بیش از 3 میلیارد جمعیت (معادل حدودا 40 درصد جمعیت جهان) 30 درصد تولید ناخالص داخلی و سهم داشتن در 17 درصد مبادلات جهانی رقابت تنگاتنگی با 7 کشور صنعتی دنیا دارند. کشورهای اروپا و همچنین ایالات متحده آمریکا در این اتحادیه حضور ندارند.

از سوی دیگر این اتحادیه تمایل خود را برای پذیرفتن اعضای جدید که کشورهای در حال توسعه هستند نیز نشان داده است. ایران و آرژانتین از جمله کشورهایی هستند که تمایل خود به عضویت در این اتحادیه را نشان داده اند. نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که BRICS نه تنها در امور مالی و تجاری بلکه در امور سیاسی و برقراری صلح در جهان نیز تلاش هایی کرده است و برنامه هایی دارد.

بانک توسعه و ذخیره ارزی یکی از دستاوردهای اتحادیه برای کمک به کشورهای فقیر و تلاش برای رفع مشکلات سیاسی و اقتصادی ایجادشده براساس بحران های جهانی است.

تاریخچه و شکل گیری بریکس

وزیران کشورهای چین، هند، روسیه و برزیل در میانه شصت و یکمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد صحبت از راه اندازی این اتحادیه کردند و پس از آن با هدف تقویت و پیشبرد ایجاد این ائتلاف، 4 نشست دیگر در نقاط مختلف جهان برگزار کردند.

در سال 2009 اولین نشست در کشور روسیه و با حضور نمایندگانی از کشورهای برزیل، روسیه، چین و هند برگزار شد. بحث اصلی در این نشست اصلاح و بهبود سیستم های مالی، تجاری و به طورکلی توجه به مسائل اقتصادی بود. بنا بر باور این گروه نظام مالی جهان نیاز به تغییر داشت تا بتواند نظام مالی پایدار و مستحکمی باشد.

در این جلسه حتی از افت ارزش دلار نیز صحبت شد و نگرانی هایی که در پی این مشکل ممکن است جهان را در بر بگیرد بررسی شد. در نشست های بعد نیز صحبت های گفته شده گسترش یافت و مقدماتی برای عملی کردن آنچه به بحث گذاشته شده بود طرح شد.

در این نشست ها سعی شد با مشارکت کشورهای عضو ائتلاف، بتوان اهداف مطرح شده را به صورت کاربردی اجرا کرد؛ به صورتی که بتوان نتیجه آن را مشاهده کرد. نشست چهارم در تاریخ 21 ماه مارس سال 2011 و در دهلی نو در کشور هند برگزار شد.

ارائه پیشنهاد ایجاد بانک توسعه جنوب-جنوب، کم کردن وابستگی به کشورهای غربی (اروپا و ایالات متحده) و دلار، بالا بردن میزان تجارت در میان کشورهای عضو اتحادیه از جمله مهم ترین مسائل مطرح شده در نشست چهارم این اتحادیه بودند.

اهمیت بریکس

از زمانی که تولیدات در یک کشور بیش از نیاز جمعیت آن کشور شد، تجارت و مبادلات نقش مهم تری در سیاست ها و رابطه میان کشورها بازی کرده است. کشورهای توسعه یافته کالاها و خدمات متنوعی را در اختیار شهروندان خود قرار داده اند و این نیاز رفع شده و اشباع حتی در دیگر بخش های کشورهای توسعه یافته نیز به چشم می خورد.

در چنین شرایطی کشورهای توسعه یافته کالا و خدماتی را خواهند داشت که بازار مصرف ندارد و به همین دلیل به دنبال بازار مصرف کشورهای در حال توسعه خواهند بود. از سوی دیگر این کشورها به دلیل نبود پایه های اساسی برای تولید و همچنین سرمایه گذاری با مشکلاتی مواجه هستند، اما در میان کشورهای درحال توسعه برخی کشورها وجود دارند که میزان رشد اقتصادی آن ها با سرعت بالایی در حال افزایش است.

این کشورها با استفاده از تمام پتانسیل های سیاسی، اقتصادی و… توانسته اند از دیگر کشورهای در حال توسعه فاصله بگیرند و با عنوان کشورهای نوظهور شناخته شوند؛ برای مثال چین با به کار گرفتن تمام توان خود توانست از ژاپن و آلمان عبور کرده و پس از ایالات متحده آمریکا در رتبه دومین اقتصاد بزرگ در دنیا قرار گیرد و البته بسیاری معتقدند آینده دیدن چین در رتبه اول اقتصادی نیز دور از انتظار نیست.

اما این تنها چین نیست که رشد اقتصادی بالایی دارد، کشورهای برزیل، چین، هند و روسیه نیز با تلاش هایی که می کنند در حال صعود به رتبه های بالاتر و نزدیک تر شدن به کشورهای توسعه یافته هستند. همان طور که پیش از این نیز به آن اشاره کردیم جمعیت کشورهای عضو بریکس بیش از 40 درصد جمعیت جهان را به خود اختصاص داده است که این موضوع بازار تولید و مصرف این کشورها را نشان می دهد.

از طرف دیگر تمام کشورهای عضو BRICS منابع و پتانسیل های مختلف طبیعی دارند که می تواند سبب رشد کشور مربوط و همچنین اتحادیه شود؛ برای مثال روسیه منبع غنی از ذخایر نفت، گازو… را دارد، آفریقای جنوبی سرشار از طلاست و هر کدام از دیگر کشورهای عضو این ائتلاف منابع مخصوص خود را دارد که می تواند به تقویت اتحادیه کمک کند.

وسعت کشورهای عضو BRICS نیز یکی دیگر از نقاط قوت آن به حساب می آید و البته رشد بالای اقتصادی نیز از دیگر نقاط قوت این اتحادیه است، اما بد نیست بدانید این اتحادیه تنها بر مسائل اقتصادی متمرکز نیست؛ برای مثال این کشورها با انتشار مشترک اعلامیه هایی برای افزایش امنیت و صلح در فضا و نقاط مختلف جهان سعی در برقراری امنیت در جهان و همچنین فضا را دارند.

چرا عضویت ایران در بریکس مهم است؟

جمعیت بالای کشورهای عضو پیمان (بیش از 40 درصد جمعیت جهان)، منابع طبیعی و غیرطبیعی، میزان بالای تولید ناخالص داخلی و میزان مبادلات در کشورهای عضو اتحادیه بریکس در کنار نرخ رشد اقتصادی دورقمی، کشورهای عضو این اتحادیه را به یکی از قدرت ها و قطب های اقتصادی و سیاسی در جهان تبدیل خواهد کرد.

ریاست دوره ای اتحادیه در سال 2022 به کشور چین محول شود. در این زمان شاهد مطرح کردن نام جدیدی با نام بریکس پلاس (BRICS PLUS) بودیم؛ مجموعه ای از کشورهایی که این اتحادیه معتقد است با توجه به ظرفیت این کشورها، امکان همکاری اتحادیه با آن ها فراهم است.

در آخرین اجلاس سران این اتحادیه، آقای رئیسی به اجلاس بریکس پلاس دعوت شد و توانست در آن نشست سخنرانی داشته باشد. ایشان در این سخنرانی ظرفیت و پتانسیل بالای ایران برای عضویت در این ائتلاف را بیان کردند. از طرف دیگر حتی با عضو نبودن در این ائتلاف، کشورهایی مانند هند، چین و روسیه اهداف تجاری ایران هستند و آفریقا و آمریکای جنوبی نیز در رتبه بعدی اهمیت در این زمینه قرار می گیرند.

با توجه به تمام مسائل می توان گفت عضویت ایران در اتحادیه BRICS می تواند دروازه جدیدی برای رشد بیشتر کشور از لحاظ اقتصادی و سیاسی باز کند. با بررسی این موارد و همچنین با توجه به پتانسیل کشور می توان دریافت عضویت در BRICS تا چه میزان می تواند مشکلات موجود در کشور را با کمک این اتحادیه مرتفع کند.

در کنار تمام مواردی که به آن ها اشاره کردیم باید تحریم های سیاسی آمریکا علیه ایران را نیز به یاد داشته باشیم. درصورت عضویت در این اتحادیه که در تلاش برای کاهش وابستگی به غرب و دلار است، ایران می تواند شرایط بسیار بهتری را از لحاظ سیاسی و اقتصادی داشته باشد.

با عضویت در BRICS ایران می تواند از بانک توسعه نوین که بانکی چندملیتی است استفاده کند و از آن به عنوان جایگزین سوئیفت که از آن محروم است، بهره ببرد. در بخش بعد به اهداف و بخشی از دستاوردهای کشورهای عضو این ائتلاف اشاره کرده ایم.

اهداف کشورهای عضو بریکس

کشورهای عضو این اتحادیه با ظرفیت هایی که در بخش های متفاوت دارند می توانند در پیشبرد اهداف یکدیگر نقش داشته باشند و درواقع کاستی های خود را رفع کرده و از طرف دیگر با کمک نقطه قوت خود به پیشرفت دیگر کشورهای عضو و حتی دیگر کشورها کمک کنند. در حال حاضر بسیاری از کشورها از جمله ایران و آرژانتین با اهداف مختلف تمایل دارند عضو این اتحادیه باشند. در ادامه اهداف کشورهای فعلی در این اتحادیه را بررسی خواهیم کرد.

  • چین

چین (دومین اقتصاد بزرگ جهان و بزرگ ترین تولیدکننده کالا) اقتصادی نوظهور به شمار می آید که با سرعت فزاینده ای در حال رشد و پیشرفت است و همین موضوع سبب شده کشورهای غربی به خصوص ایالات متحده آمریکا در مقابل پیشرفت این کشور باشند.

با این حال چین برای پیروزی در این نبرد و تقابل با غرب به دنبال هم پیمانان و شرکایی است تا به کمک آن ها بتواند قدرت اقتصادی، سیاسی و… را از دست غرب بیرون بکشد. همان طور که پیش از این گفته شد در حال حاضر ایالات متحده آمریکا در رتبه اول و چین در رتبه دوم بزرگ ترین اقتصادهای جهان قرار دارند که با توجه به سرعت رشد اقتصاد چین و همچنین کمک گرفتن از این اتحادیه بعید نیست چین را در رتبه اول جهان ببینیم.

  • روسیه

پس از فروپاشی شوری سابق که دلیل آن عمدتاً اقتصادی بود، روسیه شرایط اقتصادی خوبی نداشت و در برابر غرب با مشکلات بسیاری مواجه بود، اما پس از مواجهه با مشکلات به مدت 10 سال و سپس مطرح شدن ائتلاف بریک (در ابتدا آفریقای جنوبی عضو این ائتلاف نبود و نام اتحادیه از ابتدای نام کشورهای عضو اتحادیه در آن زمان شکل گرفته بود) و سپس پیوستن روسیه به آن، به تدریج مشکلات اقتصادی کمرنگ شدند و روسیه توانست قدرت از دست رفته خود را تا حدودی بازگرداند.

همچنین روسیه به دلیل دارا بودن مقادیر قابل توجه از ذخایر ارزشمندی همچون طلا، نفت، گاز و همچنین داشتن شایستگی در امور مختلف دیگر خود را در عرصه بین المللی مطرح کرد و یکی از کشورهای قدرتمند در زمینه های مختلف در جهان شناخته شد.

روسیه به دلیل مسائل سیاسی که مهم ترین آن ها جنگ با اوکراین بود محدودیت های زیادی از جمله اخراج از گروه G8 را متحمل شد، اما این کشور با بودن در ائتلاف بریکس توانسته است نیاز خود به غرب را تا اندازه ای رفع کند؛ چراکه این ائتلاف به دنبال آن است تا وابستگی و نقش غرب به عنوان رهبر جهان را با چالش مواجه کند.

  • هند

کشور هند با تبادلات مختلفی که با کشورهای دیگر عضو بریکس داشته توانسته است در امور اقتصادی، تکنولوژی و… پیشرفت هایی را داشته باشد. هند دومین کشور پرجمعیت جهان، با پیشرفتی که حاصل عضویت در این ائتلاف بود توانسته است با مدیریت مناسب و استفاده از پتانسیل این ائتلاف از لحاظ تکنولوژی و همچنین اقتصادی رو به رشد باشد.

  • برزیل

کشورهای مختلف دنیا با توجه به عملکرد خود در دوره های مختلف و براساس معیارهای متفاوت رتبه بندی می شوند. شاید اگر چند دهه پیش اخبار مربوط به برزیل را دنبال می کردید، گزارش های بد اقتصادی، بدهی و… یکی از رایج ترین اخبار منتشرشده از این کشور بود، اما سال 2013 برزیل ششمین اقتصاد دنیا شناخته شد و توانست رتبه انگلستان را تصاحب کند.

این کشور با مدیریت درست و استفاده از ظرفیت گروه بریکس توانست تولید داخلی را افزایش دهد و در امور مختلفی از جمله کشاورزی، دامداری، امور فنی و… پیشرفت چشمگیری داشته باشد.

  • آفریقای جنوبی

آفریقای جنوبی کشوری واقع در قاره آفریقاست که آخرین کشور پذیرفته شده تا به امروز و در زمان نگارش این مقاله در این ائتلاف محسوب می شود. سران این کشور با هدف توسعه ملی، پیشرفت، دیده شدن در سطح بین المللی، رشد اقتصادی و افزایش تولید ناخالص داخلی درخواست عضویت به این ائتلاف را مطرح کردند و با موافقت اعضا به این گروه پیوستند.

بنا بر آنچه از سوی بانک جهانی منتشر شده است، آفریقای جنوبی پس از پیوستن به این اتحادیه توانست میزان تولید ناخالص داخلی را افزایش دهد. همچنین در بخش های سرمایه گذاری داخلی، صادرات و البته بخش خصوصی عملکرد این کشور رو به رشد بوده است.

بد نیست در این بخش به این موضوع اشاره کنیم که نام این اتحادیه در ابتدا بریک (BRIC) بود و پس از پیوستن کشور آفریقای جنوبی، با اضافه شدن یک S به انتهای آن که از ابتدای نام کشور آمده است (South Africa)، نام اتحادیه به بریکس (BRICS) تغییر کرد.

آیا بریکس می تواند دلار را شکست دهد؟

اختلافات ایالات متحده با روسیه روزبه روز در حال گسترش است. از طرف دیگر چین رقیب اقتصادی ایالات متحده به حساب می آید که ترجیح می دهد دلار را از تجارت خود حذف کند. طی توافقات انجام شده از سوی چین با کشورهایی مانند روسیه، برزیل، فرانسه و… قرار است مبادلات تجاری با این کشور بر حسب یو آن (واحد پول چین) انجام شود.

همچنین در حال حاضر و برخلاف گذشته تولید ناخالص داخلی کشورهای عضو بریکس از کشورهای ثروتمند گروه هفت (G7) بیشتر است؛ به همین دلیل کشورهای عضو این اتحادیه عزم خود را جزم کرده اند تا به زودی یک ارز بین المللی عرضه کنند تا دیگر از دلار در تبادلات تجاری شان استفاده نکنند.

در سوی دیگر نیز شاهدیم دلار آمریکا با مشکلات کوچک و بزرگی مواجه بوده که آینده آن را مبهم کرده است. بحران های ایجاد شده در سیستم بانکی آمریکا، قرار گرفتن نرخ بهره در یک روند صعودی، افزایش تورم و همچنین بیشتر شدن بدهی های دولت آمریکا اذهان را به سمتی برده است که دلار آمریکا در این روزها وضعیت مناسبی ندارد.

در پی این شرایط کشورهایی نیز وجود دارند که میزان ذخیره خود از دلار آمریکا را با توجه به شرایط این ارز کاهش داده اند؛ برای مثال سعودیه میزان ذخیره دلاری خود را طی دو سال حدود 35 درصد کم کرده است، اما اگر بخواهیم حذف دلار به عنوان اولین ارز جهان را با دقت بیشتری بررسی کنیم، باید به مسائل دیگر نیز بپردازیم.

نایل فرگوسن، استاد دانشگاه استنفورد معتقد است رقیب اصلی دلار در حال حاضر یورو است و نه یو آن چین. یورو طی 20 سال گذشته توانسته است 20 درصد از ذخایر ارزی در کشورهای جهان و همچنین استفاده 22 درصدی در مبادلات بین المللی را سهم خود کند؛ در حالی که یوآن چین 2.7 درصد از ذخایر ارزی را دارد و 1.7 درصد مبادلات جهان بر پایه یوآن انجام می شود؛ بنابراین شکست دلار آمریکا به سادگی و در مدت زمان کوتاه از سوی چین و حتی اتحادیه انجامشدنی نیست.

با توجه به نقدشونگی و انعطاف اقتصاد آمریکا به نظر می رسد شکست دلار به زودی اتفاق نخواهد افتاد. توجه داشته باشید حجم سرمایه گذاری خارجی آمریکا براساس دیگر ارزها حدودا 35 تریلیون دلار است؛ بنابراین شکست دلار و افت ارزش آن می تواند به افزایش میزان سود حاصل از سرمایه گذاری های خارجی منجر خواهد بود و این مسئله برعکس شرایط را برای دیگر کشورها سخت می کند.

بریکس و اتحادیه اروپا

بریکس را می توان از برخی جهات با اتحادیه اروپا مقایسه کرد؛ چراکه در هر دو اتحادیه مجموعه ای از کشورها با هدف بالا بردن و تقویت یکدیگر با هم همکاری می کنند. البته توجه داشته باشید کشورهای عضو BRICS تفاوت های بسیار زیادی با هم دارند.

برای مثال منابع هر کدام از کشورها عمدتاً متفاوت از دیگری است و همچنین کشورها در قاره های مختلف دنیا قرار گرفته اند (هند و چین در آسیا، روسیه اوراسیا، آفریقای جنوبی در آفریقا و برزیل در آمریکای جنوبی) که همین موضوع می تواند ظرفیت و منابع این گروه را بالا ببرد، اما در طرف دیگر اتحادیه اروپا از کشورهای اروپایی تشکیل شده و اشتراکات بسیار زیادی بین آن ها وجود دارد. البته نباید فراموش کرد این موضوع نیز می تواند از برخی جهات قدرت این اتحادیه را بیشتر کند.

نهادهای جهانی مانند صندوق بین المللی پول که در گذشته تحت مدیریت اروپا بود، امروزه به اتحادیه بریکس رسیده است. همچنین بر کسی پوشیده نیست این اتحادیه رشد روزافزونی در حوزه سیاست و امنیت جهانی دارد و اتحادیه اروپا را شریکی برای خود قلمداد می کند و نه قدرتی که در زمینه سیاسی و تأمین امنیت جهانی نقش پررنگی داشته باشد.

اتحادیه اروپا بریکس را غنی از فرصت های اقتصادی و سیاسی می بیند و معتقد است راهی پیش پای اروپا وجود ندارد؛ مگر آنکه تعاملات تجاری خود را با کشورهای عضو BRICS افزایش دهد. البته صادرات و واردات در هر دو سو در حال انجام است، اما براساس بررسی های انجام شده میزان صادرات از کشورهای عضو بریکس به اتحادیه اروپا بیش از میزان صادرات کشورهای عضو اتحادیه اروپا به کشورهای عضو بریکس بوده که این موضوع به سود کشورهای BRICS است.

سخن پایانی

در حال حاضر قدرت در انحصار کشورهایی همچون ایالات متحده و کشورهای اروپایی است، اما باقی کشورها تمایلی به پذیرش آن ها به صورت دائم به عنوان قدرت جهان که امور را کنترل می کنند، ندارند؛ به همین دلیل برخی کشورهایی که اقتصاد نوظهور دارند و در دسته کشورهایی قرار می گیرند که اقتصاد آن ها با سرعت بالایی در حال پیشرفت است، اتحادیه ای را شکل دادند که بتوانند با کمک یکدیگر تمرکز قدرت را از غرب بگیرند.

در حال حاضر هیچ کشوری به تنهایی برای تقابل با غرب از لحاظ سیاسی و اقتصادی قدرت کافی را ندارد، اما در صورتی که کشورهایی با پتانسیل های مختلف دور هم جمع شوند می توانند تهدید بزرگی برای تمرکز قدرت در غرب باشند. اتحادیه بریکس با تجمیع کشورهایی از نقاط مختلف دنیا با توانایی های مختلف می خواهد به مبارزه با انحصارطلبی قدرت بپردازد. ما در این مقاله سعی کردیم بریکس را معرفی کنیم و این ائتلاف را از زوایای مختلف بررسی کردیم.

پرسش های متداول

BRICS گروهی متشکل چند کشور از قدرت های نوظهور است که با توجه به رشد اقتصادی بالایی که دارند می توانند در آینده به یک قطب اقتصادی قدرتمند در جهان تبدیل شوند.

برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی.

نام این ائتلاف از ابتدای نام کشورهای عضو آن یعنی Brazil، Russia، India، China و South Africa اتخاذ شده است.

در ابتدا نام این اتحادیه بریک بود، اما پس از مدتی با پیوستن آفریقای جنوبی به این اتحادیه نام آن از بریک به بریکس تغییر کرد چراکه حرف اول نام کشور آفریقای جنوبی (South Africa) نیز باید در نام این ائتلاف وارد می شد.

هدف کلی این اتحادیه ارائه یک مشارکت اقتصادی جدید بین المللی است، از طرف دیگر کاهش وابستگی به دلار و به طور کلی خارج کردن سلطه ی قدرت اقتصادی و سیاسی از غرب دیگر هدف این اتحادیه است. کشورهای مختلف در این اتحادیه با نقاط قوت مختلفی که دارند به شکل یک مجموعه در آمده اند تا با جریان موجود یعنی سلطه ی غرب مقابله کنند و وابستگی به غرب و دلار را تقلیل دهند.

ادامه مطلب
نرخ بهره چیست؟
نرخ بهره چیست به زبان ساده [انواع، نحوه محاسبه، فرمول]

اگر با فرآیند دریافت وام از بانک آشنا باشید، می دانید که بانک، بابت وامی که به شما می دهد، در موعدهای مقرر، مبلغی را دریافت می کند. این مبلغ همان نرخ بهره است که می خواهیم به بانک بپردازیم.

نرخ بهره چیست؟

نرخ بهره (Interest rate) عبارت است از نرخی که بابت جلوگیری از کاهش ارزش پول پرداختی در امروز و دریافتی در آینده (به دلیل ارزش زمانی پول و نرخ تورم) از وام گیرنده دریافت می شود.

به زبان ساده تر، وقتی شما از بانک مبلغی را به عنوان وام قرض می گیرید، آن را به صورت تدریجی بازپرداخت می کنید. ولی ازآنجایی که ارزش پول به مرور زمان تغییر می کند، به منظور کاهش ارزش پول و لحاظ تورم، شما باید علاوه بر وام دریافتی، مبلغ اضافه ای را تحت عنوان بهره به بانک بپردازید که می تواند هزینه فرصت سرمایه گذاری نیز تعریف شود.

با این تفسیر که به منظور جبران فرصت های سرمایه گذاری وام دهنده، ممکن است مبلغی به عنوان حداقل سود مورد انتظار وام دهنده به این نرخ اضافه گردد؛ زیرا وام دهنده می توانست این مبلغ را در بازاری سرمایه گذاری کند ولی آن را به شما وام داده است. برای درک بهتر آن، می توانیم مثال بزنیم:

زمانی که شما در بانک حساب پس انداز افتتاح می کنید، بانک به شما مبلغی را به عنوان سود پرداخت می کند. این سود، هزینه فرصت سرمایه گذاری شما در بانک است. زیرا شما می توانستید پول خود را وارد بازار سهام، طلا، دلار، مسکن یا سایر سرمایه گذاری ها کنید و به بانک نسپارید. همچنین شما ممکن است اوراق خریداری نمایید و بابت آن سود دریافت نمایید که بابت سرمایه گذاری در این اوراق، به شما پرداخت می شود. این نرخ را می توان به عنوان یک عامل مالی در هنگام برداشت از سرمایه تعریف کرد.

انواع نرخ بهره

اولین قدم موفق در دنیای مالی و سرمایه گذاری، آشنایی با مفاهیم مالی و پرکاربرد این حوزه است. همانطورکه ملاحظه کردید، نرخ بهره نیز از مهم ترین مفاهیم دنیای سرمایه گذاری بوده و انواع مختلفی دارد. در این بخش به بررسی و معرفی انواع نرخ بهره می پردازیم.

نرخ بهرۀ ساده

نرخ بهرۀ ساده که به عنوان Simple Interest Rate یا به اختصار SI شناخته می شود، ساده ترین روش محاسبۀ سود وام است. برای محاسبۀ نرخ بهرۀ ساده می توان از فرمول Simple Interest=P×i ×n استفاده کرد.

در فرمول بالا، حرف «P» نشان دهندۀ اصل سرمایه، حرف «i» نشان دهندۀ نرخ بهرۀ سالانه (روزانه) و حرف «n» نشان دهندۀ تعداد سال های (روزهای) باقی مانده است.

نرخ بهرۀ مرکب

نرخ بهرۀ مرکب یا همانCompound Interest Rate  یکی دیگر از انواع نرخ بهره است. با روش محاسبۀ نرخ بهرۀ مرکب سود بیش تری نصیب وام دهنده خواهد شد. در این نوع نرخ بهره، سود حاصل از دوره های پیش رو به اصل سرمایه اضافه می شود. این موضوع سبب می شود تا نرخ سود علاوه بر اصل سرمایه به سودهای انباشته شده از دوره های قبلی نیز تعلق بگیرد.

نرخ بهرۀ بین بانکی

بانک ها در شرایط خاص و در دوره های بسیار کوتاه مدت چند روزه یا یک هفته ای به یکدیگر وام می دهند. سیستم وام دهی بانک ها به یکدیگر براساس یک نرخ بهرۀ مشخص کار می کند که به آن نرخ بهرۀ بین بانکی گفته می شود. درواقع در زمان هایی که یک بانک دچار کسری نقدینگی می شود، با هدف جبران این حالت و رسیدن به حالت متعادل، از یک بانک دیگر وام دریافت می کند.

نرخ بهرۀ اسمی

زمانی که فردی قصد وام گرفتن از یک نهاد وام دهنده را داشته باشد، درصدی به عنوان نرخ بهره در قرارداد ذکر می شود. به این نرخ بهرۀ اعلام شده در قرارداد مابین طرفین، نرخ بهرۀ اسمی گفته می شود. به عنوان مثال، وامی را با نرخ بهرۀ 20درصدی در نظر بگیرید. وام گیرنده باید یک سال بعد با نرخ بهرۀ 20درصدی وام را پرداخت کند.

همچنین، نرخ بهرۀ موجود اوراق قرضه یا مشارکت هم به عنوان نرخ بهرۀ اسمی شناخته می شود. در نرخ بهرۀ اسمی اعلام شده در اوراق قرضه یا مشارکت نیز این نرخ بهره به صورت سالیانه به دارنده اوراق قرضه پرداخت می شود.

نرخ بهرۀ جاری

اوراق قرضۀ ارائه شده در بازارهای مالی براساس یک قیمت اسمی و یک قیمت جاری معامله می شوند. معمولاً قیمت اکثر معاملات با قیمت اسمی اوراق قرضه متفاوت است. به قیمت معاملاتی که از قیمت اسمی متفاوت باشد، قیمت جاری گفته می شود. برای محاسبۀ نرخ بهرۀ جاری تنها کافی ا‎ست بهرۀ سالانۀ اوراق قرضه را به قیمت جاری این اوراق تقسیم کنیم.

نرخ بهرۀ مؤثر

نرخ بهرۀ مؤثر که در زبان انگلیسی تحت عنوان Effective interest Rate شناخته می شود، در محاسبۀ سود سپرده یا بهرۀ وام دریافتی از یک نهاد مالی کاربرد دارد. درواقع در یک قرارداد وام، نرخ بهرۀ مؤثر برای طرف سپرده گذار تحت عنوان نرخ سود سپرده و برای طرف وام گیرنده به عنوان نرخ بهرۀ وام معرفی می شود. در نرخ بهرۀ مؤثر، مفهوم مرکب شدن بهره مورد توجه است.

نرخ بهرۀ ثابت

نرخ بهرۀ ثابت، میزان سودی است که برای بازۀ زمانی مشخصی به وام تعلق می گیرد. همانطورکه از نام این نوع نرخ بهرۀ مشخص است، میزان نرخ بهرۀ ثابت برای تمام یا بخشی از دوره، ثابت باقی مانده و تغییر نمی کند.

در مورد قراردادهایی که مدت زمان بازپرداخت بلندمدت تری داشته باشند، ممکن است نرخ بهرۀ برای یک دورۀ ثابت محاسبه شود اما پس از این دوره براساس وضعیت بازار و شرایط اقتصادی، نرخ بهره با کمی افزایش محاسبه شود.

نرخ بهرۀ شناور

نرخ بهرۀ شناور برخلاف مورد قبلی یعنی نرخ بهرۀ ثابت، نرخ ثابت و مشخصی ندارد؛ درواقع پس از دریافت وام، نرخ بهره افزایش یا کاهش پیدا می کند. طبیعتاً طرف وام گیرنده انتظار دارد نرخ بهرۀ شناور به مرور زمان روند کاهشی داشته باشد؛ درحالی که طرف وام دهنده تمایل دارد این روند با گذشت زمان افزایشی باشد تا بتواند پول بیش تری به دست آورد. به همین جهت، با هدف جلوگیری از اختلافات احتمالی، جهت محاسبۀ نرخ بهرۀ شناور از یک مرجع مشخص و مورد تأیید طرفین استفاده می شود.

نرخ بهره چیست؟

فرمول نرخ بهره ساده

این فرمول برابر با حاصل ضرب سه متغیر اصل سرمایه، نرخ بهره سالانه و تعداد سال ها

Simple Interest = P*I*N

  • P: اصل سرمایه (وام)
  • I: نرخ بهره سالانه
  • N: تعداد سالها

فرمول محاسبۀ نرخ بهرۀ مرکب چیست؟

نرخ بهرۀ مرکب را می توان از طریق فرمول زیر محاسبه کرد. در این فرمول حرف «P» نشان دهندۀ اصل سرمایه، حرف «i» نشان دهندۀ نرخ بهرۀ سالانه و حرف «n» نیز نشان دهندۀ تعداد سال است.

   P× [(1+i)n-1]= نرخ بهرۀ مرکب

وقتی از روش مرکب استفاده می کنیم، چون سود به صورت ماهانه از اصل سرمایه + سود انباشته شده از ماه های قبلی گرفته می شود، مقدار آن بالاتر است. همچنین میزان آن برای چارچوب های زمانی کوتاه تر، برای هر دو روش نسبتاً مشابه خواهد بود. با افزایش زمان بازپرداخت، تفاوت بین این دو نوع از محاسبات سود نیز رشد می کند. معمولاً نرخ بهره برای یک سال محاسبه می شود و هرگاه مدت آن مشخص نشود منظور همان دوره سالانه است.

در هر زمان، نرخ های گوناگونی می توان یافت که به انواع مختلف وام مانند وام سرمایه گذاری ثابت، وام مسکن، وام سرمایه در گردش، قروض کوتاه مدت یا بلندمدت دولتی و غیره مربوط می شود.

نرخ بهرۀ سالانه چیست؟

در بخش های قبلی با مفهوم نرخ بهره آشنا شدیم. همانطورکه اشاره شد، نرخ بهره مبلغی است که وام گیرنده در ازای وام گرفته شده با هدف جلوگیری از کاهش ارزش پول پایه، پرداخت می کند. جهت پرداخت نرخ بهره می توان دوره های زمانی متفاوتی، یعنی دوره های روزانه، ماهانه و سالانه، را در نظر گرفت. عموماً نرخ بهره به صورت سالانه محاسبه می شود و به آن نرخ بهرۀ سالانه می گویند.

نرخ بهرۀ سالانه چه چیزی را محاسبه می کند؟

نرخ بهرۀ سالانه به صورت درصدی از میزان سرمایۀ پایه محاسبه و بیان می شود. درواقع از طریق فرمول نرخ بهرۀ سالانه، هزینۀ وام گرفتن و ریسک کاهش ارزش پول وام گرفته شده محاسبه شده و از طرف وام گیرنده پرداخت می شود. همچنین، به واسطۀ این فرمول می توان نرخ بهرۀ پولی که فرد به عنوان سرمایۀ نقدی در بانک سپرده گذاری می کند را نیز محاسبه کرد. این نرخ بهره نیز توسط بانک به حساب مشتری پرداخت می شود.

چگونه APR را محاسبه کنیم؟

APR کوتاه شدۀ عبارت  Annual Percentage Rate است و در زبان فارسی تحت عنوان نرخ درصدی سالانه بیان می شود. در دنیای سرمایه گذاری و اقتصاد، APR درصد سودی است که فرد طی یک سال در ازای سرمایه گذاری انجام شده دریافت می کند. APR اعلام شدۀ هزینه هایی مانند کارمزد را شامل شده و به طور خالص بیان می شود.

درنهایت، درصد اعلام شده برابر با سود اعلام شده توسط بانک است. درکل، می توان نتیجه گرفت که APR برابر با نرخ بهرۀ ساده است. APR را توسط فرمول زیر می توان محاسبه کرد. در فرمول زیر، حرف P نشان دهندۀ  اصل سرمایه،APR  نرخ بهرۀ سادۀ سالانه و حرف T نشان دهندۀ زمان (سال) است.

100/(Simple Interest = (P*APR*T

نرخ بهره چیست؟

هدف از ایجاد نرخ بهرۀ منفی چیست؟

نرخ بهرۀ منفی در دوره های خاصی همچون رکود بازار، بحران اقتصادی و زمان هایی که آیندۀ اقتصادی کشور مبهم باشد، با هدف جلوگیری از احتکار پول و رونق دادن به اقتصاد مورد استفاده قرار می گیرد؛ زیرا مردم و سرمایه گذاران در زمان های بحران اقتصادی تمایل دارند به جای واردکردن سرمایه به بازار، پول نقد را در حساب خود نگه داشته و به نوعی پول را احتکار کنند.

نرخ بهرۀ منفی،  Negative Interest Rate Policy که به اختصار با عبارت NIRP اعلام می شود، یک نوع سیاست پولی محسوب می شود. همانطورکه می دانیم در شرایط عادی، سرمایه گذاران با سپرده گذاری پول خود در بانک سود دریافت می کنند اما در زمان اجرای سیاست نرخ بهرۀ منفی، افراد در قبال سپرده گذاری پول در یک حساب، باید هزینه پرداخت کنند. این کار سبب می شود تا سرمایۀ افراد مجدداً به چرخۀ تولید بازگشته و اقتصاد رونق مجددی بگیرد.

هدف از کاهش نرخ بهره چیست؟

علاوه بر به کارگیری سیاست ایجاد نرخ بهرۀ منفی، کاهش نرخ بهره نیز یکی از راهکارهایی است که بانک ها با هدف مبارزه با رکود از آن استفاده می کنند. ازآنجایی که با کاهش نرخ بهره میزان سود پس انداز کم می شود، تمایل به سرمایه گذاری سرمایۀ مازاد در افراد بیش تر خواهد شد؛ در این شرایط عرضۀ پول افزایش، تقاضای وام کاهش و رونق بازار سهام نیز بیش تر خواهد شد.

هدف از افزایش نرخ بهره چیست؟

افزایش نرخ بهره توسط بانک ها یکی از راه های مبارزه با تورم بیش از حد است. در شرایطی که نرخ بهره افزایش پیدا می کند، عرضۀ پول کاهش و تقاضای افراد برای دریافت وام افزایش پیدا می کند. همچنین، برخلاف مورد قبلی، ازآنجایی که نرخ بهره افزایش پیدا کرده، مردم در این شرایط به پس انداز سرمایۀ نقدی در حساب های بانکی روی می آورند. درنهایت، پس انداز بانکی با نرخ بهرۀ بالا و ریسک اندک سبب می شود تا بازار سرمایه و بورس از رونق بیفتد.

نرخ بهره را چه کسی تعیین می کند؟

در اکثر کشورها با هدف جلوگیری از هرج ومرج در سیستم اقتصادی کشور، تنها بانک مرکزی اجازۀ تعیین نرخ بهره را دارد. به این ترتیب، بانک ها نمی توانند به صورت خودسرانه نرخ بهرۀ متفاوتی را اعلام کنند. همکاری سیستم متمرکز بانک مرکزی با ناظران اقتصادی دولتی کمک می کند تا قیمت ها پایدار باقی مانده و نقدینگی مناسبی در بازار وجود داشته باشد. این امر تنها در صورتی امکان پذیر است که سیاست های پولی بانک ها مرتباً رصد شود تا فرایند عرضۀ پول به اقتصاد در یک حد متعادل انجام شود.

اهمیت نرخ بهره در اقتصاد

عموماً بانک ها با مدل ذخیرۀ کسری یا همان Fractional Reserve به مشتریان وام ارائه داده و با دریافت اقساط آن، فعالیت می کنند. اما بانک مبالغ وام را چطور تأمین می کند؟ افراد با سپرده گذاری سرمایۀ نقدی خود در حساب های بانکی، منابع مالی را برای بانک ها تأمین کرده و در مقابل به دلیل این سپرده گذاری در بانک، سود سپرده دریافت می کنند. هرچه میزان نرخ بهره بالاتر باشد، وام دهنده سود بیش تری دریافت خواهد کرد و برعکس، اگر نرخ بهره بالا باشد، فرد وام گیرنده باید مبالغ بیش تری را بازپرداخت کند.

معمولاً جهت جلوگیری از هرج ومرج اقتصادی، تعیین میزان نرخ بهرۀ بانک ها، برعهدۀ بانک مرکزی کشورها است. در شرایطی که دولت قصد بهبود وضعیت و افزایش رونق اقتصادی را داشته باشد، نرخ بهره را کاهش می دهد تا افراد بیش تری برای دریافت وام درخواست دهند؛ زیرا با وام گرفتن، نقدینگی بیش تری در اختیار افراد قرار گرفته و این پول صرف خرید کالا و خدمات می شود و درنهایت پول بیش تری وارد چرخۀ بازار شده و اقتصاد رونق بیش تری پیدا می کند.

عوامل مؤثر بر نرخ بهره

نرخ بهره تحت تأثیر شرایط مختلف اقتصادی توسط سیاست گذاران پولی کشور تعیین می شود. در شرایطی که دولت قصد کاهش عرضۀ پول را داشته باشد، نرخ بهره را افزایش می دهد. این موضوع سبب می شود تا افراد بیش تری به سپرده گذاری سرمایۀ نقدی خود تمایل پیدا کنند اما در مقابل، اگر دولت قصد افزایش عرضۀ پول را داشته باشد، نرخ بهره را کاهش می دهد. کاهش نرخ بهره سرمایه گذاران را به سرمایه گذاری در بازار سرمایه و بورس جذب خواهد کرد. درنتیجه، می توان گفت شرایط اقتصادی و سیاست های پولی دولت ها از عوامل اصلی مؤثر بر تعیین نرخ بهره هستند. علاوه بر سیاست های پولی عوامل دیگری بر نرخ بهره اثرگذار هستند که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم.

  • تقاضا و عرضه: میزان تقاضا و نرخ بهره با یکدیگر رابطۀ مستقیم دارند. بدین ترتیب که اگر تقاضای دریافت وام افزایش پیدا کند، به تبع آن، نرخ بهره نیز افزایش پیدا خواهد کرد (و برعکس).
  • افزایش درآمد: هم زمان با افزایش میزان درآمد عمومی، میزان نرخ بهره نیز افزایش می یابد.
  • تورم: میزان نرخ بهره با تورم اقتصادی رابطۀ مستقیم دارد. هم زمان با افزایش تورم، قدرت خرید پول نقد کاهش و نرخ بهره افزایش پیدا می کند.
  • نوع وام: در سیستم وام دهی، نرخ بهره به عنوان یک عامل تضمین کننده عمل می کند. به این ترتیب، جهت کاهش ریسک عدم پرداخت اقساط، وام هایی که بدون وثیقه اعطا می شوند، نرخ بهرۀ بالاتری دارند.
  • رشد اقتصادی: زمانی که اقتصاد با رشد مواجه باشد، تقاضای وام افزایش پیدا می کند و افزایش تقاضا سبب افزایش نرخ بهره می شود.
  • آیندۀ اقتصادی مبهم: در شرایطی که وضعیت آیندۀ اقتصاد کشور نامشخص و مبهم باشد، وام دهندگان با هدف کاهش ریسک ازدست رفتن ارزش پول، نرخ بهره را افزایش می دهند.

علت تفاوت انواع نرخ بهره چیست؟

رجحان زمانی

مبلغ وام داده شده در حقیقت رجحان پس انداز به مصرف در زمان حال است. هراندازه تمایل به مصرف حال پول نسبت به مصرف آینده آن زیادتر باشد بدیهی است که مبلغ بیشتری باید برای تعویق مصرف پول پرداخت، یعنی نرخ بهره بیشتر خواهد بود.

امکان غیر نقدینگی

وام دادن عموماً به معنای مبادله پول با یک دارایی غیر پولی مانند اوراق قرضه یا اسناد خزانه است که به عنوان یک وسیله پرداخت برای کالاها و خدمات موردپذیرش همگانی نیست. هرگاه قبل از تاریخ سررسید، نیاز وام دهنده به پول بیش از موجودی او باشد، ناچار باید یا دارایی غیر پولی خود را به پول تبدیل کند، یا دست به استقراض بزند. این تبدیل دارایی غیر نقدی به وجه نقد ممکن است با مشکلات، تأخیر و حتی زیان همراه باشد و لذا معاوضه ی یک دارایی نقدی (پول) با دارایی دیگری که از نقدینگی کمتری برخوردار است می تواند در صورت نیاز وام دهنده به پول متضمن ریسک زیان برای او باشد؛ بنابراین در جریان وام دادن تقبل این ریسک باید جبران گردد و همین است که ضرورت وجود نر خ بهره را ایجاب می کند.

امکان نکول یا عدم بازگشت پول

ممکن است وام دهنده نسبت به بازپرداخت وام از سوی وام گیرنده مطمئن نباشد و وام در حقیقت نکول نشود. تقبل این ریسک نیز دلیل دیگری است برای وجود نرخ بهره و میزان چنین ریسکی نیز به نوع وام پرداختی بستگی دارد.

تورم

هرگاه تورم قیمت ها در اقتصاد وجود داشته باشد، ارزش واقعی مبلغ وام تا زمان سررسید به نسبت میزان تورم کاهش خواهد یافت. بدین ترتیب برای جبران خطر کاهش قدرت خرید پول وام دهنده، وجود نر خ بهره ضرورت می یابد.

رابطه نرخ بهره بانکی و بازار سرمایه

رابطه بین نرخ بهره و سرمایه گذاری را می توان در رابطه بین نرخ سود یا قیمت سرمایه و تقاضا برای سرمایه جست وجو کرد. بر مبنای علم اقتصاد درصورتی که قیمت کالا یا خدمتی کاهش یابد، تقاضا برای آن نیز افزایش می یابد؛ بنابراین اگر تقاضا کنندگان سرمایه را همان سرمایه گذاران دانست. می توان این رابطه را نیز یک رابطه منفی برشمرد؛ به طوری که کاهش نرخ سود سرمایه، افزایش تقاضا برای سرمایه و درنتیجه افزایش سرمایه گذاری را در پی خواهد داشت.

نرخ بهره از دید کلان و خرد

چنانچه اندازه مبلغ بهره پرداختی به سرمایه برحسب درصد بیان شود گفته می شود میزان نرخ از دیدگاه کلان و بنگاه های اقتصادی نر خ بهره قیمتی است که برای دریافت اعتبار یا پول پرداخت می گردد و یا برخی در اصطلاح آن را هزینه اجاره پول عنوان می کنند. از دیدگاه خانوارها می توان گفت این نر خ بهره پاداش به تعویق انداختن مصرف است. در این حالت بیانگر نرخی است که یک فرد می تواند قدرت خرید امروز را با انداختن مصرف کند یا مصرف کنونی خود را به تأخیر بیندازد. پس نرخ نقش متفاوت بین مصرف کنونی و پس انداز بازی می کند. در شناختی که از این نرخ به دست دو گروه بزرگ خانوارها و بنگاه های اقتصادی نگاه خاصی داشتند اما نکته قابل توجه آن است که برای آن ها عام بهره بسیار اهمیت دارد. درواقع این نر خ به آن ها علامت می دهد که چگونه تصمیم بگیرند و در چه قیمتی پول را در اختیار قرار دهند و یا آن را قرض بگیرند. بازارهای مالی که در آن پول نقش کلیدی را بر عهده دارد، به نر خ بهره واکنش نشان می دهد. همچنین در ارتباط مهمی که بین پس اندازهای خانوارها و سرمایه گذاری بنگاه های اقتصادی برقرار می شود نقش تعیین کننده ای بازی می کند.

سؤالات متداول

خیر. ازآنجایی که معمولاً در هنگام محاسبه و تعیین نرخ بهره یک دورۀ یک ساله را در نظر می گیرند، نرخ بهرۀ ساده به عنوان نرخ بهرۀ سالانه نیز شناخته می شود.

بله، نرخ بهره توسط بانک مرکزی تعیین شده و تحت تأثیر عوامل متعددی مانند میزان عرضه و تقاضا، نوع وام، سیاست های پولی، رشد اقتصادی، تورم، شرایط اقتصادی و شرایط درآمدی عموم جامعه تغییر می کند.

ادامه مطلب
quantitive-easing-picture
تسهیل کمی چیست و چه تأثیری بر اقتصاد بازار سهام دارد؟

به یقین می توان گفت که عبارت تسهیل کمی در میان اقتصاد بازار گرم سهام در دنیای امروزی توجه کاربران را به خود جلب می کند. فعالیت در چنین زمینه هایی و دستیابی به پیشرفت های والاتر نیازمند آگاهی بیشتر و اقدامات هوشمندانه است. QE نیز موضوعی است که آشنایی با آن آگاهی کامل تری برای فعالیت فراهم می کند؛ به همین دلیل در مقاله حاضر، با تسهیل کمی یا QE بیشتر آشنا می شوید.

تسهیل کمی (Quatitative Easing) چیست؟

بهتر است پیش از هر اقدامی با تعریف ساده ای از عبارت QE آشنا شوید. در میان تعاریف گوناگون و بحث برانگیز از تسهیل کمی، بهترین تعریف ممکن برای Quatitative Easing  عملی است که توسط بانک های مرکزی صورت گرفته و درنهایت به افزایش میزان تورم و نقدینگی منتهی می شود. برانگیختن اقتصاد کشور، ترغیب مشتری ها و کسب وکارها به وام گرفتن و خرج های بیشتر از اهداف اصلی و اساسی این عمل به شمار می روند. درواقع تسهیل کمی، سیاست نامتعارف پولی است تا بانک های مرکزی در موقعیت های ناکارآمدی سیاست پولی، از افت عرضه پول جلوگیری کنند.

علاوه بر این امروزه بیشتر استادان دانشگاهی و اقتصاددانان بر این باورند که تسهیل کمی یا Quatitative Easin کاملاً صحیح نیست و اشکالاتی دارد. از آنجا که آن ها نمی توانستند به مشکل یابی دقیق این موضوع بپردازند، به اقداماتی همچون افسانه سازی درباره QE پرداختند. برای آشنایی و صحبت درباره جزئیات بیشتر تسهیل کمی، این مقاله از سایت را مطالعه کنید.

تاریخچه تسهیل کمی

پس از فروپاشی لیمن برادرز، یعنی همان اولین ورشکستگی و به دنبال قضیه بحران مالی سال 2008 بازارهای بانکی مسدود شدند و بانک ها وام دادن به یکدیگر را متوقف کردند؛ زیرا ممکن بود بانک دریافت کننده وام از آن پس حمایت و پشتیبانی بانک مرکزی را از دست بدهد. چنین اتفاقی با منجرشدن به انقباض پولی، تهدیدی جدی برای حاکم شدن یک دوره تورم منفی در سطح جهان بود. باید توجه داشت که به کمک بازخرید بدهی به شکل سنتی می توان بدهی دولت عرضه پول را افزایش داد. وقتی ایالات متحده سیاست تسهیل کمی را اعلام کرد، انگلستان از آن روش پیروی نمود. نخستین مشکلی که در آن موقعیت باید رفع می شد، مقدار بدهی بازخرید شده بود. برخلاف عقیده بخشی از اقتصاددانان، میان میزان تغییر در عرضه پول و تأثیرات آن بر درخواست پول رابطه ای تأخیری وجود دارد. ممکن است این تأخیر چیزی بین 12 تا 24 ماه باشد. اکنون این سؤال مطرح می شود که چه مقدار پول نقد یا به تأکید بانک انگلستان چه مقدار پول الکترونیکی باید به وجود آورد؟

با توجه به اینکه تسهیل کمی، علم دقیقی نیست و بانک مرکزی قدرت ریسک و اشتباه در این حوزه را ندارد، بهترین اقدام واردکردن مقدار زیادی پول نقد به چرخه اقتصاد است. با کاری که بانک مرکزی انگلیس انجام داد، نتایج تنها پس از مدت کوتاهی و به سرعت همان بود که تصور می شد؛ به گونه ای که تورم حتی از هدف نیز بیشتر شد. براساس شاخص RPI، تورم در سال 2011 بیش از 6 درصد افزایش یافت. براساس تمام گفته های فوق، تسهیل کمی کاری را که از آن انتظار می رفت، به خوبی انجام داد؛ زیرا مانع تورم منفی در انگلستان شد و از تورم منفی بیشتر در ناحیه اتحادیه اروپا ممانعت می کرد.

چگونگی عملکرد تسهیل کمی

عملکرد کلی روش تسهیل کمی به این ترتیب است که یک بانک مرکزی، پس از خریداری اوراق بهادار (مانند سهام، دارایی های مرتبط با خزانه یا اوراق قرضه) از بانک های تجاری یا دولت، اقدام به تزریق پول به اقتصاد می کند. بانک های مرکزی با استفاده از تمدید میزان اعتبار جدید، به افزودن مبالغی بر ذخایر بانک های عضو یا به وجوه اندوخته می پردازند. گفتنی است نگهداری این مبالغ براساس سیستم بانکی کسری نگهدارنده صورت می گیرد. نبود پشتیبان و حامی برای این اعتبار از سوی کالا یا هر شیء مادی با ارزش فیزیکی، به با توجه به توضیحات فوق، می توان افزودن ذخایر مالی، افزایش دسترسی به آن و درنهایت بهره گیری از این روش برای تحریک و رشد اقتصاد را اهداف تسهیل کمی در نظر گرفت. همچنین تمرکز ایده اصلی این روش تقویت سیستم های وام دهی برای مصرف کنندگان و مشاغل، تقویت و ترویج سطح اعتماد و پایین نگه داشتن میزان سوددهی در اقتصاد است. با وجود این شرایط نمی توان گفت تسهیل کمی همیشه کارآمد خواهد بود، به عنوان یک مقوله و دیدگاه بحث برانگیز هم زمان بدگویان و مدافعانی دارد.

عامل تحریک کننده کارایی تسهیل کمی

اکنون این پرسش مطرح می شود که چه عاملی کارایی تسهیل کمی را تحریک کرده است؟ در برخی موارد، عملکرد سیستم های بانکداری نمی توانست از رکورد مشکلات جلوگیری کند؛ به همین دلیل تسهیل کمی به وجود آمد. در آن زمان، اهداف اولیه QE افزایش میزان تورم و بیش بود مالی به منظور ممانعت از کاهش گردش پول بود. امروزه بانک های مرکزی تنظیمات سطح سود را ابزار اولیه و اصلی برای نظارت بر میزان تورم می دانند و از آن استفاده می کنند؛ برای مثال در شرایطی که فعالیت های مالی و وامی با روند کندی اجرا شوند، بانک مرکزی مربوط چاره ای جز کاهش سطح مقادیر ندارد. با اقدام به این کار، تمدید وام برای بانک های دیگر مقرون به صرفه تر خواهد بود. در مقابل، زمانی اعتبارها و مخارج به خطر نزدیک می شوند که تسهیلات بی اندازه ارزان یا تا حدودی مجانی شود. در این شرایط، مقادیر فراوانی از سودها مشابه با یک نقطه توقف عمل می کنند.

تأثیرگذاری تسهیل کمی

مدت کوتاهی پس از اتمام شلوغی و هرج و مرج اقتصادی، در سال 2008 صندوق بین المللی طی یک بیانیه، روش QE یا همان تسهیل کمی را به عنوان نوعی سیاست غیرمتعارف پولی، اما مؤثر و کارآمد معرفی کرد. این آنالیز پنج بانک مرکزی بزرگ را شامل می شد که هریک عبارت بودند از: صندوق ذخایر فدرال ایالات متحده آمریکا، بانک انگلیس، بانک ژاپن، بانک کانادا و همچنین بانک مرکزی اروپا. هریک از مؤسسات نام برده شده با پیش بردن و گام برداشتن با راهبرد منحصربه فرد خود توانستند نقدینگی کلی بازار تا حد زیادی افزایش دهند. براساس گزارش های صورت گرفته، دخالت های بانک های مرکزی نتیجه بخش بوده است. افزون بر این، سطح افزایش نقدینگی برای ممانعت از بحران طولانی مدت اقتصادی یا تخریب سیستم مالی ضروری به نظر می رسد.

با وجود چنین شرایطی، همان گونه که گفتیم تسهیل کمی همواره مؤثر نیست و تا حد زیادی به زمینه فعالیتی افراد و راهبردی که آن ها در پیش گرفته اند، وابسته است. حتی گفته شده که بیشتر اقتصادهای بهره گرفته شده از QE و روش های مانند آن، به نتایج قابل قبول و مطلوب دست نیافتند. نظارت و کنترل نکردن، کاهش میزان سودها یا تزریق پول به چرخه اقتصاد مواردی هستند که ممکن است نتایج ناخوشایند و غیرمنتظره ای برای اقتصاد کشور داشته باشند.

مزایا و معایب تسهیل کمی

مزایا، معایب و تأثیرات روش تسهیل کمی یا QE

در ادامه، برای آشنایی جامع و کامل تر با موضوع تسهیل کمی به بررسی برخی از مزایا، معایب و تأثیرات QE می پردازیم.

مزایا و تأثیرات مثبت QE

  1. وام بیشتر

افزایش سطح سرمایه طی روش تسهیل کمی از راه خرید دارایی بانک های مرکزی، سبب شده که بانک ها به دادن وام های بیشتر تمایل پیدا کنند.

  1. افزایش سطح قرض گرفتن

در شرایطی که نرخ بهره در سطح پایینی قرار داشته باشد، مصرف کنندگان و مشاغل به دریافت قرض و نقدینگی ترغیب خواهند شد.

  1. بالارفتن میزان هزینه ها

قرض گرفتن جدید و سیستم وام مواردی هستند که درنهایت به تولید پول های بیشتر منجر می شوند؛ درنتیجه سطح هزینه مصرف کنندگان افزایش می یابد. با توجه به گفته های فوق، زمانی که نرخ بهره پایین باشد، کمتر کسی به پس انداز پول و سرمایه خود فکر می کند.

  1. افزایش و رشد موقعیت های شغلی

دسترسی راحت تر صاحبان کسب وکار به سرمایه بیشتر از طریق وام میزان هزینه ها را افزایشی می دهد. به این ترتیب فروش بیشتر محصولات به مصرف کنندگان کسب وکار مربوط را توسعه داده و آن ها را به استخدام کارکنان بیشتر ترغیب می کند.

معایب و تأثیرات منفی تسهیل کمی

  1. تورم

به طور طبیعی رشد میزان عرضه پول با استفاده از روش تسهیل کمی یا QE به ایجاد تورم منتهی می شود. با این وضعیت درحالی که هیچ افزایشی در عرضه محصولات مشاهده نمی شود، رقابت تنگاتنگی بر سر کالاها حاکم بوده و پول در حال گردش است. با تقاضای هرچه بیشتر جامعه، هزینه ها نیز افزایش پیدا می کند؛ بنابراین با مواردی مانند مدیریت غلط، نرخ تورم با سرعت فراوانی افزایش می یابد و درنهایت به تورم بیشینه می رسد.

  1. اجبارنکردن در دریافت وام

در روش تسهیل کمی، برای استفاده و خرج پول های دریافتی از بانک های مرکزی، بانک های تجاری ملزم به ارائه تعداد بیشتری از وام ها هستند. با وجود این وضعیت، چیزی برای وادارکردن آن ها به انجام این کار در پروسه ذکرشده وجود ندارد؛ برای نمونه با گذر از بحران مالی حاکم در سال 2008، هنگامی که روش QE در ایالات متحده آمریکا در حال اعمال بود، بیشتر بانک ها به جای توزیع سرمایه جدید دریافت شده، آن را برای خود نگه داشتند.

  1. بدهی های بیشتر

وجود منفعت و سودهای هنگفت وام می تواند زمینه را برای دریافت بیش ازحد استطاعت وام از سوی مصرف کنندگان و مشاغل فراهم کند. باید توجه داشت که بروز این حالت ممکن است عواقب جبران ناپذیری برای اقتصاد کشور داشته باشد.

  1. تأثیر بر ابزارهای دیگر سرمایه گذاری

باید توجه داشت که پاسخ بازار اوراق بهادار به تغییرات ناگهانی و بی ثباتی واکنش منفی است. چنین حالتی حتی بعد از اعمال روش تسهیل کمی یا همان QE بسیار رایج و محتمل است.

مثال کاربردی از تسهیل کمی

در ادامه به بررسی بانک مرکزی کشورهایی که از روش تسهیل کمی بهره گرفتند، می پردازیم.

  1. بانک ژاپن: از سال 2001 تا 2006 و از سال 2012 تا امروز

اهتمام و کوشش بانک های مرکزی ژاپن در راستای روش تسهیل کمی، مشکلات مالی را کاهش نداد. درنهایت نیز ین ژاپن در برابر دلار ایالات متحده آمریکا تضعیف شد و هزینه های واردات افزایش یافت.

  1. ایالات متحده: از سال 2008 تا 2014

ایالات متحده به منظور رفع رکود اقتصادی و رفع بحران مسکن طی سه دوره از روش تسهیل کمی QE بهره می برد. پس از اعمال این روش اقتصاد بهبود یافت، اما باید دانست که آیا چنین پیشرفتی به دلیل QE بوده است؟ چراکه تفاوت قابل توجهی با بانک های کانادا که از روش بانکی تسهیل کمی استفاده نمی کردند، قابل مشاهده نیست.

  1. بانک مرکزی اروپا: در سال 2015 تا 2018

حتی با وجود کاستی ها و مشکلات این بانک، در ناحیه یورو نرخ پایدار تورم، اقتصاد قدرتمند 2017 و از همه مهم تر کاهش بیکاری مشاهده می شود. با این حال هنوز هم با رشد نه چندان زیاد دستمزدها و افزایش نرخ بهره سر می کند.

سیاست تسهیل کمی یا QE

پیش از این بیان شد که اقتصاددانان و دانشگاهیان به افسانه سازی های بسیاری درباره QE پرداختند که در ادامه به تعدادی از آن ها اشاره می شود:

  • تسهیل کمی برای نجات و کمک به بانک ها استفاده شده است.
  • QE با در اختیار گذاشتن پول برای ثروتمندان بستر قمار آن ها را در بازار سهام فراهم می کند.
  • موضوع بعدی این است که QE حباب هایی را در املاک و بازار سهام به وجود آورده است.

از این افسانه سازی ها که بگذریم، بهتر است با نگاه دقیق و جزئی تری به بررسی موضوع تسهیل کمی یا همان QE بپردازیم:

  • تسهیل کمی گزینه مناسبی برای تأمین مالی زیرساخت هاست.
  • گفتنی است QE در منطقه یورو به هر شهروند به مدت 19 ماه، هر ماه 175 یورو می دهد.

نقش تسهیل کمی در سیاست های پولی

مدیریت سطح کلی تقاضای پول بر عهده سیاست های پولی است. تقاضای پول شامل کل حجم پول و سرعت انتقال آن از فردی به فردی دیگر است. اقتصاددانان چنین فرایندی را با عنوان سرعت گردش پول می شناسند. حجم پول در حالت کلی متشکل از دو مؤلفه اساسی است: میزان وام بانکی که ایجادکننده پایه نقدی است و مقدار پول نقد در اقتصاد.

نقش بانک مرکزی در تسهیل کمی

کنترل و نظارت بر کل وجوه نقد در سیستم اصلی ترین وظیفه بانک مرکزی در این زمینه است؛ البته درحالی که وجوه تقلبی و جعلی را در نظر نگیریم. نظارت کمتر بانک های مرکزی بر میزان وام های بانکی بیانگر ناکارآمدی سیاست نرخ بهره است. علاوه بر این بانک مرکزی هیچ گونه کنترل و وظیفه ای بر سرعت گردش پول ندارد. کنترل پول در شرایطی که تقاضای پول رشد کندی را سپری می کند، کارآمدی و موفقیت تسهیل کمی را بیشتر نمایش می دهد؛ به همین دلیل سیاست پولی QE در ایالات متحده و با کمی تأخیر در منطقه یورو اجرا شد.

شرایط کنونی تسهیل کمی

در حال حاضر، این واقعیت که اقتصاد رشدی را طی نمی کند، عامل اصلی برای بد جلوه دادن تسهیل کمی و سیاست های پولی است؛ درحالی که مدارک نشان دهنده کنترل موفقیت آمیز QE بر سطح متوسط قیمت هاست. البته طبیعی است که سیاست های پولی نمی توانند هر آنچه را که از آن ها انتظار می رود، انجام دهند و تنها برای کنترل میزان قیمت ها استفاده می شوند.

سخن پایانی

در پایان نتیجه می گیریم که با عملکرد مؤثر یک بانک مرکزی و ثبات مبالغ فضای مناسبی برای شکوفایی، رشد اقتصاد و تغییرات نسبی قیمت ها صورت می گیرد. در غیر این صورت باید دانست که بانک مرکزی به چه دلیل منابع کشور را برای خرید بدهی از دولت صرف می کند؟ همچنین چرا همان بدهی و سود را از مالیات دهندگان می گیرد و در ازای این کار جایزه دریافت می کند؟ درمجموع، مفیدترین نتیجه حاصل از مقاله امروز این است که تسهیل کمی نوعی راهبرد پولی نامتعارف است که بسیاری از اقتصاد کشورها را بهبود داده است، اما با این حال هنوز هم راهبردی بحث برانگیز تلقی می شود. هنوز هم بخش عمده ای از خطرات بالقوه مانند بدهی بیش ازحد و افزایش غیرمجاز تورم به مرحله رفع و ریشه کن شدن نرسیدند. حتی گفته شده بعضی از کشورها هنگام استفاده از روش تسهیل کمی با ناپایداری ارزی و تأثیرات مخربی در بازارها و حوزه های اقتصادی خود مواجه می شوند.

ادامه مطلب
مظنه طلا
مظنه چیست؟ | نحوه محاسبه و تبدیل مظنه به گرم

مظنه واژه ای عربی است که به معنی گمان و پندار است. در فرهنگ فارسی معین مظنه را بها و قیمت نیز معنی کرده اند. هرچند که در اصطلاح به معنی خبردارشدن و یا آگاه کردن هم این واژه به کار می رود. وقتی این کلمه برای بازار طلا به کار می رود به این معنی است که قیمت طلا در بازار و معاملات چقدر است. البته عبارت مظنه برای سایر بازارها یا کالاها نیز بکار می رود و همین معنی را دارد. مثلا مظنه مسکن در منطقه خاصی از شهر. اما در این مقاله می خواهیم با مفهوم مظنه طلا آشنا شویم.

مظنه طلا چیست؟

منظور از مظنه طلا در بین بنکداران طلا و زرگران، همان قیمت یک مثقال طلا در بازار است و برابر با 4/6083 گرم طلای 17 عیار (705) است. در میان انواع مثقال شرعی، مثقال صیرفی و مثقال معمولی، از مثقال صیرفی برای محاسبه مظنه استفاده می شود. (اطلاعات بیشتر:  هر مثقال شرعی برابر ۳٫۴۵۶، هر مثقال صیرفی برابر ۴٫۶۰۸ و هر مثقال معمولی برابر با ۴٫۶۸۷۵ گرم است.)

این عبارت در میان بنکداران و طلافروشان که روزانه حجم بالایی از طلا را خرید و فروش می کنند، کاربرد دارد. به این نکته توجه کنید که مظنه فقط در بازار طلای ایران و برای طلای آب شده بکار می رود و واحد طلا برای کشورهای دیگر مثقال است. به عنوان مثال اگر شما به کشور امارات سفر کنید و از طلافروشی ها مظنه را بپرسید، آنها متوجه منظور شما نمی شوند ولی عبارت مثقال برای آنها شفاف است.

منظور از طلای آب شده نیز همان طلای دست دوم و اسقاطی در بازار است که از سوی برخی طلاسازها ذوب می شود. در سال های اخیر طلای آب شده خاصیت سرمایه ای پیدا کرده است.معامله گران در کنار ارز و سکه هر روز طلای آب شده را نیز داد و ستد می کنند. در واقع معاملات سفته بازانه یا با هدف کسب سود به این بخش نیز نفوذ کرده است.واحد معامله در بازار سفته بازی طلای آب شده کیلو گرم است.

نحوه محاسبه مظنه؛ مظنه طلا چگونه محاسبه میشود؟

بر اساس فرمول زیر، مقدار مظنه یا مثقال، به قیمت هر اونس در بازار جهانی و قیمت دلار آزاد بستگی دارد:

مظنه یا مثقال = 9.5742  / ( قیمت هر اونس در بازار جهانی * قیمت دلار آزاد )

فرمول تبدیل مظنه طلا به گرم طلا ۱۸ عیار

عدد طلایی تبدیل مظنه یا مثقال به گرم 4.33 است. در واقع وقتی شما مظنه را بر 4.33 تقسیم کنید به قیمت یک گرم طلای 18 عیار دست پیدا می کنید.

قیمت 1 گرم طلا = 4.33 / تبدیل مظنه به گرم

به عنوان مثال اگر مظنه 5 میلیون تومان باشد، طلا گرمی چند است؟

برای محاسبه کافی است عدد 5 میلیون تومان را بر عدد 4.33 تقسیم کنید. قیمت یک گرم طلای 18 عیار در این مثال برابر با 1.154.734تومان است. این یک محاسبه ساده برای بدست اوردن گرم طلای 18 عیار از مظنه بود.

تفاوت طلا 18 عیار و 24 عیار چیست؟

عیار واحد اندازه گیری خلوص فلزات است که از 24 به معنی طلای خالص شروع می شود. همچنین از اصطلاح قیراط نیز برای سنجش میزان خلوص استفاده می شود و معادل همان عیار است. نکته ی قابل توجه در خصوص عیار آن است که مبنای عیار در هر کشوری متفاوت است. به عنوان مثال در ایران مبنا 18 عیار و در کشورهای عربی و چین 24 عیار است.

طلای 24 عیار طلایی است که درجه خلوص آن 100 درصدی است. طلایی که خالص باشد، نرم تر و مقاومت آن در برابر فشار کمتر است. بنابراین فرآیند ساخت طلا و مخراج کاری روی آن دشوارتر است. طلای 18 عیار که در ایران بیشتر کاربرد دارد دارای خلوص 75 درصدی بوده و به صورت 750 روی طلا حک میشود. 25 درصد باقی مانده از طلای 18 عیار شامل فلزاتی مس، روی، نیکل و… است.

مظنه طلا

به طور کلی این تقسیم بندی برای عیار وجود دارد:

طلای 24 عیار با 100 درصد خلوص
طلای 18 عیار با 75 درصد خلوص
طلای 14 عیار با 58 درصد خلوص
طلای 10 عیار با حدود 42 درصد خلوص

به منظور شناسایی عیار طلا، قطعه کوچکی از آن را که غالباً کمتر از نیم گرم است برش می زنند و به آزمایشگاه های «رِی گیری» می دهند تا روی قطعه آزمایش هایی انجام دهد و عیار را اعلام کند. پس از انجام آزمایش های لازم محاسبه خلوص طلا، شماره رسیدی روی پاکت ری گیری درج می شود.

این شماره همان شماره ای است که روی قطعه طلای آب شده حک می شود. به حک کردن عیار روی قطعه طلای آب شده “انگ زنی” می گویند. این عیار شماره شناسه ی طلای مورد نظر در اتحادیه طلا و جواهرات است.

نحوه محاسبه وزن طلا؛ آیا وزن طلا را با مثقال می سنجند؟

زمانی که شما برای خرید طلای آب شده مراجعه می کنید، وزن طلا با گرم و میلی گرم سنجیده می شود. در حالی که در بازار، قیمت طلا با مثقال بیان می شود.

از زمان های قدیم، در جوامع اسلامی واحدهایی به نام واحد توزین برای محاسبه وزن وجود داشته است .برخی از این واحدها در بازارهای دیگر نیز کاربرد پیدا کرده است.

مثقال از جمله واحدهای توزین است که از روزگار قدیم در بازار طلا کاربرد دارد.هر مثقال معادل 4.6 گرم است و کاربرد مثقال در بازار طلای ایران بیشتر برای طلای آب شده است.عمده فروشندگان و خریداران طلای آب شده را مبنای مثقال خرید و فورش می کنند.

ترازوهای دیجیتالی طلافروش ها که در طلافروشی ها و جواهرات موجود هستند و هرچند وقت یک بار توسط اتحادیه ی مربوطه صحت این ترازو ها سنجیده می شود، ارقام را به صورت استاندارد بین المللی گرم و میلی گرم نمایش می دهند. به عبارت دیگر ترازوها مقیاسی با نام مثقال ندارند.

در کشور ما طلایی که معامله می شود، 18 عیار با خلوص 750 است. برای داد و ستد این نوع طلا نیاز به دانستن قیمت دقیق این عیار است. بنابراین طلافروشان ابتدا قیمت یک مثقال طلا را در نظر گرفته و آن را به یک گرم طلای 18 عیار تبدیل می کنند. برای این محاسبه و تبدیل قیمت نیاز به یک ضریب تبدیل داریم.

مظنه طلا

 

قيمت يك گرم طلا با هر عياري از روي مظنه بازار

مظنه طلا در ایران معادل قیمت یک مثقال طلا و برابر با 4.608 گرم طلای 17 عیار با خلوص 705 در نظر می گیرند. بنابراین شما برای بدست آوردن قیمت یک گرم طلا از مظنه بجز محاسباتی که ذکر شد می توانید از روش زیر نیز استفاده کنید:

مظنه را در عیار ضرب کنید. همچنین 4.608 را در عدد 705 ضرب کنید. سپس عدد نخست را تقسیم بر دومی کنید.

مثلا یک گرم طلای 24عیار با مظنه روز 200 هزار تومان چقدر است؟

1477= (705*4.608)÷(مظنه*عیار)

ادامه مطلب
درآمد پایه جهانی (UBI)
درآمد پایه جهانی (UBI) چیست و چگونه محاسبه می شود؟

اقتصاد همیشه با موضوع «کمیابی» مواجه نمی شود. برخی مفاهیم و طرح های اقتصادی مانند «درآمد پایه جهانی» در نقطه مقابل کمیابی و نیستی قرار دارند؛ یا حتی می توان گفت به دنبال محو کردنشان از روی زمین هستند. در این قسمت از خانه سرمایه شما را به آشنایی بیشتر با مفهوم «UBI» دعوت می کنیم. اولین کسانی را که از این اصطلاح نام بردند و حتی از آن استفاده کردند، بیان می کنیم، پای گفت وگوی مخالفان و موافقان این طرح می نشینیم و از پنجره کشورمان ایران، آن را برانداز می کنیم؛ پس با ما همراه باشید.

درآمد پایه جهانی (UBI)

این درآمد که به آن «Universal Basic Income» می گویند و عبارت ساده شده آن «UBI» است، نوعی پرداخت پول نقد از سوی حکومت به مردم محسوب می شود که به مردم کمک می کند تا بتوانند هزینه خورد و خوراکشان را پرداخت کرده و راحت تر زندگی کنند.

طرح UBI به دنبال دست یابی به چه اهدافی است؟

  • از بین بردن فقر کامل

منظور ما از «فقر کامل» فقری است که در آن فرد نمی تواند هزینه خورد و خوراک خود و خانواده اش را تأمین کند و با گرسنگی، سوءتغذیه و بیماری مواجه می شود؛ از این رو «UBI» به دنبال این است که بشر در جهان با چنین فقری مواجه نشود.

  • افزایش رفاه و امنیت در جامعه

بخش قابل توجهی از جرم و جنایت ها به دلیل فقر و کمبود درآمدها به وجود می آیند. درآمد پایه جهانی می تواند همه مردم را به سطحی نسبی از رفاه برساند و امنیت را با کیفیت بهتری در جامعه برقرار کند.

  • کاهش ساعات کاری

بسیاری از مردم برای تأمین مالی خانواده خود مجبور می شوند ساعت های بیشتری را کار کنند. یا این ساعت ها را به صورت اضافه کاری در محل کار خودشان پوشش می دهند یا بعد از تمام شدن ساعت کاری به سراغ شغل های دوم و سوم می روند.

این ماجرا می تواند سبب ایجاد «خستگی مفرط»، «فرسودگی»، «افسردگی» و «کاهش امید به زندگی» در افراد یک جامعه شود، ولی وقتی درآمد پایه وجود داشته باشد، دست کم فرد می داند حتی اگر تنها به اندازه ساعت های رسمی کار کند، باز هم می تواند چیزهای ضروری زندگی را برای خانواده خود فراهم کند.

  • بازگشت به نیازهای روحی و افزایش کیفیت زندگی

وقتی مردم بدانند خطر فقر مطلق و گرسنگی یا بیماری آن ها را تهدید نمی کند، با خیال راحت تری سراغ کارهایی می روند که با استعداد و علاقه آن ها هم خوانی دارد. این ماجرا به یک جامعه کمک می کند تا در جای درست از استعدادهای ملی خود استفاده کند و در عرصه های مختلف به شکلی عمیق و با صرف هزینه های کمتر به موفقیت های جهانی برسد.

  • افزایش ایجاد شغل

با وجود درآمد پایه همگانی، مردم دیگر کارهایی را که دوست ندارند، انجام نمی دهند و برای افزایش سطح رفاه خود به دنبال کارهایی می روند که روح آن ها را هم تغذیه می کند؛ از این رو بسیاری از جایگاه های شغلی که تنه به دلیل وجود «پول» پر شده بودند، خالی می شوند و افرادی علاقه مند آن ها را پر می کنند.

UBI از کجا نشئت می گیرد؟

وقتی درباره اصطلاح درآمد پایه جهانی یا همگانی صحبت می کنیم، در نگاه اول آن قدر دور از ذهن و دست نیافتنی به نظر می آید که فکر می کنیم با یکی از اختراع های عصر جدید و اقتصاد دیجیتالی روبه رو هستیم؛ درحالی که ماجرای درآمد پایه همگانی به چندین دهه قبل از میلاد مسیح برمی گردد!

یکی از قدیمی ترین سیستم های اجراشده از این طرح به دست رومی های باستان در 123 سال قبل از میلاد مسیح، ایجاد شد. آن ها برای نامیدن این سیستم از اصلاح «Cura Annonae» استفاده می کردند؛ ترکیبی از نام یک الهه باستانی به نام «Annonae» و واژه «Cura» به معنای «مراقبت کردن».

چرا درآمد پایه جهانی در روم باستان اجرا شد؟

درآمد پایه جهانی (UBI)

ماجرا از این قرار بود که در یک بازه زمانی، کشاورزان روم باستان با بدهی های بسیار سنگینی روبه رو شدند؛ به حدی که دیگر نتوانستند به کشت و کار خود ادامه دهند و داشتند از گرسنگی تلف می شدند. در آن زمان، دولت روم باستان طرحی را بیان کرد که با استفاده از منابعشان تمام غلات مورد نیاز کشور را وارد کنند و این کار را تا زمانی که مردم بتوانند دوباره روی پای خودشان بایستند ادامه دهند.

براساس آنچه اسناد تاریخی نشان می دهند، روم در آن هنگام به بیش از 1 میلیون نفر از شهروندانش غلات رایگان می داد. بعد از بهبود اوضاع مردم، این کشور آن غلات رایگان را به نان تبدیل کرد و روزانه به حدود 200 هزار نفر نان رایگان داد. این ماجرا به قانونی در جمهوری روم تبدیل شد که حتی پس از تأسیس «قسطنطنیه» هم ادامه یافت.

درآمد پایه جهانی از ژولیوس سزار تا ایلان ماسک!

درآمد پایه جهانی (UBI)

ماجرای درآمد پایه همگانی تنها به «Cura Annonae» ختم نمی شود.

  • «ژولیوس سزار» 46 سال قبل از میلاد به هر شهروند رومی 100 «دِناری» (denarii) پرداخت می کرد. بعد از ترور او با وجود آنکه مقدار این پرداختی به 75 دِناری کاهش یافت، همچنان تا مدت زیادی ادامه پیدا کرد.
  • «تراژان» (Trajan) امپراتور روم از سال 98 تا 117 بعد از میلاد به هر شهروند رومی که درخواست پرداخت چنین پولی را داشت مبلغ 650 دِناری پرداخت می کرد.
  • «توماس مور» (Thomas More) در قرن 16 میلادی کتابی نوشت و در آن شهری آرمانی را به تصویر کشید که دولت به طور منظم مبلغی را به شهروندانش پرداخت می کرد.
  • در قرن 16 یک محقق اسپانیایی به نام «جووان لوئیس ویوِز» (Juan Luis Vives) به دولت وقت آن زمان پیشنهاد داد که مسئولیت حداقل مخارج معیشتی مردم را بر عهده بگیرد.
  • در اوایل قرن بیستم «برتراند راسل» (Bertrand Russell) ارائه درآمد پایه به تمام شهروندان انگلستان را یکی از مسائل ضروری و بایدهای حکومت انگلستان معرفی کرد که باید هر چه زودتر عملیاتی می شد.
  • «لیندون بی جانسون» (Lyndon B. Johnson) رئیس جمهور وقت آمریکا، به دنبال ایجاد و تصویب قوانینی برای جلوگیری از گسترش فقر در آمریکا بود. او تلاش می کرد ایده درآمد پایه تضمینی برای هر شهروند آمریکایی را اجرا کند. چند سال بعد از این ماجرا، تلاش هایی برای قانونی کردن «مالیات بر درآمد منفی» هم انجام شد.
  • در سال 2016 کشور سوئیس یک همه پرسی برای تصویب قانون درآمد پایه جهانی به راه انداخت که البته مردم این قانون را رد کردند.

در سال های گذشته، تب و تاب حمایت از طرح درآمد پایه همگانی از تمام دوران بیشتر شده است. چهره های برجسته و ثروتمند جهانی مانند «ایلان ماسک»، «مارک زاکربرگ»، «استیون هاوکینگ» و «برنی سندرز» با هدف توزیع ثروت در جهان، از بین بردن دائمی فقر مطلق و افزایش سطح رفاه در جامعه از این طرح حمایت کردند.

پ. ن: «مالیات بر درآمد منفی» به گونه ای از مالیات گفته می شود که به طور برعکس از سمت دولت به شهروندانی پرداخت می شود که نتوانستند سطح درآمد معمولی خودشان را به کف استاندارد و قابل قبول برسانند. هدف از تلاش تصویب این قانون، یکسان سازی حقوق در آمریکا بود.

درآمد پایه جهانی چه ویژگی هایی دارد؟

نمی توان هر نوع پرداخت دولت ها به شهروندانش را نوعی «UBI» در نظر گرفت. این پرداخت باید چند ویژگی داشته باشد تا بتوان آن را نوعی درآمد پایه جهانی در نظر گرفت:

  • پرداخت ها باید همگانی باشند.

به این معنا که مبلغ مشخص شده باید به تمام مردم یک کشور بدون توجه به میزان درآمدی که خودشان دارند یا سطح رفاهشان پرداخت شود.

  • پرداخت ها باید منظم باشند.

دولت ها برای اجرای این طرح باید آن را ماهیانه یا سالانه به شهروندان خود بپردازند. با این حساب، پرداخت هایی که گاهی صورت می گیرد یا مبلغ مشخصی ندارد، جزء درآمد پایه جهانی نیست.

  • پرداخت ها باید بدون قید و شرط باشند.

دولت نباید برای شیوه خرج کردن این پول، شرطی تعیین کرده یا آن را به انجام دادن یک کار مشخص مشروط کند.

  • پرداخت ها باید نقدی باشند.

پرداخت به صورت اعتباری هیچ ارتباطی با درآمد پایه جهانی ندارد. دولت باید پول نقد را در اختیار مردم قرار دهد تا آن ها خودشان برای سرنوشت پولی که به آن ها داده شده است، تصمیم بگیرند.

  • این پول به فرد پرداخت می شود.

پرداخت این کمک هزینه زندگی نه به خانواده بلکه به افراد انجام می شود؛ البته شرط این پرداخت فردی رسیدن شخص به سن قانونی است.

چند نوع درآمد پایه جهانی وجود دارد؟

با وجود آنکه درآمد پایه همگانی باید بدون «آزمون دارایی» پرداخت شود (بدون توجه به اینکه فرد مورد نظر که شهروند یک کشور است در چه سطحی از درآمد قرار دارد) می توان این درآمد را به سه دسته تقسیم کرد:

  1. پرداخت به صورت ملی، جهانی، محلی یا منطقه ای

این مورد بیشتر زمانی به کار می آید که مردم یک بخش یا منطقه از کشور یا جهان به دلایل گوناگون دچار فقر مطلق و حتی قحطی شده باشند. در این صورت، پرداختی ها با مبلغ بیشتر به طور ویژه به مردم آن منطقه یا بخش داده می شود.

  1. پرداخت به عنوان درآمد پایه کامل

وقتی یک منطقه یا مردم یک کشور روی خط فقر قرار داشته باشند و درآمد پایه جهانی، آن ها را از این خط فقر دور کند، به آن «درآمد پایه کامل» یا «Full basic income» می گویند.

  1. پرداخت به عنوان درآمد مکمل

این مورد در صورتی اتفاق می افتد که اوضاع درآمدی مردم بهتر باشد و آن ها از خط فقر فاصله گرفته باشند؛ در این صورت، درآمد پایه همگانی برای آن ها نوعی مکمل یا کمک کوچک «partial basic income» خواهد بود.

در ذهن موافقان و مخالفان درآمد پایه همگانی چه می گذرد؟

درآمد پایه جهانی (UBI)

«UBI» هم مانند تمام طرح های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که در جهان مطرح می شوند، مخالفان و موافقان خود را دارد. در ادامه دلایل این دو گروه برای حمایت یا مخالفت با این طرح بیان شده است:

به باور موافقان این طرح، اجرایی شدن درآمد پایه جهانی می تواند:

  • فقر مطلق را از جهان ریشه کن کند.
  • سطح رفاه را در جهان افزایش دهد.
  • استعدادها را شکوفا کند.
  • شغل های جدید به وجود آورد.
  • سطح امنیت و آرامش را در زندگی به شکل قابل قبولی بالا ببرد.

همچنین به دلیل رشد هوش مصنوعی و از بین رفتن شغل ها درآمد پایه همگانی، سرنوشت همه دولت هاست!

در نقطه مقابل، مخالفان این طرح دلایل زیر را برای مخالفت با این طرح بیان می کنند:

  • ایجاد تورم

به باور مخالفان، با دادن این پول بدون هیچ قید و شرطی، تورم به شکلی افسارگسیخته بالا می رود و درنهایت سبب می شود این پول ارزش واقعی خود را از دست بدهد.

  • افزایش تنبلی در جامعه

تمایل به بیکاری و انجام ندادن کار یکی از ترس هایی است که مخالفان این طرح با آن مواجه هستند. آن ها فکر می کنند اگر مردم پول کافی برای برطرف کردن گرسنگی و سقفی بالای سرشان داشته باشند، دیگر کار و تلاش نمی کنند و در خانه هایشان می نشینند.

  • وجود بسترهای بهتر برای صرف کردن این هزینه

یکی از پیشنهادهای مخالفان طرح درآمد پایه جهانی این است که به جای دادن پول نقد به مردم آن را صرف ارائه خدماتی مانند «بهداشت و تحصیل رایگان»، «ساخت و پیشرفته کردن زیرساخت های کشور» و… کنند.

  • افزایش بار مالیاتی روی دوش ثروتمندان جامعه

این طرح سبب می شود ثروتمندها مالیات بیشتری بپردازند؛ درحالی که با بالارفتن ثروتشان یا هیچ مالیاتی نمی پردازند یا مقدار آن بسیار اندک است.

هوش مصنوعی چه ارتباطی با UBI دارد؟

آینده جهان به هوش مصنوعی مرتبط است. در آینده، بسیاری از شغل هایی که اکنون انسان ها انجام می دهند، به ربات ها و هوش مصنوعی سپرده خواهد شد؛ به همین دلیل ما با دگرگونی مفهوم شغل و حتی بیکاری بسیار گسترده در آینده روبه رو هستیم.

این دقیقاً یکی از بزرگ ترین دلایلی است که طرفداران درآمد پایه همگانی از آن برای اثبات مثبت بودن این طرح استفاده می کنند. وقتی دیگر کاری برای انجام دادن وجود نداشته باشد و حتی کلیدی ترین کارها در جهان را هوش مصنوعی انجام دهد، مردم برای زنده ماندن و حتی داشتن رفاه، چاره ای جز استفاده از «UBI» ندارند.

آیا طرح هدفمندکردن یارانه ها هم نوعی طرح درآمد پایه جهانی است؟

درآمد پایه جهانی (UBI)

در سال های گذشته، مردم ایران با طرحی به نام «هدفمندسازی یارانه ها» آشنا شدند. شاید از خودتان بپرسید آیا این طرح هم نوعی ضعیف و کوچک از طرح درآمد پایه همگانی است؟ در پاسخ باید نگاهی دوباره به شرایط ایجاد این درآمد بیندازیم.

یکی از شروط «UBI» این بود که این درآمد نباید با شرط خاصی به مردم داده شود؛ درحالی که از قبل مشخص شده بود که این درآمد برای پرداخت هزینه آب، برق و گاز است. از سوی دیگر، تمام مردم جامعه یارانه نگرفتند و با راه اندازی موج های مثبت و منفی فرهنگی، بخشی از مردم از دریافت این درآمد صرف نظر کردند. هرچند دولت نیز به شکلی خودکار این درآمد را برای برخی از مردم قطع کرد؛ درنتیجه نمی توان گفت هدفمندسازی یارانه ها نوعی از «UBI» است؛ زیرا هیچ شباهتی به آن ندارد.

یارانه و درآمد پایه جهانی چه تفاوتی با هم دارند؟

یارانه ها با هدف حمایت و کمک به مردم پرداخت می شوند، اما درآمد پایه جهانی، پول نقد را در اختیار مردم می گذارد تا سطح رفاه را در جامعه افزایش دهد.

از سوی دیگر، یارانه گرفتن به این معناست که فرد بدون انجام کار، پولی را دریافت می کند، ولی در درآمد پایه همگانی، از قبل کاری انجام شده و سود ایجادشده از آن بین مردم توزیع می شود. شاید این کار به دلیل پیشرفت و توسعه تکنولوژی بسیار راحت تر از قبل انجام شود و افراد کمتری به شکلی مستقیم با آن مواجه باشند، اما در هر صورت، کاری در حال اجراشدن و سودی در حال تولید است.

تفاوت مهم و بزرگ دیگر میان یارانه ها و درآمد پایه جهانی، موضوع شیوه پرداخت است. یارانه ها به فرد پرداخت نمی شوند و پایه و اساس آن ها خانوار است؛ البته این امکان هم وجود دارد که یک فرد بخواهد به دلایل گوناگون مانند تشکیل خانواده یا برخی مسائل حقوقی یارانه اش را از خانواده اش جدا کند، اما به صورت پیش فرض، ملاک دولت، پرداخت به سرپرست خانوار است.

ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک چین در کدام قسمت از این بازی قرار دارند؟

یکی از مفاهیم جدیدی که در این چند سال گذشته با آن ها آشنا شده ایم و تأثیر عمیق و مستقیمی بر زندگی ما دارند، «ارزهای دیجیتال» و «بلاک چین» هستند؛ البته مدت زمان آشنایی ما به قدمت آن ها ارتباطی ندارد؛ زیرا این مفاهیم پیش از این حرف ها وجود داشتند.

ارزهای دیجیتال و تکنولوژی بلاک چین یکی از نمونه های واقعی و لمس شدنی برای منابع درآمد پایه جهانی به شمار می روند؛ زیرا می توانند بدون انجام کار، سودآوری را برای افراد به ارمغان بیاورند. در این صورت با وجود آنکه کیفیت زندگی افراد افزایش می یابد، چیزی به اسم «کار» آن هم به شکل سنتی آن انجام نمی شود.

سرنوشت UBI در ایران و جهان چه خواهد بود؟

درآمد پایه جهانی (UBI)

با وجود صحبت های زیادی که درباره درآمد پایه جهانی مطرح می شود، جز یکی دو کشور آن هم به صورت آزمایشی هنوز هیچ کشوری جرئت اجرای کامل این طرح را ندارد. بخشی از این ترس به نگرانی درباره اجرای ناقص آن، واکنش های مردم و حتی اثرات منفی بر نظام دیکتاتوری و سرمایه داری برمی گردد.

در هر صورت، با وجود تمام مقاومت ها چه دولت هایی مانند ایران که خودشان صاحب نفت و شرکت های بزرگ دولتی هستند و چه اقتصاد کشورهایی از جمله آمریکا که این قدرت را به دست شرکت های خصوصی سپرده اند، درنهایت همه با یک حقیقت روبه رو خواهند شد: از بین رفتن مفهوم کار.

همان طور که ورود کامپیوترها شغل های سنتی بسیاری را از میان برد و افراد زیادی را بیکار کرد، هوش مصنوعی و ربات ها هم دیر یا زود این کار را با ما یا نسل بعدی ما می کنند؛ در این صورت، مردمی که دیگر چیزی به اسم کار واقعی ندارند، باید سود خود را از شرکت هایی که کارشان را از آن ها گرفته اند، دریافت کنند.

البته در آن زمان هم مثل اکنون، کارهای تازه ای به وجود می آیند، اما پرداخت درآمد پایه جهانی انجام می شود. دولت های هوشمند به جای آنکه تا لحظه آخر صبر کنند، آزمون و خطاهای خود در اجرای این طرح را از همین دوران آغاز می کنند تا در زمان درست، عملکرد مناسبی داشته باشند.

خلاصه ای از آنچه در این مقاله درباره درآمد پایه جهانی بیان شد:

  • این درآمد نوعی پرداخت مستقیم پول از سوی دولت ها به مردم است.
  • طرح «UBI» به دنبال رسیدن به اهدافی است؛ مانند: «از بین بردن فقر مطلق»، «افزایش رفاه در جامعه»، «افزایش امنیت در جامعه»، «کاهش ساعت های کاری»، «افزایش سلامت روحی و روانی مردم»، «رشد استعدادها» و «فراهم کردن بستری برای ایجاد شغل های جدید».
  • درآمد پایه جهانی به سه صورت «جهانی، ملی یا منطقه ای»، «به عنوان درآمد کامل» یا «به عنوان درآمد مکمل» پرداخت می شود.
  • مخالفان این طرح مواردی مانند «افزایش تورم»، «تنبلی مردم»، «وجود بسترهای بهتر برای خرج کردن این پول» و «نگرانی بابت پرداخت مالیات بیشتر توسط ثروتمندان» را از دلایل مخالفت خود با این طرح بیان می کنند.
  • اولین بار 123 سال پیش از میلاد «UBI» به عنوان یک طرح وسیع در «روم باستان» اجرا شد.
  • نمی توان طرح هدفمندسازی یارانه ها را نوعی درآمد پایه در نظر گرفت؛ زیرا این دو طرح در مواردی مانند «تعیین شرط برای دریافت و پرداخت آن»، «هدف از پرداخت» و حتی «پرداخت آن به صورت واحد خانوار نه فرد» تفاوت های اساسی با هم دارند.
  • ایران هم مانند تمام کشورهای دیگر جهان با «پیشرفت تکنولوژی»، «روی کار آمدن ربات ها»، «قدرت گرفتن هوش مصنوعی» و «از بین رفتن کارها» چاره ای جز پرداخت درآمد پایه جهانی ندارد.

اکنون نوبت شماست، آیا با طرح این درآمد موافق هستید و دوست دارید که این طرح هم در ایران به شکلی جدی اجرا شود؟

سوالات متداول

«UBI» یا «درآمد پایه جهانی» پولی است که دولت ها برای کاهش شکاف طبقاتی، از بین بردن فقر و افزایش رفاه در جامعه پرداخت می کنند.

خیر. این درآمد از 123 سال قبل از میلاد مسیح توسط رومی های باستان به صورت واقعی اجرا شده است.

مواردی مانند «ترس از تورم» و «مخالفت ها ثروتمندان با پرداخت مالیات بیشتر» و حتی «واکنش مردم» سبب شده اند دولت های انگشت شماری و به صورت محدود به سراغ اجرای آزمایشی این طرح بروند.

یکی از مهم ترین دلایل این ماجرا افزایش سرعت پیشرفت تکنولوژی ربات ها و هوش مصنوعی است. زمانی که هوش مصنوعی به اندازه کافی رشد کند، مفهوم «کار» از بین می رود و دولت ها چاره ای جز پرداخت درآمد پایه جهانی ندارند.

ادامه مطلب
صندوق بین المللی پول (IMF)
صندوق بین المللی پول (IMF) چیست و چه اهدافی دارد؟

صندوق بین المللی پول (IMF) چیست؟

«صندوق بین المللی پول» یا «IMF» که کوتاه شده عبارت «International Monetary Fund» است، یک «نهاد مالی» است که درست بعد از تمام شدن جنگ جهانی دوم به وجود آمد. این صندوق با هدف «ایجاد ثبات در ارزها و اقتصاد جهانی» کار خود را آغاز کرد.

در این مقاله از خانه سرمایه، نگاهی عمیق تر به ماجرای این صندوق و ریزه کاری هایش می اندازیم و شما را با ماهیت آن بیشتر آشنا می کنیم. با ما همراه باشید.

صندوق بین المللی پول چگونه کار می کند؟

بعد از جنگ جهانی دوم، زمانی که بیشتر کشورهای جهان در ویرانه های جنگ، غرق شده بودند و اقتصاد چه در سطح جهانی و چه در سطح ملی در حال فروپاشی بود، سران 44 کشور جهان دور هم جمع شدند تا راه نجاتی برای این ماجرا پیدا کنند. در طول آن جلسه، قرار بر این شد که هر کشور، مقداری از سود ناخالص داخلی خود را به عنوان سهمش از این صندوق پرداخت کند تا اگر خودش یا کشورهای دیگر برای حفظ ثبات پولشان به وام نیاز داشتند آن را از همین صندوق بگیرند.

بخش جالب دیگر در مورد این صندوق، میزان حق رای اعضا بود. این حق رای بر اساس میزان سرمایه ای که در این صندوق می گذاشتند تعیین می شد؛ مثلا بیشترین حق رای در این صندوق متعلق به «آمریکا» است. چون پول زیادی را وارد صندوق کرده است.

ماجرای تعهد برتون وودز آمریکا چیست؟

صندوق بین المللی پول (IMF) چیست؟

این ماجرا به تعهد آمریکا برای پرداخت طلا در عوضِ دلار برمی گردد. این تعهد که «برتون وودز» (Bretton Woods system) نام داشت یکی از لاف های آمریکا در زمان تشکیل صندوق بین المللی پول بود.

آمریکا در آن زمان، بیش از 75 درصد طلای جهان را در اختیار داشت. به همین دلیل می خواست «IMF» بر پایه طلا و دلار باشد. آمریکا ادعا می کرد که می تواند به ازای هر دلار، مقدار مشخصی طلا بپردازد و هیچ مشکلی در آینده پیش نمی آید.

ایالات متحده، فکر این را نکرده بود که شاید روزی بیشتر از طلاهایی که دارد دلار خرج کند. به همین دلیل وقتی این اتفاق افتاد، ماجرای معادل سازی دلار و طلا را از اساس، نابود کرد!

چرا صندوق بین المللی پول، هدف خود را تغییر داد؟

با هم گفتیم که هدف اصلی این صندوق، حفظ ثبات و ارزش پول های ملی و بین المللی بود. این هدف تا زمانی که «نیکسون» رئیس جمهور وقت آمریکا یک طرفه همه چیز را خراب نکرده بود ادامه داشت. ماجرا از این قرار بود که در یک بازه زمانی، آمریکا به یک وارد کننده بسیار بزرگ تبدیل شد و تمام پرداختی ها را با پول ملی خودش یعنی «دلار» انجام داد. این موضوع را هم به یاد داشته باشید که تا قبل از این زمان، آمریکا گفته بود که در ازای هر یک دلار، مقدار مشخصی طلا دارد.

وقتی آمریکا دید که کشورهای مختلف، بیش از اندازه ای که او در خزانه اش طلا دارد، دلار دارند، کلا منکر ماجرا شد و اعلام کرد که دیگر در ازای دلار، طلا نمی دهد. به این ترتیب، کشورهایی که به خیال خودشان با ذخیره کردن دلار به طور غیر مستقیم، طلا ذخیره کرده بودند با مُشتی کاغذ بی خاصیت روبه رو شدند که دیگر هیچ کس بابت آنها طلایی نمی پرداخت!

به دنبال این ماجرا، ماهیت و هدف صندوق بین المللی پول هم زیر سوال رفت. چون دیگر ارز کشورها ثبات خود را از دست داده بودند و امکان نداشت که چیزی درست شود. به همین دلیل، به جای آنکه صندوق را منحل کنند، هدف آن را تغییر دادند.

اهداف جدید IMF چه بودند؟

این صندوق از سال 1978 سه هدف کلی را برای خودش در نظر گرفته است:

  1. نظارت بر اوضاع اقتصادی کشورهای عضو

اولین وظیفه ای که این صندوق برای خودش در نظر گرفت که البته بی شباهت به عملکرد گذشته آن قبل از شوک نیکسون بر دلار نیست، زیر نظر گرفتن سیاست های مالی و اقتصادی کشورهای عضو صندوق بود. این صندوق معتقد است که اگر کشورهای عضو، داده های مربوط به وضعیت اقتصادی خود را به شکلی شفاف ارائه کنند، می توانند مسیر ایجاد همکاری در سطح بین المللی را بسیار هموارتر سازند.

  1. کمک به ساخت زیرساخت های اقتصادی

این هدف برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات زیرساختی و کمک به ساخت سیاست های اقتصادی کشورهایی است که هم عضو این صندوق هستند و هم از نظر اقتصادی دچار مشکلات زیرساختی و فنی شده اند. این صندوق با آموزش و کمک به راه اندازی این زیرساخت ها وظیفه خود را در قبال این کشورها انجام می دهد.

  1. دادن وام به کشورهای عضو

کشورهایی که عضو این صندوق هستند و به دلیل های ریز و درشتی مثل: «بالا بودن بدهی های بین المللی»، «در خطر قرار گرفتن ارزش پول ملی» یا «ناتوانی در پرداخت هزینه های جاری کشور به دلیل هایی مثل «بحران کرونا» به پول یا تسهیلات نیاز داشته باشند، می توانند از این صندوق، وام بگیرند.

البته تصویب پرداخت کردن یا نکردن این وام ها بر اساس حق رای کشورهای عضو انجام می شود؛ مثلا آمریکا که هنوز هم بیشترین مقدار حق رای را دارد حرف آخر را در دادن یا ندادن وام به کشورها می زند.

شرایط دریافت وام از صندوق بین المللی پول چیست؟

صندوق بین المللی پول (IMF) چیست؟

شرایط گرفتن وام از این صندوق، به سادگی گرفتن وام از بانک ها نیست. چون این ماجرا در سطح بین المللی اجرا می شود و وثیقه های آن هم بسیار متفاوت هستند. این صندوق، تنها در صورتی به یک کشور وام می دهد که آن کشور تغییرهایی اساسی و حتی کلان را در سیاست های اقتصادی خود پیاده سازی کند.

اما از آنجا که ابرقدرت های جهان هم عضو این صندوق هستند و گاهی منافع آنها در ضعیف شدن کشورهای دیگر نهفته است نمی توان انتظار داشت که همه چیز بدون هیچ چشم داشت یا بازی های سیاسی پیش برود.

مثلا شرط «IMF» برای دادن وام به کشور «پاکستان» این بود که بودجه دفاعی خود را کم کند. در حالی که این موضوع، بیشتر از اینکه رنگ و بوی اقتصاد دهد، شکل یک اقدام نامحسوس سیاسی را به خود گرفته است.

ماجرای اجماع واشنگتن چیست و چه ارتباطی با IMF دارد؟

سه موسسه که شامل «صندوق بین المللی پول»، «بانک جهانی» و «خزانه داری آمریکا» می شوند در سال 1980 دست به دست هم دادند تا با تحت فشار گذاشتن دولت ها و ایجاد چند شرط، آنها را مجبور کنند تا در تصمیم های اقتصادی شان تغییراتی را به وجود بیاورند.

به مجموعه این شرط ها که در عوضِ دادن تسهیلات و وام به کشورهای ضعیف یا دچار مشکل به آنها تحمیل می شد «اجماع واشنگتنی» یا «Washington Consensus» می گویند. این شرط ها شامل موارد زیر می شوند:

  • ایجاد «ریاضت اقتصادی» با کاهش هزینه ها یا افزایش درآمدهای کشور
  • تلاش و تمرکز مستقیم دولت روی کشف و استخراج منابع ملی و صادرات آنها
  • کاهش ارزش پول ملی
  • راه اندازی تجارت آزاد به وسیله برداشتن مانع های صادرات و واردات
  • ساده کردن فرایند سرمایه گذاری داخلی و خارجی و تشویق سرمایه گذاران با هدف ایجاد ثبات در بازار سرمایه گذاری
  • تلاش برای صرفه جویی در بودجه دولت
  • حذف کنترل دولت روی قیمت ها
  • حذف تمام انواع یارانه ها
  • تمرکز روی تقویت خصوصی سازی
  • واگذاری تمام یا بخش بسیار زیادی از شرکت های دولتی به بخش خصوصی
  • محافظت کردن از حق و حقوق سرمایه گذاران خارجی و جذاب کردن ماجرای سرمایه گذاری در داخل کشور
  • مبارزه با فساد
  • تلاش برای بهتر حکومت کردن
  • ممنوع بودن استفاده از ارزهای رمزنگاری شده در کشور

صندوق بین المللی پول از همین شرایط برای دادن وام به کشورهای عضو استفاده می کند.

عضویت در صندوق IMF چه مزایایی دارد؟

بیایید نگاهی به مزایای این ماجرا بیندازیم:

  • امکان حق برداشت مخصوص

این امکان که «SDR» یا «Special Drawing Right» نامیده می شود نوعی واحد غیر رسمی است که بر اساس آن میزان دارایی هر کشور در صندوق، نمایش داده می شود؛ مثلا دارایی ایران در این صندوق 3567 میلیون «SDR» است که تقریبا برابر با پنج میلیارد دلار است.

  • استفاده اعضا از داده های ویژه

صندوق بین المللی پول به خاطر ماهیت و روش کارش به داده های بسیار جالبی از کشورهای مختلف دسترسی دارد. هیچ نهاد مالی مشابهی به چنین داده هایی با این دقت و گستردگی دسترسی ندارد. این داده ها فقط در اختیار اعضای صندوق قرار می گیرند.

  • شرکت کردن اعضا در پروژه های آموزشی صندوق

یکی از رسالت های این صندوق، آموزش زیرساخت های مالی و سیاست اقتصادی است. اعضای این صندوق می توانند افرادی از خودشان را برای استفاده از جدیدترین آموزش ها به این صندوق بفرستند.

  • اعضا زودتر از بقیه با خبر می شوند!

از ویژگی های خوب این صندوق آن است که اعضای آن از آخرین و جدیدترین اخبار حوزه مالی و اقتصادی جهان با خبر می شوند. این خبرها به ویژه برای کشورهای در حال توسعه که نخ اقتصادشان به یک مو بند است بسیار مفید و ارزشمند جلوه می کند.

  • فرصتی برای گفتگوی اقتصادی تمدن ها

هر کدام از اعضای صندوق، نماینده یک کشور مستقل هستند. این صندوق، فرصتی ناب برای گفتگوی جهانی در زمینه های اقتصادی و تحول مالی را به وجود می آورد.

معایب عضویت در این صندوق کدامند؟

در کنار ویژگی های مثبت، این صندوق، چند ویژگی منفی هم دارد که گاهی می تواند تمام ویژگی های مثبت را کنار بزند. بیایید نگاهی به آنها بیندازیم و ببینیم که آیا این صندوق واقعا ارزشمند است؟

  • اهداف صندوق در برابر اهداف کشورها

این صندوق، فقط به اهداف خودش اهمیت می دهد. به همین دلیل، گاهی تصمیم هایی در مورد ارزها می گیرد که کاملا به ضرر اقتصاد کشورهای عضو است.

  • وام های پر دردسر

همان طور که با هم گفتیم، گرفتن وام از این صندوق می تواند یک کشور را زیر بار گرفتن تصمیم هایی ببرد که از نظر ملی، سیاسی و اقتصادی آن را به تنگنا بکشاند.

  • پختن یک نوع آش برای همه مزاج ها!

این صندوق به تمام کشورهای عضو، بدون توجه به اوضاع اقتصادی و سیاسی، یک نوع توصیه مشابه سیاسی و اقتصادی می کند. روشن است که راهکارهای اقتصادی یک کشور ثروتمند مثل آمریکا یا ژاپن به درد کشوری مثل ایران نمی خورد.

  • سهم های نابرابر و تصمیم های سخت

سهم کشورهای قدرتمند و بزرگ مثل آمریکا، ژاپن و حتی چین از کشورهای دیگر این صندوق بیشتر است. چون پول بیشتری را وارد صندوق کرده اند. این ماجرا به آنها حق رای بیشتری می دهد.

در نقطه مقابل، کشورهای دیگری مثل «سودان»، «پاکستان»، «ایران» و … که واریزی کمتری داشتند به همان اندازه، حق رای کمتری دارند. این موضوع باعث می شود که دو جریان متفاوت از کشورهای قوی و ضعیف در این صندوق شکل بگیرد.

IMF پول خود را از کجا می آورد؟

بیایید ببینیم این صندوق چگونه منابع مالی خود را به دست آورده است. نکته ای که باید بدانید این است که وام یا تسهیلات دادن همیشه با دریافت سود همراه است و همین ماجرا می تواند آورده های بیشتر را برای این صندوق به دنبال داشته باشد. و اما منابع:

  • از محل ذخیره اعضا

اولین بخش از صندوق همان حق سهمیه هایی هستند که اعضای صندوق هنگام ورود به آن می پردازند. نکته قابل توجه در مورد این پرداختی ها آن است که اگر کشور پرداخت کننده با مشکلات مالی روبه رو شود می تواند سهم خودش را بدون قید و شرط بردارد.

  • دادن اعتبار به کشورهای عضو

در صندوق بین المللی پول، به ازای هر کشور، چهار واحد سهمیه اعتباری وجود دارد. اعضای صندوق به شرط آنکه از سیاست های اقتصادی این صندوق پیروی کنند می توانند به اندازه 100 درصد سهمیه خودشان در صندوق را به صورت اعتبار دریافت کنند و سپس آن را در قسط های مشخص به صندوق برگردانند.

  • پرداخت تسهیلات مالی اضافی

این صندوق به کشورهایی که اوضاع اقتصادی خراب تری دارند و ریشه این مشکلات در نابه سامانی های موجود در اقتصاد ملی آنها است، وام های بزرگ تری می پردازد. این کشورها می توانند تا 140 درصد از سهمیه خودشان را به صورت وام دریافت کنند. البته به شرط آنکه علاوه بر پیروی از سیاست های اقتصادی صندوق و اجرا کردن آنها در کشورشان این وام را در یک بازه 10 ساله به صندوق برگردانند.

  • وام دادن از منابع فرعی صندوق

این صندوق مقداری منابع اضافی هم دارد که آنها را با عنوان «منابع گسترش یافته» صدا می زند. کشورهایی که مشکلشان با دو وام بالا حل نشود از محل این منابع، وام می گیرند.

  • وام هایی مخصوص برای کشورهایی مخصوص

«IMF» تعدادی وام ویژه و تسهیلات برای کشورهایی که تولید کننده مواد اولیه در جهان هستند در نظر گرفته است. در کنار این ماجرا، کشورهای صنعتی هم نوع ویژه ای از وام را دریافت می کنند. هدف صندوق بین المللی پول از این نوع وام ها حمایت از چرخه تولید در جهان است.

صندوق بین المللی پول و بانک جهانی چه فرقی با هم دارند؟

صندوق بین المللی پول (IMF)4

بانک جهانی، مجموعه ای بود که توسط همان 44 کشور موسس صندوق بین المللی پول، راه اندازی شد. هدف از ایجاد این بانک، بازسازی کشورهای آسیب دیده در طول جنگ جهانی بود. ولی رفته رفته اهداف بزرگتری مثل موارد زیر هم در آن شکل گرفتند:

  • دادن وام به کشورهای در حال توسعه برای بالا بردن سرعت پیشرفت در آنها
  • تشویق سرمایه گذارهای خارجی به سرمایه گذاری در کشورهای عضو این بانک
  • کمک به رشد و توسعه تجارت بین المللی
  • و …

بنابراین به زبان ساده می توان گفت که بانک جهانی از نظر مقدار سرمایه در دسترس، کارهایی که انجام می دهد و توانایی هایی که دارد بسیار بزرگ تر و گسترده تر از صندوق بین المللی پول است.

واکنش جدید IMF به ارزهای دیجیتال

«گیتا گوپینات» (Gita Gopinath) اقتصاددان ارشد صندوق بین المللی پول از ارزهای دیجیتال حمایت کرد. در واقع، رویکرد این صندوق به ارزهای دیجیتال به سمت و سوی معامله و استفاده از آن در چهارچوب قانون پیش می رود. می توان امیدوار بود که با حمایت این مجموعه بین المللی از ارزهای دیجیتال، آینده آنها روشن تر از قبل شود.

راه اندازی شبه ارز دیجیتالی «Learning Coin» که به طور مشترک توسط صندوق بین المللی پول و بانک جهانی ایجاد شده است یکی از تلاش های جالب این موسسه ها برای کنار آمدن با ارزهای دیجیتال است. البته این شبه ارز هیچ جا به جز بانک جهانی و صندوق بین المللی پول، ارزش ندارد. بنابراین، نمی توان آن را یک رمز ارز واقعی به حساب آورد.

جالب اینجا است که «ممنوع بودن استفاده از ارزهای دیجیتال» یکی از شرط های اصلی این صندوق برای وام دادن به کشورهای عضو است. باید دید این تناقض تا کجا پیش می رود.

جایگاه ایران در صندوق بین المللی پول کجا است؟

کشور ما یکی از آن 44 کشوری بود که در زمان راه اندازی این صندوق حضور داشت و آن را تشکیل داد. سهم اولیه ما در این صندوق، 25 میلیون دلار بود. ایران هنوز هم در این صندوق فعال است.

جمع بندی نکته های گفته شده در این مقاله

  • IMF یک نهاد مالی است که درست بعد از جنگ جهانی دوم با هدف ساخت دوباره کشورها و ترمیم اقتصاد جهان به وجود آمد.
  • در ابتدا فقط 44 کشور موسس در این صندوق عضو بودند. هر کدام از آنها بخشی از سود ناخالص داخلی خود را در این صندوق گذاشتند و به آن رسمیت بخشیدند.
  • «برتون وودز» تعهد آمریکا به کشورهای عضو بود که به آنها اطمینان می داد در عوضِ هر دلاری که در دست دارند می توانند مقدار مشخصی طلا بگیرند. مدتی بعد، رئیس جمهور وقت آمریکا یعنی «نیکسون» این تعهد را به صورت یک طرفه شکست!
  • اهداف جدید صندوق بین المللی پول شامل «نظارت بر اوضاع اقتصادی کشورهای عضو»، «کمک به ساخت زیرساخت های اقتصادی» و «دادن دام به کشورهای عضو» می شدند.
  • شرایط دادن وام به کشورهای عضو «IMF» آن کشورها را زیر بار تغییرات کلان اقتصادی و حتی سیاسی می برد.
  • مواردی مانند: «امکان حق برداشت مخصوص»، «استفاده اعضا از داده های ویژه»، «شرکت کردن اعضا در پروژه های آموزشی صندوق»، «با خبر شدن از جدیدترین اخبار اقتصادی جهان قبل از بقیه» و «فرصتی برای گفتگوی اقتصادی تمدن ها» جزو مزیت های عضو بودن در این صندوق هستند.
  • از معایب این صندوق می توان به مواردی مثل «اهداف صندوق در برابر اهداف کشورها»، «وام های پر دردسر»، «پختن یک نوع آش برای همه مزاج ها!» و «آثار منفی سهم های نابرابر» اشاره کرد.
  • با وجود آنکه یکی از شرط های صندوق بین المللی پول برای وام دادن به کشورها استفاده نکردن از ارزهای دیجیتال است ولی اقتصاددان ها و حتی رئیس این صندوق در حال تغییر دادن نگرششان نسبت به ارزهای دیجیتال هستند.

نظر شما چیست؟

فکر می کنید درخواست وام پنج میلیارد دلاری ایران از این صندوق پاسخ داده می شود؟

سوالات متداول

  1. کار اصلی IMF چیست؟
    این صندوق، یک نهاد مالی بین المللی است که به کشورهای عضو خود برای دستیابی به ثبات مالی و پیشرفت اقتصادی کمک می کند. «IMF» این کار را با حمایت از سیاست های اقتصادی که باعث ثبات پول، ایجاد اشتغال و رفاه ملی می شوند انجام می دهد.
  2. اکنون تعداد اعضای صندوق بین المللی پول چقدر است؟
    این صندوق ابتدا با 44 عضو آغاز به کار کرد؛ اما اکنون 190 کشور که عضو سازمان ملل متحد هستند، در این صندوق حضور دارند.
  3. صندوق بین المللی پول، نوعی بانک جهانی یا خیریه بین المللی است؟
    خیر. با وجود اینکه این صندوق به کشورهای مختلف عضو، وام می دهد ولی سازوکار آن هیچ ارتباطی به بانک ندارد. از طرفی، خیریه بین المللی هم نیست.
  4. آیا ایران هم از صندوق بین المللی پول، وام گرفته است؟
    بله. ما تاکنون سه بار برای گرفتن وام از این صندوق درخواست داده ایم. بار اول، سال 1956 و بار دوم 1962 بود که هر دوی این وام ها از سوی صندوق بین المللی پول، تایید و پرداخت شدند. البته ما هم آنها را به موقع تسویه کردیم. در طول چهل سال گذشته یعنی بعد از انقلاب اسلامی، ایران فقط یک بار برای گرفتن وام 5 میلیارد دلاری از این صندوق اقدام کرد. البته آن هم به دلیل خسارت های ویروس کرونا بود. تا لحظه نگارش این مقاله، هنوز این وام تصویب نشده است.
ادامه مطلب
دینار بحرین
نرخ و قیمت لحظه ای دینار بحرین امروز بازار آزاد

قیمت لحظه ای دینار بحرین


آشنایی با واحد پول بحرین

واحد پول رسمی کشور بحرین، دینار است. این کشور در واقع جزیره ای در خلیج فارس در نزدیکی عربستان سعودی است. دینار در نماد شناسی ارز های جهانی، با علامت اختصاری BHD معرفی شده است. این واحد پولی به 1000 فیل یا فلس تقسیم می شود. نام دینار درواقع از واژه دینار رومی گرفته شده است. همچنین دینار بحرین به اختصار در عربی د.ب و در لاتین BD نشان داده می شود. به طور معمول این واحد دارای سه رقم اعشار است. دینار در سال 1956 معرفی شد. سکه ها و اسکناس های بحرین در همین سال در معرض عموم قرار گرفتند.

در ابتدای رواج دینار جدید، ابوظبی دینار بحرین را به رسمیت پذیرفت. این پذیرش سبب شد در سال 1973 وابستگی آن به درهم امارات متحده عربی تغییر کند و درنهایت به دلار متصل شود.

دینار بحرین چیست؟

BHD از 1000 فولو، فیل یا فلس تشکیل شده است. در واقع فیل ها به منظور جمع استفاده می شوند. دینار بحرین ارز بسیار ارزشمند است و به طور رسمی در مقایسه با دلار آمریکا با نرخ 2.652 معامله می شود. نام دینار از دینار رومی می آید که سکه نقره استانداردی در زمان روم باستان بود. این نام متعلق به 211 الی  244 سال قبل از میلاد مسیح است که در آن زمان نیز به عنوان ارزی معتبر وجود داشت. قبل از سال 1965، بحرین از روپیه خلیج فارس به عنوان واحد پولی استفاده می کرد.

واحد پول رسمی کشور بحرین از دیروز تا امروز

دینار های بحرین از سال 1956 شروع به گردش کردند و روند تبدیل خود را با نرخ تبدیل 1 دینار در مقابل 10 روپیه ایجاد کردند. تا سال 1973، هیئت ارزی بحرین اسکناس های موردنیاز را صادر می کرد. پس از سال 1973، مسئولیت صدور پول بر عهده آژانس پولی بحرین قرار گرفت. در سال 1980، دینار به نرخ ثابت 0.376 دینار در مقابل 1 دلار، به ارز آمریکا پیوست. این پیوستن درواقع برای دینار مزایای استفاده از حقوق ویژه صندوق بین المللی پول را میسر کرد.

همواره نوساناتی برای دینار وجود دارد. به طور عمده به دلیل بی ثباتی در منطقه، این نوسانات بر ارزش دینار تاثیراتی می گذارند. با این حال ارزش این واحد پولی همواره حفظ شده است. در سال 2006، آژانس بحرین، تغییر نام خود را با عنوان بانک مرکزی رسمی بحرین به اختصار CBB معرفی کرد.

CBB بر بانک های مرسوم و تابع جریانات اسلامی نظارت دارد. همچنین بر بیمه، بنگاه سرمایه گذاری و سایر موسسات مالی نظارت ویژه ای دارد. اسکناس های بحرین توسط بانک مرکزی بحرین مدیریت ارزی می شوند. از سال 2016، دینار بحرین گردش اسکناس را با ویژگی های امنیتی پیشرفته آغاز کرد. نمونه های جدید همچنین خطوطی را برای کمک به افراد کم بینا مطرح کردند.

راه اندازی اسکناس های جدید

در سال 2008، بانک مرکزی بحرین گروه جدیدی از اسکناس ها را راه اندازی کرد که از لحاظ فنی، چهارمین سری اسکناس رسمی در بحرین محسوب می شدند. این شماره های جدید، هم آینده درخشان بحرین را  ارج نهادند و هم میراث گذشته این کشور را به تصویر کشیدند. اگرچه بحرین از نظر اقتصادی برای رسیدن به توسعه با چالش های بسیاری روبه رو شده است؛ اما همچنان به عنوان سریع ترین کشور در حوزه رشد اقتصادی کشورهای عربی ارزیابی می شود. طبق داده های بانک جهانی تا سال 2016، کشور بحرین و واحد پول رسمی آن، نرخ تورم سالانه 5.7 را تجربه کرده اند؛ درنتیجه رشد تولید ناخالصی داخلی آن برابر 3.9 درصد بوده است.

سکه های دینار بحرین

در سال 1965، سکه ها در واحد های 1، 5، 10، 25، 50 و 100 فیل تولید شدند. فیل های 1، 5 و 10 از نوع برنز صادر شدند و بقیه در قالب نیکل کاپرو در معرض عموم قرار گرفتند. سکه 1 فیل پس از سال 1966 تولید نشد. سکه 100 فیلی دوفلزی در اکتبر 1992 معرفی شد. در این سال، برنج در قالب های 5 و 10 جایگزین برنز شدند.

یک سکه 500 فیلی دو فلزی در سال 200 با شکلی از بنای مروارید منتشر شد. این سکه در پاسخ به شورش بحرین که منجر به تخریب بنای یادبود شکل گرفت، در 18 مارس 2011 متوقف شد. اگرچه بانک بحرین اظهار داشت که ضرب قطعه 500 فیلی مدتی قبل متوقف شده بود؛ اما این سکه همچنان برای استفاده در دسترس بود. اما پس از اقدامات جمع آوری از سوی بانک، دیگر اثری از آن ها یافت نشد.

اسکناس های دینار بحرین

در 16 اکتبر 1965، هیئت ارزی بحرین، اسکناس هایی را با ارزش های یک چهارم، یک دوم، 1، 5 و 10 دینار معرفی کرد. نمونه های 100 فیل نیز در 2 سپتامبر 1967 معرفی شدند. در سال 1973، آژانس پولی بحرین، صدور پول کاغذی را بر عهده گرفت و از ژوئیه 1978، با اسکناس 20 دیناری خانواده جدیدی از اسکناس های عربی را معرفی کرد. اسکناس های یک دوم، 1، 5 و 10 دیناری نیز در دسامبر 1979 منتشر شدند.

اسکناس های 100 فیل در نوامبر 1980، توسط هیئت ارزی و سایر اسکناس ها نیز در 31 مارس 1996 جمع آوری شدند. باقی مانده قابل مبادله تا یک سال بعد از طریق تحویل به بانک غیرقابل دسترس شدند. سومین شماره اسکناس توسط آژانس پولی بحرین با همان اسامی قبلی از یک دوم تا 20 دینار، در مارس 1993 منتشر شدند. این مجموعه در سال 1998 با تغییرات مختلفی از نظر ویژگی های رنگی و امنیتی به روزرسانی شد. با این حال، نمونه هایی از چاپ جعلی آن یافت شدند.

مقامات بحرین وجود نسخه های جعلی را تایید نکردند اما شواهد بر آن است که 7 میلیون نسخه غیر مجاز برابر با 365 میلیون دلار آمریکا توسط یک چاپگر آرژانتینی چاپ شده اند.

تفاوت نمونه های اصلی دینار بحرین با چاپ جعلی در قسمت های زیر مشهود بود:

  • وجود سایه انداخته شده در پس زمینه ای متفاوت از نام عربی آژانس پولی بحرین؛
  • فاصله زیاد بین دو حرف عربی در شماره سریال افقی.

اسکناس های غیرمجاز

اسکناس های جعلی از طریق کشور های مختلف آفریقایی و اروپایی به صورت هوایی قاچاق می شدند و در حوالی ژوئن 1998، درحالی که اسکناس 20 دیناری به روز شده در بحرین منتشر شده بود، در بلژیک، سوئیس و خلیج فارس مبادله می شدند.

مقادیر زیاد سوءظن ایجاد شده از سوی نمونه های مجاز و غیرمجاز سبب شد شناسایی از سوی کارشناسان انجام شود. پس از شناسایی، آژانس پولی بحرین به افرادی که به اشتباه اسکناس های غیرمجاز را پذیرفته بودند، اجازه داد که آن ها را با ارز مجاز در بانک مبادله کنند.

در تاریخ 1 آگوست 1998، اسکناس های 20 دیناری جدید، با طرحی از  نمونه های ارتقا یافته به همراه هولوگرام و این بار به جای رنگ بنفش با رنگ هلویی منتشر شدند. طرح اصلی اسکناس های بنفش دینار بحرین، در ژوئن 1998 فقط در حدود 7 هفته در گردش بودند؛ بنابراین به ندرت توسط مجموعه داران دیده می شوند. در سپتامبر 2006، آژانس پولی بحرین به بانک مرکزی بحرین تغییر نام داد. در 17 مارس 2008، بانک مرکزی بحرین اولین سری نمونه های خود را ارائه داد. نمونه های ارائه شده توسط سازمان پولی جدید، به عنوان سری چهارم واحد پول رسمی بحرین، میراث این کشور و همچنین توسعه آن را منعکس می کنند.

در 4 سپتامبر 2016، بانک مرکزی بحرین، نسخه های به روز شده اسکناس های 10 و 20 دیناری را با ویژگی های امنیتی پیشرفته و خطوط لمسی اضافه شده در مرکز سمت جلوی پول برای افراد نابینا در معرض عموم قرار داد.

قیمت ارزی دینار کشور بحرین

در دسامبر 1980، دینار به طور رسمی به حقوق ویژه قرعه کشی صندوق بیم المللی پول پیوست. با پیوستن به SDR، 1 دلار برابر با 0.376 BHD ثابت شد. با این نرخ به طور تقریبی، هر دینار بحرین برابر با 2.65957 دلار در نظر گرفته شد. مقدار مذکور، 10 ریال عربستان صعودی نیز نامیده می شود.

نرخ دینار در سال 2001 رسمی شد و ریال سعودی در هر نقطه از بحرین قابل فروش در نظر گرفته شد. به استثنای اسکناس 500 ریال صعودی که فقط در سوپرمارکت های بزرگ، فرودگاه ها و مغازه های الکترونیکی پذیرفته می شود. قبل از تصویب یورو از سوی مالت در 1 ژانویه 2008، این واحد سومین ارز بود و ارزشی بیشتر از دینار کویت و لیر مالت داشت. پش از اتخاذ یورو از سوی مالت، دینار مقام دومین واحد ارزی باارزش را در بازار کسب کرد.

سخن آخر

دینار بحرین واحد پول این کشور است و در زبان عربی د.ب و در زبان انگلیسی BHD شناخته می شود. این ارز امروزه یکی از با ارزش ترین ارز های بازار جهانی محسوب می شود. دولت بحرین برای راه یابی ارز خود به بازار جهانی، راه کارهایی ازجمله ایجاد ارتباط با ریال عربستان و سپس ارتباط با دلار آمریکا اتخاذ کرد. ارتباط با دلار آمریکا سبب شد دینار بحرین در SDR، به طرز ویژه ای مطرح شود. امروزه بحرین نقش دومین واحد پرارزش دنیا را بر عهده دارد.

در میان کشور های عربی، نه تنها از نظر ارزش ارز بلکه از نظر توسعه، بحرین یک کشور پر سرعت در حوزه پیشرفت شناخته می شود. با تمام تفاسیر جالبی که در رابطه با دینار بحرینی وجود دارد، این کشور چندین بار در معرض جعل اسکناس های خود قرار گرفته است. در برخی موارد، جعل را تکذیب و در یک مورد بسیار پر سر و صدا به مردم خود اجازه داد تا پول های جعلی اشتباه را تعویض کنند. در پی تعویض پول های جعلی، اسکناس هایی با امنیت بسیار بالا وارد بازار بحرین شدند که همواره هیچگونه جعلی از پس آن برنیامده است.

ادامه مطلب
ریال قطر
قیمت ریال قطر امروز بازار آزاد به صورت لحظه ای

قیمت لحظه ای ریال قطر

ریال قطر واحد ارز رسمی این کشور است. این کشور در امتداد ساحل شبه جزیره عربستان واقع شده است. واحد پولی قطر در نمادشناسی پول با کد ارزی QAR شناخته می شود. این واحد پولی از 100 درهم تشکیل شده است.

این واحد پولی را به صورت مخفف با کد QR نیز نشان می دهند. در زبان انگلیسی این واحد پولی با QR و در زبان عربی با ر.ق شناخته شده است. تمام اسکناس ها و سکه های قطری توسط بانک مرکزی کشور قطر صادر می شوند. هدف از این کار ایجاد ثبات پولی و همچنین کنترل نظارت بر ارز این کشور است. در اینجا به آشنایی و بررسی اجمالی واحد پولی قطر خواهیم پرداخت. همراه ما باشید.

ریال قطر چیست؟

ریال کشور قطر در سال 1973 با شکل گیری دبی در امارات متحده عربی، جایگزین واحد پولی مشترک قطر و دبی شد. در این زمان، قطر جداگانه ریال را به بازار عرضه کرد.

ریال مخصوص قطر و دبی، بنابر دلایلی در سال 1966 توسط دولت لازم الاجرا محسوب شدند. زیرا در زمان استفاده از ارز قبلی که روپیه هند نام داشت، به دلیل کاهش ارزش پول هند، ضررهایی بر کشور های حامی این پول وارد شد. QR به دلار آمریکا با نرخ 3.64 ریال در ازای هر دلار یا به شکل USD/QAR = 3.64 معامله می شود. افزایش ارزش ریال، شوک های احتمالی اقتصادی را کاهش می دهد.

صنعت نفت و گاز به طور تقریبی نیمی از تولید ناخالص داخلی قطر و در مجموع کل صادرات این کشور را تشکیل می دهد. این موضوع در نوسانات قیمت ریال این کشور مشهود است.

تاریخچه ریال قطر

این واحد پولی، تاریخچه پیچیده ای ندارد و برای بررسی آن باید به بحث تاریخچه ارز انگلیس در خاورمیانه اشاره کرد که در مجال این مقاله نیست. به طور خلاصه، قطر تا 1966 از روپیه هند به عنوان روپیه خلیج فارس به عنوان واحد پولی خود استفاده می کرد. هنگامی که هند در سال 1966 ارزش روپیه را کاهش داد، قطر به همراه سایر کشورهای حامی روپیه، ترجیح داد ارز مستقل خود را معرفی کند.

قبل از معرفی ارز مستقل، قطر برای مدت کوتاهی ریال عربستان را استفاده کرد. سپس ریال قطر و دبی پس از امضای توافق نامه ارزی این دو کشور در 21 مارس 1966 به بازار معرفی شدند. ریال عربستان معادل 1.065 روپیه خلیج فارس ارزش داشت، در حالی که ریال قبل از کاهش، ارزشی برابر با روپیه خلیج فارس را تجربه کرده بود. پس از پیمان با دبی که تا مدتی ادامه داشت، قطر صدور ریال قطری مستقل از دبی را در 19 مه 1973 آغاز کرد.

نمونه های قدیمی ريال قطری به مدت 90 روز به طور متوالی در گردش بودند و پس از مدتی از مسیر گردش خارج شدند. استفاده از واحد پول ارزی مستقل در این زمان آغاز شد.

نوسانات ارزی ریال قطر

در سال 2017، ارزش ريال در بازار خارج از کشور دبی، پس از قطع ارتباط برخی از کشور های خارجی با بانک قطر دچار تغییراتی شد. این تغییر به دلیل کمبود نقدینگی ارزی صورت گرفت. طی مدتی که نقدینگی شرایط نزولی را سپری می کرد، نرخ دلار آمریکا برابر با 3.64 ریال قطر بود.

دوره مذکور را به عنوان بحران دیپلماتیک می نامند، این بحران ناشی از قطع روابط دیپلماتیک توسط چندین کشور بود. به دنبال این بحران، اجازه استفاده از حریم هوایی و مسیر های دریایی برای قطر میسر نبود؛ زیرا ادعایی مبنی بر حمایت قطر از تروریسم وجود داشت.

این امر همچنین منجر به توقف تجارت اسکناس قطر در خارج از این کشور با بانک های خاص در برخی کشورها مانند انگلیس شده است. جالب است بدانید که در داخل قطر، بانک مرکزی این کشور به خرید و فروش دلار با نرخ ارز ثابت می پردازد.

از سال 2019، همچنان برخی از کشورها روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع کرده اند. در اواسط 2019، ارزش این واحد پولی برابر با USD/QAR = 3.64 شد. در واقع تغییری در ارزش این ارز صورت نگرفت و برای همیشه ثابت ماند.

نرخ ارز ثابت ریال قطر

این واحد پولی با نرخ ثابت 3.64 به دلار آمریکا متصل است. این نرخ با فرمان سلطنتی شماره 34 سال 2001، به امضای حمد بن خلیفه آل ثانی، امیر قطر، در 9 ژوئیه 2001 به شکل قانونی ثبت شده است.

در ماده 1 قانون مذکور آمده است که نرخ ریال قطر در برابر دلار آمریکا 3.64 است و برای خرید و فروش دلار های بانک مرکزی قطر از سایر بانک های فعال، باید بالاترین حد 3.6415 ریال و پایین ترین حد 3.6385 ریال را در نظر گرفت. ماده 2 قانونی، میزان و زمان فروش دلار آمریکا و شرایط مرتبط با فروش و پرداخت این دلار را از طریق بانک مرکزی قطر نشان می دهد. ماده 3 این قانون، فرمان سلطنتی شماره 60 صادر شده در سال 1945 را لغو می کند.

نمونه ای از مبادلات ریال قطر به دلار آمریکا

نرخ ارزی یک دلار آمریکا برابر 3.64 ریال است. متاسفانه این قیمت ارز برای مبادله مسافرتی محسوب نمی شود. بانک ها و خدمات صرافی به طور معمول 3 تا 5 درصد حق خدمات تبدیل ارز را از خریدار دریافت می کنند. این نرخ با توجه به نرخ ارز ارائه شده به مشتری قابل تخمین است.

بنابر موضوع بالا، اگر مسافری به قطر سفر کند، هر دلار را به جای 3.64 ریال با نرخ 3.46 ریال دریافت خواهد کرد. این مقدار به طور تقریبی 5 درصد کمتر از مقدار ثابت است.

فرض کنید مسافری با دریافت 3460 ریال، 1000 دلار را تبدیل کند. مسافر مقداری از این پول را در سفر خود خرج می کند. هنگامی که قصد دارد به آمریکا بازگردد، باید 1500 ریال خود را به دلار تبدیل کند. باتوجه به اینکه نرخ رسمی ارز برابر با 3.64 است، برای فهمیدن مثال باید هر ریال قطر را به 3.64 تقسیم کنید. حاصل این تقسیم برابر با 0.274725 است.

بنابراین، مبلغ پیش بینی شده مسافر 142.08 دلار است. اما باید به یاد داشته باشید که بانک ها و صرافی ها به طور معمول هزینه خدماتی دریافت می کنند که در واقع این کارمزد در نرخ ارز گنجانده می شود.

درنتیجه، به جای دریافت 0.274725 دلار به ازای هر ریال، مسافر به طور حتم نرخی نزدیک به 0.261 دلار را باید بپردازد که به طور تقریبی 5 درصد کمتر از نرخ ثابت است. با حساب و کتاب بالا متوجه خواهید شد که به جای دریافت  142.09 دلار باید مبلغ 391.50 ریال از سوی مسافر دریافت شود.

سکه های ریال قطر

در سال 1966 سکه هایی با نام های قطر و دبی با قالب های 1، 5، 10، 25 و 50 درهم معرفی شدند. در سال 1973، سری جدیدی از سکه ها در همان اندازه و ترکیبات قطعات قبلی، به طور مجدد ارائه شد. تفاوت مشهود در سکه های جدید و قدیم تنها مرتبط به نام قطر است. در واقع نام دبی از سکه ها حذف شد و سکه های مستقل ریال در اختیار مصرف کننده قرار گرفت.

اسکناس های ریال قطری

در تاریخ 18 سپتامبر 1966، هیئت ارزی قطر و دبی، اسکناس هایی را در قالب 1، 5، 10، 25، 50 و 100 ریال معرفی کردند. این اسکناس ها در 19 مه 1973 با نمونه های آژانس پولی قطر در واحد های 1، 5، 10، 100 و 500 ريال جایگزین شدند.

اسکناس 50 ریالی واحد قطر در سال 1976 صادر شد. بانک مرکزی قطر با فرمانی به نام فرمان 15، در 5 آگوست 1973 تاسیس شد. پس از تاسیس، تمامی اسکناس ها و سکه های منتشر شده توسط آژانس پولی قطر به مالکیت بانک مرکزی درآمد اما همچنان به مدت چند سال نمونه های قبلی به گردش خود ادامه دادند.

در تاریخ 19 دسامبر سال 2020، بانک مرکزی قطر پنجمین سری اسکناس خود را برای گردش صادر کرد. اسکناس 200 ریالی در مجموع اسکناس های جدید صادر شده نیز گنجانده شد. قسمت جلویی نمونه ها، یک طرح مشترک مبتنی بر الگو های هندسی سنتی، گیاهان قطر، پرچم قطر و دروازه ای به نمایندگی از معماری تاریخی قطر را نشان می دهد.

سخن آخر

ریال قطر واحد پولی این کشور است که با نماد QAR نشان داده می شود. این واحد ارزی در قطر به شکل ر.ق و در زبان انگلیسی QR معرفی شده است.

تاریخچه ریال کشور قطر به طور کلی به تاریخچه واحد های پولی خلیج فارس وابسته است. این موضوع با بررسی تاریخ حضور انگلیس در خاورمیانه، به طور کامل خود را نشان داده است.

قطر همانند بیشتر کشور های خلیج فارس از روپیه استفاده می کرد. پس از تشکیل حکومت دبی در امارات، بر اساس توافق نامه بین دبی و قطر واحد پولی ریال وارد بازار شد. استفاده از واحد پولی مشترک بین قطر و دبی تا زمانی ادامه داشت که این دو کشور تصمیم به استقلال واحد مالی گرفتند.

در پی استقلال مالی، قطر ریال خود را به ارز های موجود در جهان معرفی کرد. امروزه ریال این کشور به دلیل جریانات دیپلماتیک، قیمتی ثابت را تجربه می کند به گونه ای که برخی کشور ها حتی از مبادله این ارز امتناع می ورزند. در حال حاضر ریال قطر یکی از ارز های ثابت جهانی وابسته به دلار محسوب می شود که  از نظر ارزش ارتباطی کم اما مستقیم با صنعت قطر دارد.

ادامه مطلب
لاری گرجستان
نرخ و قیمت لحظه ای لاری گرجستان امروز بازار آزاد

واحد رسمی پول کشور گرجستان، لاری گرجستان نام دارد. این واحد پولی تنها در قلمرو این کشور به استثنای مواردی که قانون مناطق آزاد صنعتی را شامل می شود، قابلیت معامله دارد.

بانک ملی گرجستان انتشار اسکناس را در خاک جورجیا انجام می دهد. همچنین این بانک حق انحصاری تولید اسکناس های بزرگداشت برای گردش یا اهداف دیگر را بر عهده دارد. هیئت مدیره بانک ملی گرجستان، طرح، ترکیب و سایر مشخصات اسکنا س ها را تایید می کند. پس از تایید پول ها باید مهر شوند. این اسکناس ها به طور معمول از نمونه ها ی اروپایی ساخته می شوند.

در نمادشناسی پولی، لاری گرجستان با سمبل  ₾ نشان داده می شود. همچنین GEL، کد مخفف شناسایی این پول است. هر لاری گرجی به 100 تتری تقسیم می شود. درواقع تتری کوچک ترین واحد پولی کشورگرجستان است. در ادامه برای توضیحات بیشتر همراه ما باشید.

لاری گرجستان چیست؟

کلمه GEL که به عنوان واحد اصلی پول ملی گرجستان انتخاب شده است، یک کلمه قدیمی گرجی محسوب می شود. به طور کلی این واژه معانی معادل گنج و مال را مطرح می کند.

نام GEL توسط آکادمیسین های گرجی در سال 1991 در پیش نویس کابینه وزیران اختراع شده است. لاری در زبان گرجی علاوه بر گنج، به عنوان دارایی و ذخیره کردن نیز معنا می شود. در حالی که تتری اصطلاح باستانی این کشور است. تتری در لغت گرجی، سفید معنا شده است. استفاده از تتری در پادشاهی کولخیس در سده شش پیش از میلاد مرسوم بوده است.

بانک ملی جورجیا به طور سیستماتیک اسکناس های غیر قابل استفاده را از گردش خارج می کند و مقدار مناسب سکه و اسکناس جدید را جایگزین آن ها می کند. معدوم کردن اسکناس های کهنه و بی استفاده بر عهده وزارت دارایی و بانک مرکزی است.

سال 1999 اصلاحاتی در باب لاری گرجستان صورت گرفت. این اصلاح در سال 1995 انتشار تمامی اسکناس ها را مد نظر داشت که در نهایت در 2002 به اجرا رسید.

سمبل لاری گرجستان

بانک ملی جورجیا مسابقه ای  برای ایجاد یک نماد برای لاری در دسامبر 2013 برگزار کرد. به منظور شناسایی نماد برنده، یک کمیسیون اولویت تشخیص، نمونه های ارائه شده را بررسی می کرد. نمونه ارائه شده مورد قبول، با مفهوم ناقص دو خط عمودی (از نظر خط نظامی گرجی)، عنوان lassi و یک طاق را نشان می دهد. نویسنده نماد برنده، یک نقاش حرفه ای به نام مالخاز شولیزه است.

در تاریخ 18 ژوئیه 2014، مدیر اجرایی بانک ملی، جورجی ملاشویی، یک درخواست کتبی برای ثبت نماد GEL یا لاری در بلوک ارزی Unicode Standard را به کنسرسیوم Unicode ارسال کرد. پس از تایید درخواست، مشخصه نماد لاری گرجی با یونکد U + 20BE به ثبت رسید.

سکه های لاری گرجستان

در سال 1995، سکه های 1، 2، 5، 10، 20 و 50 تتری برای گردش منتشر شدند. تتری که یک واحد قدیمی است که در اصطلاحات گرجی یک صدم لاری منصوب شده است. سکه های 1، 2، 5، 10 تتری از جنس نقره و سکه 50 تتری از جنس طلا صادر شده اند.

نمای پشتی همه سکه های لاری، عکس یک پلنگ را نشان می دهد. همچنین تاریخ و کتیبه گرجی-انگلیسی به نام جمهوری جورجیا بر این سکه ها مشهود است. در سال 2006، بانک ملی جورجیا اسکناس های 1 و 2 لاری را صادر کرد. همچنین 50 تتری نیز اصلاح شد.

سکه های جدید با فناوری جدید در ضرب های اتریشی، هلندی و انگستان در اختیار جورجیا قرار گرفت. سکه 50 تتری اصلاح شده جدید، به موازات سکه قدیمی، از همان نوع سکه قبلی بود که در کنار سکه های 1 و 2 لاری عرضه شد.

در تاریخ 5 اکتبر 2018، بانک ملی جورجیا، قطعنامه ای را برای برداشت سکه های 1 و 2 تتری نیز صادر کرد. این سکه ها تا پایان سال 2020 باید جمع آوری می شدند. سپس تا پایان 2021، قرار بر این شد که بانک های تجاری در گرجستان با بانک ملی جورجیا جایگزین شوند. به همین منظور از اول ژانویه 2022، فقط بانک ملی مخصوص، موظف به انجام وظایف صدوری است.

کلسیون سکه های لاری گرجستان

سکه های لاری گرجی در این کشور در قالب کلکسیون های گوناگونی دسته بندی شده اند. این کلکسیون ها به شرح زیر است:

  • سالگرد افتخار سکه های دو فلزی؛
  • کتاب گرجی؛
  • جمهوری دموکراتیک جورجیا؛
  • دانشگاه دولتی جاواخیشویلی تفلیس؛
  • تاک گرجی؛
  • Jubilee of GEL.

در ادامه به شرح هر کدام از دسته ها خواهیم پرداخت.

سالگرد افتخار سکه های دو فلزی

در 10 اوت 2000، تیراژ کریسمس ضرب شد. قوس داخلی سکه های دو فلزی از جنس نقره و قوس خارجی آن از جنس طلا است.

کتاب گرجی

در سال 2018، جورجیا میهمان افتخاری نمایشگاه بین المللی کتاب فرانکفورت شد. برای بزرگداشت این رویداد، بانک ملی جوجیا یک سکه از جنس نقره 5 لاری را با نام کتاب گرجی ضرب کرد. این ضرب در لیتوانی انجام شد.

شرح سکه کتاب گرجی به این صورت است که در قسمت جلو؛ ترکیبی از مینیاتور های قرن 12 و جایی که لوک انجیلی به تصویر کشیده شده است، در این سکه دیده می شود. در قسمت راست فضای تکه تکه شده ای از کتاب درسی نوشخ را نشان می دهد که حرف اول  و بالای آن با رنگ قرمز و آبی تزیین شده است.

در سمت پشت یا معکوس سکه کتاب گرجی؛ آرم یا نشان شرکت گرجستان در نمایشگاه بین المللی کتاب فرانکفورت که با شماره 5 در قسمت بالا ترکیب شده مشهود است. این نماد پول لاری گرجستان یعنی GEL را نشان می دهد.

جمهوری دموکراتیک جورجیا

در سال 2018، بانک جورجیا به مناسبت صدمین سالگرد تاسیس اولین جمهوری دموکراتیک جورجیا، یک سکه نقره 10 لاری صادر کرد.

طراح سکه، ماموگا گونگادزه نام دارد. ضرب سکه در ضرابخانه سلطنتی اسپانیا انجام شد.

دانشگاه دولتی جاواخیشویلی تفلیس

در سال 2018، بانک ملی گرجستان، یک سکه با ارزش 5 لاری گرجستان به مناسبت 100 سالگی دانشگاه دولتی ایوان جاواخیشویلی تفلیس صادر کرد.

طراح این سکه نینو گونگادزه نام دارد. ضرب این سکه نیز در ضرابخانه سلطنتی اسپانیا انجام شد.

تاک گرجی

در سال 2017، بانک کشور گرجستان یک سکه 5 لاری را با موضوع تاک های این کشور صادر کرد.

طراح این سکه نیز نینو گونگادزه است. ضرب این سکه در ژاپن صورت گرفت.

Jubilee of GEL

در سال 2015، بانک ملی جورجیا، یک سکه نقره ای به مناسبت بیستمین سالگرد GEL صادر کرد.

این سکه توسط باخا گونگادزه طراحی شده است. سکه مذکور در ضرابخانه لهستان ضرب شد.

سری معروف سکه های سرمایه گذاری در لاری گرجستان

سکه های پشم گوسفند طلایی یا Golden Fleece، یک سری سکه برای سرمایه گذاری در گرجستان است. این سکه از طلا ساخته شده است.

سکه پشم گوسفند طلایی در نمونه های 999.9 و با ترکیبات وزنی یک دهم، یک چهارم، یک دوم، یک، پنج و ده اونس بسته به تقاضا در دسترس است.

قیمت فروش سکه های 10 ، 25، 50، 100، 300 و 100 لاری از سوی بانک ملی است. این قیمت ها به صورت روزانه تعیین می شوند.

همچنین بر اساس بازار شمش لندن، طلا به قیمت دلار آمریکا، توسط بانکی ملی لاری به نرخ رسمی دلار تبدیل می شود.

اسکناس های لاری گرجستان

اسکناس های 1، 2، 5، 10، 20 ، 50، 200 و 500 در گرجستان به چاپ رسیده اند.

از میان پول های مذکور، اسکناس 1 لاری در 2006 با سکه و 2 لاری نیز در همین سال با سکه جایگزین شد.

اسکناس 500 لاری با نام دیوید آغماشنبلی هرگز به گردش رسمی نرسید. در عوض در آوریل 2007، یک اسکناس 200 لاری به گردش درآمد. در یک طرف این اسکناس تصویری از قهرمان ملی گرجستان کاکوتسا چولوکاشویلی و در طرف دیگر نمایی از سوخومی دیده می شود. اسکناس 200 لاری جدید علاوه بر تصاویر یادشده، نقش برجسته ای از بناهای فرهنگی گرجستان را به عنوان پس زمینه در دل خود دارد.

اسکناس های به روز لاری گرجستان

از سال 2016، بانک جورجیا ارز ملی جدید را برای GEL صادر کرد. اسکناس های جدید 20، 50 و 100 لاری به صورت مرحله ای وارد بازار شدند. در واقع این اسکناس ها به همراه اسکناس های قبلی در گردش بازار قرار گرفتند.

به روزرسانی مذکور، اولین تغییر عمده در طراحی اسکناس های لاری در تاریخ 20 ساله آن است. در بیانیه رئیس جمهور جورجیا؛ وی GEL را در ارتباط با چندین تاریخ مهم، رویدادها و عوامل دیگر، مهم معرفی کرد. عوامل یادشده از سوی رئیس جمهور با موارد زیر مرتبط بود:

  1. اولین سالگرد عرضه لاری به بازار؛
  2. نیاز به دوباره پرکردن و ترمیم اسکناس های آسیب دیده با اسکناس های جدید؛
  3. رویه بین المللی و پیشرفت فناوری لاری.

اسکناس های تمدید شده به صورت مرحله ای در تاریخ اول فوریه 2016 در قالب 20 و 50 لاری صادر شدند. در تاریخ 1 نوامبر 2016، اسکناس 100 لاری و از اول سپتامبر 2017، اسکناس های 5 لاری وارد بازار شدند. از اول  اکتبر 2019، اسکناس های 10 لاری گرجستان نیز به گردش درآمدند.

سخن آخر

لاری گرجستان واحد پول رسمی این کشور است. این پول به 100 واحد تقسیم می شود. واحد کوچک تقسیم بندی لاری، تتری به معنای سفید نام دارد.

در زبان شناسی گرجی، لاری به گنج یا ذخیره کردن معنا شده است. پول جورجیا از سوی بانک این کشور با سفارش به کشور های اروپایی چاپ می شود. در برخی منابع، لاری بیشتر از آنکه پول مصرفی در گردش داشته باشد، سکه های یادبود برای انواع کلکسیون ها ارائه داده است.

ادامه مطلب
ریال عربستان
نرخ و قیمت لحظه ای ریال عربستان امروز بازار آزاد

ریال عربستان واحد پول رسمی این کشور محسوب می شود. این واحد پولی از 100 حلال یا 20 گرش تشکیل شده است. واحد پول عربستان به طور غالب با نماد SR نشان داده می شود. در بیشتر مواقع از نماد SAR نیز برای نمایش این ارز استفاده می شود.

در برخی از ترجمه ها ریال عربستان را ریال سعودی نیز می نامند. در ارتباط با ریال سعودی نکته ای تاریخی وجود دارد؛ این پول از زمان پایه گذاری کشور عربستان، به عنوان واحد پول این کشور شمرده شده است. حتی در زمان های گذشته چنین واحد پولی با نام دیگری در دسترس بوده است.

ما در اینجا قصد داریم به بررسی پول رایج عربستان سعودی بپردازیم. با ما همراه باشید.

ریال عربستان چیست؟

در سال 1932، عربستان سعودی به عنوان یک کشور، با ترکیب پادشاهی حجاز و سلطنت نجد تشکیل شد. پس از تشکیل، از یک سیستم پولی مبتنی بر نظام طلای انگلیس و ریال نقره ای استفاده کرد.

در سال 1952، سیستم پولی عربستان اصلاح شد و یک سیستم ارزی واحد را انتخاب کرد. ریال سعودی با حمایت از گینه های طلای سعودی معادل طلای انگلیس شکل گرفت.

هنگامی که فدرال رزرو ایالات متحده در پی رکود بزرگ جهانی، نرخ بهره را کاهش داد، سازمان پولی عربستان تصمیم گرفت به منظور جبران ترس تورم بیش از حد، ریال را در کوتاه مدت به بالاترین رقم 20 سالانه برساند. از آنجا که ریال عربستان به دلار آمریکا وابسته است، اقدامات مرتبط با دلار تاثیرات ویژه ای بر این واحد پولی می گذارد.

در سال 2016، صحبت هایی درباره احتمال کاهش ارزش ریال وجود داشت. با افت قیمت نفت، عربستان سعودی در مقایسه با گذشته، از صادرات نفت خود، مبالغ کمتری دریافت کرد. از آنجا که نفت پس از معامله، به دلار آمریکا تبدیل می شود، کاهش ارزش دریافتی ریال در سال 2016 بیشتر شد. این فقدان ارزشی، برای هر بشکه فروخته شده در نظر گرفته می شد.

با وجود کاهش ارزش ریال عربستان و با در نظر داشتن بحران نفت، سازمان پول عربستان (SAMA) از جابه جایی هر پیگ یا میخ در بازار خودداری کرد. این موضوع در نهایت قیمت های نفت را در پایین ترین سطح خود قرار داد. عربستان سعودی عضوی از شورای همکاری خلیج فارس است. در سال 2010، مبتنی بر گفتگو های این شورا قرار شد یک ارز برای منطقه خلیج فارس ایجاد شود. در حال حاضر این موضوع هنوز به نتیجه نرسیده است. در صورت نتیجه دهی موضوع مذکور، واحد پول عربستان با جریان های متفاوتی روبه رو خواهد شد.

تاریخ ریال عربستان

ریال یکی از ارزهایی است که به محض تشکیل دولت عربستان در این کشور رایج شد. در گذشته عربستان از واحد پول حجاز استفاده می کرد. حجاز یکی از ارزهای اصلی در منطقه مدیترانه در دوران عثمانی بود.

ریال حجازی بر اساس سکه کوروش عثمانی ایجاد شده بود. این سکه هیچ معادلی نداشت و به همین سبب به 20 قیرش تقسیم می شد. اگرچه ریال حجاز با همان واحد کوروش عثمانی وجود داشت؛ اما در مقایسه با سکه عثمانی 830 واحد می ارزید.

از آنجا که اولین ریال سعودی مشخصات مشابه به ریال حجاز را دارد و در کنار سکه های عثمانی پخش شده است، ارزش آن در آن زمان برابر با 20 کوروش عثمانی بود. با درنظر داشتن مطاب ذکر شده، در سال 1925 سکه ها با واحد قیرش صادر می شدند که در واقع ریال عثمانی  به 22 قیرش تقسیم می شد.

همچنین ارزش ریال به یک سکه معادل نقره در روپیه هند تقلیل یافته بود. این موضوع در سال 1935 صورت گرفت. در سال 1960، سیستم 20 قیرش به ریال تغییر کرد که در سال 1963، با معرفی حلال، یک صدم ریال برای این واحد پولی ایجاد شد. برخی از سکه های سعودی هنوز فرقه هایی در قیرش دارند؛ اما به طور معمول استفاده نمی شوند.

سکه های ریال عربستان

در سال 1925، سکه های مسی توسط ابن سعود در مکه ضرب شدند. به دنبال این سکه ها، در سال 1926، قطعات یک چهارم، یک دوم و 1 قیرش از جنس کاپرو نیکل صادر شد. این سکه ها با عنوان «پادشاه حجاز و سلطان نجد» در اختیار عموم قرار گرفت.

در سال 1927، عنوان مذکور تغییر یافت و سکه ها در همان واحد های قبلی قیرش به همراه یک چهارم، یک دوم و یک ریال صادر شدند. در سال 1935، اولین سکه ها با نام عربستان سعودی صادر شدند. این سکه های نقره ای در قالب یک دوم و 1 ريال بودند که به طور تقریبی 50 درصد سبک تر از نسخه های قبلی به نظر می رسید.

کوپرو نیکل با قالب یک چهارم، یک دوم و 1 قیرش نیز در سال 1937 صادر شد. در سال 1946 مطابق با 1365 هجری قمری، بسیاری از سکه های کاپرو نیکل با علامت گذاری شماره عربی 65، معیار سکه ها قرار گرفتند. این عدد عنوان «اقدامی برای شکستن صرافان» را توصیف می کرد.

کوپرو نیکل 2 و 4 قیرش سکه های ریال عربستان در سال 1957 معرفی شدند. در سال 1963، حلال به عنوان واحد تقسیمی ریال معرفی شد و سکه های 1 حلال برنزی نیز صادر شدند. این تنها سالی بود که این واحد پولی دچار شکست اقتصادی شد.

حلال کوپرو نیکل 5، 10، 25 و 50 در سال 1972 ساخته شدند. نام آنها به شکل 1، 2 قیرش، یک چهارم و یک دوم ریال معرفی شد. در سال 1976، سکه های یک ریالی که روی آن ها علامت 100 حلال مشهود بود، وارد بازار شدند. سکه 2 ریالی با علامت حلال نیز در سال 1999 صادر شد. سری جدی سکه های حلال 1، 5، 10، 25 و 50 و سکه های 1 و 2 ریالی در سال 2016 در معرض عموم قرار گرفت.

اسکناس های واحد پول رسمی عربستان

در سال 1953، آژانس پولی عربستان، شروع به صدور نمونه های حجی زائران در قالب 1، 5 و 10 ریال کرد. این واحد ها در بین سال های 1954 و 1956 به بازار وارد شدند. اسکناس های حجی شبیه سایر اسکناس ها بودند که در ابتدا برای استفاده زائران با آن ها مبادله می شد. با این حال تعداد زیادی از این نمونه ها از سوی عربستان پذیرفته شدند. پذیرش از سوی عربستان سبب شد تا حد زیادی سکه های ریال نقره در معاملات عمده مالی استفاده شود.

اسکناس 500 ریالی در سال 1983 معرفی شد. اسکناس های 20ریالی و 200 ریال عربستان نیز در سال 2000 برای بزرگداشت صدمین سالگرد تاسیس پادشاهی سعودی صادر شدند. سری چهارم واحد پول رسمی عربستان عکس ملک فهاد را به نمایش می گذارد. این سری با ورود سری پنجم که امنیت پیشرفته تری داشت، به تدریج حذف شد. سری پنج اسکناس با چهره ملک عبدالله در سال 2007 صادر شد.  این اسکناس ها شامل 5 و 10 ریالی بودند که در سپتامبر 2007 ، 500 ریالی نیز به آن ها اضافه شد.

سری ششم اسکناس با چهره سلمان بن عبدالعزیز آل سعود در سال 2016 در معرض عموم قرار گرفت. ریال عربستان در سری ششم، خانواده جدیدی از اسکناس های 5 الی 100 ریالی را رونمایی کرد. در تاریخ 4 اکتبر 2020، اداره پول عربستان اعلام کرد دارنده اولین اسکناس پلیمری 5 ریالی جایگزین کاغذ فعلی است.

گفته شده است اسکناس های پلیمری که برای ریال عربستان در نظر گرفته شده اند، علاوه بر طول عمر بیشتر، مواد سازگار با محیط زیست و ویژگی های امنیتی اضافی با خود به همراه دارد.

نرخ ارز ثابت در واحد پولی عربستان

در ژوئن 1986 با پیوستن ریال به SDR، ارزش آن به مقدار 3.75 در برابر دلار ثابت شد. بر اساس این مقیاس هر یک ریال برابر با 0.266667 دلار است. این نرخ در ژانویه 2003 رسمی شد. ریال پس از کاهش نرخ بهره فدرال ایالات متحده در 18 سپتامبر 2007 ترجیح داد از دلار پیروی نکند. این موضوع سبب شد نرخ آن به بالاترین حد در 20 سال گذشته برسد.

سخن آخر

ریال واحد پولی کشور عربستان است. این واحد پول در گذشته با نام حجاز عربی شناخته می شد. هر حجاز عربی معادلی مشخصی داشت که به واحد های کوچک تر قیرش تقسیم می شد. امروزه کوچک ترین واحد ریال سعودی، حلال است که این پول را به 100 قسمت تقسیم می کند. ریال عربستان یکی از پول هایی است که به سبب وجود مکه و سفر های زیارتی، استفاده های معاملاتی خوبی دارد.

بیشتر معاملات صورت گرفته در رابطه با ریال عربی، علاوه بر سفر های زیارتی، در فروش نفت مشاهده می شود. سهم فروش نفت اگرچه در ظاهر از طریق ریال سعودی در این کشور رایج است، اما در واقع نرخ فروش با دلار آمریکا محاسبه می شود. عربستان تا به امروزه نمونه های گوناگونی از ریال را به شکل سکه و اسکناس در اختیار مردم خود قرار داده است. اسکناس های عربستان به طور کلی در شش سری متفاوت با توجه به تغییر پادشاه تعویض شده اند.

ادامه مطلب
دلار نیوزلند
نرخ و قیمت لحظه ای دلار نیوزلند امروز بازار آزاد

دلار نیوزلند واحد رسمی پول کشور نیوزلند است. این واحد پولی اغلب به 100 سنت تقسیم می شود. این دلار را با کد ارزی NZD
در نمادشناسی پول معرفی می کنند. این پول همچنین با نماد $ یا  NZ$ نشان داده می شود. این نماد ها برای تمایز از سایر ارز ها در نظر گرفته می شوند. دلار کشور نیوزلند علاوه بر این کشور، در جرایز کوک، توکلائو، نیوئه و جزایر پیتکرن استفاده می شود.

این واحد پولی به دلیل تصویر پرنده ملی که روی سکه یک دلاری آن مهر شده است، به طور معمول کیوی kiwi نیز نامیده می شود.در سال 1967 این پول به واحد اعشاری سنت تقسیم شد، پیش از آن به عنوان پوند نیوزلند شناخته می شد. کیوی در سال 1985 با نرخ اولیه 44 سنت در برابر پول آمریکا، به ارزی شناور تبدیل شد. در اینجا به بررسی واحد پولی کشور نیوزلند به طور اجمالی خواهیم پرداخت.

دلار نیوزلند چیست؟

کاهش ارزش دلار کشور نیوزلند و تقسیم آن به 100 سنت در سال 1967 رخ داد. در این زمان این واحد پولی با نرخ دو دلار با پوند جابجا شد.

در ابتدا این واحد پولی به دلار ایالات متحده متصل بود، اما پس یک سری تغییرات در نرخ ثابت ارز که تجربه ای متفاوت برای این پول ایجاد کرده بود، دلار نیوزلند به ارز شناور تبدیل شد. کشاورزی نقش مهمی در اقتصاد نیوزلند ایفا می کند؛ زیرا بیش از دو سوم صادرات این کشور، محصولات کشاورزی هستند. این موضوع یک عامل موثر بر NZD در رابطه با قیمت لبنیات است.

نیوزلند بزرگ ترین صادرکننده شیرخشک در جهان است؛ بنابراین اگر قیمت شیر رو به افزایش گذارد، اقتصاد نیوزلند به احتمال زیاد بهره بسیاری خواهد برد. به سبب این بهره، تجار ممکن است ارز مورد انتظار خود را از نظر قیمتی افزایش دهند. جهانگردی یکی دیگر از چرخ های اقتصادی نیوزلند است؛ بنابراین با کاهش هزینه سفر به نیوزلند، انتظار می رود اقتصاد دچار بهبودی بیشتری شود و قیمت ارز نیز افزایش یابد.

جفت ارزی دلار نیوزلند و دلار آمریکا

اگرچه نیوزلند یکی از معدود کشور هایی است که بخش کشاورزی آن به طور کامل با اقتصاد بین المللی در ارتباط است، اما جفت ارزی NZD / USD ممکن است به دلایل مختلف مالی که هیچ ارتباطی با اقتصاد محلی ندارد، تولید شوند.

بازار های نیوزلند جزو اولین محل هایی است که یک روزه معاملاتی جدید را ایجاد می کنند و ممکن است بانک ها و معامله گران از وضعیت حوادث روز آینده بی خبر باشند و اقدام به پیش بینی های گوناگون برای تعیین موقعیت معاملات کنند.

NZD / USD همچنین تحت تاثیر عواملی است که بر ارزش این جفت و سایر ارز ها تاثیر می گذارد. اختلاف نرخ بهره بین بانک نیوزلند با نام RBNZ و نظام رزرو آمریکا نیز تاثیراتی بر بازار می گذارند. به طور واضح این موضوع هنگامی که بانک فدرال برای تقویت دلار آمریکا در فعالیت های بازار آزاد مداخله می کند، رخ می دهد. به طور مثال، ارزش NZD / USD به نسبت مداخله ممکن است کاهش یابد.

تاریخچه دلار نیوزلند

ارز نیوزلند بیش از 160 سال سابقه دارد. در واقع در طول دهه 1800، نیوزلند از سکه ها و اسکناس های مستقل خود استفاده می کرده است. قبل از اینکه پول انگلیس ارزی قانونی تلقی شود، این استقلال وجود داشته است.

با وجود استقلال، تا سال 1933 که نیوزلند اولین سکه های رسمی خود را بر اساس پوند انگلیس، شیلینگ و پنس صادر کرد و تا قبل از این صدور، هیچ واحد پولی رسمی به منظور ارز جهانی برای نیوزلند وجود نداشت. در اولین سکه ها، عکس های پرندگان بومی نیوزلند وجود داشت، این سکه ها به همراه عکس پادشاه انگلیس نیز در پول نیوزلند دیده می شد.

در سال 1934، با تاسیس بانک ذخیره نیوزلند، تنها منبع تهیه اسکناس شکل گرفت. اسکناس های اصلی طرح های متنوعی داشتند؛ از جمله نشان ملی، پادشاه مائوری توحیاو و قله میتر فیورلند. سه سال طول کشید تا بانک رزرو، ارز واقعی پوند، شیلینگ و پنس را با دلار و سنت اصلی جایگزین کند. در سال 1967، بانک 27 اسکناس جدید و 165 میلیون سکه جدید صادر کرد.

سکه های دلار نیوزلند

با معرفی دلار به عنوان ارز رسمی کشور نیوزلند، سکه ها در قالب 1، 2، 5، 10، 20 و 50 سنت پدیدار شدند. سکه های 1 و 2 سنتی برنز و سایر سکه ها از جنس کوپرو نیکل بودند. برای سهولت در انتقال، اندازه های 5، 10 و 50 سنتی به همان اندازه شش پنس، شیلینگ و فلورین به ترتیب جایگزین شدند.

تا سال 1970، سکه 10 سنتی تصویر افسانه ای یک شیلینگ را روی خود داشت. در نقوش جلویی سکه ها، پرتره آرتولد ماشین از ملکه الیزابت دوم نیز مشهود بود. ضلع های معکوس سکه های معرفی شده در سال 1967 از طرحی که در ابتدا برای آن ها در نظر گرفته شده بود پیروی نمی کردند. نسخه نهایی سکه ها مطابق با انتظارات عمومی به شکلی محافظه کارانه ای در معرض عموم قرار گرفت.

در سال 1986، نیوزلند تصویری جدید از ملکه رافائل مالکوف را روی سکه ایجاد کرد. سکه های 1 و 2 سنتی برای آخرین بار در سال 1987 ضرب شدند و سکه های جمع آوری شده در سال 1988، بازسازی شدند. سکه ها در آوریل 1990 به تولید جهانی درآمدند. فقدان سکه های 1 و 2 سنتی به این معنی بود که معاملات نقدی به طور معمول به نزدیک ترین 5 سنتی یا 10 سنتی، به نسبت 2006 باید گرد شود. این روند به Swedish rounding معروف است.

در 11 فوریه 1991، سکه های 1 و 2 دلاری آلومینیوم برنز برای جایگزینی اسکناس های  1 و 2 دلاری موجود، ارائه شدند. در سال 1999، پرتره ایان رنگ برادلی از تصویر ملکه، بسیار معروف شد که به همین منظور افسانه ای در این رابطه برای ضرب روی سکه شکل گرفت. در نوامبر 2004، بانک ذخیره اعلام کرد که لازم است 5 سنتی از گردش خارج شود و سکه های 10، 20 و 50 سنتی کوچک تر شوند. این کار با فولاد آبکاری شده صورت گرفت.

تغییرات عمومی و اولین سکه های رنگی

پس از 2004، دوره ارائه عمومی برای دلار نیوزلند، به مدت سه ماه در فوریه 2005 به پایان رسید. بانک ذخیره در 31 مارس اعلام کرد که با تغییرات پیشنهادی خود پیش خواهد رفت. دوره تغییر در 31 ژوئیه 2006، با استفاده از سکه های قدیمی تا اکتبر 2006 آغاز شد. سکه های 5، 10، 20، 50 قدیمی در این دوره حق قانونی نداشتند. در تاریخ 23 مارس 2015، بانک رزرو نیوزلند، اولین سکه گردشی یادبود را به مناسبت صدمین سال فرود گالیپولی صادر کرد. این سکه به تعداد یک میلیون با قالب 50 سنت ضرب شد.

در تاریخ 1 اکتبر 2018، بانک پولی نیوزلند، دومین سکه گردشی دلار نیوزلند را برای یادبود به مناسبت صد سالگی روز آتش بس ارائه داد. این سکه نیز به تعداد 2 میلیون در قالب 20 سنت ارائه شد.

اسکناس های دلار نیوزلند

در سال 1967، اسکناس های 1، 2، 5، 10، 20 و 100 دلاری معرفی شدند. به جز 5 دلاری بقیه نسخه ها پوند قدیم بودند.

سری اصلی اسکناس های دلار نیوزلند تصویر ملکه الیزابت دوم را نشان می دادند. در حالی که در پشت آن تصویر پرندگان و گیاهان بومی وجود داشت. نمونه ها در سال 1981 به دلیل تغییر چاپگر، دچار تغییرات جزئی شدند. اسکناس های 50 دلاری نیوزلند در سال 1983 اضافه شدند که در واقع فاصله زیادی که بین اسکناس 20 و 100 دلاری است، پر کنند. اسکناس های 1 و 2 دلاری پس از جایگزینی، در سال 1991 متوقف شدند.

سری جدید نمونه ها، معروف به سری پنجم در سال 1992 به بازار معرفی شد. روبه روی هر نمونه، تصویری از نیوزلند و در پشت سر تصویر یک پرنده بومی و مناظر این کشور نمایان بود. در سال 1991 نمونه های پلیمری سری 6، جایگزین نمونه های کاغذی شدند. طرح مذکور روی اسکناس ها به طور تقریبی یکسان باقی ماندند. واضح ترین تغییرات مرتبط به وجود دو پنجره در این اسکناس ها است.

در سال های 2015 و 2016، نمونه های سری 7 منتشر شد که باعث تازه سازی نمونه های قبلی  و بهبود ویژگی امنیتی نیز شد.

نرخ ارز دلار نیوزلند به نسبت کشورهای خارجی

با خرابی سیستم برتون وودز در سال 1971، هم استرالیا و هم نیوزلند، نظام ارزی را ثابت نگه داشتند و سپس آن را به یک میخ ثابت در برابر دلار آمریکا درآوردند. در سپتامبر 1974، استرالیا در تلاش بود نوسانات مرتبط با میخ دلار را در برابر سبد ارز مرسوم به شاخص وضعیت تجاری نزدیک کند. از اواخر دهه 1990، در حواشی جنگ سرد،  دلار آمریکا تاثیری کلی و کمتری بر ارزش دلار نیوزلند در برابر ارز های دیگر ایجاد کرد.

دلار نیوزلند؛ واحد پولی با سابقه طولانی

دلار نیوزلند با نماد NZD یکی از ارز های مطرح بازار جهانی است. این ارز به سبب صنعت موجود در این کشور رونق های متفاوتی را به این کشور بخشیده است. نیوزلند به عنوان یکی از بزرگترین صادرکنندگان لبنیات توانسته است ارز خود را به نسبت دلار آمریکا متفاوت نشان دهد.

یکی از نکات جالب در رابطه با ارز نیوزلند این است که این ارز حتی در دوره استعمارگری انگلیس، ارزی مستقل محسوب می شد. پس از ضرب اولین سکه ها، این استقلال به طور علنی در جهان مطرح شد. امروزه دلار نیوزلند را برخی همتراز با دلار آمریکا تلقی می کنند زیرا جفت ارزی این دو پول، در حمایت از یکدیگر و گاه در مقابله با هم، تاثیرات بسیاری در اقتصاد ایجاد کرده اند.

ادامه مطلب
بات تایلند
نرخ و قیمت لحظه ای بات تایلند امروز بازار آزاد

معرفی بات تایلند

بات تایلند، واحد پول پادشاهی تایلند است. این پول در نمادشناسی با حروف THB نشان داده می شود. همچنین علامت بات به سمبل ฿ نیز معروف است.

بانک مرکزی تایلند، ارز این کشور را مدیریت می کند. هر بات معادل 100 ساتانگ است. ساتانگ به زبان تایلندی  สตางค์ و به زبان انگلیسی satang خوانده می شود.

بر براساس اظهارات بلومبرگ، بات تایلند بهترین عملکرد جهانی را در سال 2018 از خود نشان داده است. از ژانویه 2019 واحد پول تایلند به عنوان دهمین ارز پرداختی جهان که بیشترین استفاده را به خود اختصاص داده، شهرت دارد.

روزنامه معتبر South China Morning Post گزارش داده است که شرکت چاپ و اسکناس پین نیز برخی از اسکناس ها و سکه های تایلند را چاپ و ضرب می کند.

تاریخچه بات تایلند

بات مانند پوند از یک واحد سنتی نشات گرفته است. ارزش ارزی بات در ابتدا به صورت نقره در نظر گرفته می شده است. به احتمال زیاد در اوایل دوره سوختای، پول تایلند به صورت سکه های گلوله ای استفاده می شده است.

سکه های گلوله ای phot duang نام داشتند. این سکه های نقره ای جامد با وزن های مختلفی در دسترس بودند که در واقع به یک سیستم سنتی از واحدهای کسری و ضربی مربوط می شدند.
سیستم مذکور تا سال 1897، مورد استفاده قرار می گرفت. زمانی که شاهزاده جوانا مانگکول، سیستم اعشاری را ابداع کرد، هر بات معادل 100 ساتانگ شد. ضرابخانه سلطنتی در سال 1857 افتتاح شد و پس آن در 28 اکتبر 1904 پایان تولید سکه گلوله ای نقره، صورت گرفت.

با وجود پایان تولید سکه های گلوله، سکه هایی در واحد قدیمی نیز تا سال 1910 صادر می شدند و سکه 25 ساتانگ هنوز هم به عنوان سکه کاربردی شناخته می شد. تا 27 نوانبر 1902، بات تایلند به طور کامل از جنس نقره بود که با 15 گرم نقره محاسبه می شد. این موضوع باعث شد که ارزش پول نسبت به ارزهای استاندارد طلا متفاوت شود.

در سال 1856 الی 1864، ارزش برخی از سکه های نقره خارجی، به موجب قانون ثابت شدند. به این صورت که هر بات معادل 5 دلار اسپانیا و هر 5 بات معادل 7 روپیه هند ارزش داشت. قبل از سال 1880، نرخ ارز در هر پوند استرلینگ، هشت بات ثابت ماند و طی دهه 1882 به 10 پوند کاهش یافت.

بات تایلند در سده 1900 تا به امروز

در سال1902، دولت به دنبال افزایش ارزش نقره در برابر طلا، با آنکه نقره کم ارزش شده بود، ارزش بات را افزایش داد. هر 21.75 بات معادل یک پوند استرلینگ شد. این موضوع تا 1908 ادامه داشت. در سال 1919 هر پوند، 12 بات و پس از یک دوره بی ثباتی شدید به 11 بات در 1923 رسید.

در طول جنگ جهانی دوم، بات در آوریل 1942، با تغییر نرخ ارز به یک ین ژاپن تبدیل شد. هر بات معادل 0.25974 گرم طلای خالص در آن زمان در نظر گرفته می شد. از سال 1956 الی 1973، ارزش بات در مقایسه با دلار آمریکا با نرخ ارز 20.8 بات تا سال 1978 ثابت ماند. با پیشرفت اقتصاد ایالات متحده، تایلند واحد پولی خود را از سال 1984 تا 1997 به دلار به آمریکا متصل کرد.

با پیوستن به دلار آمریکا، بات شناور شد و به نصف کاهش یافت. در ژانویه 1998، این ارز به کم ترین میزان نرخ خود یعنی 56 دلار رسید. از آن زمان به بعد هر بات برابر 30 دلار است.

سکه های بات تایلند

راما سوم در سال 1824 الی 1851، اولین پادشاهی بود که استفاده از یک سکه تخت را برای مصرف عموم در نظر گرفت.

هنگامی که در سال 1835، این پادشاه از استفاده سکه های مسطح در سنگاپور مطلع شد، با یک تاجر اسکاتلندی ارتباط برقرار کرد که دو نوع سکه انگلیسی را به پادشاه پیشنهاد داد. پادشاه هر دو طرح را رد کرد و طرح خود را به نام Muang Thai به عنوان اولین نام کشور تایلند سابق برگزید.

قبل از سال 1860، تایلند با استفاده از روش های مدرن، سکه ای تولید نمی کرد. در عوض به جای سکه، از یک گلوله استفاده می کرد. این گلوله ها متشکل از میل های فلزی ضخیم در ناحیه وسط بودند.

اسامی صادرشده سکه های گلوله ای شکل شامل یک 128 ام، یک 64 ام، یک 32 ام، یک 16 ام، 1 هشتم، 1 دوم، 1 ، 1 و نیم، 2، 2 و نیم، 4، 4 و نیم، 8، 10، 20، 40 و 80 بات نقره ای و یک 32 ام، یک 16 ام، یک 8 ام، یک 2 ام، یک و 1 و نیم ، 2 . 4 بات طلا بودند. یک بات به طور معمول، 16 بات نقره ارزش داشت. بین سال های 1858 و 1860 نیز سکه های تجارت خارجی توسط دولت برای استفاده در تایلند ضرب شدند.

سکه بات تایلند در سر آغاز 1900

در سال 1897، اولین سکه هایی که با ساتانگ همراه شدند شامل 2 یک دوم، 5 ، 10 و 20 ساتانگ بودند. با این وجود، یک سکه تک فرقه ای، 1 و 2 واحدی در سال 1905 و یک سکه فوآنگ تا سال 1910 ضرب شدند.

در سال 1908، سکه های 1، 5، 10 ساتانگ معرفی شدند که 1 ساتانگ برنز و 5 و 10 ساتانگ از نیکل بودند. در سال 1915، سکه های 1 و 2 با 25 و 50 ساتانگ جایگزین شدند. در سال 1937، ساتانگ برنز در قالب یک دوم نیز صادر شد.

در سال 1941، به دلیل کمبود نیکل ناشی از جنگ جهانی دوم، یک سری نقره در قالب 5، 10 و 20 ساتانگ معرفی شدند. سال بعد، سکه های حلبی برای 1، 5 . 10  ساتانگ معرفی شد و پس از آن 20 ساتانگ در 1945 و ساتانگ های 25 و 50 در سال 1946 وارد بازار شدند.

در سال 1950، آلومینیوم برنز 5، 10، 25 و 50 ساتانگ معرفی شد در حالی که در سال 1957، ساتانگ 5 و 10 برنز همراه با سکه های 1 بات تایلند نیز ضرب شدند. سکه های 1 باتی در آلیاژ غیر معمول مس، نیکل ، نقره و روی ضرب شده بودند.

در سال 1972، سکه های 5 گروپ معرفی شدند و در سال 1977 به مس روکش دار تغییر جنس دادند.

بین سال های 1986 و 1988، یک ضرب سکه جدید متشکل از آلومینیوم 1، 5 و 10 ساتانگ، آلومینیوم برنز 25 و 50 ساتانگ، کاپرو نیکل 1 بات تایلندی، 5 بات مسی و 1 بات دوفلزی معرفی شدند.

سکه های بات تایلند در 2000

در سال 2005، سکه های 2 بات فولادی روکش دار از جنس کوپرونیکل به بازار وارد شد. در سال 2008، وزارت دارایی و ضرابخانه سلطنتی تایلند سری سکه های سال 2009 را اعلام کرد.

در سال 2018، به دستور ضرابخانه سری جدید سکه های گردشی با مشخصات یکسانی نسبت به قبل در اختیار عموم قرار گرفت. در حال حاضر سکه های 25 ، 50 سانتاگ و 1، 2، 5 و 10 بات تایلندی در این کشور گردش می کنند.

اسکناس های بات تایلند

در سال 1851، دولت نمونه هایی برای یک هشتم، یک چهارم، سه هشتم، یک دوم و یک واحد پولی این کشور صادر کرد. به دنبال این صدور در سال 1853، نمونه های 3، 4، 6 و 10 تاملو صادر شدند.

نمونه های 20 و 40 نیز در 1857 معرفی شدند. نمونه های بدون تاریخ 5، 7، 8، 12و 15 تاملونگ در سال 1868 و یک نمونه ATT در سال 1874 در معرض دید عموم قرار گرفت. در سال 1892، خزانه داری نمونه هایی برای 1، 5 ،10، 40، 80، 100، 400 و 800 را منتشر کرد. این نمونه ها در متون تایلندی بات اصیل نام دارند.

در 19 سپتامبر 1902، دولت نمونه هایی را که توسط توماس دی لا رو، در زمان رام پنجم چاپ شده بود در قالب 5، 10، 20، 100 و 1000 تیکال چاپ کرد. در سال 1925، نمونه هایی در فرقه های 1، 5، 10، 20، 100 و 1000 بات معرفی شد. در هر دو نمونه مذکور اعداد عربی و تایلندی بدون متن انگلیسی در نظر گرفته شد. انگلیسی زبانان این ارز را به عنوان ticals می شناسند.

در 2010، بانک تایلند اعلام کرد که اسکناس های سری شانزدهم در سپتامبر 2010 وارد گردش می شوند. در آگوست 2012، بانک تایلند برای بزرگداشت 80 سالگی ملکه سیریکیت، اسکناس جدیدی به ارزش 80 بات صادر کرد. این اسکناس اولین بات تایلندی است که نخ امنیتی دارد.

در سال 2018، بانک تایلند خانواده جدیدی از اسکناس را معرفی کرد که تصویر پادشاه فعلی را روی خود دارد. رنگ ها و ابعاد اصلی مانند نمونه های سال 2017 که سری 16 محسوب می شدند، تصاویری از زندگی پادشاه را نشان می دهند.

سخن آخر

بات تایلند که واحد ارزی کشور تایلند است، امروزه اهمیت بسیاری در حوزه گردشگری و تجارت دارد. پادشاهی تایلند، جزو آن دسته از کشور هایی است که نظام پولی بسیاری قدیمی دارد. برخی حتی این نظام پولی را مرتبط به دوران کهن می دانند.

پادشاهان تایلند علاوه بر خوش نیتی نسبت به جهان، همواره برای مبادله بهتر کالا از ارز های گوناگونی استفاده کرده اند. تاریخچه سکه ها و ارز های تایلندی فراز و نشیب های زیادی داشته است. امروزه تنها 5 نمونه اسکناس و 6 نمونه سکه در این کشور استفاده می شود.

ادامه مطلب
مستر کارت چیست؟
مستر کارت چیست و چگونه کار می کند؟

از سلسه مقالات معرفی شبکه های پرداخت بین المللی، با معرفی مستر کارت به عنوان یکی از اَبرشبکه های پرداخت همراه شما هستیم.

اگر با افرادی که به هر دلیل (کار یا سفر) مراودات خارجی فراوانی دارند هم کلام شده و در مورد نحوه نقل و انتقال وجه سؤال کنیم، معمولاً اغلب آن ها به ویزا یا مستر کارت اشاره می کنند! بنابراین مسترکارت یکی از بزرگترین فعالان حوزه شبکه های پرداخت جهانی محسوب شده و با توجه به تعداد بالای پذیرندگان و ATM های این شبکه در اقصی نقاط جهان، تراکنشات مالی چشم گیری در بستر این شبکه صورت می پذیرد.

تاریخچه ایجاد مستر کارت

مستر کارت یک شرکت خدمات مالی چندملیتی آمریکایی می باشد، که دفتر مرکزی آن در نیویورک واقع شده و به عنوان یک شبکه پرداخت بین المللی بعد از ویزا به عنوان دومین شبکه بزرگ در صنعت پرداخت جهان شناخته می شود. تاریخچه پیدایش مستر کارت به اوایل دهه 1960 میلادی باز می گردد؛ زمانی که چند بانک آمریکایی اقدام به صدور کارت های اعتباری نمودند. پس از تشکیل یک انجمن میان بانک های مذکور و اضافه شدن یک بانک دیگر به این اتحادیه، شبکه شکل گرفته «مستر شارژ» نام گرفت.

مسترشارژ در سال 1979 به «MasterCard» تغییر نام داده و تا سال 2016 با این برند فعالیت می کرد، اما در سال 2016 با ایجاد یک تغییر نگارشی کوچک برند خود را به «mastercard» تغییر داد. شایان ذکر است که با عرضه عمومی سهام کمپانی «Mastercard Worldwide» در سال 2006 این مجموعه به یک شرکت سهامی عام تبدیل شد، در حالی که پیش از آن متعلق به بیش از 25000 مؤسسه مالی صادرکننده کارت های آن بود.

مستر کارت چگونه کار می کند؟مستر کارت چیست؟

این شبکه پرداخت با تعداد وسیعی از مؤسسات مالی در سرتاسر جهان برای توزیع کارت های اعتباری خود همکاری می کند. مستر کارت از شبکه اختصاصی پرداخت جهانی خود به عنوان هسته مرکزی شبکه در راستای تسهیل نقل و انتقال وجوه استفاده نموده و معمولاً در این فرآیند دارنده مسترکارت (پرداخت کننده)، طرف تجاری ثانویه (دریافت کننده) و مؤسسات مالی مربوط به آن ها را درگیر می کند.

به طور کلی پرداخت می تواند از طریق کارت های اعتباری، نقدی و پیش پرداخت انجام شود. مسترکارت خودش یک تجارت مبتنی بر ارائه خدمات مالی است که از در درجه اول از کارمزد تراکنش های انجام شده درون این شبکه کسب درآمد می کند. مستر کارت ها توسط بانک های عضو با لوگوی این شبکه صادر شده و به کاربران تحویل داده می شوند. کارت های «Open-loop» که در همه جا پذیرفته می شوند، غالباً دارای نشان مسترکارت هستند تا برای تشخیص صلاحین این کارت ها استفاده شوند. به طور کلی کارت های تمام شبکه های پرداخت شماره مالک مربوطه به کارت را دارند و برای تشخیص نوع شبکه پرداخت، از شماره شناسایی شبکه پرداخت (IIN) استفاده می شود.

حجم مبادلات مالی در مسترکارت چقدر است؟

بر اساس آمار اعلام شده توسط خود شرکت مستر کارت، در سال 2019 بالغ بر 6.5 تریلیون دلار نقل و انتقال پول در این شبکه پرداخت صورت گرفته است. همانطور که اشاره نمودیم، این شرکت با مؤسسات مالی مختلفی همکاری می کند و مهم ترین بخش همکاری آن ها مربوط به صدور کارت های اعتباری «Open-loop» توسط این نهادهای ارائه خدمات مالی و شرکای تجاری آن ها است. در واقع این مؤسسات در نقش صادر کننده کارت ها فعالیت نموده و شرایط این کارت ها برای متقاضیان آن ها را تعیین می کنند.

مؤسسات مالی همکار شبکه مستر کارت به منظور جذب کاربران بیشتر همواره سعی می کنند تا خدمات بهتر و بیشتری را ارائه دهند؛ که از جمله آن ها می توان به کارمزد سالانه صفر درصد، پاداش در قالب امتیاز برای دریافت کارت از یک صادر کننده خاص و بازپرداخت نقدی اشاره نمود.

انواع سطوح اعتباری در شبکه مستر کارتمستر کارت چیست؟

حساب های کاربری شبکه مستر از لحاظ اعتبار و مزایا به سه دسته تقسیم می شوند، که این دسته بندی شامل «STANDARD»، «WORLD» و «WORLD ELITE» است. البته نباید این موضوع را با انواع کارت های پرداخت صادر شده در این شبکه (نقدی، اعتباری و پیش پرداخت) اشتباه بگیرید!

  • STANDARD: تعویض اضطراری کارت، محافظت شده در برابر سرقت و مصونیت مالک در برابر کلاهبرداری های احتمالی از مهم ترین مزایای این کارت ها محسوب می شوند. پیش از جولای سال 2019 حتی مزایایی نظیر گارانتی و قیمت محافظت شده نیز جزء مزایای این کارت ها به شمار می رفت، اما از این تاریخ به بعد این دو مزیت برداشته شد.
  • WORLD: مزایای سطح STANDARD، بیمه تلفن همراه، دسترسی به قابلیت برنامه ریزی سفر و بهره مندی از خدمات Mastercard Travel & Lifestyle Services و امکان استفاده از تخفیف های خرده فروشان منتخب جزء مزایای این سطح اعتباری می باشند.
  • WORLD ELITE: به طور کلی در این سطح اعتباری دارندگان کارت از خدمات و تخفیفات مختلف در سطح جهانی برخوردار خواهند شد.

در مورد مسترکارت توجه داشته باشید که در حال حاضر این کارت ها به صورت فیزیکی و مجازی صادر می شوند. فرآیند صدور مسترکارت فیزیکی (قابل شارژ و با نام) نسبتاً زمانبر است، اما صدور مسترکارت مجازی (غیرقابل شارژ) معمولاً در طول یک روز کاری انجام می پذیرد.

کارمزد استفاده از خدمات مستر کارت

کارت های فعال در شبکه مستر بر اساس نوع کارت و توافق نامه های موجود، کاربردهای مختلفی دارند؛ اما صرف نظر از این مسائل شبکه مسترکارت برای استفاده از هر کارت کارمزد دریافت می کند که بسته به نوع کاربرد ممکن است میزان کارمزد متفاوت باشد. به طور کلی کارمزد تراکنش های مالی انجام شده در شبکه مستر به طور میانگین در بازه 1.5 تا 2.6 درصد حجم تراکنش است.

حال شاید برای شما این سؤال پیش بیاید که در چه مواقع و برای چه اموری می توانم از مستر کارت استفاده کنم؟

در پاسخ باید گفت که معمولاً افرادی که به واسطه کار، تحصیل، خرید و یا سفر با خارج از کشور ارتباط داشته باشند، به استفاده از این شبکه های پرداخت روی می آورند. به طور مثال شما می توانید برای پرداخت هزینه شرکت در آزمون های بین المللی، خریدهای اینترنتی، رزرو بلیط تور و هواپیما یا هتل، اجاره اتومبیل، واریز یا دریافت پول جهت انجام پروژه های کاری از مسترکارت استفاده کنید.

چگونه در ایران مسترکارت بگیریم؟

ایرانیان هم می توانند از طریق شرکت ها یا پلتفرم های همکار با مؤسسات مالی طرف قرارداد شبکه مستر کارت مستقر در کشورهای اطراف از خدمات این شبکه پرداخت استفاده نموده و بسته به شرایط و نوع کاربرد مسترکارت مورد نیاز خود را دریافت کنند؛ اما به طور کلی با توجه به تحریم های بین المللی سیستم بانکی افراد ساکن ایران نمی توانند به صورت مستقیم از خدمات این شبکه پرداخت بهره مند شوند.

ادامه مطلب
انواع دستمزد و قوانین آن
با انواع دستمزد و قوانین جدید آن بیشتر آشنا شوید!

آگاهی از انواع دستمزد و قوانین جدید آن برای هر فرد، کارفرما یا کارمند بسیار مهم است. یک کارفرمای خوب باید با مدیریت پرداخت صحیح و قوانین جدید پرداخت حقوق به خوبی آشنا باشد تا بتواند رضایت کارمندان خود را جلب کند. چرا که اگر کارمندان به درستی حقوق خود را دریافت نکنند، ممکن است به دنبال فرصت شغلی بهتر بروند یا دلسرد شوند و حتی از کارفرما شکایت کنند.

هم چنین هر کارمندی باید اطلاعات کافی از میزان حقوق دریافتی خود داشته باشد و براساس آن برای شغل و زندگی خود برنامه ریزی کند. در این مقاله اطلاعات مورد نیاز درباره انواع دستمزد و قوانین آن در اختیار شما خوانندگان قرار گرفته است و امید است به شما برای سازماندهی شغلی خود کمک کند.

انواع دستمزد و قوانین آن

بر اساس مدیریت جبران خدمات یا مدیریت حقوق و دستمزد که بر برنامه ریزی و سازماندهی دستمزدها نظارت دارد؛ به طور کلی دستمزد به دو دسته تقسیم می شود: حقوق پایه و پرداخت های اضافه. در این بخش به بررسی هر کدام از این نوع از دستمزدها می پردازیم. همچنین در این بخش، دیگر خدمات جبران یا پرداخت حقوق معرفی خواهد شد که لازم است هر کارمند یا کارفرما در پرداخت یا دریافت حقوق در نظر داشته باشد.

مزد مبنا در انواع دستمزد و قوانین

مزد مبنا یا حقوق پایه، دستمزد ثابتی است که توسط مدیریت جبران خدمات یا وزرات کار تعیین می شود. مقدار این حقوق بر اساس نوع کار یا ساعات کاری متغیر است و بر این اساس به دو دسته تقسیم می شود که عبارتند از:

حقوق پایه ماهیانه یا سالیانه

این نوع از دستمزد مقداری ثابت است که ماهیانه به غیر از اضافه حقوق و مزایا به کارمند پرداخت می شود و بر این اساس می توان تخمین زد که هر فرد سالانه چقدر دستمزد دریافت خواهد کرد.

حقوق پایه ساعتی

در این نوع پرداخت حقوق، مبلغی ثابت برای هر یک ساعت کار در نظر گرفته می شود که برای افراد با ساعات مختلف کاری در هر روز متفاوت خواهد بود.

انواع دستمزد و قوانین آن: پرداخت های اضافه

انواع دستمزد و قوانین آن

پرداخت های اضافه یا به قول معروف اضافه حقوق، مزد اضافی و غیر ثابتی است که بر اساس شاخصه های متفاوتی که در ادامه ذکر شده است، به هر کارمند و در مقادیر متفاوت پرداخته می شود. طبق وزارت کار برخی از این پرداخت ها اجباری و بعضی اختیاری است. این پرداخت ها عبارتند از:

دستمزد اضافه کاری

طبق استانداردهای کاری، اگر کارمندی بیشتر از ساعات معین شده کار کند، کارفرما موظف است مبلغی تحت عنوان حقوق اضافه کاری پرداخت کند. دستمزد اضافه کاری معمولا یک یا یک ونیم برابر حقوق پایه است و اگر کارمندی بیشتر از 44 ساعت در هفته کار کند، باید مبلغی تحت عنوان اضافه کاری نیز دریافت کند.

حق عائله مندی و اولاد

بر اساس ماده 89 قانون تامین اجتماعی، کارفرما باید مبلغی اضافی برای افراد متاهل و دارای فرزند را در نظر بگیرد. مبلغ حق اولاد ضریبی از حقوق پایه و حداقل معادل سه برابر حقوق روزانه یک کارگر ساده است. همچنین این مبلغ، هر سال با افزایش حقوق پایه، افزایش می یابد. نباید فراموش کرد که حق عائله مندی تنها به مشمولین قانون تامین اجتماعی و قانون کار تعلق می گیرد.

حقوق سختی کار

بر اساس مواد 52 و 65 قانون کار، در پرداخت حقوق، باید مبلغی اضافه برای افرادی که در مشاغل سخت فعالیت دارند در نظر گرفته شود. مشاغل سخت عبارتند از هر کاری که در آن‎ها عوامل فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی و بیولوژیکی محیط کار سلامت جسمی و روانی کارمندان را به خطر می اندازد. لذا برطبق قوانین تامین اجتماعی، کارفرما موظف است حدود 4 درصد از میزان مستمری را پرداخت کند.

حق بیمه در انواع دستمزد و قوانین

حق بیمه مبلغی است که کارفرما از حقوق کارمند کم می کند و در عوض با نام خود، کارمندان را بیمه می کند و حق بیمه آن ها را پرداخت می کند. اما باید توجه داشته باشید که کل مبلغ حق بیمه ۳۰ درصد از حقوق هر فرد است که از این ۳۰ درصد، ۲۳ درصد را کارفرما باید به اداره بیمه پرداخت کند و ۷ درصد مابقی از حقوق فرد بیمه شده کسر می شود. اگر کارفرما مبلغ پرداختی را در زمان تعیین شده پرداخت نکند، مشمول جریمه خواهد شد.

حق سنوات

حقوق پایه سنوات، در واقع پاداشی است که در پایان سال کارمندان برای خدمات سالانه دریافت می کنند. حق سنوات معمولا با حداقل دستمزد کارمند جمع شده و پرداخت می شود. حق سنوات یکی از مزایای جانبی دستمزد است و تغییر میزان سالانه آن ارتباطی با افزایش دستمزد ندارد. باید توجه داشت که همه کارمندان مشمول حق سنوات نمی شوند و طبق قوانین وزارت کار حق سنوات به نیروهای کار تعلق می گیرد.

تعدیل هزینه زندگی (COLA)

افزایشی در میزان حقوق تحت عنوان تعدیل هزینه زندگی وجود دارد که بر اساس افزایش تورم صورت می گیرد.

از دیگر پرداخت های اضافه در دستمزدها می توان به حق مسکن، حق ایاب ذهاب، محل خدمت، عیدی، هزینه های پرداختی بابت درمان و معالجه، خسارت اخراج، بازخرید خدمت، بازخرید مرخصی، مسافرت های کاری، نوبت کاری و کشیک اشاره کرد.

تعیین نرخ انواع دستمزد و قوانین

انواع دستمزد و قوانین آن

عوامل متعددی در تعیین نرخ دستمزد کارکنان تاثیرگذار است که از مهم ترین آن ها می توان به میزان تحصیلات کارکنان، نوع کسب وکار، موقعیت جغرافیایی، عرضه و تقاضای کار، سودآوری، ثبات شغلی، تفاوت جنسیتی و طول دوره اشتغال اشاره کرد. همچنین نوع شرکت ها که دولتی یا خصوصی باشند در مقدار حقوق و نرخ آن بسیار مهم است. همچنین ممکن است نرخ حقوق و شیوه پرداخت آن در هر شرکت متفاوت باشد که آن هم به دلایلی مانند شرایط اقتصادی، مدیریت، الزامات شغلی، مهارت ها و دانش کارکنان و نحوه پذیرش کارکنان بستگی دارد.

سخن آخر

همان طور که در این مقاله ذکر شد، دستمزد یکی از مهم ترین دلایل اشتغال است. به همین دلیل آگاهی از انواع دستمزدها و قوانین جدید آن برای هر کارفرما و کارمند ضروری است. چرا که موضوع دستمزد در مشاغل اهمیتی دوسویه دارد. اگر کارمند و کارفرما از نحوه پرداخت و دریافت حقوق راضی نباشد، یکی از این دو کفه ترازو تعادل خود را از دست خواهد داد و ممکن است کارفرما کارمندان خوب خود را از دست بدهد یا کارمندان فرصت کار با حقوق مناسب را از دست دهند. علاوه بر این عوامل زیادی در تعیین نرخ دستمزدها تاثثیر دارند که آگاهی از آن ها باعث آرامش خاطر در محاسبه حقوق دارد.

ادامه مطلب
افغانی
نرخ و قیمت لحظه ای افغانی افغانستان بازار آزاد

آشنایی با واحد پول افغانستان

افغانی واحد پول ملی جمهوری اسلامی افغانستان است. در واقع در زبان گویشی به افراد ساکن کشور افغانستان نیز افغانی گفته می شود.

واحد پول افغانی به عنوان پول ملی توسط بانک مرکزی این کشور به نام دا افغانستان صادر می شود.

علامت Af برای نشان دادن افغانی در نظر گرفته شده است. همچنین این واحد پولی با کد ارزی AFN از سایر واحد های ارزی متمایز می شود.

علامت AFN در حقیقت در سال 2002 به عنوان بخشی از تلاش های مداوم برای تثبیت ارز و کاهش تورم، معرفی شده است. قبل از این نام، از نماد AFA استفاده می شد.

در زبان افغانستان، واحد اقتصادی یا همان پول به صورت پال تلفظ می شود. به طور واضح هر افغانی معادل 100 پال است.

در حال حاضر بنا بر مشکلاتی که در افغانستان موجود است، هیچ سکه ی پولی در گردش مالی این کشور وجود ندارد.

در سال 2020، یک دلار آمریکا به طور تقریبی با 77 افغانی مبادله شده است.

تاریخچه افغانی در گذر وقایع

افغانستان در دهه های اخیر تغییرات زیادی در واحد پول خود ایجاد کرده است. در سال 1925، روپیه افغانستان با افغانی اصلی جایگزین شد. این جایگزینی در سال 2002 به طور مجدد اصلاح شد.

افغانی قبلی (AFA) با ارز ثابت کار می کرد، در حالی که AFN با نرخ ارز شناور امروزه مشغول کار است.

اقتصاد افغانستان چالش های اساسی بسیاری تحمل کرده است. جنگ جماهیر شوروی و افغانستان که از سال 1979 آغاز شد، نزدیک به یک دهه انجامید. به سبب این جنگ، تاکنون افغانستان درگیر جنگ های داخلی مختلفی است.

در سال 2001 افغانستان توسط ایالات متحده مورد حمله قرار گرفت به طوری که تا به امروز نیز اشغال این کشور توسط نیروه های متحدین پابرجاست.

اگرچه امروز AFN از نرخ تورم به طور نسبی از ارزشی رو به پایین برخوردار است، اما افغانستان در گذشته تورم های شدید تر دیگری را تجربه کرده است.

بین سال های 1982 الی 1992، تورم بیش از حد در افغانستان باعث شد که نرخ ارز افغانی یا AFN از 60.50 به 16000 افغانی در مقابل دلار آمریکا افزایش یابد.

تورم در سال 2011 در افغانستان به 15 درصد رسیده بود. همچنین در زمان اخیر با حدود 5 درصد در هر سال، تورم تابت مانده است.

هنگامی که صحبت از بررسی تاریخ واحد افغانی می شود، به طور معمول دو بازه 1925-2002 و بازه سال 2002 به بعد در نظر گرفته می شود.

سال های 1925-2002

این بازه از گذر وقایع بر واحد پولی افغانی از جنگ جهانی اول آغاز می شود. در این دوره نرخ ارز خارجی توسط نیرو های بازار آزاد تعیین می شد.

با وجود تعیین ارز به شکل مذکور، در اکثر دوره ها، همیشه یک رژیم دوگانه نرخ ارز را در افغانستان تعیین می کرده است:

  • نرخ ارز رسمی که توسط بانک مرکزی افغانستان تعیین می شود؛
  • نرخ ارز بازار آزاد که وسط نیرو های عرضه و تقاضا در بازار پول کابل با نام سرای شاهزاده تعیین می شود.

پس از تاسیس بانک دا افغانستان به عنوان بانک مرکزی این کشور، جریانات دوگانه تعیین ارز، همچنان باقی ماند.

اگرچه بانک ملی دا افغانستان سعی می کرد نرخ رسمی خود را نزدیک به نرخ ارز سرای شاهزاده نگه دارد، اما شکاف بین نرخ رسمی و بازار آزاد در دهه  1980، به سبب جنگ داخلی افزایش یافت.

در سال 1973 ارزش 67 افغانی برابر با 1 دلار بود. با آغاز حمله ایالات متحده این ارزش به 16000 رسید.

در دسامبر 1996 اندکی پس از تسلط طالبان بر نهاد های افغانستان، رییس بانک مرکزی طالبان، بیشتر اسکناس های افغانی در حال گردش در بازار را بی ارزش اعلام کرد. این مبلغ برابر با 100 تریلیون افغانی بود.

با دخالت از سوی طالبان هر دلار برابر با 21000 افغانی و پس از مدتی به 43000 افغانی کاهش یافت.

یه دنبال مداخله ایالات متحده، ارز افغانستان بسیار بی ثبات شد، به طوری که در سال 2001 یک دلار برابر با 73000 افغانی شد.

پس از سقوط طالبان در نوامبر 2001، افغانی در برابر دلار به 23000 رسید. سپس در ژانویه 2002  به طور مجدد به 360000 سقوط کرد.

2002

در سال 2002، افغانی ها که به طور مجدد نامگذاری شده بودند، بدون هیچ زیر مجموعه ای صادر شدند.

مسئله نبود زیر مجموعه، به دو نرخ مشخص جایگزین افغانی مرتبط بود:

  • مسائل دولت رئیس جمهور سابق ربانی در سال 1992-2001 که با نرخ 1000 با افغانی جدید جایگزین شد؛
  • مسائل سردار جنگ دوم در شمال افغانستان در سال 1992-1997 که با نرخ 2000 افغانی جدید جایگزین شد.

با تلاش های بسیاری که برای ایجاد ثبات با افغانی جدید صورت گرفت، نمونه های جدید در آلمان چاپ شدند.

واحد پول جدید توسط حامد کرزی در 4 سپتامبر 2002 اعلام شد و در 8 اکتبر 2002 به بازار عرضه شد.

بانک دا افغانستان، دستور نرخ شناور ارز را اتخاذ کرد و اجازه داد که نرخ ارز به طور آزادانه توسط نیرو های بازار تعیین شود. ارزش افغانی جدید برابر با 43 افغانی در مقابل دلار شد.

پس از کاهش ارزش در سه ماه اخیر 2003 و یک سال بعد، افغانی به طور پیوسته افزایش یافت و در مارس 2004 الی جولای 2004، به میزان 8 درصد در برابر دلار دچار تغییر شد.

تا سال 2009، ارزش 45 افغانی برابر با یک دلار بود، در سال 2019 این مقدار به 75 افغانی رسید.

نگاه جهانی نسبت به افغانی

امروزه AFN  توسط بانک مرکزی افغانستان (با نام دا افغانستان بانک) اداره می شود. هدف سیاست پولی این بانک این است که با به حداقل رساندن خطر تورم، با حفط نظام نرخ ارز شناوری، بهبودی در اقتصاد کشور ایجاد کند.

به گفته بانک جهانی، رشد اقتصادی در افغانستان به سبب بی ثباتی مدام سیاسی در داخل کشور، با موانع شدید روبرو است.

موانع رشدی اقتصاد، باعث دلسرد شدن سرما یه گذاری خصوصی و کاهش تقاضای مصرف کننده در افغانستان شده است.

نرخ رشد سالیانه تولید ناخالصی داخلی در افغانستان طی سال های اخیر، حدود 2 درصد معلق بوده است.

در وضعیت معلق نرخ رشد اقتصادی، تورم بین 5 درصد الی منفی 0.7 درصد در نوسان است.

AFN از سال 2002 به شدت کاهش یافته و از سپتامبر 2019، از 50 افغانی در برابر دلار به 80 افغانی دچار کاهش شده.

سکه های افغانی

در سال 1925، سکه های برنز و برنج 2، 5 ،10 و 20 پال، سکه های نقره با ارزش یک دوم و 1 افغانی و سکه های طلا با ارزش یک دوم و تک سکه آمانی معرفی شدند.

در سال 1930، سکه تک و 25 پالسی در قالب برنز و در سال 1937 کاپرو نیکل 10 و 20 پالسی ضرب شدند.

در سال 1952، آلومینیوم 25 پالس، روکش نیکل، 50 پالس و به دنبال آن آلومینیوم 2 و 5 افغانی در سال 1958 معرفی شد.

در سال 1961 فولاد نیکل روکش شده 1، 2 و 5 افغانی ضرب شد.

سکه های 1 و2 افغانی در سال 1340 شمسی و سکه های 5 افغانی در سال 1371 شمسی نیز رونمایی شدند.

در سال 1973، جمهوری جدید افغانستان سکه 5 افغانی با روکش فولاد برنجی، سکه 50 فولاد روکش دار و سکه 5 نیکل روباز را صادر کرد.

در بین سال های 1978 الی 1980 سکه هایی متشکل از آلومینیوم-برنز 25 و 50 پال و 1، 2 و 5 افغانی کاپرو- نیکل، توسط جمهوری دموکراتیک افغانستان صادر شد.

جمهوری دموکراتیک در کنار سکه های مذکور، تعدادی سکه یادبود در بین سال های 1995 و 2001 صادر کرده است.

در آوریل 2055، سکه ها در قالب 1، 2 و 5 افغانی به بازار معرفی شدند.

اسکناس های افغانی

بین سال های 1925 الی 1928 اسکنا س های خزانه داری با اسامی 5، 10 و 50 افغانی به بازار معرفی شد.

در سال 1936، نمونه های 2، 20 و 100 افغانی نیز به بازار اضافه شد.

بانک دا افغانستان در سال 1939 تولید پول کاغذی را در دست گرفت و برای 2، 5، 10، 50، 100، 500 و 1000 افغانی، نمونه هایی صادر کرد.

اسکناس های 2 و 5 افغانی در سال 1958 جایگزین سکه ها شدند.

در سال 1998، اسکناس های 5000 و 10 هزار افغانی نیز به بازار معرفی شد.

در 7 اکتبر 2002 اسکناس هایی در قالب 1، 2، 5، 10، 20، 50، 100، 500 و 1000 افغانی معرفی شدند.

اسکناس های 1، 2 و 5 افغانی نیز در سال 2005 با سکه جایگزین شد.

در سال های 2004 و 2008، ویژگی های امنیتی در چندین فرقه از اسکناس های چاپ شده بهبود یافت.

در سال 2014، یک نمونه 1000 افغانی جدید برای جلوگیری از نمونه های تقلبی به بازار پول افغانستان وارد شد.

در آخر

همانطور که متوجه شدید، افغانی تنها به شهروندان افغانستان گفته نمی شود. افغانی در واقع واحد پول این کشور نیز محسوب می شود.

هر افغانی امروزه معادل 100 پال است. پال در حقیقت همان واژه پول است که با گویش افغانستانی، پول خوانده می شود.

افغانستان به سبب گیر و دار هایی که در طول تاریخ خود گذارانده است، همواره مشکلات عدیده ای در زمینه اقتصاد خود تجربه کرده است.

جنگ با شوروی، آسیب های ناشی از استعمارگری انگلیس و حمله ایالات متحده از نمونه اتفاقاتی است که تاریخچه واحد پول ملی افغانستان یا همان افغانی را رقم می زند.

این پول از نظر ارزش در برابر دلار، به دفعات دچار کاهش اعتبار شده است. البته که همیشه با تمهیدات دولت های حاضر، اصلاحاتی صورت گرفته شد؛ اما رشدی در اقتصاد ایجاد صورت نگرفت.

پول افغانی در مسیر فراز و نشیب ها تعداد مشخصی از انوع سکه و اسکناس را شامل می شد. اما امروزه به طور معمول، استفاده از سکه در این کشور بسیار رایج نیست.

ادامه مطلب
روپیه هند
نرخ و قیمت لحظه ای روپیه هند بازار آزاد

آشنایی با واحد پول هند

واحد پول رسمی کشور هند، روپیه است. هر روپیه به 100 پیس تقسیم می شود. این تقسیم بندی توسط بانک ذخیره هند کنترل می شود.

در نمادشناسی ارزی، روپیه هند را با INR نشان می دهند.

بانک رزرو ارز در هند، نقش مدیریتی پول این کشور را بر عهده دارد که در حقیقت، این مسئولیت از سال 1934 صورت گرفته است.

در سال 2010، علامت روپیه به شکل ₹ تصویب رسمی شد. چنین طرحی توسط D.Yadya Kumar طراحی شده است. این تصویر ترکیبی از صامت دواناگاری “र”(ra) و حرف بزرگ لاتین R، بدون نوار عمودی است.

گفته می شود که خطوط نواری موجود در طرح علامت روپیه، نشان دهنده نماد تمایل کشور برای کاهش اختلاف اقتصادی است.

در سال 2019، سکه های 1 روپیه کمترین مقدار استفاده را تجربه کرده اند؛ اما با توجه به ارزش نسبی پایین روپیه، دولت سکه های کمتر از 25 پیس را متوقف کرده است.

روپیه هند

نام روپیه از روپیا گرفته شده است که درواقع یک سکه نقره ای در گذشته بود. این سکه نقره ای وزن معادل 178 دانه نقره را با خود به همراه داشت.

روپیه برای اولین بار در اواخر دوره سلطنت، بین سال های 1540 و 1545، توسط سلطان شیر شاه سوری در قرن شانزدهم صادر شد.

ضرب این سکه در شمال هند صورت گرفت. چنین واحدی بعد از پایان مغول ها تا قرن بیستم نیز باقی ماند.

اگرچه در تاریخ از rupya نام برده شده است، اما مشخص نیست که آیا به طور دقیق به این سکه به صورت منحصر اشاره دارد یا خیر.

اولین نخست وزیر امپراتوری، حدود 290 الی 340 سال قبل از میلاد از سکه های نقره به نام rūpyarūpa یاد کرده است.

انواع دیگر سکه ها از جمله سکه های طلا (suvarṇarūpa)، سکه های مس (tāmrarūpa) و سکه های سربی (sīsarūpa) در نوشته نخستی

ن امپراتور اشاره شده اند .

بنا بر گفته های تاریخی، در سال 1770 روپیه های کاغذی شروع به انتشار کردند. با اینکه بیشتر کشور های جهان، ارزهای مبتنی بر طلا را استفاده می کنند، روپیه تا مدت ها مبتنی بر استاندارد نقره باقی ماند.

عدم پیروی از استاندارد جهانی سبب شد ارزش روپیه در قرن هجدهم کاهش یابد. در این زمان بسیاری از مستعمرات اروپایی از نظام نقره برچیده شده بودند. افزایش عرضه فلز و در نتیجه کاهش قیمت ها نسبت به طلا، این مسئله را ایجاد کرده بود.

روپیه هند در گذشته به 16 آنا تقسیم می شد؛ اما در سال 1957 تقسیم بندی روپیه به 100 پیس شکل گرفت.

دولت هند ابتدا ارزش روپیه را به پوند انگلیس متصل کرد. سپس در سال 1966 از دلار ایالات متحده پیروی کرد.

از سال 2010، دولت هند از نماد Rs یا Re برای اشاره به واحد پول خود استفاده می کرد. امروزه این نماد تغییر کرده است.

تاریخچه روپیه هند

همانطور که اشاره شد، ریشه روپیه به قرن 15 و 16م بازمی گردد؛ اما به طور کلی در بررسی تاریخ روپیه، به موارد زیر اشاره می شود:

  • روپیه دهه 1800؛
  • لایحه شورای هند؛
  • کمیته فاولر؛
  • دهه 1900؛
  • مشکلات ناشی از استاندارد طلا.

از نظر تاریخی، کشف مقادیر زیاد نقره در ایالات متحده و چندین مستعمره اروپا، در سال 1873 وحشت عظیمی به وجود آورد. این رویداد به سقوط روپیه نیز معروف است.

در انگلیس، رکود منجر به ورشکستگی، تشدید بیکاری و توقف کارهای عمومی شد که تا سال 1897 ادامه داشت.

هند تحت تاثیر انقلاب مردم، در مقابل دستورالعمل شاهنشاهی سال 1825 که سعی در معرفی سکه های استرلینگ انگلیس داشت، واکنشی نشان نداد. در آن زمان، سکه ها توسط شرکت هند شرقی انگلیس کنترل می شدند.

در سال 1835، هند انگلیسی، استاندارد نقره تک فلزی را بر اساس روپیه هند تصویب کرد. این تصمیم به دلیل نامه ای بود که یکی از لورد ها در سال 1805 نوشته بود.

به دنبال جنگ استقلال اول در سال 1857، دولت انگلیس کنترل مستقیم هند را در دست گرفت.

از سال 1851، حاکمان طلا، به طور دسته جمعی در ضرابخانه سلطنتی در سیدنی دست به تولید زدند.

سال 1764 در پی تلاش برای ایجاد یک پادشاهی بر پایه طلای انگلیس و تبدیل به سکه امپراتوری، به خزانه داری بمبئی و کلکته دستور داده شد که واحد طلایی جدید را دریافت کنند اما حق صدور آن را نخواهند داشت.

در پی اتفاقاتی، انگلیس امید خود را برای جایگزینی پوند انگلیس به جای روپیه در هند از دست داد. آنان فهمیدند که نمی توانند دلار نقره شرکت های تنگه هنگ کنگی را با روپیه هند جایگزین کنند.

از زمان بحران 1873، چندین کشور به استاندارد طلا روی آوردند، البته که هند در سال 1890 به این جریان پیوست.

کمیته فاولر

کمیته ارز هند یا فاولر کمیته ای دولتی بود که در آوریل 1898 توسط دولت هند با مدیریت انگلیس تاسیس شد. این کمیته وضعیت ارز را در هند بررسی می کرد.

در جریان کمیته فاولر نقره به عنوان استاندارد متوقف شد و سیستم ارزی هند را به شکل امروزی رقم زد.

کمیته در سال 1898 با اعلامی صریح، طرفداری خود را از تاسیس نهایی پول بر مبنای طلا ترویج داد. اگرچه هدف هند موضوع متفاوت تری بود، اما در آن زمان، هدف مردم تحقق نیافت.

دهه 1900

در طول سال 1900 تا 1901، سکه های طلا یا حاکمان طلا به ارزش 6750000 پوند به مردم هند داده شد؛ اما برخلاف انتظار دولت، حتی نیمی از آن بازگردانده نشد.

بنابراین دولت به عنوان مجازات از دست دادن طلا، تمام طلا های نگه داری شده توسط دولت هند را در سال 1901 به بانک انگلیس منتقل کرد.

مشکلات ناشی از استاندارد طلا به دوره جنگ جهانی مرتبط است؛ زیرا در این دوره قیمت طلا کم بود و ارزش پوند استرلینگ خود را بسیار بالا نشان می داد.

تا سال 1925 که وینستون چرچیل وزیر مالیه وقت پادشاهی انگلستان را به مقام قبل از جنگ بازگرداند، سطح ارزش پوند بسیار کم بود؛ در نتیحه قیمت طلا نیز به سرعت سقوط کرد.

در سال 1917 خطر خیزش در هند علیه پول کاغذی به وجود آمده بود که این امر می توانست مشارکت انگلیس در جنگ را دچار نقصان کند.

طی سال های 1931 الی 1941، انگستان مقدار زیادی طلا را از هند و سایر مستعمرات خرید.

در 19 ژوئن 1934، قانون خرید نقره نیز وضع شد. با پرداخت گواهینامه کاغذی، حدود 4400 تن نقره نیز خریداری شد.

روپیه هند در سال 1947، جایگزین تمامی ارزهای قبلی شد.

سکه های روپیه هند

سکه در هند با مقادیر 50 پیس، یک، دو، پنج و ده روپیه صادر می شود. سکه هایی به ارزش 50 پیس در هند سکه کوچک خوانده می شوند. هر پیس معادل یک صدم پوند است.

سکه های برابر یا بالاتر از یک روپیه در هند به طور کلی سکه های روپی شناخته می شوند.

اسکناس های روپیه هند

ارز کاغذی در قالب های 5، 10، 20، 50، 100، 500 و 2000 روپیه هند صادر می شوند.

در قسمت پشت روپیه های کاغذی، فرقه ها با 15 زبان چاپ شده اند؛ اما در قسمت جلو، این فرقه ها به زبان هندی و انگلیسی چاپ می شوند.

اسکناس ها به طور مکرر با طرح های جدید از جمله تفاوت های مشخصی مانند سری ماهاتما گاندی با سری های جدید با همین نام، به روزرسانی می شوند. این نمونه ها شامل مضامین مختلف میراث هند هستند.

امنیت و جعل روپیع هند

هند دارای اقتصادی مبتنی بر پول نقد است که منجر به گردش ارز جعلی توسط افرادی شده است.

بانک ذخیره هند با نام RBI، طی سال های گذشته مجبور به تغییر و به روزرسانی انواع اسکناس های روپیه با ویژگی های امنیتی جدی شده است.

اسکناس هایی که ممکن است در ظاهر مشابه نمونه های قانونی باشند، توسط پولشویی ها و تروریست ها جعل می شوند.

به طور معمول، اسکناس هایی که دارای قیمت بالای روپیه هند هستند، در معرض جعل قرار دارند.

در سال 2016، دولت هند استفاده از پول نقد غیر قانونی و تقلبی را در تامین بودجه فعالیت های غیرقانونی تروریسم محکوم اعلام کرد.

در مجموع اسکناس های 500 و 1000 روپیه سری گاندی توسط جاعلان بسیار تخریب شدند.

نمونه های 500 روپیه جدید ماهاتما گاندی با ویژگی های پیشرفته همواره جایگزین سری قبلی می شود.

سخن آخر

روپیه واحد پول رسمی کشور هند است. این واحد پولی با نماد INR و یک نماد سمبولیک از زبان هندی با تلفظ ra و حرف لاتین R در بازار ارز نمایش داده می شود.

INR یکی از واحد های پولی است که هنگام تبدیل وابستگی از نقره به طلا، تا مدت ها تغییری در وابستگی خود ایجاد نکرد.

امروه روپیه به دلار ایالات متحده وابسته است. این وابستگی در طول جریانات تاریخی گوناگون، از واحد هایی چون پوند استراینگ و سایر دلار ها، درنهایت به دلار آمریکا منتهی شد.

امروزه وضعیت روپیه هند، حالتی شناور را تجربه می کند، اما این شناوری دارای نوسانات پیچیده ای است.

بیشترین چالشی که در حال حاضر روپیه تجربه می کند، جعل اسکناس است. این مسئله یکی از پیچیده ترین عوارض درگیری اسکناس روپیه گاندی با عوامل تروریستی و جاعل است.

دولت هند همواره در حال انجام تدابیری برای برابر شدن وضعیت اقتصادی کشور است. به همین منظور با تغییر سری های پولی، هم به منظور ایجاد وضعیت اقتصادی متناسب و هم مقابله با جعل، تلاش های فراوانی می کند.

ادامه مطلب
درام ارمنستان
نرخ و قیمت لحظه ای درام ارمنستان بازار آزاد

آشنایی با واحد پول ارمنستان

واحد پول رسمی کشور ارمنستان، درام ارمنستان نام دارد. این پول علاوه بر این کشور، در جمهوری همسایه ارمنستان، آرتساخ استفاده می شود. از نظر تاریخی درام ارمنی به 100 لوما تقسیم می شوند.

کلمه درام در زبان انگلیسی به «پول» ترجمه شده است. این واحد با درهم عربی یونانی و درهم عربی یا واحد درام انگیسی همبستگی دارد.

به طور واضح واژه درام از درم پارسی میانه وارد زبان ارمنی شده است. این واژه از سوی زبان یونانی با دراخما ارتباط دارد که نمونه ای دیگر از تلفظ برای این پول محسوب می شود.

اولین نمونه های ارز درام به دوره 1199 الی 1975 مرتبط است که در آن زمان سکه هایی از جنس نقره با این نام صادر می شده است. در واقع این سکه ها درام نامیده می شدند.

در نمادشناسی ارزی، درام را با کد مخفف AMD نشان می دهند. همچنین درام ارمنستان با نماد سمبولیک نشان  ֏ داده می شود. در زبان ارمنی این پول به شکل դրամ نوشته شده است.

تاریخچه درام ارمنستان

در 21 سپتامبر، در همه پرسی ملی، ارمنستان به عنوان یک کشور جمهوری، مستقل از اتحاد جماهیر شوروی معرفی شد. به سبب استقلال، حق انحصاری صدور پول ملی به بانک مرکزی ارمنستان داده شد. این بانک در سال 27 مارس 1993 تاسیس شده است.

بلافاصله پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، تلاش برای حفظ یک ارز مشترک یا همان روبل روسیه، در میان کشور های CIS شکل گرفت. ارمنستان نیز به منطقه روبل پیوست.

با وجود تلاش روسیه، دیری نپایید که مشخص شد حفظ اتحادیه ارزی در شرایط ناپایدار سیاسی و اقتصادی کشور های وابسته به شوروی سابق، بسیار دشوار است.

منطقه روبل با اصلاحات پولی یک طرفه در روسیه در سال 1963، به طور قطعی مانند شوروی دچار فروپاشی شد؛ در نتیجه کشورهایی که هنوز در منطقه مذکور شرکت داشتند، ناخواسته بیرون راننده شدند.

به سبب فروپاشی نظام پولی مذکور، کشورهای قزاقستان، اربکستان، ترکمنستان، مولداوی، گرجستان و ارمنستان مجبور به معرفی ارز های جداگانه شدند.

ارمنستان هنگام معرفی درام در 22 نوامبر 1993، یکی از آخرین کشور هایی بود که معرفی پول خود را به طور قطعی انجام داد.

نرخ تبدیل درام ارمنستان

درام در تاریخ 22 نوامبر 1993، با نرخ 200 روبل برابر یک درام مبادله می شده است. به طور واضح هر دلار در مقابل 404 درام نیز قابل مبادله بود.

امروزه درام مدرن شده ارمنستان بر طبق مصوب ژوئیه 2018، در مقابل هر دلار برابر با 506.46 درام مبادله می شود.

نشانه درام ارمنستان

ارمنستان پس از اعلام استقلال، پول ملی خود را با نام درام ارمستان در معرض گردش عمومی قرار داد. به سبب این موضوع و برای ایجاد مهر تایید استقلال خود، این کشور نیاز به یک علامت برای پول خود داشت.

علامت  ֏ به عنوان  یک نماد تجاری و الگوی منحصر به فرد از حروف ارمنی، در تابلو ها و دفترچه های روزشمار اقتصادی ظاهر شد.

علامت استاندارد فعلی ارمنستان در سال 1995 طراح شد که در یونیکد با U+058F رمزنگاری شده است.

تا پیش از تایید رسمی علامت مذکور، تعدادی از هنرمندان و بازرگانان، شکل های مختلفی را برای آن تهیه کرده بودند که در نهایت شکل ذکر شده، انتخاب شد.

اکنون نماد درام ارمنستان در استاندارد های این کشور به عنوان نشانی از شخصیت ها و  نماد های ملی، در فونت های کامپیوتری نیز موجود است.

سکه های درام ارمنستان

در مجموع سکه های صادر شده از سوی بانک مرکزی ارمنستان شامل دو سری بیشتر نبوده است. این سری تحولات پیچیده ای به خود نداشته است و بیشتر به سبب ارتقاء ظرفیت اقتصادی در بازار دچار تغییر شده اند.

سری اول سکه درام ارمنستان

در سال 1994، اولین سری از سکه های آلومینیوم در قالب های 10، 50 و 50 لوما به همراه 1، 3، 5 و 10 درام معرفی شدند.

سکه های دیگر به طور رسمی در گردش بودند اما به دلیل ارزش اسمی پایین، به ندرت برای استفاده در نظر گرفته می شدند.

تمام سکه های اولین سال انتشار یعنی بازه 1994 الی 2002، در برخی موارد همچنان در دسترس هستند.

سری دوم سکه درام ارمنستان

سری دوم انتشار سکه ارمنی از سال 2003 تا اکنون را شامل می شود.

در سال 2003 و 2004، سری دوم سکه های درام ارمنستان متشکل از 10، 20، 50، 100، 200 و 500 برای جایگزینی به جای سری اول معرفی شدند.

همچنین بانک مرکزی ارمنستان، تعداد زیادی سکه یادبود را برای فروش به مجموعه داران صادر کرد. لیستی از مجموعه در قسمت توزیع کنندگان مجاز بانک مرکزی این کشور موجود است.

اسکناس های درام ارمنستان

سری اول اسکناس در نوامبر 1993 صادر شد. این نمونه تا سال 2005 از گردش خارج شد. سری دوم از سال 1998 به بعد منتشر شد که در حال حاضر نیز همچنان برای استفاده در بازار موجود است.

سری اول

این سری شامل بازه 1993 الی 1995 می شود.

در 22 نوامبر 1993، سری اول با نمونه اسکناس های 10، 25، 50، 100، 200 و 500 درام ارمنستان منتشر شدند.

نمونه های 1000 و 5000 کمی بعدتر به مجموع پولی اضافه شد.

سری دوم

سری دوم انتشار اسکناس در ارمنستان مرتبط به بازه 1998 الی 2017 است.

اسکناس های 50، 100 و 500 درامی به ندرت در گردش اقتصادی این کشور مشاهده می شوند. در عوض سکه های 50، 100 و 500 به وفور در ارمنستان استفاده می شود.

نمونه 50 هزار درامی یادبود، در ژوئن 2001 به مناسبت 1700 سالگی تصویب مسیحیت در ارمنستان صادر شد.

نمونه 500 درام ارمنستان در 22 نوامبر 2010 برای بزرگداشت داستان کشتی نوح نیز در این کشور صادر شده است.

 سری سوم درام ارمنستان

سری سوم از سال 2018 تا اکنون را شامل می شود. سری سوم درام در سال 2018 به مناسبت بزرگداشت 25 سالگی پول ملی ارمنستان منتشر شد.

تمامی اسکناس های این مجموعه همان شماره های قبلی را دارند. به همراه اعداد قبلی، نمونه های جدید نیز معرفی شد.

اسکناس 2 هزار درامی به عنوان یک اسکناس تازه معرفی شده است. همچنین اسکناس 50 هزار درامی برای مجموعه مذکور به طور مجدد چاپ شد. اسکناس 100 هزار درامی نیز از این مجموعه حذف شده است.

سری جدید اسکناس های درام، روی لایه های ترکیبی لوئیزنال چاپ شده اند. این ترکیب در سراسر جهان در مناطق گرمسیری استفاده می شود.

ویژگی منحصر به فرد در لوئیزنال، بستر بسیار مقاومی دارد. به علاوه، طیف گسترده ای از ویژگی های امنیتی را در این سری از پول می توان یافت.

در مجموع  سه فرقه اول شامل 10 هزار، 20 هزار و 50 هزار در 22 نوامبر 2018 صادر شده اند و سه فرقه نهایی 1000، 2 هزار و 5 هزار در 25 دسامبر 2018 برای استفاده در معرض عموم قرار گرفته اند.

کلام آخر

درام واحد پول رسمی کشور ارمنستان است. این واحد پولی به 100 لوما تقسیم می شود. همچنین واژه درام به همان معنای پول یا Money در این کشور رایج است.

درام ارمنستان با استقلال این کشور، ابزار رسمی اقتصاد این کشور محسوب شد.

در دوره ای کوتاه ارمنستان به روبل روسیه وابسته بود. اما پس از فروپاشی شوروی و همچنین پس از پا گیری روسیه و فروپاشی نظام پولی کشور های وابسته به روسیه، درام به ارمنستان اضافه شد.

امروزه پول ارمنستان مانند سایر کشور های معمول در جهان، نرخی معمولی را دنبال می کند که در واقع این نرخ بیشتر به عوامل توریستی و سیاسی آن وابسته است.

هر درام با قیمت 506.46 در مقابل دلار قابل معامله محسوب می شود که در گذشته این نرخ به روبل روسیه بستگی داشت.

سکه های درام پس از دو سری و اسکناس های آن پس از سه سری به تثبیت عمومی رسیدند. در مجموع سکه ها شامل مقادیری برابر 10، 20، 50، 100، 200 و 500 می شوند. اسکناس ها نیز شامل مقادیر 500، 1000، 5 هزار، 10 هزار، 20 هزار، 50 هزار و 100 هزار هستند.

ادامه مطلب
ویزا کارت
ویزا کارت چگونه کار می ‌کند؟ معرفی انواع آن

تجارت الکترونیک چیست؟

تجارت الکترونیک یکی از مهم ترین مفاهیمی بود که پس از رشد خارق العاده ضریب نفوذ اینترنت در میان مردم مطرح شد. در واقع وجود اینترنت و کاربرد گسترده آن در حوزه تجارت و مبادلات مالی سبب شده است، که عملاً هیچ حد و مرزی برای خرید و فروش کالاهای مختلف به صورت آنلاین نداشته باشیم.

در همین راستا و به منظور تسهیل نقل و انتقال پول در فرآیند تجارت کالا و خدمات، برخی شرکت های ارائه خدمات مالی اقدام به راه اندازی سیستم های پرداخت بین المللی نموده اند؛ که معمولاً در قالب کارت های نقدی، اعتباری و کیف پول های الکترونیکی در اختیار کاربران قرار می گیرند. تفاوتی ندارد که چه شغل، تحصیلات، محدوده سنی یا ملیتی داشته باشید، در حال حاضر شما برای مقاصد مختلفی نظیر انتقال وجه، خرید از فروشگاه های آنلاین، هزینه آزمون های بین المللی، خرید بلیط هواپیما، شارژ حساب معاملاتی خود در بروکرهای بازار بورس جهانی و… می توانید، از این سیستم های پرداخت جهانی استفاده کنید.

به دلیل اهمیت این موضوع و علاقه عموم افراد به آشنایی با این سیستم ها تصمیم گرفتیم تا در سری مقالاتی با مهم ترین نکات و انواع این ابزار پرداخت الکترونیکی آشنا شویم.

ویزا کارت چیست؟

ویزا یک شرکت چندملیتی خدمات مالی آمریکایی می باشد که دفتر مرکزی آن در ایالت کالیفرنیا قرار دارد. شبکه بین المللی ویزا در سال 1975 میلادی تأسیس شد، اما ایده اصلی و فرآیند اجرایی آن در سپتامبر سال 1958 با ارسال بیش از شصت هزار کارت اعتباری برای افراد مختلف توسط بانک آمریکا (Bank of America) شکل گرفت.

ویزا کارت نوعی کارت پرداخت است که درون شبکه و تحت برند شرکت ویزا صادر می شود. این شرکت در ابتدا صرفاً کارت های اعتباری صادر می کرد، اما در ادامه صدور کارت های بدهی (نقدی)، پیش پرداخت و هدیه را نیز به مجموعه خدمات خود اضافه کرد.

اگرچه کارت های ویزا دارای نماد رسمی ویزا هستند، اما مستقیماً توسط خود شرکت صادر نشده و توسط مؤسسات مالی همکار این شرکت صادر و در اختیار کاربران قرار می گیرند.

کارمزد مبادلات مالی در شبکه پرداخت ویزا بین 43/1 تا 4/2 درصد حجم تراکنش انجام شده است.

فرآیند کارآیی ویزا کارت به چه شکل است؟

ویزا کارت

ویزا دارای یک شبکه پردازش شده بزرگ است که کارت های آن توسط کسب وکارهای مختلف در بیش از 200 کشور جهان پذیرفته می شود. معمولاً مؤسسات مالی برای ارائه خدمات خود شامل کارت های پرداخت و… با یک شبکه پرداخت بین المللی مانند ویزا به عنوان شریک تجاری همکاری می کنند. در اینگونه قراردادها هر کدام از صادرکنندگان ثانویه ویزا کارت ، ضوابط و قوانین خاصی برای صدور کارت ویزا (تحت قوانین شرکت اصلی) تعیین نموده و در مورد شرایط مورد نظر خود برای ارائه خدمات به مشتریان تصمیم گیری خواهند نمود.

به طور کلی ویزا کارت از طریق مؤسسات مالی مختلف با شرایط منحصر به فرد برای اشخاص حقیقی و حقوقی در دسترس است. توافق نامه بهره مندی از خدمات ویزا کارت شامل پرداخت هزینه های نقل و انتقالات بانکی به همراه کارمزد شبکه ویزا است.

همچنین شرکت ویزا از طریق توافق نامه های ارائه خدمات با تجار همکاری می کند تا افرادی که معاملات خود را از طریق این شبکه انجام دهند، کارمزد کمی بابت هر معامله خود به عنوان به شبکه ویزا پرداخت کنند.

به طور کلی هر کارت ویزا در هر نقطه ای از جهان برای استفاده در پلفترم های تجاری مختلف به خود شبکه ویزا متکی است. تمامی این کارت ها با یک کد 16 رقمی منحصربه فرد حک شده روی کارت به همراه میکروچیپ اختصاصی دارنده ویزا کارت صادر می شوند.

از سایر مشخصات فیزیکی ویزا کارت وجود یک نوار مغناطیسی و بخشی برای امضای مالک در پشت کارت است.

انواع ویزا کارت

همانطور که اشاره نمودیم در حال حاضر انواع مختلفی از کارت های ویزا نظیر اعتباری، نقدی و هدیه برای افراد صادر می شوند؛ که در ادامه مطلب می خواهیم با هر ماهیت و کاربرد هر کدام از این کارت های پرداخت به طور مختصر آشنا شویم.

ویزا کارت اعتباری

ویزا کارت

مؤسسات مالی صادر کننده کارت اعتباری ویزا بر اساس اطلاعات مشتریان و ارزیابی های انجام شده توسط خودشان برای افرادی که از نظر آن ها معتمد و قابل اعتماد باشند، ویزا کارت اعتباری صادر می کنند.

این کارت های اعتباری تسهیلات زیادی برای کاربران خود ایجاد نموده و شما می توانید آن ها را در مبادلات تجاری یا دستگاه های خودپرداز در سراسر جهان استفاده کنید. ویزا کارت اعتباری ممکن است مزایایی نظیر نرخ بهره تبلیغاتی (APRs) صفر درصد، جایزه بازپرداخت نقدی (کش بک) یا شرایط ویژه برای خرید از خرده فروش های برگزیده داشته باشد.

ویزا کارت های سنتی (Traditional Visa cards) خدمات محدودی را در دسترس شما قرار می دهد، اما ویزا کارت امضا شده (Signature Visa cards) نسبت آن ها کاربردی تر بوده و امکانات بیشتری دارد. این در حالی است که ویزا کارت نامحدود (Infinite Visa cards) با مجموعه ای از بهترین و کامل ترین خدمات مختص معتبرترین دارندگان کارت های اعتباری در نظر گرفته شده است.

باید بدانید که شماره حساب و نام دارنده کارت های اعتباری ویزا روی آن حک شده و یک کد اعتبارسنجی سه رقمی ویژه در پشت آن قرار دارد؛ که فیلتر امنیتی قوی برای دارنده کارت محسوب می شود.

ویزا کارت نقدی (بدهی)

ویزا کارت

این نوع از ویزا کارت امکان دسترسی و برداشت روزمره دارنده کارت از انواع حساب های بانکی خود نظیر حساب چک یا پس انداز را فراهم می کند. همانند کارت اعتباری می توان از کارت های نقدی نیز برای خرید در خرده فروشی ها یا مبادلات مالی در شعب بانک و دستگاه های خودپرداز استفاده نمود.

برای نقل و انتقال وجه از طریق ویزا کارت نقدی دارندگان آن باید از کد شناسایی شخصی (PIN) استفاده کنند. در این نوع از ویزا کارت نیز نام دارنده کارت و شماره حساب 16 رقمی به صورت برجسته حک شده است، هرچند که شماره موجودی روی کارت با شماره حساب های متصل به آن متفاوت بوده و مربوط به شبکه ویزا می باشد.

ویزا کارت پیش پرداخت و هدیه

ویزا کارت

شرکت ویزا طیف گسترده ای از کارت های پیش پرداخت و هدیه را با یک شماره حساب 16 رقمی منحصربه فرد ارائه می دهد که اغلب آن ها را می توان از خرده فروشی ها تهیه نمود. کارت های پیش پرداخت به حساب سپرده بانکی یا کارت اعتباری متصل نیستند.

این کارت ها دارای مقدار مشخصی پول به عنوان محدوده اعتباری هستند. بدان معنی که دارنده کارت نمی تواند مبلغی بیشتر از چیزی که در کارت شارژ شده است هزینه کند! از این کارت های پیش پرداخت می توان در تمام درگاه های طرف قرارداد با ویزا استفاده کرد.

کارت های هدیه نیز دقیقاً همانند کارت های پیش پرداخت با مبلغ مشخصی شارژ می شوند، اما معمولاً پس از استفاده دیگر قابلیت شارژ مجدد ندارند. این کارت ها با یک کد شناسایی شخصی (PIN) خاص صادر شده و بعضی از آن ها صرفاً در مراکز خرید محدودی قابلیت استفاده دارند.

ویزا کارت به صورت فیزیکی و مجازی صادر می شود. کارت های فیزیکی برای خرید از خرده فروشی ها استفاده شده و نیازمند طی شدن فرآیند فعال سازی است؛ اما ویزا کارت مجازی برای خرید یا مبادلات آنلاین بوده و به صورت فوری در دسترس کاربران خواهد بود.

توجه داشته باشید که در حال حاضر به دلیل تحریم های بین المللی شبکه بانکی امکان بهره مندی شهروندان مقیم ایران از خدمات شرکت ویزا نبوده و در صورت نیاز به استفاده از ویزا کارت برای انجام مبادلات ارزی، باید از طریق پلتفرم های واسطه مجاز برای احراز هویت در این شبکه اقدام کنید.

ادامه مطلب
دلار دیجیتال
دلار دیجیتال چیست و چرا مهم است؟

آشنایی با دلار دیجیتال

معرفی دلار دیجیتال ایالات متحده که ایجاد آن سال گذشته بسیار دور از ذهن به نظر می رسید و اکنون مورد توجه جدی قرار گرفته است، چیزی کمتر از پیکربندی مجدد ساختار پول و سیستم مالی جهانی را نشان نمی دهد.

دلار آمریکا لویاتان مالی جهان است. دلار آمریکا ارز غالب در تجارت بین المللی و همینطور ارز ذخیره برای کشورها می باشد. هرگونه تغییر اساسی در آن چشم انداز اقتصادی جهانی را تغییر می دهد و میلیاردها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می دهد.

همچنین دلار دیجیتال ایالات متحده می تواند پیامدهای قابل توجهی برای صنعت رمزنگاری داشته باشد، به ویژه ارزهای رمزنگاری شده از جمله استیبل کوین و بیت کوین که برای استفاده پولی گسترده تر رقابت می کنند.

این مقاله در سه بخش به بررسی ااین موضوع می پردازد که به شرح زیر است:

  • شرح تاریخ دلار دیجیتال آمریکا و تعریف ارز دیجیتال بانک مرکزی و همچنین نیاز اساسی برای درک چگونگی ایجاد پول و شباهت ها و تفاوت های دلار دیجیتال آمریکا با پول رمزنگاری شده و پول معمول بانک
  • تجزیه و تحلیل تفاوت های اساسی و مزایا و معایب طرح پیشنهادی طراحی دلار دیجیتال ایالات متحده که در حال حاضر مورد بحث و بررسی است
  • نقش زیرساخت های پیرامون دلار دیجیتال ایالات متحده و حمایت های به عمل آمده از آن، به ویژه کیف پول های دیجیتال و مزایا و معایب مختلف طراحی آن ها

چگونه دلار دیجیتال ایالات متحده ناگهان مسیر خود را از رویای نامطمئن و دور به یک اولویت بالا تغییر داد؟

دلار دیجیتال

بیل گیتس به طور علنی گفت که ما اغلب مقدار تغییراتی را که در کوتاه مدت اتفاق می افتد، بیش از حد تخمین می زنیم. ولی برهه هایی هم هست که در یک سال شاهد تغییرات اساسی و بسیار بزرگ هستیم.

دوازده ماه پیش، عده خیلی کمی فکر می کردند که ایجاد دلار دیجیتال جدید ایالات متحده (ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) که به طور گسترده در دست اقدام و معامله است) به زودی در سیاست “قانون اساسی” در کنگره، فدرال رزرو و سایر نهادهای نظارتی قرار می گیرد و این بدبینی دلایل خوبی داشت.

در ژانویه 2019، بانک تسویه حساب های بین المللی، پس از نظرسنجی از اعضای بانک مرکزی خود، گزارش داد که به دلیل عدم اطمینان از مزایا و خطرات، هیچ عجله ای از سوی اکثر بانک های مرکزی برجسته برای گسترش ارز دیجیتالی بانک مرکزی وجود ندارد.

بسیاری از بانک های مرکزی قبلاً با آزمایش بلاکچین یا فناوری لجر توسعه داده شده، جنبه های فنی اجرای CBDC گسترده را بررسی کرده بودند و نگران بلوغ و توانایی های این فناوری برای استفاده در مقیاس وسیع بودند.

برای کشورهایی که قبلاً “پرداخت سریعتر” را انجام داده بودند یا در حال تلاش برای انجام این کار بودند، درمورد اینکه CBDC از نظر کارایی پرداخت و سایر امکانات چه کمکی میتواند بکند و مزایای آن تا چه حد می تواند گسترش بیابد شک و شبهه زیادی وجود داشت.

به طور خلاصه، وضعیت سال گذشته در فدرال رزرو و همچنین بسیاری دیگر از بانک های مرکزی پیشرو در جهان اینگونه بود که آن ها از ادامه مطالعه گسترده تر مفهوم CBDC خوشحال بودند، ولی با این وجود آنها دلایل قانع کننده ای برای عملی کردن آن در آینده نزدیک نمی دیدند.

نگرش “عجله نداشتن” نسبت به CBDC گسترده فقط مختص بانک های مرکزی نبود.

دلار دیجیتال

دیدگاه بسیاری از بانک های تجاری نسبت به ایده معرفی CBDC گسترده، بیطرف یا کاملاً خصمانه بود. بانک ها استدلال می کردند که دسترسی مشاغل مصرفی و غیر بانکی به CBDC باعث از بین رفتن موقعیت انحصاری و ممتاز بانک های تجاری می شود، بانک هایی که مدت هاست بین بانک های مرکزی و سایر فعالان اقتصادی به طور موثری قرار دارند.

یکی دیگر از نگرانی های اساسی بیان شده توسط بانکداران و مساله ای که ظاهرا به هیچ وجه قابل حل نیست، این است که مشتریان بانک های تجاری با سپرده های خود از بانک های تجاری نسبتاً پر خطرتر به آغوش بانک های بدون ریسک پناه ببرند. به عبارت دیگر، وجود CBDC به شکل گسترده خطر وحشت مالی و بی ثبات را ایجاد می کند.

تحولات مهم و موثر بر معرفی دلار دیجیتال

اما طی دوازده ماه گذشته چندین تحول عمده وجود داشته است که احتمال معرفی دلار دیجیتال معامله شده آمریکایی را به شکل چشمگیری افزایش داده است:

  • ارز جهانی جاه طلبانه Libra فیس بوک در اواسط ژوئن 2019 معرفی شد، و فناوری blockchain که برای خدمات دهی به میلیاردها کاربر فیس بوک به اندازه کافی قوی است از آن پشتیبانی می شود
  • ظاهراً در پاسخ به لیبرا، چین کار را تسریع کرد و در آوریل 2020 آزمایش یوان دیجیتال که مدت طولانی در مورد آن صحبت میشد را با عنوان DCEP (پرداخت الکترونیکی ارز دیجیتال) آغاز کرد.
  • رقابت استراتژیک ایالات متحده و چین و تنش های ژئوپلیتیک بالا گرفت
  • ویروس کرونا و اثار گسترده و مخرب آن به طرز دردناکی ماهیت منسوخ شده زیرساخت های پولی و مالی ایالات متحده را نشان داد (به عنوان مثال برای توزیع وجوه امداد به 70 میلیون شهروند آمریکایی از پول های فیزیکی کند و ناکارآمد استفاده شد)

در حالی که تغییر زیاد در انتظارات و زمان بندی عملی کردن دلار دیجیتال ایالات متحده ممکن است عمدتاً تحت تأثیر تحولات فوق باشد، ولی یک عامل پنجم نیز در این زمینه بسیار نقش موثری داشته است. رشد مداوم استفاده از استیبل کوین و استفاده از مجموعه ارز های رمزنگاری شده رقابت فزاینده ای را برای فیات سنتی موجب شده است.

در اواخر مارس، قانون دیجیتال دلار دیجیتال برای اولین بار در کنگره مطرح شد و جریان رو به رشد موافقت در کنگره، مقالات تحقیقی در زمینه سیاست گذاری و ابتکارات و پیشنهادات مختلف گویای رشد روزافزون و شتاب فزاینده پشت موضوع ایجاد دلار دیجیتال آمریکاست.

با این حال، دیدگاه های بسیار متفاوتی در مورد شکل دلار دیجیتال جدید ایالات متحده وجود دارد و حتی بسیاری از آنها سوال دارند که آیا باید یک شکل دلار وجود داشته باشد؟

برای درک این بحث ابتدا لازم است منظور از دلار دیجیتال ایالات متحده را فراتر از تعریف یک خطه آن (ارز دیجیتال بانک مرکزی با قابلیت معامله و نگهداری گسترده) بررسی کنیم.

دلار دیجیتال آمریکا چیست و چرا این همه سردرگمی در مورد ارز دیجیتال بانک مرکزی وجود دارد؟

دلار دیجیتال

علاقه به دلار دیجیتال ایالات متحده و به طور کلی ارز دیجیتال بانک مرکزی، در اصل از موفقیت ارزهای رمزپایه مانند بیت کوین (BTC) و فناوری زیربنایی آن الهام گرفته شد. برخی از پیشنهادات طراحی دلار دیجیتال ایالات متحده ترکیبی از فناوری پیشگام بیت کوین و سایر ارزهای رمزپایه است.

درک دلایل رشد بیت کوین و چگونگی شباهت و تفاوت دلار دیجیتال با بیت کوین، یک نقطه شروع مفید در درک دلار دیجیتال ایالات متحده است.

همین طور با درک سردرگمی پیرامون ارزهای رمزپایه مانند بیت کوین می توان سردرگمی پیرامون دلار دیجیتال آمریکا را نیز درک کرد.

بیت کوین بیش از 11 سال است که به طور قابل اعتماد کار می کند و نظرسنجی ها نشان می دهد که آگاهی و ثبت بیت کوین در بسیاری از کشورها بیش از 80٪ می باشد. ده ها میلیون نفر در سراسر جهان بیت کوین دارند و ارزش بازار آن در حال حاضر تقریبا 175 میلیارد دلار است.

یک لیست مختصر از دلایل موفقیت و رشد بیت کوین شامل موارد زیر است:

بیت کوین و دلار دیجیتال

  • قابل پیش بینی بودن عرضه این ارز و محدود بودن کل عرضه (21 میلیون سکه) آن را به یک دارایی سرمایه گذاری کمیاب تبدیل کرده است
  • معماری نسبتاً غیرمتمرکز، به حداقل رساندن ازوم اعتماد به واسطه هایی مانند بانک و …
  • انعطاف پذیری فنی (آپ تایم)
  • مقاومت در برابر سانسور و حفاظت از حریم خصوصی
  • کارآمد، هزینه نسبتاً کم و مفید بودن برای انواع خاصی از پرداخت ها
  • افزایش قیمت و سودده بودن سرمایه گذاری روی بیت کوین

اینکه کدام یک از ویژگی های بیت کوین به طرح نهایی دلار دیجیتال آمریکا راه پیدا می کند، موضوع قابل توجهی است و موضوعی است که ما در بخش دوم این مقاله بیشتر به آن خواهیم پرداخت.

آنچه با اطمینان می توان پیش بینی کرد این است که بعید است بسیاری از مشخصات طراحی بیت کوین در دلار دیجیتال آمریکا کپی و جایگذاری شود. به عنوان مثال، برخی به شدت احساس می كنند كه یك دلار دیجیتال آمریكا از یك جنبه بسیار مهم باید به بیت کوین شباهت داشته باشد – به عنوان یك ارز به نام حامل (بینام) – درصورتی که در مقابل این ویژگی مقاومت قابل توجهی نیز وجود دارد. (دلار دیجیتال ایالات متحده به عنوان ابزار حامل مفهومی است که ما در بخش بعدی در زیر به آن برمی گردیم)

به طور کلی، همپوشانی محدود مشخصات فنی و سایر عوامل (به عنوان مثال وضعیت دلار آمریکا به عنوان پول قانونی) مشخص نیست که تا ه حد رقابت مستقیم بین دلار دیجیتال آمریکا و بیت کوین وجود خواهد داشت.

اگرچه دیگر توجه نکردن به موفقیت خارق العاده بیت کوین نمی تواند معتبر باشد، با این حال اکثریت قریب به اتفاق مردم هنوز (کاملاً قابل درک است) هنوز از بیت کوین استفاده نمی کنند و این حداقل تا حدی به این دلیل است که آن ‍ها ارز رمزنگاری شده را گیج کننده و پیچیده می دانند.

در واقع، روشی که امروزه بیت کوین به طور عمده مورد استفاده قرار می گیرد (کمتر به عنوان ارز برای پرداخت ها و بیشتر به عنوان دارایی کمیاب که اغلب با طلا مقایسه می شود) باعث شده برخی از جمله مارک کارنی، رئیس سابق بانک انگلیس، اظهار کنند که بیت کوین به اشتباه به عنوان واحد پول رمزنگاری شده شناخته شده است و این نام گذاری می تواند گمراه کننده باشد. کارنی و دیگران معتقدند به جای برچسب “ارز رمزپایه” طبقه بندی دقیق تر برای بیت کوین دارایی رمزنگاری شده است.

علاوه بر طبقه بندی متناقض آن، سردرگمی پیرامون ارزهای رمزنگاری شده تا حدودی به دلیل پیچیدگی بسیاری از فناوری های پیشرفته است که ارزهای رمزپایه به کار می گیرند. از جمله این فناوری ها میتوان به رمزنگاری، تئوری بازی های اقتصادی و … اشاره کرد. اصطلاحات جدید (فناوری بلاکچین) و توضیحات سطحی نیز احتمالاً کمکی نخواهند کرد.

اما بدون شک بزرگترین دلیل اینکه بسیاری ارز رمزنگاری شده را بسیار گیج کننده می دانند این است که به پول مربوط می شود.

درک ارزهای دیجیتال مانند دلار دیجیتال آمریکا اساساً بدون درک اولیه اینکه پول چگونه به وجود آمده است غیرممکن است

دلار دیجیتال

آقای هیلمن می گوید: در طول صحبت ها و تدریس هایی که در زمینه اقتصاد و رمز ارز در برنامه های تحصیلات تکمیلی و اجرایی طی دهه گذشته برای طیف وسیعی از مخاطبان در سراسر جهان تجربه کرده ام، دریافته ام که اکثریت قابل توجهی (از جمله بسیاری از افراد شاغل در خدمات مالی) به طور کامل درک نمی کنند که پول چگونه به وجود می آید.

این عدم دانش پولی قبلی تقصیر مردم عام نیست. اصول پولی غالباً نه تنها از سیلابس تحصیلات متوسطه حذف می شوند، بلکه به طور غیر قابل توجیهی از برخی کلاس های مقدماتی اقتصاد نیز حذف می شوند.

با که سرزنش بی سوادی مالی ما در بین مردم عمدتا تقصیر مربیان، رسانه ها، سیاست گذاران و شاید افراد دیگر در سمت های اداره کننده کشور است، ولی این واقعیت همچنان باقی است که سواد مالی ضعیف ما به طور کلی، چالش های قابل توجهی را برای بسیاری از مردم در درک ارز دیجیتال و ارز دیجیتال بانک مرکزی ایجاد می کند.

به طور خلاصه، اگر شما اصول چگونگی ایجاد پول را درک نکنید، درک بیت کوین و دلار دیجیتال آمریکا بسیار دشوار است.

درست است که اکثر مردم به طور کلی می دانند پول به شکل سکه و اسکناس در جیب ما (به ترتیب ضرب و چاپ) توسط دولت ها و بانک های مرکزی ایجاد می شود. این نوع پول را می توان پول بانک مرکزی نامید.

اما تنها بخش كمی از مردم می دانند كه پول بانك مركزی درصد نسبتاً كمی (غالباً <10٪) از كل پول موجود در یك كشور را نشان می دهد.

در واقع، اکثریت قریب به اتفاق پول (بیشتر از 90٪ در بسیاری از کشورها) زمانی ایجاد می شود که بانک های تجاری وام های جدید مانند وام های مسکونی به مردم بدهند.

این نوع پول دوم (اکثریت قریب به اتفاق پول) را می توان پول بانک تجاری نامید.

بانک های تجاری، که عموماً موسسات انتفاعی خصوصی هستند، این پول جدید را با به روزرسانی آنچه می توان به عنوان صفحه گسترده شرکت داخلی نامید انجام می دهند که شامل دو مورد زیر است:

الف) چقدر پول بانک ایجاد کرده است

ب) چه کسی صاحب پول ایجاد شده می باشد.

درک اینکه بانک های تجاری نوع متفاوتی از پول بانک های مرکزی ایجاد می کنند، نکته مهمی در درک دلار دیجیتال آمریکا است و ارزش تکرار آن را دارد.

برای جمع بندی می توان گفت که، اساساً دو نوع مختلف پول وجود دارد:

  • پول بانک تجاری (به عنوان مثال پول الکترونیکی موجود در حساب بانکی آنلاین شما)
  • پول بانک مرکزی (به عنوان مثال ارز فیزیکی و سکه های موجود در کیف پول / جیب شما)

دلار دیجیتالی آمریکا در دسته اسکناس و سکه می باشد و شکل دیگری از پول بانک مرکزی است.

تفاوت پنهان اما قابل توجه بین پول بانک تجاری و پول بانک مرکزی

دلار دیجیتال

این واقعیت که افراد و مشاغل می توانند از پول تجاری ایجاد شده در بانک تجاری و پول ایجاد شده در بانک های مرکزی به جای یکدیگر (اصلی که به نام قابلیت انعطاف پذیری شناخته می شود) استفاده کنند دلیل دیگری است که بسیاری از مردم از هیچ تمایزی بین این دو مطلع نیستند.

به عنوان مثال، هنگامی که به بیشتر فروشگاه ها مراجعه می کنید و پرداختی انجام می دهید، اغلب می توانید هزینه کالاهای خود را با پول نقد فیزیکی (پول بانک مرکزی) پرداخت کنید. همین طور می توانید با وجوه الکترونیکی با استفاده از کارت نقدی یا پرداخت تلفن همراه (پول بانک تجاری) کالای خود را خریداری کنید.

بنابراین اگر دو نوع مختلف پول بتوانند به طور موثری در شرایط واحد (خرید اکثر کالاها و خدمات) به طور یکسان عمل کنند، تفاوت اساسی بین این دو واقعاً چیست و آیا این تفاوت ها واقعاً مهم هستند؟ پاسخ کوتاه به مورد دوم مثبت است و پرداختن به مورد اول نیاز به توضیح دارد.

فراتر از تفاوتهای ملموس در شکل ظاهری پول بانک مرکزی و پول الکترونیکی (بانک تجاری)، تفاوت اساسی ماهیت حامل پول بانک مرکزی است.

مشابه بیت کوین، اگر شما دارای پول نقد چاپ شده یا سکه ضرب شده بانک مرکزی باشید، پس قدرت خرج کردن این پول را دارید. دارنده (حامل) پول بانک مرکزی بر رو آن کنترل کامل دارد و هنگامی که معاملات بیت کوین و پول نقد به پایان رسید، می توان گفت که معامله انجام شده دارای ویژگی “نهایی بودن تسویه حساب” است. اگرچه بحث طولانی درباره این موضوع از حوصله این مقاله خارج است، ولی به همین اندازه کافی است که اشاره کنیم که نهایی بودن تسویه حساب (یا فقدان آن) پیامدهای زیادی برای سیستم پولی دارد.

در مقابل، هرکسی که هنگام پرداخت با کارت اعتباری مسدود شدن کارتش را (شاید به دلایل ضد کلاهبرداری یا هر دلیل دیگری) تجربه کرده باشد، می فهمد که این بانک ها هستند که ابتدا باید اجازه خرج پول اعتباری را بدهند.

در مقابل، یک ابزار پولی مانند پول نقد یا بیت کوین نیاز به اجازه یا تاییدیه ندارد. به این معنی که استفاده از آن نیازی به تأیید قبلی توسط شخص ثالث مانند بانک ندارد.

بانک های تجاری و تهدیدها

معاملات پول بانکی تجاری همچنین می تواند معکوس شود، گاهی اوقات هفته ها یا حتی ماه ها پس از معامله در محل فروش، که اغلب در اختلافات بازپرداخت بازرگانان اتفاق می افتد. عدم نهایی بودن تسویه ذاتی در معاملات پول بانک تجاری می تواند منجر به شرایط جنجالی و دردناکی شود، جایی که بانک ها و شرکت های پرداخت، تسویه پول مشتری را که برای کالاها و خدمات قبلاً ارائه شده دریغ می کنند.

فقط به این دلیل که پول بانک تجاری شما در یک بانک واریز شده است، نیز به این معنی نیست که شما می توانید تمام وجوه خود را در صورت تقاضا برداشت کنید.

همانطور که در رکود بزرگ مشاهده کردیم، و اخیراً در سال 2007 در بانک شمال راک در انگلیس، 2008 در Bear Stearns و Lehman Brothers و بانک های قبرس در سال 2013، مشتریان بانک های تجاری و سرمایه گذاری گاهی اوقات نگرانی زیادی پیدا می کنند که ممکن است این بانک ورشکسته شود و به همین دلیل به سوی بانک ها هجوم می برند و برای برداشت وجوه عجله می کنند.

اخیراً، در روزهای ابتدایی شیوع ویروس کرونا در مارس سال جاری، شاهد شواهدی از همین موضوع در ایالات متحده آمریکا، انگلیس بودیم (که این موضوع اخیراً به اسکناس های پلاستیکی نیز منتقل شده بود و برای مقابله با تقاضای برداشت، مجبور شدند کاغذ اسکناس 20 پوندی را دوباره استفاده کند)

در مقابل بانک های تجاری، که درصد نسبتاً کمی از پول بانک مرکزی را در هر زمان نسبت به سپرده های مشتری (بدهی ها) در دست دارند، بانک های مرکزی به دلیل داشتن قدرت چاپ در بانکداران مرکزی، بی پول نمی شوند.

سرانجام و شاید از همه بحث برانگیزتر، پول بانک مرکزی درجه دسترسی و حفظ حریم خصوصی بسیار بیشتری نسبت به پول بانک تجاری ارائه می دهد. معاملات نقدی نیازی به ثبت یا پخش عمومی از اشخاص ثالث نیست و یک حساب از پیش تأیید شده در یک موسسه شخص ثالث برای معامله با پول فیزیکی بانک مرکزی لازم نیست.

در مقابل، اکثر بانک های تجاری برای افتتاح حساب بانکی و یا درخواست کارتهای پرداخت نیاز به اثبات هویت و سایر اطلاعات دارند و معاملات برای اطمینان از انطباق با مقررات ثبت و غربال می شوند.

بانک های تجاری ممکن است داده های مالی شما را با دیگران به اشتراک بگذارند، و نقض داده ها منجر به قرار گرفتن اطلاعات مالی خصوصی در معرض جنایتکاران، دولت های متخاصم ملی و دیگران شده است.

دیگر نمی توان از مزایای بسیار دلار دیجیتال آمریکا چشم پوشی کرد

مزایای دلار دیجیتال

در سطح بالا، می توان دلار دیجیتال ایالات متحده را به عنوان راهی برای گسترش خواص پول نقد و سکه بانک مرکزی به یک ابزار دیجیتالی در نظر گرفت.

اگرچه ممکن است استفاده از ارز دیجیتال بانک مرکزی (مانند دلار دیجیتال آمریکا) بسیار آشنا و شبیه پرداخت از طریق پول بانک تجاری و کارت های اعتباری باشد. ولی اشتباه نکنید، زیرا دلار دیجیتال آمریکا یک پیشنهاد کاملا جدید ارائه می دهد. در واقع نهاد ها و افراد بسیاری تلاش خواهند کرد تا ایجاد آن را تضعیف کنند یا به شدت با ویژگی های مختلف یا ویژگی های طراحی آن مبارزه کنند.

با این وجود نادیده گرفتن مزایای دلار دیجیتال ایالات متحده که به طور گسترده معامله شده است امکان پذیر نمی باشد و حتی وجود آن ضروری به نظر میرسد.

گرچه شاید برای قضاوت نهایی در مورد پاسخ COVID-19 دولت خیلی زود است، اما در حال حاضر واضح است که کمبود دلار دیجیتال ایالات متحده تأثیر منفی شدیدی بر توانایی دولت و فدرال رزرو در رسیدگی به بیماری همه گیر فعلی دارد.

اگر دولت آمریكا از دلار دیجیتال و نرم افزار کیف پول پشتیبانی می كرد برای دستیابی به هدف استقرار سریع کمک مالی به صدها میلیون شهروند آمریکایی در این بحران بسیار مفید بود. علاوه بر سرعت، دلار دیجیتال ایالات متحده در مقایسه با چک های پستی و سایر روش های پرداخت، مزایای دیگری نیز دارد، از جمله:

  • کارآیی: کاهش هزینه های تحویل پرداخت که ممکن است با هزینه های پستی و غیره برای چک به ده ها میلیون برسد.
  • شمول مالی: پرداخت آسان به افرادی که دسترسی به حساب های بانکی را ندارند
  • حمایت از آسیب پذیرترین قشر: اطمینان از پرداخت به برخی از نیازمندان که فاقد آدرس پستی فیزیکی هستند یا کسانی که اخیراً نقل مکان کرده اند (به عنوان مثال دانشجویان).
  • بهداشت: تشویق روش های دیجیتالی پرداخت ممکن است به کاهش میزان انتقال ویروس در مقایسه با استفاده نقدی و چک کمک کند.
  • کارآیی: دریافت و استفاده از پرداخت های دیجیتال را می توان با سهولت بیشتری پیگیری کرد تا اطمینان حاصل شود که افراد از حمایت مالی برخوردار شده اند یا نه.

چنین مزایایی، که مسلماً تنها بخش کوچکی از کل منافع کوه یخی دلار دیجیتال می باشد (به عنوان مثال کمک به پرداختن جنبه های ناخواسته اقتصاد غیررسمی)، همراه با نیاز به پاسخگویی به چالش های رقابتی مانند یوان دیجیتال، Libra و ارزهای رمزپایه غیرمتمرکز مانند بیت کوین، موضوع را به نفع دلار دیجیتال بسیار جذاب جلوه می دهد.

اما چه نوع دلار دیجیتال آمریکا را می خواهیم؟ و بسیاری از نگرانی ها و موانع سیاسی ایجاد شده چگونه برطرف می شود؟

اشکال مختلفی که دلار گسترده دیجیتال آمریکا ممکن است داشته باشد موضوع قسمت بعدی این مجموعه است که در آن ما معاملات پیشنهادهای مطرح شده در زمینه طراحی دلار دیجیتال در حال بررسی را تجزیه و تحلیل خواهیم کرد.

ادامه مطلب
کرون نروژ
نرخ و قیمت لحظه ای کرون نروژ امروز بازار آزاد

آشنایی با واحد پول رسمی نروژ

کرون نروژ واحد پول رسمی کشور نروژ و سرزمین های وابسته آن محسوب می شود. این واحد پولی تحت کنترل بانک مرکزی این کشور که بانک نورجس نام دارد، در گردش است.

بانک نورجس در مجموع هشت سری اسکناس منتشر کرده است که اسامی مختلفی چون 50، 500 و غیره را نشان می دهد.

اسکناس های نروژی شامل تصاویری از دانشمندان و هنرمندان برجسته است که درواقع نشان دهنده سهم خاص افراد اهل نروژ در فرهنگ غنی این کشور است.

کرون نروژی به منظور تنظیم درست اقتصادی، به 100 قسمت یا 100 øre تقسیم می شود.

در نمادشناسی ارز های جهانی، واحد پول نروژ را با علامت kr نشان می دهند. همچنین کد این واحد پولی با NOK نیز شناخته می شود.

کلمه کرون در زبان انگلیسی تاج ترجمه شده است. این واحد پول سیزدهمین ارز معامله شده در جهان در آوریل 2010 بود که در مقایسه با سال 2007، سه پله افزایش جهانی داشت.

تاریخچه کرون نروژ

کرون در سال 1875 معرفی و جایگزین اختصاصی اسپیدیلر نروژی شد. این واحد پولی با نرخ 4 کرون در مقابل یک اسپیدیلر به فروش رسید.

با جایگزین کرون، نروژ به اتحادیه پولی اسکاندیناوی پیوست که در سال 1873 تاسیس شده بود.

اتحادیه تا سال 1914 ادامه یافت و پس از انحلال، دانمارک، نروژ و سوئد تصمیم گرفتند نام های مربوط به ارز های خود را حفظ کنند؛ ارزهایی که جداگانه تلقی می شدند.

در اتحادیه پولی اسکاندیناوی، کرون با استاندارد طلای 2480 در برابر 1 کیلوگرم محاسبه می شد. این استاندارد بین سال های 1916 الی 1920 و مجدد در سال 1928 احیا شد.

نرخ قبلی کرون در مقابل 1 پوند برابر با 18.16 کرون محاسبه می شده است.

با این وجود، این کشور همچنان به نگهداری ذخایر طلای پادشاهی اصرار می ورزد.

در طول اشغالگری آلمان در 1940 الی 1945 در جنگ جهانی دوم، کرون در ابتدا با نرخ یک کرون در برابر 0.6 رایش مارک به واحد پول آلمان متصل شد. سپس این مقدار به 0.57 کاهش یافت.

پس از جنگ، نرخ کرون در مقابل پوند، نسبت 20 به 1 داشت که در واقع به نسبت دلار  4.963 کرون محاسبه می شد.

نرخ پوند در سال 1949 ثابت شده بود. این ثبات درست زمانی بود که ارزش پوند نسبت به دلار آمریکا کاهش یافته بود.

در دسامبر 1992 بانک مرکزی نروژ به دلیل گمانه زنی های سنگین علیه ارز نروژی که در دهه 1990 رخ داده بود، نرخ ارز ثابت را به نفع ارز شناور کنار گذاشت.

کنارگذاری ارز ثابت سبب شد بانک مرکزی در خرید دفاعی NOK از طریق ذخایر ارزی حدود دو میلیارد کرون را در مدت زمان کوتاهی از دست بدهد.

تاثیرات اقتصادی بر ارزش کرون نروز

مانند تمامی ارز ها، روند های اقتصادی باعث نوسان ارزش کرون نروژ نیز می شوند. در صورت تردید در ارزش یورو، سرمایه گذاران ممکن است از NOK استفاده کنند.

از آنجا که نروژ بخشی از اتحادیه اروپا نیست، یورو به عنوان ارز اصلی در این کشور استفاده می شود.

همچنین دلار آمریکا و یورو، در اسلو به عنوان پایتخت ممکن است در برخی فروشگاه ها پذیرفته شود؛ اما بیشتر تجارت اساسی در کشور نروژ، نیاز به معاملات کرون نروژی دارد.

بنابر آنچه ذکر شد، ارزش اصلی کرون به صنعت توریست یا سفر کاری وابسته است. البته که ارتباط تنگاتنگ نروژ با صنعت نفت را نباید نادیده گرفت.

افزایش فعالیت در معامله کرون نروژ ممکن است نرخ این ارز را افزایش دهد. همچنین تغییرات در قیمت های نفت خام، بر ارزش NOK تاثیر گذار است؛ زیرا نروژ پیشرو ترین صادرکننده نفت در اروپایی غربی محسوب می شود.

کشتیرانی، ماهی گیری، برق آبی و سایر تولیدات نروژ، همه به تولید ناخالصی داخلی این کشور کمک می کنند. با این حال جالب است که بسیاری از این تولیدات به عنوان صنایع دولتی به حساب می آیند.

از نظر تاریخی، کرون نوعی سرمایه گذاری محتاطانه محسوب می شود.، زیرا سهام نروژ در بازار جهانی ادعا می کند که یکی از باثبات ترین اقتصاد های اروپا ست.

علاوه بر آنچه ذکر شد، نروژ یکی از ثروتمندترین کشور های جهان است؛ کشوری که یکی از بالاترین سطوح زندگی و رفاهی را دارد.

طبق داده های بانک جهانی 2017، نروژ، کشوری اقتصادی با درآمد بالا ست که رشد جمعیت آهسته آن، سالانه 0.9 درصد محاسبه شده است.

رشد سالانه تولید ناخالص داخلی در نروژ، هر سال 1.9 درصد است، در حالی که کاهش تورم این کشور، در هر سال 3.8 درصد محاسبه شده است.

سکه های کرون نروژی

در سال 1875، سکه هایی به ارزش 10 و 50 øre ، 1 و 2 کرونی معرفی شدند. این سکه ها آثاری از ارز قبلی را  در خود داشتند.

بین سال های 1875 الی 1878، ضرب سکه جدید به صورت کامل در قالب های 1، 2، 5، 10، 25 و 50 øre و 1، 2 و 10 کرون صورت گرفت.

سکه های مذکور با اسامی 1، 2 و 5 از جنس برنز، 10، 25 و 50 øre، 1 و 2 کرونی به رنگ نقره ای و 10 و 20 کرونی به رنگ طلایی بودند.

آخرین سکه های طلا در سال 1940 صادر شدند. نقره با کاپرو نیکل نیز از سال 1920 جایگزین طلا شد.

بین سال های 1917 و 1921، به طور موقت آهن را جایگزین برنز کردند. در سال 1917 آخرین صدور سکه 2 کرونی نیز مشاهده شد.

هنگام اشغال توسط آلمان در جنگ جهانی دوم، روی به جای کاپرو نیکل در سکه های 10، 25 و 50 استفاده شد و همچنین تولید 1 کرونی به تعلیق درآمد. در سال 1963، سکه های 5 کرونی نیز معرفی شدند.

تولید سکه های 1 و 2 øre در سال 1972 متوقف شد و یک سال بعد، اندازه سکه 5 øre نیز کاهش یافت.

سکه های 10 کرونی در سال 1983 معرفی شد و در سال 1992 آخرین سکه های 10 کرونی ضرب شدند.

در بین سال های 1994 الی 1998، سکه های جدید متشکل از 50øre و 1، 5، 10 و 20 کرون معرفی شدند. این سکه ها تنها کرون نروژ هستند که در حال حاضر استفاده می شوند.

سکه های 10 پوندی سوری در نروژ

سکه های 10 پوندی سوریه بسیار شبیه سکه 20 کرونی هستند. این سکه ها می توانند به راحتی ماشین های بازی و هر دستگاه این مدلی که سکه ها را برای ارائه محصولی دریافت می کنند، گول بزنند.

در اواسط فوریه 2017، 10 پوند سوریه، 39 پوند ارزش داشت که سکه 20 کرونی معادل 51.5 برابر ارزش سکه پوند سوری محسوب می شد.

اگرچه یافتن سکه های سوری در نروژ کار آسانی نیست؛ اما سرویس های بانکی نروژ تصمیم گرفتند دستگاهی برای تفکیک این دو سکه ایجاد کنند.

در سال 2005 یک مرد نروژی به دلیل استفاده از سکه های سوری به جای سکه کرون نروژ، به 30 روز حبس تعلیقی محکوم شد.

اسکناس های کرون نروژ

در سال 1877، بانک نروژ  برای 5، 10، 50، 100، 500 و 1000 کرون نمونه هایی معرفی کرد.

از سال 1917 تا سال 1922 اسکناس های یک کرون و  2 کرونی صادر شدند.

به دلیل کمبود فلز اسکناس های 1 و 2 کرونی به طور مجدد در 1970 الی 1950 صادر شدند.

در سال 1963، اسکناس های 5 کرونی جایگزین سکه ها شدند و در سال 1984همین اتفاق برای اسکناس های 10 کرونی نیز رخ داد.

اسکناس های 200 کرونی نیز در سال 1994 به بازار کشور نروژ اضافه شدند.

نرخ تبدیلی کرون نروژ

ارزش کرون در مقایسه با ارز های دیگر هر ساله، به طور قابل توجهی متفاوت است. براساس تغییرات قیمت نفت و نرخ بهره این نوسانات رایج رخ می د هد.

در سال 2002 کرون در برابر دلار ایالات متحده قرار گرفت. در دوم ژانویه 100 NOK برابر با 11.14 دلار آمریکا شد. همچنین در ژوئیه 2002، کرون با قیمت 13.7100 در مقابل دلار قرار گرفت.

در سال 2005، قیمت نفت به رکورد بیش از 60 دلار در هر بشکه رسید. اگرچه نرخ بهره در حدود 2 درصد کاهش یافته بود اما پول رسمی کشور نروژ همچنان قوی تر شد.

در سال 2009، NOK رشد چشمگیر دیگری از خود نشان داد و در سال بعد، ارزش آن در برابر دلار با نسبت 5.8 افزایش یافت.

در طول بیماری همه گیر کرونا، ارزش کرون به شدت سقوط کرد و در مارس 2020 قیمت آن در برابر دلار ایالات متحده به نسبت 12.00NOK رسید.

کلام آخر

کرون نروژ واحد پول کشور نروژ است که با نماد NOK نشان داده می شود. این واحد پولی در یکی از ثروتمند ترین کشورهای جهان رواج دارد.

اگرچه در برخی مواقع مبادلاتی از طریق یورو در کشور نروژ صورت می گیرد؛ اما تاثیر شگرف صادرات نفتی و تولیدات داخلی این کشور باعث شده که کرون به یک واحد پولی ارزشمند تبدیل شود.

یکی از مهم ترین موضوعاتی که بر نروژ و پول رسمی این کشور تاثیر گذاشته است، صنعت نفت این کشور است.

همچنین باید در نظر داشت که نروژ عضوی از اتحادیه اروپا نیست. این موضوع استقلال متفاوتی از نظر صادرات، در این کشور ایجاد کرده است.

در معاملات ارزی جهانی، کرون علاوه بر مزایای موجود وابسته به تولید کشور نروژ، گاهی به جای یورو، مبادله می شود. با در نظر داشتن ثبات یورو، مبادلات کرون سود بسیار کلانی برای سرمایه گذاران به همراه خواهد داشت.

ادامه مطلب
کرون دانمارک
نرخ و قیمت لحظه ای کرون دانمارک امروز بازار آزاد

آشنایی با واحد پول رسمی دانمارک

کرون واحد پول رسمی کشور دانمارک و همچنین استان های گرینلند و جزایر فارو محسوب می شود. کرون دانمارک در بازار ارز یا فارکس با کد ارزی DKK نمایش داده می شود. در انگلیسی پول دانمارک، تاج دانمارک نامیده می شود؛ زیرا کرون از نظر لغوی تاج معنا شده است.

از لحاظ سابقه تاریخی، کرون واحد پولی است که سکه های آن از قرن هفدهم به حساب می آیند. واحد پول رسمی دانمارک، به طور معمول به 100 قسمت تقسیم می شود.

درباره وابستگی یا استقلال کرون باید گفت در حال حاضر این واحد پولی در بازار ارز، متصل به یورو است.

واحد پول محلی در کشور دانمارک به عنوان kr نشان داده می شود؛ به این شکل که 100 کرون به معنای 100kr گفته می شود.

در مجموع تعداد متفاوتی نام گذاری برای کرون وجود دارد که کوچک ترین آن 50 عرفی یا نیم از کرون است. جالب است که در گذشته سکه های بسیاری از کرون وجود داشته است که امروزه متوقف شده است.

برای آشنایی و جزئیات بیشتر درباره کرون دانمارک همراه ما باشید.

تاریخچه کرون دانمارک

کرون دانمارک برای اولین بار در سال 1649 به افتخار تاج و سلطنت دانمارک ضرب شد. به همین دلیل ترجمه لغوی کرون، تاج است؛ تاجی که بر سر دانمارک نهاده شد.

در زمان ضرب کرون، کشور دانمارک این واحد را به عنوان واحد پول اصلی خود، به جای ریگ دالر سابق معرفی کرد. کرون در واقع با استاندارد طلا گره خورده است؛ طلایی که نشان از سلطنت دانمارک بوده است.

با رشد تجارت بین المللی مدرن، تقاضا برای ارز کاغذی در دانمارک افزایش یافت. به همین سبب دانمارک دومین کرون خود را به عنوان بخشی از انحلال مشارکت در اتحادیه پولی اسکاندیناوی با سوئد و نروژ ایجاد کرد.

اتحادیه مذکور در سال 1914 منحل شد و سه کشور شرکت کننده ترجیح دادند، ارز های خود را به طور مستقل حفظ کنند.

در مسیر استقلال ارز ها، کرون دانمارک برای مدتی کوتاهی به مارک، سپس به پوند انگلیس و کمی بعد به واحد پول آلمان متصل شد.

در حال حاضر کرون به ازای 7.46DKK  به واحد ارزی یورو متصل است. این واحد ارزی مجاز است در یک محدوده کوچک بین -/+2.25 درصد در برابر یورو نوسان کند.

بین سال های 2009 و 2019 م، نرخ DKK/EUR تا حد زیادی بین 7.475 الی 7.43 ثابت ماند که در واقع آستانه مجاز 2.25 درصدی رشد یا کاهش کرون را نشان می دهد.

اسکناس و سکه های دانمارک

بیشتر اسکناس های دانمارک به استثنای چند مورد که پس از 1945 صادر شده اند، به عنوان پول پرداختی درنظر گرفته می شوند. از سال 1945 به بعد اسکناس هایی با مقادیر 5، 10، 20، 50، 100، 200، 500 و 1000 کرون در دانمارک رایج هستند.

طراحی سری های متفاوت سکه ها برای اطمینان از این موضوع است که سکه ها از یکدیگر به آسانی تشخیص داده شوند؛ بنابراین در مجموعه سکه های کرون، سه سری از سکه وجود دارد.

هر کدام از تقسیم بندی ها از نظر رنگ به یک ریشه تاریخی متصل هستند. در زمان های اولیه ارزش سکه ها معادل ارزش فلز بود. در زمان های بعدتر از ارزشمندی فلز، طلا بالاترین ارزش را برای سکه به خود نسبت داد. نقره در رتبه بعدی طلا و همچنین بعد از آن مس قرار دارد. چنین همبستگی های مذکور از نظر تاریخی در واحد پولی دانمارک به طور کامل قابل مشاهده است.

سکه 50 کرونی از برنز به رنگ مس، سکه های 1، 2 و 5 کرونی از آلیاژ کاپونریکال نقره ای و سکه های 10 و 20 کرونی برنز آلومینیوم طلایی، سه سری معروف و رایج پول دانمارک هستند. سکه های کرونی از نظر اندازه و وزن متفاوت هستند. در هر سری از آن ها، قطر و وزن سکه ها به نسبت ارزش، افزایش می یابند. سکه های 10 و50 کرونی رینگ های صافی دارند؛ در حالی که سکه های 1 الی 5 کرونی خم شدنی به نظر می رسند. سکه های 1، 2 و 5 کرون، یک سوراخ در وسط دارند.

استفاده از انواع ویژگی ها شکلی و ظاهری در سکه های کرون دانمارک سبب شده است که تشخیص سکه ها برای نابینایان یا کم بینایان آسان شود

ارتباط دانمارک و یورو

دانمارک برای اولین بار در سال 1961 متقاضی عضویت در جامعه پیشین اتحادیه ارویه و جامعه اقتصادی اروپا شد؛ اما تا سال 1973 طول کشید که به این جریان بپیوندد.

علی رغم مشارک طولانی مدت دانمارک در جامعه اروپایی، مردم دانمارک شهرت عجیبی در بدبینی دارند. این بدبینی درباره نتیجه همه پرسی ناموفق مربوط به افزایش ادغام در جامعه اروپا است. بدبینی مردم دانمارک سبب شد در سال 2000، رای های مبتنی بر جایگزینی یورو به جای کرون به تصویب نرسد. این موضوع در واقع به حفظ کرون منجر شد.

اولین رفراندوم ناموفق در سال 1992 زمانی برگزار شد که رای دهندگان دانمارکی همه پرسی معاهده ماستریخت را رد کردند. این همه پرسی یکی از دو پیمانی است که قانون اساسی اتحادیه اروپا را تشکیل می دهد.

پس از ناکامی در همه پرسی سال 1992، اصلاحات مرتبط با پیمان های مذکور، روی برخی از نگرانی های دانمارک تبدیل به آبی روی آتش شد. سرانجام در همه پرسی دوم، در سال 1993 تصویباتی برای جبران صورت گرفت.

بدبینی نسبت به یورو، حتی پس از پیوستن به اتحادیه اروپا نیز در دانمارک زنده مانده است. در تاریخ 28 سپتامبر 2000، نزدیک به 53.2 درصد از رای دهندگان به طور مجدد تصمیم گرفتند که یورو را در کشور خود قبول نکنند.

کرون دانمارک و اقتصاد بین المللی

امروزه بخشی از مکانیسم نرخ ارز اروپا، کرون دانمارک محسوب می شود. هدفی که کرون در بازار اروپا دنبال می کند، به کاهش نوسانات نرخ ارز در میان کشور های اتحادیه اروپا مرتبط است.

برای توضیح موضوع بالا باید گفت که این واحد پولی با نسبت 7.46 کرون به یک یورو متصل است و لازم است که در همین سطح بماند. این ثبات دلیلی برای کاهش نوسانات محسوب می شود.

علی رغم وابستگی دانمارک به واحد پول خود، تحلیل های مستقل استدلال می کند که دانمارک یک کاربر واقعی و مصرف کننده یورو است؛ زیرا بانک ملی دانمارک، سیاست بانک مرکزی اروپا را همیشه با دقت دنبال کرده است.

نخست وزیر دانمارک وضعیت پیروی از سیاست بانک مرکزی را بخشی از جریان حرکت یورو، بدون داشتن کرسی در میز تصمیم گیری توصیف می کند.

طبق داده های بانک جهانی، دانمارک سالانه 0.7 درصد نرخ تورم را تجربه کرده و در سال 2019 رشد تولید ناخالصی داخلی صفر در صد را تجربه کرده است.

صادرات دانمارک بیشتر از واردات آن است. عمده صادرات این کشور شامل ماشین آلات، مواد شیمیایی و دارو می شود.

با در نظر داشتن تفاسیر بالا تجربه تورم و تولید ناخالصی از مشکلات مرتبط با کرون دانمارک محسوب می شود.

بررسی نمونه ای از کرون در بازار های فارکس

اگر نرخ DKK برابر با 7.4725 باشد، این بدان معناست که خرید یک یورو همین مقدار کرون هزینه نیاز دارد.

برای اینکه بدانید چند یورو برای خرید یک کرون نیاز است، عدد یک را بر نرخ کرون تقسیم کنید. حاصل این معادله با 0.1338 برابر است. این بدان معناست که شما مقداری با 0.1338 یورو برای خرید کرون لازم دارید.

با توجه به موضع بالا، نرخ های ذکر شده در صورت مبادله ارز، مفید هستند. برای توضیح بیشتر به مثال زیر دقت کنید:

تبدیل 100 یورو به کرون، به دریافت 7.4725kr منجر خواهد شد. هنگام تبدیل فیزیکی یا دیجیتال، بانک ها یا صرافی ها به طور معمول کارمزد دریافت می کنند. این کارمزد می تواند بین 1 الی 5 درصد در نظر گرفته شود.

بنابر توضیح بالا، مقدار ارزی که دریافت می شود، می تواند 3 درصد کاهش یابد.

در حالی که کرون دانمارک به یورو متصل است، در برابر ارز های دیگر، شناور است؛ بنابراین این واحد پولی نوسانات بیشتری با ارزهای دیگری به غیر از یورو تجربه خواهد کرد.

شاید این موضوع باعث شود برخی کرون دانمارک را به عنوان جایگزینی کم ارزش، برای تثبیت یورو معرفی کنند. در صورتی که برخی دیگر از آن به عنوان تثبیت کننده سایر ارزهای اتحادیه اروپا یاد می کنند. برای درک این موضوع باید قضاوت را بر عهده مردم دانمارک گذاشت.

نتیجه گیری در باب کرون دانمارک

کرون واحد رسمی پول کشور دانمارک است. این پول در زبان انگلیسی به معنای تاج شناخته شده است. برخی این واحد پولی را تاج دانمارک نیز نامیده اند. پول دانمارک امروزه به شکل عمده ای به یورو وابسته است. این وابستگی مسیر بسیار عجیبی را طی کرده است. برای روند وابستگی پول دانمارک به یورو، در بعضی مواقع با خطر حذف کرون و جایگزینی یورو به جای آن، قابل ذکر است.

در بازار جهانی، کرون دانمارک نقش یک تثبیت کننده را بازی می کند. اگرچه که این پول نسبت به سایر ارزهای جهانی، یک واحد شناور است؛ اما در مقابل یورو، بیشتر از حدود یک بازه مشخص، امکان تغییر ندارد.

نکته جالب دیگر درباره کرون دانمارک به سکه های آن مربوط است که برای کاربرد راحت آن برای همه افراد در جامعه، شکل های گوناگونی به خود گرفته است. برخی از این سکه ها سوراخی در وسط خود دارند. به همین دلیل استفاده از سری های متفاوت اما با ثبات سکه، در دانمارک بسیار رایج است.

ادامه مطلب
دلار استرالیا
نرخ و قیمت لحظه ای دلار استرالیا امروز بازار آزاد

آشنایی با واحد پول رسمی استرالیا

دلار استرالیا واحد پول غیر رسمی برای مناطق مشترک المنافع استرلیا محسوب می شود.

AUD نمادی است که برای نشان دادن دلار استرالیا در نظر گرفته شده است. البته به طور غالب از نمادهایی چون $،A$  یا AU$ برای نمایش پول دلار استرالیا استفاده می شود.

در استرالیا به طور تقریبی از $ استفاده می کنند. گاهی اوقات استفاده از A یا AU$ برای تمایز از سایر دلار ها مرسوم است. هر دلار استرالیایی برابر با 100 سنت شمرده می شود.

در واقع این واحد پولی در سال 1966 جایگزین پوند استرالیا شد که در دوران خود به دلیل مستعمره انگلیس متوقف شده بود.

دلار استرالیا به طور رسمی توسط سه کشور مستقل شامل ایالات نائورو، تووالو و کیریباتی در جزایز اقیانوس آرام استفاده می شود.

مناطق خارجی که AUD آن ها را پوشش می دهد، شامل جرایز کریسمس، جزایز کوکوس و جزیره نورفولک نیز است.

در اینجا به بررسی تاریخی و فراز و نشیب های این دلار خواهیم پرداخت.

دورنمایی از دلار استرالیا

دلار استرالیا در تاریخ 14 فوریه 1966 برای جایگزینی پوند استرالیا، قبل از اعشاری شدن، با نرخ تبدیل 2 دلار در ازای یک A معرفی شد.

واحد پولی A تا 31 دسامبر 1975، درست زمانی که کینای پتپوآگینه نو به عنوان تنها حق قانونی فروش شمرده می شد، به عنوان تنها پول قانونی به حساب می آمد.

در زمان مذکور جزایر سلیمان تا سال 1977، دلار استرالیا را قانونی می دانستند.

در سال 2016، دلار استرالیا پنجمین ارز معامله شده در بازار جهانی بود که 6.6 درصد از سهم روزانه جهان را در اختیار داشت.

دلار استرالیا در میان معامله گران ارز، بسیار محبوب است؛ زیرا به دلیل نرخ های نسبی بالا، ایجاد آزادی در بازار، ثبات مالی و اقتصادی و سیستم سیاسی استرالیا مزایای متنوعی دارد.

متنوع سازی در سبد سهام حاوی ارز های جهانی، به ویژه به دلیل قرار گرفتن در معرض اقتصاد آسیا و چرخه کالا، از دیگر مواردی است که دلار استرالیا را محبوب جلوه می دهد.

در تاریخ 31 دسامبر 2016، معادل 57.71 میلیارد دلار ارزی در گردشی به میزان 2.279.05 دلار، به ازای هر نفر در استرالیا، با عنوان ذخیره ارزی تلقی شد.

ذخیره مذکور شامل ذخایر نقدی است که توسط سیستم بانکی نگهداری می شود و وجوه نقد موجود در سایر کشور ها را به عنوان ذخیره ارزی نشان می دهد.

دلار استرالیا و بازارهای فارکس

محبوبیت AUD در بین معامله گران فارکس به سه بخش مربوط است:

  • زمین شناسی
  • جغرافیا
  • سیاست های دولت

استرالیا از نظر منابع طبیعی از جمله فلزات، ذغال سنگ، الماس، پشم و گوشت در بین ثروتمند ترین کشور های جهان قرار دارد. همچنین به عنوان یک قدرت منطقه ای بسیار شناخته شده است.

جفت ارزی AUD/USD تمایل دارد که با USD / CAD و همچنین با جفت ارزی USD / JPY، ارتباطی موثر در قالب منفی برقرار کند. دلیل این تمایل بیشتر به دلیل دلار است که ارز پیشنهادی جهانی محسوب می شود.

به طور خاص جفت AUD/USD در مقابل USD / CAD قرار دارد، زیرا هم AUD و CAD، با هم منحنی بلوک کالا را نشان می دهند.

معامله جفت ارزی دلار استرالیا و دلار آمریکا در مجموعه معاملات جهانی به Aussie معروف است.

از سال 2019، دلار استرالیا با توجه به معاملات ارزی در سراسر جهان، به طور تقریبی، 7 درصد تجارت جهانی را تشکیل داده است.

حجم بالای تجارت تاحدی به ثبات سیاسی و اقتقادی استرالیا و مداخله محدود دولت در بازار ارز مرتبط است.

تاریخ دلار استرالیا

پیش از تصویب دلار فعلی استرالیا در سال 1966، واحد پول استرالیا، پوند بود. هر پوند استرالیایی مانند پوند استرلینگ انگلیس، به 20 شیلینگ و هر شیلینگ به 12 پنس تقسیم می شد. یک پوند استرالیا به ارزش 240 پنس می ارزید.

پوند استرالیا در سال 1910، برابر با پوند استرلینگ معرفی شد. ارزش آن در سال 1931 پس از کاهش ارزش پول، به نسبت پوند استرلینگ متفاوت شد.

در سال 1902، یک کمیته منتخب از سوی مجلس نمایندگان، به استرالیا توصیه کرد که واحد ارز دهیاری را با پایه فلورین اتخاذ کند.

در سال 1937، کمیسیون سلطنتی منصوب شد و به استرالیا توصیه کرد یک سیستم ضرب سکه اعشاری بر اساس تقسیم پوند استرالیا را به 1000 قسمت اتخاذ کند.

تصویب دلار استرالیایی

در فوریه 1959، هارولد هولت، خزانه دار کمیته ارز دهی را به ریاست والتر اسکات تعیین کرد که مزیت های اعشاری پول را بررسی کند.

کمیته مذکور در آگوست 1960 به نفع اعشار، گزاراشاتی ارائه داد و توسعه ارز جدید، در فوریه 1963 معرفی شد.

دلت منزیس در ژوئیه 1961 حمایت خود را از اعشاری شدن اعلام کرد، اما به منظور بررسی بیشتر، روند اجرا را به تاخیر انداخت.

در تاریخ 1963، هولت اعلام کرد که مبتنی بر قرارهای بررسی شده، ارز اعشاری در فوریه 1966 با واحد پایه، معادل 10 شیلینگ معرفی می شود. به این منظور یک هیئت مدیره ارزی دهیاری برای نظارت بر روند انتقال ایجاد شد.

یک فرآیند مشاوره عمومی برگزار شد. در این فرآیند بیش از 1000 نام برای ارز جدید پیشنهاد شد.

در ژوئن 1963 واحد پول جدید، «سلطنتی» نامیده شد. این نامگذاری با مخالفت گسترده مردم پس از سه ماه به «دلار» تغییر نام یافت.

پوند استرالیا با دلار استرالیا در 14 فوریه 1966 با نرخ تبدیل A$2 = A£1 جایگزین شد.

از آنجا که استرالیا هنوز بخشی از منطقه استرلینگ با ارز ثابت به حساب میامد، نرخ ارز یک دلار با 8 شیلینگ انگلیس به ثبات رسید.

در سال 1967، پوند استرلینگ در برابر دلار آمریکا کاهش یافت. در این اوضاع، دلار استرلیا از استرلینگ پیروی نکرد و به طور عملی از منطقه استرلینگ خارج شد.

دلار استرلیا قیمت خود را با دلار آمریکا با نرخ یک دلار برابر با 1.12 دلار آمریکا حفظ کرد.

سکه های دلار استرالیا

در سال 1966 سکه ها در واحدهای 1، 2، 5، 10، 20 و 50 به شکل سنتی معرفی شدند.

سکه های 50 سنتی اولیه، حاوی 80 درصد نقره بودند. پس از یک سال ارزش ذاتی نقره به طور قابل توجهی بیش از ارزش اسمی سکه ها شد.

سکه های یک دلاری در سال 1984 معرفی شدند و پس از آن سکه های دو دلاری در سال 1988 جایگزین اسکناس هایی با همین ارزش شدند.

برای بزرگداشت چهلمین سالگرد تصویب ارز اعشاری، مجموعه های ضد ضرب و ضخیمی در سال 2006 شامل سکه های یک و دو سنتی رونمایی شدند.

در اوایل 2013 اولین سکه مثلثی دلار استرالیا نیز در معرض عموم قرار گرفت. این سکه نقره ای 5 دلاری، 99.9 درصد نقره دارد. تصویری که این سکه نشان می دهد، مجلس پارلمان از نمای یکی از حیاط هاست.

استرالیا به طور منظم سکه های 5 سنتی برای گرامی داشت صادر کرده است. اولین بار در 1970 یه یاد جیمز، کاشفی در سواحل شرقی استرالیا و بعد در سال 1977 سکه هایی برای ملکه الیزابت، عروسی چالز، شاهزاده ولز و لیدی دیانا اسپنسر ضرب کرده است.

اندازه سکه های کنونی استرالیا در قالب 5، 10 و 20 سنتی با سکه های شش پنی، دو شیلینگ استرالیا، نیوزلند و انگلیس برابر است.

در گردش اقتصادی، سکه های قدیمی 5، 10 و 20 سنتی نیوزلند اغلب با سکه های استرالیایی اشتباه گرفته می شوند؛ درنتیجه سکه های استرالیایی گاهی در نیوزلند و بالعکس یافت می شوند.

اسکناس های دلار استرالیا

نمونه اسکناس های استرالیایی به چند سری گوناگون صادر شده اند:

  1. سری اول: در سال 1966 منتشر شد. اسکناس هایی 1، 2، 10 و 20 دلاری که معادل دقیق پوند بودند. اسکناس 5 دلاری در سال 1967، 50 دلاری در 1973 و در سال 1984، اسکناس 100 دلاری صادر شدند.
  2. سری اول پلیمر: اولین اسکناس های پلیمری در سال 1988 توسط بانک رزرو استرالیا صادر شد. تمامی نمونه های این اسکناس از پلیمر برای اولین بار در جهان ساخته شده اند.
  3. سری دوم پلیمر: در 27 سپتامبر 2012، به دستور بانک رزرو استرالیا، این اسکناس ها به منظور به روزرسانی تولید شدند که شامل ویژگی های امنیتی بودند. همچنین نقاط بریل در این اسکانس ها تعبیه شد.

سری دیگر از اسکناس های استرالیایی به مرور در اختیار مردم قرار گرفت. شروع این اسکناس ها با 5 دلاری در 2016 آغاز شد.

10 دلاری در 2017، 50 دلاری در 2018، اسکناس جدید 20 دلاری در 2019 و اسکناس 100 دلاری در 2020، از نمونه های سری جدید دلار استرالیا هستند.

یک از ویژگی های جالب ارزی دلار استرلیا مرتبط با نمونه های آن با ویژگی لمسی است. این ویژگی یک خصوصیت برجسته برای افراد کم بیناست که به آن ها در شناخت فرقه های پول کمک می کند.

ویژگی مذکور به شکل مشابه در واحد پول کانادا نیز استفاده می شود.

کلام آخر

استرالیا با شمایه های به نسبت سلطنتی، واحد ارزی مختص به خود را دارد. دلار استرالیا به نام اختصاری AUD یکی از معروف ترین ارزهای جهانی محسوب می شود.

واحد پولی استرالیا همانطور که در تاریخ آن مشهود است، از پوند استرلینگ وام گرفته است. این واحد پولی، زمانی که پوند محبوبیت خود را از دست داد، در رقابت با سایر ارز ها در همترازی با دلار آمریکا قرار گرفت.

امروزه دلار استرالیا به منظور محبوبیتی که در بازار جهانی از جمله بازار فارکس دارد، توانسته است مزایای بسیاری را برای کشور خود رقم بزند.

حقیقت شهرت دلار استرالیایی نه تنها در شخصیت سلطنتی آن؛ بلکه در سیاست ها و عدم دخالت دولت این کشور پدیدار است.

سکه های استرالیا بیشتر جنبه یادبود دارند، اما در برخی کشورها مانند نیوزلند نیز استفاده می شود.

نکته جالب در باب اسکناس های استرالیا، استفاده از پلیمر است. اسکناس های دلار استرالیا با سری های گوناگونی از جنس پلیمر و با ویژگی های لمسی متفاوتی در اختیار مردم این کشور قرار دارد.

ادامه مطلب
لیر سوریه
نرخ و قیمت لحظه ای لیر سوریه امروز بازار آزاد

آشنایی با واحد پول سوریه

لیر سوریه یا پوند سوری، واحد پول کشور سوریه است که توسط بانک مرکزی این کشور صادر می شود. در نشانه شناسی واحد پول رسمی کشورها، لیر سوریه با نماد LS یا £bS شناخته شده است. همچنین در بازار جهانی، لیر سوریه با کد اختصاری SYP معرفی می شود.

لیر یا پوند سوریه به 100 قیرش قابلیت تقسیم دارد. قرش یا قیرش به عنوان واحد های کوچک پول سوریه، به صورت جمع قروش نیز نامیده می شود.

قبل از سال 1947 کلمه قرش با حرف عربی ع در هجای اولیه تلفظ می شد. پس از مدتی تلفظ این کلمه به شکل قرش و قروش درآمد. اسکناس لیری تا سال 1958 در صفحه روبه رو به عربی و در پشت به فرانسوی صادر می شد. پس از سال 1958 در قسمت معکوس آن، از زبان انگیسی استفاده شد. بنابراین سه نام متفاوت برای لیر سوریه وجود دارد. همچنین تا زمان استقلال کامل سوریه، سکه ها با دو زبان عربی و فرانسه ضرب می شدند.

تاریخچه لیر سوریه

در دوره ای از تاریخ که سوریه بخشی از امپراطوری عثمانی بود و تا 400 سال به طول انجامید، لیر عثمانی واحد پول اصلی این کشور محسوب می شد.

به دنبال سقوط امپراتوری و قرار گرفتن سوریه زیرسلطه یک حاکم از سوی فرانسه، پوند مصر در سرزمین های تحت فرمان فرانسه و انگلیس ازجمله لبنان و فلسطین استفاده شد.

دولت فرانسه با در دست گرفتن اختیارات جداگانه از لبنان و سوریه، سعی در جایگزینی ارز مصری داشت. بر این اساس به یک بانک تجاری وابسته به فرانسه در بانک عثمانی، اختیار صدور ارز را برای سرزمین های زیر سلطه جدید اعطا کرد.

پوند یا لیر در سال 1919 معرفی شد و با ارزش 20 فرانک فرانسه در اختیار سوریه قرار گرفت. با تحول وضعیت سیاسی لبنان، بانک دو سیری یا همان بانک وابسته به فرانسه در عثمانی، به بانک سیری و گرند لیبان BSL تغییر نام داد. بانک مذکور به عنوان بانک رسمی برای لبنان و سوریه موظف به انجام فعالیت بود.

BSL، پوندی سوریه ای و لبنان را به مدت 15 سال حمایت کرد. این عرضه و حمایت از سال 1924 آغاز شد.

دو سال قبل از انقضا دوره 15 ساله، BSL پول لبنان و سوریه را به دو ارز جداگانه تقسیم کرد. البته که هنوز این دو ارز، در هر دو کشور به جای یکدیگر استفاده می شوند.

در سال 1939 بانک BSL به Banque de Syrie et du Liban تغییر نام داد. همچنین در سال 1941 در نتیجه اشغال سوریه توسط نیروی انگلیس و آزاد فرانسه، فرانک فرانسه با پوند انگلیس جایگزین شد.

این جایگزینی نرخی معادل 8.83125 پوند یا لیر سوریه در مقابل 1 پوند انگلیس به جای گذاشت. این نرخ بر اساس نرخ تبدیل قبل از جنگ بین فرانک و استرلینگ بود.

لیر سوری و صندوق بین المللی

در سال 1946 به دنبال کاهش ارزش فرانک، لیر بار دیگر با نرخ 1 پوند برابر با 54.35 فرانک، به واحد فرانک تغییر یافت.

یک سال بعد سوریه به صندوق بین المللی پول پیوست و واحد خود را به دلار آمریکا با نرخ 2.19148 لیر برابر با یک دلار متصل کرد. این نرخ تا سال 1961 حفظ شد.

ارزهای لبنان در کنار نرخ موازی بازار سیاه که منعکس کننده نرخ واقعی لیر سوری بودند در اردن و لبنان مشغول به کار شدند. در واقع این فعالیت به منظور تجارت ارز سالم در این مناطق صورت گرفت.

بنابراین بازار شکوفا شد؛ زیرا همه ازجمله شرکت های دولتی و بخش های دولتی به آن نیاز داشتند. نرخ بازار سیاه به طور چشمگیری از نرخ رسمی دهه 1980 متفاوت شد.

در ژوئیه 2007 ارزی که با تفاوت های فراوان نیازهایی را برآورده کرده بود، به صندوق بین المللی پول SDR با حقوق برداشت ویژه متصل شد.

جنگ داخلی سوریه و تاثیر آن بر لیر

در نتیجه جنگ داخلی سوریه که در سال 2011 آغازشد، یک صعود به سمت کشورهای نزدیک ازجمله لبنان، اردن و ترکیه صورت گرفت. علاوه بر این سوریه تحت تحریم های ایالات متحده، اتحادیه اروپا و کشور های دیگر از نظر سیستم مالی جهانی بسته شد.

سوریه برای دور زدن تحریم ها، معاملات خارجی را از طریق بانک های کشورهای همسایه به ویژه لبنان انجام می داد. در نتیجه نرخ ارز رسمی به طور قابل توجهی در این کشور خراب شد.

تخریب نرخ ارز رسمی لیر سوریه به شکلی شد که در مارس 2011 ، هر دلار برابر با 47 لیر بود. این ارزش به 515 لیر در برابر یک دلار، در سال 2017 سقوط کرد.

در 31 اکتبر 2019 بشار اشد در مصاحبه ای عنوان کرد:

«یکی از عواملی که مردم از آن آگاه نیستند این است که آزادسازی یک منطقه لزوما به لیر سوریه خدمت نمی کند؛ زیرا با آزادسازی یک منطقه ما دسترسی آن به دلارهایی را که به تروریست ها برای تامین نیاز های آنان پرداخت شده بود، از بین می بریم. این یکی از ابزارهایی است که از آن بهره مند شدیم. منظور من این است که همه چیز مطلق نیست و ما نمی توانیم بگوییم که تروریست در این زمینه به ما خدمت کرده است. هر مرحله مثبت، تاثیر مثبتی ندارد. به همین دلیل می گوییم که موضوع پیچیده است.»

سکه های لیر سوریه

در سال 1921، سکه های نیکل یک دوم قیرش و پس از آن در سال 1926 آلومینیوم- برنز 2 و 5 قیرش معرفی شد.

در سال 1929 نیکل- برنج 1 قیرش و نقره 10، 25 و 50 قیرش و در سال 1940، یک دوم قیرش نیکل- برنج و سپس 1 قیرش روی و آلومینیوم- برنز به مردم عرضه شد.

در طول جنگ جهانی دوم سکه های اضطراری برنج یک قیرش و آلومینیوم 2 قیرش صادر شدند. این قطعات به صورت تولید خام و بدون تاریخ در اختیار مصرف کننده قرار می گرفت.

ضرب سکه های جدید بین سال های 1947-1978 در قالب یک دوم،1، 2، 5، 10، 25 و 50 قیرش انجام شد. قیرش های یک دوم، 5 و 10 از جنس نیکل و باقی قیرش ها نقره ای آلومینیوم برنز در سال 1960 جایگزین نیکل شدند.

در سال 1996 به دنبال تورم بالا، سکه های جدید در واحد 1، 2، 5، 10، 25 لیری به بازار آمدند. در سال 2003 سکه های 5، 10، 25 لیری همراه با تصاویر نهفته صادر شد.

در تاریخ 26 سپتامبر 2018، بانک مرکزی سوریه یک سکه 50 لیری سوریه برای گردش عموم و همچنین جایگزین اسکناس معرفی کرد.

اسکناس های لیر سوریه

اسکناس های یک لیری در سال 1982 صادر شد. در سال 1919 بانک سوریه، قیرش های 5، 25، 50تایی ارائه داد. به دنبال ارائه اسکناس های مذکور، در سال 1920، قیرش 1، 10، 25، 50، 100 نیز ارائه داده شد.

در سال 1925 بانک Banque de Syrie et du Liban شروع به صدور اسکناس کرد. با شروع این صدور، فرقه های زیر 25 قیرش متوقف شد. تا سال 1930 هیچ اسکناس زیر 1 لیر صادر نشد. همچنین بین سال های 1942 الی 1944، دولت نمونه هایی برای 5، 10، 25 و 50 قیرش معرفی کرد.

در اوایل دهه 1950، نمونه های بدون تاریخ از طرف انتشارات دبیری سوریه با معادل 1، 5، 10، 25، 50 و 100 لیر صادر شد.

در سال 1958 زبان فرانسوی از اسکناس حذف و انگلیسی جایگزین آن شد. نمونه های 1، 5، 10، 25، 50، 100 و 500 لیر سوریه در این سال به بازار آمد. در سال 1966 طرح اسکناس های 25، 50 و 100 لیری تغییر کرد.

در سال 1976و 1977 طرح ها برای همه فرقه ها به جز اسکناس 500 لیری نیز تغییر یافت.

در سال 1998 سری جدی اسکناس ها در قالب های 50، 100، 200، 500 و 1000 لیری وارد بازار شد.

در سال 2009، اسکناس های 50، 100 و 200 لیری با طراحی کاملا جدید، در اختیار عموم قرار گرفت.

در سال 2014 اسکناس 500 لیری و به دنبال آن در سال 2015 اسکناس لیری با طرح جدید منتشر شد.

اسکناس های 2000 لیری جدید نیز در سال 2017 معرفی شدند.

در تاریخ 27 ژوئیه 2010، بانک مرکزی سوریه، سری جدید از اسکناس ها را به ارزش 50، 100 . 200 پوند یا لیر سوریه صادر کرد. این اسکناس ها توسط رابرت کالینا، طراح اتریشی طراحی شده اند.

بانک مرکزی سوریه به ترتیب در سال 2014 و 2015، اسکناس 500 لیری و 1000 لیری جدید صادر کرد.

وارونه عکس نمونه جدید 1000 لیری، تصویری از یک موزاییک رومی در دیرالعداس است. در سال 2017 عکس بشار اسد به اسکناس 2000 لیر سوریه نیز اضافه شد.

نتیجه گیری

لیر سوریه امروزه واحد اصلی پول کشور سوریه شناخته می شود. این واحد را امروزه برخی با نام پوند سوری و برخی با نام لیر سوری می شناسند.

در گذر تاریخ، واحد پول سوریه همانند تاریخ کشور سوریه، دستخوش تغییرات گوناگونی بوده است. این تغییرات انواع استعمار ها را شامل می شود. استعمارهایی که نه تنها با نابودی پول کشور، بلکه نابودی مردمان این کشور همراه بوده است.

سوریه کشوری همیشه در بند، پس از مستقل شدن از دولت عثمانی، تا سالیان متمادی از واحد های پولی که عثمانی تعیین کرده بود، استفاده می کرد.

پس از استقلال و ماجرا های جنگ داخلی، این کشور موفق شد در سال 2017 اسکناس و سکه هایی را زیر نظر مدیریت بشار اسد و بانک مرکزی سوریه در اختیار مردم قرار دهد.

اگرچه که واحد پول سوری و همچنین خود این کشور، همچنان در معرض انواع گوناگون تعارض های اقتصادی و دخالت بیگانگان قرار دارد؛ اما توانسته است اقتصادی گریزناپذیر را به شکل بد یا خوب برای مردم خود رقم بزند.

ادامه مطلب
پی پل
پی پل چیست؟ روش افتتاح حساب در پی پل

پی پل چیست؟

پی پل یک شرکت تجارت الکترونیکی آمریکایی در زمینه پرداخت است که افراد با استفاده از آن می توانند به صورت آنلاین نقل و انتقالات مالی یا ارزی خود را انجام دهند. این سیستم به کاربرانش اجازه می دهد تا با افتتاح حساب در این شبکه به کارت اعتباری یا حساب جاری خود متصل شده و امور مالی خود را به سادگی و با امنیت بالا انجام دهند.

پی پل به عنوان جایگزینی برای روش های پرداخت سنتی نظیر حواله و چک به کار برده می شود. شما پس از احراز هویت و تأیید مبالغ موجود در حساب های بانکی، امکان واریز یا دریافت وجه از سایر حساب های موجود در این شبکه البته به صورت آنلاین را خواهید داشت. پی پل در تمام کشورهایی که امکان و زیرساخت های پرداخت آنلاین را داشته باشند، حضور دارد و خدمات شبکه پرداخت خود را در اختیار عموم قرار داده است.

تاریخچه تأسیس پی پل

تاریخچه پی پل

پی پل در سال 1998 میلادی با نام «Confinity» تأسیس شد. شرکت Confinity در سال 2001 با X.com (مؤسسه مالی آنلاین) ادغام شده و رسماً به « PayPal» تغییر نام داد. سهام این برند مالی جدید در سال 2002 در بازار بورس عرضه اولیه شد. این شرکت در همان سال توسط eBay (یکی از بزرگترین وبسایت های خرید و حراج اینترنتی) به عنوان یک شرکت زیرمجموعه خریداری شد (در آن زمان ارزش پی پل به حدوداً 1.5 میلیارد دلار رسیده بود).

دلیل خرید پی پل توسط eBay محبوبیت این شبکه پرداخت بود که در نتیجه این معامله، پی پل به عنوان سرویس پرداخت اصلی به وبسایت eBay اضافه شد. در سال 2015 پی پل به عنوان یک شرکت مستقل شناخته شد و هم اکنون سهام آن در بازار نزدک با نماد PYPL معامله می شود. بر اساس ارزیابی انجام شده از میان 500 شرکت برتر آمریکایی در سال 2019، از لحاظ درآمد پی پل در رتبه 204 قرار گرفته بود.

افتتاح حساب در پی پل، چرا و چگونه؟

به طور کلی اگر خریدهای اینترنتی زیادی انجام می دهید، یا مالک یک کسب وکار آنلاین هستید، استفاده از خدمات پی پل برای شما مناسب است. کاربران برای ثبت نام اولیه جهت افتتاح حساب در این شبکه پرداخت به یک آدرس ایمیل شخصی احتیاج دارند. همچنین برای تکمیل این فرآیند باید یک کارت اعتباری، نقدی یا حساب بانکی ارائه دهند.

پی پل قبل از فعال سازی حساب کاربری شما، اطلاعات ارائه شده را به روش های مختلف چک می کند تا از منطبق بودن مشخصات شخص افتتاح کننده حساب (یا وکیل) با مالک آن حساب کاربری تطابق داشته باشد.

دارندگان حساب های پی پل می توانند با استفاده از آدرس ایمیل یا شماره تلفن همراه وارد حساب کاربری شده و از طریق موبایل یا کامپیوتر مبالغ مورد نظرشان را منتقل نمایند یا از فروشگاه های اینترنتی مختلف طرف قرارداد شبکه پی پل خرید کنند. تراکنش های پی پل معمولاً بسیار سریع و حداکثر ظرف چند دقیقه انجام می شوند.

پی پل خود را صرفاً یک شبکه پرداخت ندانسته و گام را از این فراتر گذاشته است، زیرا در حال حاضر تسهیلات و راهکارهای مختلفی برای رفع مشکلات امور روزانه کسب وکارهای آنلاین همکار خود پیشنهاد می کند، که شامل پورتال اختصاصی برای معاملات آنلاین و غیرحضوری، راه حل های مدیریت کسب و کار، اعتبار و تأمین مالی می باشند.

آیا پی پل امن است؟

پی پل امن

پی پل سعی دارد امنیت پرداخت های آنلاین را بدون افشای اطلاعات کارت و شماره حساب پرداخت کننده یا گیرنده بالا ببرد. از مزایای این روش افزایش امنیت کیف پول ها، حریم خصوصی کاربران و افزایش سرعت تراکنش های انجام شده است. اگرچه شرکت پی پل یک بانک نیست، اما تحت نظارت همان قوانین حمایت از حقوق مصرف کنندگان بانک ها فعالیت می کند. به طور مثال میزان مسئولیت شما در قبال یک تراکنش مالی غیرقانونی انجام شده با حساب شما بسته به میزان اطلاع رسانی سریع شما به بانک مربوطه تعیین می شود. در نتیجه همواره توصیه می شود که دارندگان حساب های پی پل همیشه وضعیت و سوابق حساب خود را چک کنند.

کارمزدهای پی پل

پی پل برای حین خرید کردن از شما کارمزد دریافت نمی‎ کند، ولی سایر هزینه ها بر اساس نوع خدمات متفاوت است. به عنوان مثال از مصرف کنندگان شخصی بابت انتقال وجه استاندارد از حساب متصل به حساب کاربریشان کارمزدی دریافت نمی شود، اما برای انتقال وجه فوری باید 1 درصد موجودی حساب تا سقف 10 دلار کارمزد پرداخت کنید.

همچنین اگر هر دو طرف حساب پی پل داشته باشند، می توان به صورت رایگان و در سطح بین المللی نقل و انتقالات ارزی انجام داد. همین سبب شده است که پی پل به عنوان یک شبکه پرداخت جهانی مزیت رقابتی داشته باشد.

وبسایت پی پل کارمزد تراکنش «2.9% + 30cent» را تبلیغ می کند که اگر محاسبات آن را بر اساس یک مبلغ واقعی انجام دهیم، به کارمزد حدوداً 3.2 دلاری به ازای 100 دلار می رسیم. البته شما می توانید بیشتر در این زمینه جستجو کنید و تمام بسته های هزینه ای و خدماتی که مختص گروه های خاص مثلاً تاجران است را نیز بیابید. به طور کلی ساختار هزینه ای شبکه پی پل برای حساب های شخصی و تجاری تا حدودی متفاوت است.

مثلاً فروشندگان کالا و خدمات آنلاین نظیر eBay که از پی پل به عنوان گزینه پرداخت استفاده می کنند، بابت انتقال 100 دلار وجه به صورت استاندارد کارمزدی بین 2.7 تا 3.2 درصد به علاوه نرخ ثابت 30 سنت می پردازند.

مزایای استفاده از خدمات پی پل

خدمات پی پل

پیشنهاد تخفیف یا بازگشت وجه برای اکثر خریداران آنلاین جذاب است. شما حین خرید از برخی خرده فروشی های خاص با استفاده از پی پل ممکن است با یک تخفیف ویژه یا بازگشت درصدی از مبلغی پرداختی رو به رو شوید! همچنین شبکه پی پل با همکاری مؤسسه مالی «Synchrony» یک کارت اعتباری خاص برای افراد دارای شرایط ارائه نموده است.

از سایر مزیت های پی پل می توان به تأمین مالی خریدهای کلان، فرآیند تمدید اعتباری آسان و ارائه مسترکارت های نقدی (بدهی) برای مشتریان اشاره نمود. از مهم ترین نکات در مورد پی پل این است که امروزه این شبکه پرداخت توسط مراکز ارائه کالا و خدمات بیشماری در سراسر جهان پذیرفته شده و از همین روی، کاربران پی پل نگرانی و محدودیت چندانی از این بابت ندارند.

داستان تکراری تحریم برای ایرانیان

همان طور که در مقالات پیشین اشاره نمودیم، به دلیل تحریم های گسترده مالی علیه ایران، اغلب شبکه های پرداخت بین المللی به شهروندان ایرانی خدمات ارائه نمی کنند.

پی پل نیز از این قضیه مستثنا نبوده و در حال حاضر امکان افتتاح حساب مستقیم شهروندان ایرانی در شبکه پی پل وجود ندارد. به هر صورت اگر استفاده از خدمات این سیستم پرداخت برای شما الزامی است، می توانید از طریق مؤسسات مالی واسطه ای مجاز اقدام کنید.

در مطلب بعدی از سری مقالات معرفی شبکه ها و ابزار پرداخت بین المللی، با معرفی سیستم پرداخت “وب مانی همراه شما خواهیم بود.

ادامه مطلب
دینار عراقی
نرخ و قیمت لحظه‌ای دینار عراقی امروز بازار آزاد

آشنایی با واحد پول رسمی عراق

دینار واحد پول رسمی کشور عراق است. در حال حاضر این پول توسط بانک مرکزی عراق صادر می شود.

دینار عراقی از 1000 فیل تشکیل شده است. این واحد در واقع گردش پول در عراق از منظر تاریخ است زیرا امروزه به دلیل تورم از فیل ها استفاده نمی شود.

بنابراین به دلیل تورم فراوان در کشور عراق، دینار کوچک ترین واحد پول در گردش مالی عراقی شناخته شده است. دینار عراقی با کد ارزی IQD شناسایی می شود.

دینار عراق برای اولین بار در سال  1932 به جای روپیه هند معرفی شده است؛ زیرا در آن زمان این واحد، نرخ تبدیل یک دینار به 11 روپیه را با خود به همراه داشت.

نرخ تبدیل ارز عراق تا زمان جنگ خلیج فارس در دهه 1990 به طور نسبی ثابت بود. این واحد در طول زمان و همچنین امروزه دستخوش انواع گوناگونی از تغییرات بوده است.

برای آشنایی با دینار عراقی و بررسی آن همراه ما باشید.

دینار عراقی چیست؟

دینار در واقع جایگزینی برای روپیه محسوب می شده است که نرخ تبدیل ارزش ارز را با خود به همراه داشته است.

دینار تا سال 1959 به پوند انگلیس متصل بود. بعد از آن به دلار آمریکا متصل شد. نرخ این ارز تا زمان جنگ خلیج فارس به طور نسبی ثابت بود.

دینار قبل از جنگ خلیج فارس در سال 1990 و یک سال بعد، بیش از 3 دلار ارزش داشت. ارز چاپ شده قبل از جنگ به دینار سوئیس نیز معروف بود.

پس از جنگ، به دلیل نبود فناوری چاپ و همچنین تحریم های مربوط به جنگ، دولت ارز جدیدی چاپ کرد که از نظر کیفیت بسیار پایین بود.

کیفیت پایین دینار و تبعات جنگ به سرعت ارزش ارز دینار را تا حدود 3000 دینار در برابر یک دلار، دچار کاهش کرد.

نمونه های قدیمی دینار سوئیسی در برخی از مناطق کشور همچنان وجود دارند.

از سال 2003، نمونه های جدید بار دیگر با کیفیت بهتر صادر شد. این نمونه ها به منظور استفاده برای کل کشور در نظر گرفته شده بود.

در سال 2003 اسکناس های قدیمی با نمونه های جدید به صورت یک به یک مبادله می شدند. در حالی که اسکناس های سوئیسی با نرخ یک اسکناس سوئیسی با 150 نمونه جدید مبادله می شد.

امروزه نرخ ارز USD/IQD برابر با 1.190 تعیین شده است. به این معنی که خرید یک دلار آمریکا، 1.190 دینار هزینه خواهد داشت.

صندوق بین المللی پول برای برنامه های خود از نرخ 1.170 استفاده می کند. البته که این نرخ غیر قابل معامله است.

ارزش دینار عراقی

دینار در خارج از عراق کاربرد چندانی ندارد؛ زیرا صادرات اصلی این کشور، نفت است که با دلار آمریکا قیمت گذاری می شود.

با وجود قیمت گذاری توسط دلار آمریکا در صادرات نفت، کلاهبرداری های بی شماری وجود دارد که سعی می کند مردم را به خرید دینار، به امید افزایش قیمت نهایی ترغیب کند.

بسیاری از آژانس ها و نشریات، سرمایه گذاران را از سرمایه گذاری بر IQD، بر حذر می دارند.

به طور معمول، کارگزارانی که پول نقد دینار عراق را می فروشند، از 25 الی 300 درصد حق بیمه بیش از نرخ رسمی ارز، بهره مند هستند. به همین سبب کسانی که IQD را خریداری می کنند، بلافاصله پس از خرید آن با ضرر های کلانی روبه رو می شوند.

فروش دینار عراقی نیز دشوار است زیرا در خارج از عراق هیچ بازاری برای این پول وجود ندارد. اگر کسی بخواهد دینار بفروشد، کارگزاران به طور معمول 30 درصد را با نرخ رسمی ارز ارائه می دهند.

اگر نرخ رسمی ارز تغییر نکند، هزینه های این معاملات می تواند 40 تا 60 درصد سرمایه گذاری را از بین ببرد.

براساس داده های بانک جهانی، عراق سالانه تورم 15.6 درصدی در سال 2017 و تورم 16.1 درصدی در سال 2018 را تجربه کرده است. تولید ناخالص داخلی در سال 2016 برابر با 13.6 درصد، در سال 2017 برابر با منفی 1.7 درصد و در سال 2018 برابر با 0.6 بوده است.

کلاهبرداری سرمایه گذاری در دینار عراقی

معاملات قانونی فارکس در جفت ارزی USD/IQD به طور عملی وجود ندارد. بانک های بزرگ، دینار عراق را برای تجارت ارائه نمی دهند.

دینار های عراقی فقط برای خرید یا فروش از طریق صرافی های منتخب در دسترس است که این موارد نیز ممکن است به طور قانونی ثبت نشده باشند.

همانطور که اشاره شد، کارگزاران به طور معمول 30 درصد یا بیشتر از سهم پول را برای خود دریافت می کنند که با توجه به نرخ ارز ارائه شده محاسبه می شود.

بنابراین خرید و فروش دینار عراقی یک ضرر کامل است.

در سال 2012 عراق قصد داشت واحد پول کشور خود را تغییر نام دهد، اما ارزش آن را تغییر ندهد؛ زیرا در صورت هرگونه ارزیابی بعید است ارزش دینار افزایش یابد.

تغییر نام در موارد تورم بالا رخ می دهد؛ جایی که اسکناس های با ارزش بالا، به اسکناس های کم ارزش تبدیل می شوند. با افزایش صفر ها به نوعی قدرت خرید افزایش می یابد.

در روند تغییر نام، کسانی که اسکناس های قدیمی دارند فقط باید نمونه ای جدید را عوض کنند، اگر در خارج از عراق باشند، هزینه های زیادی متحمل خواهند شد؛ بنابراین نامگذاری مجدد، به ارزش دینار نیز هیچ کمکی نمی کند.

سکه های دینار عراقی

سکه ها در سال های 1931 و 1932 به سختی در اسامی 1 و 2 عدد برنز و 4 و 10 عدد ورق نیکل معرفی شدند. سکه های 20، 50 و 200 فیل، به طور عمده 50 درصد نقره بودند.

سکه 200 فیل نیر به عنوان ریال شناخته می شود.

برنز از سال 1938 الی 1943 در دوره جنگ جهانی دوم، با اسامی 5 و 10 فیل جایگزین نیکل شد که در سال 1953 مجدد به نیکل بازگشت.

سکه های 100 فیل نقره در سال 1953 معرفی شد. این سکه ها برای اولین بار، شاه فیصل اول را از سال 1931 الی 1933 به عنوان شاه قاضی نشان می داد. شاه فیصل دوم از سال 1938 الی 1943 نیز به عنوان پایان پادشاهی در سکه ها نشان داده شد.

پس از استقرار جمهوری عراق، سری جدید از سکه ها در واحد های 1، 5، 10، 25، 50 و 100 فیل که اسامی 25، 50 و 100 از جنس نقره بودند، تا سال 1969 معرفی شد.

در مجموعه مذکور، خورشید یک تمثیل جایگزین برای تصویر پادشاه به حساب می آمد. این تصویر در سال 1968 با تصویر سه نخل جایگزین شد.

در سال 1970، 250 فیل، سپس 500 فیل و سکه یک دیناری در سال 1982 معرفی شد.

تعدای از سکه های دینار عراق در سال 1982، یک مجموعه یادبود به حساب می آمدند که از دستاوردهای بابل تجلیل می کرد.

تولید سکه پس از سال 1990 به دلیل شرایط اضطراری ناشی از جنگ خلیج فارس و تحریم های بین المللی متوقف شد.

در سال 2004، سری جدید از سکه ها در قالب های 25، 50 و 100 دیناری صادر شد. به ترتیب ضرب هر کدام در قالب برنز، برنج و روکش نیکل صورت گرفت.

سکه های مذکور از نظر طراحی، یک نقشه انتزاعی از عراق و رودخانه های اصلی آن را به تصویر می کشد.

اسکناس های دینار عراقی

در 16 مارس 1932، اسکناس ها توسط دولت با ارزش های یک چهارم، یک دوم، 1، 5، 10 و 100 دینار صادر شدند. نمونه های این اسکناس در بریتانیا توسط بردبری چاپ شده است.

از سال 1932 الی 1947 اسکناس ها توسط هیئت ارزی عراق برای دولت صادر می شد که درواقع  به پوند استرلینگ تبدیل می شدند.

از سال 1947، اسکناس ها توسط بانک ملی عراق و از سال 1954 توسط بانک مرکزی عراق صادر شد.

تولید 100 دیناری در 1940 متوقف شده بود؛ اما با این حال تا سال 1978 با همان اسامی قبلی قابل استفاده بودند.

در سال 1991، قالب 50 دیناری و 100 دیناری مجدد وارد کشور شد. به دنبال آن در سال 1995، قالب 250 دیناری و 10 هزار دیناری در سال 2002 منتشر شد.

در سال 2003 اسکناس جدید متشکل از شش اسکناس50، 250، 1000، 5000، 10000 و 25000 دیناری صادر شد. این نمونه ها از نظر طراحی شبیه نمونه های صادر شده توسط بانک مرکزی عراق در دهه های 1970 و 1980 بودند.

یک سال بعد، اسکناس 500 دیناری در اکتبر 2004 صادر شد. این اسکناس در مناطق کردنشین عراق به شکل 50 دیناری در گردش بودند.

در مارس 2014 بانک مرکزی عراق، جایگزینی به شکل اسکناس با نسخه ای پیشرفته ضد جعل شامل ویژگی های امنیتی نوری، رشته های تضمینی قابل خواندن اسکنر و برجسته سازی بریل برای افراد کم بینا را ارائه داد.

در فوریه 2015، بانک مرکزی عراق روی وب سایت خود، حذف اسکناس 50 دیناری را از تاریخ 30 آوریل اعلام کرد. به شهروندانی که این اسکناس را داشتند، توصیه شد اسکناس های 250 دیناری و بالاتر را با نرخ یک به یک، بدون هزینه بخرند.

در نوامبر 2015، اسکناس 50000 دیناری معرفی شد. این اسکناس از زمان انتشار سری جدید، بزرگ ترین اسکناس دینار عراقی محسوب می شود.

در حال حاضر نمونه فعلی اسکناس ها، تصویری از صدام حسین را نشان نمی دهند. اکنون کتیبه هایی به دو زبان عربی و کردی در اسکناس های دینار عراقی مشهود است.

روی اسکناس ها همچنین یک نقشه کلی از عراق، رودخانه های دجله و فرات و همچنین تصویر مسجد جامع سامرا نشان داده شده است.

کلام آخر

دینار عراقی در واقع واحد پول رسمی کشور عراق است. این واحد پولی در نگاه ارزی و معاملات امروزی هیچ گونه ارزشی را به خود اختصاص نداده است.

بی ارزشی دینار سبب شده است تنها قالب های معدودی از آن، فقط در کشور عراق استفاده شوند.

دینار عراق در گذشته تمام سعی خود را بر این گماشته بود که شکوه و عظمتی از عراق را نشان دهد. این شکوه با پایان پادشاهی و جمهوری شدن منتفی شد.

همچنین با آغاز جنگ خلیج فارس، تصورات شکوهمند جمهوری عراق نیز به فراموشی سپرده شد.

امروزه با توجه به تغییرات و انواع گوناگون اصلاحات تحمیلی که در رابطه با پول و مردم عراق صورت گرفته است، واحد ارزی این کشور، چیزی به جز وسیله کلاهبرداری برای افراد سودجو محسوب نمی شود.

ادامه مطلب
پوند انگلیس
نرخ و قیمت لحظه ای پوند انگلیس امروز بازار آزاد


آشنایی با واحد پول انگلیس

واحد پول رسمی انگستان، پوند انگلیس نام دارد. این پول علاوه بر این کشور در سرزمین های برون مرزی بریتانیا از جمله جورجیا جنوبی، جزایر ساندویچ جنوبی و سرزمین قطب جنوب انگلیس وابسته به جزایر کانال استفاده می شود.

کشور آفریقایی زیمباوه نیز از پوند استرلینگ انگلیس استفاده می کند. در واقع بسیاری از ارز ها در جهان به پوند کشور انگلیس وابسته هستند از جمله جزایر فالکلند، جبل الطارق، سنت هلنی، جرسی، گرنزی، مانکس، اسکاتلند و ایرلند شمالی.

هر پوند استرلینگ به 100 پنس تقسیم می شود. در نمادشناسی ارزی، این واحد پولی را با GBP نیز نشان می دهند. همچنین نماد £ برای نشان دادن واحد پول انگستان رایج است.

استرلینگ پس از دلار ایالات متحده، یورو و ین ژاپن به عنوان چهارمین ارز معامله شده در بازار ارز معرفی می شود. این ارزها به همراه یوان چین، سبد ارزی حقوق ویژه قرعه کشی صندوق بین المللی پول را تشکیل می دهند.

پوند انگلیس چیست؟

یکی از بالاترین حجم معاملات در جهان به پوند مرتبط است. این پول به طور تقریبی 13 درصد از حجم معاملات روزانه در بازارهای ارز را به خود اختصاص داده است.

متداول ترین جفت ارز پوند انگلیس و یورو (EUR / GBP) است. همچنین جفت دلار و پوند (GBP / USD) از اهمیت بسیاری برخوردار است. معامله گران ارزی از جفت (GBP USD) به عنوان cable نیز یاد می کنند.

گاهی اوقات به منظور سادگی به جای عنوان استرلینگ از اسم مستعار کوید نیز برای پوند انگلیس استفاده می شود.

تاریخچه پوند انگلیس

پوند کشور انگلیس هنگامی که انگلیس و اسکاتلند با یکدیگر متحد بودند، در سال 1707 با عنوان ارز یک کشور واحد شکل گرفت. پوند بعد ها تبدیل به ارز رسمی و جهانی شد.

علاوه بر انگلستان، پوند در بسیاری از مستعمرات امپراطوری انگلیس از جمله استرالیا، نیوزلند و کانادا به عنوان واحد پول محسوب می شد.

پیش از سال 1855، هنگامی که چاپ اسکنا س های پوند آغاز شد، بانک انگلیس مهر آنها را به صورت دستی ثبت می کرد.

در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن 20، بسیاری از کشور ها اقداماتی برای استقلال خود انجام دادند. این اقدامات به منظور ایجاد پیوند ارزش پول با طلا صورت می گرفت.

استاندارد طلا در واقع راهی ایده آل برای تعیین ارزش در بین ارزهای جهانی محسوب می شود.

قبل از جنگ جهانی، انگلستان از استاندارد های طلا برای تعیین ارزش پوند انگلیس استفاده می کرد.

با آغاز جنگ جهانی، انگلیس استاندارد طلا را رها کرد و پس از جنگ در سال 1925 به این استاندارد بازگشت. رکورد بزرگ جهانی سبب شد به طور مجدد انگلیس از استاندارد طلا روی برگرداند.

در سال 1971، انگستان اجازه داد پوند آزادانه در برابر سایر ارز ها به حالتی شناور درآید. این تصمیم به نیرو های بازار چنین امکانی داد که به جای متصل شدن به استانداردهای مصنوعی، ارزشی برای پول خود تعیین کنند. این ارزش به صورت مستقل شکل گرفت.

در سال 1990، انگستان تصمیم گرفت ارزش پول خود را به مارک دویچه متصل کند اما اندکی بعد از این ایده نیز منصرف شد.

در سال 2002، هنگامی که یورو به پول رایج اکثر کشور های عضو اتحادیه اروپا تبدیل شد، انگلیس از پذیرش آن امتناع کرد به همین سبب GBP را به عنوان واحد پول رسمی خود نگه داشت.

در همه پرسی 2015، رای دهندگان با اکثریت آرا از اقدام برای خروج از اتحادیه اروپا حمایت کردند. این موضوع سبب شد که روندی جدید در واحد پول انگستان ایجاد شود.

اصطلاح کوید در پوند انگلیس

کوید درواقع نوعی پوند استرلینگ انگستان را توصیف می کند. علاوه بر این تصور می شود که برای اولین بار در اواخر قرن 17 این واژه استفاده شده است؛ اما در واقع هیچ کس به طور کامل نمی داند که پرا این پول مترادف واحد پولی انگلیس است.

برخی از محققان بر این باورند که مهاجران ایتالیایی ممکن است این کلمه را با واژه scudo، به عنوان نام سکه های طلا و نقره وارد کشور کرده باشند.

اسکودو در واقع نامی است که در قرن 16 الی 19 در ایتالیا به سکه های طلا و نقره در فرقه های مختلف اطلاق می شد.

احتمال دیگری که در رابطه با استفاده از کوید به جای پوند وجود دارد؛ این کلمه به کویدهمپتون، دهکده ای در ویلتشایر انگلیس اشاره دارد. این دهکده زمانی محل کاغذ رویال نعناع محسوب می شده است.

سکه های پوند انگلیس

سکه ها در پول رسمی انگلیس از نظر تاریخی به دو دسته قبل از اعشار و بعد از اعشار تقسیم می شوند.

سکه نقره اصلی با نام پنس به صورت جمع، به طور اغلب تنها سکه در گردش قرن 8 الی 13 بود. اگرچه یافتن سکه های دیگر در قالب نصف و یک چهارم سکه اصلی نیز امکان پذیر بود.

اصطلاحات رایج در سال 1464، باعث کاهش ارزش سکه در هدر رفتن دو نوع نقره و طلا شد؛ زیرا این اصطلاحات به نوعی به نجیب زادگان انگلیس اشاره داشت.

در دوره سلطنت هنری هفتم دو سکه مهم به بازار معرفی شد: شیلینگ در سال 1487 که معادل 12 پنس بود و سکه پوند معروف به حاکم در سال 1423 که معادل آن در چندین فرقه جدید از جمله نام های تاج و نیم تاج با ارزشی به ترتیب 5 شیلینگ و 2.6 شیلینگ معرفی شد.

سلطنت هنری هشتم در 1509 الی 1547 سطح بالایی از کم ارزشی در پول را ایجاد کرده بود، این ماجرا تا زمان ادوارد ششم ادامه داشت.

در سال 1552، سکه های نقره جدید شامل 6، 4، 3، 2، 1، 2.6 و 5 معرفی شدند. این فرقه زیاد دوام نیاورد.

سکه هاتی طلا شامل نیم تاج، تاج ، فرشته و نیمه حاکم در زمان الیزابت اول در سال 1558 الی 1603 به سکه های سه چهارم نقره و یک دوم نقره اضافه شدند.

به دنبال جانشینی پادشاه اسکاتلند، سکه های طلا شامل ریور، متحد ، گل رز و لورل به بازار وارد شد.

اولین سکه های قلع و مسی، شامل سکه های نیم پنی از جنس مس در زمان سلطنت چارلز اول در معرض عموم قرار گرفت.

احیای سلطنت و جنگ جهانی

به دنبال احیای سلطنت در 1660، با پایان تولید سکه های چکش خورده در سال 1662، سکه های جدید در قالب یک دوم، دو و پنج وارد بازار شدند.

برای کاهش کمبود سکه های نقره در سال 1797 الی 1804، بانک انگلیس دلار اسپانیایی و سایر سکه ها را برای گردش معکوس وارد بازار کرد.

در سال 1816، یک قطعه سکه نقره جدید در قالب دو 2.6، یک، نیم تاج و تاج کامل معرفی شد. تاج به طور متناوب تا سال 1900 صادر می شد.

در طول جنگ جهانی اول، تولید حاکم به تعلیق درآمد؛ زیرا در سال 1920 استاندارد نقره که از سال 1552 برابر با 928 ثابت بود، به 500.5 کاهش یافت.

در سال 1937، سکه برنج نیکل معرفی شد. این سکه در قالب نقره آخرین سکه ای بود که 7 سال بعد مجددا صادر شد.

در سال 1947، سکه های نقره با کاپرونیکل جایگزین شدند.

سکه های اعشاری از بازه زمانی 1968 الی 1980 وارد بازار پوند انگلیس شدند. این سکه در مجموع فرقه های زیر را شامل می شدند:

از 1968 الی 1970، 5 و 10 پیلکسی کاپرونیکل، سکه 50 واحدی کاپرونیکل و نیمه تاج رونق پیدا کرد.

از سال 1971 با شروع اعشاری شدن برنز نیم پنی، تمام پنی و دو پنی وارد بازار شد. در سال 1980 شش پنسی با 2 پنی جایگزین شد. در 1982 نام جدید سکه به 20 پنی تغییر کرد.

در سال 1990، ارزش تاج از نظر تاریخی به میزان 5 شیلینگ به عنوان سکه یادبود با 5 پوند تعرفه گذاری شد.

هم اکنون سکه های 1، 2، 5، 10، 20، 50 پنی و 1 و 2 پوند انگلیس در انگلستان رایج است.

اسکناس های پوند انگلیس

اولین اسکناس پوند در 1694 صادر شد. از سال 1746، نمونه هایی بین 20 الی 1000 پوند به چاپ رسید.

در سال 1759، 10 پوندی، در سال 1793، 5 پوندی و در 1797، 2 پوندی به بازار این کشور اضافه شد.

در سال 1855 اسکنا س های 5، 10، 20، 50، 100، 200، 300، 500 و هزار پوند به بازار عرضه شدند.

در سال 1914، خزانه داری اسکناس های 10 پنس الی 1 پوندی را صادر کرد. این اسکناس ها جایگزینی برای سکه های طلا بودند.

بانک انگلستان در سال 1964، اسکناس های 10 پوندی را به طور مجدد وارد بازار کرد. در سال1969، اسکناس 10 با سکه 50 پنی جایگزین شد.

20 پوند انگلیس در سال 1970 و 50 پوند در سال 1981 به طور مجدد معرفی شد. همچنین سکه 1 پوندی در سال 1983 و اسکناس 1 پوندی در سال 1988 به بازار عرضه شد.

نمونه های چاپی پوند، اشکال برجسته به همراه نخ فلزی تعبیه شده با هولگرام دارند.

امروزه در مجموع اسکناس های انگلیس شامل 5،10، 20، 50 و 100 پوند در بازار رایج هستند.

کلام آخر

پوند انگلیس با نام اختصاری کوید و GBP به عنوان ارز رسمی این کشور معرفی شده است. این پوند به عنوان یک واحد ارزی مستقل در رتبه چهار ارز پر فروش جهان قرار دارد.

پوند در طول تاریخ، قیمت بسیار بالایی داشته و همین قدمت و قدرت سبب شده است که به عنوان عاملی برای وابستگی سایر ارزها به خود در نظر گرفته شود.

کشور ها و مناطق بسیاری در طول به پوند انگستان وابسته بودند از جمله استرالیا و کانادا که در تاریخ امروزه جهان، کشور هایی پر قدرت و مطرح در زمینه اقتصادی به حساب می آیند.

برای شناسایی بیشتر تاریخ پول کشور انگستان مانند برخی دیگر از کشور ها نیازمند است که به طور مفصل تاریخ بررسی شود. ما در اینجا سعی کردیم بخش مختصری از این تاریخ را در اختیار شما  قرار دهیم.

ادامه مطلب
دلار سنگاپور
نرخ و قیمت لحظه ای دلار سنگاپور امروز بازار آزاد

آشنایی با واحد پول سنگاپور

هر یک دلار سنگاپور که واحد پول رسمی این کشور است، به 100 سنت تقسیم شده است و با علامت S$ نشان داده می شود. اداره مالی سنگاپور به دو شکل سکه و دلار، این واحد پولی را منتشر می کند.

از سال 2020 دلار سنگاپور یکی از باارزش ترین ارزهای آسیا و اقیانوسیه است و مقام سیزدهمین ارز ارزشمند را به خود اختصاص داده است.

طبق توافق های مالی بین المللی دلار سنگاپور در کشورهای دیگری مانند بروئنی هم استفاده می شود. در این مقاله سعی بر آن است که همه اطلاعات مورد نیاز درباره دلار سنگاپور در اختیار خوانندگان قرار بگیرد. بدین ترتیب هر فرد قادر خواهد بود که با دانش کافی از چرخه ارز دلار سنگاپور نهایت بهره را ببرد.

تاریخچه دلار سنگاپور

براساس شواهد موجود بین سال های 1845 و 1939 سنگاپور واحد پول رسمی و از واحد پول کشورهای دیگر مانند مالایا، مالزی و بروئنی استفاده می شد. این استفاده مشترک واحد پول تا سال 1963 ادامه داشت تا اینکه در این سال سنگاپور با مالزی ادغام شد و بعد از دو سال سنگاپور به طور رسمی استقلال پیدا کرد.

در 7 آوریل 1976 یک شورای پول در سنگاپور ایجاد شد و اولین سکه ها و اسکناس های رسمی این کشور منتشر شد.

در ابتدا نرخ دلار سنگاپور براساس پوند استرلینگ تعیین شد و این نرخ تا دهه هفتاد و پیدایش اعشار در نرخ دلار ثابت باقی ماند. در اول اکتبر 2002 شورای پولی سنگاپور منحل شد و اختیارات تصمیم گیری به واحد مالی و مسئول مربوطه واگذار شد.

نرخ ارز  قطعی سنگاپور بین سال های 1973 تا 1985 تعیین شد و از سال 1985 سیستم مبادله ارز در سنگاپور شکل گرفت که نوسان آن به شدت توسط سازمان اقتصاد و اداره پول این کشور کنترل می شود.

اسکناس و سکه دلار سنگاپور

در بررسی دلار سنگاپور، مطالعه تاریخچه اسکناس و سکه آن نیز ارزش به سزایی دارد. از این رو در این بخش به تحقیق درباره انواع سکه و اسکناس این کشور در زمان های متفاوت پرداخته شده است.

سکه

در سال 1967 اولین سری سکه ها در ارزهای مختلف 1، 5، 10، 20 و 50 سنتی و سکه 1 دلاری منتشر شد. این سکه ها توسط هنرمند برجسته استوارت دولین که طراح سکه های استرالیا در سال 1966 بود، با الهام از حیات وحش و طبیعی سنگاپور، نگارگری و تولید شد.

این سکه های ابتدایی در سایزها و اندازه هایی مشابه با سکه های مالزی بودند و جنس همه آن ها به جز سکه 1 سنتی که از برنز ساخته شد، از جنس نیکل مس بود. در سال 1976 جنس سکه 1 سنتی از برنز به فولاد روکش دار مس تغییر کرد. تولید این سری از سکه ها تا سال 1985 ادامه داشت.

در سال 1985 سکه های جدید توسط کریستوفر آیرونساید در نقش و نگار گل و در واحدهای ارزی 1، 5، 10، 20 و 50 سنتی و نیز سکه 1 دلاری طراحی شد. یکی از تحولات پولی به همراه انتشار این سکه ها این بود که دیگر اسکناس یک دلاری منتشر نشد و مبادله های یک دلاری با سکه هایی به این ارزش و از جنس برنز آلومینیوم انجام شد.

علاوه بر سکه یک دلاری، سکه 5 سنتی نیز از همین جنس بود و دیگر سکه ها با جنس مس نیکل تولید شدند. بسیاری از این جنس سکه ها هنوز هم در سنگاپور در حال گردش است؛ اما سکه 1 سنتی در سال 2003 از گردش خارج شد.

در فوریه سال 2013 بار دیگر سکه های جدید 5، 10، 20 و 50 سنتی و 1 دلاری، این بار با طراحی نمادهای ملی سنگاپور منتشر شد. این سکه های جدید از چندلایه فلز فولاداندود ساخته شده اند که با ویژگی های پیشرفته ای، قابلیت شناسایی سکه های جعلی از اصلی را فراهم می کردند.

اسکناس

اسکناس های دلار سنگاپور براساس طراحی های متنوعی که دارند به چند دسته تقسیم می شوند که در اینجا به اختصار و به ترتیب پیدایش معرفی شده اند:

سری اسکناس های ارکیده

این نوع اسکناس، ابتدایی ترین نوع اسکناس در سنگاپور به شمار می رود و هنوز هم در گردش است. این اسکناس ها بین سال های 1967 تا 1976 در واحدهای 1، 5، 10، 25، 50، 100، 500، 1000 و 10هزار دلاری منتشر شدند. هر کدام از واحدهای این سری اسکناس ها، منقش به یک طرح گل ارکیده است که به عنوان گل ملی سنگاپور شناخته می شود.

استانداردهای روی هر اسکناس مواردی مانند نماد ملی، سر یک شیر، امضای وزیر دارایی و رئیس هیئت مدیره ارز سنگاپور را در بر می گیرد. از دیگر ویژگی های مهم این سری اسکناس وجود یک خط عمودی امنیتی در هر کدام از واحدهای این نوع اسکناس است که حتی در اسکناس 10هزار دلاری، دو خط عمودی را شامل می شود.

سری اسکناس های پرنده

دومین سری اسکناس های چاپ شده در سنگاپور این دسته از اسکناس ها هستند که در سال های 1976 تا 1984 در همان های واحدهای سری ارکیده منتشر شدند. تنها تفاوت واحدی این سری با سری پیشین، جایگزین شدن اسکناس 20 دلاری با اسکناس 25 دلاری سری ارکیده بود.

هر اسکناس سری پرنده نشان یک پرنده در قسمت چپ سمت جلویی اسکناس دارد. مقامات مالی سنگاپور اعلام کرده اند که طراحی پرنده در این مجموعه اسکناس به نوعی سمبل آمادگی همیشگی ملت سنگاپور برای اوج گرفتن و موفقیت است. از دیگر استانداردهای اسکناس این سری می توان به وجود نشان ملی، نشان سر شیر، امضای وزیر دارایی و رییس هیئت مدیره ارز اشاره کرد.

مانند اسکناس های سری ارکیده، این اسکناس ها هم دارای یک ویژگی امنیت عمودی است. با این تفاوت که این ویژگی در اسکناس های 1000 دلاری و 10هزار دلاری دوبرابر می شود.

سری اسکناس های کشتی

سومین مجموعه اسکناس هایی که در سنگاپور به گردش درآمد، اسکناس های با نمادهای دریایی و کشتی است که در سال های 1984 تا 1999 و در واحدهای مشابه دو سری قبلی منتشر شد. تنها تفاوت در این سری جایگزین شدن اسکناس 2 دلاری با اسکناس 20 دلاری است.

در قسمت جلویی این دسته از اسکناس های سنگاپور طرح دریایی و در قسمت پشتی یک گل ارکیده که گل ملی این کشور است، ثبت شده است. استانداردهای این سری اسکناس هم مانند استانداردهای دو سری قبلی است.

سری اسکناس های پرتره

این سری اسکناس ها شامل طراحی پرتره یوسف این ایشاک که اولین رییس جمهور سنگاپور است. این اسکناس ها با طراحی های خاص نشان دهنده فضیلت های مدنی هستند. از دیگر تفاوت های این سری جنس اسکناس هاست که علاوه بر اسکناس کاغذی، در جنس پلیمری هم چاپ می شود.

از دیگر نکات قابل توجه اسکناس های پرتره، خط بریل حک شده روی آن هاست که امکان استفاده از پول را برای افراد نابینا و کم بینا فراهم می کند.

اسکناس یادبود

اولین اسکناس یادبود در 24 ژوئیه سال 1990 برای جشن 25 سالگی استقلال سنگاپور منتشر شد و از آن پس معمولا روی هرکدام از این اسکناس ها که در مراسم های ملی و در نسخه هایی محدود منتشر می شوند، یک پیام که می تواند امیدبخش ملت باشد به چاپ می رسد.

ارز در گردش

در سال 2012 کل ارز در گردش سنگاپور 1/29 دلار بود و دارایی های خارجی سنگاپور عبارت بودند از  طلا و نقره، اوراق بهادار، اسکناس یا سکه، اوراق خزانه، سهام، اوراق قرضه و هر دارایی دیگری که مورد تایید ریاست جمهوری سنگاپور بودند. در سال 2017 و طبق لایحه ای که توسط دولت و MAS اعلام شد دلار سنگاپور یکی از قدرتمندترین ارزهای در گردش شناخته شد و ذخایر خارجی سنگاپور از آوریل 2017 رسما به بیش از 260.7 میلیارد دلار رسید.

نرخ تبدیل

نرخ تبدیل دلار سنگاپور در کشورهای مختلف، متفاوت است. امروزه هر یک دلار سنگاپور در ایران مساوی است با 31.802.68 ریال. از آن جایی که این کشور یکی از کشورهای مدرن و ثروتمند دنیاست، دلار آن مورد توجه بازار ارز است و اسکناس 10هزار دلاری سنگاپور از ارزشمندترین اسکناس های جهان به شمار می رفت، اما اداره ارز و پول این کشور برای جلوگیری از پولشویی اسکناس 10هزار دلاری را از چرخه ارز خارج کرد. این مهم خود باعث علاقه مندی افرادی است که به دنبال تبدیل پول خود به یک واحد ارزی قابل اطمینان هستند.

کلام آخر

سنگاپور کشوری با پیشینه تاریخی و استعماری قابل اهمیتی است و این اهمیت به دلیل آن است که این کشور با تلاش بسیار به استقلال رسمی دست یافت. امروزه این کشور از نظر اقتصادی و ارزش واحد پولی یکی از مهم ترین کشورهای دنیاست و دلار این کشور در چرخه ارز در گردش است.

ادامه مطلب
روپیه پاکستان
نرخ و قیمت لحظه ای روپیه پاکستان امروز بازار آزاد

آشنایی با واحد پول پاکستان

روپیه از سال 1948 واحد پول رسمی پاکستان محسوب می شود. سکه ها و اسکناس ها توسط بانک مرکزی این کشور، یعنی بانک دولتی پاکستان، قابل صدور و کنترل است.

قبل از تقسیم پاکستان و هند، سکه ها و اسکناس ها توسط بانک مرکزی هند- انگلیس، یعنی بانک (رزرو هند) کنترل و صادر میشد.

درست از زمانی که تعلیق دلار ایالات متحده در سال 1971 مبنی بر تبدیل ارز کاغذی به هر فلز گرانبها صورت گرفت، روپیه پاکستان تبدیل به پولی فیات یا بدون پشتوانه شد.

قبل از فروپاشی سیستم برتون وودز یا نظام مدیریت پولی در اواخر جنگ جهانی دوم، ارز جهانی با نرخ ثابت برای تجارت بین المللی، به دلار متصل بود. این موضوع روپیه را نیز تحت تاثیر قرار داد.

در نظام پولی انگلیسی-پاکستانی، مقدار روپیه بر حسب هزار محاسبه می شود که شامل واحدهایی چون لخ، کرور، عرب و خراب است. در ادامه به جزییات بیشتری درباره این پول خواهیم پرداخت.

تاریخچه روپیه پاکستان

مخفف واحد پول پاکستان یا نماد ارز برای روپیه، PKR است. اغلب از روپیه، به عنوان روپایا یا روپای یاد شده است. روپیه از 100 پیم تشکیل شده  است که با نماد Rp نشان داده می شود.

سکه روپیه، ساخته شده از نقره، قبل از سال 1947 در ایالات باهوالپور استفاده می شده است.

کلمه rūpiya از واژه سانسکریت ryapya اقتباس شده است که این کلمه به (نقره ساخته شده) یا (سکه نقره) معنا می شود.

در اصل معنای واژه روپیا، به فلز خوش فرم اطلاق می شود که در معنای خاص تری به عنوان (مهر) آن را معنی می کنند.

لفظ Rūpaya برای نشان دادن سکه معرفی شده توسط شاه سوری در زمان سلطنت از سال 1540 تا 1545 نیز استفاده شده است.

روپیه پاکستان پس از انحلال راج انگلیس در سال،1947 در پاکستان به طور ظاهرا رسمی به گردش درآمد. در ابتدا، پاکستان از سکه و اسکناس های هند-بریتانیایی استفاده می کرد.

در ابتدا پول های پاکستان در انگلیس صادر می شدند و به سادگی روی آنها مهر پاکستان زده می شد تا آنکه بعد از مدتی، پاکستان خودش شروع به چاپ کرد.

اکثر سکه های هند-بریتانیایی در آن زمان، مهروموم شده بودند. به همین دلیل سکه ها و اسکناس های جدید در سال 1948 صادر شد.

همانند روپیه هند، در ابتدا این پول به 16 سلانه تقسیم شد که هر کدام از آنها 4 عدد یا 15 عدد (پای) یا قسمت را شامل می شدند.

واحد پول در 1 ژانویه 1961 دچار تقسیم شد و روپیه به 100 قسمت در آمد. بعد از این در همان سال، تقسیمات از pice به paisa (در انگلیسی) تغییر نام دادند. با این حال از سال 1994 تاکنون سکه هایی با ارزش پائیزا (paisa) صادر نشده اند.

سکه های رایج پائیزا پس از سال 2013، به عنوان مبلغی قانونی به حساب نمی آمدند. در واقع سکه 1 روپیه ای، حداقل سود قانونی در پاکستان محسوب می شود.

سکه های روپیه پاکستان

در سال 1948 سکه ها در واحدهای یک عددی، یک دوم، یک چهارم و دو روپیه معرفی شد. یک سکه پائیزا در سال 1951 نیز به مجموع سکه ها اضافه شده است.

در سال 1951 سکه های یک، پنج و ده عددی نیز صادر شد که بعدا در همان سال یک سکه 10 پائیزا به بازار آمد.

در سال 1963سکه های 10 و 25 پاز از سکه های معرفی شده محسوب می شدند که پس از آن دو سکه دیگر نیز ارائه داده شد.

سکه یک روپیه ای در سال 1979 مجدد به بازار آمد که به دنبال آن سکه 2 روپیه ای در سال 1998 و سکه 5 روپیه ای در سال 2002 قابل معرفی است.

آخرین سکه های روپیه شامل 5، 10، 25 و 50 در سال 1996 همه متوقف شدند.

سکه های روپیه دو نشان مشخص دارند: بیشتر آنها دارای تصویر ابرهای بالای مسجد بدشاهی هستند اما این در واقع مختص دو سکه از روپیه پاکستان است.

سکه های یک و دو روپیه ای در سال 2007 از جنس نقره به آلومینیوم تغییر یافتند.

سکه های پائیزا در سال 2013 برای استفاده در معاملات قانونی متوقف شدند و سکه 1 روپیه ای به عنوان حداقل سود قانونی در این کشور باقی ماند.

در اکتبر 2015 دولت پاکستان یک سکه 5 روپیه ای اصلاح شده از نظر وزن و اندازه، دارای رنگی طلایی از ترکیب مس،نیکل و روی وارد بازار کرد.

در سال 2019 دولت پاکستان در 550 سالگی تولد سری گری ناناک دیو جی، به احترام افتتاح گوردواری جدید کارتارپور پاکستان، سکه ای به ارزش 50 روپیه معرفی و به بازار ارائه داد.

اسکناس روپیه پاکستان

در تاریخ 1 آوریل 1948، چاپ های موقت توسط بانک ذخیره و دولت هند به نمایندگی از دولت پاکستان صادر می شده است. این پول ها تنها به منظور استفاده در پاکستان صادر می شدند.

اسکناس های چاپ شده هند به شکلی که بدون بازخرید باشند، در اختیار پاکستان قرار می گرفت، این اسکناس ها شامل صفحه های چاپ شده هندی بودند که کلمات GOVERNMENT OF PAKISTAN به انگلیسی و “Hukumat-e PAKISTAN” به زبان اردو در زیر اسکناس اضافه می شدند.

نظام مندی دولت در سال 1948 با اسکناس های 1، 5، 10 و 100 روپیه ای آغاز شد. دولت تا سال 1980 به انتشار روپیه های تکی ادامه داد اما صدور اسکناس دیگر توسط دولت پاکستان در سال 1953 با صدور اسکناس های 2، 5، 10 و 100 روپیه ای تغییر کرد.

در سال 1957، اسکناس 50 روپیه ای و دو اسکناس روپیه دیگر در سال 1985 وارد بازار شد.

در سال 1986، اسکناس 500 روپیه ای معرفی شد که بعدها 1000 روپیه به دنبال آن صادر شد.

اسکناس های 2 و 5 روپیه ای در سال 1998 و 2002 جایگزین سکه شدند. اسکنای 20 روپیه ای نیز در سال 2005 و پس از آن 5000 روپیه در سال 2006 به بازار راه یافت.

تمامی اسکناس ها به غیر 1 و 2 روپیه ای تصویری از محمد علی جناح روی خود دارند. این عکس همراه با یک نوشته خاص، به نوعی مزین شده است.

طرح معکوس اسکناس های روپیه پاکستان، کمی متفاوت است و متن انگلیسی دارد. تنها متن اردو که در پشت صفحه اسکناس پاکستانی مشاهده می شود یک حدیث نبوی است به معنای (جستجوی معاش صادقانه یک عبادت است).

اندازه و رنگ اسکناس ها در روپیه پاکستان متفاوت است. تعداد اسکناس های بزرگ از نظر طول، در این نوع پول بیشتر است. با این حال هر فرقه یا دسته از اسکناس های روپیه، دارای یک رنگ است که در واقع رنگی غالب به نظر می رسند.

همه اسکناس ها برای اهداف امنیتی از یک علامت استفاده کرده اند. نخی که به شکل عرضی روی اسکناس کشیده شده است.

به طور مشخص، روی اسکناس های بزرگ تر، تصویری از محمد علی جناح مشهود است. در حالی که در اسکناس های کوچک تر، تصویری از هلال ماه و ستاره نمایان می شود.

اسکناس های روپیه حج و ویژه سالگرد

به دلیل حجم انبوهی از زائران که به پادشاهی سعودی مسافرت می کنند، در طول دهه 1950 بانک دولتی پاکستان تسهیلات ساده مبادله را برای زائران فراهم کرده است.

اجرای چنین طرحی، با موضوع چاپ های ویژه برای استفاده سریع زائران مطرح شد. اگرچه ابزارهای دیگری برای مبادله در نظر گرفته شده بود، اما سطح بالای بی سوادی در میان زائران پاکستانی و هزینه ای اضافی سبب شد که این طرح توسط دولت به عنوان روش مبادله در نظر گرفته شود.

استفاده از چاپ های حج تا سال 1978 ادامه داشت که تا این تاریخ، سهام چاپ ها بدون نیاز به چاپ های جدید با امضای فرمانداران جدید قابل استفاده بود.

باور بر این بود که با قطع استفاده از چاپ های حج، بیشتر مانده های اسکناس از بین می روند، با این حال بسیاری از اسکناس ها پس از فروش، توسط دولت و بانک پاکستان از بازار جمع شد.

قیمت ارزی روپیه پاکستان

روپیه تا زمانی که به پوند انگلستان متصل بود یعنی تا سال 1982 و دولت ضیا الحق، یک ارز شناور مدیریت شده به حساب می آمد. در نتیجه روپیه بین سال های 1983-1993 و1987 با 38.5 درصد کاهش ارزش روبرو شد.

با کاهش ارزش روپیه پاکستان، هزینه واردات مواد اولیه به سرعت افزایش یافت که این امر باعث فشار بر امور پاکستان و آسیب رسیدن به بسیاری از پایه های صنعتی این کشور شد. این موضوع سبب شد نرخ ارز روپیه پاکستان در برابر دلار ایالات متحده تا اواخر قرن کاهش یابد.

سپس زمانی فرا رسید که مازاد زیاد حساب جاری پاکستان، ارزش روپیه را در برابر دلار بالا برد؛ به این صورت که بانک دولتی پاکستان با حفظ نرخ بهره و خرید دلار، نرخ ارز را تثبیت کرد.

موضوع خرید دلار توسط پاکستان، هدفی به منظور ایجاد توانایی برای رقابت صادراتی کشور در پی داشت که تا حد زیادی محقق شد.

سقوط و صعود روپیه

در سال 2008 پس از انتخابات، فاجعه ای برای روپیه رخ داد. بین دسامبر 2007 و آگوست 2008 به مقدار 23 درصد از ارزش روپیه پاکستان از دست رفت و در برابر دلار آمریکا به پایین ترین رقم یعنی 79.2 در صد رسید.

دلایل عمده استهلاک ایجاد شده در واحد پول پاکستان، کسری حساب های جاری و تجاری بود که از زمان رونق اعتبار در پاکستان، پس از 2002 ایجاد شده بود.

به دلیل افزایش ستیزه جویی در مناطق گوناگون، سرمایه گذاری خارجی در این کشور شروع به سقوط کرد و مشکلات ساختاری تری از موضوع پرداخت، در معرض استهلاک قرار گرفت.

ذخایر ارزی به طرز فاجعه باری به 2 میلیارد دلار رسیده بود. با این حال تا فوریه 2011 ذخایر فارکس بهبود یافت و رکورد جدید را به ارزش 17 میلیارد دلار ثبت کرد. از این پول، بیش از 10 میلیارد دلار قرض گرفته شد که سود حاصل آن نیز قابل پرداخت بود.

در فوریه 2016 ارزش روپیه در برابر دلار آمریکا 104.66 پوند بود. در دسامبر 2017 پس از گفتگو با صندوق بین المللی پول، پاکستان موافقت کرد که ارزش روپیه را کاهش دهد و بانک دولت پاکستان اجازه داد که نرخ ارز به شرایط بازار پس از ماه ها و سال ها مقاومت تغییر کند.

روپیه پاکستان در پایین ترین سطح یعنی 110.67 در برابر دلار ایالات متحده قرار گرفت و در 15 ژوئیه پایین ترین سطح رکورد جدید خود یعنی 128.26 در برابر دلار ایالات متحده را تجربه کرد.

در 26 ژوئن 2019 مقدار روپیه در برابر دلار به پایین ترین سطح یعنی 161.50 رسید. روپیه تا به امروز همچنان در حال رشد و بهبود است.

ادامه مطلب
دلار هنگ کنگ
نرخ و قیمت لحظه ای دلار هنگ کنگ امروز بازار آزاد

آشنایی با واحد پول رسمی هنگ کنگ

واحد پول رسمی کشور هنگ کنگ، دلار هنگ کنگ نام دارد که یکی از پرفروش ترین ارزهای جهان محسوب می شود.

کد ارزی دلار منطقه هنگ کنگ به شکل HKD نشان داده می شود. این واحد پولی هم در هنگ کنگ و هم در سرزمین همسایه مانند ماکائو که واحد اصلی آن پاتاکا است، به دلیل وابستگی به دلار، استفاده می شود.

هر دلار مخصوص هنگ کنگی را به 100 سنت تقسیم می کنند. این تقسیم توسط سازمان هیئت ارزی دولت و بانک ارزی هنگ هنگ تاییده شده است.

بر اساس مجوز اداره پولی هنگ کنگ، سه بانک تجاری مجاز به انتشار اسکناس های خود برای گردش عمومی هستند. در حالی که طرح تمامی این پول ها در یک فرقه مشابه هستند، اسکناس ها به شکل ویژه ای توضیح و اداره می شوند.

از آوریل 2019، این دلار نهمین ارز معامله شده در جهان محسوب شد. خصوصیات تاریخی این دلار دلیل خوبی برای شناخت بیشتر این واحد ارزی است.

تاریخچه دلار هنگ کنگ

هنگامی که هنگ کنگ به عنوان بندر تجارت آزاد در سال 1941 تاسیس شد، هیچ ارز محلی برای گردش روزمره نداشت. درواقع ازرهای خارجی مانند روپیه هند، واحد های اسپانیایی- مکزیکی و سکه های چینی در این زمان بسیار رایج بودند.

از سال 1825، سیاست دولت انگلیس بر آن شد که سه نقره استرلینگ را به تمام مستعمرات خود معرفی کند و بدین منظور در سال 1845 سکه های اسپانیایی- مکزیکی با ارزش قانونی 4 شلینگ و 2 پنیس تعیین شدند.

تلاش برای معرفی سکه استرلینگ نتوانست بر التزام محلی قوی نسبت به سیستم دلار نقره اسپانیا فائق شود، حتی با وجود اینکه این واحد در تیراژ گسترده ای قرار داشت.

همچنین تا سال 1858 دولت انگلیس تمام تلاش خود را کرد که تاثیرگذاری بر وضعیت ارز کانادا را متوقف کند؛ اما در دهه 1860 نه تنها کانادا بلکه هنگ کنگ چنین بستری را نپذیرفت.

اگرچه ارز های محلی، سال ها بعد به طور غیررسمی در هنگ کنگ پخش می شدند اما در سال 1863 ضرابخانه سلطنتی لندن شروع به انتشار سکه های فرعی ویژه ای برای هنگ کنگ در سیستم دلار کرد.

چینی ها دلار های جدید هنگ کنگی را به خوبی دریافت نکردند و در سال 1868 ضرابخانه بسته شد. ماشین آلات موجود در ضرابخانه نیز به ژاپنی ها فروخته شد. با این کار اولین سکه های ین در سال 1870 ساخته شدند.

در سال 1873، بحران بین المللی نقره، منجر به کاهش ارزش نقره در برابر ارز های مبتنی بر طلا شد. ازآنجا که دلار نقره در ایالات متحده و کانادا به یک استاندارد مبادله متصل بود، ارزش نقره در امتداد سواحل چین کاهش یافت.

دلار هنگ کنگ در اوایل قرن بیستم

در سال 1895، شرایط به حدی تغییر کرد که دلار اسپانیایی- مکزیکی کم شد. مقامات هنگ کنگ و شهرک های تنگه به مقامات لندن فشار وارد کردند. این فشار مبتنی بر انجام اقدامات لازم برای تهیه منظم نقره بود.

سرانجام در مسیر تلاش تنظیم ضرب سکه، قانونی برای سکه های دلاری لندن در هنگ کنگ وضع شد.

دلار های تجاری جدید انگلیس در ضرابخانه کلکته و بمبئی برای استفاده در هنگ کنگ و شهرک های تنگه ساخته شدند.

در سال 1906 سکه نقره دلاری صادر شد و به یک استاندارد مبادله طلا با ارزش ثابت 2 شیلینگ و 4 پنس متصل شد. این رویداد نقطه اوجی برای واحد پول هنگ کنگ و واحد تنگه بود.

تا سال 1935، فقط هنگ کنگ و چین در حد استاندارد های نقره باقی ماندند. در آن سال هنگ کنگ، اندکی پس از چین، نقره را رها کرد و به استرلینگ رو آورد. در این زمان مفهوم دلار هنگ کنگ به عنوان واحد متمایز پدید آمد.

در پی اشغال ژاپن، ین نظامی ژاپن تنها وسیله مبادله روزمره در هنگ کنگ بود.

هنگامی که ین برای اولین بار در دسامبر 1941 معرفی شد، با نرخ 1 ¥ = 2 HK $ در بازار قرار گرفت. با این حال در آگوست 1942، نسبت نرخ مذکور برای دلار 2 برابر، یعنی 4 دلار در برابر 1 ین شد.

در سپتامبر 1945، تمامی اسکناس های ین نظامی در مستعمرات ژاپن توسط وزارت دارایی ژاپن باطل اعلام شد.

 دلار هنگ کنگ در دوره پس از جنگ جهانی دوم

در دوره پس از جنگ جهانی، دلار منطقه هنگ کنگ پنج مسیر تاریخی زیر را سپری کرد:

  • دلار هنگ کنگ در منطقه استرلینگ؛
  • دلار و تاثیرات کاهش ارزش پوند در 1967؛
  • دلار و سیستم ارزی شناور در 1974 الی 1983؛
  • دلار و سیستم نرخ ارز پیوندی از سال 1983؛
  • دلار پس از سال 1997.

موارد مذکور جریانات پیچیده تاریخی گوناگونی با خود به همراه دارد که در اینجا به طور اجمالی اشاره خواهیم کرد.

پس از پایان جنگ، دلار هنگ کنگ با نرخ ثابت و مشابه با نرخ قبل به استرلینگ متصل شد. این اتصال در وضعیتی بود که انگلستان همچنان تلاش می کرد منطقه استرلینگ را در کشور های مستعمره خود حفظ کند.

در دهه 1960، انگلیس نقش خود را به عنوان تعیین کننده ارز رسمی ذخیره در منطقه استرلینگ به شکلی دشوار و ناکارآمد دید. این ناکارآمدی سبب شد در سال 1967 ارزش دلار هنگ کنگ در مقابل پوند، مجددا ارزیابی شود.

پس از توقف تبدیل طلا و دلار در 1971، انگلیس نرخ ثابت ارز با دلار را رها کرد و کنترل ارز را به کشور های منطقه استرلینگ سپرد.

از سال 1974، این واحد پولی به ارز دیگری متصل نشد و نظام پولی خود را به سیستم شناور تغییر داد؛ اما این پایان کار دلار هنگ کنگ نبود.

در اکتبر 1983، واحد پول هنگ کنگ به دلار آمریکا با نرخ 7.8 متصل شد و به طور رسمی در سیستم بورس قرار گرفت. این اتفاق تا سال 1997، به انواع مذاکرات و مباحث مختلف وابسته بود.

سکه های دلار هنگ کنگ

در سال 1863 سکه های 1 میل، 1 سنت و 10 سنت معرفی شدند. در سال 1866، نیم دلار و 1 دلار نیز به بازار عرضه شدند. تولید 1 میل در سال 1866 به پایان رسید؛ در حالی که عرضه نیم دلار و 1 دلاری در 1868 متوقف شد.

در 1890 نیم دلار با ارزش 50 سنت به طور مجدد تولید شد. این تولید در سال 1905 به تعلیق درآمد.

در سال 1934، آخرین سکه های یک سنتی صادر شدند و دیگر سکه ای صادر نشد زیرا ژاپنی ها مانع از عرضه این سکه ها می شدند.

در سال 1960 سکه های 1 دلاری نیکل معرفی شدند، سپس اندازه آن ها در سال 1978 کاهش یافت.

از سال 1993، قبل از تاسیس HKSAR، سکه های پرتره ملکه الیزابت به تدریج از گردش در هنگ کنگ خارج شدند.

در اوایل سال 1997، به مناسبت انتقال حق حاکمیت هنگ کنگ، دولت مجموعه جدیدی از سکه های یادبود صادر کرد. موضوعات صدور این سکه ها به فرهنگ چین و بناهای تاریخی مرتبط بود.

امروزه سکه هایی با واحد های 1، 2، 5 و 10 HK$، 10،20 و 50 سنت توسط سازمان پولی هنگ کنگ به نمایندگی از دولت صادر می شوند.

اسکناس های دلار هنگ کنگ

سه بانک تجاری اسکناس های خود را برای گردش عمومی در منطقه دلار هنگ کنگ صادر می کنند.

بانک های منتشر کننده پول در هنگ کنگ، طرح های اسکناس خود را با اسامی، 20، 50، 100، 500 و 1000 دلار هنگ کنگ در اختیار بازار قرار می دهند.

در حالی که فقط اسکناس 10 دلاری هنگ کنگ توسط سازمان پولی هنگ کنگ صادر می شود، در مجموع گردش اسکناس برای سه صادرکننده مختلف در این کشور رایج است.

در سال 1845، اولین بانک خصوصی با نام بانک شرقی تاسیس شد. این بانک اسکناس هایی شامل 1، 5، 10، 25، 50، 100 و 500 دلار را وارد بازار کرد.

طبق دستورالعمل ارزی در 1935، اسکناس هایی با ارزش 5 دلار به بالا توسط بانک های محلی مجاز به صدور شدند.

در سال 1941، دولت اسکناس های 1، 5 و 10 سنتی را به دلیل دشواری در حمل به هنگ کنگ معرفی کرد زیرا  در همین سال یک کشتی حامل سکه های 1 سنتی در دریا غرق شده بود.

در سال 1945، دولت بدون اعمال تغییراتی پس از جنگ جهانی، اسکناس های 1، 5، 10 سنتی و 1 دلاری را صادر کرد. همچنین بانک های دیگر اسکناس های 5، 10، 50، 100 و 500 دلاری را صادر کردند.

اسکناس 1 دلاری در سال 1960 جایگزین سکه ها شد و تنها اسکناس های 1 سنتی پس از 1965 صادر شدند.

در سال 1945، اسکناس های 5 دلاری با سکه جایگزین شدند، در حالی که اسکناس های 100 دلاری در سال 1977 معرفی شد.

در سال 1985، 20  دلاری معرفی شد در حالی که در سال 1993 سکه 10 دلاری به بازار ورود کرد.

از سال 1994 الی 2002 برای انتقال اسکناس 10 دلاری به قالب سکه، تمهیداتی صورت گرفت. اما همچنان اسکناس های قدیمی 10 دلاری به ندرت در حال گردش هستند.

در گرامیداشت دهمین سالگرد بازگشت هنگ کنگ به چین، یک نمونه 10 دلاری پلیمری در ژوئیه 2007 صادر شد.

سری جدی اسکناس های دلار هنگ کنگ از سال 2010 وارد بازار شدند. در سال 2015، یکی از بانک های هنگ کنگ برای جشن 150 سالگی تاسیس خود، اسکناس 150 دلاری صادر کرد.

ادامه مطلب
منات آذربایجان
نرخ و قیمت لحظه ای منات آذربایجان امروز بازار آزاد

آشنایی با واحد پول آذربایجان

منات واحد پول کشور آذربایجان است. هر منات به 100 گپیک (qəpik) تقسیم می شود.

نماد منات در کشور آذربایجان به شکل است که در سال 2013 با Unicode U+20BC به عنوان نماد واحد ارزی اختصاص داده شد. این اختصاص به منظور اینکه از یک حرف کوچک به عنوان نماد جایگزین منات، می توان استفاده کرد، قابل استناد است.

در کدگذاری ارزهای جهانی، منات آذربایجان با کد AZN شناخته شده است.

جالب است بدانید این ارز را، از نظر تاریخی می توان به عنوان یک ارز دارای سیری بسیار منظم، متفاوت و مترقی معرفی کرد.

در ادامه به توضیحات بیشتری درباره منات، به عنوان یک واحد ارزی با تنوع و دارای ظاهری زیبا، خواهیم پرداخت.

تاریخچه منات آذربایجان

کلمه منات از Moneta (لاتین Monēta) مشتق شده است. این نام در اساطیر رومی، ریشه عنوانی بود که به دو الهه جداگانه تعلق می گرفت.

الهه حافظه و صفتی از جونو به نام Juno Moneta دو نامی است که منات از آن وام گرفته است. نام دوم به عنوان صفت و منبع کلمات بی شماری در انگلیسی و سایر زبان های اروپایی محسوب می شود.

ریشه اشتقاق کلمه منات، از این منظر یک منبع است که ریشه واژگانی چون money و mint در نظر گرفته شده است. همچنین تعیین روبل شوروی به دو زبان آذربایجانی و ارمنی از طریق همین دو کلمه رخ داده است.

از منظر تاریخی سیر منات در آذربایجان به شکلی است که در ادامه توضیح خواهیم داد.

منات اول

این منات مرتبط به سال های 1923-1919 است. جمهوری دموکراتیک آذربایجان و جانشینان آن با عنوان جمهوری سوسیالیستی شوروی آذربایجان، در این سال ها ارز اختصاصی خود را صادر کردند.

این واحد پولی در آذربایجان منات و در شوروی روبل نامیده می شد. به طور کلی اسامی این پول در هر دو زبان روسی و آذری نوشته شده و در بعضی موارد نیز به زبان فرانسوی، روی اسکناس ها درج شده است.

منات بعد از ورود آذربایجان به جمهوری سوسیالیست فدرال اتحاد جماهیر شوروی، در همان سطح، جایگزین روبل شد. در این زمان هیچ زیر مجموعه ای صادر نشد و واحد پول فقط به شکل اسکناس وجود داشت.

اسکناس دوره اول منات آذربایجان

جمهوری دموکراتیک؛ اسکناس هایی را با فرقه های 25، 50، 100، 250 و 500 منات صادر کرد. در حالی جمهوری سوسیالیست شوروی، اسکناس هایی را با فرقه 5 تایی صادر کرده بود.

سوای از این اسکناس ها، پول دیگری در آذربایجان رایج نبود.

منات دوم آذربایجان

این منات در بازه زمانی 2006-1992 مطرح بوده است. در 15 آگوست 1992، نوع دوم منات معرفی شد. این جایگزینی به شکلی بود که روبل شوروی با نرخ یک تا ده روبل، جای خود را به منات داد.

از اوایل سال 2002 تا اوایل 2005، نرخ ارز به طور نسبی ثابت بود. این ثبات در حقیقت در محدوده 4770-4990 منات برای هر دلار آمریکا دچار تغییر شده بود.

از بهار 2005 افزایش کمیتی، اما پیوسته ارزش منات در برابر دلار آمریکا به وجود آمد. دلیل احتمالی این افزایش، به افزایش جریان های دلار نفتی ارتباط داشت.

در پایان 2005 یک دلار، 4591 منات ارزش داشت. اسکناس های زیر 100 منات تا سال 2005 به طور موثر ناپدید شده بودند و همچنین سکه های گپیک به راحتی قابل یافت نبود.

سکه منات آذربایجان

سکه ها در قالب 5، 10، 20 و 50 گپیک، در تاریخ 1992 و 1993 صادر شدند. اگرچه از برنج، کاپر و نیکل برای برخی از سکه ها در سال 1992 استفاده می شد، اما نسخه های بعدی تمام سکه ها، همه از جنس آلومینیوم بودند.

از سکه های منات آذربایجان به ندرت در گردش مالی ارزی استفاده می شود.

اسکناس های دوره منات دوم

اسکناس های منات آذربایجان در دوره دوم به شرح زیر است:

  • 1، 5، 10 و 250 منات (اولین بار در 15 آگوست 1992)؛
  • 50، 100، 500 و 1000 منات (اولین بار در 1993)؛
  • 10 هزار منات (اولین بار در آگوست 1994)؛
  • 000 منات (اولین بار در مه 1996)؛

و همچنین اسکناس هایی با مقدار 1 تا 250 منات که برج دوشیزه باک را نشان می دهد.

منات سوم

این منات آذربایجان در تاریخ 1 ژانویه2006 به نسبت 1 منات به 5000 منات قدیم معرفی شد. همچنین از اول اکتبر 2005 قیمت ها با نام جدید و منات قدیمی برای سهولت در انتقال به بازار عرضه شد.

سکه های رایج گپیک که در سال 1993 به بعد به دلیل تورم استفاده نشده بودند، با نامگذاری مجدد، وارد بازار شدند.

منات قبلی تا تاریخ 31 دسامبر 2006 معتبر بود.

منات سوم به همراه یک سمبل

اسکناس های جدید و نماد منات آذربایجان، توسط رابرت کالینا در سال 2006 طراحی شده است. این منات در سال 2013 پس از عدم موفقیت در تحقق پیشنهادات اضافی، با یونی کد (U + 20BC) در جهان مطرح شد.

طرح نهایی نماد منات آذربایجان از طرح علامت یورو الهام گرفته شده است. این علامت در واقع شبیه علامت یورویی تک میله است که 90 درجه در جهت عقربه ساعت چرخانده شده است.

نماد منات به طور مشخص در سمت راست اسکناس ها نشان داده می شود.

سکه های منات سوم

سکه ها به طور عمده در گردش های 1، 3، 5، 10، 20 و 50 گیپک در دسترس قرار گرفتند. بیشتر سکه ها به طور کامل شبیه، هم اندازه و هم شکل سکه های مختلف یورو شدند.

مهم ترین سکه منات آذربایجان 50 گپیک است. این سکه ها برای اولین بار در ژانویه 2006 وارد بازار شدند.

اسکناس های منات سوم

اسکناس هایی با گردش 1، 5، 10، 20، 50، 100 و 200 منات که توسط طراح اتریشی طراحی شده اند، در دوره سوم منات وارد بازار شد.

این اسکناس ها به طور کامل شبیه به اسکناس های یورو است که حتی در انتخاب نقوش آن از اسکناس های یورو الهام گرفته شده است.

در سال 2009 بانک ملی آذربایجان از National Bank of Azerbaijan به Central Bank of Azerbaijan تغییر نام داد. در پی این تغییر نام در سال 2010 اسکناس یک مناتی با نام جدید بانک صادرکننده صادر شد.

در سال 2012 اسکناس 5 مناتی با ثبت نام جدید بانکی و همچنین در سال 2017 اسکناس 100 مناتی با نام جدید منتشر شد.

در سال 2011 وزارت دارایی آذربایجان اعلام کرد که در نظر دارد اسکناس های 2 و 3 مناتی و همچنین اسکناس هایی با ارزش بیش از 100 منات را صادر کند.

در فوریه 2013 بانک مرکزی آذربایجان اعلام کرد که حداقل تا سال 2014 اسکناس های بزرگ تر معرفی نمی کند.

در سال 2018 برای بزرگداشت 95 سالگی حیدر علی اف، اسکناس 200 مناتی صادر شد.

نتیجه گیر ی

منات آذربایجان به عنوان واحد پولی این کشور شناخته شده است. این واحد پولی با توجه تغییراتی که در طول تاریخ گذرانده است از ساده ترین شکل خود، امروزه به شکل پول کشورهای مطرح دنیا به نظر می رسد.

البته که مطرح بودن منات آذربایجان از نظر قیمت ارزی نیست، بلکه ظاهر اسکناس ها و سکه های این واحد پولی است که آن را زیبا و منحصر به فرد جلوه می دهد.

پیچیده ترین نقطه در واحد پولی و ارزی آذربایجان را باید متعلق به زمانی دانست که این کشور، با ترکیبی از نظام های شوروی و نظام دموکراتیک خود، مشغول به فعالیت بوده است. در غیر این صورت این واحد پولی، به ظاهر همیشه روش مصلحانه ای را از خود نشان داده است.

کشور آذربایجان به طور کلی از دوره ترکیب نظام تا زمان استقلال، دارای سه مرحله تغییرات واحد پول بوده است.

پس از تغییر نام بانک مرکزی آذربایجان، تغییرات بارزی در واحد پولی این کشور صورت نگرفت و تنها تغییر مرتبط به نام جدید بانک روی اسکانس ها، امری جدید شمرده می شود.

امروزه منات آذربایجان به طور معمول از نظر مبادلات ارزی، دارای حاشیه کمتر و ثبات بیشتری در سطح بین المللی به نظر می رسد.

ادامه مطلب
کرون سوئد
نرخ و قیمت لحظه ای کرون سوئد امروز بازار آزاد

کرون سوئد به عنوان واحد پول رسمی این کشور و با نماد SEK شناخته می شود. هر کرون از 100 اُره (öre) تشکیل شده است که اغلب آن را با نماد kr نمایش می دهند. این ارز به عنوان یکی از قدرتمندترین ارزها شهرت دارد.

اما از سرگذشت این ارز چه می دانید؟ نرخ کرون به چه عواملی بستگی دارد و پشتوانه این ارز چیست؟ سوئد کشور اروپایی با ثبات اقتصادی بالایی است و به نظر می رسد که ارز این کشور نیز چندان دچار تنش نشود.

با ما همراه باشید؛ ما ناگفته های این ارز را با شما به اشتراک خواهیم گذاشت.

با کرون سوئد بیشتر آشنا شوید

کرون در زبان انگلیسی به معنای «تاج» است و در کشور سوئد نیز با نام هایی همچون “spänn” و “kosing” شناخته می شود.

روی کار آمدن کرون در کشور سوئد به سال 1873 میلادی بازمی گردد. این ارز هنگام تشکیل اتحادیه پول اسکاندیناوی جایگزین riksdaler riksmynt شد. این اتحادیه شامل کشورهای سوئد و دانمارک بود که با گذشت سال کشور نروژ نیز به این اتحادیه پیوست.

اتحادیه پول اسکاندیناوی استاندارد کرون را 0.04032% یک کیلوگرم طلا در نظر گرفت. با این حال بعد از جنگ جهانی اول و فروپاشی این اتحادیه کشور سوئد به استفاده از کرون به عنوان ارز رسمی خود ادامه داد.

جالب است بدانید که نرخ این ارز از سال 1992 آزاد اعلام شد و بانک مرکزی این کشور برای تثبیت ارزش کرون وارد عمل شد. این ارز بیشترین تبادلات را با یورو دارد. با این حال درگیری ها در خصوص پیوستن سوئو به منطقه یورو همچنان ادامه دارد.

نه تنها سیاستمداران؛ بلکه مردم نیز تمایلی به پیوستن به منطقه یورو ندارند. به همین خاطر است که فوریتی برای کنار گذاشتن کرون در نظر گرفته نشده است. حتی تا سال 2019 نیز کشور سوئد هیچ برنامه ای برای تغییرات ارزی پیش بینی نکرده است.

کرون سوئد و نرخ های نه چندان مطلوب!

کاهش چشمگیر ارزش کرون به سال 2009 بازمی گردد؛ زمانی که سوئد برای به عنوان نخستین کشور نرخ منفی را تجربه کرد. اما در این دوره چه اتفاقی رخ داد؟

بانک مرکزی سوئد (Riksbank) در این سال نرخ بهره را به 0.25 درصد کاهش داد؛ این اقدام بانک مرکزی باعث سقوط سپرده گذاری به -0.25 شد. این اقدام در وهله نخست منجر به افزایش نرخ کرون شد و حتی کارشناسان اقتصادی نیز این اقدام را مثبت می دانستند.

این ابتکار عمل کشور سوئد را از رکود مالی طی سال های 2007 تا 2009 نجات داد. با این حال با گذشت زمان اقتصاد سوئد نوسانات بسیاری را تجربه کرد. درست در سال 2014 بود که Riksbank یا همان بانک مرکزی سوئد نرخ بهره را به صفر رساند و به این ترتیب بار دیگر کاهش سپرده گذاری شدت گرفت.

در این دوره کرون ضعیف و ضعیف تر شد تا جایی که ارزش آن مقدار 25% در مقابل دلار آمریکا کاهش پیدا کرد.

نرخ کرون سوئد به چه عناصری بستگی دارد؟

نکته جالب توجه درخصوص کرون وابستگی آن به همتایان خود یعنی کرون دانمارک (DKK) و کرون نروژ (NOK) است. به طور کلی این نوع ارزها تمایل دارند که همسو با یکدیگر حرکت کنند و ارزش آنها تا حدودی با یکدیگر برابر است. با این وجود در زمان هایی نیز شاهد افزایش ارزش یکی از آنها هستیم.

نگاهی به سکه و اسکناس های کرون

در کشور سوئد نیز سکه و اسکناس ها توسط بانک مرکزی تولید و به بازار عرضه می شود. سکه ها در این کشور شامل سکه های یک، 2، 5 و 10 کرونی می شوند. در حالی که اسکناس های این کشور به صورت 20، 50، 100، 200، 500 و هزار کرونی در بازار وجود دارند.

جالب است بدانید که استفاده از پول نقد در سوئد به طرز چشمگیری کاهش پیدا کرده است. این موضوع به قدری رایج شده که عملاً دیگر نیازی به دستگاه های خودپرداز نیست؛ از این رو بانک مرکزی اقدام به معرفی ارز جدیدی کرده است که e-Krona نام دارد. این ارز دیجیتال توسط بانک مرکزی کشور سوئد کنترل می شود و تبادل آن نیز از طریق برنامه “Swish” صورت می گیرد.

اما بهتر است بدانید که استفاده از e-Krona هنوز به صورت رسمی به تصویب نرسیده است. دلیل این موضوع نیز تداوم استفاده از پول نقد به نظر می رسد. به هر حال کشور سوئد در حال حرکت به سمت کمرنگ کردن پرداخت های نقدی است.

نرخ کرون و تبادلات آن

نرخ کرون را به صورت نسبی و در مقابل نرخ دلار آمریکا می سنجند. به این ترتیب که برای خرید یک کرون سوئد ملزم به پرداخت 0.1250 دلار هستید. البته تنها با یک ضرب و تقسیم ساده متوجه خواهید شد که برای خرید یک دلار آمریکا به 8 کرون نیاز دارید.

حال اجازه دهید افزایش و کاهش نسبت کرون به دلار را با ذکر یک مثال به طور واضح تر بیان کنیم. اگر نرخ کرون نسبت به دلار به میزان 0.1425 افزایش پیدا کند، بدان معناست که ارزش کرون نسبت به دلار آمریکا افزایش پیدا کرده است. از طرفی اگر این نرخ به میزان 0.10 کاهش یابد، ارزش این ارز در مقایسه با دلار آمریکا پیدا کرده است؛ به این ترتیب هزینه خرید دلار آمریکا بیشتر شده است.

کرون سوئد ؛ ارزی با نوسانات بالا

کرون در سال 1873 به عنوان واحد پول رسمی کشور سوئد انتخاب شد. این ارز طی سال ها شاهد نوسانات بسیاری بوده است. اگرچه کرون با تشکیل اتحادیه اسکاندیناوی و به دنبال آن تعیین استاندارد آن به عنوان ارز کشورهای سوئد، نروژ و دانمارک انتخاب شد، این موضوع در پایان جنگ جهانی اول در هاله ای از ابهام قرار گرفت.

با این حال وابستگی این ارز به کرون نروژ و دانمارک را نمی توان نادیده گرفت. نقطه عطف این ارز را باید مختص به سال 2009 بدانیم؛ زمانی که کرون به کمترین نرخ خود رسید. حتی تدابیر بانک مرکزی این کشور نیز کمک چندانی به بهبود ارزش این ارز نکرد.

در حال حاضر کرون به عنوان ارزی محبوب در بسیاری از معاملات جهانی استفاده می شود.

ادامه مطلب
فرانک سوئیس
فرانک سوئیس؛ ارزی امن با قدرتی جهانی

معرفی فرانک سوئیس

فرانک سوئیس واحد پول این کشور است که با نماد CHF شناخته می شود. این نماد را از نام لاتین کشور سوئیس ایده گرفته اند (Confoederatio Helvetica) و نماد F نیز به معنای فرانک است.

جالب است بدانید، فرانک به عنوان یکی از قدرتمندترین ارزهای جهان شناخته می شود که طی سال های اخیر نرخ آن در برابر دلار و یورو افزایش پیدا کرده است. اما معرفی این ارز به چه زمانی بازمی گردد؟ چه عواملی فرانک را تا این حد قدرتمند می کند؟

با ما همراه باشید تا بیشتر و بهتر با فرانک، ارز قدرتمند جهان، آشنا شوید.

نگاهی به سرگذشت فرانک سوئیس

پیش از پرداختن به ارز فرانک بهتر است کمی بیشتر با کشور سوئیس آشنا شویم. این کشور از 26 ایالت تشکیل شده که 4 زبان رسمی آلمانی، فرانسوی، ایتالیایی و رمان در آن رایج است.

نکته جالب توجه در خصوص کشور سوئیس، ارز آن است که بسیاری از افراد آن را تنها نقطه مشترک بین مردمان این کشور می دانند. فرانک نخستین بار در سال 1850 به عنوان ارز رسمی سوئیس معرفی شد.

بر اساس قانونی که در سال 1848 میلادی در این کشور به تصویب رسید، دولت فدرال این کشور تنها ارگان مجاز به عرضه پول در این کشور معرفی شد و 2 سال بعد نیز فرانک به عنوان ارز رسمی سوئیس نام گرفت.

بانک مرکزی سوئیس در سال 2016 گردش 72.255 تریلیون فرانک را تایید کرد که در نوع خود رقم قابل توجهی به شمار می آید.

از فرانک سوئیس چه می دانید؟

بازار ارز که به نام فارکس شهرت دارد، بزرگ ترین بازار مالی جهان است که متوسط حجم معاملات آن، روزانه به 5 تریلیون دلار آمریکا می رسد. نکته قابل تامل این است که فرانک سوئیس در این معاملات نقش موثری ایفا می کند.

اما علت محبوبیت خارق العاده این ارز چیست؟ اگر بخواهیم محبوبیت این ارز را در یک کلام جای دهیم، «ثبات» مناسب ترین کلمه ممکن خواهد بود. ثبات فرانک طی سال های طولانی و عدم تغییر ارزش آن حتی در طول تنش ها و نوسانات بازار به محبوبیت جهانی آن افزوده است.

علت ثبات نرخ فرانک چیست؟

عوامل و فاکتورهای متعددی بر ارزش یک ارز تاثیر دارند. بر اساس آنچه بیان شد، فرانک یکی از باثبات ترین ارزهای جهان است، اما علت اصلی این ثبات چیست؟

نخستین عامل ثبات را باید دوری کشور سوئیس از درگیری و تنش ها دانست. ثبات سیاسی کشور سوئیس و حاکمیت بی چون وچرای قانون در کشور بر ثبات نرخ فرانک بی تاثیر نبوده است.

از طرفی موضع گیر ی بی طرفانه این کشور در برابر رویدادهای خارجی و برخورداری از رویکردی غربی در تجارت این کشور را باید از دیگر علل ثبات این ارز دانست.

نکته قابل توجه در خصوص سوئیس نرخ کم تورم است که به ثبات هر چه بیشتر فرانک کمک کرده است. لازم به ذکر است که دولت و بانک مرکزی این کشور نیز مداخله ناچیزی در بازار فرانک دارند.

با این حال بهتر است بدانید که فرانک در معاملات خارجی کشور سوئیس به ندرت انجام می شود. اغلب معاملات این کشور با یورو یا دلار آمریکا انجام می شود.

نرخ فرانک سوئیس به چه عناصری وابسته است؟

تقاضای بالا برای فرانک به عنوان ارزی امن، ارزش آن را در بازارهای جهانی به طور قابل توجهی افزایش داده است. ناگفته نماند که تقاضا برای خرید این ارز پس از بحران مالی سال 2008 رو به افزایش رفت.

SNB تا سال 2011 بانک ملی سوئیس نزدیک به نیم تریلیون دلار ارز خارجی جمع کرده بود که این مبلغ معادل 70% تولید ناخالص داخلی این کشور به حساب می آید. اما نرخ بالای این ارز چه پیامدهایی را در پی داشته است؟

اگرچه ارزش بالای فرانک منجر به ارزان تر شدن کالاهای خارجی در این کشور شده است، اما این موضوع به صادرکنندگان این کشور و صنعت گردشگری آن لطمه زده است؛ چرا که نرخ بالای این ارز خرید کالا و استفاده از خدمات سوئیسی را گران می کند.

با توجه به وابستگی اقتصاد کشور سوئیس به صادرات و گردشگری افزایش نرخ این ارز ضربه بزرگی به سرمایه گذاران وارد می کند. در سال 2011 بانک ملی سوئیس این ارز را از حالت آزاد یا شناور خارج کرد.

در این زمان نرخ هر یورو معادل 1.2000 فرانک در نظر گرفته شد. با این حال در سال 2015 بانک مرکزی این کشور مجدداً نظر خود را در خصوص آزاد بودن نرخ فرانک تغییر داد. در آن زمان دو اتفاق مهم رخ داد:

  • بازار سهام سوئیس به طرز چشمگیری با افت مواجه شد.
  • تنها در عرض چند دقیقه ارزش فرانک در مقایسه با یورو نزدیک به 30% افزایش پیدا کرد!

اقتصاددانان و سرمایه گذاران اقدامات بانک مرکزی این کشور را به شدت مورد انتقاد قرار دادند.

چرا فرانک سوئیس به عنوان ارزی قدرتمند در جهان شناخته می شود؟

جالب است بدانید که طی 15 سال گذشته ارزش فرانک به طور قابل توجهی در مقایسه با دلار و یورو افزایش پیدا کرده است. عواملی مانند بحران مالی اروپا و سیاست پولی اتخاذ شده از سوی ایالات متحده در افزایش ارزش فرانک بی تاثیر نبوده اند.

این دو اتفاق باعث شد که سرمایه گذاران به دنبال پناهگاهی امن برای خود باشند؛ به این ترتیب از جذابیت دلار آمریکا و یورو به تدریج کاسته شد.

تصمیمات دولت و بانک مرکزی این کشور بر نرخ فرانک تاثیرگذار بوده اند و این تاثیرپذیری همچنان پابرجاست. اما از آنجا که دولت و سیاست های این کشور به ندرت دچار نوسان می شوند، فرانک به عنوان ارزی قدرتمند در جهان کاربرد دارد.

معاملات فرانک سوئیس

همانطور که پیش تر اشاره کردیم، فرانک به عنوان ارزی پرکاربرد در جهان به شناخته می شود و معاملات بسیاری به کمک آن صورت می گیرد. اگرچه تبدیل فرانک به یورو در راس معاملات این ارز قرار دارد، فرانک با دلار آمریکا، ین ژاپن و پوند انگلیس نیز معامله می شود.

ثبات فرانک و نرخ بهره کم این ارز موجب شده است که دلالان و سرمایه گذاران به جمع آوری آن برای بازده طولانی مدت روی آورند.

فرانک؛ ارزی ارزشمند با قدرتی نامحدود

فرانک سال هاست که به عنوان ارزی با ثبات بالا در میان سرمایه گذاران شناخته می شود. دوری این ارز از نوسانات و تنش های سیاسی را باید اصلی ترین علت ثبات فرانک بدانیم؛ اگرچه بانک مرکزی این کشور در ابتدا تصمیم به ثابت بودن نرخ این ارز گرفت، در ادامه نرخ فرانک را آزاد اعلام کرد.

فرانک به عنوان ارزی ارزشمند برای سرمایه گذاری طولانی مدت شناخته می شود؛ چرا که به ندرت شاهد بالا و پایین شدن نرخ آن هستیم.

ادامه مطلب
شماره شبا
شماره شبا چیست و چگونه آن را محاسبه کنیم؟

به چه شماره ای، شماره شبا می گویند؟

به مخفف شماره حساب بانکی ایرانیان، شبا (sheba) می گویند. این شماره با هدف تسهیل و استانداردسازی مبادلات بین بانکی در داخل و خارج از کشور، توسط بانک مرکزی ایران و مطابق با استاندارد ISO-13616، تعریف شده است. در نظر داشته باشید که شبا، برای انتقال راحت تر پول استفاده می شود به همین دلیل می توان هر شماره حساب بانکی را به یک شماره حساب “شبا” تبدیل کرد.

آیا ضرورت استفاده از شماره شبا را می دانید؟

اگر تاکنون برای انتقال پول، به “انتقال پایا” و “انتقال ساتنا” برخورد کرده باشید، بنابراین ضرورت داشتن شماره حساب شبا در انتقالات پولی را درک کرده اید. همچنین، زمانی که قصد دارید ابزارهای پولی مانند دستگاه های POS و درگاه های اینترنتی را دریافت کنید، به شبا نیازمندید.

این نکته را در نظر داشته باشید که تمامی تراکنش هایی که با شبا انجام می شود، سقف مشخصی دارد. به موارد زیر توجه کنید:

1- انتقال وجه پایا

در انتقال وجه پایا، حداکثر به میزان 15 میلیون تومان در روز می توان پول جابه جا کرد که با استفاده از شماره حساب شبا انجام می پذیرد.

2- انتقال وجه ساتنا

حواله ساتنا برای مبالغ بیش تر از 15 میلیون تومان مورد استفاده قرار می گیرد و حداکثر به میزان 50 میلیون تومان قابل انتقال است. در این نوع انتقال پول نیز باید شماره حساب شبا داشته باشید.

3- گرفتن دستگاه POS

حداکثر مبلغی که در این تراکنش قابل جابه جایی است، 50 میلیون تومان است. با توجه به رقم بالای این جابه جایی، باید به شماره حساب شبا دسترسی داشته باشید.

4- گرفتن درگاه اینترنتی

در این تراکنش مالی نیز، تا سقف 50 میلیون تومان می توان پول جابه جا کرد و مانند موارد بالا باید شماره حساب شبا دریافت کرد.

شماره شبا، چه کابردهایی دارد؟

کاربردهای شماره شبا

  1. برای دریافت سود سهام عدالت، به شماره حساب شبا نیازمندیم.
  2. شبا، در برگیرنده تمام اطلاعات حساب بانکی شماست. به این ترتیب که با داشتن آن، می توانید به شماره حساب مدنظرتان پول واریز کنید.
  3. اگر قصد دارید از سایت هایی که در حوزه تجارت الکترونیک فعالیت می کنند، خدماتی دریافت نمایید؛ باید شماره حساب شبا خود را وارد کنید.
  4. با استفاده از شبا، امکان خطای مشتری و متصدی بانک در رابطه با ارسال اشتباهی وجه به حساب های دیگر کاهش می یابد، چرا که در صورت اشتباه وارد کردن این شماره، سامانه های بانکی از ورود این اطلاعات نادرست، مطلع شده و آن را گزارش می دهند.
  5. شماره حساب شبا، این امکان را فراهم می کند که برای انجام تراکنش های بین المللی و حواله های ارزی بهره ببریم.

آیا کاربرد شبای بین المللی را می دانید؟

کاربرد شبای بین المللی

با توجه به این نکته که شیوه های شماره گذاری حساب های مشتریان، در بانک های مختلف، متفاوت است؛ مبادلات پولی بین بانک های گوناگون ممکن است با مشکل روبه رو شود. در همین راستا و برای حل این مشکل، به یک فرمت یکپارچه نیاز است تا جابه جایی پول به راحتی میسر شود که به این فرمت یکپارچه، شماره شبا گفته می شود.

بنابراین، شبا در چارچوب استاندارد جهانی IBAN و با هدف پکپارچه سازی حساب های بانکی تعریف شد که در بسیاری از کشورهای جهان به عنوان استاندارد شماره حساب بانکی مورد استفاده قرار می گیرد.

شبای بین المللی برای انجام معاملات بین المللی مورد استفاده قرار می گیرد و با افزودن IR به شبای داخلی ساخته می شود.

به ساختار زیر توجه نمایید:

IR21 2222 1717 5555 9999 7777 02

آیا اجزای شماره شبا را می شناسید؟

شبا، تمامی اطلاعات مربوط به حساب بانکی افراد که شامل نام بانک، نوع حساب، شماره حساب و کشوری که صادر کننده آن است را در بر می گیرد. به مثال زیر توجه کنید:

IR021712987654321095621809

IR:کد کشور

02:ارقام کنترلی

171:کد بانک

2:نوع حساب

987654321095621809:شماره حساب 18 رقمی

.در نظر داشته باشید که با در اختیار قرار دادن شماره شبا خود به دیگران، هیچ مشکلی شما را تهدید نمی کند و هر کس با داشتن شماره حساب، می تواند شماره شبا آن را از سایت بانک صاحب حساب دریافت کند

آیا می دانید چگونه می توانید شماره شبا خود را دریافت کنید؟

تمامی حساب ‎های بانکی شبا دارند که از سه طریق حضوری، خودپردازها و اینترنتی می توانید آن را دریافت نمایید.

– برای دریافت اینترنتی شبا خود می توانید مراحل زیر را طی کنید:

  1. به سامانه اینترنتی بانکی که در آن حساب دارید، مراجعه کنید.
  2. شماره حساب و یا شماره کارتتان را در کادر مربوطه وارد کنید و در کوتاه ترین زمان، شبا خود را دریافت نمایید.

برای آن که بتوانید هر چه سریع تر به سامانه اینترنتی بانک خود دسترسی پیدا کنید، ما لینک های بانک ها را در اختیارتان قرار می دهیم:

شماره شبا

ادامه مطلب
بیشترین سود بانک ها چقدر است؟
بیشترین سود بانک ها چقدر است؟

از بهمن ماه سال ۱۳۹۶، براساس مصوبات شورای پول و اعتبار، بیش ترین سود بانک ها ۱۵ درصد اعلام شد. اما طی این سال ها، مصوبه شورای پول و اعتبار توسط بانک ها اجرایی نشد به گونه ای که شاهد اختصاص نرخ سود ۲۰ درصد به بعضی از مؤلفه های سپرده بلندمدت بودیم.

در سال ۱۳۹۹، به دلیل شرایط اقتصادی موجود در جامعه، بانک ها تصمیم به اجرای مصوبه مذکور گرفته اند. به این ترتیب اعلام شد که از اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۹، سود سپرده های بلندمدت ۱۵ درصد خواهد بود و نرخ سود سپرده های کوتاه مدت از ۱۰ درصد به ۸ درصد کاهش خواهد یافت.

لیست بیشترین سود بانکی

در جدول زیر لیستی از بانک ها به ترتیب بیش ترین سودی که به سپرده های بلندمدت پرداخت می کنند، ارایه شده است:

بیشترین سود بانک ها

با توجه به جدول بالا می توان بیان کرد که در حال حاضر اکثر بانک ها سپرده های بلندمدت با نرخ سود ۱۵ درصد را به مشتریان خود ارایه می دهند. همچنین، توجه به این نکته خالی از لطف نیست که تفاوت چندانی در جزییات سپرده بانک ها وجود ندارد.

ادامه مطلب
post-blog-alt
نرخ و قیمت لحظه ای یوان چین امروز بازار آزاد

قیمت لحظه ای یوان چین


یوان چین به ارز مورد استفاده در جمهوری خلق چین گفته می شود. چین با سابقه بیش از 3000 سال استفاده از پول در سال 1914 دلار نقره را عنوان پول رسمی اضافه کرد که بعد در مسیر اصلاحات این کشور نام یوان به واحد پول این کشور اضافه شد.

شاید شما این ارز را با نام رنمینبی چینی (Chinese Yuan Renminbi) نیز شنیده باشید. ممکن است این نام برای شما نسبت به سایر نام های ارزهای موجود عجیب به نظر برسد.

یوان رنمینبی چین در واقع دو اصطلاح جداگانه است. یوان به عنوان واحد حسابی چین برای سیستم مالی و اقتصادی در حال انجام فعالیت اقتصادی در این کشور است که در حقیقت نشان دهنده یک واحد پول است. از طرف دیگر اصطلاح رنمینبی، نام رسمی ارز کشور چین به حساب می آید.

برای درک و توضیح یوان و تاریخچه این واحد پول منحصر به فرد در دنیا همراه ما باشید.

تاریخچه و نام یوان چین

یوان رنمینبی چین، واحد پول رسمی سرزمین بزرگ چین است. همانطور که در ابتدا اشاره شد، اصطلاح یوان به واحد پول کشور چین اطلاق می شود در حالی که اصطلاح رنمینبی به نام واقعی خود ارز اشاره دارد.

یوان به اختصار CNY شناخته می شود در حالی که renminbi با RMB مخفف شده است. جمهوری دوم چین در زمان تاسیس در سال 1949 توسط جمهوری خلق کمونیست چین این واحد را معرفی کرده است.

پول ملی چین توسط بانک مرکزی این کشور، با نام بانک خلق چین (PBOC) صادر می شود. دفتر مرکزی این بانک در پکن، پایتخت کشور چین قرار دارد.

همراه با چاپ ارز در بانک مرکزی چین، این بانک مسئول سیاست های پولی، مالی و همچنین تنظیم مقررات مالی در چین است. همچنین به سبب اهمیتی که برای پول و سیستم بانکی خود در نظر گرفته، 5 هیئت مدیره در 9 شعبه را در مناطقی به خود اختصاص داده که این بانک را به شکل خاصی اداره می کنند.

نماد واحد پولی چین ¥ است. یوان منفرد به 10 jiao تقسیم می شود. یک جیائو به 10 فن (fen) قابل تقسیم است.

دو اسکناس با گردش یک، دو، پنج، ده، بیست، پنجاه و صد یوان و همچنین اسکناس های یک، دو و پنج جیائو در سیستم مالی کشور چین وجود دارد.

دو بانک مرکزی در کشور چین سکه ها را در یک، دو و پنج علامت، ضرب می کنند.  2 سکه نیز با علامت یک یا پنج جیائو همراه با یک فقره یوان در این کشور صادر می شود.

ملاحظات ویژه درباره نام واحد پول چین

از دهه 1950 چندین سری رنمینبی صادر شده است که هر کدام اسکناس و سکه های خاص خود را دارند. سری پنجم سکه های صادر شده اکنون دارای مجوز قانونی است و پیش بینی این است که به زودی این سکه منجر به حذف تدریجی سری های قبلی خواهند شد.

CNY یک سیستم ارزی شناور نیست؛ اما این نرخ از طریق نرخ ارز شناور مدیریت می شود. بدین معنا که این واحد مجاز است در حاشیه محدود در حوالی نرخ ثابت تعیین شده با توجه به سبد ارزهای جهان شناور باشد.

جالب است بدانید که CNY تا سال 2005 به طور مستقیم با دلار آمریکا مرتبط بوده است.

یوان و رنمینبی به طور معمول در برخی از نقاط جهان به جای یکدیگر یا با هم قابل استفاده هستند؛ بنابراین تعجبی ندارد که استفاده از آنها اغلب باعث سردرگمی سرمایه گذاران شود.

اصطلاح یوان رنمینبی بسیار شبیه اصطلاحات پوند استرلینگ است که برای واحد پول انگلستان در نظر گرفته می شود.

پوند استرلینگ نام واحد پول انگلیس است درحالی که پوند واحد پوند استرلینگ به حساب می آید. در توضیح این موضوع باید بگوییم که شما برای خرید کالا و خدمات از پوند استفاده می کنید نه پوند استرلینگ یا خود استرلینگ که چنین موضوعی درباره واحد پول چین نیز در برخی مواقع رایج است.

کاهش ارزش واحد پول چین

CNY جریان پایدار قدردانی در برابر دلار را در سال 2015 پشت سر گذاشته است به طوری که این موضوع باعث شده کشور چین چندین بار در سال 2015 ارزش پول خود را از دست بدهد. به گفته رهبران چین این بخش تلاشی است که چین برای اصلاح بازار انجام می دهد.

جنگ تجاری چین با ایالات متحده زمانی آغاز شد که دونالد ترامپ، چین را دست اندازی در دنیای ارز نامید و از سال 2018 تعرفه هایی را برای کالاهای چینی وضع کرد.

به گفته برخی رسانه ها، چین در مقابل رفتار رئیس جمهور ایالات متحده، با مجموعه تعرفه های خاص خود به محصولات آمریکایی پاسخ داده است.

با کاهش ارز CNY، کالاهای چینی در بازارهای بین المللی بسیار مقرون به صرفه تر و جذاب تر به نظر رسیدند. این امر مزیتی است که به سبب کاهش قیمت ارز برای چین صورت گرفت.

نکته جالب در کاهش قیمت ارز و عرضه محصولات به بازار جهانی این است که این اولین ارز در حال ظهور در بازار جهانی بود که در سبد قرعه کشی بین المللی پول به عنوان یک ارز ذخیره مورد استفاده صندوق بین المللی پول قرار گرفت.

واحد ارزی پول چین در سال 2016 به سبد صندوق بین المللی اضافه شد.

تأثیر چین در کاهش ارزش یوان در سال 2015

در تاریخ 11 اگوست 2015 بانک خلق چین (PBOC) با سه کاهش متوالی یوان رنمینبی، بازارهای جهانی را غافلگیر کرد به طوری که 3 درصد از ارزش خود را کاهش داد.

از سال 2055 ارزش چین 33 درصد در برابر دلار آمریکا افزایش یافته است. اولین کاهش مهم ترین به عنوان مهم ترین افت در 20 سال گذشته تلقی می شود.

اقدام غیرمنتظره چین بسیاری را بر این باور سوق داد که این کشور برای تقویت صادرات د ر حمایت اقتصادی که با کم ترین سرعت در چند دهه اخیر برایش رخ داده، این اقدام نا امیدکننده را انجام داده است. با این حال PBOC ادعا کرد که کاهش ارزش بخشی از اصلاحات آن برای حرکت به سمت اقتصاد بازارمحور بوده است. این حرکت در سراسر جهان بازتاب قابل توجهی داشت.

بازارهای شگفت زده در اثر کاهش ناگهانی ارزش پول چین

پس از یک دهه افزایش مداوم ارزش پول چین در برابر آمریکا که سرمایه گذاران به ثبات و قدرت رو به رشد یوان عادت کرده بودند، این افت ناگهانی در طی دو روز به 4 درصد رسید. با این حال بسیاری از دلالان در بازارهای ارز با نام فارکس، مقدار بالایی از اهرم را از آن خود کرده بودند.

بازارهای سهام در ایالات متحده، اروپا و آمریکای لاتین نیز در واکنش به کاهش ارزش یوان سقوط کردند. برخی اظهار داشتند که حتی با کند شدن رشد اقتصادی چین، این حرکت نشانه تلاش برای جلوه بیشتر صادرات بوده است. با این حال PBOC با مدارکی نشان داد که سایر عوامل باعث کاهش قیمت ارز چینی شده اند.

تاثیر کاهش ارز چین بر صندوق بین المللی پول

رئیس جمهور چین، تعهد دولت خود را برای اصلاح اقتصاد چین در جهت بازار مداری، هنگامی که برای اولین بار در مارس 2013 آغاز به کار کرد، مطرح کرد. این ادعا از سوی PBOC مبنی بر هدف کاهش ارزش و اجازه به بازار برای تعیین اهمیت بیشتر ارزش یوان، باورپذیرتر است. اما همچنان نقطه هایی از شک در این ماجرا وجود دارد.

علاوه بر این هدف، دادن نقش بیشتر به بازارها برای تعیین نرخ ارز رنمینبی با هدف ایجاد اصلاحات عمیق تر نیز قابل باور است؛ زیرا در آن زمان پروفسور پراساد از دانشگاه کرنل اظهار داشت که اقدام به منظور اصلاحات، با آنچه چینی ها ادعا کرده اند، مطابقت دارد.

علاوه بر اهدافی که چین برای اصلاحات دنبال می کرده است، انگیزه دیگری نیز وجود داشت. عزم چین برای قرار گرفتن در سبد صندوق بین المللی پول به شکل ویژه، هدفی است که چین در طی مسیر کاهش ارزش پول خود به آن دست یافت.

صندوق بین المللی پول هر پنج سال یک بار ترکیب ارز ویژه خود را ارزیابی می کند. در سال 2010، یوان به دلیل اینکه آزادانه قابل استفاده نبود، رد شد.

صندوق بین المللی پول با تشویق ادعای چین که آزادانه شدن پول آن از اصلاحات بازار کم می کند، از کاهش ارزش پول استقبال کرد. در نتیجه یوان در سال 2016 بخشی از SDR یا بخش ویژه برداشت محسوب شد.

دیدگاه های شکاکانه نسبت به یوان

به رغم پاسخ صندوق بین المللی پول که کاهش ارزش پول چین را تصدیق می کرد، بسیاری معتقد به تعهد چین به ارزش های بازار آزاد بودند و برحی معتقد بودند که سیاست جدید نرخ ارز همچنان شناور مدیریت شده است.

برخی چنین اتهامی را مطرح کردند که کاهش ارزش چین، فقط یک مداخله دیگر بود تا ارزش یوان چین همچنان تحت نظارت و کنترل PBOC قرار گیرد.

اقتصاد چین به کالاهای صادراتی وابسته است. این غول آسیایی با کاهش ارزش پول خود، قیمت صادرات را کاهش داد و در بازارهای بین المللی به یک مزیت رقابتی دست یافت.

کلام آخر

یوان چین به عنوان واحد پولی این کشور شناخته می شود که باید از آن به عنوان یک واحد پول جنجال برانگیز یاد کرد.

جنجال های وابسته به ارز چین، نه به تاریخ عظیم چین، نه به پیچیدگی نامش که در کنار رنمینبی قرار گرفته و نه به تقسیم بندی گوناگون آن مربوط است.

از آنجایی که قدمت استفاده از پول در چین به 3000 سال می رسد، اما یوان قدمتی کمتر از یک سده دارد. این واحد پولی پس از تثبیت جمهوری حاکم بر چین انتخاب شده است اما با این حال در سال 2015 جریانی به راه انداخت که سبب اتفاقات عجیبی در بازار جهانی شد.

همان طور در این مقاله اشاره شد، نقطه جنجال برانگیز یوان چین، کاهش قیمت است که دولت چین به منظور ورود به بازار آزاد انجام داد. این کاهش قیمت در ادامه با خشم و دیدگاه های گوناگونی مواجه شد که در این مقاله در اختیار شما قرار گرفت.

ادامه مطلب
post-blog-alt
نرخ و قیمت لحظه ای دینار کویت امروز بازار آزاد

قیمت لحظه ای دینار کویت


دینار کویت گران ترین ارز کاغذی دنیا و نوسانات کم

دینار کویت واحد پول ملی کویت است که با نماد KWD نمایش داده می شود. جالب است بدانید که واژه دینار از دینار رومی برگرفته شده است. البته این واحد پولی نیز خود به 1000 فیل تقسیم می شود که سکه های آن در بسیاری از کشورهای عربی مورد استفاده قرار می گیرد.

اما از این واحد پول چه می دانید؟ همانطور که می دانید کویت یک کشور کوچک در حاشیه خلیج فارس است که بین کشورهای عراق و عربستان سعودی قرار دارد. کشور کویت از چه زمانی از این واحد پولی استفاده می کند یا ارزش دینار به چه عواملی وابسته است؟

با ما همراه باشید که با سرگذشت عجیب دینار آشنا شویم و حقایقی جالب را در مورد این واحد پولی بخوانیم.

دینار کویت را بیشتر بشناسیم

معرفی دینار به عنوان واحد پول رسمی کویت به سال ها پیش بازمی گردد. اگر بخواهیم دلیل انتخاب این واحد پولی را بدانیم بهتر است که نگاهی به پول رایج در منطقه خلیج فارس بیندازیم.

کشور انگلیس روپیه هند را پیش از اینکه روپیه خلیج در سال 1959 جایگزین آن شود به مردمان منطقه خلیج فارس معرفی کرده بود. درست در سال 1961 میلادی بود که دینار به عنوان جایگزین روپیه خلیج فارس معرفی شد.

روپیه خلیج فارس ارزی بود که وابستگی شدیدی به روپیه هندی داشت. درواقع دلیل استفاده از روپیه هندی انجام معاملات در منطقه خلیج فارس بود. در ادامه نیز روپیه خلیج فارس همچون روپیه هند به پوند استرلینگ انگلیس GBP پیوست.

در سال 1961 کشور کویت با خاتمه یافتن معاهداتی که با شکست امپراطوری عثمانی بسته شده بود، از پادشاهی انگلستان استقلال یافت. به دنبال همین مورد بود که هیئت ارزی کویت با هدف انتخاب ارز ملی این کشور راه اندازی شد و دینار را به عنوان پول ملی این کشور انتخاب کرد.

ارزش دینار کویت طی سال های اخیر

بعد از معرفی دینار به عنوان واحد پول رسمی کشور کویت تا سال 1966 میلادی هر دو ارز دینار و روپیه در گردش بودند. با این حال استفاده از روپیه با کاهش شدید ارزش آن رو به پایان گذاشت.

درواقع بین سال های 1975 تا 2003 میلادی بود که دینار کویت به یک سبد ارزی هم وزن خود متصل شد. البته محتوای این سبد ارزی توسط هیئت ارزی کشور کویت تعیین شده است.

در سال 2003 هر یک دلار آمریکا را معادل با 0.29963 دینار کویت می دانستند. این نسبت تا سال 2007 ادامه پیدا کرد تا اینکه دینار به سبد ارزهای نامشخص انتقال پیدا کرد.

نکته جالب توجه در خصوص این ارز افزایش ارزش آن در سال 2019 میلادی بود. در این سال ارزش هر دینار کویت برابر با 3.29 دلار آمریکا بود؛ این موضوع دینار کویت را به باارزش ترین پول در جهان تبدیل کرده بود.

این ارز طی سال های 2016 تا 2019 ارزش نسبتا ثابتی داشت و بین 3.27 و 3.36 دلار در نوسان بود. بنابراین دینار کویت واحد پولی باارزش و نسبتا ثابتی است.

 

ارزش دینار به چه عواملی وابسته است؟

احتمالا به خوبی می دانید که کشور کویت اقتصادی مبتنی بر فرآورده های نفتی دارد. این وابستگی به حدی بالاست که بیش از 80% درآمد دولت از صنعت نفت تامین می شود.

اگر اطلاعات کمی در خصوص این کشور دارید، بد نیست بدانید که کویت کشوری است که در آن مالیات برای هیچ قشری تعریف نشده است. از طرفی این کشور کوچک از جمله کشورهایی به حساب می آید که کمترین نرخ بیکاری را در جهان دارد.

اداره سرمایه گذاری کویت KIA)) قدیمی ترین صندوق سرمایه داری مستقل در جهان به شمار می آید. به همین خاطر است که ارزش دینار کویت طی سال ها ثابت باقی مانده است. البته عواملی مانند جنگ و تنش های سیاسی نیز بر ارزش این واحد پولی بی تاثیر نبوده است.

دینار؛ واحد پولی با امنیت بالا

از زمان نخستین چاپ اسکناس دینار در سال 1961، 6 دوره چاپ رسمی وجود داشته است. ناگفته نماند که چاپ دو مجموعه اسکناس یادبود نیز از دیگر دوره های چاپی اسکناس های این کشور بوده است.

سری سوم چاپ اسکناس های دینار در سال 1980 با تاجگذاری امیرجابر آل احمد الجابر الصباح به بازار عرضه شد. اسکناس های این سری تا زمان حمله عراق به کویت در سال 1990 مورد استفاده قرار می گرفت.

پس از حمله، دولت عراق دینار عراق را به عنوان واحد پولی رسمی منطقه انتخاب کرد. در این دوره بود که نیروهای عراقی تعداد قابل توجهی از اسکناس های کویتی را به غارت بردند.

با آزادسازی کویت در سال 1991 اسکناس های جدید جایگزین اسکناس های قدیمی شدند. البته چاپ اسکناس در سال 1994 میلادی نیز اتفاق افتاد. در این سری تدابیر امنیتی بیشتری برای اسکناس های دینار در نظر گرفته شده بود.

البته بالا بردن امنیت این واحد پولی ادامه پیدا کرد تا اینکه در سال 2014 اسکناس هایی با بافت خاص به بازار عرضه شد؛ اسکناس هایی که افراد نابینا و کم بینا نیز این امکان را دارند که با لمس کردن به ارزش آن پی ببرند.

نگاهی به آینده دینار کویت

همانطور که پیش تر بدان اشاره کردیم دینار بین سال های 2016 تا 2019 نرخ نسبتا ثابتی را تجربه کرده است. افزایش نرخ دینار به بازه ای بیش از 3.36 دلار به معنای افزایش ارزش آن نسبت به دلار آمریکاست.

اگر نرخ این ارز کاهش پیدا کند، این موضوع بدان معناست که دینار ارزش خود را از دست می دهد یا ارزش دلار آمریکا نسبت به این ارز بیشتر می شود.

در حقیقت دینار به دلیل نوسانات کم و تجارت جهانی محدود معمولا به عنوان یک ابزار تجاری به کار گرفته نمی شود. این موضوع بدین معناست که خرید و فروش دینار سود چندانی برای دلالان به همراه ندارد.

این امکان وجود دارد که دینار را با قیمت 3.27 دلار خریداری کرده و نهایتا با قیمت 3.36 دلار به فروش برسانید. در این صورت نیز تنها سود 2.75 درصد نصیب شما خواهد شد.

دقیقا به همین خاطر است که اکثر سرمایه گذاران و معامله گران از خرید و فروش این ارز امتناع می کنند؛ مگر اینکه احساس کنند یک تغییر اساسی در پیش است که منجر به تغییر ارزش این ارز می شود.

دینار کویت؛ واحد پولی باارزش با حداقل نوسانات

دینار در سال 1961 میلادی و با استقلال کشور کویت از انگلستان به عنوان پول رسمی کشور کویت انتخاب شد. این واحد پولی درواقع به عنوان جایگزینی برای روپیه هندی انتخاب شد.

ارزش این پول به حدی بالاست که در سال 2019 به عنوان باارزش ترین واحد پولی جهان انتخاب شده است. ثبات و پایداری این ارز سرمایه گذاران را از خرید و فروش آن با هدف کسب سود بیشتر دور کرده است.

به همین خاطر است که عنوان “باارزش و نوسانات کم” بهترین عبارت برای توصیف این واحد پولی به شمار می آید.

ادامه مطلب
سیاست های پولی و مالی چه تاثیری بر بورس دارد؟
سیاست های پولی و مالی چه تاثیری بر بورس دارد؟

بحران اقتصادی در سال ۱۹۲۹ (بحران بزرگ) که تا سال ۱۹۳۳ اغلب کشورهای سرمایه ای اروپا و آمریکا را با رکود و بیکاری بی سابقه ای مواجه ساخت. از بورس اوراق بهادار نیویورک شروع شد.

هم چنین بحران سال ۱۹۹۷ که کشورهای جنوب شرقی آسیا را فرا گرفت و بر روی اقتصاد جهانی از جمله اقتصاد کشورمان از طریق کاهش تقاضای کشورهای مزبور برای نفت خام کشورمان و سقوط قیمت نفت تأثیر گذاشت از بازارهای بورس کشورهای مزبور شروع شد و به بخش های دیگر اقتصادی و نیز اقتصاد کشورهای دیگر سرایت نمود.

رابطه بورس و رکود اقتصادی

بنابراین بین تحولات بورس و رکود و رونق اقتصادی رابطه معنی داری وجود دارد و متقابلا سیاست گذاری های کلان در هر کشوری مخصوصا متغیرهای کلان اقتصادی و به ویژه متغیر های پولی بازار بورس آن کشور را متاثر می سازد.

بازار سرمایه ارتباط نزدیکی با ساختارهای اقتصادی کشور دارد. یکی از مسائلی که پیرامون بازارهای سرمایه مطرح است، چگونگی تعامل و تأثیر پذیری متقابل این رکن با دیگر ارکان نظام اقتصادی – که معمولا به عنوان متغیرهای خرد و کلان اقتصادی مطرح می شوند می باشد.

البته به نظر می رسد در این رابطه، متغیرهای کلان اقتصادی نسبت به متغیرهای خرد اقتصادی نقش و اهمیت بیشتری داشته باشند. همچنین در این راستا به نظر می رسد که سیاست های پولی و مالی دولت نیز بر عملکرد بازار سرمایه و بازار بورس اوراق بهادار تأثیر بسزایی داشته باشد.

لذا بررسی تأثیر این سیاست ها بر عملکرد بازار بورس اوراق بهادار می تواند در سیاست گذاری های کلان مورد استفاده قرار گرفته و مسیر آینده ی کوتاه مدت و بلندمدت این بازار را روشن سازد.

اهمیت سیاست های پولی و مالی در بازار سرمایه

نقش بازار سهام برای رونق بخشیدن به اقتصاد کشورهایی همچون ایران که از یک سو با حجم عظیم سرمایه های سرگردان و از سوی دیگر با کمبود منابع سرمایه گذاری مواجه اند، قابل توجه است. لذا شناخت عوامل تاثیر گذار بر رفتار بازار سهام می تواند گام موثری در جهت دهی سرمایه در اقتصاد ایران محسوب شود. لذا اهمیت آن در اقتصاد کشور روز به روز بیشتر شده و از این رو مورد توجه مقامات اقتصادی قرار گرفته است.

بنابراین تبیین ارتباط بین سیاست های پولی و مالی که در توضیح تحولات بازار سهام از اهمیت خاصی برخوردار است، برای سیاست گذاری های بهتر ضروری خواهد بود. از الزامات اساسی کشورها برای پیمودن مسیر توسعه و نیل به آن دارا بودن بازار متشکل و منظم سرمایه است.

تأثیر وجود چنین بازاری بر عملکرد اقتصاد قابل توجه است به طوری که فقدان آن دارای تأثیر منفی بر عملکرد اقتصاد است. در چند دهه ی اخیر نیز ضمن تاکید بر تاثیر این بازارها در توسعه ی اقتصادی، توجه بیشتری به آن شده است.

با توجه به این که سیاست های پولی و مالی معمولا نقش مهمی در تثبیت اقتصادی کشورهای در حال توسعه بازی می کنند، سیاست گذاران اقتصادی در این گونه کشورها، با توجه به ابزارهای سیاست پولی و مالی از طریق تغییراتی که در آن ها به وجود می آورند، می توانند به هدف های مورد نظر دست یابند. از طرفی به کار گیری نامناسب این سیاست ها می تواند در عملکرد اقتصاد به ویژه بازار های مالی اختلال ایجاد نماید.

سیاست های پولی و مالی چه تاثیری بر بورس دارد؟

سیاست کلان اقتصادی

هر کشور و هر نظام اقتصادی با توجه به شرایط اقتصادی خود دارای هدف های معین اقتصادی است که برای رسیدن به آن ها تلاش می کند. منظور از سیاست کلان اقتصادی، مجموعه دخالت ها و تدابیر عاملان اقتصادی به ویژه دولت جهت تحقق اهداف اقتصادی تعیین شده است. این تدابیر با استفاده از ابزارهای تحت کنترل و با در نظر گرفتن امکانات و محدودیت های موجود برنامه ریزی می شوند.

سیاست های اقتصاد کلان در حالت کلی به دو گروه مختلف تقسیم می شوند:

  • گروه اول سیاست های مستقیم (سیاست های مدیریت تقاضا) می باشد که بطور عمده، شامل سیاست های پولی و مالی می گردد.
  • گروه دوم سیاست های غیر مستقیم (سیاست های مدیریت عرضه) می باشد که بطور عمده، شامل سیاست های بازرگانی و درآمدی است.

از سیاست های پولی و مالی دولت، عموما به عنوان سیاست های مدیریت تقاضا یاد می شود. چون این سیاست ها مدیریت تقاضا وکنترل تقاضا را مورد بررسی قرار می دهند. هدف کلی و مشترک (سیاست های پولی و مالی) سیاست های مدیریت تقاضا این است که تولید را در نزدیکی اشتغال کامل نگه داشته و سطح قیمت های موجود در اقتصاد را تثبیت نمایند. بروز مازاد تقاضا احتمالا موجب تورم خواهد شد، در حالیکه کمبود تقاضا حداقل بطور موقت هم که شده بیکاری نیروی کار و افت قیمت ها را در پی خواهد داشت.

سیاست های پولی

سیاست های پولی به سیاست هایی اطلاق می شود که مقامات پولی از طریق تغییر در عرضه پول و یا تغییر در انتظارات عامه درباره نرخ بهره آینده یا هر دو، متغیرهای حقیقی اقتصاد را تحت تاثیر قرار می دهند. مهم ترین نقش سیاست های پولی کنترل حجم پول و نقدینگی کل است و در واقع از این طریق بر سایر متغیرهای اقتصادی اثر می گذارد.

از آن جا که حجم پول به عنوان یکی از متغیرهای بسیار مهم و حساس در سطح کلان اقتصادی مطرح است، لذا هر گونه عدم ثبات در آن می تواند منجر به بروز نوساناتی در سایر متغیرهای کلان اقتصادی می گردد. از این رو سیاست های پولی از ابزارهای قوی در اختیار سیاست گذاران است و تأثیر آن ها بر متغیرهای اقتصادی گاهی غیر قابل انتظار و ناخواسته است.

برای اعمال یک سیاست پولی یا مالی موفقیت آمیز، لازم است سیاست گذاران ارزیابی صحیحی از زمان و میزان تأثیر این سیاست ها بر متغیرهای اقتصادی داشته باشند. برای این منظور، درک و شناخت کافی ابزارها و مکانیزم هایی که از طریق آن سیاست پولی بر بخش های اقتصادی تأثیر می گذارند، ضروری است. انواع سیاست های پولی به شرح زیر است:

  • در سیاست پولی انبساطی، بانک مرکزی برای افزایش تقاضای کل و در نتیجه افزایش سطح تولید و اشتغال، اقدام به افزایش حجم پول از طریق اقداماتی مانند خرید اوراق قرضه دولتی می نماید. البته این امر زمانی محقق خواهد شد که اقتصاد دارای ظرفیت های خالی باشد. زیرا در غیر این صورت سیاست پولی انبساطی بدون اثر گذاری بر سطح تولید و اشتغال تنها موجب فشار بر روی قیمت ها و افزایش تورم می گردد.
  • سیاست پولی انقباضی نیز در شرایطی به کار برده می شود که بانک مرکزی تشخیص دهد فشار تورمی بیشتر از حد معمول است و به همین دلیل برای کاهش تورم، اقدام به فروش اوراق قرضه به اشخاص می نماید و یا اینکه شرایط اعطای تسهیلات بانکی را مشکل تر می کند تا حجم نقدینگی در جامعه کاهش یابد و از میزان تورم کاسته شود.

مراحل سیاست های پولی

  • در مرحله اول سیاست گذاران اقتصادی باید تصمیم بگیرند که چه متغیرهای اقتصادی را به چه نحوی مایلند تحت تأثیر قرار دهند.
  • در مرحله دوم لازم است در مورد ابزار سیاست پولی مناسب که می تواند موجب تحت تأثیر قرار گرفتن متغیرهای کلان اقتصادی مورد نظر شوند، اتخاذ تصمیم نمایند.

اما این دو مرحله تصمیم گیری برای اعمال سیاست پولی موقعی آسان و قطعی است که سیاست گذاران اقتصادی اطلاعات کافی در مورد ساختار اقتصادی و چگونگی وابستگی ابزار سیاست پولی با متغیرهای اقتصادی که با هدف نهایی آن محسوب می شوند در اختیار داشته باشند. بطور کلی عمده ترین اهدافی که اقتصاددانان برای سیاست های پولی در اقتصاد مطرح می نمایند عبارتند از:

اشتغال کامل، رشد مداوم و سریع اقتصادی، تثبیت سطح عمومی قیمت ها، توزیع عادلانه ی درآمد، تعدیل تراز پرداخت های خارجی و تخصیص مطلوب و بهینه منابع. معمولا در تمامی کشورهای جهان مسئولیت اجرای سیاست های پولی بر عهده بانک های مرکزی می باشد. بنابر این بانک های مرکزی برای دستیابی به اهداف اقتصادی از ابزارهای مختلفی بهره می جویند. البته ابزارهای مورد استفاده در کشورهای مختلف و در زمان های مختلف متفاوت می باشد و به ساختار اقتصادی، سیاسی و اجتماعی هر کشور بستگی دارد. اما به طور کلی ابزارهای پولی به دو گروه کمی و کیفی تقسیم می شوند:

  • ابزارهای کمی ابزارهایی هستند که حجم پول را تحت تأثیر قرار می دهند که مهم ترین آنها عبارتند از: نرخ ذخیره قانونی، عملیات بازار باز و نرخ تنزیل مجدد.
  • ابزارهای کیفی نیز ابزارهایی هستند که با هدف نحوه توزیع نقدینگی و تخصیص اعتبارات بانکی میان بخش های اقتصادی اتخاذ می شوند. تعیین اولویت بخش ها در استفاده از اعتبارات بانکی، به کارگیری تذکرات و ترغیب های اخلاقی، اعمال نرخ های ترجیحی برای بخش های مختلف اقتصادی و جیره بندی بانک ها، از جمله مهم ترین این ابزارها به شمار می آیند.

ابزارهای سیاست پولی در ایران

  • در ابزارهای مستقیم (عدم اتکا بر شرایط) بازار بانک مرکزی مستقیما از قدرت تنظیم کنندگی خود استفاده می نماید
  • در ابزارهای غیر مستقیم (مبتنی بر شرایط بازار) از طریق اثر گذاری بر روی شرایط بازار پول به عنوان انتشار دهنده پول پر قدرت (اسکناس و مسکوک در جریان و سپرده های نزد بانک مرکزی) اهداف خود را دنبال می کند.

این دو دسته به تفکیک و اختصار به شرح زیر قابل بیان است:

  • الف) ابزارهای مستقیم شامل نرخ سود بانکی و سقف های اعتباری است. در ایران با اجرای قانون بانکداری بدون ربا و معرفی عقود با بازدهی ثابت و مشارکتی، ضوابط تعیین سود سپرده گذاری و نرخ بازده مورد انتظار ناشی از تسهیلات اعطایی بانک ها بر عهده ی شورای پول و اعتبار و بانک مرکزی می باشد. سقف های اعتباری نیز ابزاری است که بانک مرکزی با ایجاد محدودیت های اعتباری و اعطای اعتبارات مستقیم به همراه منظور کردن اولویت در امر اعطای اعتبارات بانکی در مورد بخش های خاص اقتصادی، عملا اقدام به جهت دهی اعتبارات به سمت بخش های مورد نظر می نماید.
  • ب) ابزارهای غیر مستقیم نیز شامل نرخ سپرده قانونی، اوراق مشارکت بانک مرکزی و سپرده ویژه بانک ها نزد بانک مرکزی می گردد. بانک مرکزی می تواند با انتشار و عرضه اوراق مشارکت به عنوان عملیات بازار بازاقدام به جمع آوری نقدینگی از سطح جامعه (سیاست پولی انقباضی) نماید. بانک مرکزی با ابزار سپرده ویژه بانک ها نزد خود نیز، جهت اعمال سیاست های پولی مناسب، اقدام به جذب منابع مازاد بانک ها نموده و از این طریق می تواند نقدینگی موجود در جامعه را کنترل نماید. البته بر اساس ضوابط خاصی به این سپرده ها سود نیز تعلق می گیرد.

سیاست های پولی و مالی چه تاثیری بر بورس دارد؟

سیاست های مالی

سیاست های مالی سیاست هایی هستند که باعث تغییر در مالیات و مخارج دولت ها می شوند و بر فعالیت های بخش های مختلف اقتصادی کشور اثر می گذارند. از این رو بورس اوراق بهادار نیز به عنوان عامل محرک رشد و توسعه اقتصادی، از جمله مواردی است که تحت تأثیر این گونه سیاست ها قرار می گیرد.

مثلا برای تحقق اهدافی همچون اشتغال کامل و تثبیت قیمت ها دولت می تواند تصمیم های مربوط میزان و منبع درآمد خود را تغییر دهد. هنگامی که دولت بیش از حجم مخارجش مالیات می گیرد، باعث تقلیل جریان درآمدی و در نتیجه باعث کاهش تقاضای کل می شود و زمانی که بیش از درآمدهای مالیاتی خود خرج می کنند درآمد ملی و در اثر آن تقاضای کل را ازدیاد می بخشد.

دولت می تواند با سیاست های مالی خود بر خلاف بانک مرکزی بر روی هر دو بخش عرضه و تقاضای اعتبار تاثیر بگذارد. در صورتی که دولت کلیه درآمدهای خود را ناشی از اخذ مالیات و دیگر منابع درآمدی است هزینه ننماید، در واقع با مازاد بودجه روبرو می شود، که این به معنای افزایش پس انداز دولت و به تبع آن افزایش میزان عرضه اعتبارات خواهد بود و در نتیجه کاهش سطح عمومی نرخ بهره را به دنبال خواهد داشت.

در مقابل اگر دولت در نتیجه گسترش هزینه های خود با کسر بودجه روبرو گردد، این امر باعث افزایش میزان تقاضای اعتبارات در بازار و به تبع آن افزایش نرخ بهره خواهد شد. سیاست های مالی بخشی از سیاست های مدیریت تقاضاست که از سوی دولت اجرا می شود، جریان پرداخت ها و دریافت های دولت که در قالب مخارج و درآمدهای بودجه ای آشکار می شود متغیرهای اصلی سیاست های مالی دولت را تشکیل می دهند.

کسر بودجه یا مازاد بودجه از ابزارهای سیاست مالی دولت برای تنظیم ثبات و رشد اقتصادی به شمار می روند. برخی ابزارهای سیاست مالی خودکار و بدون دخالت مسئولان عمل می کنند. مثلا مالیات تصاعدی یک تنظیم کننده خودکار است که، به هنگام کاهش درآمدهای شخصی و کسب کار، درآمدهای دولت را تقلیل می دهد و از این راه در جهت جبران سیر نزولی مصارف مختلف، که لازمه دوران کاهش درآمدهاست، عمل می کند.

از سوی دیگر در دوره گسترش و انبساط اقتصادی، مالیات ها می توانند سریعا افزایش یابند و در نتیجه از فشارهای تورمی بکاهند . دولت می تواند با سیاست های مالی خود بر خلاف بانک مرکزی بر روی هر دو بخش عرضه و تقاضای اعتبار تاثیر بگذارد.

در صورتی که دولت کلیه درآمدهای خود را ناشی از اخذ مالیات و دیگر منابع درآمدی است هزینه ننماید، در واقع با مازاد بودجه روبرو می شود، که این به معنای افزایش پس انداز دولت و به تبع آن افزایش میزان عرضه اعتبارات خواهد بود و در نتیجه کاهش سطح عمومی نرخ بهره را به دنبال خواهد داشت.

در مقابل اگر دولت در نتیجه گسترش هزینه های خود با کسر بودجه روبرو گردد، این امر باعث افزایش میزان تقاضای اعتبارات در بازار و به تبع آن افزایش نرخ بهره خواهد شد. لازم به ذکر است که تغییرات در سطح و ترکیب مالیات و مخارج دولت می تواند متغیرهای زیر را در اقتصاد تحت تاثیر قرار دهد:

  1. تاثیر برتقاضای کل و سطح فعالیت های اقتصادی
  2. تاثیر بر الگوی تخصیص منابع
  3. تاثیر بر توزیع درآمد

انواع سیاست مالی

به طور معمول سه نوع سیاست مالی وجود دارد ، سیاست مالی خنثی، انبساطی و انقباضی ،که براساس آن ها درآمد یا مخارج دولت به منظور رسیدن به اهداف ویژه در شرایط متفاوت اتخاذ می شوند.

  • الف) سیاست مالی خنثى : معمولا زمانی انجام می شود که اقتصاد در حالت تعادل است . در این سیاست مخارج دولت به طور کامل توسط درآمدهای مالیاتی تامین می شود و یا به طور کلی نتیجه بودجه اثر خنثی در سطح فعالیت های اقتصادی دارد.
  • ب) سیاست مالی انبساطی : در شرایط عدم اشتغال کامل و به ویژه در شرایط کسادی بازار و اقتصاد انتخاب می شود و عبارت از افزایش مخارج دولت و کاهش مالیات ها به منظور بسط فعالیت اقتصادی و رفع شکاف رکودی است به عبارتی سیاست مالی انبساطی شامل مازاد هزینه های دولتی نسبت به درآمد مالیاتی است و معمولا در دوران رکود انجام شده است.
  • پ) سیاست مالی انقباضی : در شرایط پر اشتغالی و تورم ناشی از بهره برداری اضافی از منابع تولید انتخاب می شود و سیاست مناسبی جهت کاهش فشار تقاضا و تورم و یا رفع شکاف تورمی از طریق افزایش مالیات ها و کاهش مخارج دولتی به شمار می رود  به عبارتی سیاست مالی انقباضی وقتی مخارج دولت کمتر از درآمد مالیاتی باشد رخ می دهد و معمولا متعهد به پرداخت بدهی های دولت است.

کانال های اثرگذاری سیاست های مالی بر بازار سهام

سیاست مالی، می تواند سطح فعالیت های اقتصادی را تحت تاثیر قرار دهد که به نوبه خود بر بازار سهام تاثیر گذار است. تغییرات سیاست مالی دولت، تقاضای کل را به صورت مستقیم و غیر مستقیم تحت تاثیر قرار می دهد.

تغییرات GNP نیز به نوبه  خود ممکن است در آمد قابل تصرف، توزیع در آمد، سطح قیمت ها و … را تحت تاثیر قرار دهد. در حالت کلی دو نوع متفاوت از ابزارهای سیاست مالی برای دولت وجود دارد. یکی سیاست های درآمدی و دیگری سیاست های خارجی است.

سیاست های درآمدی یا مالیاتی سیاست هایی هستند که نرخ مالیات درآمد شخصی، نرخ مالیات بر سود شرکت های سهامی، پایه های مالیاتی، نرخ مالیات غیر مستقیم و پرداختی های بابت تامین اجتماعی را تعیین می نماید.

طبق نظریه های اقتصاد کلان با ثابت بودن مخارج دولت، افزایش یا کاهش نرخ مالیات منجر به کاهش (افزایش) GNP می شود، افزایش یا کاهش GNP بازار سهام را به طور غیر مستقیم از طریق متغیرهای اقتصاد کلان (در آمد قابل تصرف، سطح قیمت ها و …) تحت تاثیر خود قرار می دهد.

از سوی دیگر سیاست های مالی انبساطی یا انقباضی می توانند با تاثیر بر سطح عمومی قیمت ها موجب تغییر قیمت های سهام شود.

اثرات تغییرات قیمت روی بازار سهام

  • سطح قیمت ها در اقتصاد ایران که در حال حاضر دارای ساختار رکود تورمی است به جای آن که تولید ناخالص داخلی و اشتغال را افزایش دهد، بیشتر اثر منفی دارد و این شرایط حتی باعث رکود بیشتر و بالا رفتن دوباره قیمت و در نتیجه پایین آمدن سطح سرمایه گذاری می شود. کاهش سرمایه گذاری در بخش های مختلف صنایع باعث کاهش رشد این صنایع شده و سود آوری آن ها را کاهش می دهد. البته در حال حاضر شاهد رشد درامدی شرکت های به واسطه رشد نرخ ها هستیم و مقصود از این پاراگراف این است که “رشد” و “توسعه” در حالتی که سرمایه گذاری کاهش می یابد و صرفا از جانب نرخ اتفاق می افتد “کمتر” خواهد بود و در واقع یک مقایسه بین این دو شرایط مد نظر است.
  • افزایش سطح قیمت ها از طرفی باعث افزایش هزینه مسکن، اجاره آن، هزینه ماشین آلات بنگاه های صنعتی و … می شود و از طرف دیگر سود دهی شرکت ها را بالا می برد که معمولا سود دهی بیشتر اتفاق می افتد. پس انتظار می رود که قیمت سهام آن ها هم افزایش یابد. با توجه به بررسی های انجام شده وجود رابطه ی مثبت بین سطح قیمت ها و شاخص سهام تایید شده است. لذا می توان نتیجه گرفت که قیمت سهام شرکت ها به طور نسبی در اثر افزایش قیمت ها، افزایش خواهد یافت.
  • با توجه به نظریات اقتصادی و اثبات وجود رابطه بین قیمت ها و تقاضای پول، در کوتاه مدت با بالا رفتن سطح عمومی قیمت ها، سرعت گردش پول زیاد می شود و تمایل مردم به نگهداری پول کاهش می یابد. چون تورم کاهش قدرت خرید پول مردم به خصوص سرمایه گذاران مالی را سبب شده و به دلیل این که افراد در سبد دارایی های مالی خود ترکیب مختلفی از پول نقد، سپرده های بانکی، اوراق قرضه، سهام و … را به عنوان گزینه های سرمایه گذاری برای کسب بازدهی نگهداری می کنند، برای جبران این کاهش قدرت خرید که در شرایط تورمی بسیار ضروری است، تمایل کمتری به نگهداری پول نشان می دهند و با تغییر دادن ترکیب سبد دارایی خود به سمت نگهداری دارایی های پر بازده مانند سهام، ارز و … برای ثابت نگهداشتن ارزش دارایی های خود تلاش می کنند. بدیهی است که تغییر در حجم پول و پیش بینی افزایش قیمت ها، تقاضای افراد برای نگهداری هر یک از دارایی های مزبور را از جمله سهام، به امید سود بردن تحت تاثیر قرار می دهد و این موضوع نیز به نوبه خود بر شاخص سهام اثر می گذارد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که در کوتاه مدت انتظارات تورمی می تواند اثر مثبتی روی بازار سهام داشته باشد.

سیاست های پولی و مالی چه تاثیری بر بورس دارد؟

کانال های اثرگذاری سیاست های پولی بر بازار سهام

بازار سهام نقش چند گانه در ارتباط با اتخاذ سیاست های پولی دارد. از یک طرف سیاست پولی از طریق چندین کانال عملکرد بازار سهام را تحت تاثیر قرار می دهد و از سوی دیگر، قیمت های سهام منعکس کننده تحولات اقتصادی است، بنابراین می تواند از طریق مقامات سیاست پولی در هدایت تصمیم گیری های سیاسی در نظر گرفته شود.

در این راستا عملکرد بازار سهام فقط واکنش نشان دادن به تصمیمات سیاست پولی و اثرات اقتصادی نیست، همچنین بازخوردهایی به بانک مرکزی در مورد انتظارات بخش خصوصی در مورد آینده متغیرهای اقتصاد کلان نیز فراهم می کند.

سیاست پولی از طریق چهار کانال بازار سهام را تحت تاثیر قرار می دهد که عبارتند از:

۱) کانال نرخ بهره

کلیدی ترین کانال مکانیسم انتقال سیاست پولی به اقتصاد، در مدل های اولیه کینزی است که طبق آن اتخاذ سیاست پولی انقباضی به فرض ثبات قیمت ها منجر به افزایش نرخ بهره حقیقی می گردد که آن هم به نوبه خود باعث افزایش هزینه سرمایه شرکت ها شده و کاهش ارزش فعلی جریان های نقدی خالص آینده را در پی دارد، در نتیجه منجر به کاهش قیمت های سهام می شود.

۲) کانال نرخ ارز

کانال نرخ ارز نیز توضیح راهی که سیاست پولی ممکن است قیمت های سهام را تحت تاثیر قرار دهد، کمک می کند. در اثر سیاست پولی انقباضی با افزایش نرخ بهره، نرخ ارز داخلی کاهش می یابد که ضمن تاثیر منفی بر نرخ تورم، باعث کاهش خالص صادرات و به تبع آن کاهش تولید می شود و در نهایت منجر به کاهش قیمت دارایی ها خواهد شد.

۳) کانال اثر ثروت

در الگوی چرخه زندگی مویگلیانی، مخارج مصرفی به وسیله منابع دوره ی زندگی مصرف کننده (سرمایه انسانی ، سرمایه حقیقی و ثروت مالی) تعیین می شود. در چارچوب رویکرد پولی از مکانیزم انتقال پولی و الگوی چرخه زندگی، اجرای سیاست پولی انقباضی باعث کاهش قیمت سهام شده که از طریق اثر ثروت بر مصرف، تقاضای کل و تولید کل کاهش می یابد.

۴) کانال اعتبار

هر گونه نقص یا اصطکاکی در بازار اعتبار نظیر عدم دسترسی یکسان بنگاه های بزرگ و کوچک به منابع مالی، عدم تقارن اطلاعات میان متقاضیان وام بانک ها و … باعث  تقویت اثر گذاری شوک های پولی بر متغیرهای حقیقی اقتصاد از طریق تصمیمات هزینه ای افراد می شود.

طرفداران کانال اعتبار اعتقاد دارند نتیجه مستقیم انقباض پولی، کاهش سپرده های شبکه بانکی و به تبع آن تسهیلات بانکی است. از آن جا که سهم بزرگی از خانوار ها و بنگاه ها (بلاخص بنگاه های با اندازه کوچک و متوسط که به سایر بازار های تامین مالی دسترسی ندارند) به منابع بانکی وابسته هستند، محدود شدن عرضه اعتبارات بانکی باعث کاهش مخارج مصرفی و سرمایه گذاری خانوارها و بنگاه ها شده که در نهایت به کاهش مخارج کل و تقاضای کل منجر می شود.

در نهایت می توان تاثیر گذاری سیاست های پولی بر بازار سهام را به این صورت توضیح داد که، نرخ های بهره بالاتر منجر به کاهش ارزش سهام می شود. اتخاذ سیاست های انقباضی پولی با افزایش نرخ بهره باعث انتقال وجوه از بازار سهام به بازار اوراق قرضه شده (با فرض این که تنها این دو دارایی در بازار وجود دارد) و منجر به کاهش قیمت سهام می شود.

با توجه به این که در اقتصاد ایران به دلیل اجرای عملیات بانکداری بدون ربا قابلیت استفاده از نرخ بهره در سیاست گذاری های اقتصادی و بلاخص پولی وجود ندارد لذا عمده ابزار اجرای سیاست پولی در ایران بر پایه تغییر در حجم پول و نقدینگی استوار است. تغییر در حجم پول در بلندمدت منجر به تغییر قیمت کالاها و دارایی ها از جمله قیمت سهام می شود.

ادامه مطلب
قیمت-ریال-عمان
نرخ و قیمت لحظه ای ریال عمان امروز بازار آزاد

قیمت لحظه ای ریال عمان



عمان کشوری کوچک است که در سواحل جنوب شرقی شبه جزیره عربستان قرار دارد. واحد پول ملی کشور عمان ریال است که با نماد OMR آن را نشان می دهند. البته این واحد پولی زیرشاخه دیگری نیز دارد؛ هر ریال عمان از ۱۰۰۰ بایسا تشکیل شده است.

اما ریال از چه زمانی به عنوان پول رسمی این کشور معرفی شد؟ نرخ ریال عمان به چه فاکتورهایی بستگی دارد؟ اگر به تاریخچه این واحد پول علاقه مند هستید، پیشنهاد می کنیم ادامه مطلب را از دست ندهید!

ما قصد داریم حقایقی باورنکردنی در خصوص این ارز را در اختیار شما قرار دهیم.

با ریال عمان بیشتر آشنا شوید

بانک مرکزی عمان ارزش ریال را به نرخ دلار آمریکا وابسته کرده است. طی سال های ۱۹۷۳ تا ۱۹۸۵ نرخ هر ریال با ۲٫۸۹۵ دلار برابری می کرد. با این حال ارزش این ارز در سال ۱۹۸۶ معادل با ۲٫۶۰۰۸ دلار شد.

وابستگی این ارز به دلار آمریکا منجر به ثبات بیشتر ارزش ریال شده است. به این ترتیب ارزش ریال با نوسانات تجاری بسیار کمتری مواجه می شود و تجارت های کوچک این کشور را در برابر تورم محافظت می کند.

نرخ ریال عمان به چه عواملی بستگی دارد؟

عمان کشوری با وابستگی شدید به نفت است و این طلای سیاه اقتصاد و ارز کشور عمان را تحت تاثیر خود قرار می دهد. مانند بسیاری از کشورهای نفت خیز عمان در تلاش است که اقتصاد خود را از وابستگی به نفت خارج کند.

از طرفی نیز مقامات این کشور درصدد آن هستند که با توجه به جغرافیای ساحلی این منطقه فعالیت هایی مانند گردشگری و جهانگردی را گسترش دهند. با این وجود تا زمانی که کشور عمان بتواند با سیستم مالی پیشرفته تر به پایه های اقتصادی متنوع تری دست پیدا کند، به احتمال قوی ریال این کشور به دلار آمریکا وابسته می ماند.

بر اساس داده های بانک جهانی جمعیت کشور عمان طی سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۷ بین ۴٫۷ تا ۶٫۹ درصد رشد داشته است. ناگفته نماند که تورم بخشی جدا نشدنی از اقتصاد این کشور به شمار می آید.

در برخی مواقع تورم این کشور به اعداد دو رقمی نیز رسیده است. با این وجود تولید ناخالص داخلی این کشور طی سال های ۲۰۱۵، ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ نرخ رشد بالایی را تجربه کرده است.

در نهایت این واحد پولی از ژوئن سال ۲۰۱۹ با نرخ هر ریال معادل ۲٫۶۰۰۸ دلار ثبات باقی مانده است.

نگاهی به تاریخچه ریال عمان

عمان با قرارگیری در تنگه هرمز به عنوان عامل اصلی ثبات در منطقه خاورمیانه به شمار می آید. نکته جالب توجه در خصوص این کشور این است که عمان تا قبل از سال ۱۹۷۰ میلادی، واحد پولی نداشته است.

در آن دوره کشورهای حاشیه خلیج فارس برای معاملات خود از ارزی به نام روپیه هندی استفاده می کردند. از سال ۱۹۷۰ ریال این کشور تحت عنوان ریال سعیدی به بازار عرضه شد. ارزش این ارز را برابر با پوند انگلیس GBP)) در نظر گرفتند.

با گذشت زمان این ارز جایگزین روپیه هندی شد و استفاده از آن در مناطق ساحلی رو به افزایش گذاشت. در سال ۱۹۷۳ ریال سعیدی جایگزین ریال عمانی شد. بعد از آنکه سلطان قابوس بن سعید نام کشور عمان را به سلطنت عمان تغییر داد، واحد پول این کشور نیز به صورت پول عمان باقی ماند.

بزرگترین تحول در تاریخ کشور عمان به سال ۱۹۷۰ میلادی بازمی گردد؛ زمانی که سلطان قابوس بن سعید بعد از سرنگونی و تبعید پدرش سلطان سعید بن طمعور قدرت را به دست گرفت. تغییر رهبری این کشور به دنبال کودتای کاخ اتفاق افتاد.

بعد از این اتفاق قابوس بن سعید اصلاحات اقتصادی و اجتماعی را آغاز کرد. البته اصلاحات او نیز شامل انتخاب پول ملی و تاسیس بانک مرکزی عمان در سال ۱۹۷۴ میلادی بوده است. مدیریت ریال عمان نیز بر عهده بانک مرکزی کشور عمان قرار دارد.

نوسانات ریال عمان

همانطور که پیش تر بدان اشاره کردیم، نرخ ریال عمان طی سال های اخیر تقریبا باثبات باقی مانده است. ارزش این ارز با نوسانات بسیار کمی مواجه بوده است؛ چرا که این ارز وابستگی شدیدی به دلار آمریکا دارد.

اگر بخواهیم نرخ نوسانات این ارز را بیشتر بررسی کنیم باید به سال های قبل بازگردیم. در سال ۲۰۱۴ اگر مسافری قصد تهیه یک ریال کشور عمان را داشت، باید بهایی معادل ۲٫۸۰ دلار کانادایی پرداخت می کرد.

در سال ۲۰۱۶ این نرخ برابر با ۳٫۷۰ دلار آمریکا شد. این موضوع بدان معناست که ارزش ریال کشور عمان در مقایسه با دلار آمریکا کاهش پیدا کرده است. با این حال در سال ۲۰۱۸ ورق برگشت و ارزش ریال رو به افزایش گذاشت.

بدین ترتیب برای خرید ریال به میزان سرمایه دلاری کمتری نیاز بود.

اسکناس و سکه های کشور عمان

ریال عمان به صورت سکه و اسکناس در بازارهای این کشور در جریان است. اسکناس های این کشور شامل ۱۰۰ و ۲۰۰ بایسا و یک، پنج، ۱۰، ۲۰ و ۵۰ ریالی می شود.

از طرفی سکه های رایج در بازار این کشور نیز به صورت ۵، ۱۰، ۲۵، ۵۰ و ۱۰۰ بایسایی وجود دارند.

ریال عمان؛ ارزی وابسته به دلار

کشور عمان تا پیش از سال ۱۹۷۰ میلادی هیچ واحد پولی نداشت. در آن دوره از ارزی به نام روپیه هندی برای معاملات استفاده می شد. با روی کار آمدن افراد جدید در راس سلطنت این کشور نه تنها بانک مرکزی جدید، بلکه واحد پول ملی نیز انتخاب شد و اصلاحات قابل قبولی در این کشور صورت گرفت.

با این حال ریال وابستگی بسیار زیادی به دلار آمریکا دارد. کشور عمان، کشوری وابسته به نفت است که سعی دارد با برنامه هایی خود را از این وابستگی نجات دهد. البته ریال به عنوان واحد پولی این کشور نوسانات زیادی را تجربه نکرده است.

ادامه مطلب
قیمت-روبل-روسیه
نرخ و قیمت لحظه ای روبل روسیه امروز بازار آزاد

قیمت لحظه ای روبل روسیه



روبل روسیه واحد پول ملی این کشور است که با نماد RUB نمایش داده می شود. البته بهتر است بدانید این واحد پولی از ۱۰۰ کوپک تشکیل شده است، اما نماد رسمی ندارد.

نکته ای که بی شک همه ما را شگفت زده می کند، قدمت بالای این ارز است. روبل از قرن سیزدهم میلادی مورد استفاده قرار گرفته و جالب است بدانید که به عنوان دومین ارز ملی قدیمی بعد از استرلینگ انگلیس شناخته می شود.

اما از سرگذشت روبل چه می دانید؟ نرخ این ارز به چه عواملی وابسته است؟ در صورتی که در رابطه با این ارز کنجکاو هستید، پیشنهاد می کنیم ادامه مطلب را از دست ندهید. ما حقایقی در خصوص این ارز را مطرح می کنیم که قطعا شما را حیرت زده خواهد کرد.

روبل روسیه را بیشتر بشناسید

روبل واحد پول رسمی امپراطوری روسیه و اتحاد جماهیر شوروی بوده است. با این حال نماد این واحد پولی تا قبل از سقوط اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۲۲ به صورت SUR بوده است.

البته بعد از این دوره و تا سال ۱۹۹۸ که کشور روسیه با بحران مالی روبه رو شده بود، نماد روبل به صورت RUR شناخته می شد. تغییر مجدد نام روبل در سال ۱۹۹۸ میلادی اتفاق افتاد؛ زمانی که روبل بیش از نیمی از ارزش خود را در طول بحران مالی از دست داده بود.

اسکناس های روبل روسیه در یک کارخانه دولتی در مسکو چاپ می شود که نخستین بار بعد از جنگ جهانی اول شروع به کار کرده است. جالب است بدانید که سکه های رایج این کشور نیز در ضرابخانه ۳۰۰ ساله سن پترزبورگ ضرب می شوند.

روبل مدرن روسی از سال ۱۹۹۱ میلادی چاپ شد و سکه های ضرب شده این کشور به طور رسمی تا تاریخ ۳۱ دسامبر سال ۱۹۹۸ میلادی قابل استفاده بود.

نگاهی مختصر به تاریخچه روبل روسیه

ریشه روبل به عنوان طرحی از نقره به قرن سیزدهم میلادی بازمی گردد. در سال ۱۷۰۴ تزار پیتر اول برای نخستین بار دستور ضرب منظم روبل را صادر کرد. استفاده از این سکه ها در طول قرن هجدهم میلادی رو به کاهش گذاشت و با ظهور اسکناس های کاغذی در اواسط قرن نوزدهم نقش این سکه ها کمرنگ تر از هر زمان دیگری شد.

درست در سال ۱۸۹۷ میلادی بود که روبل از جنس طلا جایگزین روبل های نقره ای شد و تغییر استاندارد به طلا صورت گرفت. در ادامه و با شروع جنگ جهانی اول استفاده از سکه های طلا از گردش خارج شدند و جای خود را به اسکناس های غیرقابل تبدیل دادند.

اما نقطه عطف این ارز را باید دوره انقلاب روسیه و جنگ داخلی این کشور بدانیم؛ دوره ای که روبل روسیه را تقریبا بی ارزش کرد. با این حال طی اصلاحاتی که در سال های ۱۹۲۲ تا ۲۳۲۳ صورت گرفته است، یک سیستم مالی منظم بر این کشور حاکم شده است.

طرح اسکناس های روسی

نه تنها نرخ، بلکه طرح های اسکناس های روسی از تنش ها و تحولات سیاسی در امان نبوده اند. در اواخر سال ۲۰۱۷ بانک ملی اوکراین دستور صادر کرد که همه موسسه های مالی این ایالت از انتشار اسکناس روسی که کریمه را به عنوان بخشی از قلمرو روسیه نشان می دهد، خودداری کنند.

اسکناس های روسی در قالب ۵ تا ۵۰۰۰ روبلی به بازار عرضه می شود. طرح های این اسکناس ها نیز با تصاویری از سازه ها یا بناها از جمله ساختمان تئاتر بولشوی در مسکو، بنای یادبود پیتر بزرگ و مواردی از این قبیل تزئین شده است.

ارزش سکه ها در این کشور ۱ تا ۵۰ کوپک است و همچنین سکه هایی به ارزش ۱ تا ۲۵ روبل وجود دارد. طی انحلال اتحاد جماهیر شوروی روبل روسیه جایگزین روبل شوروی شد.

نرخ روبل روسیه به چه عناصری وابسته است؟

همانطور که می دانید کشور روسیه یکی از بزرگ ترین و قدرتمندترین کشورهای جهان به شمار می آید. این کشور به عنوان یکی از بزرگ ترین صادرکنندگان نفت جهان نیز شناخته می شود.

با این وجود نرخ ارز این کشور وابستگی چندان زیادی با نفت ندارد. بی ثباتی عنصری است که در بسیاری از دوره های تاریخی روسیه بر این کشور سایه انداخته است. به دنبال این بی ثباتی ها نیز نرخ روبل دچار نوسانات بیشماری شده است.

طی تورم بی سابقه ای که در دهه ۱۹۹۰ میلادی رخ داد، نرخ روبل رو به کاهش گذاشت. این کاهش ارزش تا زمانی ادامه پیدا کرد که در سال ۱۹۹۰ روبل قدیمی با نرخ ۱ به ۱۰۰۰ جایگزین شد.

روبل بلاروس

جالب است بدانید که روبل به عنوان واحد پولی کشور بلاروس نیز شناخته می شود. بانک ملی جمهوری بلاروس صلاحیت انحصاری صدور اسکناس و سکه روسی را در این کشور دارد.

روبل بلاروس در سال ۱۹۹۲ جایگزین روبل روسیه شده و به عنوان پول رسمی این کشور تعیین شد. با این حال هنگامی که توافقنامه ای بین کشورهای روسیه و بلاروس امضا شد، روبل روسیه مجددا با روبل بلاروس جایگزین شد.

روبل روسیه؛ ارزی با پیشینه طولانی و نوسانات بالا

قدمت روبل به قرن سیزدهم میلادی بازمی گردد؛ زمانی که سکه های نقره ای برای نخستین بار به بازار عرضه شدند. این ارز بارها طی تنش های سیاسی کشور روسیه با افت ارزش قابل توجهی مواجه شده است.

با این حال این ارز در حال حاضر و به دلیل به کارگیری سیستم مالی برنامه ریزی شده در روسیه ثبات نسبی را تجربه کرده است. روبل حتی در کشورهایی مانند بلاروس نیز طی دوره ای کوتاه به کار گرفته شده است.

ادامه مطلب
ین-ژاپن
نرخ و قیمت لحظه ای ین ژاپن امروز بازار آزاد

قیمت لحظه ای ین ژاپن


ین ژاپن را بیشتر و بهتر بشناسید

ین ژاپن که با نماد ¥ شناخته می شود به عنوان واحد پول رسمی این کشور انتخاب شده است. جالب است بدانید که ین بعد از دلار و یورو سومین ارز شناخته شده در بازار به شمار می آید.

اما از سرگذشت این واحد پولی چه می دانید؟ ین در طول جنگ جهانی دوم به پایین ترین ارزش خود رسید. اما در حال حاضر از جمله ارزهای پرطرفدار جهان به حساب می آید.

ارزش ین به چه عواملی بستگی دارد و افزایش ارزش آن طی سال های اخیر به چه شکل بوده است؟

اگر از علاقه مندان به سرگذشت این واحد پولی هستید، پیشنهاد می کنیم که ادامه مطلب را از دست ندهید! ما حقایقی خواندنی در خصوص این ارز را بیان خواهیم کرد که از خواندن آنها متعجب می شوید.

ین ژاپن چگونه وارد بازار این کشور شد؟

واژه “ین” در کشور ژاپن به معنای “دایره” یا “جسم گرد” است. این ارز به امید ثبات بیشتر وضعیت مالی ژاپن و در سال ۱۸۷۱ به بازار این کشور عرضه شد. دولت میجی نخستین دولتی بود که این ارز را به دنبال تصویب “قانون ارز جدید” روانه بازار کرد.

ین درواقع جایگزینی برای سیستم پولی دوران توکوگاوا بود. نکته جالب در خصوص وابستگی آن به نقره بود. سراشیبی ین از سال ۱۸۷۳ و با سقوط ارزش نقره آغاز شد. به این ترتیب ین در مقایسه با دلار آمریکا و کانادا که استاندارد طلا را پذیرفته بودند، ارزش خود را از دست داد.

روند نزولی ارزش ین به حدی ادامه پیدا کرد که در سال ۱۸۹۷ ارزش ین معادل با ۵۰ سنت آمریکا شد! دولت ژاپن که خود را در وضعیت نابسامانی می دید، در همان سال استاندارد طلا را پذیرفت.

به این ترتیب واحد پولی ین نیز وابسته به قیمت طلا است. در ادامه واحدهای پولی مانند سن و رین نیز از گردش پول این کشور بیرون آمدند.

ارزش ین در مقایسه با دلار آمریکا

با شروع جنگ جهانی دوم ارزش ین ژاپن به طرز چشمگیری رو به افول گذاشت. در سال ۱۹۴۹ سیاستمداران به دنبال ثبات بیشتر ارزش ین بودند. در همین زمان بود که هر یک دلار آمریکا را معادل با ۳۶۰ ین در نظر گرفتند.

این موضوع طرحی از سوی ایالات متحده و بر پایه سیستم برتون وودز بود. به این ترتیب نرخ این ارز تا سال ۱۹۷۱ میلادی به طور ثابت حفظ شد. در این زمان ایالات متحده طلا را که یکی از اصلی ترین عناصر سیستم برتون وودز بود، رها کرد. به این سبب ین مجددا در سراشیبی سقوط قرار گرفت.

ین ژاپن؛ واحد پولی بی ارزش!

با فرارسیدن سال ۱۹۷۱ ارزش ین با سقوط مرگباری مواجه شد. سهم صادرات ژاپن در بازارهای بین المللی به طرز باورنکردنی رو به کاهش گذاشت. از طرفی واردات نیز هزینه گزافی برای ژاپنی ها داشت.

به دنبال اقدامات ایالات متحده برای کاهش ارزش دلار، دولت ژاپن نیز با نرخ جدید و ثابت این ارز طی توافق نامه ای موافقت کرد. به این ترتیب هر یک دلار آمریکا معادل با ۳۰۸ ین در نظر گرفته شد.

با این حال فشارهای ناشی از عرضه و تقاضا در بازارهای مالی به حدی شدت گرفت که حفظ نرخ ثابت برای ین دشوارتر از پیش شد. در همین زمان بود که کشورهای بزرگ جهان نرخ ها را کنار گذاشته و اجازه دادند که ارز کشورشان به صورت شناور باقی بماند.

مداخله دولت ژاپن در بازار ارز

جالب است بدانید که در دهه ۱۹۷۰ دولت مردان و بازرگانان ژاپنی نگران کاهش صادرات خود به دلیل کاهش ارزش ین بودند. به این ترتیب دولت این کشور دست به کار شد و عوامل متعددی در کنار هم به افزایش ارزش این ارز کمک کرد.

به طوری که در سال ۱۹۸۰ میلادی هر دلار آمریکا معادل با ۲۳۹ ین شد. جریان افزایش ارزش ین اجازه قدرت نمایی را به دلار آمریکا نداد.

اسکناس های ین ژاپن را بشناسید

دولت ژاپن اسکناس های ین را به صورت ۱۰۰۰، ۲۰۰۰، ۵۰۰۰ و ۱۰۰۰۰ ینی به بازار عرضه کرده است. اگر بخواهیم در مورد امنیت این اسکناس ها صبحت کنیم، باید بدانید که ین یکی از امن ترین اسکناس های جهان است.

این اسکناس ها به گونه ای طراحی شده اند که امکان سوءاستفاده و جعل اسکناس را به حداقل رسانده اند. برخوردرای از هولوگرام، جوهر آتاگلیو و اعداد حساس به لمس از جمله عناصر امنیتی این واحد پولی به شمار می آید.

ین؛ واحد پولی با قدرت ژاپن

ین به عنوان واحد پول کشور ژاپن با پشت سر گذاشتن فراز و نشیب های بسیار، حال به ارزش واقعی خود رسیده است. اگرچه این واحد پولی براساس استاندارد نقره در نظر گرفته شده بود، با افت ارزش نقره دولت ژاپن مجبور به قبول استاندارد طلا شد.

در نظر گرفتن نرخ ثابت برای ین ژاپن بی نتیجه ماند و دولت ژاپن نرخ ین را آزاد اعلام کرد. با گسترش صادرات کشور ژاپن، ین کم کم به جایگاه امروزی خود نزدیک شد و حال در جایگاه سومین ارز متداول جهان جا خوش کرده است.

ادامه مطلب
رینگیت-مالزی
نرخ و قیمت لحظه ای رینگیت مالزی امروز بازار آزاد

قیمت لحظه ای رینگیت مالزی


نگاهی به تاریخچه رینگیت مالزی

رینگیت مالزی که معمولا با نماد RM شناخته می شود به واحد پولی کشور مالزی شهرت دارد. هر یک رینگیت به ۱۰۰ سنت تقسیم می شود و این واحد پولی توسط بانک نگارای مالزی، بانک مرکزی این کشور به بازارها عرضه شده است.

در مورد سرگذشت این واحد پولی چه می دانید؟ ارزش رینگیت به چه عواملی وابسته است؟ همه این پرسش ها دیدگاه تازه ای در خصوص پول کشور مالزی به ما می دهد.

با ما همراه باشید تا در کنار هم پرده از رازهای رینگیت برداریم و این ارز را از نگاهی دیگر ببینیم. ما سرگذشت این ارز را از گذشته تا به حال بررسی خواهیم کرد و شما را با حقایق این ارز آشنا می کنیم.

رینگیت مالزی؛ ارزی با قدمت طولانی

کلمه رینگیت در کشور مالزی به معنای “دندانه دار” است. در اصل این کمله به دلارهای نقره ای اسپانیایی اشاره دارد که طی قرن های ۱۶ و ۱۷ میلادی به طور گسترده در منطقه میانه آسیا مورد استفاده قرار می گرفت.

نام این واحد پولی به طور رسمی از سال ۱۹۷۵ میلادی به گوش رسید. پیش از این زمان پول رایج در کشور مالزی با نام هایی مانند سنت و دلار به گوش می خورد. درست در تاریخ ۱۲ ژوئن سال ۱۹۶۷ میلادی دلار مالزی توسط بانک مرکزی این کشور روانه بازار شد.

این دلار جدید درواقع جایگزینی برای مالایا و دلار بورنئو انگلیس بود. واحد پول جدید تمام ویژگی های دلارهای قدیمی را داشت. از آنجا که کشور مالزی به عنوان عضوی از منطقه استرلینگ شناخته می شود هر پوند استرلینگ انگلیس معادل با ۸٫۵۷ دلار مالزی در نظر گرفته شد.

البته طولی نکشید که این ارز روند کاهشی خود را در پی گرفت. جالب است بدانید که این روند کاهشی تا جایی ادامه پیدا کرد که هر دلار آن تنها معادل ۸۵ سنت بود. در ادامه و در سال ۱۹۹۳ رینگیت به عنوان واحد پولی اصلی کشور مالزی معرفی شد.

بحران مالی آسیا و رابطه رینگیت با دلار آمریکا

بین سال های ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۷ رینگیت به عنوان ارز آزاد به ارزشی معادل ۲٫۵۰ دلار آمریکا معامله می شد. اما با شروع بحران مالی در آسیا با افت شدیدی مواجه شد؛ به طوری که هر رینگیت با ۳٫۸۰ دلار آمریکا برابری می کرد.

در ادامه کشور مالزی با بحران خارج شدن سرمایه از کشور مواجه شد. البته جریان هایی مانند پولشویی نیز به بحران مالی کشور مالزی دامن زدند. به این ترتیب رینگیت ۵۰% از ارزش خود را طی سال های ۱۹۹۷ و ۱۹۹۸ میلادی در مقابل دلار آمریکا از دست داد.

در حال حاضر دخالت های بانک مرکزی مالزی به منظور حفظ ثبات این ارز در بازارهای مالی اثرگذار بوده است.

نگاهی به رینگیت در بازارهای داخلی مالزی

همانطور که پیش تر بدان اشاره کردیم رینگیت مالزی از ۱۰۰ سن تشکیل شده است. این واحد پولی به صورت ۱، ۱۰، ۲۰، ۵۰ و ۱۰۰ رینگیتی به بازار عرضه شده است.

البته پیش تر از اسکناس های ۵۰۰ و ۱۰۰۰ رینگیتی نیز در بازار این کشور استفاده می شد. اما این اسکانس ها به منظور پیشگیری از پولشویی دیگر مورد استفاده قرار نمی گیرند.

شاید این پرسش ایجاد شود که آیا از این واحد پولی در منطقه ای به غیر از مالزی نیز استفاده می شود؟

پاسخ این پرسش مثبت است؛ از رینگیت مالزی به طور غیررسمی در مناطق مرزی اندونزی، فیلیپین، تایلند و همچنین برخی از مناطق شهر هوشی مین ویتنام نیز استفاده می شود.

تجارت رینگیت در خارج از مالزی ممنوع!

بعد از بحران مالی آسیا بانک مرکزی مالزی تصمیم گرفت که برای جلوگیری از خارج کردن سرمایه از این کشور تجارت رینگیت در خارج از مالزی را ممنوع اعلام کند. این موضوع تا سال ۲۰۰۵ ادامه داشت تا زمانی که بانک مرکزی این کشور ارزش رینگیت را آزاد اعلام کرد.

ارزش رینگیت به چه عواملی بستگی دارد؟

ارزش رینگیت مالزی نسبت به تغییرات بازارهای نوظهور و تنش های سیاسی حساس است. از طرفی ارزش این ارز به عنوان پول رایج کشور صادرکننده نفت و گاز رابطه مستقیمی با قیمت کالاها دارد.

بنابراین این ارز با تغییرات بازار یا تنش های سیاسی دچار تنش می شود و ارزش آن به اصطلاح بالا و پایین می رود.

ارزش کنونی رینگیت

در سال ۲۰۰۵ نزول ارزش رینگیت در مقابل دلار آمریکا آغاز شد. در سال ۲۰۰۹ ارزش هر رینگیت برابر با ۳٫۷۳ دلار آمریکا شد. با این حال این ارز طی سال های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۱ ثبات نسبی را تجربه کرد.

در ادامه و در سال ۲۰۱۶ کاهش ارزش رینگیت مالزی به اوج خود رسید. به طوری که هر رینگیت را معادل با ۴٫۴۷ دلار در نظر می گرفتند. از آن زمان تاکنون نیز این نرخ تغییرات قابل توجهی را تجربه نکرده است.

انتظار می رود که نرخ این ارز بین ۳ تا ۵ متغیر باشد. بنابراین این ارز در حال حاضر با مبلغی معادل ۳٫۹۴ (بدون در نظر گرفتن تغییرات ارز) در حال مبادله است.

با اسکناس ها و سکه های رینگیت بیشتر آشنا شوید

سکه ها در کشور مالزی از ۵ تا ۵۰ سن در بازار به چشم می خورند. ناگفته نماند که اسکناس های رینگیت نیز با ارزشی معادل ۱۰ تا ۱۰۰ رینگیت در بازارهای این کشور وجود دارد.

واحد پولی رایج کشور مالزی به شکل اسکناس هایی رنگی و با طرح هایی از پادشاه عبدالرحمن و عکس هایی مربوط به شگفتی های طبیعی، گیاهان و جانوران و دستاوردهای فناوری و اقتصادی در بازار وجود دارد.

رینگیت؛ ارزی با فراز و نشیب های بسیار

رینگیت مالزی در سال ۱۹۴۶ میلادی به عنوان واحد پول رسمی این کشور به همگان معرفی شد. اگرچه این واحد پولی در قرن نوزدهم سقوطی بلند را به چشم دید، ارزش آن طی سال های اخیر با نوسانات بسیار کمتری مواجه بوده است.

تنش های سیاسی و معاملات نقش پررنگی در ارزش این واحد پولی دارند. با این وجود این واحد پولی جایگاه خود را به عنوان پولی با امنیت بالا در کشور مالزی حفظ کرده است.

ادامه مطلب
قیمت-لیر-ترکیه
نرخ و قیمت لحظه ای لیر ترکیه امروز بازار آزاد

قیمت لحظه ای لیر ترکیه


لیر ترکیه را بیشتر بشناسید!

لیر ترکیه واحد پولی رایج ترکیه و قبرس شمالی است که با نماد TL به چشم می خورد. هر یک لیر معادل ۱۰۰ کروس است. همانطور که می دانید ترکیه به عنوان کشوری با تاریخ طولانی و پرتلاطم شناخته می شود؛ واحد پولی این کشور نیز از این ناآرامی ها در امان نبوده است.

چه داستانی در پس واحد پولی این کشور وجود دارد؟ درست از زمانی که کشور ترکیه لیر را به عنوان واحد پولی رسمی خود اعلام کرد، لیر بالا و پایین های بسیاری را تجربه کرده است.

آشنایی با این واحد پولی و گذشته پرتلاطم قطعا جالب و خواندنی است. با ما همراه باشید و با سرگذشت این واحد پولی آشنا شوید!

سرگذشت لیر ترکیه

لیر نخستین بار در تاریخ ۱۸۴۴ میلادی به عنوان ارز رایج امپراطوری عثمانی اعلام شد. درواقع در آن دوره لیر به عنوان جایگزینی برای کروس معرفی شد. در ادامه با سرنگونی امپراطوری عثمانی و روی کار آمدن جمهوری ترکیه، لیر همچنان به عنوان ارز رایج این کشور باقی ماند.

اما ارزش این ارز به چه شکل است و چه عواملی منجر به کاهش یا افزایش قیمت آن می شود؟

ثبات لیر کشور ترکیه تا دهه ۱۹۷۰ میلادی ادامه داشت. با این وجود این ارز با شروع تورم بی سابقه در کشور ترکیه شروع به از دست دادن ارزش خود کرد. جالب است بدانید که لیر ترکیه طی سال های ۱۹۹۵ و ۱۹۹۶ میلادی به عنوان کم ارزش ترین ارز جهان در کتاب گینس به ثبت رسید!

کاهش ارزش این واحد پولی رایج تا جایی ادامه پیدا کرد که ترکیه مجبور شد لیر قدیمی را کنار بگذارد و ارزی جدید را روانه بازار کند.

در سال ۲۰۰۵ لیر جدید ترکیه با ارزشی معادل ۱۰۰۰۰۰۰ لیر روانه بازار شد که از آن به عنوان ۱ TRY یاد می شود. در ادامه و در سال ۲۰۰۹ سری جدیدی از اسکناس ها به منظور پیشگیری از سوءاستفاده های مالی روانه بازار شدند. از آن زمان تاکنون اسکناس TRY به طور ثابت باقی مانده است.

کاهش ارزش لیر ترکیه

به طور کلی ارزش لیر کشور ترکیه را با دلار آمریکا، پوند انگلیس و فرانک فرانسه مقایسه می کنند. در این مقایسه ارزش لیر به مراتب کمتر از دلار آمریکاست. در سال ۲۰۱۸ ارزش لیر به بدترین شرایط خود رسید؛ به طوری که ارزش آن معادل با ۴٫۵ دلار آمریکا بود.

در این سال سیاستمداران ترکیه کاهش ۴۰۰ درصدی لیر ترکیه را ناشی از توطئه کشورهای خارجی می دانستند. ناگفته نماند که تنش ها میان کشورهای ترکیه و آمریکا نیز به کاهش ارزش لیر دامن می زد.

در نهایت رجب طیب اردوغان با در دست گرفتن قدرت این کشور سعی در بهبود اوضاع این واحد پولی داشته است. او بر این باور است که ارزش لیر را تنها با روش های غیرمتعارف بانکی می توان تغییر داد.

لیر امروزی ترکیه

لیر امروزی ترکیه همان وابستگی شدید را به دلار آمریکا دارد؛ گویی هیچ پایانی برای قطع تنش ارز رایج ترکیه در دست نیست. اسکناس لیر این کشور همچنان نقش مصطفی کمال آتاتورک را به رخ همگان می کشد و در پشت این اسکانس ها دیگر شخصیت های تاریخی کشور ترکیه به چشم می خورد.

با این حال طرح این اسکانس ها تنها تغییرات تحمیلی لیر ترکیه نیست. نکات امنیتی بسیاری به منظور پیشگیری از جعل این اسکانس ها اخیرا اعمال شده است.

ارزی با امنیت بالا

اسکناس های جدید لیر از خصوصیات امنیتی جدیدی بهره مند شده اند. اگر تغییر اندازه اسکناس ها و استفاده از پرتره های مختلف آتاتورک در این اسکانس ها را نادیده بگیریم، به بخش تغییرات امنیتی آن می رسیم.

یک نوار هولوگرامی و یک رشته امنیتی در اسکناس های لیر به کار رفته است. از طرفی برخی از اعداد به کار رفته روی این اسکانس ها تنها زیر نور ماورای بنفش قابل مشاهده هستند.

انواع اسکناس های واحد پول لیر

اسکناس های جدید ترکیه ای با ارزشی معادل ۵، ۱۰، ۲۰، ۵۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ لیره ای به بازار عرضه شده اند. البته استفاده از سکه نیز در این کشور همچنان رایج است. به طوری که شاهد استفاده از سکه های ۱، ۵، ۱۰، ۲۵ و ۵۰ کروسی در این کشور هستیم.

البته ناگفته نماند که سکه های ۱ لیری معادل با ۱۰۰ کروس نیز در کشور ترکیه رایج است.

لیر؛ ارزی پرتلاطم

لیر نخستین بار در امپراطوری عثمانی به عنوان ارز رایج ترکیه معرفی شد. این ارز بعد از چندین سال ثبات تنش های بسیاری را به چشم دید و بارها به پایین ترین ارزش خود رسید.

راهکار ترک ها برای رفع کاهش ارزش لیر ارائه لیر جدید بود. البته تنش ها هیچ گاه از لیر ترکیه دور نشد و ارتباط تنگاتنگ این ارز رایج با روابط آمریکا و ترکیه غیرقابل انکار است.

با این وجود این ارز طی سال های اخیر به ثبات نسبی دست یافته است و با افزایش امنیت آن دیگر جای نگرانی بابت جعل و سوءاستفاده های مالی وجود ندارد.

ادامه مطلب
قیمت-لحظه-ای-درهم-امارات
نرخ و قیمت لحظه ای درهم امارات امروز بازار آزاد

قیمت درهم امارات به صورت لحظه ای



درهم واحد پول امارات متحده عربی است که بعضا با نام درهم امارات متحده عربی نیز از آن یاد می شود. البته درهم را معمولا با مخفف AED نیز می شناسند و نام های غیررسمی تر آن شامل DH و Dhs می شود.

اگر از ارزش این واحد پولی بگذریم، با تاریخچه ای شگفت مواجه خواهیم شد که قطعا آشنایی با آن هیجان انگیز خواهد بود. این واحد پولی از کجا نشات می گیرد؟ اصلا برای نخستین بار چه زمانی از درهم استفاده شد؟

نگاهی به تاریخچه درهم امارات

همانطور که می دانید درهم واژه ای عربی است. اما این واحد پولی به دلیل قرن ها تجارت با امپراطوری عثمانی دوام آورده است. جالب است بدانید که تا قبل از سال ۱۹۶۶ تمام کشورهای حاشیه خلیج فارس از روپیه هند برای معاملات خود استفاده می کردند.

اما چه اتفاقی افتاد که ورق به نفع درهم امارات برگشت؟ در ماه ژوئن سال ۱۹۶۶ کشور هند تصمیم گرفت که ارزش روپیه خلیج فارس را در برابر ارزش روپیه هند کاهش دهد.

کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز به منظور پیشگیری از کاهش سرمایه خود تصمیم گرفتند که واحد پولی دیگری برای معاملات خود استفاده کنند. در وهله نخست و برای مدت کوتاهی این کشورها ریال عربستان را برای معاملات خود پذیرفتند.

در ادامه دینار بحرین مورد توافق طرفین قرار گرفت. به طوری که هر یک دینار بحرین معادل ۱۰ روپیه خلیج فارس بود. در این میان نیز کشور امارات تصمیم گرفت از واحد پول خود برای معاملات استفاده کند.

به طوری که این کشور هر ۱۰ درهم را معادل با یک دینار تصویب کرد.

نکاتی که پیش از خرید درهم امارات باید بدانید!

حال که با تاریخچه درهم آشنا شدیم، بد نیست بدانیم که این واحد پولی به چه عواملی وابسته است و به چه دلیل بالا و پایین می شود. بیایید نگاهی به دانستنی ها درباره درهم بیندازیم.

وابستگی درهم به دلار

نکته جالبی که در خصوص درهم باید بدانید این است که این واحد پولی وابستگی شدیدی به دلار آمریکا دارد. اما این موضوع به چه معناست؟

وابستگی درهم به دلار آمریکا به معنای ثابت بودن نرخ آن است. به همین خاطر از سال ۱۹۹۷ هر یک دلار برابر با ۳٫۶۷۲۵ درهم بوده است.

زیر واحد درهم

به زیرواحدهای درهم Fils گفته می شود. چنانچه امارات متحده عربی را به عنوان مقصد خود انتخاب کرده باشید، بهتر است بدانید که در این کشور با سکه های زیر مواجه خواهید شد:

  • سکه ۲۵ فیلی
  • سکه ۵۰ فیلی
  • سکه یک درهمی

اگرچه سکه های ۱، ۵ و ۱۰ فیلی نیز در این کشور به چشم می خورد، اما پیدا کردن این سکه ها دشوارتر از گذشته شده است. در نهایت نیز هر ۱۰۰ فیل معادل یک درهم است.

اتحاد در امارات متحده!

امارات متحده عربی شامل ۷ بخش مختلف می شود: عجمان، دبی، فجیره، راس الخیمه، شارجه و ام القوین. جالب است بدانید که پیش از معرفی درهم به عنوان واحد پولی امارات متحده هر بخش از واحد پولی نزدیکترین کشور به خود استفاده می کرد.

در حال حاضر همه این ایالت ها از ارز مشابهی استفاده می کنند که هنگام مسافرت به این کشور قابل استفاده است.

امنیت بالا

به منظور پیشگیری از سوءاستفاده های مالی تدابیر امنیتی به خصوصی برای درهم امارات در نظر گرفته شده است. به عنوان مثال از علامت Falcon برای کلیه درهم های امارات متحده عربی استفاده می شود. بدین ترتیب از ساخت نسخه های جعلی آن پیشگیری خواهد شد.

دنیایی از انواع اسکناس درهم

به طور کلی اسکناس های درهم را از نظر ارزش به ۵ دسته تقسیم می کنند:

  • ۵ درهمی به رنگ قهوه ای
  • ۱۰ درهمی به رنگ سبز
  • ۲۰ درهمی به رنگ آبی روشن
  • ۵۰ درهمی به رنگ بنفش
  • ۱۰۰ درهمی به رنگ صورتی
  • ۲۰۰ درهمی به رنگ زرد مایل به قهوه ای
  • ۵۰۰ درهمی به رنگ سرمه ای
  • ۱۰۰۰ درهمی به رنگ آبی مایل به سبز

درهم امارات؛ واحد پولی وابسته

از زمان استفاده سراسری از درهم به عنوان واحد پولی رایج در امارات زمان زیادی نمی گذرد. این واحد پولی وابسته به دلار آمریکا در حال حاضر به عنوان واحد پولی رسمی این کشور شناخته می شود.

امنیت بالا و تنوع اسکانس ها منجر به کاربرد بیشتر آن در معاملات شده است. بنابراین با در نظر گرفتن نیازهای خود اقدام به خرید این ارز کنید.

ادامه مطلب
کتاب پول آنتونی رابینز
خلاصه کتاب پول استاد بازی اثر آنتونی رابینز

این مقاله از روی نسخه اصلی و انگلیسی کتاب پول استاد بازی خلاصه برداری شده است!

از زمانی که انسان مفهوم پول و تاثیر آن بر زندگی اش را درک کرد، پولدار شدن به آرزوی دیرینه اش تبدیل شد. برخی از انسان ها برای برآورده کردن این آرزو دست به کشف روش های جدید زدند و در این راه، شکل هایی تازه از تجارت به وجود آمدند.

مثلا خرید و فروش سهام و شکل گیری شرکت های سرمایه گذاری نمونه هایی از این دست به شمار می روند. اما با این وجود، هنوز هم تعداد افراد موفق انگشت شمار است و تلاش های عده زیادی از مردم به جایی نمی رسد.

خلاصه کتاب پول استاد بازی (money master the game)

اگر رازهای کسب ثروت هزاران سال است که کشف شده اند پس چرا همه انسان ها به یک شکل از این دانش بهره مند نمی شوند؟

در این قسمت از خانه سرمایه برای یافتن پاسخ این پرسش، نگاهی به خلاصه کتاب پول استاد بازی از آنتونی رابینز می اندازیم و پای صحبت های این مربی جهانی می نشینیم. اگر ذهن شما هم درگیر پرسش هایی از جنس سرمایه و ثروت است، تا پایان این ماجرا با ما همراه باشید.

چگونه می توان پولدار شد؟

اگر پول را جایزه یک بازی در نظر بگیرید، نگاهتان به آن از یک حسرت به یک پاداش تغییر می کند. از طرفی، بازی کردن یک موضوع بی اهمیت نیست. ما در طول بازی های کوچک و بزرگ روش های زندگی کردن را تمرین می کنیم.

پس اگر می خواهید به یک بازیکن حرفه ای زندگی تبدیل شوید و پاداشتان آن قدر زیاد باشد که شما را از پول بی نیاز کند، باید در قدم اول برای خودتان زمان بگذارید و توانایی هایتان را بالا و بالاتر ببرید.

در این میان، باید با به کار بستن روش هایی خلاقانه به مردم خدمت کنید. به این ترتیب می توانید با بازی کردن در مرکز میدان، برنده پاداش های بزرگ شوید.

یادتان باشد، هر چقدر که بیشتر از بازی کردن لذت ببرید مقدار بسیار بیشتری از پاداش را در اختیار خواهید گرفت. پس هر چه زودتر میدان خودتان را پیدا کنید و دست به کار شوید.

۱- حرف نزنید، نشان دهید

کتاب پول استاد بازی آنتونی رابینز

آدم های زیادی روی این کره خاکی زندگی می کنند که به راستی در برخی از کارها متخصص هستند؛ حرف هایشان شیرین و راه حل هایشان بسیار خلاقانه است. اما وقتی به زندگی آنها نگاه می کنید، هیچ نشانی از توصیه های خودشان را در زندگی شان نمی بینید.

مثلا مشاورهایی را می بینید که زندگی شخصی شان نابود شده است اما هنوز هم برای زوج های جوان نسخه می پیچند. کارگزاران سهامی را می بینید که پیشنهادهایی وسوسه برانگیز برای سرمایه گذاری در اختیارتان قرار می دهند اما خودشان حاضر نیستند یک ریال هم روی آن سهم ها سرمایه گذاری کنند یا مربی های ورزشی را می بینید که خودشان اضافه وزن دارند اما مدام از تناسب اندام و مزیت های آن سخن می گویند.

شما را نمی دانم اما من از دیدن و شنیدن این توصیه ها خسته شده ام. نمی توانم به آنها و توصیه هایشان اعتماد کنم. زیرا خودشان هم به حرف هایشان اعتماد ندارند وگرنه آنچه می گفتند را روی زندگی خودشان پیاده می کردند.

برای اینکه تغییری واقعی در زندگی تان ایجاد کنید باید به دنبال کسانی بروید که به حرف هایی که می زنند عمل کرده اند. ساختارشکن باشید و به کسانی که «نمی توانم» یا «نمی توانی» لقلقه زبانشان است اهمیتی ندهید. زندگی تان از جایی که هست تکان نمی خورد مگر اینکه شما بخواهید.

۲- به ثانیه شمار بازنشستگی اهمیتی ندهید

کسانی که چرخش مالی چندان جالبی ندارند، کار کردن را نوعی اجبار و مایه آزار خود در نظر می گیرند. البته حق هم دارند. چون آنها وقت زیادی از روز خود را صرف انجام کاری می کنند که در انتها پاداش جالبی به آن ها نمی دهد. چنین افرادی خودشان را به روزهای بازنشستگی دلخوش می کنند و با خود می گویند:

«فقط تا بازنشستگی دوام بیار، بعدش دیگه لازم نیست کار کنی.»

صد البته که این موضوع سرابی بیش نیست. چون حقوق بازنشستگی بسیاری از اُرگان ها از حقوق یک فرد شاغل بسیار کمتر است.

در نتیجه، اگر آنها تغییری در وضعیت زندگی خود ایجاد نکنند، رسیدن به سن بازنشستگی با آغاز دردسرها همراه خواهد بود. چون دیگر نیروی جوانی به آنها بدرود گفته و بیش از نصف حقوق دوران جوانی شان را هم با خود به یغما برده است.

از طرفی، کسانی که بسیار ثروتمند هستند، باز هم به کار کردن حتی در سن بالای ۹۰ سالگی ادامه می دهند. پس این کار کردن نیست که باید از آن بیزار باشید، بلکه روش کسب درآمدتان است که شما را پایین نگه داشته است؛ نباید برای بازنشسته شدن از زندگی تلاش کنید.

در عوض باید تلاش خود را روی بیشتر یاد گرفتن، به چالش کشیدن محدودیت هایتان و افزایش ظرفیت های وجودی تان متمرکز کنید تا بتوانید تغییری واقعی در روزهای خود به وجود آورید. شما تا زنده هستید می توانید برای این جهان مفید باشید. خودتان را گول نزنید.

۳- مراقب هزینه های پنهان باشید

کتاب پول استاد بازی آنتونی رابینز

گاهی این هزینه های جاری زندگی تان نیست که کارها را خراب می کند. بلکه آگاهی نداشتن نسبت به هزینه های پنهان است که شما را لای منگنه مالی می گذارد. این هزینه های پنهان که گاهی مبلغ آنها از هزینه های زندگی تان هم پیشی می گیرند بهایی هستند که بابت ندانستن قانون های بازی پول آفرینی می پردازید.

در این جور مواقع، شما فقط به صورت فرمالیته در حال سرمایه گذاری هستید. اما در حقیقت، کاری جز پر کردن جیب دیگران که قواعد بازی را می دانند انجام نمی دهید.

این موضوع به ویژه در بازار سهام و صندوق های سرمایه گذاری، جلوه بیشتری پیدا می کند. برای شناسایی و کاهش این هزینه ها ابتدا باید چشم و گوشتان را به روی تمام تبلیغات و توصیه های به ظاهر کارشناسی دیگران ببندید و به ماجرای یک سهم یا صندوق، همان طور که هست نگاه کنید. اجازه ندهید تبلیغات همچون مه صبحگاهی، جلوی دیدگانتان را به روی واقعیت ببندند.

در بیشتر موارد، این تبلیغات به شما وعده حرکت کردن بالای بازار یا دست کم تسلط بر بازار را می دهند. در حالی که اقدام درست، انعطاف پذیری نسبت به اتفاق های بازارهای مالی است نه ایستادن در مقابل آن.

این موضوع مانند این است که شما بخواهید یک تنه در مقابل گردباد بایستید. غافل از آنکه هر چقدر هم تلاش کنید، نمی توانید در مقابل قدرت آن کاری انجام دهید.

اگر خودتان را رها کرده و با انرژی جاری در این گردباد هم صدا شوید می توانید با کمترین آسیب، بیشترین سود را به دست بیاورید. آن هم زمانی که دیگران برای محافظت از جانشان در مقابل آسیب های گردباد، هر چه دارند را رها می کنند و می گریزند.

برای زندگی مثل میلیاردها نیازی نیست که میلیارد باشید

بسیاری از انسان ها فکر می کنند برای رسیدن به آرامشی که در رویاهاشان وجود دارد یا زندگی کردن مثل میلیاردها باید واقعا چند میلیارد پول داشته باشند. اما در حقیقت اینگونه نیست. شما می توانید با رقمی بسیار کمتر نیز به چنین سبکی از زندگی برسید.

در واقع، کاری که باید انجام بدهید این است که کمی برای خودتان زمان بگذارید و هر چیزی که برای زندگی ایدئالتان لازم دارید را بنویسید. سپس به سراغ هزینه ها بروید و میزان پول لازم برای داشتن تمام آنها را برآورد کنید. از هر ۱۰ نفر، ۹ نفر به این نتیجه می رسند که زندگی آرزوهایشان بسیار کم هزینه تر از تصوراتشان است.

در واقع، چیزی که شما واقعا به دنبال آن هستید میلیاردها دلار سرمایه نیست. شما به دنبال احساسی هستید که می توانید با کمک این مبلغ آن را به دست بیاورید. در حالی که بسیاری از این احساس ها نیازی به هزینه کردن ندارند.

اگر منتظر هستید که بعد از میلیاردر شدن به خوشحالی، خوشبختی، سلامتی و احساس آزادی برسید، باید بگویم که این اتفاق نمی افتد. چون تجربه این احساس های عمیق به پول وابسته نیست. حتی می توانم بگویم که وجود پول، می تواند برخی از آن ها را کم رنگ کند. چیزی که باید تغییر کند، تصور شما از یک زندگی عالی است.

اگر از درون فردی شاد، سلامت و آزاد نباشید، هیچ مقداری از پول نمی تواند این عواطف را در شما ایجاد کند. وقتی ریشه هایتان در وجود خودتان استوار باشند، نه تنها مسیر ثروت شدن را خواهید یافت بلکه دیگران نیز از روشنایی وجودتان بهره مند خواهند شد.

کلیدی مشترک برای موفقیت و شکست

کتاب پول استاد بازی آنتونی رابینز

همه ما دوست داریم موفق شویم؛ این موفقیت هم در زمینه مالی و هم در زمینه زندگی شخصی مان گسترده خواهد بود. اما تعداد بسیار اندکی از مردم برای رسیدن به این موفقیت ها دست به کار می شوند. این قیف مدام تنگ تر می شود.

چون از میان کسانی که واقعا برای تحقق اهدافشان دست به کار می شوند تنها عده بسیار کمی آن را در قالب یک برنامه حرفه ای و اصولی دنبال می کنند.

پیدا کردن راهی برای موفقیت در زمینه شخصی بیشتر از آنکه به پول نیاز داشته باشد، تلاش همه جانبه شما را می طلبد. اما برای رسیدن به آزادی مالی، هم به پول نیاز دارید و هم دانشی که بتوانید آن را مدیریت کنید.

در واقع، گام های اصلی برای تغییر وضعیت مالی شما به این ترتیب هستند:

۱- بدهی خود را متوقف کنید

شما تنها زمانی می توانید تغییری در دنیای مالی خود ایجاد کنید که ابتدا راه ایجاد بدهی های جدید را ببندید. این موضوع مانند آن است که بخواهید ظرفی را پر از آب کنید.

اگر این ظرف از قبل سوراخ داشته باشد یا حتی خودتان مدام سوراخ هایی هر چند کوچک را در آن ایجاد کنید، هیچ مقداری از آب نمی تواند برای پر کردن این ظرف کافی باشد. پس در اولین قدم باید برنامه ای برای صاف کردن بدهی های قدیمی خود و جلوگیری از ایجاد بدهی های جدید در نظر بگیرید.

۲- پس انداز کنید

در زندگی هر کدام از ما جریان هایی از نقدینگی وجود دارند. اگر می خواهید زندگی مالی خود را چنان دگرگون کنید که دیگر نگرانی از این بابت نداشته باشید، باید مقداری از این جریان جاری را به سمت یک حوضچه ایمن هدایت کنید و همزمان راهی برای عریض تر کردن جریان نقدینگی زندگی خود بیابید.

پس انداز کردن باید به یک عادت همیشگی تبدیل شود. برای آنکه به حوضچه پول های خود معنا بدهید باید هدفی برای آن مشخص کنید. چون وقتی برای کار خود هدفی داشته باشید، انگیزه نیز به دنبال آن وارد زندگی تان می شود.

مثلا می توانید هدف از پس انداز کردن را جمع کردن مقدار مشخصی پول برای سرمایه گذاری در بازار بورس در نظر بگیرید.

۳- دارایی های خود را مدیریت کنید

با وجود آنکه در نگاه اول، جمع کردن پول، سخت ترین کار در مسیر آزادی مالی به نظر می رسد اما چیزی بزرگ تر و بسیار مهم تر از آن وجود دارد که به تلاش های شما جهتی واقعی می دهد و آن توانایی مدیریت دارایی هایتان است.

اجازه بدهید مثالی برایتان بزنم. اگر همین الان کسی زنگ خانه را بزند و یک میلیارد تومان به شما بدهد، آن پول را چگونه خرج می کنید؟ آیا با آن یک ملک می خرید؟ بخشی از آن را در بورس سرمایه گذاری می کنید؟ ماشین می خرید؟ به دوستتان که مشکل مالی دارد کمک می کنید؟

شیوه ا ی که برای خرج کردن پولتان در پیش می گیرید، علت واقعی شکست یا موفقیت مالی شما خواهد بود. مدیریت موفق سرمایه تان – چه صد هزار تومان چه صد میلیارد تومان – به این بستگی دارد که چقدر برای تنوع سرمایه گذاری خود تلاش می کنید.

پیشنهاد می کنم سرمایه خود را بشکنید و آن را در چند بخش بسیار متفاوت سرمایه گذاری کنید. در این صورت، حتی اگر یک بخش از سرمایه تان با خاک یکسان شود، بخش های دیگر دستتان را می گیرند و از شما حمایت می کنند.

فراتر از زمان باشید تا بتوانید آن را در دست بگیرید

توانایی اقدام کردن در زمان درست، مهارتی است که شما را از بحران های زندگی نجات می دهد. دست کم گرفتن اهمیت زمان بندی باعث می شود که منابعتان را به راحتی از دست بدهید.

فرقی نمی کند که منبع شما حرفی مهم باشد یا مقدار هنگفتی پول؛ اگر هر چیز را سر وقت به کار نبندید فرصت بهره برداری از آن را به دیگران واگذار خواهید کرد.

برای این کار باید چشم اندازی بلند مدت داشته باشید. این موضوع به شما کمک می کند تا فراتر از زمان قدم بردارید و به ماجراهایی که با آنها رو در رو می شوید مانند یک نقشه از بالا نگاه کنید. در این صورت می توانید فرصت ها و تهدیدهای پیش رویتان را به درستی تحلیل کرده و تصمیم درستی بگیرید.

بیشتر مردم به هنگام رویارویی با بحران های مالی، مثل سقوط ناگهانی قیمت سهام یا کاهش ارزش سرمایه گذاری هایشان فقط به حرکت دیگران نگاه می کنند و بر آن اساس تصمیم می گیرند. چنین عملکردی هوشمندانه نیست و هرگز شما را به سمت آزادی مالی هدایت نمی کند.

برای آنکه ویژگی زمان سنجی را در خودتان تقویت کنید باید چند گام را پشت سر بگذارید:

۱- احساس خود را کنترل کنید

فرد توانمند کسی نیست که به هنگام جر و بحث، حرف خود را به کرسی می نشاند. توانمند واقعی کسی است که سخن خود را در زمان درست و به شخص مناسب می زند؛ سپس در گام بعدی، گفته هایش را عملی می کند.

توانایی مسلط بودن بر احساس باعث می شود که شما به چهره واقعی ماجرا پی ببرید. هر چقدر در مهار کردن احساس خود قوی تر شوید، تصمیم های هوشمندانه تری در تمام زمینه های زندگی تان خواهید گرفت.

۲- به اطلاعات نگاه کنید

وقتی اوضاع بحرانی می شود، تنور شایعه نیز شعله ور می گردد. در این هنگام، عده زیادی بر اساس دانش اندک خود و حتی حدس و گمان هایشان اطلاعات نادرست را منتشر می کنند و آتش شایعه را زنده نگه می داند.

در این هنگام شما باید علاوه بر مسلط شدن بر احساستان به دنبال جمع آوری اطلاعات واقعی باشید. در این صورت می توانید اتفاق های آینده را پیش بینی کرده و تصمیمی عاقلانه بگیرید.

البته شاید در این مسیر احساس تنهایی کنید. چون افراد زیادی بدون آنکه به خودشان زحمت بدهند تنها تصمیم های دیگران را دنبال می کنند. اما نتیجه کار شما که با تحلیل اطلاعات واقعی اقدام کرده اید و آنها که بر پایه شایعه به پیش رفته اند بسیار متفاوت خواهد بود.

۳- موج سواری را تمرین کنید

برای سرمایه گذاری در بازار سهام باید در موج سواری بیشتر از هر کار دیگری مهارت داشته باشید. اجازه بدهید مثالی برایتان بزنم. اگر بازار بورس را به یک اقیانوس تشبیه کنیم، سقوط و صعود آن موج هایی هستند که مدام به ساحل می خورند.

هر موجی که بالا رفتن را شروع می کند، لحظه پایین آمدن را نیز از سر می گذراند. اگر شما به جای دست و پا زدن در میان امواج آب، موج سواری را بلد باشید نه تنها از این موج ها نمی ترسید بلکه از آنها استقبال می کنید. چون می توانید در هر لحظه بهترین حرکت را شناسایی کرده و خودتان را از خطرهای امواج دورتر نگه دارید.

کسانی که از موج سواری در بورس چیزی نمی دانند به جای سواری گرفتن از امواج بورس، در آن غرق می شوند!

نگاهی متفاوت به بیمه عمر

کتاب پول استاد بازی آنتونی رابینز

برخلاف تصور عده زیادی از مردم، بیمه عمر تنها یک پشتوانه برای خانواده فرد فوت شده نیست. ثروتمندان نگاهی بسیار متفاوت نسبت به بیمه عمر دارند. در حقیقت آنها به بیمه عمر به چشم یک سرمایه گذاری امن نگاه می کنند که خود به خود رشد می کند. گذشته از این، مبلغی که در بیمه عمر سرمایه گذاری می شود، معاف از مالیات است.

البته لازم نیست حتما درآمدی بالا داشته باشید تا بتوانید در بیمه عمر سرمایه گذاری کنید. معمولا حق بیمه هایی که به صورت ماهیانه پرداخت می شوند از چند ده هزار تومان بیشتر نیستند. حتی می توانید بعد از یک زمان معین – مثلا یک سال – تمام موجودی بیمه عمر خود را به همراه سود آن یکجا برداشت کنید بدون آنکه لازم باشد مالیاتی برای آن بپردازید.

گذشته از این، شما می توانید تقریبا به اندازه ۹۰ درصد مبلغ سرمایه گذاریتان از شرکت بیمه وام بگیرید بدون اینکه هیچ نیازی به ضامن یا وثیقه داشته باشید.

سرمایه اصلی خود را به چالش نکشید

وظیفه شما به عنوان یک سرمایه گذار این است که با چنگ و دندان از اندوخته خود محافظت کنید. اگر خودتان را یک مبارز در عرصه ثروت تصور کنید، در آن صورت سرمایه تان نقش سلاحتان را بازی می کند.

شما نمی توانید بدون سلاح از خودتان دفاع کنید. پس اولین و آخرین خط قرمز شما سلاحی است که در دست دارید. تنها پس از این مورد است که می توانید به دنبال کسب غنیمت باشید.

آینده خوب است اما شما امروز زنده هستید

در طول این گفتار، راهکارهایی را برای ثروت اندوزی و افزایش دارایی با هم مرور کردیم. اما در این میان باید به نکته بسیار مهمی اشاره کنم و آن لذت بردن از لحظه حال است.

درست است که ذخیره کردن پول و آموختن شیوه های کارآمد سرمایه گذاری می تواند در آینده ای نزدیک شما را از ثروت بی نیاز کند، اما فراموش نکنید که تمام این ها برنامه ریزی هایی برای آینده هستند. پس سهم امروزتان از موفقیت، ثروت، شادی و خوشبختی چه می شود؟ آیا برای آن هم فکری کرده اید؟

همان طور که برای آینده مالی خود راهکارهای مختلف را به کار می گیرید باید برای امروزتان نیز برنامه هایی هیجان انگیز ترتیب بدهید. هرگز به این امید که ممکن است در آینده خوب زندگی کنید، شادی امروز خود را قربانی نکنید.

البته منظورم این نیست که تمام اندوخته خود را صرف خرید آخرین مدل اتومبیل کنید. می خواهم به شما بگویم که وقتی پول خود را هوشمندانه برای آینده تان کنار گذاشته اید از خرج کردن باقی مانده آن احساس بدی نداشته باشید.

در غیر این صورت، هوشمندی شما به خساست تبدیل می شود و تا جایی پیش می روید که حتی پس از رسیدن به آزادی مالی نیز تمایلی به خرج کردن پول برای بهره مند شدن از شادی های زندگی نخواهید داشت.

چنین موضوعی نه تنها برای روحتان بلکه برای تمام کسانی که با شما زندگی می کنند، ناراحت کننده است. یادتان باشد، تمام فعالیت های مالی شما تنها تا زمانی که روی این کره خاکی نفس می کشید ارزشمند هستند.

هیچ کس نمی تواند رقم اندوخته خود را پس از مرگ با خودش ببرد. پس مثل یک سرمایه گذار هوشمند و آزاد زندگی کنید. نباید اجازه بدهید که پول به هیچ شکلی شادی لحظه هایتان را از شما بدزدد.

پیام اصلی آنتونی رابینز در کتاب پول استاد بازی چه بود؟

کتاب پول استاد بازی آنتونی رابینز

«آنتونی رابینز» (Anthony Robbins) در کتاب پول استاد بازی تجربه های مالی و حاصل گفتگوهایش با سرمایه گذاران برتر جهان را در قالب یک کتاب ارائه داده است. او معتقد است فقر و گیر کردن در یک وضعیت مالی نه چندان جالب از دو علت درونی و بیرونی ریشه می گیرند.

علت درونی به موضوع هایی مانند کمبود اعتماد به نفس، آگاهی نداشتن از ظرفیت های وجودی و ضعف در قدرت تصمیم گیری برمی گردند.

علت های بیرونی نیز ناشی از کمبود سواد مالی و نپذیرفتن مسئولیت سرمایه گذاری پول ها توسط صاحبان اصلی آن هستند.

«آنتونی رابینز» بر این باور است که بررسی رفتارهای مالی و واکنش هایی که سرمایه گذاران موفق در گذشته انجام داده اند می تواند مسیر پیش روی سرمایه گذاران جدید را روشن کند.

نظر شما چیست؟

فکر می کنید دنبال کردن کدام توصیه آنتونی رابینز می تواند در زندگی مالی شما بیشترین تغییر را ایجاد کند؟ آیا برنامه ای برای عملی کردن این توصیه در نظر گرفته اید؟

ادامه مطلب
پول داغ
پول داغ یا پول در گردش در اقتصاد چیست؟

پول داغ یا پول در گردش، به پول سرگردانی می گویند که با هدف دریافت سود بیش تر در بازه زمانی کوتاه مدت، به سرعت از بازاری به بازار دیگر منتقل می شود. این بازار، شامل بازار بین المللی و داخلی است. زیرا پول در گردش می تواند ارزی باشد که به سرعت و منظم بین بازارهای مالی در گردش است تا از این طریق، سرمایه گذاران اطمینان حاصل کنند که بالاترین نرخ های بهره کوتاه مدت ممکن را دریافت می کنند.

پول داغ

در واقع، پول داغ مرتبأ بین کشورهای با نرخ بهره پایین به کشورهای با نرخ بهره بالا جابه جا می شوند؛ این نقل و انتقالات مالی در صورتی که در مبالغ بالا باشد، بر نرخ تبدیل و موازنه پرداخت های کشور اثرگذار خواهد بود.

برای درک بهتر مفهوم پول داغ به مثال زیر توجه کنید:

فرض کنید ۲۰۰ میلیون تومان پول نقد دارید و آن را با هدف سرمایه گذاری و کسب سود بیش تر در بانک سودآفرین با نرخ ۱۵ درصد، سرمایه گذاری می کنید. پس از گذشت ۳ ماه، متوجه می شوید بانک سودساز، برای سپرده های کوتاه مدت خود نرخ ۲۰ درصد را اختصاص داده است.

با توجه به این که هدف شما از این سرمایه گذاری کسب سود بیش تر است پول خود را به بانک سودساز می آورید. اگر باز هم در پی سود بیش تر باشید، به محض اطلاع از موقعیتی بهتر، سرمایه خود را به محل پرسودتر منتقل خواهید کرد. به همین خاطر سرمایه شما توقف کوتاهی در هر محل سرمایه گذاری دارد و از جایی به جای دیگر حرکت می کند.

راه های ورود پول در گردش به اقتصاد

  1. سرمایه گذاری خارجی در بازار سهام
  2. سرمایه گذاری بانک های خارجی در قالب وام
  3. دریافت وام از بانک های خارجی

آثار ورود پول داغ بر اقتصاد

  1. افزایش پایه پولی و رونق اعتباری کشور دریافت کننده
  2. فشار تورمی
  3. افزایش نرخ ارز
  4. ضعیف شدن ارزش پول ملی
  5. کسری تراز تجاری

آثار خروج پول داغ بر اقتصاد

خروج ناگهانی سرمایه های خارجی، سبب سقوط ارزش سهام شرکت ها و دارایی ها می شود که در نهایت منجر به سقوط ارزش پول ملی خواهد شد.

راه های مقابله هجوم پول در گردش

  1. افزایش نرخ ارز
  2. کاهش نرخ بهره
  3. افزایش ذخایر قانونی و احتیاطی بانک ها
  4. کنترل سرمایه گذاری خارجی و وضع قوانین برای اعمال محدودیت
ادامه مطلب
قیمت-طلا-و-سکه
نرخ و قیمت لحظه ای طلا و سکه امروز بازار آزاد

قیمت لحظه ای طلا و سکه روز تهران

قیمت طلا و سکه امروز در بازار آزاد به شرح ذیل می باشد و این قیمت به صورت لحظه ای در حال تغییر است:

دلایل کاهش و افزایش قیمت طلا و سکه

با توجه به اهمیت طلا و سکه، به عنوان یک دارایی امن جهت سرمایه گذاری در این مقاله به فاکتورهای موثر بر قیمت این دارایی خواهیم پرداخت و متعاقبا همین فاکتورها هستند که دلائل افت و یا افزایش قیمت را نیز رقم می زنند.

دو عامل اصلی موثر بر قیمت طلا و سکه، انس جهانی و قیمت دلار هستند:

۱- قیمت انس و طلا در بازارهای جهانی:

قیمت انس، خود همانند هر کالای دیگری متاثر از عرضه و تقاضا، بهای تمام شده تولید، نرخ بهره، سیاست های پولی و مالی، ثبات یا ریسک و بی ثباتی در اقتصاد، رشد اقتصادی، نرخ برابری ارزها، قیمت کامودیتی ها (بخصوص فلزات همگروه)، شاخص دلار، نرخ تورم، متغیرهای کلان اقتصادی، تقاضای صندوق سرمایه گذاری در طلا، نرخ بیکاری، دستمزد، نرخ تولید و.. بستگی دارد.

برای مثال در رابطه با نرخ بهره، سیاست های پولی که فدرال رزرو اتخاذ می کند، با توجه به این که می تواند به سرمایه های مردم جهت دهی کند که به سمت اوراق با درآمد ثابت برود یا دارایی های دیگری همچون طلا اهمیت دارد.

به موضوع عرضه و تقاضا نیز اشاره کردیم و باید دقیق تر عنوان کرد که درست است که طلا همانند هر کالای دیگری از عرضه و تقاضا برخوردار است، ولی این عرضه و تقاضا در بین سایر دلائلی که عنوان شد معلول تر است تا علت، درواقع در بین دلایل بالا با توجه به این که مجموعه ای از متغیرها در ابعاد کلان اقتصادی هستند، برخی علت تر و برخی دیگر معلول تر خواهند بود.

۲- نرخ دلار

رشد حجم نقدینگی، رشد اقتصادی و متعاقبا تورم بر نرخ ارز تاثیرگذار هستند که با استفاده از این فاکتورهای می توان ارزش واقعی دلار را پیدا کرد. نرخ تورم، نرخ بهره بانکی و قیمت نفت نیز در ابعاد کلان بر نرخ ارز تاثیرگذارند.

اما نرخ ارز نیز مانند هر کالای دیگری به عرضه و تقاضای آن (مبادلات خارجی) وابسته است، عرضه ارز ناشی از صادرات نفت و میعانات گازی، صادرات محصولات پتروشیمی و صادرت غیرنفتی همچون صادرات فولاد، مس و محصولات کشاورزی و صادرات خدمات است.

در بخش تقاضا نیز، بخش های واردات رسمی، واردات غیر رسمی یا قاچاق (همچون گوشی موبایل و لوازم آرایشی)، واردات خدمات و خالص خروج سرمایه ای از کشور را شامل می شود. منظور از خروج سرمایه نیز دو حالت می تواند باشد که یکی خرید دلار توسط افراد داخل کشور و انتقال و سرمایه گذاری آن در خارج از کشور و دیگری خرید ارز و نگهداری در منزل و حتی عدم ارائه حواله صادرات است.

در این مقاله دو دسته اصلی متغیرهای موثر بر قیمت طلا و سکه عنوان شدند، به نظر بیش از آن که قیمت دلار و انس جهانی برای سرمایه گذاران اهمیت داشته باشند، آن ها باید توجه کنند که این دو متغیر خود معلول چه متغیرهای دیگری هستند، تا قدرت پیش بینی و تحلیل سرمایه گذاری در این بازار را پیدا کنند.

ادامه مطلب
قیمت-یورو
نرخ و قیمت لحظه ای یورو امروز بازار آزاد

قیمت لحظه ای یورو روز تهران

قیمت یورو امروز در بازار آزاد به شرح ذیل می باشد و این قیمت به صورت لحظه ای در حال تغییر است:



باتوجه به لحظه ای بودن قیمت ها حتما به ساعت ارائه شدن قیمت یورو دقت کنید و اگر قصد خرید و فروش یورو در بازار آزاد را دارید حتما قیمت در لحظه خرید و فروش را ملاک قیمت دقیق یورو قرار دهید.

عوامل مؤثر بر بازار عرضه یورو (کاهش قیمت)

ارز نیز مثل هر کالای دیگر در اقتصاد متأثر از تحولات بازار عرضه و تقاضاست. این تحولات خود دستخوش اتفاقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی داخلی هر کشور و حتی بین المللی هستند و به همین علت نوسان نرخ ارز در هر کشور را نمی توان تنها منبعث از وقایع داخلی یک کشور دانست.

به عبارت دیگر بخش هایی از تغییرات نرخ ارز را باید در اتفاقات بیرون از مرزها همچون تغییر در سیاست های کلان کشورهای دیگر علیه یک کشور (برای مثال اگر دولت آمریکا با وضع تعرفه، قانون، مالیات و جریمه باعث شود که هزینه خرید کالا و خدمات در ایران برای شهروندانش بالا برود، ارزش یورو در ایران نسبت به ریال گران می شود)، کاهش یا افزایش قیمت نفت، طلا و ارزش یورو در برابر سایر ارزها در بازارهای جهانی جستجو کرد.

بخش دیگری از تغییرات نرخ ارز به درآمدهای ارزی یا همان میزان عرضه ارز و نوسانات آن در یک کشور وابسته است. هرچه درآمدهای حاصل از صادرات و توان جذب توریست یک کشور بیشتر باشد درآمدهای ارزی و درنتیجه میزان عرضه ارز در آن کشور بالاتر می رود.

[irp posts=”64755″ name=”قیمت لحظه ای طلا و سکه امروز در بازار آزاد“]

عوامل مؤثر بر بازار تقاضای یورو (افزایش قیمت)

یکی از مهم ترین متغیرهای تعیین کننده برای تقاضا مصرف است. مصرف خود تابعی از درآمد و همچنین ثروت افراد است. وقتی مردم کشوری به هر دلیلی احساس کنند ثروتمندتر شده اند، مصرف و به دنبال آن تقاضا برای کالاهای وارداتی و ارز افزایش پیدا می کند.

حال اگر این احساس ثروتمند شدن بر مبنای اصول اقتصادی شکل نگرفته باشد، یعنی میزان تولید ناخالص داخلی، صادرات و بهره وری در اقتصاد روند صعودی نداشته باشند، و افزایش تقاضا برای ارز، در غیاب افزایش در میزان عرضه ارز اتفاق افتاده باشد می تواند بستر بروز مشکلات اقتصادی بی شماری را فراهم کند. این اتفاقات را بارها در کشورمان تجربه کرده ایم.

برای مثال در سال های ۹۲ تا ۹۶ ین احساس ثروتمند شدن با سرکوب نرخ ارز و سودهای بانکی بالا محقق شد. درواقع برای مدت چند سال به بهانه کنترل تورم اجازه افزایش نرخ ارز متناسب با میزان تورم داخلی نسبت به تورم خارجی داده نشد.

این مسئله در کنار مشکلات نظام بانکی که به جای اصلاحات ساختاری برای جذب سپرده های مردم نرخ سود بالا را وعده می دادند، موجب شد تا مردم احساس کنند که ثروتشان زیاد شده و مصرفشان را بالا بردند و مثلاً سفرهای خارجی خود را افزایش دادند. این مسئله به طور مستقیم و غیرمستقیم تقاضا برای ارزهای خارجی را بالا می برد.

ادامه مطلب
قیمت-دلار
نرخ و قیمت لحظه ای دلار امروز بازار آزاد

قیمت لحظه ای دلار روز تهران

قیمت دلار امروز در بازار آزاد به شرح ذیل می باشد و این قیمت به صورت لحظه ای در حال تغییر است:

باتوجه به لحظه ای بودن قیمت ها حتما به ساعت ارائه شدن قیمت دلار دقت کنید و اگر قصد خرید و فروش دلار در بازار آزاد را دارید حتما قیمت در لحظه خرید و فروش را ملاک قیمت دقیق دلار قرار دهید.

افزایش یا کاهش قیمت دلار

دلایل مختلفی برای کاهش یا افزایش قیمت وجود دارد که به صورت روزانه و لحظه ای باید بررسی شود ولی مهم ترین آن ها خبرهای سیاسی در و اقتصادی در ایران و جهان است که قیمت این ارز را در ایران دستخوش تغییر و تحول می کند.

برای تحلیل دلار حتما باید تحلیلگر حرفه ای باشید تا بتوانید این کار را انجام دهید وگرنه با اتفاقات پیش بینی نشده ای مواجه می شوید که امکان دارد سرمایه خود را از دست بدهید و ضرر جبران ناپذیری به شما وارد شود.

عوامل مؤثر بر بازار عرضه دلار

ارز نیز مثل هر کالای دیگر در اقتصاد متأثر از تحولات بازار عرضه و تقاضاست. این تحولات خود دستخوش اتفاقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی داخلی هر کشور و حتی بین المللی هستند و به همین علت نوسان نرخ ارز در هر کشور را نمی توان تنها منبعث از وقایع داخلی یک کشور دانست.

به عبارت دیگر بخش هایی از تغییرات نرخ ارز را باید در اتفاقات بیرون از مرزها همچون تغییر در سیاست های کلان کشورهای دیگر علیه یک کشور (برای مثال اگر دولت آمریکا با وضع تعرفه، قانون، مالیات و جریمه باعث شود که هزینه خرید کالا و خدمات در ایران برای شهروندانش بالا برود، ارزش دلار در ایران نسبت به ریال گران می شود)، کاهش یا افزایش قیمت نفت، طلا و ارزش دلار در برابر سایر ارزها در بازارهای جهانی جستجو کرد.

بخش دیگری از تغییرات نرخ ارز به درآمدهای ارزی یا همان میزان عرضه ارز و نوسانات آن در یک کشور وابسته است. هرچه درآمدهای حاصل از صادرات و توان جذب توریست یک کشور بیشتر باشد درآمدهای ارزی و درنتیجه میزان عرضه ارز در آن کشور بالاتر می رود.

عوامل مؤثر بر بازار تقاضای دلار

یکی از مهم ترین متغیرهای تعیین کننده برای تقاضا مصرف است. مصرف خود تابعی از درآمد و همچنین ثروت افراد است. وقتی مردم کشوری به هر دلیلی احساس کنند ثروتمندتر شده اند، مصرف و به دنبال آن تقاضا برای کالاهای وارداتی و ارز افزایش پیدا می کند.

حال اگر این احساس ثروتمند شدن بر مبنای اصول اقتصادی شکل نگرفته باشد، یعنی میزان تولید ناخالص داخلی، صادرات و بهره وری در اقتصاد روند صعودی نداشته باشند، و افزایش تقاضا برای ارز، در غیاب افزایش در میزان عرضه ارز اتفاق افتاده باشد می تواند بستر بروز مشکلات اقتصادی بی شماری را فراهم کند.

این اتفاقات را بارها در کشورمان تجربه کرده ایم. برای مثال در سال های ۹۲ تا ۹۶ ین احساس ثروتمند شدن با سرکوب نرخ ارز و سودهای بانکی بالا محقق شد.

درواقع برای مدت چند سال به بهانه کنترل تورم اجازه افزایش نرخ ارز متناسب با میزان تورم داخلی نسبت به تورم خارجی داده نشد و این مسئله در کنار مشکلات نظام بانکی که به جای اصلاحات ساختاری برای جذب سپرده های مردم نرخ سود بالا را وعده می دادند، موجب شد تا مردم احساس کنند که ثروتشان زیاد شده و مصرفشان را بالا بردند و مثلاً سفرهای خارجی خود را افزایش دادند. این مسئله به طور مستقیم و غیرمستقیم تقاضا برای ارزهای خارجی را بالا می برد.

ادامه مطلب
ارزش زمانی پول چیست؟
ارزش زمانی پول چیست؟

ارزش زمانی پول و یا ارزش فعلی تنزیل شده، که آن را با TVM نشان می دهند، بیانگر ارزشمند بودن پول در زمان حال نسبت به زمان آینده است و دلیل ارزش بیش ترِ همان مقدار پول در زمان حال نسبت به زمان آینده، پتانسیل درآمدی است که پول با خود به همراه دارد. به این ترتیب، می توان بیان کرد که توجه به مفهوم ارزش فعلی تنزیل شده، قدرت و توان خرید و سرمایه گذاری شما در زمان حال را افزایش می دهد. نرخ تورم سبب می شود توان خرید و سرمایه گذاری در هر سال نسبت به سال پیش کاهش یابد و دقیقأ به همین دلیل است که مفهوم ارزش زمانی پول جایگاه ویژه ای در حوزه مالی و سرمایه گذاری را به خود اختصاص داده است. برای درک بهتر ارزش فعلی تنزیل شده، می توان نگاهی به مفهوم ضرب المثل “سرکه نقد به از حلوای نسیه” انداخت که دقیقأ درک ساده ای از این مفهوم را به ما نشان می دهد.

ارزش زمانی پول چیست؟

روش محاسبه ارزش زمانی پول

فرض کنید در سال ۹۹ از فردی ۵۰ میلیون تومان قرض می گیرید و تعهد می کنید که بدهیتان را در سال ۱۴۰۰ بازپرداخت کنید. اگر در بهترین حالت، مبلغ بدهی را در موعد مقرر پرداخت نمایید، ممکن است فرد قرض دهنده را از سه جهت متحمل زیان کرده باشید:

به این ترتیب که اگر شخص قرض دهنده در سال ۹۹، ۵۰ میلیون تومان را در یکی از صندوق های سرمایه گذاری با سود ۲۵ درصد، سرمایه گذاری می کرد در سال ۱۴۰۰، سرمایه او به ۶۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می رسید. بنابراین براساس مفهوم ارزش فعلی تنزیل شده، او به میزان ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان ضرر کرده است. اگر۵۰ میلیون تومان را در سپرده بانکی یکساله با سود ۱۵ درصد قرار می داد در سال ۱۴۰۰، سرمایه او به ۵۷ میلیون و ۵۰۰  هزار تومان می رسید. بنابراین براساس مفهوم TVM، او به میزان ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان متحمل زیان شده است. اگر حتی ۵۰ میلیون را در جایی سرمایه گذاری نمی کرد و نزد خود نگه می داشت، با احتساب نرخ ۲۵ درصدی تورم، به میزان ۲۵ درصد از ارزش سرمایه اش کاسته می شد. و در عین حال، قدرت زمان حال خود را نیز از دست می داد. براساس مثال بالا می توان بیان کرد، ارزش زمانی پول گویای این نکته است که گذشت زمان چه بلایی بر سر پول می آورد. به این دلیل که پولِ شما در زمان فعلی با توجه به ظرفیت بالقوه درآمدی اش می تواند ارزش بیش تری نسبت به زمان آینده داشته باشد و اگر از آن استفاده نگردد، ممکن است از ارزشش کاسته شود. و دقیقأ به همین دلیل است که سرمایه گذاران ترجیح می دهند پول را در زمان حال به دست بیاورند. گاهی لازم است تا ارزش تنزیل شده را برای بازه زمانی بیش از یک سال بسنجیم، در چنین شرایطی لازم است تا با روش محاسبه آن، آشنا شویم:

روش محاسبه TVM

برای محاسبه ارزش زمانی پول لازم است تا دو مفهوم نرخ بهره ساده و مرکب را بشناسیم:

  1. نرخ بهره ساده: نرخ تعیین شده ای است که براساس اصل پول قرض گرفته یا سپرده گذاری شده، به عنوان سود محاسبه می شود و به اصل پول تعلق می گیرد.
  2. نرخ بهره مرکب: مبلغی است که براساس مبلغ اصلی و نیز سود انباشته ی دوره های قبل محاسبه می شود و بنابراین می تواند به عنوان بهره بر سود در نظر گرفته شود. بهره مرکب، به کل پول (اصل و فرع) تعلق می گیرد.

فرض کنید ۵۰ میلیون تومانی که از دوستتان قرض گرفته اید را در یک سپرده بانکی با نرخ ۱۰ درصد و به مدت دو سال سپرده گذاری کردید، در این صورت ارزش فعلی تنزیل شده پول شما به این شیوه محاسبه می شود:

۵۰ میلیون شما پس از یکسال، با نرخ بهره ۱۰ درصد، ۵۵ میلیون تومان می شود. حال اگر بهره ساده را در نظر بگیریم، در سال دوم پول شما به ۶۰ میلیون تومان می رسد. چون فقط ۵۰ میلیون تومان اولیه شما مبنا محاسبه سود بوده است.

۶۰ = (۱۰%*۵۰) + ۵۵

ولی از دید یک سرمایه گذار، فرع پول هم جزو کل پول به حساب می آید و باید شامل سود گردد. پس اگر بهره مرکب را حساب کنیم، پول شما در دو سال آینده به ۶۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می رسد.

۶۰٫۵۰۰ = (۵۵*۱۰%) + ۵۵

پس آن چه برای سرمایه گذاران اهمیت دارد نرخ بهره مرکب است. بنابراین در محاسبات ارزش زمانی پول، بهره مرکب را در نظر می گیرند و اما، فرمولی که محاسبات بالا با آن انجام شده است:

FV = PV (1 + i)n فرمول ارزش زمانی پول             

FV = ارزش آتی پول

PV = ارزش فعلی پول

i = نرخ بهره مرکب

n = تعداد دوره

که با استفاده از این فرمول می توانید ارزش فعلی تنزیل شده پول خود را در هر زمانی محاسبه کنید.

ادامه مطلب
سود ماه شمار
سود ماه شمار چیست؟

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، قانونی در ارتباط با سپرده های مشتریان، با نام سود ماه شمار تدوین نموده است. طبق این قانون بابت سپرده ای که مشتری در اختیار بانک قرار داده، برحسبِ مدت ماهیانه، سودی به مشتری پرداخت می شود. این سپرده ها “سپرده کوتاه مدت” نام دارند. بر طبق قوانین این سپرده، مشتریان تنها اجازه برداشت از پول خود را به صورت ماه به ماه خواهند داشت. سود در نظر گرفته شده نیز با توجه به درصد آن ماه به ماه به حساب مشتریان ریخته می شود. این قانون در سال ۱۳۹۷ تصویب و اجرا شد.

سود ماه شمار چگونه محاسبه می شود؟

کمترین میزان موجودی حساب مشتریان در طول ۳۰ روز (یا تعداد روزهای یک ماه) اساس محاسبه سود ماه شمار خواهد بود. به این معنا که درصد سودی که بانک برای این سپرده ها در نظر گرفته است، پس از گذشت دوره ی ماهانه به حداقل مبلغ سپرده اضافه می شود. این سود پس از واریز از سوی بانک، قابل برداشت می باشد. ناگفته نماند که درصد سود و برخی شرایط جزئی بانک ها با یکدیگر متفاوتند. بنابراین بهتر است قبل از انتخاب بانک، آن ها را بررسی نموده و با توجه به شرایط مطلوب خود بانک مناسب را انتخاب کنید. برای این منظور فرمولی به صورت زیر در نظر گرفته شده است:

سود سپرده های بانکی به صورت ماه شمار و با نرخ سود علی الحساب به صورت زیر محاسبه می شود:

(تعداد روزهای ماه) × (نرخ) × (مبلغ سپرده گذاری) تقسیم بر ۱۲

اگر بخواهیم سپرده هایی که سود آن ماه شمار است را ببندیم، محاسبه ی مبلغ کسر شده و باقی مانده چگونه انجام می شود؟

این سوالی است که برای اغلب مشتریان پیش می آید و در پاسخ باید گفت که این سود با توجه به حداقل موجودی که در این مدت داشته است، محاسبه شده و به حساب مشتریان واریز می شود.

تغییر سود روز شمار به ماه شمار چه زمانی و چرا رخ داد؟ سپرده های با این نوع سود چرا به وجود آمدند؟

تا سال های گذشته سپرده های کوتاه مدت در تمامی بانک ها به صورت روزشمار محاسبه می شدند. اما از تاریخ آذر ماه سال ۱۳۹۷ بانک مرکزی تصمیم گرفت، برای سپرده های کوتاه مدت سود ماه شمار در نظر بگیرد. مطابق این بخش نامه چنانچه فردی در کمتر از ۱ ماه سپرده خود را برداشت کند، هیچ سودی به او تعلق نمی گیرد. دلیل اعمال چنین قانونی براساس صلاح دید بانک مرکزی بوده است. با اعمال این قانون، ضررهای احتمالی وارده به سیستم بانک ها از جانب افراد سودجو متوقف شده است.

سود ماه شمار حساب های کوتاه مدت چه کسانی را متضرر می کند و چرا؟

از آن جایی که پیش از این در سپرده های کوتاه مدت میزان سود بر اساس سپرده های هر روز و به صورت جداگانه محاسبه می شد، افراد زیادی از این قضیه سوء استفاده می کردند. این سود به ضرر سیستم بانک ها بود. دلالان سکه و ارز و افرادی که سعی داشتند قیمت ها را در بازار با توجه به منفعت های شخصی خود بالا و پایین کنند، با وارد شدن این سود به سیستم بانکی، شدیدا متضرر شدند. چرا که این افراد در طول روز میزان سپرده خود را کم می کردند و با آن پول در بازار آزاد به تجارت می پرداختند. سپس در ساعات پایانی کار بانک پول خود را به حساب خود برمی گرداندند. در نتیجه ی این روند، بر اساس قوانین، بانک مجبور بود سود روزانه را به حساب افراد سودجو واریز کند، در حالی که در طول ساعات کاری نتوانسته بود از پول ها برای گردش مالی بانک خود استفاده کند. در نتیجه با تغییر سیستم از سود روزشمار به ماه شمار به افراد فرصت طلب ضرر زیادی وارد شد.

مزایا و معایب سود ماه شمار برای دولت و بانک ها

با اجرای قانون سود ماه شمار، هم سرمایه گذارو هم بانک توامان از مزایای طرح برخوردار خواهند شد. البته باید ابراز کرد که این طرح هم همانند بسیاری از ایده های دیگر، بدون نقص نیست. از این رو اطلاع کامل از مجموعه ی مزایا و معایب طرح، نگرش جامع تری برای سرمایه گذاران و بانک ها ایجاد می کند. در این بخش به بررسی مزایا و معایب سود بانکی پرداخته می شود؛

  • تاثیر پرداخت سود ماه شمار بر تراز مالی بانک ها

پرداخت سود ماه از سوی بانک ها به حساب مشتریان تاثیرات مثبتی بر بهبود تراز مالی بانک ها دارد. در واقع با این روش، سرعت گردش مالی کاهش یافته و در نتیجه پولشویی قابل کنترل تر خواهد شد. از دیگر مزایای این طرح می توان به کاهش سودهای بانکی اشاره کرد که برای بانک ها نکته ی مثبت و سازنده ای خواهد بود.

  • تاثیر پرداخت سود ماه شمار بر ضریب ایجاد اختلال در بازارهای ارز و سکه

همانطور که پیش از این گفتیم، به واسطه ی سود روزشمار، سودجویان و دلالان بازار ارز و سکه به طور روزانه پول خود را از بانک خارج می کردند و چند ساعت بعد سرمایه ی خود را به حساب سپرده برمی گرداندند. در این چرخه، بانک دچار ضرر و بازار سکه و ارز مختل می شد.

  • تاثیر پرداخت سود ماه شمار بر قدرت برنامه ریزی بانک ها

این واریز و برداشت های هر روزه توسط مشتریان، منجر به افزایش گردش پول و در نهایت ایجاد تورم و افزایش نقدینگی شده بود. در عوض با ارائه ی طرح سود ماهیانه، پایداری بیشتری در سپرده ها ایجاد شد و برنامه ریزی بانک ها روند منظم تری پیدا کرد. با تغییر پرداخت سود از روز شمار به ماه شمار، هزینه های نظام بانکی به طور قابل توجهی کاهش می یابد. از طرفی برخی بانک ها برای جذب مشتری بهره ی بیشتری پرداخت می کنند که این امر منجر به نامتوازن شدن سرمایه و کمبود بودجه می شود.

مزایا و معایب سود ماه شمار برای سرمایه گذاران

از مزایای سیستم بانک داری نوین که اقدام به ارائه ی این نوع سود می کند، می توان به رونق اقتصادی بانک ها اشاره کرد. نتیجه ی این رشد و بهبود اقتصادی ارائه ی تسهیلات بیشتر و با شرایط بهتر به مشتریان خواهد بود. حذف سود روزشمار از قوانین بانک ها برای افرادی که به سود ناچیز روزشمار چشم دوخته بودند، خبر بدی است. اما از سوی دیگر با کوتاه کردن دست سودجویانی به ویژه گروهی که صاحب سرمایه های کلان در بانک ها بودند، ثبات بیشتری به بازار ارز، سکه و طلا بخشیده شد که نتیجه ی آن کشیدن ترمز تورم در بازار خواهد بود.

کدام بانک ها در سال ۹۸ سپرده هایی با سود ماه شمار بالاتری داشتند؟

امروزه همگی در جستجوی بانکی با بالاترین درصد از این نوع سود برای سپرده های خود هستند. در ادامه به بررسی بانک هایی که در سال ۹۸ سود ماه شمار بالاتری نسبت به سایر بانک ها دارند، می پردازیم. بیشترین سود برای هر بانک به صورت زیر است:

  • بانک آینده دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۱ ماه
  • بانک انصار دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۳ ماه
  • ایران زمین دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۱ ماه
  • بانک پاسارگاد دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد ۳ ماه
  • بانک قوامین دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۱ ماه
  • بانک گردشگری دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۱ ماه
  • موسسه ملل دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۱ ماه
  • موسسه نور دارای سود ماه شمار ۲۰٪ برای سپرده ها، بعد از ۱ ماه

قوانین سپرده های با سود ماه شمار

همزمان با تصمیم گیری بر تغییر سپرده های با سود روزشمار به سپرده های با سود ماه شمار، قوانینی نیز وضع شدند. طبق این قوانین مشتری نمی تواند سپرده خود را زودتر از روز موعود بردارد. در صورت برداشت پول سودی به صاحب حساب تعلق نخواهد گرفت. اگر فقط بخشی از سپرده برداشت شود، سود نهایی بعد از یک ماه با در نظر گرفتن حداقل مبلغ باقی مانده در حساب محاسبه می شود. علاوه بر این مورد هر بانکی حداقل مقدار مشخصی برای افتتاح حساب با درصد سود ماه شمار را برای خود وضع کرده است.

حداقل مبلغ تعیین شده برای افتتاح سپرده با سود ماه شمار بانک های اقتصاد نوین، پاسارگاد، ملی و صادرات

بانک ها طبق قوانینی که دارند، حداقل مبلغی را برای افتتاح سپرده با سود ماه شمار در نظر گرفته اند. درصورتی که مشتری متقاضی استفاده از این سپرده ها باشد، باید به این قوانین توجه کنند. حداقل مبلغ تعیین شده برای افتتاح سپرده با سود ماه شمار برای ۴ تا از بانک های اقتصاد نوین، پاسارگاد، ملی و صادرات عبارتند از:

  • بانک اقتصاد نوین

سپرده یکساله با سود ۱۹%، مشروط بر سپرده گذاری با حداقل مبلغ ۱۰ میلیون تومان و حداکثر ۱۰۰ میلیون تومان است. سود این بانک برای سپرده بالای ۱۰۰ میلیون ۵/۱۹% می باشد.

  • بانک پاسارگاد

سپرده یکساله با سود ۲۰%، مشروط بر سپرده گذاری با حداقل مقدار ۲۰ میلیون تومان

  • بانک ملی

سپرده یکساله با سود ۱۵% ارائه اوراق گواهی سپرده با سود ۱۸%، مشروط بر سپرده گذاری با حداقل مقدار ۱ میلیون تومان

  • بانک صادرات

سپرده یکساله با سود ۱۵% صندوق درآمد ثابت ۲۰%، مشروط بر سپرده گذاری با حداقل مقدار ۱ میلیون تومان

تفاوت سود ماه شمار و روز شمار

هر دو سود ماه شمار و روز شمار مبلغی را به ازای درصد تعیین شده از طرف بانک بر پایه ی حداقل پولی که مشتریان به صورت سپرده در بانک گذاشته اند، به آن ها پرداخت می کند. اصلی ترین تفاوت این دو سود همان طور که از نام آن ها نیز می توان متوجه شد این است که سود ماه شمار بر اساس حداقل پول موجود در حساب در طول یک ماه محاسبه می شود، اما سود روزشمار بر اساس حداقل پول موجود در حساب در هر روز محاسبه می شود. یعنی اگر حساب در طول روز و ماه گردش داشته باشد، برای سود ماه شمار کمترین مقدار در طول ماه و برای سود روز شمار کمترین مقدار در طول روز مبنای محاسبه قرار می گیرد.

ادامه مطلب
مخترع پول کیست؟
مخترع پول کیست؟

قبل از اینکه با مخترع پول آشنا شویم باید بدانیم که در گذشته دیرین برای تداوم حیات، نیاز هر فرد با تلاش فردی (شکار- تولید و …) تأمین می شد ولی با گذشت زمان هرگز به تولید شخصی قانع نبود و اگر در آن روز بشر نمی توانست با زور هرچه می خواهد به چنگ آورد ناگزیر حاضر می شد از راه معاوضه جنس با جنس (معاوضه مستقیم کالا با کالا) نیازهای عادی زندگی را فراهم کرده و از این راه امرارمعاش نماید. اما این مبادله مشکلات بسیاری به همراه داشت ازجمله:

امکان تعیین ارزش کالا بر اساس قبول واحد معینی که مورد تائید طرفین معامله باشد نبود. یافتن طرفین مبادله دو کالا (گوسفند و گندم) که هر دو نیاز به کالاهای عرضه شده طرف دیگر داشته و آماده مبادله باشند چندان آسان نبود. بشر در ابتدا برای حل چنین مشکلاتی اشیا و یا کالاهایی را به عنوان واسطه مبادلات به جهت سهولت داد و ستد انتخاب کرد و انتخاب آن بستگی به نوع و فراوانی آن شیء یا کالای واسطه در آن محدوده یا شهر داشت مثل صدف در سواحل دریا و گوسفند و گاو در نواحی کوهستانی و معتدل. اگرچه تا مدتی سیستم دادوستد به عنوان روشی برای تبدیل کالا و خدمات مورداستفاده قرار می گرفت اما چالش های پیش روی این سیستم باعث شد تا پس از مدتی پول اختراع شود.

این چالش ها چه بود؟

  • ممکن است نتوانید فردی را پیدا کنید که حاضر به تعویض کالای خود با کالای شما باشد یا زمان زیادی طول بکشد.
  • ممکن است کالای شما روی دستتان بماند و آسیب ببیند و دیگر قابل استفاده نباشد.
  • اگر اندازه و حجم کالای شما بزرگ باشد، نمی توانید آن را به سادگی جابه جا کنید.
  • امکان بخش بندی کردن کالا معمولاً وجود ندارد.
  • ممکن است سر ارزش گذاری با طرف دیگر کنار نیایید.

مخترع پول کیست؟

اما مخترع پول چه کسی بود؟

هر چیزی که به طور عمومی توسط مردم به عنوان ابزاری برای تبدیل کالا و خدمات به یکدیگر مورداستفاده قرار بگیرد ازنظر اقتصاددانان پول نامیده می شود.

لیدیه

بسیاری بر این باور هستند که اولین مخترع پول در لیدیه بوده است. در حدود ۷۰۰ سال پیش از میلاد، لیدی ها اولین فرهنگ غربی بودند که سکه ضرب کردند. سایر کشورها پس از آن شروع به ضرب سکه های مخصوص به خود با میزان ارزشی مشخص کردند. بنا بر گفته هردو تاریخ نگار یونانی، لیدی ها اولین مردمی بودند که از سکه های طلایی و نقره ای استفاده کرده و فروشگاه های خرده فروشی را در مکان هایی دائم به راه انداختند. این گفته ها مدرکی است که نشان می دهد لیدیه ای ها حداقل در غرب، اولین در ضرب سکه بوده اند؛ اگرچه اولین سکه ها نه از طلا و نقره بلکه از آلومینیومی که از ترکیب هر دو به طور طبیعی ساخته می شود به نام الکتروم، بودند. این که تاریخ ضرب این سکه ها چه زمانی است یکی از پربحث ترین موضوع بین تاریخ شناسان است و تاریخ آن را چیزی در حدود ۷۰۰ تا ۵۵۰ سال قبل از میلاد می دانند ولی اکثراً بر این باور هستند که آن ها در نزدیکی منطقه پادشاهی الیاتس ضرب می شده اند. پسر الیاتس، کرزوس صاحب ثروت زیادی شد. او به دلیل ضرب اولین سکه هایی که واقعاً از طلا ساخته شده باشند و خلوص آن ها به صورت استاندارد تعیین می شد، شهرت دارد. کمی طول کشید تا سکه های باستانی برای معامله و خرید مورداستفاده قرار بگیرد. حتی کوچک ترین نوع سکه الکترومی هم برای خریدهای روزانه مثلاً خرید چند عدد نان خیلی زیاد بود. اولین سکه هایی که برای خرید و در ابعاد گسترده مورداستفاده قرار گرفت از نقره ساخته می شد.

مخترع پول کیست؟

سامری ها

بااین حال شواهدی هم وجود دارد که نشان می دهد پول حتی به قبل از تمدن بابل یعنی ۲۰۵۰ سال قبل از میلاد برمی گردد. درنهایت جوامع مختلف فلزات گران بها را برای استفاده به عنوان پول کنار گذاشتند. سکه ها و اسکناس های جدید از فلزهای گران بها ساخته نمی شوند و هرکدام ارزشی مشخص دارند که همه روی آن توافق دارند. دولت ها و بانک ها وعده می دهد که اسکناس شما را با مقدار مشخصی نقره یا طلا معاوضه کنند. اولین اسکناس فیات یا همان پول بی پشتوانه چاپ شده در ایران به دوران قاجارِ در حدود سال ۱۲۲۹ برمی گردد.

مخترع پول کیست؟

تاریخچه پول

حدود هفت هزار سال قبل از میلاد در غرب و مرکز قاره آسیا تمدن هایی وجود داشتند که با استفاده از موادی مثل طلا، مس و قلع که از معادن غنی خود استخراج می کردند، ابزاری برای مبادله ایجاد کردند. سه هزار سال قبل از میلاد، استفاده از شمش های طلا با وزن و ارزش استاندارد در شهرهای مصر و بین النهرین رایج شد. در همان زمان «ارز کالا» به وجود آمد و دیگر جوامع سراسر دنیا شروع به استفاده از پول های استاندارد کردند. در میان آیتم های به کاررفته برای مبادله می توان به صدف که در آسیای شرقی و آفریقا مرسوم بود و همچنین سنگ، پوست حیوانات و سلاح هایی مانند چاقو و سرنیزه اشاره کرد. این شکل از پول، سال ها وجود داشته و طی هزاره بعد و تا زمان پیدایش اولین واحد پولی استاندارد، یعنی «سکه»، بارها مورد اصلاح و بازبینی قرار گرفت. طبق نظر مورخان، سکه ها ابتدا در هفت هزار سال قبل از میلاد در پادشاهی باستانی لیدی، در ساحل شرقی ترکیه کنونی ساخته شده اند. سکه های اولیه از ترکیبی از طلا و نقره به نام «الکتروم» ساخته می شدند.

این سکه ها مانند سکه هایی که امروز می شناسیم همیشه گرد نبوده اند؛ بلکه گاهی اندازه ها و شکل های نامنظمی داشته و تنها در یک روی آن ها تصویری نقش بسته بود. البته وزن استانداردی برای سکه ها در نظر گرفته شده بود که بین ۱۵ گرم تا ۱۴ گرم بود. برخی از سکه های یافت شده اولیه، نام دو تن را به خط لیدی باستان بر روی خود دارد؛ «Walwel» و «Kalil» که احتمال می رود به حاکم لیدی در آن زمان یعنی «پادشاه آلیاتس» و پدرش «سادیاتس» اشاره داشته باشد. استفاده از سکه های الکتروم از لیدی به شهر های یونان در سواحل آسیای صغیر و سپس به سرزمین های اصلی یونان باستان رسید. تقریبا از همان زمان که ملت ها شروع به تولید پول سکه ای کردند، جعل آن ها با مجازات همراه بوده است. یکی از اقدامات متقلبانه، این بود که لبه های سکه ها را می تراشیدند تا از ماده به دست آمده برای تولید سکه های جدید و قلابی استفاده کنند. البته در اکتشافاتی که اخیراً در کشور هندوستان شده مسکوکاتی به دست آمده که ظاهراً مربوط به پنج هزار سال قبل است (سه هزار سال پیش از میلاد).

هرودوت مورخ سده پنجم قبل از میلاد مسیح می نویسد: «در میان مردم و ملت هایی که ما می شناسیم مردمان لیدی نخستین کسانی هستند که برای مصرف خود از زر و سیم سکه زدند.» البته گروهی از محققین علوم باستان شناسی معتقدند که این افراد (ضرب کنندگان سکه) مهاجرین یونانی بودند که در خدمت دولت لیدی سکه زدند و جهانیان این اختراع را که پس از اختراع خط بزرگ ترین اختراع است مدیون یونانی ها می دانند.

مخترع پول کیست؟

پیدایش پول کاغذی

چینی ها اولین مردمانی بودند که از پول کاغذی استفاده کردند. حکومت های پادشاهی و افراد در چین هم مستقل از لیدی و یونان، شروع به ترویج استفاده از سکه های ساخت خود که بر اساس قالب کوچک شده و فلزی ابزارهایی مانند چاقو، آلات کشاورزی و تبر بود، کردند. بعدها چینی ها هم از سکه های گرد استفاده کردند که منقوش به تصویر شخصیت های برجسته چینی بود. همچنین چون اولین تمدنی بودند که سال ۱۰۰ میلادی با استفاده از موادی مانند کتان، کنف، بامبو و پوست درخت توت به تولید کاغذ پرداختند، بنابراین شروع به نوشتن سند بدهی روی کاغذ و پوست گوزن کردند تا تضمینی برای مبادلات بلندمدت باشد. اسکناس های کاغذی اولین بار حدود قرن هفتم میلادی در سلسله ی پادشاهی «تانگ» در «دره رودخانه زرد» چین مورداستفاده قرار گرفت. این کاغذها به تدریج تبدیل به اسکناس رسمی شده و جایگزین بسیار سبک تری برای هزاران سکه ای شدند که در تراکنش ها و مبادلات بزرگ باید بین مناطق مختلف جابه جا می شدند. مقامات محلی چین در آن زمان پیشنهاد کردند که بازرگانان سکه های فلزی خود را در خزانه دولت با اسکناس عوض کنند. استفاده از پول کاغذی بعدها طی سلسله «سانگ» که حدود سال ۹۶۰ میلادی آغازشده بود، در چین به صورت رسمی درآمد.

مخترع پول کیست؟

تاریخچه پول در ایران

پیش از روی کار آمدن هخامنشیان و سقوط کشور لیدی، ایرانیان از اختراع پول و رواج آن در خاک همسایه خودآگاهی داشته اند زیرا پس از فتح لیدی به دست کوروش که این سرزمین نیز در قلمرو حکومت هخامنشیان درآمد در اکروسارس پایتخت لیدی کارگاه سکه زنی (ضرابخانه) وجود داشته و به تحقیق دانشمندان امروزی ثابت شده که اختراع سکه در روزگار شهریاری خاندان مرمناد اتفاق افتاده است. اولین سکه ای که در ایران رواج یافت، در زمان داریوش اول (۵۱۶ ق.م) ضرب شد و نام آن دریک بود و سکه دیگری که رواج داشت «شکل» بود که وزن ۶/۵ گرم نقره.

تاریخچه اسکناس در ایران

پول کاغذی تا اواسط قرن ۱۶ م استفاده فراگیری در غرب نداشت و فراگیری آن با صدور اوراقی در معاوضه با طلا از طرف بانک ها گسترش پیدا کرد اسکناس در زبان فرانسه Assignas نامیده می شد که به معنی تضمین پرداخت وجه از طرف دولت بوده است. روس ها به آسیگناف می گفته اند که این کلمه در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار در ایران به صورت اسکناس درآمد. قدیمی ترین اسکناس شناخته شده در ایران، اسکناس یک درهمی، منقش به لااله الاالله و محمد رسول الله است که در زمان فرمانروایی کی تون مغول به سال ۶۹۳ هجری قمری در تبریز به چاپ رسیده و به نام چاو مبارک موسوم بوده است.

اولین بانکی که اسکناس های ایران را چاپ می کرده، بانک جدید شرق بود که مرکزش در لندن و در آسیا عملیات بانکی داشته است. اسکناس های چاپ شده توسط این بانک در بانک بازرگانی ایران انتشار می یافت. مبلغ این اسکناس ها از ۵ قران به بالا بوده است. در سال ۱۲۶۷ هجری قمری امتیاز نشر اسکناس از بانک جدید شرق به بانک شاهی انتقال یافت. بانک شاهی حق انتشار اسکناس یعنی توزیع آن را داشته و چاپ توسط بانک جدید شرق صورت می گرفته و سیاست های پولی نیز به عهده همین بانک بود. در سال ۱۲۵۸ هجری شمسی، نمایندگان نخستین مجلس شورای ملی خواستار تأسیس بانک ملی شدند. سال ۱۳۰۶ شمسی بانک ملی به تصویب می رسد و در ۱۷ شهریور ۱۳۰۷ شروع به کار می کند. ازجمله سیاست های این بانک خارج ساختن کنترل اقتصاد پولی ایران از دست خارجی ها بود. سال ۱۳۱۰ شمسی اسکناس های چاپ شده قبلی از جریان خارج شدند. به موجب ماده ۵ قانون اصلاح (قانون واحد و مقیاس پول) حق انحصاری انتشار اسکناس به مدت ۱۰ سال به بانک ملی واگذار شد. از آن پس تعیین نوع طرح و مبلغ، نوع اسکناس و تعداد آن ها را بانک ملی تعیین می کرده و در لندن چاپ می شد.

نشر اسکناس از سال ۱۳۳۹ از بانک ملی به بانک مرکزی سپرده شد. سازمان تولید اسکناس از سال ۱۳۵۱ تأسیس و طرح تأسیس چاپخانه ای برای چاپ اسکناس تهیه شد. سال ۱۳۶۱ ساختمان چاپ اسکناس تکمیل و چاپ اسکناس به صورت آزمایشی با چاپ اسکناس های ۲۰۰ ریالی به طور رسمی در ایران آغاز شد. در سال ۱۳۶۷ با راه اندازی دو خط تولید دیگر، خط تولید اسکناس به ۴ واحد رسید و از آن پس تمامی اسکناس های جمهوری اسلامی ایران در داخل چاپ می شود. در سال ۱۳۶۸ با توجه به واردات کاغذهای موردنیاز از خارج، طرح ساخت کارخانه تولید کاغذ اسناد بهادار مطرح می شود. در سال ۱۳۷۶ عملیات اجرایی پروژه کارخانه تولید کاغذ اسناد بهادار آغاز می شود. در سال ۱۳۸۱ این کارخانه پس از پشت سر گذاردن تولیدات آزمایشی به بهره برداری کامل رسید. در سال ۱۹۴۶ اولین کارت های شارژی دنیا معروف شد. این کارت در مقایسه با کارت های اعتباری مدرن محدود بود؛ اما ایده ارزشمندی را ارائه کرد. و به پیدایش مستر کارت و بنک آمریکارت (ویزا کارت امروزی) انجامید. پول سرانجام در دهه ۱۹۸۰ و با معرفی دستگاه های عابر اتوماتیک (خودپرداز) و شماره های شناسایی شخصی و کارت های اعتباری وارد عرصه دیجیتال شد.

مخترع پول کیست؟

پولی که امروز بدون کوچک ترین فکری، به عنوان یک ابزار معمول از آن استفاده می کنیم، مسیری طولانی را برای تبدیل شدن به آنچه در حال حاضر می بینیم، طی کرده است. بسیاری از تمدن های اولیه بر سر پول و اختلافاتی که در سنجش ارزش کالاها وجود داشت وارد جنگ می شدند. پیدایش پول یکی از مهم ترین رخدادهای تمدن بشری است که در حوزه مبادلات، انقلاب بزرگی ایجاد کرد.

ادامه مطلب
واحد پول ایران از ابتدا تاکنون
واحد پول ایران از ابتدا تاکنون چه تغییراتی داشته است؟

در طی سالیان گذشته، پول های مختلفی به وجود آمده و برخی پول ها نیز منسوخ شده و از بین رفته اند. اما چیزی که قابل توجه است؛ سابقه طولانی واحد پول ایران و ارز در زندگی انسان است. به طوری که امروزه جزء اصلی زندگی، به شمار می رود. در تاریخ ایران نیز انواع مختلفی از پول ها و سکه ها وجود داشته که نام آن ها در تاریخ آمده است. از گذشته، پول نقش مهمی در زندگی انسان داشته و در هر زمان از زندگی بشر نوعی پول وجود داشته که از آن برای معاملات استفاده می کردند.

۱۰ واحد پول ایران از ابتدا

در این مقاله، می خواهیم نگاهی کوتاه بر تاریخچه پول در ایران داشته و انواع پول ایرانی را نام ببریم.

۱- دریک

ازجمله نخستین پول های تاریخی در ایران که توسط حکومت ها ایجادشده دریک است. تاریخچه دریک به حکومت هخامنشیان بازمی گردد و در آن زمان بسیار مورداستفاده قرار می گرفته است. دریک به سکه های طلا در زمان هخامنشیان گفته می شد که روی آن نقش یک کماندار حکاکی شده بود.

واحد پول ایران از ابتدا تاکنون

۲- پشیز

شاید این نام را زیاد شنیده باشید اما معنای آن را نمی دانستید. در زبان عامیانه پشیز را چیز بی ارزش می پندارند درحالی که در زمان های گذشته نوعی پول در ایران بوده است. در حکومت ساسانیان سکه هایی مسی و برنزی ضرب می شد که به آن پشیز می گفتند و به عنوان پول از آن استفاده می کردند که ارزش آن تقریباً برابر پاپسی و یا فلوس بوده است. البته نام های دیگری مانند فلس، قاز، پاپسی و یا پول سیاه نیز برای پشیز به کار می رفته که در زمان خود رایج بوده است.

واحد پول ایران از ابتدا تاکنون

۳- چاو

زمانی که مغول ها به ایران حمله کردند، حکومت کشور را در دست گرفتند و پول رسمی تغییر کرد. این واحد پولی چاو بود. چاو اولین اسکناس کاغذی در ایران بود که در حکومت مغول ها تولید شد.

واحد پول ایران از ابتدا تاکنون

در ادامه سیر تحولات واحد پولی در ایران را شرح خواهیم داد:

۴- دینار

واحد پول ایران بر مبنای «دینار» بناشده است. دینار، واحد قدیمی پول روم و بعد امپراتوری روم شرقی بود و «دیناریوس» خوانده می شد. یک دیناریوس روم شرقی برابر با یک سکه نقره بود که وزنش در مواقع مختلف فرق می کرد. این واحد پول بعد از فتح اراضی روم شرقی به دست مسلمانان، از طرف آن ها به عنوان نام واحد پول انتخاب شد و به دیناری که امروزه هم در کشورهای عربی از آن استفاده می شود تبدیل شد. به همین ترتیب، سلطنت ها و حکومت های ایرانی هم از دینار استفاده می کردند؛ اما به تدریج، درنتیجه تورم و بی ارزش شدن پول، احتیاج به واحدهای پولی بزرگ تر پیش آمد. این واحدها همه بر مبنای دینار بناشده بودند.

واحد پول ایران از ابتدا تاکنون

۵- محمودی

اولین واحد پول ایرانی، سکه صد دینار (صنار) بود که توسط سلطان محمود غزنوی ضرب شد و به اسم خودش، «محمودی» نامیده می شد.

۶- شاهی

در همان زمان، شاهان سامانی ماورالنهر، سکه های نقره پنجاه دیناری ضرب کردند که «شاهی» نامیده می شد. در حقیقت، یک شاهی، نصف یک محمودی یا به عبارت دیگر، یک محمودی، دو شاهی بود. بعدازآن تا زمان های طولانی، سکه های نقره مورداستفاده، همین شاهی و محمودی بودند.

۷- قران

واحدهای دیگری مثل «قران» (هزار دینار) و تومان (۱۰۰۰۰) دینار، فقط واحد محاسبه بودند و عملاً هیچ سکه ای به نام قران یا تومان ضرب نمی شد (کلمه تومان از لفظ مغولی تومان به معنی ده هزار نشات می گیرد. نمونه اش رو در منصب «تومان باشی» می شد دید: فرمانده ده هزار نفر). در دوره صفوی، شاه عباس شروع به ضرب یک سکه به ارزش ۲۰۰ دینار یا دو محمودی کرد.

۸- عباسی

این سکه به «عباسی» معروف شد و بسیار مورداستفاده قرار می گرفت. در همین زمان، با باز شدن پای پرتغالی ها در ایران، سکه های پرتغالی در ایران رایج شد. این سکه ها «رئال» نام داشتند (که هنوز هم واحد پول بعضی از مستعمرات سابق پرتغال، مثل برزیل است). این واحد پول، بر مبنای وزنش، مطابق ۱۱۷۵ دینار گرفته شد و در ایران به این اندازه خریده می شد.

واحد پول ایران از ابتدا تاکنون

۹- نادری

سکه رئال پرتغال در ایران به عنوان ریال رواج پیدا کرد و کم کم دولت ایران هم خودش دست به ضرب سکه های ریال زد که برای مبالغ بالا بکار می رفت. در اواخر قرن هجدهم میلادی، نادرشاه افشار هم یک نوع سکه به ارزش ۵۰۰ دینار ضرب کرد که به اسم خودش «نادری» خوانده می شد. اما خیلی زود مردم بجای نادری، شروع کردند به استفاده از لفظ «ده شاهی» (شاهی= پنجاه دینار: ۵۰۰ دینار= ده شاهی).

واحدهای پولی دوره قاجار

در طول سلطنت قاجار، سکه های مورداستفاده در ایران، شاهی، صنار، عباسی و ده شاهی بودند و در اواخر دوره قاجار، سکه های هزار دیناری و دو هزار دیناری هم ضرب شدند (یک قرانی و «دوزاری»)؛ اما در ابتدای سلطنت پهلوی که قرار شد واحد پول ایران یکدست بشود. سکه های ریال بجای ۱۱۷۵ دینار به مبلغ ۱۰۰۰ دینار (مطابق قران) کاهش داده شدند و واحد پول شد «ریال». همین ریال (یا به لفظ مردم، «قران») است که امروزه هم واحد پول رسمی ایران به شمار می رود. در همان دوران پهلوی هم بعد از تورم های اقتصادی مختلف و رواج پول کاغذی، اسکناس های پنج ریالی و ده ریالی (یک تومانی) چاپ شدند که هنوز هم در دست مردم برای کلکسیون های مختلف پول هست. بقیه تاریخچه و چاپ اسکناس های بزرگ تر و غیرمعمول شدن سکه های صناری و ده شاهی، در یاد و خاطره بیشتر آدم های امروزه است.

واحد پول ایران از ابتدا تاکنون

۱۰- تومان

تومان به عنوان واژه ای که امروز کاربردی بیشتر از ریال، واحد پول رسمی دارد، از واژه ترکی به معنای ده هزار وارد زبان فارسی شده است. تومان تا پیش از ۱۳۱۰ واحد پولی معادل با ۱۰۰۰۰ دینار بوده است. پیش از آن، حدفاصل سال های ۱۷۹۸ تا ۱۸۲۵ میلادی تومان واحدی معادل ۸ ریال بوده است که هر ریال خود معادل ۱۲۵۰ دینار می بوده. در این دوران یک قران واحدی برابر ۱۰۰۰ دینار یا یک دهم تومان بود؛ اما پس از سال ۱۹۳۲ میلادی، ۱۳۱۰ هجری شمسی هر تومان با ۱۰ ریال معادل شد و ازآن پس تومان، عملاً واحد پول غیررسمی در زندگی روزمره ایرانیان شد.

ادامه مطلب
وظایف پول
نقش یا وظایف پول چیست؟ ۴ وظیفه پول که باید آن ها را بشناسید

بیشتر اقتصاددانان، وظایف پول را در اقتصاد، به ۳ دسته اصلی معیار ارزش، میانجی در دادوستد و ذخیره ارزش پول تقسیم می کنند. البته که می توان آن را ابزاری برای پرداخت های انجام نشده (پرداخت های آتی) هم دانست.

۴ وظیفه پول

۱- معیار ارزش

معیار ارزش پول - وظیفه پول

پول، ابزار اندازه گیری ارزش های اقتصادی و وسیله ای برای ارزیابی کالاهای گوناگون است. پیش از اختراع پول، ارزش کالاها، باهم سنجیده می شد، اما پس از اختراع پول، ارزش های اقتصادی کالاها و خدمات، با پول سنجیده شد و پول، معیار و مقیاس ارزش های اقتصادی گردید. عرف و عقلا نیز آن را برای اندازه گیری ارزش کالاها به کاربردند و به آن، ارزش دادوستدی عام دادند، چنانکه بر پول کالایی، ارزشی حقیقی و بر پول های اسکناسی، تحریری و الکترونیکی، ارزش دادوستدی، عام، اعتباری و قراردادی محض نهادند. نقش پول به عنوان معیار سنجش مقایسه کالاها و خدمات با یکدیگر است؛ به عبارت دیگر با پول می توان کالاها را با یک معیار واحد ارزش گذاری نموده و ارزش کالاها نسبت به یکدیگر را با آن معیار واحد که همان واحد پولی است مورد مقایسه قرار داد. اگر پول وجود نداشت دوران مبادلات پایاپای بایستی کلیه کالاها و خدمات نسبت به هم ارزش گذاری می شدند که با تنوع عظیم کالاها عملاً این امر غیرممکن بود. در اقتصادهای تهاتری چیزی که امروزه ما به عنوان قیمت می شناسیم وجود نداشت.

در چنین اقتصادهایی، کالاها با یکدیگر سنجیده می شوند: مثلاً اگر در این اقتصادها سه کالای گاو، گوسفند و ذرت وجود داشت، گاو با گوسفند و ذرت ارزش گذاری می شد (مثلاً هر گاو ۲ گوسفند و یا ۵۰ کیسه ذرت). مشکل دیگر در مبادلات پایاپای عدم تقسیم پذیری واحدها به اجزا، ( نظیر وقتی که یک گوسفند نصف ارزش گاو است) است؛ اما وقتی که پول وجود دارد، ارزش همه کالاها به پول بیان شده و ما این ارزش پولی را قیمت می نامیم. درهرحال انتخاب یک معیار سنجش ارزش و قیمت گزاری، باعث صرفه جویی بسیار در وقت و انرژی برای نگهداری قیمت های نسبی و یا ارزش کالاهای مختلف شده و مسئله تبدیل واحدها به یکدیگر را حل می کند. وقتی قیمت پولی تعدادی از کالاها شناخته شد به آسانی قیمت نسبی آن ها با توجه به قیمت پولی قابل محاسبه است. برای مثال اگر قیمت هر واحد کالای x، ۳۰۰ ریال و قیمت هر واحد کالای y، ۱۵۰  ریال باشد، در این صورت قیمت هر واحد کالای x برحسب کالای y دو است. با استفاده از قیمت های پولی نه تنها می توان قیمت نسبی x را به نسبت به y، بلکه با کالاهای دیگر نیز سنجید. به بیان دیگر پول به عنوان واحد شمارش، معیار ارزشی است که معادله کنندگان اقتصادی امکان مقایسه ارزش نسبی کالاها و خدمات را می دهد.

۲- میانجی در داد و ستد

میانجی در داد و ستد - وظیفه پول

با گزینش معیار سنجش، فقط بخشی از مشکلات دادوستد کالا به کالا برداشته می شود، اما مشکلاتی، مانند حمل کالاهای پرحجم و وزن مبادله شده به دوردست ها، انبار کردن و غیره، هم چنان به جا می ماند. عرف و عقلا، پی بردند که کالای به کاربرده شده برای معیار ارزش، میانجی در دادوستد نیز بگردد تا بخش دیگری از مشکلات دادوستد، برداشته شود. در این نقش که اصلی ترین نقش پول نیز بوده و موجب تحولات پول نیز شده است، پول وسیله ای برای پرداخت بهای کالاها و خدمات خریداری شده است. استفاده از پول به عنوان یک وسیله مبادله موجب کارایی اقتصادی شده و از اتلاف وقت و صرف هزینه جهت دادوستد کالاها جلوگیری می نماید. در مبادلات پایاپای، افراد، کالا می دادند و در مقابل کالا می گرفتند. یعنی به طور هم زمان دو معامله صورت می گرفت و کالایی فروخته و کالایی خریداری می شد.

وقتی پول وارد معاملات روزمره شود، این دو معامله به طور مستقل انجام می گیرد. یعنی تولیدکننده و یا فروشنده یک بار کالا را می فروشد و پول دریافت می کند و سپس پول را می دهد و کالای موردنیاز خود را می خرد (خرید) بنابراین معاملات از شکل اولیه یعنی (کالا – کالا) به صورت (کالا – پول) و (پول – کالا) تبدیل گردیده است. فرضاً معلم و یا قاضی که به ترتیب خدمات آموزشی و قضاوت خویش را می فروشند و پول دریافت می کنند می توانند با پول دریافتی، کالاهای موردنیازشان را تهیه نمایند. بنابراین، وقتی گفته می شود، پول نقش واسطه مبادله را دارد، به این معنی است که خریداران و فروشندگان آن را به عنوان وسیله پرداخت می پذیرند. به عبارت دیگر همه ما در مقابل کاری که انجام می دهیم پول دریافت می کنیم، آنگاه با پول دریافتی، کالاها و خدماتی که دیگران تولید کرده اند را خریداری می کنیم. خصوصیت پول به عنوان واسطه مبادله، یکی از مهم ترین وظایف پول را تشکیل می دهد. زیرا با این خصوصیت پول، تقسیم کار و تخصص شدن تولید کالاها امکان پذیر می شود. اصولاً تقسیم کار و تخصص شدن تولید کالاها موجب کارآمدی اقتصاد می شود. افزایش کارآمدی و افزایش بهره وری برای هر اقتصادی یک ضرورت انکار نشدنی است. زیرا با این عمل، افراد قادر خواهند بود، یک محصول بیش ازحد تولید کنند. تولید بیشتر موجب افزایش فروش محصول و خرید بیشتر سایر محصولات می شود. درنتیجه سطح رفاه افراد افزایش می یابد. پس با تخصصی شدن تولید، سطح تجارت افزایش و نقش پول در اقتصاد اهمیت می یابد.

۳- ذخیره ارزش پول

ذخیره ارزش پول - وظیفه پول

مردم جامعه پذیرفتند که به جای داشتن گونه کالاهای ناهم جنس، چیزی را به کارگیرند که ارزش دادوستدی عام، داشته باشد و در هنگام لزوم، با آن کالاهای دیگر را به دست آورند که مالک و دارنده آن هستند. چنین ویژگی پول، وظیفه دیگری را به نام ذخیره ارزش، بر عهده پول گذاشت. فرد با ذخیره پول، ارزش دادوستدی خالصی را اندوخته می کند که برای او منافع در پی دارد:

نخست آن که از زیان های ذخیره ارزش مصرفی، مانند فاسدشدن و تلف شدن کالاها در امان می ماند؛ دیگر آن که چون نیاز آینده اش را نمی داند تا همان را ذخیره کند، با انباشتن پول، چیزى را دارد که با آن، نیاز خود را برمی آورد. یکی از نقش های مهم ولی مبهم پول وظیفه حفظ ارزش آن است. با توجه به تورم و بحث ارزش زمانی پول به نظر می رسد که پول وسیله حفظ ارزش نباشد. ولی با در نظر گرفتن ریسک دزدی، آتش سوزی، فاسدشدن و هزینه نگهداری کالاهای فیزیکی و همچنین بحث قدرت نقد شوندگی نقش پول به عنوان وسیله حفظ ارزش مشخص می گردد. وظیفه دیگر پول آن است که از آن می توان به عنوان حفظ ارزش نیز استفاده نمود. این خصوصیت پول به تولیدکننده این امکان را می دهد که تولیداتش را بفروشد و آنگاه هر موقع که تمایل داشت کالای موردنظرش را خریداری نماید. در حقیقت این خاصیت پول به آن ها یک نوع اختیار و آزادی انتخاب زمانی را می دهد. به عبارت دیگر تا زمانی که افراد پول را نزد خود نگه دارند، می توانند در هر زمان از آن به منظور خرید کالای موردنظر استفاده نمایند.

این وظیفه پول به طرق مختلف می تواند برای جامعه مفید واقع شود. به عنوان مثال مردمی که به طور ماهیانه حقوق می گیرند و یا بخش مهمی از درآمد سالیانه خود را یک بار درسال دریافت می کنند، این امکان برایشان فراهم می شود که مخارج خود را حتی به طور روزانه تنظیم نمایند. همین طور افراد می توانند برای بازنشستگی، تحصیلات فرزندانشان، خرید خانه و… پول را ذخیره نمایند. درحالی که اگر پول نباشد، مردم می بایستی همین کار را با ذخیره کالاها انجام دهند؛ اما ذخیره کالاها نه تنها همراه با هزینه ( مثلاً انبارداری و …) است، بلکه خطر فاسدشدن را نیز به دنبال دارد. به عنوان مثال اگر مرد ماهیگیری بیش از نیازش ماهی صید نماید و اگر در نظر بگیریم که ماهی ها پس از چند روز فاسد می شوند ( البته ممکن است آن ها را منجمد کرده و نگه دارد که این کار هم همراه با هزینه انبارداری و غیره است) ، ملاحظه می گردد که ماهی ها برای ذخیره سازی ارزش مناسب نمی باشند. حتی اگر ماهیگیر تلاش کند که ماهی ها را با کالای دیگر معاوضه نمایند. باز هم ممکن است در فاصله مبادله و معاوضه با کالاهای موردنظر، بعضی از ماهی ها فاسد شوند. این در حالی است که با فروش ماهی ها می تواند پول دریافتی را به سادگی ذخیره سازد. البته پول تنها وسیله ذخیره ارزش و لزوماً بهترین آن ها نیست؛ زیرا چنانچه قیمت کالاها و خدمات افزایش یابد، قدرت خرید پول کاهش پیدا می کند. همین طور ازآنجایی که به دارندگان پول بهره ای پرداخت نمی شود، لذا پول به عنوان ذخیره ارزش برای دارنده آن با مقداری هزینه همراه است.

۴- ابزاری برای پرداخت های انجام نشده (پرداخت های آتی)

 ابزاری برای پرداخت های انجام نشده (پرداخت های آتی) - وظیفه پول

پول عاملی در جریان فعالیت های اقتصاد و مؤثر بر شاخص ها و نوسانات آن است. تأثیرپذیری رکود و رونق اقتصادی درنتیجه عوامل پولی توسط کینز و پیروانش گسترش یافت. در حقیقت استفاده از پول به عنوان معیار پرداخت های آتی مستلزم وجود دیگر وظایف پول است. در اقتصادهای مدرن امروزی بسیاری از کالاها برای تولید، به زمان قابل ملاحظه ای نیاز دارند و معمولاً پس از سفارش تولید می شوند. به عنوان مثال تولید کالا برای دولت و یا اشخاص معمولاً مستلزم قراردادهایی است که در آن پرداخت ها بابت آن معمولاً در آینده صورت می گیرد. بعضی مواقع هم کالاها بلافاصله تحویل خریدار می گردد، اما پرداخت ها با تأخیر انجام می گیرد.

برای مثال شخصی ممکن است فرش، تلویزیون و یا دیگر وسایل زندگی را طبق قرارداد به صورت قسطی خریداری نماید. اهمیت پول به عنوان معیار پرداخت های آتی در قراردادهای بزرگ تر، حتی مدت طولانی تری را می پوشاند. برای مثال خریداران کاشانه ممکن است طبق قرارداد مبلغ معینی را ماهیانه و به مدت ۱۰ سال و یا بیشتر پرداخت نمایند. درهرحال قرض دادن یک میلیون ریال برای ۱۰ سال معقول تر از قرض دادن یک اسب برای ۱۰ سال است. گذشته از این وقتی که شما پولی را قرض می دهید، می دانید که چه چیزی بازپرداخت خواهد شد، اما وقتی که شما یک اسب را قرض می دهید، چیزی که دریافت می کنید ممکن است خیلی متفاوت از آن باشد.

ادامه مطلب
سود روز شمار
سود روز شمار چیست؟

طی سالهای گذشته بانک ها به دو روش (روزشمار و ماه شمار) سود سپرده گذار را محاسبه و پرداخت می کردند. سود روزشمار تا دی ماه سال ۹۷ برقرار بود و بانک ها به این روش سود سپرده های نزد خود را به مشتریان پرداخت می کردند. این نوع پرداخت سود اگرچه برای سپرده گذاران مفید بود، اما تاثیرات منفی بر بازار داشت که باعث افزایش تورم می شد. رویکرد جدید بانک مرکزی بر تغییر پرداخت سودها از روزشمار به ماه شمار تغییر پیدا کرد. قانونی که در ماه های پایانی سال ۹۷ توسط شورای پول و اعتبار برقرار شد، بر پرداخت سود بلندمدت تاکید می کند. با توجه به اینکه اخیرا سود روز شمار توسط برخی بانک های خصوصی مجددا از سر گرفته شده است، بهتر است اطلاعاتی در این مورد کسب کنید.

سود روزشمار چگونه محاسبه می شود؟

روش محاسبه ی سود روزشمار که توسط بانک مرکزی تعیین شده است، به صورت زیر است:

(سود سپرده های کوتاه مدت روز شمار= (مدت به روز) × (نرخ) × (مبلغ سپرده گذاری) / ۳۶۵۰۰) منظور از “نرخ” که در محاسبات وارد شده است، نرخ سود علی الحساب تعیین شده توسط بانک است. به عنوان مثال سود روزشمار یک حساب با موجودی ۱۰ میلیون تومان در بانکی با نرخ ۱۰ درصد به صورت زیر محاسبه می شود؛

تومان ۸۲۱۹۱=۳۶۵۰۰/(۳۰×۱۰×۱۰۰۰۰۰۰۰)

قابل ذکر است که میزان سود روزشمار اختصاص یافته بر اساس کمترین موجودی حساب در طول هر روز محاسبه می شود.

اگر بخواهیم سپردهای که سود آن روز شمار است را ببندیم، محاسبه ی مبلغ کسر شده و باقی مانده چگونه انجام می شود؟

افرادی که دارای سپرده های کوتاه مدت روزشمار هستند، می توانند هر زمانی که اراده کنند، نسبت به برداشت مبلغی از سپرده ی خود اقدام کنند. سود مبلغ باقی مانده با توجه به حداقل موجودی حساب فرد در پایان روز محاسبه می شود و در پایان ماه به حساب فرد واریز می شود.

تغییر سود روز شمار به ماه شمار چه زمانی و چرا رخ داد؟ سپرده های با سود روز شمار چرا به وجود آمدند؟

علت اصلی پرداخت سودهای بانکی به صورت روزشمار، جذب منابع بود. این سیستم از سال ۱۳۸۰ با ورود بانک های خصوصی مورد استقبال قرار گرفت. با ارائه ی این امتیاز توسط بانک های خصوصی، بسیاری از سپرده گذاران سرمایه های خود را به بانک این بانک ها منتقل نمودند. خلوت شدن بانک های دولتی سبب شد در نهایت این بانک ها هم یکی پس از دیگری اقدام به پرداخت سودهای روزشمار نمایند. پرداخت سود روزشمار تا سال ۱۳۹۷ همچنان پابرجا بود. در نهایت پس از بررسی های انجام شده از سوی بانک مرکزی، سود روزشمار برای سپرده های کوتاه مدت به سود ماه شمار تغییر پیدا کردند. قانون جدید مانع از ضررهای وارد شده به سیستم بانک ها از سوی افراد سودجو می شود.

سود روز شمار حساب های کوتاه مدت چه کسانی را متضرر می کند و چرا؟

سود روزشمار حساب های کوتاه مدت دارای منافع و زیان هایی است که شامل حال سپرده گذار و بانک می شود. سود سپرده های کوتاه مدت به صورت روزانه با توجه به موجودی حساب در پایان هرروز محاسبه می شود. این مسئله به سپرده گذار اجازه ی برداشت پول در طول روز را می دهد که به سود سپرده گذار خواهد بود. با توجه به اینکه معیار محاسبه ی سود، مانده حساب در پایان روز است و در طول روز امکان برداشت از حساب وجود دارد، بسیاری از افراد منفعت طلب از این ترفند استفاده می کنند. به این ترتیب که در ابتدای روز بخشی از سپرده خود را خارج و وارد بازار تجارت می کنند و در پایان روز پس از کسب سود کافی، موجودی خود را به بانک برمی گردانند. در این مدت سپرده در اختیار بانک نخواهد بود. درحالی که بانک ناچار به پرداخت سود آن است. نواقص سیستم پرداخت سود روزشمار به این ترتیب بانک ها را متضرر می کند. از سوی دیگر افزایش تراکنش ها، حجم بالای انتقال هزینه های بالا را در پی دارد. در مجموع می توان گفت در سیستم پرداخت سود روزشمار، بانک ها متحمل ضررهای زیادی می شوند. این نوع پرداخت سود در مقیاس وسیع تر مردم را نیز متضرر می کند. چرا که با افزایش نقدینگی و برهم خوردن تعادل بازار ارز، سکه و طلا، تورم افزایش می یابد.

مزایا و معایب سود روز شمار برای دولت و بانک ها

قانون سود روزشمار که برای سال های طولانی توسط سیستم های بانکی اجرا می شد، دارای مزایا و معایب متعددی است.  با توجه به اینکه در برخی بانک های خصوصی سود سپرده به صورت روزشمار هم محاسبه می شود، بهتر است با مزایا و معایب این طرح بیشتر آشنا شوید:

  • مزایای سود روزشمار سپرده های کوتاه مدت
  • بسیاری از بانک ها که با مشکل کمبود وجه روبرو هستند، می توانند از این طریق اقدام به جذب سرمایه کنند.
  • با پرداخت این نوع سیستم بانکی، بسیاری از افراد سرمایه ی خود را به شبکه ی بانکی تزریق می کنند.
  • سپرده های کوتاه مدت با سود روزشمار سرمایه ی قشر متوسط و ضعیف جامعه را هم به سمت بانک ها سوق می دهند. گروه هایی که توان سرمایه گذاری بلندمدت را ندارند و ممکن است در کوتاه مدت به سرمایه ی خود نیاز داشته باشند.
  • معایب سود روزشمار سپرده های کوتاه مدت
  • پرداخت سود روزشمار به مشتریان تاثیرات منفی بر تراز مالی بانک ها دارد. این سیستم سرعت گردش مالی را بالا برده و هزینه های زیادی را برای بانک ها به دنبال خواهد داشت.
  • رقابت بانک ها در جذب مشتری باعث بالا بردن سودهای بانکی می شود که عامل ایجاد تورم در بازار است.
  • بانک هایی با نرخ سود بالا ممکن است توان پرداخت سود تعیین شده را نداشته باشند.
  • خروج روزانه ی سرمایه از بانک ها عملا هیچ سودی برای بانک نخواهد داشت. در حالی که بانک موظف است به مشتری سود روزانه را پرداخت کند.
  • خروج روزانه ی سرمایه از بانک ها علاوه بر زیان هایی که برای بانک دارد، باعث اخلال در بازار ارز و سکه و بی نظمی در بازار می شود.
  • زمانی که در طول روز سرمایه ی بانک ها کم و زیاد می شود، قدرت برنامه ریزی از بانک ها سلب می شود. چرا که به لطف افراد سودجو، مبلغ موجودی بانک ها نوسان شدیدی خواهد داشت.

مزایا و معایب سود روز شمار برای سرمایه گذاران

سیستم پرداخت سود روزشمار در نگاه اول برای سرمایه گذاران سودمند خواهد بود. این سیستم به تمامی افراد جامعه امکان سرمایه گذاری و برداشت سود را می دهد. تا اینجای ماجرا سود روزشمار به نفع سرمایه گذار است. اما از معایب این طرح می توان به منفت طلبی دلالان و سفته بازان اشاره کرد؛ افرادی با واریز و برداشت های متعدد و برهم زدن تعادل بازار، باعث ایجاد تورم در جامعه می شوند. در نتیجه سودی که از حساب های کوتاه مدت عاید سپرده گذار می شد، در مقابل تورم موجود، بسیار ناچیز به شمار می رود.

قوانین سپرده های با سود روز شمار

مطابق با قوانین تعیین شده از سوی شورای پول و اعتبار، سپرده های کوتاه مدت روزشمار از تاریخ ابتدای دی ماه سال ۹۷ به ماه شمار تغییر پیدا کردند. پیش از این سود روزشمار به صورت هر روزه و با توجه به حداقل موجود حساب فرد محاسبه می شد و در پایان ماه به حساب سپرده گذار واریز می شد. با وجود تغییر قوانین اخیرا برخی بانک های خصوصی اقدام به پرداخت سود روزشمار می کنند. پرداخت این سود پس از گذشت یک ماه از تاریخ افتتاح حساب آغاز می شود. در حالی که این نوع پرداخت مغایر با قوانین تعیین شده از سوی بانک مرکزی است.

تفاوت سود روز شمار و ماه شمار

بانک ها به نسبت سرمایه ای که از مردم دریافت می کنند، سود سپرده را به صورت روزشمار یا ماه شمار محاسبه کرده و به حساب صاحبان سرمایه واریز می کنند. با توجه به اینکه سود ماه شمار به دلایل متعددی جایگزین سود روزشمار شده است، بهتر است با تفاوت های این دو سیستم آشنا شوید. مهم ترین تفاوت این دو نوع پرداخت سود، نوع محاسبه ی آن ها بر حسب زمان رسوب سرمایه است. سود ماه شمار بر حسب حداقل پول موجود در حساب در طول یک ماه محاسبه می شود. درحالی که سود روز شمار بر اساس حداقل سرمایه ی موجود در حساب در طول هر روز محاسبه می شود. به عبارت دیگر، چنانچه در طول روز و ماه گردش مالی صورت گیرد، برای سود ماه شمار کمترین موجودی در طول ماه و برای سود روز شمار همین قانون در طول روز محاسبه خواهد شد.

ادامه مطلب
ثروت چیست؟
ثروت چیست؟

ثروت معیار ارزش همه دارایی های متعلق به یک شخص، جامعه، شرکت یا کشور است. ثـروت با در نظر گرفتن مجموع ارزش بازار کلیه دارایی های مشهود و نامشهود شخص یا مؤسسه و کسر همه بدهی ها از آن به دست می آید. درواقع، ثـروت مجموع منابع موجود است. همیشه به مردم گفته می شود، وقتی بتوانید بسیاری از منابع یا کالاهای ارزشمند را به دست آورید، ثروتمند خواهید شد. ثـروت با استفاده از واژگان و اصطلاحات مختلفی بیان می شود. برای اشخاص، ثروت خالص رایج ترین راه بیان ثـروت است، درحالی که کشورها ثـروت خود را با تولید ناخالص داخلی یا GDP به ازای هر فرد اندازه گیری می کنند و نشان می دهند.

ثروت چیست؟

ثروت شامل چه چیزهایی است؟

اینکه چه چیزهایی شامل ثروت شخص می شود در طول زمان و در جوامع مختلف متفاوت بوده است. برای مثال مصریان باستان یک سیستم پولی بر اساس گندم داشتند. برخی فرهنگ های دیگر از کالاهای دیگر به جای پول استفاده می کردند، مثلاً برنج یا نمک. جوامع اسکیموها معاملات خود را با روغن نهنگ انجام می دادند که هم می توانست به عنوان غذا و هم به عنوان سوخت جهت حصول گرما و نور استفاده شود. قبیله های آفریقایی و قبیله های بومیان آمریکا از مهره ها و اشیاء به خصوص به عنوان پایه سیستم پولی بهره می گرفتند. امروزه گوساله و احشام همچنان در برخی فرهنگ ها برای معامله استفاده می شود. اما در جوامع پیشرفته، طلا و نقره بودند که پایه های سیستم پولی را در بسیاری کشورها تشکیل دادند. بااین حال، قیمت طلا و نقره دارای نوسان بود و به ندرت اتفاق می افتاد ارزش آن برای مدتی طولانی پایدار باقی بماند. برای مثال در جنگ جهانی دوم، دولت مالکیت خصوصی طلا را غیرقانونی اعلام کرد. اقتصاددانان برای دهه ها در مورد گره خوردن ارزش ارزهای دولتی به ذخیره نقره و طلا بحث و مجادله داشتند. سرانجام در سال ۱۹۷۰، آمریکا استاندارد طلا را کنار گذاشت و از آن زمان، پشتوانه ارزش دلار آمریکا صرفاً اعتبار دولت ایالات متحده آمریکا است.

ثروت چیست؟

ثروت را با چه چیز می سنجند؟

پول، متداول ترین چیز برای سنجش ثروت است (هرکسی پول بیشتری داشته باشد ثروتمندتر است). ارزش محصول یا موادی که به عنوان پایه و اساس سیستم پولی استفاده می شود، بستگی به این دارد که چه تعدادی از افراد حاضر می شوند معاملات خود را با آن انجام دهند و در ازای دریافت آن، کار کنند. معیار دیگر، درجه پذیرش آن کالا یا چیز در جهان است. اگر هیچ کس خارج از یک جامعه حاضر نباشد پول آن جامعه را برای کالاها یا سرویس ها دریافت کند، آن پول هیچ ارزشی خارج از موطن خود نخواهد داشت. (مثلاً کمتر کشوری وجود داشته باشد که در آن، دلار آمریکا به عنوان پول پذیرفته نشود ولی کشورهای زیادی هستند که در آن ها نمی توانید با ریال ایران معامله کنید). میزان اثرگذاری نیروهای خارجی و توانایی آن ها بر دست کاری ارزش پول، می تواند تأثیر چشمگیری بر سنجش ثروت داشته باشد. یکی از مشکلات بزرگ اسکناس این است که می تواند دست کاری شده و ارزش آن با اقدامات یک شخص یا چندین نفر از طریق جعل کاهش یابد. مشکل دیگر ارزهای دولتی، ساده بودن دست کاری ارزش پول با چاپ بیشتر آن (باهدف تسهیل وام دهی) و چاپ کمتر آن (باهدف افزایش محدودیت در اعطای اعتبار) توسط دولت و بانک مرکزی است. همچنین می توان ثروت را به گونه دیگر تعریف کرد و آن را در سه طبقه کلی در نظر گرفت:

  • امنیت مالی
  • زندگی هدفمند
  • سلامت جسم و روان

۱- امنیت مالی

امنیت مالی، موجب آرامش فکری و گرفتن تصمیمات منطقی تر می شود. بدون شک، هرچه امنیت مالی بیشتر باشد، کیفیت زندگی بهبود می یابد. افراد تلاش می کنند، مشاغلی را بیابند تا در آن بتوانند به امنیت نسبی مالی برسند. همچنین، سرمایه گذاری کم ریسک در کنار حقوق ماهانه، می تواند امنیت مالی افراد را تا حد قابل ملاحظه ای توسعه دهد؛ به عبارت دیگر، وقتی شما امنیت مالی دارید، ثروتمند محسوب می شوید.

ثروت چیست؟

۲- زندگی هدفمند

افراد هدفمند، انگیزه ای برای کار و تلاش دارند؛ بنابراین، سریع تر از سایرین راه های موفقیت و افزایش ثروت می یابند. درواقع، زمانی که دیگران دنبال راهی برای فرار از وظایف خود می گردند، افراد هدفمند، در پی فرصت های جدید هستند. زندگی هدفمند همان عاملی است که نتیجه تلاش افراد ثروتمند را از دیگران جدا می کند. اهداف هر شخص با دیگری متفاوت است و می تواند پس از مدتی تغییر کند. مهم آن است که پیوسته هدفی برای دستیابی وجود داشته باشد. اهمیت هدف، زمانی مشخص می شود که شما ثروتمند شوید ولی ندانید با ثروت خود چه کنید و چطور از آن لذت ببرید؛ به عبارت دیگر، رضایت به یک هدف گره خورده است و پول فقط ابزاری برای طی کردن مسیر تا آن هدف است.

ثروت چیست؟

۳- سلامت جسم و روان

زمانی که جسم و روان سالم نباشد، لذت بردن بی معنا می شود. همچنین کیفیت زندگی افت می کند. از طرف دیگر، زمانی که شما بیمار و خسته باشید، نمی توانید ایده های جدید برای خلق پول طرح و اجرا کنید. گفته می شود بسیاری زندگی می کنند تا کار کنند. درحالی که درست تر آن است که کارکنیم تا زندگی کنیم. درواقع سلامتی جسم و روان ثروت با ارزش تری است. درست است که در مسیر کسب درآمد و پول بیشتر باید تلاش کنیم و از بعضی خواسته ها صرف نظر کنیم؛ اما به خطر انداختن سلامتی آن هم به مدت طولانی اصلاً توصیه نمی شود.

ثروت چیست؟

میزان ثروت چگونه محاسبه می شود؟

کیم کیوساکی نویسنده کتاب زن ثروتمند، ثروت را حاصل تقسیم مجموع درآمد ماهانه بدون کار کردن و پس انداز بر مخارج ماهانه زندگی می داند. درواقع باید ابتدا کل هزینه های زندگی در یک ماه محاسبه شود. نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که باید کلیه هزینه های زندگی را به گونه ای محاسبه کنیم که کیفیت زندگی ما تغییر نکند. به عنوان مثال، اگر هرماه با تاکسی یا خودرو شخصی تردد می کنیم، هزینه آن را کامل و به طور واقعی در نظر بگیریم. درواقع استثنا قائل نشویم که شاید اتوبوس سوار شوم یا اصلاً از خودرو استفاده نکنم. سپس پولی که در اختیارداریم و شامل حقوقمان نیست مانند پس انداز، سهام یا هر پول نقد را محاسبه کنیم. البته به این نکته دقت کنید، قرار نیست مبلغی را بابت فروش دارایی ها مانند خانه، ماشین، طلا و… در نظر بگیریم و صرفاً مبالغ موجود که نقد شونده هستند محاسبه می شوند. درنهایت مبالغ در اختیار را تقسیم بر هزینه های ماهانه می کنیم.

قوانین ثروت

قانون پارکینسون یکی از بهترین و مهم ترین قوانین مربوط به ثروت و پس انداز است. این قانون سال ها قبل به وسیله سی. نورث. کت پارکینسون نوشته شده است و توضیح می دهد که چرا بعضی ها در بازنشستگی فقیرند. این قانون می گوید مهم نیست مردم چقدر درآمد دارند، گرایش آنان این است که همه درآمدشان و کمی بیشتر از آن را خرج کنند. هزینه هایشان متناسب با درآمدشان بالا می رود. مهم نیست درآمدشان چقدر است، چون به نظر می رسد هیچ وقت این درآمد کافی نباشد. اولین استنباط از قانون پارکینسون «استقلال مالی از نقض کردن قانون پارکینسون به دست می آید.» قانون پارکینسون دامی را توضیح می دهد که خیلی ها در آن گرفتار می شوند. همین موضوع، دلیل بدهی، نگرانی های پولی و ناامیدی مالی است. این فقط وقتی است که جلوی نیروی قدرتمند فوریت برای خرج کردن پول، مقاومت می کنید و این گونه، پس انداز پول شروع می شود و شما از بقیه جلو می زنید. دومین استنباط از قانون پارکینسون این است:

اگر بگذارید مخارجتان با سرعتی کمتر از درآمدتان بالا بروند و این مابه التفاوت را پس انداز یا سرمایه گذاری کنید، در طول زندگی کاری تان به استقلال مالی می رسید. به عبارتی اگر بتوانید بین افزایش درآمد و افزایش هزینه های زندگی تان شکافی به وجود آورید و بعد، این تفاوت را پس انداز و سرمایه گذاری کنید، می توانید هم زمان با درآمد بیشتر، دائماً کیفیت سبک زندگی تان را بالا ببرید.

ثروت چیست؟

چگونه ثروت زیاد داشته باشیم؟

خوب است بدانیم، قرار نیست ثروت، صرفاً زندگی ما را به اندازه سال های عمرمان، تأمین کند. برای رسیدن به استقلال مالی، باید ثروت تمام نشدنی داشته باشیم. بدین منظور، باید بیاموزیم که درآمد خود را سرمایه گذاری کنیم؛ زیرا درآمد در صورت عدم سرمایه گذاری، تمام می شود و به خودی خود قدرت خلق پول بیشتر ندارد. بنابراین می توان نتیجه گرفت هزینه های زندگی هر فردی، تعیین کننده میزان جریان نقدینگی موردنیاز اوست. ثروت زیاد ازنظر هر شخصی متفاوت است؛ زیرا هر فرد با توجه به شرایط فعلی درآمدی خود راجع به ثروت نظر می دهد. شاید در نظر یک شخص ۱۰۰ میلیون تومان ثروت زیادی باشد و ازنظر دیگری ۱۰ میلیارد نیز ثروت زیادی نباشد. رابرت کیوساکی Robert Kiyosaki، یکی از موفق ترین و ثروتمندترین افراد دنیا و خالق اثر مشهور و پرفروش پدر پولدار، پدر فقیر است. به عقیده کیوساکی «ثروت یعنی، شما اگر کار نکنید تا چه زمانی می توانید دوام بیاورید…» و البته، رابرت کیوساکی ادامه می دهد:

ثروت نسبت مستقیمی با قدرت دارد، شما اگر از امروز کار نکنید تا چند وقت می توانید به همین روالی که دارید، زندگی کنید؟ پس اگر می خواهید بدانید ازنظر رابرت کیوساکی واقعاً چقدر ثروتمند هستید، اگر از امروز به سرکار نروید تا چه زمانی می توانید بدون نیاز به کار، به زندگی تان ادامه داده و قدرتتان را حفظ کنید؟ بد نیست بدانیم مفهوم «ثروتمند» با «پولدار» متفاوت است. اگر تعریف شما از ثروتمند شدن چیزی به جز پولدار شدن است، شاید هیچ وقت به معنای واقعی پولدار نشوید؛ زیرا پولدار شدن و ثروتمند شدن دو مقوله متفاوت هستند. پولدار شخصی است که صرفاً امکانات مالی زیادی دارد. ولی ثروتمند شخصی است که می تواند پرقدرت بی اندیشد و ثروت خلق کند. این ثروت به جز پول می تواند شامل، ارتباطات موفق، معنویت، دانش، سلامتی و تفریح باشد؛ به عبارت دیگر اگر بتوانید تعادلی میان قسمت های مختلف زندگی خود برقرار کرده و احساس خوبی داشته باشید لقب ثروتمند برازنده شما است. برای ثروتمند شدن راه زیادی در پیش دارید، نخست باید بتوانید دانش خود راجع به ثروتمند شدن افزایش دهید. با افزایش دانش می توانید افکار خودتان را در جهت توسعه ثروت پرورش دهید. همچنین باید بدانید کارآفرینی بخشی از فرآیند ثروتمندی است.

چگونه با سرمایه گذاری ثروت خود را افزایش دهیم؟

برایان تریسی می گوید:

قانون سرمایه گذاری از بین قوانین مربوط به پول از همه مهم تر است و اشاره دارد به اینکه قبل از سرمایه گذاری، بررسی و تحقیق کنید.

باید برای واردکردن پول در یک سرمایه گذاری، بیشترین زمان را برای مطالعه و بررسی آن سرمایه گذاری خاص بگذارید. هیچ وقت به سرعت از پولتان جدا نشوید. شما برای به دست آوردن این پول، سخت کارکرده اید تا جمع شود. پس قبل از اینکه هر تعهدی را قبول کنید، در مورد هر جنبه از سرمایه گذاری تحقیق کنید. تمام جزئیات را درخواست کنید. در مورد سرمایه گذاری اطلاعات کافی، دقیق و صادقانه بخواهید. اگر در تصمیمتان تردید دارید، بهتر است پولتان را در بانک (حساب های سپرده گذاری) نگه دارید و روی آن قمار نکنید.

اولین استنباط از قانون سرمایه گذاری این است: تنها نکته آسان در مورد پول، از دست دادن آن است.

در این بازار رقابتی، به دست آوردن پول سخت است؛ ولی یکی از آسان ترین کارهایی که می توانید انجام دهید، از دست دادنش است.

دومین استنباط از این قانون را از زبان میلیاردر خودساخته ماروین دیویس می توان شنید که می گفت: پول را از دست نده. 

اگر این امکان وجود دارد که پولتان را از دست بدهید، در همان وهله اول از آن جدا نشوید.

سومین استنباط از قانون سرمایه گذاری می گوید:

اگر فکر می کنید می توانید فقط کمی پول از دست بدهید، در پایان می بینید پول خیلی زیادی ازدست داده اید.

یادتان باشد احمق و پولش به زودی از هم جدا می شوند! وقتی مردی باتجربه و مردی پولدار به هم می رسند، مرد پولدار، تجربه کسب می کند و مرد باتجربه، پولدار می شود! بنابراین در همان وهله اول سرمایه گذاری را قبول نکنید. فقط در چیزهایی سرمایه گذاری کنید که کاملاً باورشان دارید. فقط توصیه افرادی را بپذیرید که با اجرای همان توصق هستند.

ادامه مطلب
خدمات بانکداری شرکتی
بانکداری شرکتی چیست و چه خدماتی را شامل می شود؟

بانکداری جامع اصطلاحی است که در مورد موسسات مالی به کار می رود که پیشنهادهایی در ابعاد وسیع در زمینه خدمات بانکی به مشتریان خود ارائه می دهند. بر اساس الزام بانک مرکزی، مقرر شده است تا بانک ها مشتریان خود را بر اساس معیارهایی طبقه بندی کرده و خدمات خود را متناسب با طبقه مشتریان ارائه کنند که اهم آن عبارتند از (بانکداری خرد، بانکداری تجاری، بانکداری شرکتی و بانکداری سرمایه ای). یکی از صنایع رقابتی امروز صنعت بانکداری است که به علت شباهت زیاد خدمات و امتیازات گوناگون قابل ارائه، وفادار سازی مشتریان در آن امری ضروری و دشوار است. از سوی دیگر با توجه به اهمیت بحث سود آوری در بانک و جذب منابع، بررسی راهکارهای کسب سود، بهترین راه و کم هزینه ترین راه افزایش درآمد و به تبع آن کسب سود، توجه و ارائه خدمات به مشتریان خواهد بود. بر این اساس یکی از راهکارهای تخصصی که در دهه های اخیر مورد توجه بانک های بین المللی مانند مریلینچ، سیتی گروپ و اچ اس بی سی قرار گرفته است توجه خاص به نیازهای مشتریان شرکتی در قالب بانکداری شرکتی است.

بانکداری شرکتی چیست؟ (corporate banking)

خدمات بانکداری شرکتی

یکی از مفاهیم بانکداری که به شدت کانون توجه بانک ها قرار گرفته و بانک های پیشرو به سرعت در حال آماده سازی و تجهیز خود برای بهره گیری از قابلیت ها و ظرفیت های آن هستند، بانکداری شرکتی است. این بخش از مدل بانکداری جامع ، مشتریان حقوقی را شامل می شود بانکداری شرکتی یک مدل کسب و کار و استراتژی کلان و پیچیده و نظام مندی است که تلاش دارد کلیه نیازهای مشتریان شرکتی که نیازهای بانکی بسیار متفاوتی با دیگر بخش های مشتریان دارند را با بهره گیری از ساختار، مدل ها و فرآیندهایی کاملا متفاوت از گذشته، پاسخ دهد. بانکداری شرکتی، با تمرکز بر شناخت مشتریان شرکتی ، در تلاش است تا با تکیه بر تمایزهای حاصل از استراتژی های مشتری مدارانه، ساختار منعطف، تخصص و تعهد بانکداران مجرب خود و نیز فرآیندها و سیستم های منحصر به فرد، در جایگاه یک شریک تجاری معتمد و کارآمد نقش آفرینی کند. بانکداری شرکتی به دلیل طیف مشتریان و اندازه به ۳ بخش اصلی زیر دسته بندی می شود:

  • بانکداری شرکت های کوچک و متوسط
  • بانک داری شرکت های بزرگ
  • بانک داری بازار جهانی

این بخش دارای ویژگی های متفاوتی است . لذا بانک داری شرکتی پاسخ گویی به تمام نیازهای مشتریان خود را هدف گذاری کرده است.

خدمات بانک داری شرکتی

بانکداری برای پاسخگویی به نیازهای مشتریان خود، از محدوده خدمات و محصولات بانکی خارج و به سوی ارایه خدمات مالی (بیمه، لیزینگ، سرمایه گذاری و ….) حرکت می کند. بانکداری شرکتی تلاشی فراگیر برای تمرکز بر نیازهای مشتریان شرکتی و خلق راه حل های بانکی و مالی متناسب برای پاسخگویی موثر و دقیق به آن ها است. در بانکداری شرکتی علاوه بر ارایه خدمات تسهیلات و  خدماتی مانند مدیریت ریسک، مدیریت نقدینگی، مدیریت تعهدات، مدیریت دریافت ها و پرداخت ها و تامین مالی و خدمات مشاوره ای نیز به مشتریان بانکداری شرکتی ارایه می گردد. هدف نهایی واحد بانکداری شرکتی این است که مشتری همه خدمات مالی مورد نیاز خود را از طریق بانک دریافت کند و به این ترتیب به جای ارائه خدماتی محدود به مشتریانی پرتعداد که باعث افزایش هزینه های ارائه خدمات و مانع از شخصی سازی خدمات قابل ارائه می گردد، خدماتی گسترده و خاص به مشتریان مهم تر مد نظر قرار می گیرد که ضمن کاهش هزینه های عملیاتی باعث افزایش بلندمدت بهره وری بانک و مشتریان نیز خواهد شد. ارائه این بازه وسیع و متنوع از خدمات تنها توسط یک واحد سازمانی مجزا در بانک امکان پذیر نیست. در بانک های بزرگ دنیا برای ارائه این خدمات از گروه های تخصصی مشاوره در هریک از حوزه های فوق استفاده می شود، به این ترتیب که مدیر با شناختی کلی از تمامی خدمات مورد اشاره و تشخیص نیازهای مشتری، متخصصان هر حوزه را به فعالیت جهت تامین نیازهای مشتری وا می دارد و با هماهنگ سازی مشتریان با این متخصصان سعی در برآوردن نیازهای آنان می کند.

ویژگی مشتریان هدف

ویژگی اصلی این دسته از مشتریان، عملیات بسیار زیاد، فعالیت های بین المللی، نیازهای پیچیده و گسترده، استفاده از خدمات و محصولات پیچیده و ابزارهای متنوع مالی و بانکی و … است.

اهداف و خط مشی های بانکداری شرکتی

  • پیشتازی و نوآوری در ارایه محصولات و خدمات کامل و متنوع بانکی در حوزه بانکداری شرکتی با هدف ارزش آفرینی بیشتر برای مشتریان
  • افزایش سرعت، دقت و کیفیت در ارایه خدمات مورد نیاز مشتریان شرکتی
  • کمک به کسب و کارها برای رشد و توسعه از طریق مدیریت منابع مالی
  • بهبود ارتباط های کاری سازنده و یادگیرنده
  • فراهم آوردن امکان ارایه خدمات تخصصی و اختصاصی به هر یک از مشتریان شرکتی
  • بهینه سازی ترکیب دارایی ها و بدهی های مشتریان شرکتی به منظور مدیریت ریسک  
  • کمک به کسب و کارهای کشور برای کاهش مستمر مطالبات خود
  • انجام مشاوره های تخصصی در حوزه های بازاریابی، حقوقی، مالیاتی.

 عوامل موثر بر ظهور بانکداری شرکتی

بانکداری شرکتی به رغم چند دهه قدمت در صنعت بین المللی بانکداری، به تازگی جای خود را در برنامه ها و محصولات آتی سبد خدمات بانک ها باز کرده است. به رغم چالش های مهم پیش روی بانک های ایرانی در توسعه این خدمت (که ناشی از چالش های فراگیر صنعت بانکداری در کشور است)، نفس حرکت بانک های ایرانی به سمت ارائه محصولات جدید را باید مهم و ارزشمند قلمداد کرد. به نظر می رسد یکی از مهم ترین وجوه تمایل بانک های ایرانی به ارائه خدمات بانکداری شرکتی را باید ناشی از تغییر شرایط کلی اقتصاد کشور و وضعیت کسب و کار بانک های ایرانی دانست. تا همین سال های اخیر، رقابت در بازار پول کشور شبه انحصاری و چندقطبی بود، سپرده گذاری در بانک ها برای بخش بزرگی از نهادهای اقتصادی کشور که مستقیم یا غیرمستقیم به بودجه های نفتی متصل بودند تنها انتخاب ممکن بود و رقابت بانک ها در بازاریابی و جذب منابع در عمل منتهی به جذب همین گونه سپرده ها می شد. فاصله چنددرصدی نرخ سپرده ها و تسهیلات، حاشیه امن صورت های مالی بانک ها بود. دولت به عنوان بزرگترین سرمایه گذار و تاجر اقتصاد ایران بنا به سیاست ها و اهداف خود محرک سرمایه گذاری و ایجاد در یکی از زیربخش های اقتصاد کشور از پتروشیمی و پالایشگاه گرفته تا مسکن و راهسازی می شد و بودجه های دولتی از طریق سازمان ها و بنیادها و بنگاه های وابسته به دولت در اختیار پیمانکاران بخش خصوصی قرار می گرفت و بانک ها ناگزیر بودند تا سیاست های کلان خود در اعطای تسهیلات و جذب منابع را بر اساس لوایح سالانه بودجه تنظیم کنند.

نحوه اجرای قانون سیاست های کلی اصل۴۴ که به افزایش ناگهانی حجم معاملات بورسی و رونق بازار سرمایه منجر شد و در عین حال بسیاری از نهادهای مرتبط با بودجه عمومی را به سمت بنگاه داری و سرمایه گذاری سوق داد، سیاست های پولی دستوری که به کاهش توان بانک ها در جذب منابع و متورم شدن مطالبات معوق انجامید، حضور پررنگ ابزارهای خدماتی مبتنی بر بانکداری الکترونیک و هوشمندی برخی بانک ها در این حوزه، چرخش مهمی در گردش انبوه منابع خرد پدید آورد و دست آخر کاهش چشمگیر درآمدهای ارزی کشور که در کنار افزایش قابل توجه هزینه های جاری دولت، چرخه گردش بودجه های عمرانی در کشور را با چالش های جدی مواجه ساخت. به هر روی، برآیند این تحولات، ناگزیر شدن بانک ها به ایجاد تحول در شیوه های کسب و کار از طریق اتخاذ رویکردهای مدرن و تغییر برخی ساختارهای سنتی و ناکارآمد بود. حرکت به سمت بانکداری شرکتی، یکی از وجوه مهم این تغییر است. تغییری که در راستای طرح تحول نظام بانکی و به منظور وسعت بخشیدن به کارکردها و چشم اندازهای صنعت بانکداری و در راستای رویکردهای کلان اقتصادی کشور صورت می گیرد.

ادامه مطلب
حفظ ارزش پول
بهترین راه های حفظ ارزش پول در ایران چیست؟

ارزش پول چیست؟

حفظ ارزش پول یعنی، پول شما چقدر می ارزد و شما در ازای پولتان چه چیزهایی می توانید دریافت کنید. اگر پول هایتان را جمع کنید و بتوانید یک پس انداز بزرگ به وجود آورید، در نهایت با خرج کردن آن چه چیزی بدست می آورید؟ یک ماشین، خانه یا …. ارزش پول هم معنای جهانی دارد و هم معنای داخلی، به صورتی که در جهان شما ارزش پولتان بر حسب ارزهای دیگر سنجیده می شود و بیان می شود. ارزش داخلی پول ملی، متاثر از عوامل متعددی است که مهم تر از همه این عوامل، «جریان تورمی» است که در داخل شکل می گیرد و به واسطه آن رابطه، مبادله آن پول با کالاها و خدماتی که در داخل تولید و عرضه می شود. هرچه بهتر بتوانیم جریان تورمی را کنترل کنیم، این کنترل جریان تورمی، می تواند در تقویت حفظ ارزش پول ملی در بخش داخلی مثمرالثمر باشد تا بدین ترتیب پول ملی دچار نوسانات عمده نشود، پس ثبات و پایداری قیمت های داخل عاملی بسیار تأثیرگذار در حفظ ارزش داخلی پول ملی است.

کاهش ارزش پول چیست؟

حفظ ارزش پول

کاهش ارزش پول ملی یعنی کاهش ارزش واحد پول یک کشور نسبت به قیمت طلا یا سایر پول های خارجی. این مسئله باعث افزایش میزان صادرات و دشواری واردات کالا می شود، چراکه کشورهای دیگر کالاهای این کشور را ارزان تر تهیه می کنند. این پدیده، بر تجارت، صنعت و بازار اوراق بهادار کشور تاثیر منفی دارد و باعث کاهش قدرت خرید می شود. حفظ ارزش پول در داخل و خارج کشور، انتشار اسکناس و ضرب سکه های فلزی رایج کشور، تنظیم مقررات مربوط به معاملات ارزی و ریالی، نظارت بر صدور و ورود ارز و پول رایج کشور، تنظیم کننده نظام پولی و اعتباری کشور و نظارت بر بانک ها و مؤسسات اعتباری ازجمله مهم ترین وظایفی هستند که بانک مرکزی باید آن ها را انجام دهد.

فاکتورهای موثر بر حفظ ارزش پول

حفظ ارزش پول

هر آنچه که در جریان تورمی مؤثر است، جریان تورمی را کنترل می کند و ثبات اقتصادی در ارتباط با قیمت ها ایجاد می کند، می تواند ارزش پول ملی ما را تقویت کند. در ادامه چند کانال موثر بر تورم آورده شده است:

  • کانال هزینه: اگر بتوانیم سیاست های کنترل هزینه داشته باشیم یعنی سیاست هایی پیاده شود که هزینه های تولید تحت کنترل درآید و البته بهینه شود، این می تواند در کنترل جریان تورمی مؤثر باشد. هزینه های تولید تحت تأثیر عوامل متعددی است؛ یکی از عوامل بسیار مهم در تحت تأثیر قرار دادن هزینه های تولید، حوزه کسب و کار است.

هرچه حوزه کسب و کار ما سخت تر شود و رده کشور در حوزه کسب و کار نامناسب تر باشد، کسب و کارهای ما به راحتی نمی تواند راه اندازی شود و جایگاه خود را در مجموعه نظام اقتصادی پیدا کنند که این جریانی هزینه ای است و این جریان هزینه ای، منجر به افزایش قیمت کالا و خدمات خواهد شد. پس اگر بخواهیم سیاستی را در دستور کار قرار دهیم، در راستای تقویت ارزش پول ملی در داخل، ضرورت دارد حوزه کسب و کار را تسهیل کنیم. لذا تسهیل گری و بهبود در فضای کسب و کار در هزینه های تولید اثرگذار است و هزینه های تولید را کاهش می دهد و از آن طرف فشار تورمی را کاهش داده و موجب بهبود قدرت خرید پول در داخل خواهد شد.

  • کانال تقاضای کالاها و خدمات: زمانی که دچار افزایش بی رویه تقاضای خدمات و کالا می شویم و این مورد بعضی مواقع معمولاً به جهت روانی رخ می دهد، طبیعی است که این افزایش جریان تقاضایی برای کالاها و خدمات، فشار تقاضایی ایجاد می کند و این فشار تقاضایی افزایش قیمت را به دنبال دارد.

ریال در مقابل سایر ارزها

رابطه پول ملی ما با ارزهای مختلف، ارزش پول ملی را در بخش خارجی مشخص می کند، بنابر این هر جا ارزی نظیر دلار، یورو یا سایر ارزها در داخل کشور و در بازار داخلی گران می شود، طبیعی است که یکی از جنبه های مهم گران شدن ارز خارجی این است که ارزش پول ملی را دچار کاهش می کند. پاشنه آشیل ارزش پول ملی در بخش خارجی، ارزهای مختلفی هستند که رابطه ریال با آن ها تعریف می شود. کاهش ارزش پول ملی از لحاظ خارجی دارای نقاط منفی و همچنین نقاط مثبت هم هست. نکته مثبت این است که انگیزه صادرات را تقویت می کند، وقتی ارزش پول در بخش بین الملل کاهش می یابد، کالای ایرانی برای خارجی ها و برای بازارهای بین المللی مزیت پیدا می کند و ما از این کاهش ارزش پول ملی می توانیم منفعت لازم را کسب کنیم. اما یکسری زیان هایی هم برای مردم، حقوق بگیران ثابت، کارگران و کسانی که نمی توانند در این بازار، دریافتی های خود را جبران کنند، رخ می دهد. واقعیت آن است که ریال هر روز ارزش خود را بیشتر از دست می دهد و بر اساس یکی از راه های ارزیابی ارزش پول ملی ایران که مقایسه نرخ برابری آن با ارزهای باثبات جهان (مانند فرانک سوئیس) است و با توجه به آماری که در سایت بانک مرکزی موجود است، نرخ فرانک سوئیس از حدود ۱۰ هزار ریال در سال ۱۳۹۰، به بالای ۴۰ هزار ریال در سال ۱۳۹۷ رسیده است و ارزش پول ملی در این هفت سال، به یک چهارم خود رسیده است. کاهش ارزش پول ملی، منجر به چاپ پول، افزایش پایه نقدینگی، گرانی کالاها و تورم می شود. درنتیجه یکی از اصلی ترین دلایل کاهش ارزش پول ملی، رشد نقدینگی است. اگر ارزش پول ملی در بخش بین الملل مکرر دچار نوسان شود، این به معنای ناپایداری ارزی است، ناپایداری ارزی جریان تولید، جریان اشتغال، جریان سرمایه گذاری و جریان صادرات را به شدت دچار لطمه می کند، بنابراین باید توجه داشت که ارزش پول ملی در حیطه خارجی باید مدیریت شود و این مدیریت بدان معنا نیست که سالیان متمادی اجازه ندهیم که کاهش ارزش پول خارجی ایجاد شود، بلکه در برخی موارد که جریان تورمی داریم، به تناسب آن باید بتوانیم تعدیل های لازم را انجام دهیم.

بررسی دلایل کاهش ارزش پول در اقتصاد ایران

اقتصاد ایران به دلیل چاپ بدون پشتوانه پول (یا به تعبیری خلق پول توسط بانک ها به دلیل سودهای بالایی که پرداخت می کردند و می کنند) و نداشتن تولید به انداز ه ای که نقدینگی رشد کرده است، از پدیده تورم رنج می برد. نقدینگی در ایران به معضلی ویرانگر تبدیل شده، از یک طرف تورم خودش را به شکل گرانی و از طرف دیگر رکود تولید خودش را به شکل معضل اشتغال و کمبود منابع برای مصرف نشان می دهد. درواقع وقتی نقدینگی سریع تر از تولید رشد می کند، پول در دست مردم سریع تر از مقدار کالا و خدماتی که در اقتصاد عرضه می شود، رشد می کند؛ در نتیجه در ازای کالا و خدمات موجود پول بیشتری وجود دارد. به بیان دیگر برای خرید یک سبد مشخص از کالا پول بیشتری وجود دارد؛ بنابراین قیمت کالاها بالا می رود و تورم ایجاد می شود و ارزش پول ملی کاهش می یابد.

راهکارهای حفظ ارزش پول

  • در شرایط عادی و با ثبات، بهترین کار سرمایه گذاری در فعالیت های مولد است. کارآفرینی مستقیم، خریدن سهام در بازار بورس یا حتی سپرده گذاری در بانک از انواع این دسته از سرمایه گذاری ها هستند. شرایط سال ۹۵ از این جنس بود. در این شرایط بهترین کار ساختن پورتفولیویی متنوع از سرمایه گذاری های مولد اقتصادی است.
  • در زمان هایی که سرمایه ها موقتا از تعادل خارج می شوند و شرایط اربیتراژی رخ می ده، میتوان به صورت کوتاه مدت سودهای بالایی به دست اورد. معمولا این نوع سرمایه گذاری ماهیت مولد بودن را ندارد. مثلا در سالهای اخیر ارز و طلا به نرخ غیرتعادلی معامله می شدند، به این معنی که تغییر قیمت آن ها تناسبی با سایر متغیرهای اقتصادی، مثل نقدینگی، رشد اقتصادی، و تورم نداشت. مشخصا تابستان ۹۶، این عدم تعادل به نقطه ناپایدار نزدیک شد. به همین دلیل خریدن ارز یا طلا در ان مقطع، پر سود بود.
  • در شرایط عدم ثبات اقتصادی، بازار از آرامش و پیش بینی پذیری نسبی برخوردار نیست. آینده به شدت تابع تصمیمات سیاسی و متغیر است. یعنی بجای اینکه بازار تابع منطق اقتصادی باشد، به تصمیمات واکنش نشان می دهد. در این وضعیت، تصمیمات سیاسی تقریبا غیرقابل پیش بینی یوده، و متعاقباً، پیش بینی های اقتصادی کم دقت می شوند. شرایط سال ۹۷ از این جنس است. در این شرایط، باید «هج» کرد (hedge). هج کردن یعنی سرمایه گذاری به نیت حفظ سرمایه. کسی که هج می کند، به سودی کمتر از سودهای مرسوم راضی می شود، اما ریسک خود را نیر کاهش می دهد. این تصمیم به این دلیل است که نمی داند بازار به چه سمت و سویی خوداهد رفت. لذا از سود بالا چشم پوشی کرده و صرفا هدف حفظ سرمایه را پی می گیرد.

سه حالت بالا، شرایطی است که در اقتصاد ایران تجربه شده، اما در شرایطی که قیمت ها دارای ثبات نباشد، یک سوال اساسی در ذهن عموم مردم شکل می گیرد؛ چگونه ارزش پولم را حفظ کنم؟ اگر می خواهید ارزش دارایی تان را با سرمایه گذاری حفظ کنید، باید ابتدا به تورم غلبه کنید و سپس به اندازه ی مورد انتظارتان سود کنید. برخی سود سالانه ی ۲۰ درصد را هدف قرار می دهند، برخی ۸۰ درصد. این موضوع در نگاه اول ساده بنظر می آید (چون بانک ها سود بالای ۱۵ درصد می دهند)، اما زمانی که شما در یک بازار با ریسک بالا مثل بورس سرمایه گذاری می کنید، ممکن است سرمایه ی شما منفی شود. پس همواره بخشی از پول تان را در بانک یا اوراق دولتی سپرده گذاری کنید. اما چقدر از پول تان را در بانک می گذارید؟! چقدر سود سالانه برای خود در نظر می گیرید؟ پاسخ به این سوالات با پارامتر ریسک پذیری تعیین می شود. هر فرد سطح ریسک پذیری مشخصی دارد که بر مبنای آن، بایستی استراتژی سرمایه گذاری خودش را اجرا کند. در شرایط کنونی که بی ثباتی در اقتصاد کشورمان را شاهد هستیم و نوسان قیمت ارز و سکه بر روی کالاهای مصرفی خانواده ها نیز تاثیر گذاشته است، داشتن برنامه ریزی برای سرمایه گذاری و حفظ ارزش پول ضروری بنظر می رسد. مسئله این است که با وجودِ عدم ثبات در بازارها، نگه داشتن پول نقد تصمیم درستی نیست و بهتر است پول تان را سرمایه گذاری کنید. این کار باعث می شود دارایی شما تا حدی با نوسان بازار هماهنگ شود.اما برای این سرمایه گذاری چه گزینه هایی پیش روی شماست و هرکدام چه ویژگی هایی دارند؟

گزینه های پیش رو جهت سرمایه گذاری

حفظ ارزش پول

۱- زمین:

    • استهلاک ندارد
    • با تورم رشد می کند
    • ارزش ان تا حدودی تابع سیاست های شهری ست (جواز، تراکم، خیابان کشی های آینده و …).
    • ارزشش متاثر از رونق در بخش ساختمان سازی است.
    • درآمدزایی از محل اجاره ندارد.
    • نقد شوندگی پایینی دارد و پیدا کردن مشتری زمان بر است.
    • هنگام خرید و فروش، هزینه بنگاهی دارد.

۲- مسکن:

    • استهلاک دارد.
    • با تورم رشد می کند.
    • هزینه انتقال سند و هزینه مالیاتی دارد.
    • با اجاره دادن، درآمدزایی دارد
    • پیدا کردن مشتری زمان بر بوده و نقدشوندگی پایینی دارد.
    • هنگام خرید و فروش، هزینه بنگاهی دارد.

۳- خودرو:

    • استهلاک بالایی دارد.
    • با نرخ دلار رشد می کند.
    • ارزشش متاثر از سیاست های تعرفه ای دولت است.
    • عملا قابل اجاره دادن نیست
    • پیدا کردن مشتری زمان بر است.

۴- طلا:

    • به نرخ دلار واکنش نشون می دهد.
    • به قیمت جهانی طلا واکنش نشون می دهد.
    • استهلاک ندارد.
    • نقدشوندگی نسبتا بالایی دارد.
    • هنگام خرید و فروش، هزینه بنگاهی یا کارگزاری چندانی ندارد.

۵- سکه:

    • به نرخ دلار واکنش نشون می دهد.
    • به قیمت جهانی طلا واکنش نشون می دهد.
    • استهلاک ندارد.
    • ریسک تقلب در عیار و وزن خیلی کم است.
    • نقدشوندگی نسبتا بالایی دارد.
    • هنگام خرید و فروش، هزینه بنگاهی یا کارگزاری ندارد.

۶- سهام یک شرکت:

    • متاثر از شرایط اقتصادی کشور است.
    • متاثر از شرایط اقتصادی صنعت خاصی ست که شرکت در اون فعالیت می کند.
    • متاثر از کیفیت مدیریت شرکت است.
    • متاثر از تورم است.
    • متاثر از کیفیت سیاستگذاری اقتصادی دولت است؛ سیاست بودجه ای، سیاست پولی، بانکی، و ارزی.
    • متاثر از سیاست خارجی است (تحریم).
    • نقد شوندگی بالایی در بورس دارد.
    • هزینه کارگزاری و مالیات حین معامله به نسبت خونه کمتر است.
    • برعکس موارد قبل، سرمایه در کنترل فیزیکی مالک نیست.

۷- صندوق سرمایه گذاری مشترک:

    • تاثیر پذیری این نوع سرمایه گذاری از کیفیت مدیریت شرکت، یا وضعیت یک صنعت، کمتر از روش قبلی است. علت این تفاوت، تنوع سهام های درون پورتفولیوی صندوق می باشد.
    • فروش این سرمایه گذاری قدری بیش از روش قبلی زمان می بره، اما عموما ظرف یک هفته میسره.

۸- سپرده مدت دار بانکی:

    • سود ثابت از پیش تعیین شده دارد که به جهش های تورمی و ارزی واکنشی نشون نمی دهد.
    • از همه موارد بالا، نسبت به تورم آسیب پذیرتر است.
    • نقد کردن پیش از موعد جریمه دارد.
    • ریسک عدم دریافت اصل و سود تقریبا وجود ندارد.

یک پیشنهاد در شرایط تورمی؛ بدهی خوب ایجاد کنید!

دو نوع بدهی وجود دارد: بدهی خوب (که در اثر خرج کردن پول برای ایجاد دارایی به وجود می آید) و بدهی بد (که در اثر خرج کردن پول برای هزینه ها به وجود می آید). سعی کنید بدهی های خوب ایجاد کنید، پول را برای ایجاد دارایی های مختلف استفاده کنید و با با ارزش شدن دارایی هایتان علاوه بر حفظ ارزش پول شما، بدهی هایتان را پرداخت کنید.

ادامه مطلب
ارزش پول چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
ارزش پول چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

ارزش پول توسط نوعی ارتباط دائمی بین اشیا و باور به ارزشمند بودن آن ها ساخته می شود. ارزشمندی آن از آنجا نشات می گیرد که افراد طالب آن هستند تا کالا یا خدمت مطلوبشان را با آن تهیه کنند. همچنین ارزش و پشتوانه آن، برخلاف عقیده عامه مردم طلا و نقره نیست و عوامل دیگری در ارزش دادن و یا بی ارزش کردن آن تأثیر دارند. پیش از اینکه پول، توسعه پیدا کند، مردم برای به دست آوردن کالاها و خدمات مورد نیازشان، دادوستد پایاپای (کالا به کالا) می کردند. این شکل اولیه تبادل، از تقسیم پذیری و قابلیت انتقال، برخوردار نبود.

مثلاً اگر شما گوسفند دارید و به سیب احتیاج دارید، باید کسی را پیدا کنید که تنها سیب دارد و گوشت گوسفند می خواهد. اگر کسی را پیدا کنید که گوشت بخواهد و سیب نداشته باشد و به شما خرگوش بدهد چه؟ برای اینکه گوشت شما را بگیرد باید کسی را پیدا کند که سیب دارد و خرگوش می خواهد. نداشتن قابلیت انتقال آسان در تبادل کالا به کالا، ناکارآمد بود. همچنین، حتی اگر شما کسی را پیدا کنید که بخواهد سیب را با گوشت معاوضه کند، شاید آن مقدار جنسی که او دارد ارزش گوسفند شما را نداشته باشد. پس باید راهی پیدا کنید که گوسفندتان را چندتکه کنید و تصمیم بگیرید که در ازای قسمتی از گوسفند، چند سیب می خواهید. برای حل این مشکلات، پول کالایی به وجود آمد؛ که نوعی از کالا بود که به عنوان نوعی ارزش کار می کرد.

کالاهای مورد استفاده برای معامله ویژگی های مشخصی داشتند:

  • مورد طلب عموم مردم
  • دارای ارزش
  • بادوام
  • قابل حمل
  • قابل ذخیره

نمونه ای از پول کالایی، فلزهای گران بها مانند طلا بودند که تا پیش از دهه ۱۹۷۰، قرن ها به عنوان پول رایج مورداستفاده قرار می گرفت. به عنوان مثال در مورد دلار آمریکا این طور بود که دولت های خارجی می توانستند دلارهای آمریکایی ها را بگیرند و در عوض مقدار مشخصی طلا به بانک مرکزی آمریکا بدهند. طلا ارزشمند است چون مردم طالب آن هستند. همچنین قابل حمل، ذخیره و با دوام است. ارزها سال ها به قانون استاندارد طلا وابسته بودند، یعنی ارزش اسکناس وابسته به ذخایر طلای دولت ها بود و هرکدام می توانستند با دیگری به مقدار مشخص و ثابت معاوضه شوند. مثلاً اگر شما ۱۰۰۰ دلار داشتید می توانستید به بانک فدرال رزرو بروید و در عوض یک انس طلا بگیرید. کشورها برای ارزش دادن به ارزهای خود شروع به برداشتن استاندارد طلا کردند. بریتانیا در سال ۱۹۳۱ و ایالات متحده هم اندکی پس ازآن این کار را انجام دادند. دلیل آن هم نایاب بودن طلا و پایین رفتن کفه تقاضا در مقابل مقدار اندک عرضه بود.

امروزه عرضه، تقاضا و باور مردم به دولت ها بنیان ارزش ارزها است. اقتصادهای قوی تر معمولاً نرخ تبادل بهتری برای ارزهای خود دارند و بالعکس. اگر هم اصلاح یا سقوطی اتفاق بیافتد ارزش آن ارز کاهش خواهد یافت. نوع دوم پول، فیات (Fiat Money) است که نیازی به پشتیبانی فیزیکی کالایی ندارد. در عوض ارزش آن توسط عرضه و تقاضا و باور مردم به ارزش آن تعیین می شود. پول بدون پشتوانه به این دلیل به وجود آمد که طلا منبعی نادر بود و اقتصادهای دارای رشد سریع نمی توانستد همیشه آن قدر طلا استخراج کنند که از ارز مورداستفاده شان حمایت کند. در یک اقتصاد شکوفا نیاز به طلا برای ارزش دادن به پول کاملاً ناکارآمد است، به ویژه وقتی که ارزش آن را درک و تفکرات مردم معین کند. یک اقتصاد در حال توسعه، در حال تولید چیزهای دیگری است که برای خود و اقتصادهای دیگر هم باارزش است. عموماً هرچه اقتصاد کشوری قوی تر باشد، پول آن هم قوی تر پنداشته می شود و بالعکس؛ اما این مفهوم باید توسط یک اقتصاد قوی و مولد که خدمات و محصولات باارزش خلق می کند پشتیبانی شود. امروزه ارزش اکثر ارزها توسط قدرت خرید آن سنجیده می شود که متأثر از تورم است. به همین دلیل است که تنها چاپ آن نمی تواند در کشور ثروت به وجود بیاورد.

ارزش پول چیست و چگونه محاسبه می شود؟

ارزش پول چگونه تعیین می شود؟

تعیین ارزش برای یک کالا، خدمت، ارز، ارتباط نزدیکی با تقاضای آن دارد. برای مثال سه روش برای تعیین ارزش دلار وجود دارد:

۱- روش اول این است چه مقدار دلار با ارزهای خارجی خریداری می شود که این همان روش نرخ تبادل است. معامله گران فارکس در بازار ارز تعیین کننده نرخ تبادل هستند. آن ها عرضه و تقاضا و نیز انتظارات خود در آینده را در نظر می‎گیرند. به همین دلیل است که ارزش پول در طول معاملات روزانه دچار نوسان می شود.

۲- روش دوم، ارزش گذاری اسناد خزانه است. می توان آن ها را از طریق بازار ثانویه خزانه داری به راحتی تبدیل به دلار کرد. هنگامی که تقاضا برای اوراق خزانه افزایش می یابد، ارزش دلار نیز خودبه خود بالا می رود.

۳- روش سوم نیز ذخایر ارز خارجی است، یعنی همان مقدار دلارهایی که در اختیار دولت های خارجی قرار دارد. هرقدر که دلارهای بیشتری داشته باشند، به همان میزان عرضه نیز کاهش خواهد یافت. این کار باعث بالا رفتن ارزش دلار ایالات متحده می شود. چنانچه دولت‎های خارجی درصدد فروش تمامی دلارها و دارایی های خزانه باشند، در این صورت دلار سقوط خواهد کرد و ارزش پول ایالات متحده بسیار کم خواهد شد. اسکناس هایی مانند ۱۰ هزارتومانی که امروزه از آن استفاده می کنیم اگرچه ارزش ذاتی ندارد اما به عنوان وسیله معامله شناخته می شوند. وقتی به فروشگاه  می روید و کالایی می خرید، هم شما و هم فروشنده توافق کرده اید که یک اسکناس یک ارزش مشخص دارد. تا زمانی که تقاضا برای اسکناس ۱۰ هزار تومانی وجود دارد، این اسکناس ارزش دارد.

ارزش پول چیست و چگونه محاسبه می شود؟

پول چگونه اندازه گیری می شود؟

برای قابل اندازه گیری تر کردن پول باید آن را به سه دسته تقسیم کرد:

  • M1: این دسته، شامل همه انواع فیزیکی سکه ها و ارزها، سپرده های دیداری و چک های مسافرتی است. M1 شامل چیزی است که ما به عنوان پول فعال می شناسیم؛ یعنی ارزش کل مسکوکات و اسکناس هایی که در میان عموم مردم در گردش است و به طور فصلی، ماهانه، هفتگی و روزانه تغییر می کند. یا میزانی است که بانک ها، به مشتریان قرض می دهند.
  •  M2: این دسته با شاخص گسترده تر دسته M1 و سپرده های مدت دار، سپرده های قرض الحسنه و سرمایه های غیردولتی بازار را شامل می شود. این دسته را می توان به راحتی به نقدینگی تبدیل کرد.
  • M3: گسترده ترین نوع که شامل M2 و همه سپرده های بلندمدت، سرمایه های دولتی، توافقات خرید کوتاه مدت و دارایی های نقدی می شود.

با جمع کردن این سه دسته، می توانیم به مبلغ پول کشور یا اقتصاد برسیم. تقاضا برای پول مساوی با نوسان میزان کل پول فعال است. به عنوان مثال مردم آخر هفته چک هایشان را نقد می کنند و یا از دستگاه های خودپرداز برداشت می کنند، پس پول فعال بیشتری در آخر هفته ها نسبت به اول هفته وجود دارد و تقاضای عمومی برای آن هم در تعطیلات گاهی کاهش می یابد.

ارزش پول چیست و چگونه محاسبه می شود؟

آیا پول سرمایه است؟

البته که به خودی خود یک سرمایه نیست، بلکه برای خرید اجناس مورد استفاده قرار می گیرد و سرمایه به صورت طولانی مدت برای ایجاد سود و ثروت به کار گرفته می شود. این یعنی اسکناس هایی که به دست می آوریم، خرج می کنیم و نگه می داریم سرمایه نیستند، بلکه تنها یک وسیله آسان برای معامله است. حتی اگر ۱۰۰ میلیون دلار داشته باشید اما در یک جزیره دورافتاده تنها باشید، آن  بلااستفاده است چون نمی توانید برای هیچ چیزی از آن استفاده کنید، مگر اینکه آن را بسوزانید و خودتان را گرم کنید؛ بنابراین چاپ اسکناس منجر به شکوفایی اقتصاد نمی شود، بلکه باعث بی باوری به دولت و سقوط ارزش پول آن می شود.

تغییرات ارزش پول چه تأثیری بر زندگی شما می گذارد؟

تأثیر نوسانات ارزش پول را می توان هرروزه در فروشگاه مواد غذایی یا پمب بنزین مشاهده کنید. افراد همیشه تقاضای ناگزیر و روزانه برای بنزین و مواد غذایی دارند. تولیدکنندگان به خوبی می دانند که شما هر هفته مجبور می شوید بنزین و مواد غذایی خریداری کنید و نمی توانید خرید خود را در هنگام افزایش قیمت ها به تعویق اندازید. شما مجبور می شوید تا مدتی باقیمت بالاتری جنس خود را خریداری کنید تا زمانی که بتوانید عادات خود را تغییر دهید.

کاهش ارزش پول چه پیامدهایی دارد؟

هنگامی که قیمت بنزین یا مواد غذایی بالا می رود، شما شاهد کاهش ارزش پول خواهید بود. با کاهش ارزش آن تورم رخ می دهد. وقتی مردم تصور می کنند قیمت ها افزایش خواهد یافت، در این زمان است که شروع می کنند به خرید کردن، قبل از اینکه اجناس گران تر شوند. این افزایش تقاضا باعث می شود تولیدکنندگان با خیال راحت هزینه های بیشتری اعمال کنند، قیمت ها را افزایش دهند و در این صورت تورم یک ابزاری می شود برای تغییر مسیر بازار به سمتی که بازاری ها می خواهند. یک اقتصاد سالم قادر است نرخ تورم پایه را تا ۲ درصد حفظ کند. تورم پایه عبارت است از قیمت هر چیزی به جز قیمت مواد غذایی و بنزین که بسیار متغیر هستند. شاخص قیمت مصرف کننده رایج ترین مقیاس تورم محسوب می شود.

ارزش پول چیست و چگونه محاسبه می شود؟

اثرات افزایش ارزش پول چیست؟

تورم زدایی زمانی رخ می دهد که ارزش پول بالا می رود. تورم زدایی به نظر عالی می رسد، اما برای اقتصاد مخرب تر از تورم است. چرا؟ به این فکر کنید که طی سال های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱ چیزی که در بازار مسکن آمریکا رخ داد، درواقع یک تورم زدایی عظیم بود. قیمت ها تا بیش از ۲۰ درصد سقوط کرد. بسیاری از مردم نتوانستند خانه های خود را بفروشند و بدهی وام مسکن خود را پرداخت کنند. خریداران از کاهش بیش ازپیش قیمت ها واهمه داشتند. هیچ کس نمی دانست چه وقت قیمت ها مجدداً اوج خواهد گرفت. درست است، ارزش پول افزایش یافت؛ اما خانواده ها خانه های خود را از دست دادند. کارگران ساختمانی شغل خود را از دست دادند. ساختمان سازها ورشکسته شدند و این همان چیزی است که تورم زدایی را خطرناک می کند.

چگونه ارزش پول با گذشت زمان دستخوش نوسانات شده است؟

در سال ۱۹۱۳، پول ارزش بسیار زیادی داشت. در آن زمان یک دلار معادل $۲۵٫۹۲ در جولای ۲۰۱۹ بود. دلار به تدریج ارزش خود را از دست داد، بطوریکه تا سال ۱۹۲۰ هر دلار معادل $۱۲٫۳۴ در سال ۲۰۱۹ ارزش داشت. در طول دوره رکود بزرگ آمریکا، ارزش پول درنتیجه تورم زدایی افزایش پیدا کرد. در پی بحران سال ۱۹۳۰ ارزش هر دلار برابر شد با $۱۵٫۴۶ در سال ۲۰۱۹ و تا سال ۱۹۵۰ ارزش پول با کاهش بیشتری مواجه شد؛ یعنی هر دلار چیزی معادل $۱۰٫۶۵ در سال ۲۰۱۹ بود. از آن به بعد ارزش پول همچنان رو به کاهش رفت. طوری که در سال ۱۹۷۰، هر دلار تنها معادل $۶٫۵۸ در سال ۲۰۱۹ شد. تا سال ۱۹۹۰، هر دلار ارزشی برابر با $۱٫۹۷ در سال ۲۰۱۹ پیدا کرد. در دهه بعدی (۲۰۰۰) ارزش آن به $۱٫۴۸ در سال ۲۰۱۹ رسید.

ارزش پول چیست و چگونه محاسبه می شود؟

کشورها چگونه ثروتمند می شوند؟

کشورهایی که می خواهند ثروتمند شوند باید اجناس و خدمات خود را باکیفیت و کمیت بیشتر تولید کنند، نه اینکه فقط اسکناس چاپ کنند. اگر خروجی ها سقوط کنند، کل پول تزریق شده در گردش هم نمی تواند تغییری در وضعیت آن ایجاد کند. گرچه پول شکل های متفاوتی پیدا کرده اما کاربرد اصلی آن هنوز تغییر نکرده است. آن فارغ از اینکه چه شکلی داشته باشد، ابزاری برای معامله اجناس و خدمات است و با سریع تر کردن فرایند معاملات، به اقتصاد امکان رشد بیشتری می دهد.

ادامه مطلب
بانکداری اختصاصی
بانکداری اختصاصی چیست؟

بانکداری اختصاصی به انگلیسی (Private banking) به طیف وسیعی از خدمات مالی و غیرمالی با کیفیت بالا برای مشتریان ثروتمند و افراد خانواده آن ها اطلاق می شود، که توسط بانک ها ارائه می گردد. ویژگی اصلی «بانکداری اختصاصی» بیشتر به کیفیت و نحوه ارائه خدمت بر می گردد، نه به خود خدمت. اگر چه امروزه بانک ها به ارائه خدماتی نظیر حسابداری، وکالت، کارگزاری، سرمایه گذاری، بیمه و مشاوره مالی که ارتباط زیادی با بانک ندارد نیز، می پردازند. این بانک ها با بررسی دقیق بازارها مبتنی بر میزان و منشأ ثروت در مناطق گوناگون، مشتریان هدف خود را انتخاب می کنند و با ارائه خدمات متنوع و با کیفیت به آن ها، سعی در افزایش میزان سودآوری هر مشتری دارند. خدمات سرمایه گذاری در بازارهای مالی در سراسر دنیا بخش عمده تشکیل دهنده خدمات این بانک هاست.

با توجه به ماهیت تخصصی این خدمات و تحلیل های پیچیده مورد نیاز جهت کاهش ریسک و افزایش بازده سرمایه گذاری، این بانک ها از پرسنل کارآزموده در بخش تحقیقات بازاریابی خود بهره می جویند. نقش بانکداری اختصاصی در ایجاد درآمد در بانک ها می تواند متفاوت باشد، اما در برخی از بانک های منطقه خاورمیانه و اروپا این واحد در حدود نیمی از درآمد زایی بانک را به خود اختصاص داده است.

مشتریان هدف بانکداری اختصاصی

بانکداری اختصاصی

همان طور که اشاره شد، مشتریان با ثروت و درآمد خالص بالا هدف این شیوه بانکداری هستند. این طبقه از نظر تعداد بسیار محدود است اما منابع بسیاری در اختیار دارند که بانک ها بسیار علاقه مند هستند که کنترل و مدیریت این منابع را در دست داشته باشند. این دسته از مشتریان نیازمندی خدماتی متفاوتی نسبت به مشتریان خرد دارند و بانک ها برای به دست آوردن این مشتریان نیازمند زیر ساخت های بسیار متفاوتی هستند. این دسته از از مشتریان از قدرت چانه زنی بالایی برخوردارند و ارتباط نزدیک و متفاوتی با بانک های خود دارند. خدمات برای این دسته از مشتریان شخصی سازی شده است. ارایه خدمات به مشتریان اختصاصی مربوط به تمام جنبه های مالی آن ها است.

تاریخچه بانکداری اختصاصی

بانکداری اختصاصی

قدمت بانکداری اختصاصی به ۵۷۵ سال پیش از میلاد در بابل برمی گردد و بعدها در روم باستان، اما دوره ی نوین آن به قرن پانزدهم در سوئیس برمی گردد و نهادهای بانکداری اختصاصی خدمات خارج از حیطه ی بانکداری رایج نظیر ایفای نقش امین، مدیریت بر بازسازی املاک و تحویل پول و مدارک سفر را در دستور کار داشتند. در قرن شانزدهم بسیاری از بانکداران خبره اروپا به سوئیس رفتند و کسب و کار بانکداری اختصاصی را در این کشور که محل امنی برای نگهداری دارایی ثروتمندان تلقی می شد (به دلیل اعلام بی طرفی در دو جنگ جهانی) متحول کردند و امروزه ۳۵ درصد ثروت شخصی جهان در این کشور مدیریت می شود. در گذشته افراد بیشتر به دنبال حفظ ثروت خود بودند اما امروزه ثروتمندان آگاهی های مالی بیشتری دارند و با درجه ریسک پذیری بالاتر نسبت به گذشته به دنبال افزایش دارایی خود هستند. تقریبا تمامی بانک های تراز اول دنیا چون Barclays ,HSBC ,UBS ,Citibank و…. به ارائه این خدمت توجه ویژه نشان داده اند. دلیل استقبال بانک های برتر دنیا از این خدمت آن است که حدود یک چهارم ثروت دنیا در دستان ثروتمندان قرار دارد. بانک ها هم با شناسایی این فرصت تلاش کرده اند تا با ارائه راه حل های جامع و سودآور، متناسب با ریسک پذیری مشتریان خود ثروت آن ها را افزایش داده و مدیریت کنند.

بازوی بانکداری اختصاصی

مدیریت ثروت مشتریان ویژه نیازمند تجهیز و فراخوانی مجموعه ای از خدمات مالی، بانکی و سرمایه گذاری است. بر همین مبنا بانک های تجاری دنیا به فراهم آوردن زمینه های همکاری و مشارکت موسسات و نهادهایی که بتوانند ارائه مجموعه ای از خدمات ممتاز را امکان پذیر و مهیا کنند، مبادرت ورزیده اند. یکی از این موسسات که به عنوان خواهر بانک های تجاری از آن یاد می کنند شرکت های تامین سرمایه اند. این خواهر خوانده ها با مدیریت ثروت مشتریان وظیفه رشد ثروت آن ها را به عهده دارند. پس بانک های تجاری برای ارائه خدمات سرمایه گذاری نیازمند ایجاد یا همکاری با بانکداری سرمایه گذاری برای مدیریت ثروت مشتریان خود هستند. بانکداری سرمایه گذاری با برآورد میزان ریسک پذیری مشتریان خود اقدام به تشکیل سبدهای سرمایه گذاری می کند. می توان فرض کرد که بانکداری اختصاصی نتیجه همکاری میان بازار سرمایه و پول برای ارزش آفرینی برای مشتریان خاص و ثروتمند است. اما خدمات قابل ارائه به مشتریان خاص و ثروتمند به همین جا ختم نمی شود. بانک ها با درک ارزش این دسته از مشتریان در پی ارائه خدماتی منحصر به فرد در حوزه های مالی و بانکی نیز هستند.

خدمات بانکداری اختصاصی

هر ثروتی در معرض ریسک های مختلف است، عوامل مختلفی باعث این ریسک ها می شوند مانند عوامل محیطی از جمله عوامل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و عوامل درونی مانند عدم توانایی در مدیریت صحیح ثروت و … . یکی از عوامل بسیار قابل توجه، نیاز به اشراف کامل به علم و دانش اقتصادی است. برای ثروتمند ماندن دانش و دانایی متفاوتی نسبت به ثروتمند شدن لازم است. در واقع با استفاده از خدمات بانکداری اختصاصی می توان خطرات انواع ریسک را مدیریت کرد و ثروت موقتی را به ثروت دائم تبدیل کرد.پس بخشی از این خدمات نیز در قالب سوپرمارکت بانکی تعریف و به مشتریان ارائه می شود. خدماتی چون خدمات بیمه ای، لیزینگ، صرافی و…. نکته قابل تامل در این خصوص آن است که این خدمات به صورت منحصر به فرد و بسیار منعطف به مشتریان بانکداری اختصاصی ارائه می شود. این امر بدان معنا است که برای مشتریان خاص نمی توان به خدمات استاندارد و رایج بسنده کرد و باید با انعطاف، خلاقیت و حساسیت خدمات مورد نیاز آن ها را شناسایی و پاسخ گفت.

خدماتی که بانکداری اختصاصی ارائه می کند عبارت است از:

۱- مشاوره سرمایه گذاری

۲- مدیریت پرتفوی و دارایی

خدمات مربوط به مصون سازی تغییرات نرخ ارز، برنامه ریزی مالیاتی و اداره دارایی ها. با اینکه ادغام و تملیک (M&A) در حیطه ی بانکداری سرمایه گذاری است، بانکداری اختصاصی هم ممکن است در مقیاس های کوچک تر به ارائه خدمات در این زمینه بپردازند. بانکداری اختصاصی نسبت به بانکداری سرمایه گذاری، شخصی تر است. یک بانکدار خصوصی مانند یک مشاور مالی قابل اعتماد عمل می کند و برای جذب و حفظ مشتری باید در ایجاد رابطه و اعتماد در مشتریان، ممتاز باشد. بانک های مطرح دنیا به این خدمات نیز بسنده نکرده و وارد تمامی حوزه های مالی مشتریان خود شده اند. این خدمات طیف وسیعی از پیچیده ترین مشاوره های حقوقی و مالیاتی تا خدمات مربوط به تسهیل فرآیندهای کاری و مالی مشتریان را در بر می گیرد. انجام معاملات املاک و مستغلات مشتریان، ثبت نام فرزندان آن ها در موسسات آموزشی، خرید اتومبیل، انجام امور مربوط به کارت های اعتباری و… تنها چند مثال ساده از خدمات قابل ارائه در این بانکداری است که امروزه در دنیا به این مشتریان ارائه می شود.

اهمیت بانکداری اختصاصی

از آﻧﺠﺎﯾﯽ  ﮐﻪ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﻣﺎﻧﺪن دﺷﻮارﺗﺮ از ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﺷﺪن اﺳـﺖ ﻣـﺪﯾﺮﯾﺖ ﺻـﺤﯿﺢ و ﻣﻨﻄﻘـﯽ ﺛـﺮوت و ﮐﻨﺘﺮل رﯾﺴﮏﻫﺎی ﻣﺘﻌﺪدی ﮐﻪ در ﺑﺎزار ﻣﺎﻟﯽ وﺟﻮد دارد از اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣـﺴﺌﻠﻪ ﺗﻨﻬﺎ از ﻃﺮﯾﻖ داﺷﺘﻦ داﻧﺶ و آﮔﺎﻫﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﯿـﺴﺮ ﻣـﯽﮔردد. ﺑـﯿﻦ داﻧشی ﮐـﻪ ﺑـﺮای ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﻣﺎﻧﺪن ﻧﯿﺎز اﺳﺖ و داﻧﺶ ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﺷﺪن ﺗﻔﺎوتﻫﺎی ﺑﺴﯿﺎری وﺟﻮد دارد. ﺑﺎﻧﮑﺪاری اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺑـﺎ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺛﺮوت و ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻄﺮات ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺛﺮوت ﻣﻮﻗﺖ را ﺑﻪ  ﺛـﺮوت  داﺋـﻢ  ﺗﺒـﺪﯾﻞ ﮐﻨـﺪ، ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮرﺳﯽ اﺑﻌﺎد ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﻧﮑﺪاری اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ و ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن  زﯾﺮﺑﻨﺎﻫﺎی ﻣـﻮرد ﻧﯿـﺎز آن در داﺧـﻞ ﮐـﺸﻮر ﺑـﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺴﯿﺎرﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ.

ادامه مطلب
بانکداری خرد
خدمات بانکداری خرد چیست؟

بر اساس الزام بانک مرکزی، مقرر شده است تا بانک ها مشتریان خود را بر اساس معیارهایی طبقه بندی کرده و خدمات خود را متناسب با طبقه مشتریان ارائه کنند که اعم آن شامل بانکداری خرد، بانکداری تجاری، بانکداری شرکتی و بانکداری سرمایه ای می باشند. در این مقاله، به بررسی بانکداری خرد می پردازیم.

بانکداری خرد

بانکداری خرد، به انگلیسی (Retail banking) به ارائه مستقیم خدمات از سوی بانک به افراد گفته می شود. همچنین بانکداری خرد را می توان دریافت سپرده از مردم و دادن وام به افراد، بنگاه ها و شرکت ها نیز تعریف کرد. با این تعریف، بانک ها در نقش واسطه های مستقیم مالی عمل می کنند. تک تک چنین مبادلاتی ارزش اندکی دارند، اما وقتی حجم چنین مبادلاتی زیاد باشد، ارزش قابل توجهی ایجاد خواهد شد. بانکداری خرد به عنوان زیر بنا و پایه اصلی بانکداری، کلیه خدمات بانکی و مالی را از طریق شعب خود و ابزارهای الکترونیکی به طرف های حقیقی و حقوقی ارائه می کند. این شیوه بانکداری ارایه خدمات به عموم مردم با مزیت های محدود را شامل می شود. این طبقه شامل مشتریان عادی بانک ها هستند که دارای منابع پس اندازی خرد، تراکنش های محدود، ارتباط از طریق خدمات پرداخت معمول چون دریافت حقوق، قبوض و … می باشند.

این دسته از مشتریان از اعتبارات خرد برای رفع نیازهای روزمره زندگی استفاده می کنند و مشتریان اصلی کارت های اعتباری به شمار می روند. این بخش تعداد بسیار زیادی از مشتریان را شامل می شود که سودآوری محدودی دارند و مزیت این بخش ریسک کم به دلیل پراکندگی و تعداد بالا است. از بانکدا ری خرد به عنوان بانکداری مصرف کننده یا بانکداری شخصی یاد می شود که به طور مستقیم با مشتریان خرد سر و کار دارد و به طور کلی، صورت قابل مشاهده ای از بانکداری عمومی است. برخی از ویژگی‏ های آن عبارتند از:

تعداد مشتریان زیاد، تعداد زیاد تراکنش ‏ها و همزمان حجم ریالی اندک آن ها (در مقایسه با بانکداری شرکتی).

خدمات بانکداری خرد

این حوزه نسبت به برقراری ارتباط مستمر با کلیه شعب، برنامه ریزی و هدایت شعب جهت سپرده پذیری، بررسی و نظارت بر عملکرد ابزارهای پرداخت الکترونیک، راهبری پروژه سپرده پذیری حساب های قرض الحسنه پس انداز، حساب جاری، ارائه خدمات اعتباری و تسهیلات، وام های شخصی و وام مسکن، بررسی وضعیت منابع و مصارف، مطالبات و ریسک های اعتباری شعب و ارزیابی عملکرد آن ها، فروش حضوری خدمات بانک به اشخاص و شرکت ها، شناسایی بازار و تحلیل وضعیت محصولات و خدمات رقبا، ارائه خدمات بیمه برای سپرده گذاران و رتبه بندی آن ها، ارائه خدمات صدور و شخصی سازی انوع کارت های نقدی، هدیه، اعتباری، عابر بانک و بن کارت برای پرسنل سازمان ها و شرکت ها به همراه ارائه خدمات ابزارهای پرداخت الکترونیکی به آنان اقدام می نماید. از اهداف بانکدار ی خرد ایجاد نوآوری در انواع محصولات و خدمات بانکی و ایجاد تمایز در نحوه ارائه آن ها همزمان با افزایش سرعت، دقت و کیفیت به مشتریان می باشد.

کانال های ارتباطی

بانکداری خرد از طریق کانال های مختلف خدمت رسانی نظیر زنجیره شعب، دستگاه های خودپرداز، اینترنت بانک، تلفن بانک و… به مشتریان ارائه می شود. شاید بانکداری خرد تنها حوزه بانکداری مدرن باشد که با آنچه در ذهن اکثر افراد به عنوان فعالیت های معمول یک بانک نقش بسته است، تطبیق داشته باشد.

استراتژی توسعه بانکداری خرد

استراتژی قالب در برخورد با این مشتریان بالا بردن حداکثر بهره وری با تاکید بر کاهش هزینه است. بدین ترتیب بانکداری الکترونیک به دلیل مزیت بسیار خود در مدیریت هزینه ها بسیار در طراحی و اجرای استراتژی های بانکدار ی خر د موثر بوده و کاربرد دارد. در توسعه بانکدا ری خر د، همواره بانک ها در حال اضافه کردن محصولات و پیشنهادهای خود به مشتریان هستند. علاوه بر حساب های بانکی خرد و سرویس به مشتریان از طریق شعب محلی، بانک ها با بهره گیری از مشاوران مالی، پیشنهادات گسترده ای از جمله خدمات سرمایه گذاری مانند مدیریت ثروت، حساب های کارگزاری، بانکداری تخصصی و برنامه ریزی برای اعطای تسهیلات های خرد و دانشجویی را مطرح می کنند. همچنین در این بانکداری تمهیدات لازم برای افزایش راحتی به اتصال حساب ها برای مشتریان ایجاد می شود و در نتیجه مشتریان می توانند به راحتی به وجوه خود دسترسی پیدا کنند و معاملات شخصی را سریع تر و آسان تر انجام دهند. یکی از مهم ترین محورهای مد نظر در بانکداری خرد، گسترش بانکداری الکترونیکی است. در بازارهای مالی، صنعت بانکداری به یک محیط رقابتی تبدیل شده است. در این فضای رقابتی، استفاده از فناوری اطلاعات برای ارایه خدمات به مشتریان بسیار مهم است. بانکداری مبتنی بر تکنولوژی در سال های گذشته جایگزین بانکداری سنتی شده است. در این راستا ابزارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات به منظور افزایش کارایی و اثر بخش در بخش خدمات به مشتریان ارایه می شود.

ادامه مطلب
پول فیات یا پول بدون پشتوانه چیست؟
پول فیات یا پول بدون پشتوانه چیست و چرا به وجود آمد؟

پول، تکه ای کاغذ یا سکه ای فلزی است که تنها به خاطر بار ارزشی که به دوش می کشد، مهم و خواستنی به شمار می رود. در واقع، ما نه تکه های کاغذ بلکه ارزشی که آن ها برایمان به ارمغان می آورند را دوست داریم. اعتبار پشت کاغذها به ما کمک می کند تا چیزهایی که نیاز داریم را بخریم، به جاهایی که می خواهیم سفر کنیم و آن اعتبار را با ارزش چیزهایی که دوستشان داریم تاخت بزنیم. اما داستان این اعتبار از کجا آغاز می شود؟ چه چیزی به کاغذی که در دست ما قرار دارد ارزش می دهد؟ و مهم تر از همه، چرا این ارزش، ثابت نیست و گذر زمان یا شرایط مختلف، اعتبار آن را دست خوش تغییر می کند؟ در این مقاله از خانه سرمایه به سراغ «پول فیات» یا «پول بدون پشتوانه» می رویم تا از ماجراهای پشت پرده اعتبارها سر در بیاوریم.

ویکتور هوگو:

هیچ چیزی به اندازه جیب خالی انسان را ماجراجو نمی کند.

استاندارد طلا چیست؟

تا مدت های طولانی، طلا تنها و بهترین پشتوانه برای پول هایی بود که در میان مردم دست به دست می گشتند. چه زمانی که مردم با حواله های کاغذی کار می کردند و چه زمانی که بانک های مرکزی شکل گرفتند، این تناسب بین ذخیره طلای انباشته در انبارها یا خزانه ها و اسکناس یا حواله ای که در دست مردم بود، وظیفه انتقال ارزش را در اختیار داشت. به زبان ساده تر، سکه فلزی یا اسکناسی که در دست مردم بود، سند مالکیت طلایی بود که در خزانه یا انبارها وجود خارجی داشت. این سبک از انتقال ارزش تا زمانی که در محدوده یک کشور اعمال می شد، به خوبی کار خودش را انجام می داد. اما وقتی پای مبادله این ارزش بین کشورهای مختلف به این میدان باز شد، شرایط تغییر کرد. بدون شک، هیچ کشوری نمی تواند به تنهایی تمام نیازهای خود را تامین کند و تجارت، بخشی جدایی ناپذیر از روابط صلح آمیز میان ملت ها به شمار می رود. حالا نیاز اساسی، بهینه سازی این اعتبارها برای افزایش تجارت های بین المللی بود.

همان طور که کشور «A» روش خودش را برای اعتباردهی به حواله ها و اسکناس ها داشت، کشور «B» هم از روشی مخصوص به خود استفاده می کرد. حالا مسئولان هر کشور باید کاری می کردند که پول هایشان در کشورهای دیگر نیز از اعتبار کافی برخوردار باشند و تاجران خارجی با خیالی راحت و به سادگی از آن ها استفاده کنند. در نتیجه، هر کشور باید یک روند استاندارد برای ارزش پولش در نظر می گرفت و آن را اعلام می کرد. به همین دلیل، مفهومی به نام «استاندارد طلا» در میان کشورهای مختلف شکل گرفت. به این ترتیب که دولت هر کشور، یک نرخ مبادله ثابت را اعلام می کرد و در ازای دریافت مقدار مشخصی پول کاغذی یا سکه فلزی، مقدار ثابتی طلا می پرداخت.

چرا پول فیات یا پول بدون پشتوانه شکل گرفت؟

اجرایی شدن استاندارد طلا توانست بسیاری از مشکلات را حل کند. معامله های بین تجار خارجی به راحتی صورت می گرفت و هر کسی می توانست در هر زمانی که می خواست، پول های خود را به طلا تبدیل کند. اما این عرضه نامحدود طلا توسط دولت های مختلف نتوانست مدت زیادی دوام بیاورد. علت های گوناگونی مانع این کار شدند؛ مثلا:

  • آغاز جنگ های جهانی و کم شدن ذخیره های مالی کشورها به علت هزینه های جنگ
  • نایاب بودن معدن های طلای جدید
  • احتکار طلا توسط مردم
  • محاسبه ای بودن نرخ طلا (در واقع، نرخ ثابتی که در استاندارد طلا تعریف شده بود، هیچ وقت به معنای واقعی اجرا نشد. در عوض، دولت ها سعی کردند که نرخ مناسبی برای این مبادله اعلام کنند اما نتوانستند.)

کار با استاندارد طلا آن قدر سخت شد که کم کم تا دهه هشتاد میلادی به طور کامل از میان رفت و در سال ۱۹۷۱ به تاریخ پیوست. اما بدون این استاندارد، چه چیزی می توانست اعتبار کاغذهایی که با نام پول می شناختیم را به آن ها بازگرداند؟ دولت ها و اقتصاددان ها به راه حلی جایگزین رسیدند و آن «پول بدون پشتوانه» بود.

آدام اسمیت:

بدون شک، جامعه ای که بخش اعظم آن فقیر و بیچاره هستند، نمی تواند شکوفا و سعادتمند باشد.

جدایی پول از طلا

پول فیات یا پول بدون پشتوانه چیست؟

وقتی پول از یار دیرین خود یعنی طلا جدا شد، دو بازار متفاوت از اعتبارات شکل گرفتند. بازار اول، دولت بود که پول ملی و قدرت چاپ اسکناس را در اختیار داشت و دیگری بازار بود که با در اختیار داشتن طلا، قدرت معامله و تعیین ارزش لحظه ای آن را در دست گرفت. دولت ها می توانستند بسته به نیاز خود پول چاپ کنند و در عوض، دخالتی در معاملات بازار طلا نداشته باشند. در حقیقت، چیزی که ارزش پول ملی جدید را – که پشتوانه ای طلایی رنگ به دنبال نداشت – تعیین می کرد تلاش دولت ها برای کاهش هزینه های خود، اجرای سیاست گذاری های خارجی و داخلی کارآمد، کنترل نرخ بهره، بهبود وضعیت اقتصادی کشور، تصمیم گیری درباره میزان عرضه پول و تغییر سیاست های مالیاتی بود. به همین علت، گاهی می بینیم که ارزش پول کشورهای فقیر در مقابل کشورهای ثروتمندی که با واحد پول دلار کار می کنند، بسیار پایین است. در واقع، کاهش ارزش پول ملی یک کشور به معنای وجود مشکلاتی است که بر بدنه اقتصادش سنگینی می کند.

اولین حرکت برای استفاده از پول بدون پشتوانه

بر خلاف ظاهر غربی پول فیات، آغاز آن از شرق بوده است. در قرن ۱۱ میلادی اولین کسانی از پول بدون پشتوانه در معاملات خود استفاده کردند، «خاندان یوآن» در چین بودند. با کمبود طلا، تلاش ها برای پیدا کردن یک جایگزین برای آن ادامه یافت. کشورهای مختلف بسته به منطقه جغرافیایی و منابع در دسترسشان، کالاهایی را جایگزین طلا کردند و در واقع به عنوان پول از آن ها استفاده می کردند. مثلا در انگلستان قرن ۱۱ و در زمان پادشاهی هنری اول، از چوب به عنوان پول استفاده می شد یا در مستعمره پیشین فرانسه به نام «فرانسه نو» از پوست خز به جای پول استفاده می کردند. مزیت های پول فیات مثل عدم وابستگی به طلا، عدم محدودیت و راحتی در استفاده، کم کم بیشتر کشورها را به استفاده از آن تشویق کرد.

خطرهای استفاده از پول فیات

سه متهم اصلی در پرونده خطرهای پول بدون پشتوانه به چشم می خورند:

  1. تورم

از زمان ایجاد پول های بدون پشتوانه، تورم با آن هم نشین بوده است. دولت ها با چاپ پول هایی که نمی توانستند ارزشی برای آن ها ایجاد کنند، درگیر مفهومی به نام تورم شدند. به زبان ساده، تورم یعنی کاهش درصد پشتوانه دار از پول ملی نسبت به درصد پول خلق شده که باعث افزایش شاخص قیمت – معمولا افزایش قیمت مصرف کننده – می شود. وجود تورم بالا باعث می شود که نرخ جمعیت افراد فقیر در جامعه افزایش پیدا کند. چون تورم به افراد دارای درآمدهای پولی ثابت – مثل حقوق بگیرها – ضرر می زند و از قدرت خرید آن ها می کاهد. اما در مقابل، به نفع بیشتر کسانی تمام می شود که درآمدهای پولی متغیر دارند. علاوه بر این، تورم، هزینه های عمومی دولت را افزایش می دهد و دولت را مجبور می کند که برای جبران این کسری بودجه به سراغ قرض گرفتن پول از بانک مرکزی برود. روشن است که این راه حل ها به جای خاموش کردن آتش تورم، آن را بیشتر شعله ور می کنند. نکته جالب اینجا است که مردم می توانند با سرمایه گذاری در بازار بورس، پول خود را از خطرهای تورم دور کنند.

  1. افزایش بیش از حد نقدینگی

به تمام پول هایی که خارج از سیستم بانکی در حال گردش هستند، «نقدینگی» گفته می شود. اگر حجم نقدینگی با میزان تولید کالا و خدمات متناسب نباشد – یعنی دچار افزایش غیرمعمول نقدینگی در میان مردم باشیم –  ضربه بزرگی به اعتبار پول بدون پشتوانه زده می شود. چون با افزایش نقدینگی، تقاضا برای دریافت کالا و خدمات به شدت بالا می رود و اگر چرخه تولید و ارائه خدمات، نتواند در کوتاه مدت به این تقاضا پاسخ دهد در آن صورت بر آتش تورم، دامن زده می شود.

  1. از بین رفتن دولت ها

یکی دیگر از خطرهایی که پول بدون پشتوانه را تهدید می کند، از بین رفتن دولت ها است. چون این دولت ها هستند که به علت وجود و فعالیت هایی که انجام می دهند به پول ملی هر کشور اعتبار و ارزشی مناسب می بخشند. اگر دولتی نابود شود، ارزش پول ملی آن نیز به نابودی کشیده می شود.

فیدل کاسترو:

هر کشوری باید کاملا آزاد باشد تا نوعی از سیستم اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که مناسب می داند را برگزیند.

پاسخ به دو پرسش در مورد پول فیات

در ادامه به دو پرسش در مورد پول های بدون پشتوانه که شاید در ذهن شما هم شکل گرفته باشند پاسخ می دهیم:

  • آیا ارزهای دیجیتال هم مثالی از پول فیات هستند؟

پول فیات یا پول بدون پشتوانه چیست؟

اجازه بدهید با شمردن تفاوت هایی که بین ارز دیجیتال و پول بدون پشتوانه وجود دارند، راحت تر به این پرسش پاسخ بدهیم:

  • ارزهای دیجیتال – به عنوان مثال، بیت کوین – کریپتوکارنسی هایی مجازی هستند که بر بستر شبکه ای بزرگ به نام بلاک چین فعالیت می کنند. اما پول فیات، پولی فیزیکی است.
  • ارزهای دیجیتال از دهه ۹۰ میلادی روی کار آمدند. اما پول فیات از قرن ۱۱ میلادی در حال گردش است.
  • ارز دیجیتال، ارزش هایی خارج از محدوده دولت ها و کشورها هستند، به صورت جهانی فعالیت می کنند و توسط هیچ شخص یا هیچ دولتی کنترل نمی شوند. اما پول بدون پشتوانه وابستگی ۱۰۰ درصدی به دولتی که از آن حمایت می کند دارد.   
  • شیوه عمل ارزهای دیجیتال و پول فیات با هم متفاوت است. در انتقال ارزهای دیجیتال، نیازی به حضور فرد دیگر – مثل بانک – نیست و حتی لازم نیست که اطلاعات هویتی خود را افشا کنید. اما برای انتقال پول های فیات، شما باید با در دست داشتن اطلاعات کامل هویتی و با استفاده از امکاناتی که شخص سومی مثل بانک در اختیار شما قرار می دهد، به انتقال پول بپردازید.
  • ارزهای دیجیتالی، عرضه محدودی دارند اما پول های بدون پشتوانه – در صورت نیاز دولت ها – می توانند به صورت نامحدود عرضه شوند که البته آسیب های جبران ناپذیری بر بدنه اقتصاد وارد خواهند کرد!
  • در ارزهای دیجیتال به دلیل رمزنگاری ها، امنیت بسیار بالا و فعالیت بر بستر بلاک چین، امکان کلاه برداری به صفر نزدیک شده است. اما جعل اسکناس یا سکه، برای کلاه برداران حرفه ای، کار چندان سختی نیست.

در نتیجه، پول فیات و ارزهای دیجیتال، دو موضوع متفاوت هستند که فقط در بعضی جنبه ها مثل خرج کردن با هم نقطه های مشترکی دارند.

  • آیا کارت ها اعتباری هم می توانند نمونه ای از پول فیات باشند؟

بله. بیایید یک بار دیگر به مفهوم پول بدون پشتوانه نگاهی بیندازیم. با هم گفتیم که پول فیات، پولی فیزیکی است که از طرف دولت حمایت می شود. به همین دلیل، تمام چیزهایی که مفهوم این پول را به شکل های گوناگون در خودشان داشته باشند نیز پول بدون پشتوانه به شمار می روند. مثلا چک، حواله، کارت اعتباری، کارت های هدیه و … انواع مختلفی از پول فیات هستند.

توقف یا تکامل؟

وجود پول بدون پشتوانه به آن معنی نیست که تمام مشکلاتی که به علت وجود پول های با پشتوانه ایجاد شدند، برطرف شده است. از طرفی، وجود مشکلاتی مثل تورم یا افزایش نقدینگی نمی توانند به عنوان مانعی برای توقف استفاده از پول فیات عمل کنند. در این زمینه، پیدا کردن راه حل مناسب برای کنترل تورم و کاهش نقدینگی، تنها مسیر پیش روی دولت ها است تا با مهار تورم، مرهمی بر جسم خسته اقتصاد کشورها – به خصوص کشورهای در حال توسعه – زده باشند. اما مسیر دگرگونی، همیشه باز است. همان طور که پول های با پشتوانه طلا و حتی خود طلا به خاطر وجود مشکلاتی که داشتند کم کم کنار گذاشته شدند، شاید پول فیات نیز با ظهور تعریف جدیدی از پول و ارزش گذاری به جوخه بازنشسته های مالی بپیوندد. دور از ذهن نیست اگر ارزهای دیجیتال را به عنوان نامزد بعدی این جایگاه در نظر بگیریم.

خلاصه ای از آنچه با هم گفتیم

  • استاندارد طلا، توافقی بود که در آن تجار و مردم عادی به ازای تحویل مقدار مشخصی از حواله یا پول کاغذی، طلا دریافت می کردند. این استاندارد باعث جلب اعتماد تاجران خارجی و افزایش معامله های برون مرزی شد.
  • کار با استاندارد طلا، دوام زیادی نداشت. چون دولت های مرکزی نتوانستند به تعهدات خود در قبال پرداخت طلا به مردم عمل کنند.
  • عواملی مانند آغاز جنگ های جهانی، کمیاب بودن معدن های طلای جدید، احتکار طلا توسط مردم و محاسبه ای بودن نرخ طلا، زمینه ساز کنار گذاشته شدن استاندارد طلا را فراهم کرد.
  • جدایی پول از طلا باعث ایجاد دو بازار متفاوت به نام های دولت و بازار معامله گردید.
  • اولین حرکت برای استفاده از پول بدون پشتوانه در شرق و به دست خاندان یوآن چین صورت گرفت.
  • پول فیات یا پول بدون پشتوانه، تعریف جدیدی از پول است که به علت محدودیت های طلا ایجاد شد.
  • دولت ها مجبور شدند از روش هایی مانند کاهش هزینه های خود، اجرای سیاست گذاری های کارآمد، کنترل نرخ بهره، بهبود وضعیت اقتصادی کشور، تصمیم گیری درباره میزان عرضه پول و تغییر سیاست های مالیاتی برای حمایت از شکل جدید پول، استفاده کنند.
  • عواملی مانند تورم، افزایش نقدینگی و از بین رفتن دولت ها به عنوان مشکلات استفاده از پول بدون پشتوانه به شمار می روند.
  • ارزهای دیجیتال، مثالی از پول فیات نیستند و در موارد زیادی مثل قدمت فعالیت، مجازی بودن، فعالیت خارج از کنترل دولت ها، انتقال آسان و بدون واسطه، عرضه محدود و امنیت بالا با هم تفاوت دارند.
  • کارت های اعتباری، چک ها، کارت های هدیه و مواردی از این دست، مثال هایی از پول بدون پشتوانه به شمار می روند.

 نظر شما چیست؟

با توجه به مطالبی که خواندید آیا می توانید یک تعریف ساده از پول فیات داشته باشید؟ به نظر شما، افزودن چه ویژگی هایی به ارزهای دیجیتال می توانند آنها را به عنوان جانشین خلف پول بدون پشتوانه معرفی کنند؟

ادامه مطلب
بانکداری الکترونیک چیست؟
بانکداری الکترونیکی چیست؟

بانکداری الکترونیکی نوع خاصی از بانکداری است که جهت ارائه سرویس به مشتریان خود از یک محیط الکترونیکی مانند اینترنت استفاده میکند. در این نوع بانک تمامی عملیات بانکی اعم از دریافت یا واریزکردن پول، تایید امضا، ملاحظه موجودی و دیگر عملیات بانکی به صورت الکترونیکی انجام می شود و یا به عبارت دیگر استفاده از فناوری های پیشرفته نرم افزاری و سخت افزاری مبتنی بر شبکه و مخابرات برای تبادل منابع و اطلاعات مالی به صورت الکترونیکی که می تواند باعث حذف نیاز به حضور فیزیکی مشتری در شعب بانک ها شود.

تاریخچه بانکداری الکترونیکی در جهان

بانکداری الکترونیک چیست؟

زمان شروع پرداخت الکترونیکی در دنیا به سال ۱۹۱۸ میلادی بر می گردد. یعنی هنگامی که بانک های فدرال رزرو آمریکا به انتقال وجوه از طریق تلگراف می پرداختند. اینترنت درسال ۱۹۷۰ توسط متخصصین دانشگاهی، به منظور اشتراک دریافت ها توسعه یافت و تا سال ۱۹۹۳ محبوبیت اینترنت برای عموم و خصوصاً تجاری که امید به گسترش مشتریانشان داشتند، افزایش پیدا کرد. عواملی که بانکداران را به سمت اینترنت متوجه ساخت عبارتند از مواجه شدن با مبالغ هنگفت و رقابت بین غیربانکی ها. در سال ۱۹۹۴، بانک ها شروع به کاوش در اینترنت کردند تا به عنوان یک سیستم تحویل داری پیشنهادی برای محصولات و خدماتشان از بانکداری اینترنتی استفاده کنند. این نوع بانک برای هر تراکنشی قیمت کمتری را از بانک های شعبه دار پیشنهاد کرد، همچنین به دسترسی بازارهای جهانی و آسایش بیشتر مشتریان توجه بیشتری نشان داد. تا ژانویه ۱۹۹۵، فقط ۲۴ بانک بر روی شبکه اینترنت وجود داشت. اما به فاصله یک سال، ۸۰۰ بانک به این تعداد افزوده شد.

تاریخچه بانکداری الکترونیک در ایران

بانکداری الکترونیک چیست؟با رشد هر چه بیشتر سیستم های جدید ، بانک ها خود را در برابر تعداد زیادی سیستم مجزا و منفک از یکدیگر (سیستم های جزیره ای) دیدند که ادامه فعالیت را برایشان دشوار می ساخت. در اواخر دهه ۱۳۶۰ بانک های کشور به سیستم اتوماسیون عملیات بانکی و رایانه ای کردن ارتباطات خود توجه نشان دادند. بر این اساس، نیاز به سیستمی یکپارچه که کلیه خدمات بانکی را از طریق پایگاه داده های متمرکز ارائه و مدیریت نماید بیش از پیش احساس گردید. بنابراین بانک ها به سوی استفاده از سیستم جامع متمرکز بانکداری (Core Banking) روی آوردند. حرکت به سمت بانکداری الکترونیکی از اوایل دهه ۷۰ آغاز شد و پس از ان کارت های اعتباری، خودپردازها، سیستم های گویاو… وارد خدمات نوین بانکی شد. سیستم شتاب یا شبکه تبادل اطلاعات بین بانکی درسال ۱۳۸۱ ایجاد شد. همانطور که اشاره شد، زیرساخت های بانکداری الکترونیکی یکپارچه، در دهه ۷۰ ایجاد گردید و دو بانک بزرگ کشور (بانک ملی ایران و بانک صادرات ایران) سیستم یکپارچه بانکی خود را عملیاتی نمودند. با راه اندازی این سیستم ها، به تدریج حساب های سنتی که دسترسی به آن ها برای صاحب حساب تنها از طریق مراجعه حضوری به شعبه افتتاح کننده حساب مقدور بود، به حساب های سیبا در بانک ملی ایران و سپهر (سیستم پردازش هوشمند رایانه ای) در بانک صادرات ایران تبدیل گردید. با استفاده از این سیستم ها، صاحب حساب برای انجام امور بانکی، دیگر نیازی به مراجعه حضوری به شعبه افتتاح کننده حساب ندارد. شماره این حساب های جدید ۱۳ رقمی بوده و در سطح همان بانک منحصر بفرد می باشند.

رویکرد اول مدل های بانکداری الکترونیکی

دو نوع کلی از بانکداری الکترونیکی وجود دارد:

  • بانک های الکترونیکی: در واقع موسسه ای است که فقط روی اینترنت موجود است و دارای هیچ گونه شعب فیزیکی نیست.
  • شعبات الکترونیکی: در این مدل بانک های معمولی و مرسوم، خدمات بانک الکترونیکی را به کاربران خود ارائه می دهند. علت وجود این مدل این است که تمامی کاربران اینترنت و مشتریان بانک ها از خدمات بانک های الکترونیکی استفاده نمی کنند لذا وجود بانک های قدیمی هنوز تا مدتی لازم به نظر می رسد.

رویکرد دوم روش های ارائه خدمات بانکداری الکترونیکی

  • نخست، بانکداری دوگانه (Brick and Click): ترکیبی از کانال های تحویل الکترونیکی و بانکداری سنتی است. بانک هایی که فعالیت بانکداری مرسوم را که در آن خدمات بانکی با مراجعه مستقیم مشتریان و در محلی مانند اداره انجام می شود، همراه با ارائه خدمات بانکداری اینترنتی انجام می دهند در این دسته جای می گیرند.
  • دوم بانک های مجازی (Virtual Bank): بانکی است که صرفا تولیدات و خدمات خود را از طریق کانال های توزیع الکترونیکی بدون وجود شعبه انجام می دهند. اینگونه بانک ها به دلیل صرفه جویی هایی که از هزینه های غیر مستقیم (Over head) بهره مند می شوند معمولا سودی بالاتر از حد متوسط آن کشور پرداخت می کنند و صرفا در اینترنت موجود می باشند.

مزایای بانکداری الکترونیک

می توان آن را از دو جنبه مشتریان و موسسات مورد بررسی قرار داد:

ازجنبه مشتریان می توان به صرفه جویی در هزینه ها اشاره کرد و از جنبه موسسات می توان به حفظ مشتریان علی رغم تغییرات مکانی بانک ها اشاره کرد، همچنین جلوگیری از اختلاس یکی دیگر ازمزایای مهم ان است. در بانک های پیشرو در خدمات بانکداری الکترونیک،کانال های مختلف بانکداری با هم تلفیق وسیستم های جزیره ای یکپارچه می شود پس مدیریت اطلاعات و مدیریت ارتباط با مشتریان بهبود می یابد و رضایت مشتریان، صرفه جویی در هزینه های تولید و درآمد بیشتر برای بانک ها را به همراه خواهد داشت اما قبل از اقدام به ایجاد و پیاده سازی سیستم بانکداری الکترونیک باید امکان پذیر بودن آن را در رابطه با محیط فنی، اقتصادی، مالی و نیروی انسانی مورد توجه قرار داد. این چهارچوب کاری باعث می شود که بانکی داشته باشیم که نیازی به امور کاغذی ندارد، محدود به مناطق جغرافیایی خاص نیست و هیچ گاه در آن به روی مشتریان بسته نمی شود و می تواند به صورت ۲۴ ساعته به مشتریان سرویس دهد.

سیستم های بانکداری الکترونیک

این سیستم ها در سه سطح به مشتریان سرویس دهی می کنند:

  1. اطلاع رسانی: این سطح ابتدایی ترین سطح بانکداری الکترونیکی اینترنتی است. بانک اطلاعات مربوط به به خدمات و عملیات خود را از طریق شبکه های ارتباطی دولتی وخصوصی فراهم می کند.
  2. ارتباطات: این سطح امکان انجام مبادلات بین سیستم بانکی و مشتری را فراهم می آورد. ریسک این سطح در بانکداری الکترونیک بیشتر از سطح سنتی است.
  3. تراکنش: این سیستم متناسب با نوع اطلاعات و ارتباطات خود از بالاترین میزان ریسک برخوردار است. دراین سطح مشتری در یک ارتباط متقابل قادر است تا عملیاتی چون صورت حساب، صدور چک، انتقال وجه و ارائه صورت حساب را انجام دهد.

شاخه های بانکداری الکترونیک برحسب نیازهای بازار بانکداری الکترونیک

  • بانکداری تلفن همراه و فناوری های مربوط به آن: مشتریان بانک با استفاده از خدمات موبایل، از دستگاه تلفن همراه خود، به صورت همه ساعته به اطلاعات حسابی بانک خود دسترسی داشته و عملیات انتقال وجه به کارت یا حساب دیگری و پرداخت قبض ها را انجام می دهند. از انواع خدمات بانکی موبایل در کشور ما ایران می تواند به مواردی مانند امکان دریافت همه اطلاعات مربوط به حساب مشتری، خرید از فروشگاه ها و دیگر امکانات خدماتی، ارائه وضعیت بازار اوراق بهادار و انتقال خرید و فروش اوراق بهادار به وسیله تلفن همراه و اینترنت، خدمات چک و امکان پرداخت انواع قبوض به صورت تلفن های همراه در قالب موبایل بانک، اشاره نمود.

بانکداری الکترونیک چیست؟

  • بانکداری تلفنی: خدمات تلفن بانک به دو روش انجام می گیرد که اولا خدمات که با شماره حساب و رمز حساب کار می کنند که این نوع خدمات فقط برای حساب های همان بانک است و ثانیا خدماتی که با شماره کارت شتاب و رمز دوم کارت فعالیت انجام می دهند ولی این نوع خدمات معمولا برای تمام کارت های شتاب است.

بانکداری الکترونیک چیست؟

  • بانکداری بر اساس فکس: در بانکداری بر اساس فکس یا نمابر اطلاعات موجودی حساب، وضعیت پرداخت اقساط چک و … به صورت سیستم نمابر ارسال می گردد.

بانکداری الکترونیک چیست؟

  • بانکداری بر اساس دستگاه های خود پرداز: بیشتر مردم یک یا چند کارت بانکی در دسترس دارند می توانند از دستگاه های خود پرداز استفاده کنند.

بانکداری الکترونیک چیست؟

  • بانکداری بر پایه شعبه های الکترونیکی: شعبه الکترونیک به وسیله بانک ها راه اندازی شده و در طی ۲۴ ساعت شبانه روز به ارائه خدمات بانکی در سوی بانکداری الکترونیک پرداخته می شود و حتما در این نوع شعب ها نیروی انسانی کمتر دخالت دارند.

بانکداری الکترونیک چیست؟

  • بانکداری مبتنی بر پایه کارت خوان ها: دستگاه کارت خوان یا پوز که در بیشتر فروشگاه ها موجود است و جایگزین خوبی برای پول نقدی شده اند، علاوه به وسیله دستگاه پوز می توان موجودی حساب ها را چک و کارت شارژ خریداری نمود.

بانکداری الکترونیک چیست؟

مشکلات

دستگاه های ATM مطابق نیازهای امروز طراحی نشده است. خرابی دستگاه ها، کمبود تعداد دستگاه ها نسبت به میزان کارت های صادر و… شده ازجمله مشکلات است همچنین در رابطه با خدمات اینترنتی بانک ها سرعت کم و قطعی های مکرر سبب بی اعتمادی مردم نسبت به بانکداری الکترونیکی شده است و هنوز درصد بالایی از مراجعات مردم به بانک ها جهت به صورت حضوری است.

تفاوت بانکداری الکترونیکی و اتوماسیون بانکی

شاید تا حالا برایتان پیش آمده است که وارد یک بانک شوید و با دیدن اینکه غالب کارمندان کار خود را با کمک رایانه انجام می دهند، این سوال در ذهن تداعی شود که آیا در این بانک هم از بانکداری الکترونیکی استفاده می شود یا نه؟ در اتوماسیون بانکی زیر ساخت های بانکداری تغییر نکرده و صرفاً از کامپیوتر جهت آسان تر نمودن محاسبات مربوط به حساب ها استفاده می شود اما در بانکداری الکترونیکی زیر ساخت های بانکی تغییر نموده و برای انتقال منابع نیازی به صدور اسناد کاغذی نمی باشد بلکه از طریق دستورهای کامپیوتری مشتری این عمل انجام می گیرد.

منابع حقوق بانکداری الکترونیک

در این رابطه دو قانون خاص وجود دارند که ارتباط مستقیم با مباحث الکترونیک دارند:

  • اولین مورد، قانون تجارت الکترونیکی است. اگرچه پرداخت های اینترنتی، از این قانون مستثنی شده اند و بدین ترتیب، طیف قابل توجهی از مسائلی که میان بانک و مشتری قابل طرح می باشند، از حیطه شمول این قانون خارج شده اند. در عین حال باید توجه داشت که این قانون، به عنوان قانون کلیدی و پایه در مباحث حقوق تجارت الکترونیکی با وجود ایرادات متعددی که به آن وارد است نمی تواند در حقوق بانکداری الکترونیک و اینترنتی مورد توجه قرار نگیرد؛ چرا که بسیاری از مسائل پایه ای و کلیدی در خصوص تجارت الکترونیک، از جمله تعاریف و مفاهیم بنیادین در این قانون مطرح شده اند.
  • دومین قانون مهم که به بانکداری و تجارت الکترونیکی مربوط می شود، قانون جرایم رایانه ای است. این قانون که در سال ۱۳۸۸ تصویب شده است، مبنای حقوقی مبارزه با جرایم در فضای سایبر را فراهم نموده است و در صورتی که جرمی در سیاق و فضای بانکداری اینترنتی و الکترونیکی اتفاق افتد، رجوع به این قانون ناگزیر خواهد بود.
  • علاوه بر دو قانون یاد شده، مقررات صادر شده توسط بانک مرکزی در رابطه با ابعاد گوناگون بانکداری الکترونیک و اینترنتی و نیز نظام ها و سامانه های پرداخت، در حقوق بانکداری الکترونیک نقش مهمی دارند. یکی از کارکردهای بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، تنظیم و کنترل قواعد حاکم بر نظام های پرداخت در کشور و نظارت بر اجرای صحیح آن قواعد است. بانک مرکزی در این رابطه دستورالعمل ها و مقررات متعددی را در خصوص ابعاد مختلف نظام های پرداخت و بانکداری اینترنتی از مقررات حاکم بر تأسیس بانک های مجازی گرفته تا دستورالعمل های سامانه های مختلف پرداخت صادر کرده است. در این مقررات دستورالعمل ها قواعد فعالیت و گاه حقوق و تکالیف طرفین در رابطه با بانکداری الکترونیک و اینترنتی و نظام های پرداخت تبیین شده است.
  • منبع دیگری که در حقوق بانکداری الکترونیک و اینترنتی باید مورد توجه قرار گیرد، قراردادهای میان بازیگران مختلف در این زمینه است. قراردادهای میان بانک ها و مشتریان، بانک ها با یکدیگر و بانک ها با بانک مرکزی، جملگی در تعیین حقوق و تکالیف مشتریان در نظام بانکداری الکترونیک و اینترنتی نقش دارند و نمی توان در این زمینه آن ها را نادیده گرفت. البته باید به این نکته توجه داشت که قراردادهای یاد شده، نمی توانند بر خلاف قوانین و مقررات بانک مرکزی باشند و برخی از شروط مندرج در قراردادهای میان بانک و مشتریان، از برخی جهات خلاف موازین حقوقی به نظر می رسند.
  • در نهایت، باید به قانون حمایت از مصرف کنندگان به عنوان منبعی جدید در رابطه با بانکداری الکترونیک و اینترنتی اشاره کرد. اشخاصی که از خدمات بانکداری الکترونیک و اینترنتی استفاده می کنند، مصرف کننده تلقی می شوند و لذا از حقوق حمایتی مندرج در قانون حمایت از مصرف کنندگان برخوردار می باشند. بنابراین ضروری است که این حقوق مورد بررسی قرار گیرند تا میزان و محدوده اعمال آن ها در روابط میان بانک و مشتری در زمینه بانکداری الکترونیک و اینترنتی مشخص گردد.
ادامه مطلب
انواع بانکداری
انواع بانکداری در ایران و جهان چگونه است؟

واژه بانک در زبان انگلیسی میانه از زبان فرانسوی میانه (banque)، و آن هم از واژه ایتالیایی قدیمی banca، و آن نیز از واژه آلمانی بسیار قدیمی “bench.counter” گرفته شده است. Bench (نیمکت ها) به عنوان میزها یا شمارش گرهای مبادله در حین دوره رنسانس توسط بانکداران فلورانتین مورد استفاده قرار می گرفتند که مذاکرات و مبادلاتشان را پشت میزهایی انجام می دادند که با رومیزی های سبز رنگ پوشیده شده بود. یکی از قدیمی ترین موارد مشاهده شد که نشان دهنده فعالیت های تبدیل پولی بود، سکه درهم نقره یونان است که از مستعمره ترابزون یونان باستان در دریای سیاه، پیش از میلاد است که در موزه بریتانیا در لندن به نمایش گذاشته شده است. این سکه نشان می دهد که میز یک بانکداری (تراپزا) مملو از سکه بود، که جناسی از نام شهر است. درحقیقت، حتی در زمان حاضر در یونان امروزی، واژه تراپزا (به یونانی trapeze) به معنی یک میز است و هم به معنی بانک. ریشه احتمالی این واژه سانسکریت از bayaya-onka گرفته شده است.

انواع بانکداری

بانکداری

بانکداری در دنیا انواع و اقسام مختلفی دارد که در ایران نیز نوع بانکداری اسلامی را شاهد هستیم که در سیستم مالی اجرایی شده است. استفاده از مدل های تجاری و مطالعه آن ها به درک رفتارهای بانک های مختلف و تمایزها و تشابه های آن ها کمک می کند. از سوی دیگر کاربرد این مدل ها می تواند به سیاست گذاران و تصمیم گیران بانک کمک کند تا با توجه به شرایطی که توانایی کنترل آن را ندارند به بهترین نحو از بانک و منابع مالی آن استفاده کرده و سود سرمایه گذاری در صنعت بانکداری را افزایش دهند. به کارگیری این مدل ها همچنین می تواند سیاست گذاران بخش بانکداری را در برآورد روند و مسیری که برای رسیدن به اهداف خود انتخاب می کنند، یاری رساند. ریشه بانکداری به معنای امروزی این کلمه را می توان در دوره رنسانس ایتالیا و در شهرهای ثروتمند آن در شمال مانند فلورانس، ونیس و ژنووا یافت. خانواده های باردی و پروزی بانکداری را در فلورانس با توسعه شعبات در بسیاری از بخش های دیگر اروپا گسترش دادند؛ و شاید مشهورترین بانک ایتالیا، بانک medici، باشد که توسط جیووانی مدیسی در سال ۱۳۹۷ میلادی تأسیس شد.  بانک سنت جورج نیز (به ایتالیایی Banco di san Giorgio) در ژنووا ایتالیا در سال ۱۴۰۷، تأسیس شد. در ادامه انواع بانکداری در چند نوع طبقه بندی مورد بررسی قرار می گیرد.

چرا از مدل های تجاری استفاده می کنیم؟

با شروع و گسترش بحران مالی بخش انواع بانکداری و نقشی که این بخش از اقتصاد در ایجاد بحران داشت، موضوع مدل های تجاری به صورت خاص مورد توجه قرار گرفت. این امر سبب شد بانک ها برای دستیابی به اهداف تعیین شده از مدل های تجاری استفاده کنند. یکی از این اهداف می تواند، بیشینه سازی سود برای بانک های ارزش سهام دار (Shareholder-Value Banks) (SHV) یا ایجاد ارزش برای مشتریان یا دیگر ذینفعان در بانک های ارزش ذینفــع (Stakeholder-Value Banks) (STV) باشد. این اقدامات منجر به ایجاد نتایجی شد که در حوزه هایی مانند عملکرد مالی، پروفایل ریسک و کمک به پایداری یا ناپایداری مالی و همچنین پایداری یا ناپایداری اقتصادی که در طول زمان متغیر است. از طریق تحلیل مدل های تجاری می توان رفتار بانک ها و تاثیر آن ها را بر ریسک های سیستمی رصد کرد که این امر از منظر نظم و تنظیم بازار بسیار مفید است. علاوه بر این، زمانی که یک مدل تجاری خاص در انواع بانکداری مختلف، روند تبدیل شدن به تهدید برای ثبات سیستمی را طی می کند، تنظیم کنندگان محتاط در سطح کلان، می توانند با به کارگیری مکانیزم های مناسب، مانع از مخاطرات بیش از حد شوند.

از منظر نظم بازار نیز، تحلیل مدل های تجاری نیاز به شفافیت از جانب بانک ها در مورد ترازنامه ها دارد، خصوصا زمانی که تحلیل های چند بعدی از توضیح تغییر رفتار بانک هایی که از یک مدل تجاری پیروی می کنند، ناتوان می شوند. رصد مدل های تجاری بانک ها، حلقه مفقوده ارتباط بین دو بررسی نظارتی و تنظیمی را در دو سطح کلان و خرد ارائه می کند. استفاده از مدل های تجاری بانکی، می تواند شرایطی را ایجاد کند که بانک ها به اهداف خود دست یابند. این مدل ها از یک سو در کنترل ریسک هایی که در فعالیت بانکی به سهامداران یا ذینفعان منتقل می شود کمک کرده و از سوی دیگر رفتارهای گاه متناقض بانک ها را توضیح می دهد.

دسته بندی بانک ها بر مبنای مدل تجاری

یکی از شیوه های دسته بندی بانک، از منظر نوع نگاه آنها به سهامداران و ذینفعان است. می توان بانک ها را به دو دسته تقسیم کرد:

  • بانک های بزرگ تجاری که معمولا براساس ساختار ارزش-سهامدار (SHV) شکل گرفته و بر ترکیب های مختلفی از فعالیت های بانکی تمرکز می کنند.
  • موسسات مالی دیگری که با ساختار ارزش ذینفع (STV) از ساختارهای مالکیت مختلفی برخوردار هستند، مانند بانک های عمومی، تعاونی ها و موسسات پس اندازی.

این دو نوع بانک در بازارها در کنار هم وجود دارند، اما چنانچه بخواهیم بانک ها را براساس مدل های تجاری دسته بندی کنیم، باید عواملی که سبب تمایز این مدل ها از هم می شوند را شناسایی کنیم. به صورت کلی این تمایز براساس “ماهیت” و گستره “اقدامات و استراتژی های” سرمایه گذاری بانک ها قابل تشخیص هستند. لذا:

  • بسیاری از بانک های خرده گرا (Retail-oriented banks)، که شامل بانک های تجاری، پس اندازی و تعاونی ها می شوند، بسیاری از خدمات سنتی بانکی را به جامعه ارائه می دهند. 
  • بانک های سرمایه ای (Investment-oriented banks)، بیشتر بر فعالیت های تجاری تمرکز کرده و بر منابع مالی متعدد و همچنین حفظ شبکه خرد فروشی (Retail-oriented) خود اتکا می کنند.
  • دیگر بانک ها خدماتشان را به مشتریانی چون شرکت های بزرگ و متوسط، شرکت های ساختمانی، مراکز تامین منابع مالی تجارت بین المللی و دیگر موسسات مالی ارائه می دهند.

در پژوهش ها برای شناسایی و ارزیابی مدل های تجاری بانک ها از پنج شاخص کلی زیر استفاده می­ شود:

  • مالکیت
  • فعالیت های مالی
  • عملکرد مالی
  • ریسک
  • بحران

برای تشخیص نقاط قوت و ضعف این مدل ها نیز در دو مرحله تحلیل می شوند. در مرحله نخست از شاخص های دقیق تری که براساس شاخص های کلی اشاره شده به دست آمده اند، استفاده کرده تا با به کارگیری آنالیز خوشه ای، مدل های تجاری مشخصی را ایجاد کنند. در مرحله دوم، این مدل ها براساس عملکرد نسبی، ریسک و دیگر فاکتورهای موثر با هم مقایسه شده اند. در ادامه شیوه خوشه بندی توضیح داده خواهد شد.

شیوه و روش انجام خوشه بندی

برای ایجاد خوشه های معین از مدل های تجاری، از شش ابزار که همه به صورت درصدی از اموال معرفی شده اند، استفاده می­ شود:

  1. بدهی به بانک ها (Loans to Banks): این شاخص میزان فعالیت های عمده (Wholesale) و بین بانکی را اندازه می گیرد. این شاخص در واقع میزان ریسکی را که بانک ها به واسطه به هم پیوستگی بخش بانکداری با آن مواجه می شوند را مطالعه می کند.
  2. اموال تجاری (Trade Assets): این شاخص به اموال غیر نقدی بانک ها به غیر از طلب های آن ها اشاره می کند، هر چه ارزش این شاخص بیشتر باشد، نشان دهنده رواج فعالیت های سرمایه گذاری است که به بازار و شناوری ریسک تمایل دارد.
  3. تعهدات بانک (Bank Liabilities): این شاخص به سهم دیون دیگر بانک ها از قبیل سپرده ها، اوراق قرضه، منابع مالی که از بانک های مرکزی کسب شده اند اشاره می کند. بانک هایی که منابع مالی بین بانکی بیشتری دارد به دلیل اتکایشان به منابع مالی کوتاه مدت، در مراحل اولیه بحران با مشکلات جدی مواجه می شوند.
  4. سپرده مشتری (Customer Deposits): این شاخص سهم سپرده مشتریان غیر بانکی بانک ها مانند موسسات و خانواده ها را نشان می دهد و بیان گر میزان اتکای بانک به منابع مالی سنتی است.
  5. تعهدات استقراضی (Debt Liabilities): این شاخص از کم کردن کل سپرده های مشتریان، دیون بانک، ارزش شناور و منفی همه تراکنش ها از تعهدات کل بانک به دست می آید. این شاخص با میزان سپرده های مشتریان رابطه معکوس دارد، در حالی که دیون بانک به بدهی های بین بانکی کوتاه مدت ارتباط دارد، این شاخص دیدی کلی تر از میزان قرار گرفتن بانک در معرض منابع مالی بازار را ارائه می کند.
  6. ریسک مشتقه (Derivative Exposure): این شاخص میزان کلی ارزش حال همه ریسک های مشتقه یک بانک را که معمولا به صورت یکی از معاملات مالی مهم (پرخطرترین) بانک با سرمایه گذاری های سنگین و فعالیت های تجاری است اندازه گیری می کند.

حالت اول انواع بانکداری

براساس ابزارهای تعریف شده، این ۵ مدل را می توان شناسایی کرد:

  1. مدل نخست، بانک های بزرگ سرمایه ای (Investment Bank) را در کنار هم قرار می دهد و شامل بزرگ ترین بانک های اروپایی می شود. این بانک ها بر فعالیت های تجاری عمده تمرکز کرده اند. آن ها برای تامین منابع مالی خود کمتر به منابع سنتی و با ثبات تکیه می کنند و منابع مالی خود را از منابعی مانند توافقنامه های بازخرید شده (Repurchasing agreements) و تعهدات استقراضی تامین می کنند، این منابع در شرایط بحران به شدت تحت فشار قرار می گیرند.
  2. مدل دوم که مدل عمده نامیده شده، شامل بانک هایی می شود که به شدت به منابع مالی بین بانکی و استقراض، متکی هستند. به صورت متوسط تعهدات یک بانک در این گروه که شامل سپرده و استقراض بین بانکی و… می شود کمتر از نیمی از ترازنامه بانک را به خود اختصاص می دهد. این مدل کمترین میزان اتکا به سپرده مشتریان را میان مدل های به دست آمده داراست. تعداد این بانک ها نیز به دو دلیل بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ و همچنین دنباله روی از دیگر مدل ها کاهش یافته است.
  3. مدل سوم، از بانک های خرد فروشی (Retail-oriented banks) تشکیل شده است که از منابع مالی غیر سنتی استفاده می کنند. وام مشتریان و تعهدات استقراضی درصد بالایی از ترازنامه این دسته از بانک ها را به خود اختصاص می دهد. این گروه از بانک ها با استفاده از استراتژی تنوع بخشی هر چه بیشتر به منابع مالی، توانسته اند حتی در دوران بحران مالی نیز به رشد خود ادامه دهند. این مدل را خرد متنوع می­ نامند.
  4. مدل چهارم که مشابهت های بسیاری با مدل سوم دارد. مهم ترین وجه شباهت آن با مدل قبلی این است که بانک های خرد آنها را تشکیل می دهند و به صورت متوسط بیش از ۶۰ درصد از ترازنامه هر دو مدل به وام های مشتریان سنتی اختصاص دارد. مدل های ۳ و ۴ دو برابر بانک های سرمایه ای و عمده برای کارکنان خود هزینه می کنند. هزینه بالای کارکنان می تواند نشانگر سطح گسترده جغرافیایی باشد که این گونه از بانک ها پوشش می دهند. این دو مدل با یکدیگر تفاوت هایی نیز دارند که مهم ترین آن ها اتکای مدل سوم به بازارهای قرضه و تکیه این مدل به سپرده مشتریان است. این مدل را خرد متمرکز می نامند.

بانک های سرمایه گذاری و خرد متنوع، از نظر بین المللی فعال ترین مدل ها هستند. بانک هایی که از این مدل های تجاری پیروی می کنند در مقایسه با بانک هایی که از مدل عمده و خرده متمرکز استفاده می کنند، مناطق جغرافیایی گسترده تری را تحت پوشش خود قرار می دهند.

حالت دوم انواع بانکداری

در نوع دیگری از دسته بندی بانکداری، می توان به گروه های زیر اشاره داشت:

  • بانک داری شعبه ای: فعالیت بانکی با مجوز تأسیس شعبه.
  • بانک داری بی شعبه: فعالیت بانکی بدون مجوز تأسیس شعبه.
  • بانک داری سرمایه گذاری: واسطه گری مالی در خرید اوراق بهادار دست اول و عرضه به سرمایه گذاران در بازار سرمایه.
  • عمده بانک داری: انجام عملیات بانکی توسط یک بانک برای یک بنگاه مالی یا بانک دیگر.
  • خرده بانک داری: انجام عملیات توسط یک بانک برای بنگاه ها و اشخاص.

با توجه به اهمیت بانکداری خرد، در ادامه به توضیح جزییات بیشتری از این نوع بانکداری پرداخته خواهد شد.

بانکداری خرد

این بانک ها، نهادهایی هستند که مستقیما به مشتریان خدمات ارائه می دهند، مثل افتتاح و بررسی حساب ها، ارائه حواله های بانکی، ارائه کارت اعتباری و گاهی خدمات وام و بازنشستگی. این بانک ها می توانند بانک های محلی بدون شعبه باشند یا یک شعبه از بانک های تجاری یا بانک های دولتی که برای ارائه خدمات به مشتریان شخصی و محلی تأسیس می شوند. اتحادیه های اعتباری و بانک های ارائه دهنده وام و سپرده ی سرمایه هم می توانند زیر مجموعه بانکداری خرد قرار بگیرند؛ البته اتحادیه های اعتباری عموما خدمات سرمایه گذاری و تجارت را هم هدایت می کنند. بانکداری خرد در صنعت بانکداری به عنوان بازویی برای بازاریابی انبوه” بانک ها شناخته می شود که خدمات مختلف را در مکان واحد به مشتریان عرضه می کنند و همه تراکنش های مالی مشتریان را در یک بانک انجام می دهند.

بسیاری از خرده بانک ها خدمات کوچک تجاری مثل ارائه وام یا خطوط اعتباری را به سایر خدمات خود مثل رسیدگی به حساب های بانکی افزوده اند تا مشتریانی را که علاوه بر رسیدگی به حساب های شخصی به خدمات بانکی دیگری هم احتیاج دارند، حفظ کنند. معمولا خرده بانک ها ساختمانی دارند که به راحتی در دسترس مشتریان است، اما بانک های مجازی و آنلاین هم روز به روز در حال توسعه هستند که خدمات خود را فقط از طریق اینترنت یا تلفن ارائه می کنند و هیچ مکان مشخصی ندارند که مشتریان به طور فیزیکی به آن ها مراجعه کنند. خرده بانک ها با ارائه خدماتی مثل حساب های بازنشستگی، صندوق های سرمایه گذاری مشترک، صندوق های سرمایه گذاری بازار پول و گواهی سپرده، خدمات سرمایه گذاری و کارگزاری را نیز به مشتریان عرضه می کنند. زمانی که یک خرده بانک، خدماتی از قبیل وام های تجاری یا سرمایه گذاری و بازنشستگی را به مشتریان ارائه می کند، شاید به دلیل محدودیت قوانین و کمبود منابع، این خدمات را در قالب یک عرضه کننده ثالث یا بانک مادر ارائه می دهد.

آینده بانکداری خرد

آینده بانکداری خرد

امروزه با گسترش استفاده از اینترنت، خدمات بانکداری آنلاین و دستگاه های خودپرداز، خرده بانک های کمتری در یک مکان فیزیکی فعالیت می کنند. امروزه به طور فزاینده بانک ها و نهادهای تجاری از مشتریان می خواهند تا برای دریافت خدمات بانکی از خدمات پرداخت مستقیم، دستگاه های خودپرداز، گوشی های هوشمند و اینترنت استفاده کنند. مشتریانی که به اینترنت دسترسی ندارند یا توانایی استفاده از آن را ندارند در بانک های فیزیکی پذیرفته می شوند اما پیش بینی می شود به مرور زمان در آینده، بانک های کمتری خدمات فیزیکی بانکداری را به رایگان در اختیار مشتریان قرار خواهد داد.

انواع بانکداری خرد

صنعت بانکداری خرد به زیرمجموعه های مشخصی تقسیم می شود. هدف از ایجاد این زیرمجموعه های بانکی عبارت است از:

  • ارائه مجموعه ای از خدمات تخصصی تر یا
  • خدمت رسانی به دسته مشخصی از مشتریان.

لذا سه نوع از متداول ترین انواع بانک های خرد عبارتند از:

  • بانک های مصرف کنندگان: نوعی از بانک هستند که بر دریافت سپرده و پرداخت وام به مشتریان فردی متمرکز هستند.
  • بانک های شرکتی: مالکیت بانک های شرکتی به عهده مشتریان است. این نوع از بانک ها یک هدف مشخص را دنبال می کنند و آن عبارت است از ارائه خدمات مالی به یک گروه اقتصادی خاص. برای مثال، کشاورزان و صاحبان کسب و کارهای کوچک نمونه هایی از این گروه های اقتصادی هستند. این نوع از بانک ها بر اساس اصول مشارکتی تصمیم گیری دموکراتیک و عضویت آزاد عمل می کنند. در بهره مندی از خدمات وام دهی بانک های شرکتی محدودیت خاصی وجود ندارد؛ به طوری که هم اعضا می توانند وام دریافت کنند و هم کسانی که عضو گروه های اقتصادی نیستند.
  • اتحادیه های اعتباری: اتحادیه های اعتباری نوعی از موسسات غیرانتفاعی هستند که خدمات مالی را برای اعضای خود فراهم می کنند. مالکیت این موسسات مالی به عهده خود مشتریان است. اتحادیه های اعتباری از نوع شرکتی هستند و تلاش می کنند تا سود بالایی را به مشتریان خود ارائه دهند. فراهم کردن نرخ پس انداز بهتر، نرخ سود وام کمتر و کارمزد پایین تر نمونه هایی از مزایای این موسسات مالی به شمار می روند.

تا به اینجا دو نوع کلی از دسته بندی بانکداری ارائه شد، در حالت اول بیشتر بر ماهیت و در حالت دوم بیشتر بر کارکرد بانک ها تمرکز داشت، در ادامه سومین نوع طبقه بندی بانکداری ارائه خواهد شد.

حالت سوم انواع بانکداری

  • بانکداری جزئی، که مستقیماً با اشخاص و تجارت های کوچک سرو کار دارد.
  • بانکداری تجاری، که خدمات تجارت بازار متوسط را ارائه می دهد
  • بانکداری شراکتی، که مربوط به موسسات تجاری بزرگ و مستقل
  • بانکداری خصوصی، که خدمات مدیریت سرمایه را برای اشخاص و خانواده های دارای ارزش شبکه ای بالا فراهم می کند
  • بانکداری سرمایه گذاری، که مربوط می شود به فعالیت هایی که در بازارهای مالی انجام می گیرد.

با توجه به اهمیت بانکداری تجاری و سرمایه گذاری؛ در ادامه به ارائه جزییات بیشتری از این دو نوع بانکداری خواهیم پرداخت.

بانکداری تجاری

بانکداری تجاری

بانک تجاری، یک نهاد مالی است که با نگهداری سپرده ها و ارائه وام به مشتریان درآمد کسب می کند و خدمات مالی مختلفی را به مشتریان عرضه می کند و با سرمایه گذاری سپرده ها به سود دست می یابد. مشتری بانک تجاری خدمات مشابه خرده بانک ها را دریافت می کند، مثل سپرده گذاری و رسیدگی به حساب ها، گواهی سپرده، دریافت وام، خدمات کارت های اعتباری و پیش پرداخت. تفاوت اصلی این دو نوع بانکداری این است که بانک های تجاری معمولا بر مشتریان تجاری و وام های کوتاه مدت یا خطوط اعتباری برای شرکت ها تمرکز دارند. یک بانک تجاری می تواند یک بانک محلی مجزا یا شعبه ای از بانک های ملی و دولتی یا اتحادیه های اعتباری باشد. بانک های تجاری بر خلاف بانک های سرمایه گذاری، معمولا با استفاده از منابع موجود و سرمایه های خود و درآمد حاصل از سرمایه گذاری به مشتریان وام می دهند و سرمایه ی خارجی جذب نمی کنند.

بانکداری سرمایه گذاری

بانک سرمایه گذاری که در ایران شرکت تأمین سرمایه نامیده می شود، یک مؤسسه مالی است که با انجام معاملات اوراق بهادار به جذب سرمایه برای مشتریان خود می پردازد. این معاملات عبارت اند از معاملات اوراق مشتقه، بازارگردانی، ادغام و تملک (M&A)، معاملات ارز، تجارت کالا، خرید سهام و اوراق بهادار و غیره. مشاغل موجود در بانک سرمایه گذاری عبارت اند از تحلیلگران اقتصادی، تحلیلگران اعتبار، نمایندگان سرمایه گذاران، مشاوران و…. مشتریان یک بانک سرمایه گذاری می توانند افراد، شرکت ها و مؤسسات تجاری، صندوق های بازنشستگی یا ادارات دولتی باشند. بانک های سرمایه گذاری، سه بخش متمایز دارند؛

  • بخش جلوسازمانی یا فرونت آفیس (front office)

فرونت آفیس محلی است که همه تراکنش های بانک مثل خرید، فروش و خدمات تجاری مختلف انجام می شود. این بخش ممکن است شامل این موارد باشد: مدیریت سرمایه گذاری، معاملات ارزی جهانی، بانکداری تجاری، تملک و ادغام، سرمایه گذاری مالی، افزایش سرمایه، تجارت کالا و غیره. بخش فرونت آفیس، قسمتی نیز برای تحقیقاتی دارد. البته این بخش تحقیقاتی را نباید با بخش ارزیابی ریسک اشتباه گرفت که در قسمت میدل آفیس توضیح خواهیم داد. فعالیت های بخش تحقیقاتی فرونت آفیس باید کاملا جدا از فعالیت های سرمایه گذاری انجام شود چرا که گزارش های مرتبط با سرمایه گذاری های بانک بر جایگاه تجاری آن تأثیر می گذارد.

  • بخش میان سازمانی یا میدل آفیس (middle office)

میدل آفیس محلی است که همه استراتژی های و فعالیت های مدیریتی بانک، از جمله کنترل مالی دارایی های بانک، حضور در بازار و سودآوری را هدایت می کند. مدیران و کارکنان این بخش بر همه ریسک های اعتباری و بازاریابی در وضعیت مالی بانک نظارت می کنند و اطمینان حاصل می کنند که هیچ گونه ریسک یا خطا و دستکاری اعتباری صورت نگرفته است.

  • بخش پشت سازمانی یا بک آفیس (back office)

بک آفیس جایی است که، همه پشتیبانی های اطلاعاتی و فناوری بانک را مدیریت و بر آنها نظارت می کند. همچنین رسیدگی به تراکنش ها و عملیات انجام شده توسط بانک بر عهده این بخش است. واحدهای ارزیابی و تطبیق (Compliance departments) وظیفه ی نظارت و تطبیق همه عملیات بانکی با قوانین و اصول را بر عهده دارند و ممکن است در بک آفیس یا میدل آفیس قرار بگیرند چرا که به نوعی، بخشی از تحلیل ریسک عملیاتی بانکی است.

 انواع بانک های سرمایه گذاری

  • بانک های سرمایه ای که پذیره نویسی می کنند (برای فروش ضمانت می کنند) اوراق بهادار و اوراق قرضه، به داد و ستد حساب های خودشان می پردازند، ایجاد بازار می کنند و به شرکت ها پیشنهاد فعالیت های بازار سرمایه نظیر ادغام ها و کسب سود را می دهند.
  • بانک های بازرگان: از دیرباز بانک هایی بودند که ضامن سرمایه گذاری معاملاتی بودند تعریف امروزی آن اشاره دارد به بانک هایی که برای شرکت ها سرمایه را به صورت سهام عرضه می کند نه وام.

 انواع دیگر بانک ها

تا به اینجا سه نوع مهم از طبقه بندی انواع بانکداری ارائه شد، از اینجا به بعد توضیحات با تمرکز با بانکداری در ایران ارائه خواهد شد، از این جنبه ذکر دو نوع بانک زیر در وهله اول ضروری بنظر می رسد:

  • بانک های مرکزی: که معمولاً تحت مالکیت دولت است و با مسئولیت ها قانونی مشابه مدیریت می شود؛ نظیر پشتیبانی از بانک های تجاری یا مدیریت نرخ سود نقدی به طور کلی آن ها که نقدینگی را برای سیستم بانک داری فراهم می کنند و به عنوان وام دهنده در آخرین وهله در شرایط بحران عمل می کند.
  • بانک های اسلامی: به قوانین اسلامی پایبندند. این نوع از بانکداری دور سیاست گذاری های صحیحی می چرخند که بر قوانین اسلامی استوار است برای مثال، تمامی فعالیت های بانک داری باید از سود (بهره ای که از ربا به دست می آید) اجتناب کنند.

انواع بانکداری در ایران

انواع بانکداری در ایران

در حال حاضر انواع بانکداری در ایران براساس ماده ۸ پیش نویس قانون بانکداری ایران به صورت زیر تعیین شده است. ماده ۸ موسسات اعتباری عبارتند از:

  • بانک تجاری
  • بانک تخصصی (مشتمل بر بانک قرض الحسنه)
  • بانک منطقه ای
  • تعاونی اعتبار
  • شعبه بانک خارجی

در بررسی تعاریف مربوط به هر یک از طبقات بانک های مذکور تنها بانک های تجاری مجاز به انجام کلیه فعالیت های بانکی بوده و برای سایر بانک ها محدودیت هایی را از نظر نوع فعالیت مشخص کرده اند.

انواع بانکداری در ایران مبتنی بر فعالیت و رسالت

برخی بانک ها مانند موارد زیر که توسط دولت تاسیس گردید، فعالیت و رسالت خاصی را بر عهده داشتند:

  • بانک کشاورزی به منظور ترویج کشاورزی بنا نهاده شد.
  • بانک صنعت و معدن در حوزه فعالیت های صنعتی تاسیس گردید.
  • بانک مسکن در حوزه اعطای تسهیلات مسکن تاسیس گردید.
  • بانک توسعه صادرات در زمینه توسعه صادرات کشور بنا گردید.
  • بانک کارگشایی به منظور رفع نیازهای مالی و فوری مردم با پرداخت وام های کوچک از طریق ترهین و توثیق اموال منقول بنا گردید.
ادامه مطلب
سکه یه روزه چیست؟
سکه یک روزه چیست؟

در بازار بورس اوراق بهادار، با توجه به نیاز سرمایه گذاران، ابزارهای متنوعی طراحی شده است. یکی از این ابزارهای مفید، اوراق گواهی سپرده سکه طلا یا سکه یک روزه است. پس از تعطیل شدن معاملات آتی سکه در بورس کالا، در حال حاضر معاملات ثانویه گواهی سپرده سکه در بورس اوراق بهادار انجام می شود. هدف از راه اندازی این ابزار، شفافیت و کشف قیمت رسمی سکه و همچنین تنوع بخشی به سبد ابزارهای مالی بوده است.

مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار

گواهی سپرده کالایی ورقه بهاداری است که موبد مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالای سپرده شده به انبار است و پشتوانه آن قبض انبار صادر شده توسط انباردار است. معاملات سکه یک روزه در قالب “گواهی سپرده کالایی” در بورس کالا یکی از انواع این معاملات است که با اقبال خوبی هم مواجه شده است. در حال حاضر معاملات ثانویه گواهی سپرده سکه در چهار نماد زیر قابل انجام است:

  1. سکه ۰۰۱۲ پ ۰۱ (سکه تمام بهارتحویلی ۱ روزه رفاه)
  2. سکه ۹۸۱۲ پ ۰۳ (سکه تمام بهار تحویل ۱ روزه سامان)
  3. سکه ۹۹۱۲ پ ۰۴ (سکه تمام بهار تحویل ۱ روزه صادرات)
  4. سکه ۰۰۱۱ پ ۰۲ (سکه تمام بهار تحویلی ۱ روزه ملت)

سکه یک روزه چیست؟

فرایند انجام معاملات، تسویه و تحویل سکه یک روزه

افرادی که تمایل به خرید یا فروش سکه یک روزه از طریق گواهی سپرده سکه دارند، می توانند از طریق سازوکار بورس اوراق بهادار، معامله خود را انجام دهند. برای این کار داشتن کد بورسی الزامی است. اگر فرد نام کاربری سامانه معاملات برخط آنلاین (سهام) را نیز داشته باشد، می تواند بدون مراجعه به شعب کارگزاری ها، معامله خود را از طریق سامانه معاملات برخط به راحتی انجام دهد. بنابراین با داشتن کد بورسی مشتری می تواند از طریق کارگزاران دارای مجوز گواهی سپرده سکه کالایی، اقدام به معامله این اوراق نماید. نحوه خرید اوراق همانند سهام است؛ یعنی چنانچه گفته شد، مشتری می تواند به صورت حضوری یا آنلاین، اوراق مدنظر خود را خریداری نماید. شایان ذکر است برای خرید این اوراق، مشتری باید حساب معاملاتی خود را به میزان کافی شارژ نماید. در صورتی که مشتری به صورت حضوری اقدام به خرید یا فروش کند، لازم است علاوه بر واریز وجه موردنیاز، فرم درخواست خرید یا فروش خود را نیز تکمیل کرده و تحویل کارگزاری دهد. هر گواهی سپرده شامل ۱ سکه است.

سکه یک روزه چیست؟

ثبت درخواست خرید گواهی سپرده سکه طلا

  • زمان معاملات
  • مرحله پیش گشایش: از ساعت ۱۲:۳۰ تا ساعت ۱۳
  • گشایش: رأس ساعت ۱۳
  • مرحله حراج پیوسته: از ساعت ۱۳ الی ۱۵:۳۰

اقدامات دارنده سکه فیزیکی برای فروش سکه خود طی گواهی سپرده

دارندگان سکه فیزیکی، می توانند با در دست داشتن مدارک شناسایی معتبر به خزانه بانک رفاه مراجعه کرده و سکه یا سکه های موردنظر خود را به انبار تحویل دهند. پس از اعتبارسنجی سکه ها، قبض انبار یک روز کاری بعد صادر می شود و فرد می تواند آن را دریافت نماید. دارنده قبض انبار می تواند از طریق مراجعه حضوری به کارگزاری ها یا سامانه معاملات برخط سهام، اقدام به فروش سکه یا سکه های خود نماید. فروشنده می تواند یک روز کاری پول حاصل از فروش را برداشت نموده یا با آن به معاملات دیگر بپردازد.

ساعت مراجعه به خزانه بانک برای تحویل دادن و گرفتن سکه

ساعت مراجعه به خزانه بانک رفاه (انبار بورس کالا) برای تحویل سکه (توسط دارندگان سکه فیزیکی) یا دریافت سکه (توسط دارندگان اوراق گواهی سپرده) از ساعت ۸ صبح تا ۱۶ روزهای کاری است. سکه هایی که پس از ساعت ۱۲ ظهر روز کاری جاری به خزانه بانک تحویل داده می شود، پس از ۲ روز کاری تبدیل به گواهی سپرده کالاییِ قابل معامله می شود. برای تحویل سکه به انبار یا دریافت سکه از انبار، حضور شخص خریدار یا نماینده قانونی وی (با مدارک شناسایی و وکالت نامه) الزامی است. آدرس انبار بورس کالا (خزانه بانک رفاه): تهران – میدان ونک – خیابان ملاصدرا – خیابان شیراز شمالی – شماره ۱۸۶ – کد پستی: ۹۹۱۷۵۶۷۸۳

ویژگی سکه مورد تائید انبار

  • نوع: سکه تمام بهار آزادی
  • سال ضرب: ۱۳۸۶
  • عیار: ۹۰۰ در هزار
  • وزن: ۸٫۱۳۳ گرم

سکه یک روزه چیست؟

هزینه های معاملاتی

  1. هزینه ارزیابی و کارشناسی هر سکه: ۵۰۰۰ ریال (در زمان تحویل دریافت می شود)
  2. هزینه انبارداری هر سکه: روزانه ۵۰ ریال
  3. کارمزد معاملات: ۰٫۰۰۱۲۵ ارزش معامله

چگونه گواهی سپرده سکه طلا را بفروشیم؟

شما می توانید با در اختیار داشتن مدارک شناسایی معتبر، به خزانه بانک مراجعه کرده و سکه های موردنظر را تحویل دهید. پس از اعتبار سنجی، قبض انبار برای شما صادر می شود و دارنده قبض، می تواند از طریق مراجعه حضوری به کارگزاری سامانه معاملات آنلاین، اقدام به فروش سکه بکند. ظرف ۷۲ ساعت، وجه حاصل از فروش، پس از کسر کسورات قانونی، به حساب شما واریز و قابل برداشت است. معمولاً از ساعت ۸ الی ۱۶ در روزهای غیر تعطیل، می توان به خزانه بانک رفاه (انبار بورس کالا) مراجعه کرد. اگر سکه های خود را پس از ساعت ۱۲ ظهر به خزانه تحویل دهید، چهل وهشت ساعت بعد، سکه ها، تبدیل به گواهی سپرده کالایی می شود و قابلیت معامله در بازار فرا بورس را خواهد داشت.

مزیت راه اندازی سیستم گواهی سپرده کالایی برای سکه

  • معافیت مالیاتی معاملات و سود ناشی از آن: معاملات گواهی سپرده از مالیات معاف است.
  • امکان معاملات راحت تر و مطمئن تر و امن تر: ایجاد بستری امن برای خریدوفروش سکه و انتقال پول مربوط به آن، از اهداف بورس کالایایران در ورود به معاملات گواهی سپرده سکه طلا است. معاملات به صورت آنلاین انجام می شود و نیازی به مراجعه حضوری نیست.
  • کاهش ریسک و هزینه های نگهداری سکه در منازل، مغازه ها و …: در این معاملات دارنده گواهی بانام، امکان معامله و نگهداری را دارد و نیازی به حمل و نگهداری سکه را ندارد. از طرفی تحویل فیزیکی سکه نیز در صورت درخواست دارنده آن به فاصله یک روز انجام می پذیرد و ریسک جابجایی این کالا را کاهش می دهد.
  • کارمزد بسیار پایین معاملات نسبت به صرافی ها: معاملات گواهی سپرده سکه، کارمزدی به مراتب کمتر از کارمزد صرافی ها دارد و نوسانات مربوط به شرایط خاص را نیز ندارد.
  • کشف نرخ عادلانه در بورس توسط مکانیسم عرضه و تقاضا: معاملات در بستر بازار و قوانین عرضه و تقاضا صورت می گیرد و خریداران و فروشندگان در بازار رقابتی حضور دارند.
  • دارا بودن قابلیت وثیقه برای اخذ تسهیلات: گواهی قابلیت آن را دارد تا به پشتوانه آن بتوان از بانک یا مؤسسات مالی، تسهیلات اخذ کرد.
  • انتقال بخشی از سفته بازی بازار سکه از معاملات نقدی به گواهی سپرده

تفاوت معاملات گواهی سپرده با سهام عادی

مکانیسم خریدوفروش گواهی سپرده سکه طلا در سامانه آنلاین تقریباً مشابه خریدوفروش سهم عادی است و نماد آن در سایت مدیریت فناوری بورس قابل مشاهده است؛ اما تفاوت هایی هم دارد.

  • برای خرید سهام، با انتخاب نماد آن لازم است قیمت و حجم موردنظر در زمان ارسال سفارش درج شود؛ اما برای خرید گواهی سپرده بجای حجم سفارش مدنظر، باید حاصل ضرب آن را در عدد ۱۰ وارد کرد. به عنوان مثال برای خرید ۱ گواهی سپرده باید عدد ۱۰ در بخش حجم سفارش ثبت گردد. همچنین قیمت واحد درج شده در سفارش برابر است باقیمت مجاز سکه (طبق تابلوی عرضه و تقاضا) تقسیم بر عدد ۱۰.
  • معاملات این اوراق گواهی سپرده به طورمعمول در بازه زمانی ۱۳ الی ۱۵: ۳۰ روزهای کاری بورس اوراق بهادار (شنبه تا چهارشنبه) انجام می شود؛ اما معاملات سهام عادی به طورمعمول در بازه زمانی ۹ صبح الی ۱۲: ۳۰ ظهر روزهای کاری صورت می پذیرد.
  • دامنه نوسان سهام عادی در بازار بورس و فرابورس برای اکثر نمادها ۵±% است؛ اما دامنه نوسان گواهی سپرده سکه طلا ۱۰±% است.
  • با فروش سهام عادی، ۲ روز کاری بعد پول از حساب معاملاتی مشتری قابل برداشت خواهد بود؛ اما پس از فروش اوراق گواهی سپرده، یک روز کاری بعد، می توان پول حاصل از فروش را برداشت کرد.
  • معاملات سهام در زمان فروش ۰٫۵% کارمزد در بردارد ولی معاملات گواهی سپرده فاقد مالیات است.

تفاوت گواهی سپرده سکه با سکه فیزیکی چیست؟

گواهی سپرده یک نوع ابزار مالی است که دارنده این گواهی بر روی دارایی سپرده گذاری شده مالکیت دارد. گواهی سپرده انواع مختلفی دارد. برای مثال گواهی سپرده طلا، حکم مالکیت سکه فیزیکی طلا برای صاحب اوراق را دارد. برخی اوراق گواهی سپرده قابلیت انتقال به غیر دارند یعنی در صورت تمایل صاحب این اوراق می تواند به قیمت توافقی به طرف دیگری بفروشد. اوراق گواهی سکه قابلیت انتقال به غیر را ندارند و در صورت گم شدن یا سرقت این اوراق، مشکلی پیش نمی آید چون سکه یک روزه تنها به صاحب مشخصات اوراق تحویل داده می شود؛ بنابراین هیچ دغدغه و نگرانی برای نگه داری این اوراق در منزل وجود ندارد.

خرید اوراق سکه چه مزیتی نسبت به خرید سکه فیزیکی دارد؟

  • در خرید اوراق گواهی، ریسک های ناشی از تقلبی بودن سکه و یا ریسک های مرتبط با نگه داری سکه فیزیکی، وجود ندارد.
  • امکان معامله آنلاین و آسان از دیگر مزیت های خرید اوراق سکه است.
  • مزیت سوم، کارمزد کمتر معامله این اوراق در بازار بورس هست. معامله سکه فیزیکی در بازار بین یک تا دو درصد کارمزد دارد درحالی که کارمزد خرید یا فروش اوراق سکه ۰٫۰۰۱۲۵ (۰٫۱۲۵ درصد) و کارمزد خریدوفروش باهم ۰٫۲۵ درصد هست که بسیار کمتر از کارمزد بازار فیزیکی سکه هست.
  • مزیت چهارم آن است که برخلاف بازار فیزیکی طلا که خریدوفروش تنها بین دو نفر صورت می گیرد، در بازار بورس تعداد بازیگران بسیار بیشتر بوده و رقابتی تر است. رقابتی بودن به شفافیت بازار کمک شایانی می نماید.

سکه یک روزه چیست؟

جمع بندی سکه یک روزه

با توجه به کارکردهای مهم این ابزار و بیشتر بودن دامنه نوسان سکه یک روزه شاهد توجه روزافزون به این ابزار از سوی فعالان بازار سهام و اوراق بهادار هستیم؛ اما باید به این نکته نیز توجه داشت که طبیعتاً قوانین معامله در این بازار کمی متفاوت است. حرفه ای شدن در این زمینه، نیازمند کسب تجربه و مهارت است. بنابراین بهتر است اگر آشنایی کافی با روند قیمتی و فرایند این بازار ندارید، سراغ گزینه های کم ریسک تر بروید. احتمالاً صندوق های طلا در این زمینه بیشتر می توانند به شما کمک کنند تا معاملات کم ریسکی داشته باشید.

ادامه مطلب
تهاتر یا مبادله پایاپای چیست؟ آیا این سبک از معامله هنوز هم کارایی دارد؟
تهاتر یا مبادله پایاپای چیست؟ آیا این سبک از معامله هنوز هم کارایی دارد؟

پول، مفهومی است که در هر زمان، شکل خاصی به خودش می گیرد؛ مثلاً گاهی پشت ظاهر درخشان سکه های طلا و شمش های نقره، در پس اعتبار یک تکه کاغذ، در عمق سیاهی نفت، شیرینی شکر و عطر دل انگیز قهوه پنهان می شود. وقتی پول را از آن شکل مرسوم کاغذی بیرون بکشیم، مفهوم های جانبی دیگری در کنارش ظاهر می شوند. یکی از این مفهوم های جالب «تهاتر» است. در این مقاله از خانه سرمایه به سراغ تهاتر می رویم. با ما همراه باشید.

رابرت کیوساکی

در تجارت و سرمایه گذاری به دنبال معامله های جدید بگردید. برخلاف جریان آب اما هوشمندانه شنا کنید.

تهاتر به چه معنا است؟

تهاتر یا «Barter» نوعی معامله است که در آن فرد در مقابل کالایی که به دیگری تحویل می دهد، یک کالای دیگر دریافت می کند. دکتر «سید مرتضی قاسم زاده» در کتاب حقوق مدنی، مختصر قراردادها و تعهدات» تهاتر را این گونه تعریف می کند: «برطرف شدن یا حذف دو دِین متقابل تااندازه ای که باهم برابری کنند، تهاتر نام دارد.» در تعریف دقیق تر می توان گفت که تهاتر، معامله ای بدون استفاده از ابزار مبادله است. بد نیست نگاهی به معنای ابزار مبادله بیندازیم». «ابزار مبادله» یا «Medium of Exchange» مفهومی است که حتی در نبود شکل رایج پول، کار پول را انجام می دهد. اگر کمی در مفهوم پول دقیق تر شویم، می توانیم از آن به عنوان ابزاری یاد کنیم که به وسیله مردم برای انجام معامله ها مورداستفاده قرار می گیرد؛ اما درنهایت ما از پول برای خرید ارزش چیزها استفاده می کنیم؛ مثلاً با پول، گوشت و نان و برنج می خریم چون در پی دریافت ارزش مواد غذایی هستیم یا با آن زمین و خانه می خریم چون در پی یافتن ارزش آرامش و سرپناه هستیم. اگر از این منظر به پول نگاه کنیم درمی یابیم که اصطلاح ابزار مبادله، واقعاً برازنده آن است؛ اما فقط پول کاغذی نیست که می تواند نقش ابزار مبادله را بازی کند. درواقع هر چیزی که کمیاب باشد، جای زیاد نگیرد، تقاضا برای آن وجود داشته باشد و قابل وزن کردن یا قابل شمارش باشد می تواند نقش پول را بازی کند؛ مثلاً در یک دوره از گذشته، نمک این ارزش را به دوش می کشید و مردم در مقابل دادن کالاهای خود، نمک دریافت می کردند. از آن طرف برای خرید چیزهای موردنیازشان هم نمک می پرداختند. اگر سر این نخ را بگیریم شاید بتوانیم آن را به پول های دیجیتال وصل کنیم. هم اکنون در برخی از کشورهایی که استخراج ارزهای دیجیتال رایج و قانونی است، تعدادی از فروشگاه ها در مقابل کالاهای خود، ارز دیجیتال را می پذیرند. شاید بانک های بزرگ جهانی هنوز در گیرودار ارزش گذاری این مفهوم های تازه وارد در حال تقلا باشند اما این ابزار های مبادله نادیدنی، کم کم رنگ و بو و مفهوم پول های رایج را به خود می گیرند.

به دنبال تهاتر در کوچه و بازار

«تاخت زدن» و «یِر به یِر کردن» نمونه هایی از اصطلاح های عامیانه برای توضیح معامله های تهاتری هستند.

آیا معامله های تهاتری هنوز هم زنده هستند؟

برخلاف اسم نه چندان آشنای تهاتر برای مردم، اما قصه استفاده از آن بسیار رایج تر از پول است. از یک کودک خردسال گرفته تا شرکت های بسیار بزرگ همگی با استفاده از تهاتر، معامله های سودمندی انجام می دهند. وقتی معامله های تهاتری در مقیاسی کوچک صورت بگیرند به آن ها میکرو بارتر (Micro barter) یا خرده تهاتر گفته می شود. اجازه بدهید چند نمونه از این معامله های تهاتری را باهم بررسی کنیم:

  • وقتی کودکان اسباب بازی های خود را باهم عوض می کنند، به شکلی ساده و بدون هیچ آموزشی، یکی از پایه های اقتصادی را به صورت عملی تمرین می کنند. یا وقتی که نوجوان ها باهم قرار می گذراند تا در عوض حل کردن مسئله های ریاضی، برای طرف مقابل خوراکی بخرند بازهم از تهاتر استفاده کرده اند.
  • در فصل برداشت محصول، برخی از کارگرها در مقابل انجام کارشان مقداری از محصول را طلب می کنند.
  • بیشتر زنبوردارها در قبال خرید کندو به جای پول به فروشنده کندو ها، عسل می دهند.
  • شهرداری ها، هزینه صدور مجوز حفاری یا صدور پروانه ساختمانی برای شرکت توزیع برق را با هزینه انشعاب برق درخواستی تهاتر می‎کنند.
  • پیمانکاران و شرکت های خصوصی عمرانی درازای انجام فعالیت های خود، زمین، مصالح ساختمانی، واحدهای تجاری یا مسکونی می گیرند.
  • بعضی کشورها در عوض فروش محصولات مهمشان – مثل نفت – از کشور دیگر کالاهای ضروری دریافت می کنند.
  • حتی نظر دادن و بحث کردن را هم می توان شکلی از تهاتر اطلاعات در نظر گرفت.

چرا تهاتر ایجاد شد؟

مردم، شرکت ها و دولت ها در هر دوره زمانی به علت های خاصی به سمت معامله های تهاتری روی می آورند. برخی از مهم ترین علت های شکل گیری این مبادله پایاپای را باهم می خوانیم:

  • کاهش نقدینگی

وقتی یک شخص حقیقی یا حقوقی، هم با کاهش نقدینگی مواجه شده باشد و هم به کالا یا خدمات طرف مقابل نیاز زیادی داشته باشد، به سمت تهاتر می رود. در معامله های خرده تهاتری، سهم تبادل خدمات بسیار بیشتر از سهم تبادل کالاهای فیزیکی است. اجازه بدهید مثالی در این باره بزنیم. تصور کنید که شما صاحب رستوران هستید و یک شرکت تبلیغاتی ۱۵ میز رستورانتان را برای ضیافت شام کارمندانش رزرو می کند. اگر شما در عوض ارائه خدمات شام به کارمندان آن شرکت از مسئول آن ها بخواهید که رستورانتان را تبلیغ کند، هم از خدمات شرکت تبلیغاتی بهره برده اید و هم آن مسئول از پرداخت هزینه شام کارمندانش نجات پیدا می کند. جالب است بدانید که حجم معامله های تهاتری در شرکت های کوچک با شتاب زیادی رو به افزایش است.

  • تحریم ها

تحریم، برای ما ایرانی ها به واژه ای تلخ و آشنا تبدیل شده است. در این بین، شرکت های بین المللی و دولتی که در خط مقدم تحریم های سیاسی_تجاری قرار دارند برای ادامه بقای خود به تهاتر روی می آورند؛ مثلاً ما در عوض صادر کرد نفت به چین و روسیه از آن ها کالاهای ضروری – و غیرضروری – گرفتیم. البته ایران در این نمونه تنها نیست و کشورهای مختلف جهان به بهانه های گوناگون یکدیگر را تحریم می کنند. نمونه جالبی از تهاتر در اثر تحریم را می توان در تاریخ شرکت مرسدس بنز مشاهده کرد. در سال ۱۹۹۴ این شرکت به دلیل تحریم های موجود در کشور اکوادور نتوانست از روش معمولی برای صادرات محصولاتش استفاده کند. به همین دلیل درازای صادرات اتوبوس های بنز خود از اکوادور موز گرفت! نکته ای که باید مدنظر قرار بدهیم این است که معامله های تهاتری زمانی افزایش پیدا می کنند که ارزش تهاتر در مقابل معامله های معمولی بسیار بیشتر باشد.

  • تلاش برای رفع نیاز نه سود

در بسیاری از موارد، هدف از انجام معامله ها برطرف کردن نیاز است و پای پول در میان نیست. تصور کنید شما مجبور به انجام کاری می شوید که از آن دل خوشی ندارید و هیچ راهی هم برای انجام ندادن آن وجود ندارد. در همین حال، گوشی موبایل یکی از اطرافیانتان می شکند. شما هم با او قرار می گذارید که در عوض انجام آن کار، برایش یک گوشی نو می خرید. در این حالت، مسئله اصلاً پول نبوده و شما به دنبال کسب سود بیشتر از این معامله نبودید. بلکه فقط می خواستید نیاز خود را برطرف کنید و کاری که دوست نداشتید اما مجبور به انجام آن بودید را به شکلی انجام دهید.

  • فرار مالیاتی

مالیات نیز یکی از سوژه های مهم برای تغییر جهت معنادار شخص های حقیقی و حقوقی به سمت معامله های بارتری به شمار می رود.

  • محدودیت شبکه بانکی یکپارچه جهانی

در بسیاری از کشو رهای کمتر توسعه یافته یا درحال توسعه، افراد حقیقی یا حقوقی نمی توانند به آسانی در بانک های معتبر جهانی حساب باز کنند. همین محدودیت می تواند به شکل یک سد معاملاتی، مانع از گسترش و حتی ادامه حیات شرکت ها شود. امکان انجام تهاتر از طریق اینترنت می تواند بخش قابل توجهی از این محدودیت ها را برطرف کند.

مشکلاتی که گریبان معامله های تهاتری را گرفته اند

تهاتر یا مبادله پایاپای چیست؟ آیا این سبک از معامله هنوز هم کارایی دارد؟

هر مفهومی جنبه های مثبت و منفی خاص خودش را دارد. تهاتر نیز از این ماجرا مستثنا نیست. آگاهی داشتن از نقطه های ضعف معامله های بارتری به ما کمک می کند تا با چشمانی باز به سمت انجام این معامله ها برویم.

  • مشخص نبودن قیمت اصلی کالاهای مورد تهاتر

در معامله های بارتری، تقریباًهمه چیز بر اساس توافق طرفین صورت می گیرد. به همین دلیل، ارزش واقعی کالا یا خدمات قریباً ارزش کالاها قابل تخمین هستند اما این خدمات است که نمی توان ارزش دقیقی روی آن ها گذاشت – مشخص نمی شود. این ابهام می تواند در آینده مشکلاتی را برای طرفین معامله ایجاد کند؛ مثلاً شاید یکی از طرفین بعد از انجام خدماتش یا ارائه کالای خود به طرف مقابل، احساس کند که معامله انجام شده اصلاً عادلانه نبوده یا کسی به او پیشنهاد بسیار بهتری بدهد. باوجود آنکه در تهاتر، پول، واسطه مبادله نیست ولی همچنان می تواند به عنوان مبنای ارزش گذاری در نظر گرفته شود.

  • امنیت معامله های میکرو بارتری

مسئله امنیت در معامله های بارتری، مشکل دیگری است که در این جور معامله ها وجود دارد. مخصوصاً اگر حجم معامله ها خیلی کم یا خیلی زیاد باشد. وقتی معامله ها با استفاده از ابزارهای مبادله – مثل پول صورت می گیرند، چون تمام شرایط بدون هیچ گونه ابهامی در قرارداد ذکر می شود درنتیجه معامله ها در بستری امن انجام می شوند؛ اما در معامله های بارتری، بحث اعتماد هر دو طرف مطرح می شود. اجازه بدهید با یک مثال این موضوع را روشن تر کنیم. تصور کنید که شما می خواهید لپ تاپ خود را با یک گوشی دست دوم اما برند، تهاتر کنید. در زمان معامله، هیچ یک از دو طرف نمی دانند که گوشی یا لپ تاپ موردنظر چه مشکلاتی دارد. البته در این جور مواقع معمولاً فرصت های تست این وسایل در نظر گرفته می شوند اما اگر حقه ای در کار باشد و قطعه ای از لپ تاپ به صورت موقت تعمیر شده باشد، بعد از گذشت دوره تست، طرف مقابل نمی تواند در این باره ادعایی کند. این مسئله، یکی از نقطه های ضعف معامله های بارتری است. البته مثالی که زدیم بسیار پیش پا افتاده به شمار می رود و در معامله های بزرگ، گاهی حجم خسارت، جبران ناپذیر خواهد بود. به کار بردن تکنولوژی می تواند به عنوان یک پیشنهاد عالی برای افزایش امنیت معامله های بارتری در نظر گرفته شود. استفاده از قراردادهای هوشمند یا سازوکاری مشابه آنچه اکنون در خرید و فروش ارزهای دیجیتال می بینیم، می تواند امنیت این معامله ها را بسیار افزایش دهد. چون در قراردادهای هوشمند، امکان تغییر قرارداد، تقلب و سرباز زدن از شرط های پذیرفته شده در معامله به هیچ وجه امکان پذیر نیست درنتیجه بدون یک واسطه حقیقی یعنی شخص سومی که هر دو طرف معامله به آن اعتماد دارند امنیت معامله به طور کامل برقرار می شود. البته این کار، نیازمند استفاده از دانش برنامه نویسی و ایده هایی خلاقانه برای در نظر گرفتن تمام جنبه های یک معامله است.

اولریش شامونی، نویسنده و کارگردان آلمانی

موفقیت موجب امنیت و امنیت باعث موفقیت می شود.

نکته های قوت تهاتر

در مقابل قدمت تهاتر، سیستم های مالی که اکنون آن ها را می شناسیم مفهوم هایی بسیار ساده به شمار می آیند. به همین دلیل، دانستن نکته های قوت این سیستم می تواند عمق آشنایی ما با تهاتر را افزایش دهد.

  • افزایش فعالیت های اقتصادی به شکل مبادله پایاپای

تهاتر این امکان را برای صاحبان مشاغل ایجاد می کند که کالاهای خود را به راحتی معامله کنند. درنتیجه هیچ جنسی روی دست صاحبش نمی ماند. به قول «پلوتوس» نمایشنامه نویس روم باستان، کالای خوب، حتی اگر مخفی باشد، به زودی خریدار خود را پیدا می کند.

  • انعطاف پذیری این معامله ها و سازگاری شان با خدمات اینترنتی

تهاتر به شکلی انعطاف پذیر با خدمات اینترنتی سازگاری دارد. معامله های تهاتری، نیمه تهاتری، تهاترهای چندجانبه و غیره، تنها نمونه هایی از پتانسیل معامله های بارتری هستند که می توان در بستر گسترده اینترنت از آن ها استفاده کرد.

  • عدم وجود ناظر و شخص سوم

در معامله های بارتری، نیازی به وجود بانک یا یک شخص سوم وجود ندارد. این ماجرا به شخص های حقیقی و حقوقی کمک می کند تا بدون آنکه اطلاعاتشان در دسترس بانک ها یا مؤسسات مالی قرار بگیرد، به فعالیت های تهاتری خود بپردازند.

  • فعالیت در یک سیستم برنده _ برنده

فاکتورهای مهم در تهاتر مثل حس رضایت درونی و اعتماد موجود بین طرف های معامله باعث ایجاد یک سیستم برنده_برنده می شود که در آن همه از معامله ای که انجام داده اند راضی هستند. چنین وضعیتی در مبادله های پولی بسیار کم اتفاق می افتد. وقتی به جای اصل کالا یا خدمات از ابزار مبادله استفاده می کنیم، در عوض تجربه احساس رضایت، اغلب مراقب هستیم تا سرمان کلاه نرود یا نگرانیم که نکند به خاطر بی خبری، فرصت انجام معامله ای ارزان تر را ازدست داده باشیم.

تهاتر، جایی در میان اقتصاد خاکستری

به علت قرار گرفتن معامله های تهاتری در اقتصاد خاکستری نمی توان به طور دقیق میزان رشد و اثرگذاری آن ها را در اقتصاد محاسبه کرد. اقتصاد خاکستری یا «Gray economy» همانطور که از نامش پیدا است، بخش مه آلود – یا گاهی دودآلود و حتی خون آلود – اقتصاد را تشکیل می دهد. این اقتصاد به دلیل شفاف نبودن آمار و ارقامش خارج از کنترل دولت ها است. البته فعالیت در این اقتصاد به معنای انجام کارهای غیرقانونی نیست؛ مثلاً دست فروشی شغلی است که در دسته اقتصاد خاکستری قرار می گیرد، چون درآمد ناشی از آن پایین است و شامل مالیات هم نمی شود. تهاتر نیز به همین دلیل در شمار فعالیت های اقتصاد خاکستری قرار می گیرد. جنبه نادرست موجود در این اقتصاد به فعالیت قاچاقچیان مواد مخدر، تجارت اعضای بدن انسان و پول شویی های بزرگ برمی گردد که از حوصله این مقاله خارج است؛ اما علت های تقریباً یکسانی برای روی آوردن مردم به سمت اقتصاد خاکستری وجود دارد؛ مثلاً:

  • قوانین دست و پاگیر
  • مالیات های سنگین و غیرمعقول
  • پارتی بازی
  • بازارهای سنتی قوی (این مورد به خصوص در ایران بسیار پررنگ است؛ مثلاً بسیاری از فروشندگان محصولات محلی و سنتی، به جای عرضه محصولاتشان در بازار، آن ها را به مشتریان همیشگی و خاص خودشان می فروشند.)

شاید برایتان جالب باشد که بدانید از بین کشورهای جهان، دانمارک با نرخ ۲۸ درصد، بیشترین و گسترده ترین و کشور قبرس با نرخ کمتر از ۱۰ درصد، کمترین سهم از اقتصاد خاکستری را به خود اختصاص داد ه اند.

ردپای تهاتر در قانون

تهاتر یا مبادله پایاپای چیست؟ آیا این سبک از معامله هنوز هم کارایی دارد؟

مبحث پنجم قانون مدنی ایران که شامل ماده های ۲۹۴ تا ۲۹۹ می شود به موضوع تهاتر اختصاص پیداکرده است. ماده های قانونی مربوط به تهاتر، زیرمجموعه سقوط تعهدات به شمار می روند؛ یعنی تهاتر باعث از بین رفتن تعهدات می شود. باهم نگاهی به این ماده های قانونی می اندازیم:

  • ماده ۲۹۴ وقتی دو نفر در مقابل یکدیگر مدیون باشند بین دیون آن ها به یکدیگر به طریقی که در مواد ذیل مقرر است تهاتر حاصل می شود.
  • ماده ۲۹۵ تهاتر، قهری است و بدون این که طرفین در این موضوع ترازی – یعنی رضایت دو طرف معامله نمایند حاصل می گردد؛ بنابراین به محض این که دو نفر در مقابل یکدیگر در آن واحد مدیون شدند هر دو دِین تااندازه ای که باهم معامله می نمایند به طور تهاتر برطرف شده و طرفین به مقدار آن در مقابل یکدیگر بَری – مُبرا، بی حساب می شوند.
  • نکته: واژه قهری در لغتنامه به معنای چیزی اجباری است؛ اما در اصطلاح حقوقی هر موضوعی، معامله ای یا قراردادی که خارج از اراده و اختیار باشد را در برمی گیرد. در این مورد می توان ضمان قهری را مثال زد؛ یعنی مسئولیتی مدنی که توسط قانون بر فرد تحمیل می شود و از اراده و اختیار او خارج است.
  • ماده ۲۹۶ تهاتر فقط در مورد دو دِینی حاصل می شود که موضوع آن ها از یک جنس باشد با اتحاد زمان و مکان تادیه، ولو به اختلاف سبب؛ یعنی زمان و مکان پرداخت دِین و ایفای تعهد باید باهم یکسان باشند.
  • ماده ۲۹۷ اگر بعد از ضمان، مضمون له به مضمون عنه مدیون شود، موجب فراغ ذمه ضامن نخواهد شد.
  • نکته: ماده ۶۸۴ قانون مدنی، ضمان را این گونه معنی می کند: «عقد ضمان عبارت است از این که شخصی مالی را که بر ذمه دیگری است به عهده بگیرد. در این حالت به فرد متعهد، ضامن، طرف دیگر را مضمون له و شخص ثالث را مضمون عنه یا مدیون اصلی می گویند.»
  • ماده ۲۹۸ – اگر فقط محل تأدیه – یعنی محل ادای تعهد – دِین ها مختلف باشد تهاتر وقتی حاصل می شود که با تأدیه مخارج مربوط به نقل موضوع قرض از محلی به محل دیگری یا به نحوی از انحاء طرفین، حق تأدیه در محل معین را ساقط نمایند.
  • ماده ۲۹۹ – در مقابل حقوق ثابتِ اشخاص ثالث، تهاتر مؤثر نخواهد بود و بنابراین اگر موضوع دین به نفع شخص ثالثی در نزد مدیون مطابق قانون توقیف شده باشد و مدیون بعد ازاین توقیف از داین خود طلبکار گردد دیگر نمی تواند به استناد تهاتر از تأدیه مال توقیف شده امتناع کند.

نکته جالب در مورد تهاتر را می توانیم در ماده ۴۶۴ قانون مدنی پیدا کنیم. باوجود این که ماده گفته شده از مفهوم معاوضه صحبت می کند اما شباهت جالبی در این میان وجود دارد. قانون گذار در این ماده می گوید: «معاوضه عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین مالی می دهد به عوض مال دیگر که از طرف دیگر اخذ می کند بدون ملاحظه این که یکی از عوضین، مبیع و دیگری ثمن باشد.» در نظر داشته باشید که تهاتر به صورت قهری اما معاوضه به صورت توافقی انجام می شود. با این حساب می توان این طور گفت که منظور از تهاتر، همان معاوضه است. از طرفی، تهاتر به معنای واقعی یک مبادله کالا به کالا نیست؛ مثلاً شما نمی توانید گوشی موبایل خود را با یک خانه ویلایی تهاتر کنید. بهترین اصطلاحی که می توان به تهاتر نسبت داد، مبادله پایاپای است؛ یعنی شما کالای خود را با کالایی تقریباهم جنس و هم ارزش مبادله می کنید.

امانوئل کانت، فیلسوف آلمانی

طوری زندگی کن که بتوان هر عمل تو را به عنوان قانونی برای تمام جهان تعریف کرد.

چرا تهاتر کم رنگ است؟

معیار و سبک نگاه ما ارزش چیزهایی که در جهانمان قرار دارد را تعیین می کند. وقتی فیلتری از جنس پول روی چشمانمان بزنیم، هیچ چیزی غیر از آن در نظر ما ارزشمند به نظر نمی رسد؛ مثلاً فردی که زمین، محصولات کشاورزی، دام، مهارت ساخت صنایع دستی نفیس و امکان ایجاد ایستگاه های گردشگری را دارد اگر در نظرش فقط پول را به عنوان یک دارایی ارزشمند به حساب بیاورد، باوجود توانمندی، خود را فردی فقیر و شکست خورده تصور می کند. همین نگرش باعث می شود که معاملات تهاتری باوجود قدرتی که دارند، ضعیف و حتی بسیار کم رنگ به نظر برسند. نتیجه قرار دادن پول به عنوان محور تمام مبادله ها و معامله ها ساخت انسان هایی ناراضی، غمگین و افسرده است. چون به جای نگاه به داشته هایشان مدام در حال این فکر هستند که حساب بانکی شان پول چندانی ندارد. متأسفانه، عامل های زیادی، تعریف خوشبختی را به پول گره زده اند. البته منظور ما این نیست که بی پولی و زندگی در فقر مایه خوشبختی است. منظور این است که در بیشتر موارد از پول به عنوان یک ابزار برای به راه انداختن بازی های روانی استفاده فراوانی می شود. درصورتی که تهاتر، فضایی منصفانه و خلاقانه را برای مردم ایجاد می کند. وقتی هدف، برطرف کردن نیاز باشد، در بیشتر موارد می توان روی تهاتر، حسابی جداگانه باز کرد.

تهاتر و استارت آپ ها

تهاتر، هم به کمک استارت آپ ها می آید و هم پتانسیل ایجاد استارت آپ ها را در خودش دارد. کمبود منابع مالی یکی از موضوع های نگران کننده برای مدیریت استارت آپ ها است. تهاتر با ایجاد ارزش بیشتر می تواند این مشکل را برطرف کند. علاوه بر این، ایجاد کسب و کار بر اساس معاملات تهاتری، موضوعی بسیار گسترده و ازنظر اقتصادی به صرفه است. چون کالاها و خدمات زیادی همواره برای عده ای در حال کهنه شدن هستند درصورتی که عده ای دیگر به آن ها نیاز بسیاری دارند. اینجا است که بارتر می تواند به عنوان یک واسطه و مشکل گشا میدان داری کند.

نمونه سایت های تهاتری

بد نیست در این میان، نگاهی به چند سایت که درزمینه تهاتر فعالیت می کنند بیندازیم. بررسی این سایت های بارتری می تواند ایده های جالبی درزمینه تبدیل تهاتر به یک کسب و کار را در اختیار مدیران استارت آپی قراردهد.

  • Home Exchange

تهاتر یا مبادله پایاپای چیست؟ آیا این سبک از معامله هنوز هم کارایی دارد؟

این وب سایت با بیش از ۴۰،۰۰۰ لیست در ۱۴۲ کشور جهان به شکلی قدرتمند، پیشنهاد استفاده از مکان های رایگان اقامتی در بیشتر دنیا را فراهم کرده است. تصور کنید که شما – به دلیل های گوناگون – می خواهید برای چند ماه در شهر دیگری اقامت داشته باشید. در این صورت با مشکلاتی مانند خالی مانده منزلتان و هزینه های سرسام آور اقامت در هتل رو به رو می شوید؛ اما اگر عضو این سایت باشید با پرداخت مبلغ ۹٫۹۵ دلار در هرماه می توانید خانه یا آپارتمان خود را با فرد دیگری که همین شرایط را دارد، به طور موقت تهاتر کنید. در این صورت، هم منزلتان خالی نمی ماند و هم دیگر لازم نیست پول زیادی را برای اقامت در هتل هزینه کنید. متأسفانه در میان ۱۴۲ کشوری که این سایت به آن ها خدمات ارائه می دهد، جای ایران خالی است و این خالی بودن، نه باعث تأسف بلکه یک فرصت برای سرمایه گذاری و ایجاد کسب و کاری بر پایه تهاتر است.

  • SwapStyle

تهاتر یا مبادله پایاپای چیست؟ آیا این سبک از معامله هنوز هم کارایی دارد؟

لباس، نشانه ای از طرز تفکر ما است. به همین دلیل عده زیادی از مردم جهان ترجیح می دهند، لباس هایشان را از میان بهترین برندها انتخاب کنند. در این میان، تعقیب کردن برندها یک مشکل اساسی را به همراه دارد و آن کاهش تنوع لباس ها است. وقتی مبلغ زیادی را برای خریدن یک پالتوی برند هزینه می کنید، دیگر نمی توانید به راحتی آن را دور بیندازید؛ اما اگر جایی وجود داشته باشد که افرادی مثل شما، لباس های برند خود را برای عوض کردن به اشتراک بگذارند چطور؟ با این کار، هم می توانید سبک برند پوشی خود را دنبال کنید و هم از تنوع برندهای دیگر لذت ببرید. این کاری است که طراح مد، امیلی چشر (Emily Chesher) انجام داد. او وب سایت SwapStyle را در سال ۲۰۰۴ راه اندازی کرد. در این وب سایت، لباس، کیف، کفش، لوازم جانبی، لوازم آرایشی و حتی وسایل مختلف برند از سراسر جهان، تهاتر می شوند. هزینه انجام معامله های تهاتری در این وب سایت کاملاً رایگان است.

  • thredUP

تهاتر یا مبادله پایاپای چیست؟ آیا این سبک از معامله هنوز هم کارایی دارد؟

والدینی که به تازگی صاحب فرزند شده اند، برای کودکشان لباس های رنگارنگ می خرند. کودکان رشد می کنند و خیلی سریع بزرگ می شوند اما انبوهی از لباس های آن ها بدون استفاده روی هم تلنبار می شود. thredUP یک وب سایت فروشگاهی برای والدین است تا آن ها با والدینی که بچه هایشان در سنین مختلف هستند، لباس و اسباب بازی های کودکان خود را عوض کنند. به این ترتیب نه تنها کالاهای خوب از بین نمی روند یا در انباری ها خاک نمی خورند، بلکه والدین می توانند در هزینه هایشان به شکلی اساسی صرفه جویی کنند. میزان حق عضویت در این فروشگاه، ۵ دلار و ثبت نام برای عموم آزاد است.

  • PaperBack Swap

تهاتر یا مبادله پایاپای چیست؟ آیا این سبک از معامله هنوز هم کارایی دارد؟

کتا ب های زیادی در کتابخانه های خانگی در حال خاک خوردن هستند. از آن طرف، هرکدام از ما دوست داریم کتاب های جدیدی تهیه کنیم اما هزینه خرید برخی از کتاب ها بسیار بالا است. با عضویت در سایت PaperBack Swap می توانید مشخصات کتاب هایی که دیگر به آن ها نیازی ندارید را وارد کرده و کتاب موردنظر خود را هم درخواست بدهید. به این ترتیب قادر خواهید بود تا کتاب خود را به صورت کاملاً رایگان با فرد دیگری تهاتر کنید. درنتیجه، هم شما به کتاب موردنظرتان می رسید و هم درختان کمتری به خاطر تهیه کتاب های کاغذی قطع می شوند.

  • SharedEarth

تهاتر یا مبادله پایاپای چیست؟ آیا این سبک از معامله هنوز هم کارایی دارد؟

برخی از ایده های تهاتری بسیار جالب و کاملاً ساده هستند. مثل ایده ای که پشت سایت رایگان SharedEarth نهفته است. تصور کنید که شما به کاشت محصولات کشاورزی علاقه زیادی دارید اما از پس هزینه خرید زمین کشاورزی برنمی آیید. از آن طرف، افرادی هستند که زمین کشاورزی دارند اما علاقه ای به کشاورزی ندارند. این سایت، هر دو گروه را به هم متصل می کند و از تهاتر به خوبی بهره می برد. به این ترتیب که صاحب زمین به شما اجازه استفاده و کاشت را می دهد اما در عوض شما نیز مقداری از محصول نهایی خود را به او می دهید؛ یعنی یک معامله منصفانه و بدون پول، یک تهاتر واقعی. در ایران نیز اپلیکیشن و وب سایت هایی مانند دیوار و شیپور تا حدودی به انجام معامله های تهاتری پرداخته اند.

تیم کوک، هفتمین مدیرعامل شرکت اپل

بعضی ها خلاقیت را به عنوان نوعی تغییر می بینند، ولی ما هیچ وقت به خلاقیت این گونه نگاه نکردیم. ازنظر ما، خلاقیت به معنی بهتر کردن چیزها است.

تهاتر به کدام سمت پیش می رود؟

حجم معاملات خرده تهاتری در آینده افزایش پیدا می کند. شاید این پیش بینی به علت رفتار کشورها باهم، وجود تحریم ها، کاهش فروش نفت، افزایش تورم، کاهش نقدینگی و افزایش هوشمندی مردم به حقیقت تبدیل شود. باوجود اپلیکیشن های موبایل و سایت های مبادله ای این امکان در اختیار همه افراد جامعه قرار می گیرد تا به عنوان فروشنده و عرضه کننده کالا و خدماتشان حضوری جدی در بازار داشته باشند. آینده تهاتر و بهبود وضعیت اقتصاد نیازمند مهاجرت افکار اقتصاددان ها به سمت ارزشمندی حقیقی کالاها است. نباید بگذاریم ابزارهای مبادله ای مثل پول که زمانی برای پرداختن ارزش کالا ساخته شده بودند خود به تنهایی کالایی ارزشمند به شمار روند. به قول رابرت کیوساکی، پول واقعی نیست؛ پول فقط نوعی توافق بین انسان ها است.

خلاصه ای از آنچه با هم گفتیم:

  • تهاتر نوعی مبادله است که در آن دو طرف معامله کالاهای خود را بدون هزینه کردن باهم مبادله می کنند. در حقیقت، پول در معامله های بارتری نقشی ندارد.
  • تهاتر، هم اکنون در بسیاری از کشورهای جهان و در بخش های جزئی زندگی مردم حضور دارد. به معامله های تهاتری کوچک در اصطلاح، خرده تهاتر می گویند.
  • عواملی مانند کاهش نقدینگی، وجود تحریم ها، رفع نیاز و فرار مالیاتی زمینه ساز ایجاد معامله های بارتری در قرن ۲۱ هستند.
  • مشخص نبودن قیمت اصلی کالاهای مورد بارتر و مسئله امنیت معامله ها از مشکلات معامله های تهاتری به شمار می روند.
  • نکته های قوت تهاتر را می توان در افزایش فعالیت های اقتصادی به شکل مبادله پایاپای، انعطاف پذیری معامله ها، سازگاری شان با خدمات اینترنتی، عدم نیاز به وجود ناظر سوم و فعالیت در یک سیستم برنده_برنده برشمرد.
  • نمی توان به آسانی میزان دقیق اثرگذاری معامله های تهاتری را ردیابی کرد. چون این معامله ها شامل بخش غیر شفاف اقتصاد یعنی اقتصاد خاکستری می شوند.
  • مبحث پنجم قانون مدنی از ماده های ۲۹۴ تا ۲۹۹ در مورد معامله های تهاتری است. مطالعه این بخش می تواند از مشکلات قانونی این مبادله ها – به خصوص، مبادله های بزرگ – بکاهد.
  • دیکته کردن این موضوع که پول، تنها معیار واقعی ارزش گذاری کالاها و موفقیت انسان ها است، باعث شده که معامله های تهاتری در هاله ای از کم توجهی قرار بگیرند.
  • تهاتر می تواند مشکلات کمبود نقدینگی استارت آپ ها را به طرز چشمگیری کاهش دهد.
  • وب سایت های زیادی در جهان به طور خاص تنها به انجام معامله های تهاتری می پردازند. دنبال کردن سازوکار آن ها می تواند ایده های استارت آپی جدیدی را در اختیارمان قرار دهد.

تمرین

چند نمونه از معامله های تهاتری که در اطرافتان می بینید را مثال بزنید. آیا خودتان تاکنون استفاده سودمندی از معامله های بارتری کرده اید؟ لطفاً تجربه تهاتری خود را برایمان بنویسید.

ادامه مطلب
حواله چیست؟ چه تفاوتی با پول دارد؟
برات یا حواله چیست و چه تفاوتی با پول دارد؟

داستان گردش پول بین مردم جهان و دست و پنجه نرم کردن با مشکلاتی که این جا به جایی ها برایشان ایجاد می کرد، سردرازی دارد. هر بار که یک مشکل ایجاد می شد، با راه حلی بهتر جایگزین می گشت. روزهای طولانی، سال ها و قرن ها یکی پس از دیگری گذشتند و در این میان، هوشمندی انسان به او کمک کرد تا به شکل کامل تری از گردش پول دست پیدا کند. حواله یکی از همان هوشمندی ها و پیشرفتی بسیار بزرگ به شمار می رفت. در این مقاله از خانه سرمایه به سراغ حواله ها می رویم تا از سازوکار این ابزار مالی سر درآوریم.

گری کاسپاروف، استاد بزرگ شطرنج، قهرمان سابق شطرنج جهان، نویسنده و فعال سیاسی روس

 در پایان روز، همه چیز راجع به پول است.

حواله چیست؟

حواله یک ابزار مالی است که از آن برای انتقال اعتبار یا مسئولیت بدهی استفاده می شود. سازوکار حواله ها به دلیل امن نبودن مسیرهای تجاری شکل گرفت. راهزنان چون می دانستند تاجرها همیشه پول زیادی به همراه دارند، از هر شگردی برای به دست آوردن آن پول استفاده می کردند. در ابتدا تجار به این فکر افتادند که با استخدام افراد کارآزموده و شمشیرزنان ماهر در مقابل راهزنان از خود و اموالشان محافظت کنند. اما این مورد هم راه به جایی نبرد و روند غارت اموال و سکه ها همچنان ادامه داشت. در این گیرودار بود که تجار، پای معتمدین شهرها را وسط کشیدند و شروع به ساخت یک زنجیره انتقال پول منحصر به فرد و ایمن کردند؛ زنجیره ای که به آن ها این امکان را می داد تا بدون نگرانی از غارت شدن، پول خود را به شهر دیگری منتقل کنند و فعالیت های تجاری شان را در بستری امن که دست راهزنان به آن نمی رسید ادامه دهند. سیستم حواله به این ترتیب بود که یک تاجر، قبل از حرکت کردن نزد یکی از افراد این زنجیره انتقال در شهر محل سکونش می رفت و به اندازه پولی که در مقصد نیاز داشت به او سکه می داد. آن فرد نیز روی یک برگه نامه ای برای کسی که زنجیره شهر مقصد به شمار می رفت می نوشت با این درون مایه که: «همکار محترم شهر فلانی، فلان تاجر ۳۰۰ سکه نزد من گذاشته است. در ازای دریافت این نامه، ۳۰۰ سکه به او بدهید.» تاجر، نامه را می گرفت و بعد از رسیدن به مقصد، آن را به فرد مشخص شده در شهر تحویل می داد و پولش را می گرفت. در حقیقت، این زنجیره نوعی سیستم کسب درآمد جدید به شمار می رفت. روش درآمدزایی هم به این ترتیب بود که در ازای این نقل و انتقال، مقداری پول از هر فرد دریافت می کردند. هرچند وقت یک بار نیز افراد این زنجیره در شهرهای مختلف، دورهم جمع می شدند و شروع به حساب و کتاب می کردند. بخش بزرگی از این حساب و کتاب، بدون جابه جا کردن حتی یک سکه و تنها با تهاتر کردن نامه های حواله صورت می گرفت. وقتی هم که نامه ها دیگر کافی نبودند، باقی مانده را به صورت نقدی باهم حساب می کردند. قوانین حواله نویسی روز به روز کامل تر می شدند و نیاز به افراد ماهر در این زمینه نیز افزایش پیدا می کرد. به همین دلیل شغلی جدید به نام «حواله نویس» در میان تاجران ایجاد شد. افراد آن زنجیره مالی نیز به «حواله داران» تبدیل شدند.

خاستگاه حواله کجاست؟

طبق آنچه در متن های تاریخی آمده، تاجران عرب، بزرگ ترین گروهی بودند که از ابزار حواله استفاده می کردند. با گسترش فعالیت تاجران عرب، پای اروپایی ها هم به این میدان باز شد. یهودیان فلورانس، اولین گروه از اروپایی ها بودند که در معامله های خود از حواله استفاده کردند. اوج استفاده از این ابزار در میان اروپایی ها به قرن سیزدهم میلادی بازمی گردد. در آن زمان، تاجران ساکن در منطقه لومباردی ایتالیا حسابی جداگانه روی حواله ها باز می کردند؛ به اندازه ای که تجارتشان را وابسته به سیستم حواله ها می دیدند. زمانی که تجارت از راه دریا ها رونق زیادی پیدا کرد، کم کم پای حواله های بین المللی نیز به این ماجرا باز شد.

حواله و برات چه فرقی باهم دارند؟

برات، واژه ای فارسی و به معنای حواله است. در حقیقت، حواله و برات یکی هستند. ریشه واژه برات را به «برای تو» نسبت می دهند؛ یعنی با این سند، آنچه مال من است از آن تو خواهد شد. ایران در حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد دارای سیستم بانکداری بود. شاهدی کوچک بر آن، لوح های به دست آمده از دوران امپراتوری کوروش کبیر است که در آن نام بانک «اگیبی و پسران» به چشم می خورد. درنتیجه، این ادعا که تاجران عرب، اولین مخترعان برات بودند، دیدگاهی یک جانبه و به دور از انصاف است.

داستان حواله در ادبیات

داستان برات در ادبیات

هر مفهومی، اثر خود را بر جان کلام می گذارد. این مورد درباره ابزارهای مالی که در دسترس عموم مردم بودند، بسیار بیشتر است. در ادبیات کوچه و بازار، ضرب المثل های جالبی در مورد حواله وجود دارد. برخی از آن ها را باهم می خوانیم:

  • حواله سر خرمن

کنایه از عهدی دارد که وفا نمی‎شود.

  • حواله روی یخ یا براتش را روی یخ نوشتند

به معنی قطع امید کردن از به دست آوردن چیزی که یک فرد آن را بسیار می خواسته است.

  • خدا روزیت رو جای دیگه حواله کنه

کنایه از اینکه اینجا چیزی که می خواهی را به دست نخواهی آورد.

  • بگذار دم کوزه و آبش را بخور

این ضرب المثل با این که به طور مستقیم واژه برات را در خود ندارد اما در پاسخ به کسی گفته می شود که حواله ای نامعتبر در دست دارد و به سراغ وصولش آمده است! مثلاً وقتی یک فارغ التحصیل می خواهد از مدرکش که به نوعی حواله دریافت شغل بوده استفاده کند. به او می گویند: «مدرکت را بگذار دم کوزه و آبش را بخور»

  • به خدا حواله ات کردم

در واقع نوعی نفرین به شمار می رود که فرد را به عذاب الهی به خاطر کار بد یا ظلمی که کرده حواله می دهند. ردپای برات در میان شعرای قرن ۴ هجری به بعد، کاملاً آشکار است. در میان این شاعران، مولوی، لیستی بلندبالا از واژه برات در کارنامه اش دارد. در این شعرها، به طور مستقیم به معنای برات و حواله یعنی همان اعتبار دریافت یک ارزش، اشاره شده است. به گلچینی از این شعرها توجه بفرمایید:

  • مولانا: منویس بر این و آن براتم / بگذار طریق امتحانی
  • مولانا: به طبیبش چه حواله کنی ای آب حیات / از همان جا که رسد درد همان جاست دوا
  • عطار: از فضل خودنویس برات نجات من / بر من ببخش و بر عمل من مده جزا
  • حافظ: قومی دگر حواله به تقدیر می کنند / فی الجمله اعتماد مکن بر ثبات دهر
  • خیام: با چرخ مکن حواله کاندر ره عقل / چرخ از تو هزار بار بیچاره تر است
  • نظامی: آن روز که هفت ساله بودی / چون گل به چمن حواله بودی

مزیت های برات کدامند؟

حواله را می توان تحولی در سیستم اقتصادی بشر به شمار آورد. بیایید نگاهی به نکته های مثبت برات بیندازیم.

  • عدم نیاز به جابه جایی مستقیم پول

با در اختیار داشتن برات، دیگر نیازی به جابه جا کردن پول نقد نخواهید داشت.

  • افزایش امنیت در معامله ها

وقتی پول نقدی در کار نباشد، دزدی هم در کار نخواهد بود.

  • راحتی در مبادله

استفاده از حواله ها به دلیل سازوکار ساده ای که دارند باعث رونق تجارت و اقتصاد می شود.

  • انبارش راحت

بدون شک، نگهداری از ۱۰۰ ورقه کاغذ که ارزشی معادل ۱۰ میلیارد تومان دارند بسیار راحت تر از نگه داشتن ۱۰ میلیارد پول نقد است.

  • افزایش توانایی خلق پول

با گسترش استفاده از حواله در معامله ها، فرایند سرمایه گذاری، کسب سود و تولید پول، بسیار بیشتر از گذشته شد. درواقع می توان با یک برگه کاغذ که تنها اعتبارش را به دوش می کشد، اعتباری تازه ساخت!

مشکلات استفاده از حواله

باوجود پتانسیل های بسیار زیادی که حواله ها در اختیار تاجران گذشتند اما با این حال، نمی توان چشم بسته از آن استفاده کرد. در نظر گرفتن نقطه های ضعف یا مشکلاتی که حواله ها دارند یا ایجاد می کنند امکان انجام معامله هایی هوشمندانه تر را در اختیارمان قرار می دهد.

  • شفاف نبودن سیستم حواله ها

بیشتر حواله ها به صورت قانونی ثبت نمی شوند. از طرفی، کسانی که به عنوان صادرکننده برات شناخته می شوند می توانند حتی بدون داشتن یک ریال، حواله های میلیونی و حتی میلیاردی را در اختیار مردم قرار دهند. به همین دلیل، شفاف نبودن این سیستم می تواند مشکلاتی همچون کلاه برداری و از بین رفتن اعتبار شخص را به دنبال داشته باشد.

وارن بافت

۲۰ سال طول می کشد تا برای خود شهرتی دست و پا کنی و پنج دقیقه طول می کشد تا آن را نابود کنی. اگر در موردش فکر کنی، کارها را به شیوه ای متفاوت انجام خواهی داد.

  • امنیت کم در حواله

امنیت و حواله، چاقویی دو لبه هستند. باوجود آنکه کمی قبل تر از امنیت به عنوان نقطه ای مثبت در حواله ها سخن گفتیم اما به دلیل ضعف قانونی در مورد حواله، گاهی لازم می شود در هنگام صادر کردن و دریافت کردن حواله ها شاهدی را با خود به همراه داشته باشیم.

  • به وجود آمدن حواله های تقلبی

حواله ها کاغذی ساده هستند که کلاه برداران به راحتی می توانند آن ها را دست کاری کرده و نمونه هایی تقلبی از آن را در اختیارتان قرار دهند. در اختیار داشتن برات تقلبی نیز با در دست گرفتن یک تکه کاغذ خط خطی هیچ تفاوتی ندارد.

  • کاهش ارزش واقعی حواله ها در طول زمان

در طول زمان، ارزش پول کشورها کم یا زیاد می شود. به دنبال آن ارزش حواله ها نیز بالا و پایین می رود.

  • انتشار حواله بدون پشتوانه

اگر حواله ها بدون وجود پشتوانه مالی واقعی منتشر شوند، می توانند مشکلات اقتصادی جدی را در جامعه ایجاد کنند.

حواله و قانون

قانون

حواله ای که در میان تاجران عرب رواج داشت، قانون نوشته شده ای را دنبال نمی کرد؛ اما کاملاً بی قانون هم نبود. درواقع، آن ها به قانون های نانوشته ای که بین خودشان در مورد حواله ها داشتند عمل می کردند. کم کم با گسترش استفاده از حواله، نکته های جدیدی در این مورد به وجود آمد. مثلاً این که فرد صاحب برات وقتی به مقصد خود می رسید به جای رفتن پیش یکی از افراد زنجیره و نقد کردن حواله، برگه حواله را به عنوان پول در نظر می گرفت و آن را خرج می کرد. یا این که مردم به جای جابه جا کردن پول، ارزش حواله ها را بین هم جابه جا می کردند. از طرفی، پای برات های دولتی هم به این میدان باز شد. مثلاً «رشیدالدین فضل الله همدانی» نویسنده کتاب «جامع التواریخ» و از وزیران دربار ایلخانی – در قرن هفتم هجری شمسی – در مورد برات های دولتی سخن گفته و تاکید داشته که تمام برات های دولتی زمان او باید با مُهری خاص تایید شوند. کشورهایی مثل انگلستان، اسکاتلند و ایرلند، سردمدار قانون گذاری حواله ها و جزو اولین ها به شمار می روند. در ایران نیز ماده ۲۲۳ تا ۳۰۶ از باب چهارم قانون تجارت در مورد حواله ها است. در ماده ۲۲۳، هشت نکته کلیدی عنوان شده که هر برات معتبری باید آن ها را داشته باشد. در این ماده می خوانیم که برات علاوه بر امضا یا مهر برات دهنده باید دارای شرایط زیر باشد:

  1. باید واژه «برات» روی برگه نوشته شده باشد.
  2. تاریخ نوشتن برات باید به تفکیک روز و ماه و سال درج شود.
  3. اسم شخصی که باید برات را تأدیه کند. (نام فردی که باید به محتوای حواله عمل کند یا مبلغ برات را پرداخت کند روی آن مشخص شده باشد.)
  4. تعیین مبلغ برات (مبلغ حواله باید به طور مشخص روی آن درج شده باشد.)
  5. تاریخ تأدیه وجه برات (تاریخ سررسید و پرداخت حواله باید مشخص و روشن روی برگه برات نوشته شده باشد.)
  6. مکان تأدیه وجه برات، اعم از این که محل اقامت محال علیه باشد یا محل دیگر. (مکان دریافت یا نقد شدن حواله یا باید محلی باشد که طرف حواله آنجا اقامت دارد یا محل دیگری باشد)
  7. اسم شخصی که برات در وجه یا حواله کرد او پرداخته می شود. (نام شخصی که وجه حواله به او پرداخت می‎شود نیز باید روی حواله نوشته شده باشد)
  8. تصریح به این که برات، نسخه اول یا دوم یا سوم یا چهارم الی آخر است

مسئله دیگری که در بخش حقوقی برات به آن پرداخته شده است، «ظهر نویسی» یا «پشت نویسی» و در اصطلاح انگلیسی اش «Endorsement» آن است. اجازه بدهید با یک مثال، این مورد را روشن تر کنیم. تصور کنید که فردی حواله ای ۱۰ میلیون تومانی برایتان می نویسد. شما به جای نقد کردن این برات، آن را در عوض بدهی تان به فرد دیگری می دهید. برای این که فرد مورد نظرتان بتواند از حواله شما استفاده کرده و آن را نقد کند باید طی یک اطلاعیه، حق بستانکاری خود را به آن فرد منتقل کنید. تنها جای خالی برای نوشتن این ادعا، پشت سفید برگه برات است. شاید آن فرد نیز به جای نقد کردن حواله ای که از شما گرفته آن را دوباره پشت نویسی کند و به فرد دیگری تحویل دهد. به همین دلیل، قانون هایی برای انجام درست این کار پیش بینی شده است. یادتان باشد، حواله تان را در وجه حامل ننویسید چون طبق قانون تجارت ایران، این کار ممنوع است.

جایگاه حواله در اقتصاد جهان

حواله نیز همچون تهاتر، در گروه اقتصاد خاکستری قرار می گیرد. چون فرایند گردش این ابزار مالی در هیچ سیستمی ثبت نمی شود، به همین دلیل توسط نهادهای دولتی قابل ردگیری نیست. این مورد، هم می تواند در قامت یک مشکل و هم در شمایل فرصت ظاهر شود. مثلاً کسانی که کارهای خلاف قانون انجام می دهند می توانند به سادگی با استفاده از برات، به نقل و انتقال پول بین خودشان بپردازند بدون اینکه نگرانی از بابت گیر افتادن داشته باشند. از طرفی کار با حواله ها می تواند در نگاه یک تاجر، بسیار سودمند باشد؛ چون بدون اینکه نیاز به پرداخت مالیات داشته باشد به داد و ستد می پردازد.

داستان برات در قرن ۲۱

سیستم حواله ها به علت مزیت هایی که داشتند در طول تاریخ به قدرت خود باقی ماندند و در این میان دستخوش تغییرهای جالبی شدند. هرکدام از ما بسیار بیشتر از آنچه فکرش را می کنیم با حواله ها در ارتباط هستیم. نمونه های زیر به ما کمک می کنند تا به درک عمیق تری از کاربرد حواله ها در دوران خودمان برسیم.

  • خرید و فروش در بازار سهام

شاید در نگاه اول این طور به نظر نرسد اما معامله در بورس نیز کار با حواله ها به شمار می رود. اگر نگاهی به روند کار در بورس بیندازیم درک آن برایمان راحت تر می شود. به هنگام عرضه اولیه، شخص های حقیقی و حقوقی مبلغ مشخصی را پرداخت کرده و در مقابل آن سندی دریافت می کنند. این سند که نشان دهنده مالکیت آن ها بر تعداد مشخصی از سهام یک شرکت است در بازار ثانویه به عنوان یک حواله بدهی، قابل معامله خواهد بود. البته در این حواله ها ارزش سند شناور است. یعنی سهامی که مثلاً امروز ۱۰ هزار تومان ارزش دارد، ممکن است فردا ۲۰ هزار یا ۵ هزار تومان ارزش داشته باشد. اما بازهم در شمار حواله ها قرار می گیرد.

  • حواله پیش فروش خودرو

حواله پیش فروش خودرو

این مورد معرف حضور همه ایرانی ها است. ما به شرکت خودروسازی مبلغ مشخصی برای خرید اتومبیلی پرداخت می کنیم که هنوز ساخته نشده است. در مقابل، شرکت خودروسازی نیز حواله ای که نشان دهنده پرداخت آن مبلغ توسط ما است را در اختیارمان قرار می دهد. با این که به نظر همه چیز روی هوا است اما این سیستم هنوز هم برای شرکت های خودروسازی کارآمد است. جالب اینجا است که انتقال حواله های خودرو بین مردم بسیار شایع تر از تحویل خودرو توسط سازنده به خریدار است. به این ترتیب که مردم، حواله خودروی خود را باقیمتی بیشتر می فروشند و از این راه سود می کنند. حتی در این مورد بازار سیاه هم وجود دارد.

  • حواله ارزی

ارسال پول به خارج از کشور در بیشتر موارد با استفاده از سیستم حواله انجام می گیرد. این مورد به خصوص در سال های اخیر بسیار موردتوجه قرارگرفته است. چون میزان ارز قابل حمل به خارج از کشور محدودشده است و بسیاری از هم وطنانمان برای اینکه ارز کافی در کشور مقصد داشته باشند از ابزار حواله استفاده می کنند. گذشته از این افراد زیادی هستند که برای فرزندان یا اعضای خانواده خود در خارج از کشور پول می فرستند. استفاده از سیستم برات، بهترین و گاهی تنها راه برای انجام این نقل و انتقال مالی به شمار می رود. اگر ایران را به عنوان کشور مبدأ در نظر بگیریم برای ارسال ارز به خارج از کشور باید اختلاف قیمت تبدیل ارز را محاسبه کرده و به میزانی که در کشور مقصد ارز نیاز داریم به شرکت واسطه تومان بدهیم و از آن طرف، ارز کشور مقصد را به میزان پول پرداختی دریافت کنیم. ناگفته نماند که در این میان شرکت های واسطه بین ۲۵ تا ۶۰ دلار کارمزد دریافت می کنند. اصلاح «حواله سوئیفت» نیز در همین بخش جای می گیرد.

  • بن های خرید

حتماً شما هم شرکت هایی را سراغ دارید که به کارمندان خود بن خرید از یک فروشگاه خاص را می دهند. این بن ها در واقع همان حواله خرید هستند. کارمند با در دست داشتن بن ها به فروشگاه مشخص شده می رود و تا سقفی که اعتبار بن ها به او اجازه دهد، خرید می کند و در عوض پول نقد، بن خود را به فروشگاه تحویل می دهد. مسئول فروشگاه نیز در زمان مشخصی بن های جمع آوری شده را به نماینده شرکت تحویل داده و پول خود را دریافت می کند.

  • کارت بانکی

شاید برایتان جالب باشد که حتی افتتاح حساب جاری در یک بانک نیز نشانه ورود به سیستم حواله ها است. اگر مثال تاجر را به یاد داشته باشید، در این سیستم، بانک در نقش حواله دار و شما در نقش گیرنده حواله هستید. وقتی با باز کردن حساب در بانک، پول خود را به آنجا منتقل می کنید، در عوض این کار، یک کارت به شما می دهند. اعتبار آن کارت، به میزان پولی که در بانک گذاشتید افزایش یا کاهش پیدا می کند. شما به هنگام خرید، به جای خرج کردن پول نقد، کارت خود را در دستگاه کارت خوان می کشید. یعنی در حقیقت، اعتبار حواله خود را خرج می کنید. بانک هم در دوره های زمانی مشخص با فروشندگانی که دستگاه های کارت خوان دارند، تسویه حساب می کند. نکته جالب تر اینجا است که با ورود تکنولوژی، برخی از حواله دارها کاملاً ماشینی شدند. مثلاً خودپرداز، یک حواله دار ماشینی است که هر وقت بخواهید، برات شما را یعنی همان کارت بانکی تان را به پول نقد تبدیل می کند. در واقع سایر مفهوم های مالی مانند کارت اعتباری، کارت هدیه و حتی اسکناس هم جزو حواله ها به شمار می روند. اسکناس، حواله ای است که اعتبارش از قبل مشخص شده است. میزان اعتبار حواله اسکناس، همان عددهای چاپ شده روی آن هستند. مثلاً اسکناس ۵۰ هزارتومانی، حواله ای به ارزش ۵۰ هزار است. همین عدد ۵۰ هزار نیز حواله ای برای نشان دادن میزان ثروت و توانمندی ما است.

  • اوراق مشارکت

در برخی از زمان های خاص – مثلاً برای جذب سرمایه – دولت شروع به توزیع اوراق مشارکت می کند. اوراق مشارکت نیز درواقع حواله هایی هستند که توسط بانک مرکزی و دولت به خریداران این اوراق تحویل داده می شوند. درواقع این اوراق، گواهی بدهی دولت به افراد به شمار می روند. هر فرد می تواند با ارائه این اوراق به بانک، معادل ارزش ریالی آن را به صورت نقدی دریافت کند.

  • بیمه درمانی

بیمه های خدمات درمانی نیز در شمار حواله ها قرار می گیرند. هنگامی که ما به شرکت بیمه، حق بیمه پرداخت می کنیم، در ازای پولی که دادیم، یک دفترچه درمانی  یا همان برات می گیریم و با ارائه هر برگ از آن دفترچه، پول کمتری بابت خدمات درمانی پرداخت می کنیم. درواقع هر برگ دفترچه سندی از بدهی بیمه به ما است و مراکز درمانی – مثل بیمارستان ها، درمانگاه ها، داروخانه ها، آزمایشگاه و…. با ارائه این برگه ها به بیمه، پول خود را دریافت می کنند.

جان دی. راکفلر، غول تجاری صنعت نفت و نیکوکار آمریکایی

تنها پرسش در مورد ثروت این است که، با آن چه کار می کنی؟

برات چه تفاوتی با چک و سفته دارد؟

سفته و چک، شکل های مدرن تری از برات هستند که بعد از آن شکل گرفتند. اما با این وجود تفاوت هایی با برات دارند.

  • برای استفاده از چک باید دسته چک داشت و برای این کار باید مبلغی را در بانک سپرده گذاری کرد. اما در مورد برات و سفته چنین چیزی موردنیاز نیست. شما بدون آنکه پولی در حساب داشته باشید می توانید سفته یا حواله صادر کرده و در آینده به معادل ارزشی که نوشتید، پول نقد تهیه کنید.
  • اگر شما چکی داشته باشید و بعد از مراجعه به بانک برای نقد کردنش با حساب خالی مواجه شوید، به راحتی می توانید چک را برگشت زده و علیه صادرکننده چک، شکایت کیفری مطرح کنید. ولی در مورد برات و سفته نمی توان شکایت کیفری مطرح کرد. اما می توانید از طریق حقوقی برای این کار اقدام کنید.
  • چک، ابزاری برای پرداخت پول درزمانی بسیار نزدیک اما نامعین است. مثلاً شما یک دستگاه یخچال می خرید و پول آن را با چک پرداخت می کنید. فروشنده نیز ممکن است ۵ دقیقه بعد از رفتن شما یا حتی ۳ ماه دیگر برای وصول طلبش به بانک مراجعه کند. اما برات، ابزاری برای پرداخت در آینده ای معین هستند.
  • نوشتن برات در وجه حامل ممنوع است. اما کشیدن چک در وجه حامل مانعی ندارد.
  • شخص پرداخت کننده وجه در مورد چک، تنها و تنها بانک است. اما در مورد برات، شخص پرداخت کننده، هر فرد حقیقی و حقوقی را شامل می شود.

مسیر مشترک ارز و حواله

مسیر مشترک ارز و برات

باوجود شباهت هایی که بین پول و ارز وجود دارد اما این دو مفهومی متفاوت از یکدیگر دارند. ارز را می توان حواله یک اعتبار دانست. یا به زبان ساده تر، ارز همان حواله ای است که به پشتوانه موجودی پول صادر می شود. درواقع می توان گفت که حواله های ابتدایی – که بیشتر تاجران به جای نقد کردن حواله ها به دنبال خرج کردنشان بودند – ریشه ارزهای کنونی را تشکیل می دهند. این ماجرا در مورد ارزهای دیجیتالی مثل بیت کوین یا ریپل نیز برقرار است. درواقع ارزهای دیجیتال، حواله هایی غیر فیزیکی هستند که یک اعتبار را به دوش می کشند.

حواله بدون پشتوانه، شیوه ای هوشمند اما خطرناک برای خرج کردن پول

حواله بدون پشتوانه، یکی از روش های استفاده از ابزار برات بود که با گذشت زمان ایجاد شد. در این سیستم، حواله دار، حواله ای در وجه مشخص به یک فرد می دهد بدون آن که فرد مورد نظر، پولی را نزد حواله دار بگذارد. در این صورت، اعتبار حواله نه به پول بلکه به اعتبار حواله دهنده برمی گردد. نمونه این مورد را می توان در چک های رمزدار یا تضمین شده که بانک ها به برخی از مشتریان خود می دهند مشاهده کرد. در این مثال، حواله دار همان بانک و مشتری، همان گیرنده برات است. بانک به عنوان ضامن نقد شوندگی آن چک، اعتباری دوچندان به آن می دهد. اما این سیستم نیز دردسرهای خاص خودش را دارد. مثلاً اگر بانک مرکزی به عنوان بزرگ ترین حواله دار ایران، بدون وجود پشتوانه – مثل طلا و نقره – شروع به چاپ اسکناس کند، یعنی درواقع حواله های بدون پشتوانه را در میان مردم توزیع کرده است. اگر به هر دلیلی، بانک نتواند پشتوانه لازم را تأمین کند، موجی از تورم در جامعه ایجاد می شود.

اعتبار اسنادی چه تفاوتی با حواله دارند؟

«Letter of Credit یا LC» یا به زبان خودمان اعتبارنامه، سندی است که بیشتر در معامله های بین المللی یا بسیار بزرگ از آن استفاده می شود. در این وضعیت، بانک به عنوان یک حواله دار امین به فروشنده یا طرف دوم معامله تضمین می دهد که پول خود را دریافت خواهد کرد. از آن طرف، بانک تنها زمانی پول را به فروشنده پرداخت می کند که خریدار، جنس خود را تحویل گرفته باشد. می توان اعتبار اسنادی را همان حواله در نظر گرفت. البته در این معامله، بانک تنها ضمانت پرداخت به فروشنده را بر عهده می گیرد و در مورد کلاه برداری هایی که ممکن است فروشنده بر سر خریدار بیاورد کاری نمی کند. مثلاً ممکن است طبق چیزی که بانک واسطه می خواهد، فروشنده جنس را در زمان تعیین شده به خریدار تحویل دهد اما به جای کالاهایی که با خریدار قرار گذاشته بودند، جنس هایی معیوب یا بی کیفیت و حتی جعبه هایی خالی به او تحویل بدهد. مثال دیگر از خطرهای استفاده از اعتبارنامه وسعتی بسیار بزرگ تر دارد. مثلاً اگر در کشوری که سند اعتبارنامه صادرشده، جنگی دربگیرد یا دولت آن کشور با کشور فروشنده و خریدار دچار مشکل شود، در بهترین حالت، تمام سرمایه خریدار تا زمانی نامعلوم بلوکه می شود.

حواله در ماشین زمان

سیستم های مالی، همواره در حال پیشرفت هستند و ابزارهای جدید برای راحتی و افزایش امنیت مردم ساخته می شوند و خواهند شد. حواله یکی از ابزارهای مالی کهن به شمار می رود. شاید در آینده قانون های محکم تری در مورد حواله ها نوشته شود و حتی شاید، ابزار جدیدی به طور کامل جای آن را بگیرد. نکته مهم این است که با تغییرات همراه شویم و ذهنمان را به روی ابزارهای جدیدی که به وجود می آیند باز نگه داریم. خلاصه ای از آنچه باهم گفتیم:

  • حواله، ابزاری مالی است که به موجب آن بدهی از فردی به فرد دیگر منتقل می شود.
  • برات، همان حواله است.
  • اصطلاح ها و ضرب المثل های زیادی در ادبیات فارسی در مورد برات و حواله وجود دارد. مثلاً این بیت از عطار نیشابوری که می گوید: «نظری به کار من کن که ز دست رفت کارم / به کسم مکن حواله که به جز تو کس ندارم»
  • مزیت های برات را می توان در عدم نیاز به جابه جا کردن پول، افزایش امنیت در معامله ها، راحتی در مبادله ها، انبارش راحت و افزایش توانایی خلق پول دانست.
  • برات مشکلاتی هم دارد. مثل شفاف نبودن سیستم حواله ها، امنیت مالی محدود، به وجود آمدن حواله های تقلبی، کاهش ارزش واقعی حواله ها در طول زمان و انتشار حواله های بدون پشتوانه.
  • باب چهارم قانون تجارت ایران از ماده ۲۲۳ تا ۳۰۶ به موضوع برات یا همان حواله پرداخته است.
  • پشت نویسی حواله ها امکان انتقال اعتبار آن ها را به دیگران فراهم می کند.
  • برات، به دلیل شفاف نبودن سیستم مالی اش همچون تهاتر در شمار اقتصاد خاکستری قرار می گیرد.
  • حواله ها همیشه به صورت یک سند تعریف شده نیستند. سیستم هایی مثل خرید و فروش سهام، حواله پیش فروش خودرو، حواله ارزی، بن های خرید، کارت بانکی، اوراق مشارکت و بیمه درمانی نیز سازوکار حواله ها را دنبال می کنند.
  • باوجود شباهت های ظاهری و فنی اما حواله، چک و سفته باهم تفاوت هایی دارند.
  • ارز، پول نیست؛ ارز حواله ای است که به پشتوانه موجودی پول صادر می شود.
  • حواله بدون پشتوانه، هم سودمند و هم مضر است. سودمند است چون می تواند باعث حل شدن برخی از مشکلات مالی شود و مضر است چون می تواند ورشکستگی و تورم را به دنبال داشته باشد.
  • اعتبارنامه، سندی است که شرکت ها از آن برای دادن تضمین پرداخت از طرف خریدار به فروشنده استفاده می کنند. این سند از سوی بانک صادر می شود. در معامله هایی که با استفاده از اعتبارنامه انجام می شوند، بانک، ضامن پرداخت پول به فروشنده کالا خواهد بود.

کمی فکر و تمرین

نظر شما در مورد حواله ها چیست؟ آیا می توانید چند نمونه دیگر از کاربرد حواله ها در زندگی روزمره را مثال بزنید؟

ادامه مطلب
محاسبه اقساط وام
محاسبه اقساط وام بانک ها چگونه انجام می شود؟

توابع مالی و محاسبه اقساط وام

دریافت وام یکی از معمول ترین روش های تأمین مالی می باشد، در این روش، فرد وام گیرنده مبلغ مشخصی را دریافت کرده و به ازای آن مبالغ دیگری را به عنوان اقساط وام در بازه های زمانی معین پیش رو پرداخت می کند، در این مقاله به دو نوع مهم وام و چگونگی محاسبه اقساط وام پرداختی  آن ها در نرم افزار اکسل پرداخته شده است. درابتدا به معرفی برخی از مهم ترین مفاهیم به کار گرفته شده در تحلیل توابع مالی (ورودی فرمول های اکسل) می پردازیم:

  • Future value: ارزش یک مقدار سرمایه گذاری در انتهای دوره (ارزش آتی)
  •  Payment: پرداخت های ثابت دوره ای
  •  Present value: ارزش امروز سرمایه گذاری (ارزش فعلی)
  •  Number of period: تعداد دوره های سرمایه گذاری (به عنوان نمونه در پرداخت های ماهیانه، برای یک سال کامل، تعداد دوره های پرداخت ۱۲ می باشد)
  •  Type: در صورتی که پرداخت ها در انتهای دوره ها انجام شود، صفر و در غیر این صورت مقدار یک می گیرد. ورودی Type در این بخش جز دسته ای از ورودی هاست که به صورت پیش فرض مقدار صفر دارد. یعنی در صورت عدم اختیار این ورودی، فرض اکسل بر این بوده است که پرداخت ها در انتهای دوره رخ داده است در حالت کلی اگر ورودی در توابع اکسل در [ ] قرار گیرد اختیاری بودن ورودی را نشان می دهد. در صورت وارد نکردن این ورودی، اکسل یک مقدار پیش فرض برای آن در نظر می گیرد.
  •  Finance rate: نرخی که در آن، پولی را برای خرید یک سرمایه گذاری قرض می گیریم (نرخ تنزیل)

صورت کلی کلیه توابع بخش فرمول های مالی و سرمایه گذاری، به صورت زیر می باشد:

function (rate, period, number of period, payment, peresent value, future value, type)

ذکر این نکته در به کارگیری توابع مالی لازم است که دوره های زمانی سرمایه گذاری باید ثابت باشد. به عنوان مثال اگر پرداخت ها به صورت ماهیانه است باید نرخ بهره نیز ماهیانه باشد. همچنین تعداد دوره ها نیز بر مبنای ماهیانه وارد شود. در حالت کلی باید به صورت مسئله توجه شود. به عنوان نمونه، اگر در مسئله، پرداخت های ثابت، ماهیانه است بنابراین کلیه واحدهای سایر پارامترها را نیز ماهیانه می کنیم. در صورت عدم هماهنگی بین واحدها، نتایج غیرواقعی به دست می آید، به طوری که اگر نرخ بهره % ۶ سالیانه و تعداد دوره ها را ۳۶۰ ماه (۳۰ سال) در نظر بگیریم؛ یعنی یکی سالیانه و یکی ماهیانه باشد، دو حالت می تواند پیش بیاید:

  • وام ۶% ماهیانه برای ۳۶۰ ماه در نظر می گیرد.
  • وام ۶ %سالیانه برای ۳۶۰ سال در نظر می گیرد.

نکته بعدی آن که، در فرمول های مالی، اگر قرار باشد پولی پرداخت شود (پرداخت وام)، مقدار آن را به صورت منفی وارد می کنیم. درواقع با خروج پول از سبد سرمایه گذار، جریان نقد منفی داریم. در صورتی که قرار است پولی به ما داده شود (وام گرفته شود)، مقدار آن را به صورت مثبت وارد می کنیم. (ورود پول به سبد سرمایه گذار) در حالت کلی وقتی یک وامی گرفته می شود، باید این هزینه برگردانده شود و بالعکس.


انواع وام و نحوه محاسبه اقساط وام

به طور کلی دو نوع نحوه وام گیری وجود دارد:

حالت اول

وامی را دریافت می کنید و در طول دوره هیچ قسطی پرداخت نمی کنید. در این حالت اصل پول به همراه بهره در انتهای دوره پرداخت می شود. توابع کاربردی در این حالت PV و FV می باشد.تابع FV برای محاسبه ارزش آتی یک مبلغ کاربرد دارد.

FV(rate; nper; pmt; [pv]; [type])

«rate نرخ بهره، nper تعداد دوره زمانی، pmt مبالغ ریالی که در طول دوره مورد بررسی در هر دوره پرداخت یا دریافت می شود، pv ارزش فعلی وام و Type روش پرداخت در ابتدا یا انتهای دوره است. ورود مواردی که در کروشه هستند اختیاری است».

  • مثال:

فرض کنید، ۱۰۰ میلیون ریال وام گرفته اید، مشخصات این وام به صورت ۲۰% بهره سالانه و دوره پرداخت ۵ سال می باشد، لذا با توجه به این که هردو ورودی، سالانه در نظر گرفته شده اند، نیازی به تغییر نداشته و مستقیم وارد فرمول FV می شوند، به این ترتیب مبلغ نهایی پرداخت ۲۴۸,۸۳۲,۰۰۰ ریال خواهد بود.

  • محاسبه ارزش اتی وام- حالت اول

محاسبه اقساط وام

حال اگر در همین مثال، دوره به صورت ماهانه داده شود، با توجه به اینکه باید تمامی داده ها همگن باشد، یکی از راه ها این است که بهره را به صورت ماهانه وارد فرمول کنیم (تقسیم بر ۱۲ کنیم)، بدین ترتیب ارزش آتی وام به شرح زیر خواهد بود:

  • محاسبه ارزش آتی وام- حالت دوم- روش اول

محاسبه اقساط وام

راه دوم برای همین مثال، آن است که دوره را سالانه در نظر بگیریم، ۵ ماه به معنی ۵ ماه از ۱۲ ماه سال، یعنی کسری معادل ۱۲/۵ خواهد بود، لذا نتیجه این حالت و روش اول بایستی یکسان باشد. نکته ی مهمی که در این حالت باید در نظر گرفته شود آن است که بهره سالانه باید به صورت “موثر” وارد شود و فرمول بهره موثر نیز به صورت زیر است:

محاسبه اقساط وام

حال این نرخ وارد فرمول می گردد و ارزش آتی وام به شرح زیر خواهد بود:

  • محاسبه ارزش آتی وام- حالت دوم- روش دوم

محاسبه اقساط وام

حالت دوم

وامی را دریافت می کنید و در طی دوره های مشخص، مبلغ ثابتی را به عنوان قسط وام پرداخت می نمایید. در این حالت در هر دوره مقداری از اصل و مقداری از بهره وام پرداخت می گردد. لازم به ذکر است که ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ای از ﺟﺮﯾﺎن ﻫﺎی ﻧﻘﺪی ﺑﺎ ﻣﺒﻠﻎ ﺑﺮاﺑﺮ و ﺑﺎ ﻓﻮاﺻﻞ ﯾﮑﻨﻮاﺧﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺎﻟﻮاره ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد. (ﮐﻠﯿﻪ رواﺑﻂ و فرمول های وام ﮔﯿﺮی ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺟﺮﯾﺎن ﻧﻘﺪ ﺳﺎﻟﻮاره اﺳﺖ). ﺗﻮاﺑﻊ ﮐﺎرﺑﺮدی در اﯾﻦ روش به شرح زیراند:

  • PMT مبلغ ثابت پرداختی در هر دوره که مخفف Payment during Maturity Time می باشد.
  • IPMT(i) بهره پرداختی در دوره n بار که مخفف Interest Payment during Maturity Time می باشد.
  • PPMT(i) اصل وام پرداختی در دوره n بار که مخفف Payment on the Principal during Maturity Time می باشد.

محاسبه مبلغ قسط

برای محاسبه مبلغ قسط از تابع PMT استفاده می کنیم. این مبلغ شامل پرداخت از اصل وام و پرداخت بهره آن می شود.

PMT(rate; nper; pv; [Fv]; [type])

«rate نرخ بهره، nper دوره زمانی بازپرداخت، pv ارزش فعلی وام، fv ارزش آتی و Type زمان پرداخت اقساط است. اگر پرداخت محاسبه اقساط وام به صورت ماهانه می خواهید دربیاید نرخ بهره نیز باید به صورت ماهانه آورده شود».

 محاسبه مبلغ بهره و اصل وام به طور مجزا از قسط پرداختی

IPMT (rate; per; nper; pv; [Fv]; [type])

PPMT (rate; per; nper; pv; [Fv]; [type])

 «rate نرخ بهره، per شماره قسط، nper کل دوره زمانی بازپرداخت،  pv ارزش فعلی وام، Fv ارزش آتی و Type زمان پرداخت اقساط است».

PMT در هر دوره ثابت است. درحالی که IPMT باگذشت زمان کاهش و PPMT باگذشت زمان افزایش می یابد. (خاصیت جریان نقد سالواره). همان طور که در مثال پیاده شده در ادامه نیز قابل مشاهده است، مجموع IPMT و PPMT ،PMT را نتیجه می دهد، یعنی:

PMT = PPMT + IPMT

  • مثال:

فرض کنید، وامی به مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال با مشخصات بهره ۲۲% و پرداخت های ماهانه در طول ۳ سال (۳۶ دوره پرداخت) در اختیارداریم، لذا مفروضات وام به شرح زیر است:

  • مفروضات محاسبه اقساط وام

محاسبه اقساط وام

با در نظر گرفتن توضیحات ارائه شده راجع به فرمول های محاسبه اقساط وام در این حالت، خواهیم داشت:

  • محاسبه PMT,IPMT,PPMT

محاسبه اقساط وام

همان طور که پیش از این توضیح داده شد و در این جدول نیز قابل مشاهده است، اصل قسط در حال افزایش و مبالغ فرع در حال کاهش است، همچنین مجموع دو ستون وسط که اصل و فرع وام هستند، ستون نهایی را نتیجه داده که درروشی دیگر نیز با کمک فرمول PMT به صورت مستقیم در ستون اول محاسبه شده است. در نمودار زیر روند حرکت مبالغ PMT، IPMT و PPMT قابل مشاهده است:

محاسبه اقساط وام

ادامه مطلب
دلایل گرانی دلار
عامل و دلیل گرانی دلار چیست؟

 بی قراری دلار از چیست؟ دلیل گرانی دلار

از نیمه دوم سال ۹۶ تا سال ۹۸ نرخ دلار در بازار آزاد محدوده ای بین چهار هزار تومان تا ۱۹ هزار تومان را در نوردید و بارها در این بازه نوسان کرد؛ تا آنجا که در روزهای آغازین مهرماه سال ۹۷ به دلیل انتظارات تورمی، به سقف تاریخی ۱۹ هزار تومان پهلو زد. پس از آن بارها در مسیرهای افزایشی و کاهشی سردرگم شد. آمارهای ماه ها و هفته های اخیر نشان می دهد که بازار ارز وارد فاز جدیدی شده و در یک مسیر سراشیبی، قیمت ها و دامنه نوسانات قیمت ها در آن کاهش چشمگیری پیداکرده اند و به نظر می رسد که در حال حاضر نرخ دلار در کانال ۱۱ هزار تومان قرار نسبی یافته باشد. نرخ ارز در دو سال گذشته، همچون سال های آغازین دهه نود، با رشدی جهشی و آشفته و نه پیوسته، ضمن اثر موازی بر تمامی بازارهای دیگر، انتظارات ذهنی جامعه و فعالان اقتصادی را مخدوش کرد؛ رشدی که سیگنال محکمی از آغاز یک بحران بود. این در حالیست که اگر روند صعودی قیمت ارز در یک بازه زمانی بلندمدت و پیوسته اتفاق بیافتد، اگرچه بر بازارهای دیگر نیز اثرگذار است، اما لزوماً بحران زا نیست زیرا فضای اقتصادی کشور می تواند خود را با آهنگ تغییرات آن هماهنگ کند. درواقع بالارفتن یا پایین آمدن نرخ ارز به رویدادی ناگزیر است اما آنچه بحران زا است عدم توانایی کنترل این نوسانات و عوامل مؤثر بر آن است. اما چرا این نوسانات ارزی رخ می دهند و به بیان عام تر چرا دلار گران می شود؟ چرا این گرانی در کشور ما اغلب به صورت تصاعدی و نه در یک روند پیوسته، روی می دهد؟ این نوسانات و تکان های ناگهانی چگونه تمام بازارها و البته زندگی مردم را متأثر از خود می کنند؟ سوال دیگر اینکه طی چه فرایندی آرامش به بازار ارز بازمی گردد و نقش سیاست گذار و فضای اقتصادی و سیاسی کشور در این بین چیست؟

برای مثال چرا با نزدیک شدن به روزهای پایانی تابستان سال ۹۸ بازار ارز آرام شد در حالی که تحریم های آمریکا علیه اقتصاد ایران هنوز ادامه داشت؟ علاوه بر این اگر هیچ یک از متغیرهای علت نوسان نرخ ارز از بازار رخت برنبسته نباشند ولی در عین حال نرخ ارز روند کاهشی در پیش بگیرد آیا باید باور کرد که بازار و سیاست گذار این کاهش نرخ ارز را به عنوان یک رفتار پایدار و نرخ فاندامنتال پذیرفته اند یا باید دلیل آن کاهش را در دل یک نوسان موقت جستجو کرد و به انتظار افزایش مجدد نرخ ارز نشست؟ آیا سیاست گذار خود دستی در آتش رفتارهای هیجانی دلار دارد؟ پاسخ این پرسش¬ها را می توان در شناسایی متغیرهای علت نوسان نرخ ارز یافت.

عوامل مؤثر بر بازار عرضه ارز

ارز نیز مثل هر کالای دیگر در اقتصاد متأثر از تحولات بازار عرضه و تقاضاست. این تحولات خود دستخوش اتفاقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی داخلی هر کشور و حتی بین المللی هستند و به همین علت نوسان نرخ ارز در هر کشور را نمی توان تنها منبعث از وقایع داخلی یک کشور دانست. به عبارت دیگر بخش هایی از تغییرات نرخ ارز را باید در اتفاقات بیرون از مرزها همچون تغییر در سیاست های کلان کشورهای دیگر علیه یک کشور (برای مثال اگر دولت آمریکا با وضع تعرفه، قانون، مالیات و جریمه باعث شود که هزینه خرید کالا و خدمات در ایران برای شهروندانش بالا برود، ارزش دلار در ایران نسبت به ریال گران می شود)، کاهش یا افزایش قیمت نفت، طلا و ارزش دلار در برابر سایر ارزها در بازارهای جهانی جستجو کرد. بخش دیگری از تغییرات نرخ ارز به درآمدهای ارزی یا همان میزان عرضه ارز و نوسانات آن در یک کشور وابسته است. هرچه درآمدهای حاصل از صادرات و توان جذب توریست یک کشور بیشتر باشد درآمدهای ارزی و درنتیجه میزان عرضه ارز در آن کشور بالاتر می رود. حال اگر فرض کنیم تقاضا برای ارز ثابت می ماند، هر عاملی که بتواند عرضه ارز را افزایش دهد منجر به پایین آمدن نرخ آن خواهد شد و برعکس. بنابراین متغیرهای سیاسی و فشارهای خارجی واردشده بر یک کشور می توانند دسترسی کشور مذکور به بازارهای مالی جهانی و انجام تراکنش های مالی را محدود کنند. در این شرایط عرضه ارز در این کشور کاهش پیداکرده و درنتیجه نرخ ارزهای خارجی در آن بالا می روند مگر آنکه تقاضای داخلی برای ارزهای خارجی نیز همزمان کاهش پیدا کند. اما آیا این امکان پذیر است؟ بازار تقاضای ارز را بیشتر ارز لازم برای واردات (شامل کالاهای اساسی، لوکس، واسطه ای و سرمایه ای)، مخارج خاص دولت و تقاضای احتیاطی یا بیمه ای ارز تشکیل می دهند که تحت تأثیر سیاست های موقت و متغیرهای فاندامنتال داخلی و تحولات بازار عرضه تغییر می کنند. در کشورهایی که از بنیان اقتصادی و سیاسی محکمی برخوردار نیستند سهم، تأثیر و عمق عوامل و متغیرهای داخلی بر میزان تقاضای ارز، همواره بر عوامل بیرونی غالب است.

عوامل مؤثر بر بازار تقاضای ارز

یکی از مهم ترین متغیرهای تعیین کننده برای تقاضا مصرف است. مصرف خود تابعی از درآمد و همچنین ثروت افراد است. وقتی مردم کشوری به هر دلیلی احساس کنند ثروتمندتر شده اند، مصرف و به دنبال آن تقاضا برای کالاهای وارداتی و ارز افزایش پیدا می کند. حال اگر این احساس ثروتمند شدن بر مبنای اصول اقتصادی شکل نگرفته باشد، یعنی میزان تولید ناخالص داخلی، صادرات و بهره وری در اقتصاد روند صعودی نداشته باشند، و افزایش تقاضا برای ارز، در غیاب افزایش در میزان عرضه ارز اتفاق افتاده باشد می تواند بستر بروز مشکلات اقتصادی بی شماری را فراهم کند. این اتفاقات را بارها در کشورمان تجربه کرده ایم. برای مثال در سال های ۹۲ تا ۹۶ ین احساس ثروتمند شدن با سرکوب نرخ ارز و سودهای بانکی بالا محقق شد. درواقع برای مدت چند سال به بهانه کنترل تورم اجازه افزایش نرخ ارز متناسب با میزان تورم داخلی نسبت به تورم خارجی داده نشد و این مسئله در کنار مشکلات نظام بانکی که به جای اصلاحات ساختاری برای جذب سپرده های مردم نرخ سود بالا را وعده می دادند، موجب شد تا مردم احساس کنند که ثروتشان زیاد شده و مصرفشان را بالا بردند و مثلاً سفرهای خارجی خود را افزایش دادند. این مسئله به طور مستقیم و غیرمستقیم تقاضا برای ارزهای خارجی را بالا می برد. از طرف دیگر دولت که به دلیل ساختارهای نامناسب اقتصادی با افت مداوم درآمدهای ارزی و کسری بودجه مداوم مواجه بود و درامدهای آن تغییر مثبت چشمگیری نداشت، در حالیکه نمی توانست بستر افزایش تولید ناخالص داخلی و صادرات غیرنفتی را مهیا کند کم کم توان خود را برای پاسخ گویی به این تقاضای ارزی از دست می داد. دولت برای جبران این کسری و همچنین پاسخگویی به مطالبات اجتماعی، مدام به چاپ پول و اتخاذ سیاست هایی که موجب افزایش نقدینگی می شدند سوق پیدا کرد؛ سیکل معیوبی که موجب می شود تورم داخلی بیشتر از خارجی شده و نهایت کالای داخلی گرانتر و تقاضای کالای خارجی بیشتر شود. طبق آمار رسمی نقدینگی ۵۰۰ هزار میلیارد تومانی تابستان سال ۹۲ به حدود ۱۸۸۳ هزار میلیارد در سال ۹۷ رسید. نرخ سود بانکی بالا بدون تغییرات ساختاری در نظام مالی این نقدینگی را سریع تر از تولید اسمی در اقتصاد به جریان می انداخت.

اثر تحریم ها بر نرخ ارز

دلیل گرانی دلار

رشد نقدینگی، کاهش میزان تولید ناخالص داخلی، مشکلات زنجیره تأمین ارز، منفی تر شدن تراز تجاری و فزونی میزان واردات بر صادرات و درنتیجه کاهش درآمدهای ارزی کشور ازجمله متغیرهای فاندامنتالی بودند که وقتی باهم همراه شدند توانستند طی سال های ۹۶ تا ۹۸ و حتی سال های ۹۱ تا ۹۲ با تحریک متغیرهای موقت، کم کم میزان عرضه فیزیکی روزانه دلار را متأثر و جریان آن به بازار را مختل کنند. حالا یک شوک منفی بزرگ و ماندگار به درآمد ارزی کشور لازم بود تا دیگر ذخایر ارزی هم قادر به هموارسازی آن نباشد؛ این شوک بزرگ تحریم ها بود. تحریم ها توانست نظام فکری مسئولان اقتصادی کشور را بر هم بزند و آن ها را وادار به تصمیم گیری های سلیقه ای و در لحظه کند؛ مسئله ای که روندهای بروکراتیک اقتصادی کشور را پیچیده تر و غیر شفاف تر کرد. درواقع هرروز بخش نامه ای از سوی یکی از نهادهای متولی اقتصادی صادر می شد که با بخش نامه روز قبل نهاد دیگری منافات داشت. این عدم وجود قطعیت در فضای اقتصادی و حتی سیاسی کشور به سرعت بر رشد انتظارات منفی در جامعه شدت بخشید و به افزایش تقاضای سوداگری و خروج سرمایه دامن زد. این در حالی است که اگر سیاست گذار پیشاپیش تلاش می کرد اصلاحاتی در ساختار اقتصادی کشور را در دستور کار خود قرار دهد، تحریم ها نمی توانستند چنین آثاری بر اقتصاد ایران و نرخ ارزبر جای بگذارند؛ اصلاحاتی مانند درآمدزایی و یافتن منبع درآمدی پایدار و جدید یا مولد کردن دارایی های دولت، اصلاح ساختاری نظام بانکی و اقتصادی، اتخاذ تصمیم های صحیح برای افزایش میزان تولید ناخالص داخلی، جذب سرمایه های خارجی و ایجاد کانال های انتقال ارز منعطف تر همچون بسترسازی برای رونق دادن به صنعت توریسم و غیره.

ارز ۴۲۰۰ تومانی، سیاستی شکست خورده در سال ۹۷

گرچه دولت و بانک مرکزی هر کشور قدرت زیادی در کنترل و مدیریت نرخ ارز دارد؛ اما قدرت و اثرگذاری طبقه متوسط و غنی نسبت به اقشار فقیر در سیاست گذاری ها و فضای رسانه ای ایران بسیار بیشتر از وزن جمعیتی آن هاست. اصلاحات ساختاری در اقتصاد ایران به ویژه در کوتاه مدت به زیان سطوح بالاتر جامعه خواهد بود و همین مسئله موجب می شود تا آن ها با هر جراحی عمیق اقتصادی ای مخالف باشند؛ جراحی هایی همچون اصلاح نظام مالیاتی، بانکی، یارانه ای و غیره. همین مسئله موجب می شود تا در دوره های حساس و بحرانی سیاست گذاران اغلب سیاست های خود را به گونه ای تدوین کنند که کمتر مورد اعتراض این بخش از جامعه باشد. با شروع خیزش نرخ ارز در ماه های پایانی سال ۹۷ و از سر گرفته شدن تحریم ها، دولت در بهار سال ۹۸ سیاست تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی را در پیش گرفت. این سیاست در کوتاه مدت به نفع طبقات بالا و درنهایت به ضرر همه اقشار جامعه و فضای کلی اقتصاد تمام شد. دولت پیشتر با جلوگیری از افزایش قیمت دلار ما به ازای اختلاف تورم داخلی و خارجی، تلاش کرده بود تورم و تقاضا برای ارز در جامعه را کنترل کند؛ سیاست غلطی که کارشناسان عواقب آن را هشدار داده بودند. پس از آن به محض بلند شدن زمزمه تحریم ها و افزایش نرخ ارز، دولت به جای اصلاح رویه خود، تلاش کرد همچنان با تزریق بیشتر دلار ارزان ۴۲۰۰ تومانی همه تقاضا را پاسخ دهد. درواقع دولت می خواست با اتکای به ذخایر ارزی تورم و انتظارات تورمی را کنترل و هراس کاهش عرضه ارز را از مردم دور کند.ارز با نرخ دولتی خریده می شد و دربازار آزاد به قیمت بالاتر به فروش می رفت؛ به این ترتیب فرصت آربیتراژ ایجاد شد.

حواله های ارزی صادرشده به بهانه واردات، هیچ گاه به شکل واردات به کشور بازنگشت و صرف خروج سرمایه از کشور شد. برخی دیگر از واردکنندگآن هم که گرچه ارز ارزان دریافت کرده بودند اما کالای خود را برحسب نرخ ارز بازار آزاد قیمت گذاری کرده و عرضه می کردند. (این ایراد نه بر واردکنندگان، بلکه بر دولت وارد بود که با نادیده گرفتن اصول اقتصادی دولت فکر می کرد که کسی که کالای خود را با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کرده بر همان اساس اقدام به قیمت گذاری برای فروش در بازار می کند. اما واقعیت اقتصاد طور دیگری رفتار می کند و هر بنگاهی کالایش را مستقل از آنکه قبلاً به چه قیمتی تهیه کرده؛ به قیمتی می فروشد که در بازار مشتری دارد). سیاست ارزی ای که نتوانست به هدف خود برسد، خزانه کشور را از ارز تهی تر کرد و تنها قشری خاصی از آن منتفع شدند.این ارزپاشی با قطعی شدن به جریان افتادن تحریم ها و کاهش میزان صادرات ایران به ویژه در حوزه نفت از یک سو و کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی از سوی دیگر، تا حدودی متوقف شد؛ با این حال همچنان نرخ ۴۲۰۰ تومانی برای مبادلات رسمی ادامه پیدا کرد و موجب تشکیل نرخ های چندگانه؛ آن هم بافاصله زیاد از این نرخ شد. دولت خرید ارز از مجرای غیردولتی را ممنوع و غیرقانونی اعلام کرد و عملاً موجب شد تا برای مدت چندماه قیمت شفاف و قابل اعتمادی برای ارز در کشور موجود نباشد. ضمن آنکه چون در بازار آزاد عرضه ارز ممنوع بود و در این بازار ممنوعه جایی برای بانک مرکزی وجود نداشت؛ عملاً نظارت و کنترل بر این بازار از دست دولت و بانک مرکزی خارج شد و این به معنای رها کردن نرخ آزاد بود. حتی پس از تغییرات مدیریتی در بانک مرکزی و بوجود آمدن چشم انداز رفع کسری عرضه ارز، همچنان بازار راهبر نرخ ارز، در مقابل این کاهش نرخ مقاومت می کرد.

درواقع بازار راهبر در نبود بازار ساز، سیاست هایی که روند کاهشی را در دستور کار قرار می دادند متوقف و سپس معکوس می کرد. در این میان حتی برخورد تعزیراتی نیز مزید بر علت شد و تا حدودی جو بازار ارز را به هم ریخت چراکه این پیام به بازار مخابره شده بود که بانک مرکزی ذخایر کافی برای عرضه ارز را در اختیار ندارد به همین علت از عرضه ارز خودداری می کند. درواقع در شش ماهه اول سال ۹۷، نرخ در یک بازی تکنیکال در بازار تا ١۹ هزار تومان بالا رفت. حالا دیگر سیاست تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی که باهدف تثبیت قیمت کالاهای وارداتی و مقابله با تورم ناشی از جهش نرخ ارز و ارسال علائم خوش بینانه به بازار در جهت کنترل قیمت ارز بنانهاده شده بود در جهت عکس حرکت می کرد. این سیاست از یک سو موجب کاهش انتقال ارزهای حاصل از صادرات به کشور می شد و از سوی دیگر فرصت ایجاد رانت گسترده را برای کسانی که به ارز دولتی دسترسی داشتند ایجاد کرد و ذخایر کمیاب ارزی کشور بر بادرفت.

تأثیر انتظارات منفی بر نرخ ارز

دولت بالاخره به شکست خوردگی این سیاست تن داد و با تشکیل سامانه ارز نیمایی و اجازه خرید و فروش ارز، سیاست اصرار بر نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی و غیرقانونی کردن بقیه نرخ ها را کنار گذاشت و ارز دولتی را تنها به واردات کالاهای اساسی محدود کرد که حتی در این حوزه هم موفقیت چندانی نداشت. همه این ها در حالی رخ داد که فعالان و کارشناسان اقتصادی پیشتر درباره عواقب ارز چند نرخی و مفاسد حاصل از آن هشدار داده بودند؛ ضمن آنکه بی عملی و بدعملی های دولت سایه نا اطمینانی و جو روانی منفی را از پیش بر فضای اقتصادی غالب و برای جهش نرخ ارز مهیا کرده بود. درواقع فضای هیجانی معاملات و تغییرات سریع قیمت، ورود تقاضای فنی و القایی به بازار، افزایش تحرکات معامله گران، جوسازی پیرامون نبود کنترل بانک مرکزی بر روند قیمت، کاهش فروش ارز از سوی صرافی ها و تشکیل صف های خرید مقابل آن ها، ناکارآمدی سامانه نیما و غیره، عواملی بودند که بر تشدید نوسانات نرخ ارز از سال ۹۶ تا اوایل سال ۹۸دامن زدند و اثر یکدیگر را تقویت کردند. این در حالی است که در دوره های آرامش و ثبات که فعالان اقتصادی از آینده اقتصاد اطلاعات کافی دارند و وضعیت سیاسی کشور از ثبات نسبی برخوردار است، از انتظارات منفی کاسته می شود و تقاضای سوداگری و تبدیل دارایی به ارز برای خروج از کشور معمولاً به سمت صفر میل می کند. درواقع وقتی از نظر جامعه و بازیگران عرصه اقتصاد، افزایش نرخ ارز ناشی از یک برنامه مدون و فعال باشد سهم عوامل موقت در نابسامانی بازار ارز تا حد زیادی حذف می شود. اما وقتی این افزایش از دید عموم، در سایه رفتار منفعلانه دولت و بانک مرکزی و بی اعتمادی به آن ها، ناشی از سیاست های خارجی فرض شود مشکلات و تبعات سیاسی و اقتصادی فراوانی را در پی دارد، همان گونه که اتفاق افتاد.

اثرات ناشی از افزایش جهشی نرخ ارزبر زندگی مردم

یکی از مهم ترین پرسش هایی که پس از شوک های ارزی مطرح می شود این است که اثرات ناشی از این شوک ها بر روی دستمزدها، هزینه کالای تولیدی، وضعیت سایر بازارها، تورم و رشد اقتصادی، تراز تجاری و میزان صادرات و واردات و توزیع رفاه و درآمد شهروندان چه خواهد بود؟ پاسخ به این پرسش پیچیده است اما به زبان ساده، با هر شوک و عبور از اثرات کوتاه مدت شوک اولیه در اقتصاد، زمانی لازم است تا اقتصاد خود را با شرایط جدید سازگار سازد و به نقطه تعادلی جدید برسد. حال اگر تلاطمات نرخ ارز شدید باشد و اصطکاک های موجود در اقتصاد زیاد باشد تعدیل ها و تطبیق ها به سرعت انجام نمی شود و به افت تولید منتهی می شود. در کشور ما فرایند جهش نرخ ارز موجب شد تا به یک باره قیمت مواد اولیه تولیدی افزایش شدیدی پیدا کنند و شرکت ها با تنگنای اعتباری در تأمین سرمایه در گردش مواجه شوند. این امر به این دلیل رخ داد که در سال های گذشته سیاست تثبیت نرخ ارز در شرایطی که کشور تورم های دورقمی داشت اتکای زیادی به واردات مواد اولیه و کالاهای واسطه ای که سود سرشاری را برای واردکنندگان ایجاد می کرد، رقم زد. در سمت مصرف کننده نیز تثبیت نرخ ارز در شرایط تورمی موجب شد تا واردات کالاهای نهایی افزایش داشته باشد؛ ضمن آنکه دستمزدها که سال ها متناسب با نرخ تورم داخلی روند افزایشی داشتند، قدرت خرید دلاری بیشتری پیدا می کردند؛ بدون آنکه بهره وری در اقتصاد افزایش پیداکرده باشد. در چنین شرایطی طبقه متوسط و بالای جامعه ایران می توانستند کالاهای مصرفی به روز نظیر جدیدترین گوشی های تلفن همراه و غیره را به سادگی تهیه کنند، به سفرهای خارجی بروند و فرزندان خود را برای تحصیل به خارج از کشور بفرستند. همه این ها به معنی خروج ارز از کشور بود. اما جهش نرخ ارز به یک باره این افزایش قدرت خرید را از بین برد و انتظارات تورمی را بیدار کرد (این در حالی است که اگر نرخ دلار هرساله تعدیل می شد، اثرات ناشی از شوک ها کوچک تر و تصویر دقیق تری از قدرت خرید دلار به دست می داد و جامعه می فهمید تا وقتی بهره وری اقتصاد بالا نرود قدرت خرید دلار ثابت می ماند). این افزایش نرخ تورم هم به دلیل فشار هزینه های اقلامی وارداتی متأثر از افزایش نرخ ارز و هم به دلیل تحریک انتظارات تورمی بود.

با این حال می توان ادعا کرد این وضع پایدار نخواهد ماند زیرا در ادامه، کاهش درآمدهای ارزی کشور موجب می شود اقتصاد وارد یک مارپیچ جدید تورمی شود که درنهایت با تغییر قیمت محصولات داخلی، صادراتی و وارداتی، به تبع دستمزدها را با تأخیر به سمت جهش نرخ ارز سوق می دهد، گرچه شاید آن ها را به نقطه قدرت خرید قبلی نرساند زیرابه طور کلی اندازه اقتصاد کشور کوچک تر شده است. تغییر دیگری که در اقتصاد روی می دهد عوض شدن الگوی مصرف است، زیرا تقاضا برای کالاهایی که با ارزبری بالا که متناسب با سطح درآمدهای اغلب اقشار جامعه نیستند، کاهش پیدا می کند؛ ضمن آنکه فرصت صادرات تولیدات داخلی همچون فرش کم کم مهیا می شود. گرچه دولت باید مراقب باشد کالاهایی همچون بنزین که ارز دولتی و یارانه برای تولید دریافت می کنند صادر نشوند زیرا در این حالت مزیت منبع داخلی صادر نمی شود، بلکه یارانه و ارز گران قیمت کشور در اختیار قاچاقچیان قرار می گیرد.

دلایل ارزان شدن نرخ ارز از تابستان ۹۸

اما چرا به رغم پابرجا بودن عوامل بالابرنده نرخ ارز، نرخ دلار و سایر ارزهای خارجی با شروع تابستان ۹۸ به تدریج و طی یک روند ادامه دار در مسیر سراشیبی قرار گرفت؟ بخشی از این کاهش قیمت بالاخره با حضور مستمر و هوشمند بانک مرکزی و اقدام به مداخلات نقطه ای در بازار نقدی کلید خورد و این امر بخش مهمی از ثبات و کاهش نسبی نرخ ارزدر بازار آزاد را در ماه های بعد توضیح می دهد. بانک مرکزی بالاخره بعد از ماه ها غیبت به شکل علمی در روزهای ۹ و ۱۰  مهرماه سال ۹۷ برای تعیین نرخ هدف دلار مداخله کرد و فروش ارز در نرخ بالای هدف و خرید در زیر نرخ هدف را در دستور کار قرارداد تا نرخ در نقطه هدف تثبیت شود. با کاهش پلکانی این نرخ هدف دو هدف متناقض یعنی حفظ منابع ارزی در کنار کاهش قیمت آن امکان پذیر شد. این ضربه ناگهانی موجب شد تا مقاومت بازار شکسته شود و دلارهای ریسک گریز خانگی به بازار بیایند و بازیگران بزرگ بازار هم از معاملات بازار ارز خارج شوند و به سوی بازارهای امن تر مانند بازار سهام و مسکن کوچ کنند. درواقع بازارساز کم کم دست بالاتر را در بازار پیدا کرد و موجب شد بازیگران بزرگ تمایلی برای حضور مجدد در بازار ارز نداشته باشند زیرا احساس کمبود عرضه ارز کمتر شده بود. از سوی دیگر ‏تلاش های بانک مرکزی برای اطمینان بخشی به صرافان شروع شد و در کنار ایجاد فاصله های جدی در نرخ دلار کاغذی در تهران و حواله هرات و سلیمانیه، رفته رفته صادرات کوچک و مرزی غیرنفتی جدید در مرز با مقداری تأخیر فعال تر شد و به مرور ظرف یکی دو ماه ذخیره ارز بانک مرکزی و صرافی ها را تقویت کرد. حسنی که قابلیت واردات مستقیم اسکناس دلار یا حواله های نزدیک به نقد دارد این است که می تواند با پوشش بخشی از کاهش صادرات نفتی و غیرنفتی ناشی از تحریم را جبران کرده و از عطش بازار برای دلار کاغذی کم کند. علاوه بر این، بانک مرکزی توانست به تدریج نرخ حواله درهم را هم به خوبی مدیریت کند، امری که نشان داد بازارساز به عنوان اصلی ترین عرضه کننده ارز از توانایی قابل ملاحظه ای در کنترل این بازار برخوردار است. یکی دیگر از متغیرهای اثرگذار بر ذهنیت کاهشی بازار، کنار گذاشتن احتیاط های گذشته و پرهیز از ساختن سدهای ذهنی منجر به در پیش گرفتن سیاست هایی چون تعدیل قیمت دلار در سامانه نیما شد. این سیاست یکی از مهم ترین عوامل در تغییر روند بازار عنوان شده است.

بالاخره در نیمه دوم سال ۹۸ به موازات فعالیت های بانک مرکزی، رکود حاکم بر فضای اقتصاد، کاهش سرعت گردش پول، بازدهی منفی بازار ارز، انتظارات مردم نسبت به ثبات یا استمرار روند کاهشی، کاهش میزان معاملات و همچنین تورم بالا تقاضا برای ارز را کاهش داد و بخشی از آثار تحریم ها و تبعات آن همچون کاهش عرضه ارز را خنثی کرد. علاوه بر این بانک مرکزی تدابیری هم برای کنترل بهتر مبادلات ارزی و سخت تر کردن مسیرهای فرار سرمایه از کشور اندیشید. برخی نیز معتقدند عبور از شرایط ملتهب این دوران ریال زیادی برای معامله گران بزرگ باقی نگذاشت تا در معاملات بازار مداخله کنند. از طرفی به تدریج بی تفاوتی بازار به اخبار سیاسی افزایش پیدا کرد. در چنین وضعیت هایی معمولاً تقاضای احتیاطی وارد بازار نمی شود و می توان گفت که بخش عمده ای از تقاضای ارز از بازار خارج می شود.

وضعیت بازارهای پول، سهام و سرمایه در سایه نوسان نرخ ارز

دلیل گرانی دلار

بازار بانکی با نوسان نرخ ارز، به دلیل ارائه سودهای ثابت از سودآوری سایر بازارها جا ماند اما با بازگشت ثبات نسبی و تدریجی در نرخ ارز در سال ۹۸، این بازار دوباره آرام آرام به مامنی برای سرمایه ها تبدیل شد. آمارهای بانک مرکزی هم این مسئله را تایید می کند و از بازگشت مجدد سرمایه های ریسک گریز به بازار پول حکایت دارد. علاوه بر این، باوجود رکود در بازارهای موازی، طی سال ۹۸ حرکت سرمایه به سمت بازار سهام همچنان ادامه دار بوده و روند صعودی خود را حفظ کرده است. طبق آمار ارائه شده از سوی رئیس سازمان بورس هم، جریان سرمایه به سمت بازار سهام و جذب نقدینگی در بورس منجر به افزایش ادامه دار حجم معاملات بازار سهام شد. حمایت های دولت از توسعه بازار سرمایه نیز نشان دهنده حمایت از چنین جریان سرمایه ای است. نکته آخر اینکه بازار ارز، بازاری با عدم اطمینان بالاست که مکانیسم های بازخورد مثبت و منفی در آن به شدت به اخبار و باورها (در کنار سیاست های دولت) حساس است؛ بنابراین نمی توان با قطعیت در مورد فعل و انفعالات آتی در آن نظر داد. با این حال منطقی است که فکر کنیم قیمت از یک دوره جهشی عبور کرده و به تعادل بلندمدت خودش برگردد.

ادامه مطلب
اهداف بانک مرکزی
اهداف و وظایف بانک مرکزی ایران چیست؟

ارکان بانک مرکزی

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به موجب قانون بانکی و پولی مصوب ۱۳۳۹ در تاریخ ۱۸ مردادماه ۱۳۳۹ تأسیس گردید. مرکز اصلی بانک در شهر تهران واقع است. ارکان بانک مرکزی به شرح زیر است:

وظایف بانک مرکزی

مجمع عمومی بانک از وزیر امور اقتصادی و دارایی، وزیر بازرگانی و رئیس سازمان برنامه و بودجه تشکیل می شود. ریاست مجمع عمومی بانک با وزیر امور اقتصادی و دارایی است. وظایف مجمع عمومی به شرح زیر است:

  • رسیدگی و تصویب ترازنامه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
  • رسیدگی و اتخاذ تصمیم نهایی نسبت به گزارش های هیئت نظار
  • رسیدگی و اتخاذ تصمیم درباره پیشنهاد تقسیم سود ویژه
  • انتخاب اعضای هیئت نظار به پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی
  • سایر وظایفی که طبق مقررات این قانون به عهده مجمع عمومی گذارده شده است

شورای پول و اعتبار متشکل از وزیر اقتصاد و دارایی (یا معاون وی)، رئیس کل بانک مرکزی، رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور (یا معاون وی)، وزیر بازرگانی، دو نفر از وزرا به انتخاب هیئت وزیران، دادستان کل کشور (یا معاون وی)، رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، رئیس اتاق تعاون، دو نفر کارشناس پولی و بانکی (به پیشنهاد رئیس کل بانک مرکزی) و نمایندگان کمیسیون های «امور اقتصادی» و «برنامه، بودجه و محاسبات» مجلس به عنوان ناظر است. ریاست شورا بر عهده ی رئیس کل بانک مرکزی خواهد بود. این شورا به منظور مطالعه و اتخاذ تصمیم درباره ی سیاست کلی و وظایف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و نظارت بر امور پولی و بانکی کشور، عهده دار وظایف زیر است:

  • رسیدگی و تصویب بودجه و مقررات استخدامی و آیین نامه های داخلی بانک مرکزی
  • رسیدگی و اظهارنظر نسبت به ترازنامه ی بانک مرکزی برای طرح در مجمع عمومی
  • رسیدگی و تصویب آیین نامه های مذکور قانون پولی و بانکی کشور
  • اظهارنظر در مسائل بانکی و پولی و اعتباری کشور، اظهارنظر نسبت به لوایح مربوط به وام یا تضمین اعتبار
  • ارائه ی نظر مشورتی و توصیه به دولت در مسائل بانکی و پولی و اعتباری کشور
  • اظهارنظر درباره ی هر موضوعی که از طرف رئیس کل بانک مرکزی در حدود این قانون به شورا عرضه می گردد.

هیئت عامل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، مرکب از رئیس کل، قائم مقام، دبیرکل و سه نفر معاون است. رئیس کل بانک مرکزی به عنوان بالاترین مقام اجرایی و اداری، عهده دار کلیه ی امور بانک به استثنای وظایفی است که به موجب قانون پولی و بانکی و اصلاحیه های بعدی، به عهده ارکان بانک گذارده شده است. همچنین وی مسئول حسن اداره ی امور بانک و موظف به اجرای قوانین و آیین نامه های مربوط به آن است. رئیس کل بانک، نماینده ی بانک در کلیه ی مراجع رسمی داخلی و خارجی است. دبیرکل بانک به پیشنهاد رئیس کل بانک مرکزی و تصویب مجمع عمومی منصوب می گردد و سرپرستی دبیرخانه ی شورای پول و اعتبار را نیز به عهده دارد و همچنین دادستان هیئت انتظامی بانک هاست. معاونان بانک از طرف رئیس کل بانک مرکزی منصوب و وظایف آنان به وسیله ی نامبرده تعیین می شود. هیئت نظارت اندوخته ی اسکناس از رئیس کل بانک، دو نماینده ی مجلس شورای اسلامی، دادستان کل کشور، خزانه دار کل کشور، رئیس کل دیوان محاسبات و رئیس هیئت نظار تشکیل می شود. هیئت نظارت اندوخته ی اسکناس، عهده دار نظارت بر حسن اجرای مفاد ماده ی پنج قانون پولی و بانکی کشور از طریق تحویل و نگهداری اسکناس های چاپ شده و همچنین نگهداری حساب دارایی های موضوع ماده ی پنج قانون فوق الذکر و صورت جواهرات ملی و تنظیم مقررات مربوط به نمایش و نظارت بر ورود و خروج آن ها از خزانه ی بانک و به علاوه نظارت بر معدوم کردن اسکناس هایی است که باید از جریان خارج شوند. هیئت نظار مرکب از یک نفر رئیس و چهار نفر عضو از میان حسابرسان خبره یا افراد مطلع در امور حسابداری یا بانکی با داشتن حداقل ده سال سابقه ی کار است که به پیشنهاد وزیر امور اقتصادی و دارایی و با تصویب مجمع عمومی، برای مدت دو سال انتخاب می شوند و انتخاب مجدد آنان بلامانع است. این هیئت دارای وظایف زیر است:

  • رسیدگی به حساب ها و تعهدات بانک مرکزی که نسبت به صحت این حساب ها و تعهدات اظهارنظر می کند.
  • رسیدگی به ترازنامه ی پایان سال بانک مرکزی و تهیه ی گزارش برای مجمع عمومی سالانه
  • رسیدگی به صورت ریز دارایی، بدهی ها و خلاصه ی حساب های بانک و گواهی آن ها برای انتشار
  • رسیدگی به عملیات بانک ازلحاظ انطباق آن ها با موازین قانونی

اهداف بانک مرکزی

بانک مرکزی را بانک بانک ها و یا بانک دولت نیز می گویند، زیرا همان اعمالی که بانک ها برای اشخاص انجام می دهند، بانک مرکزی برای سیستم بانکی و یا دولت انجام می دهد. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مسئول تنظیم و اجرای سیاست پولی و اعتباری براساس سیاست کلی اقتصادی کشور است (بند (الف) ماده ۱۰ قانون پولی و بانکی کشور). هدف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران حفظ ارزش پول و موازنه پرداخت ها، تسهیل مبادلات بازرگانی و کمک به رشد اقتصادی کشور است (بند (ب) ماده ۱۰ قانون پولی و بانکی کشور). بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دارای شخصیت حقوقی است و در مواردی که در قانون پولی و بانکی پیش بینی نشده است، تابع قوانین و مقررات مربوط به شرکت های سهامی خواهد بود (بند (ج) ماده ۱۰ قانون پولی و بانکی کشور).

وظایف بانک مرکزی

وظایف بانک مرکزی

بانک مرکزی به عنوان “تنظیم کننده نظام پولی و اعتباری” کشور موظف به انجام وظایف زیر است (ماده ۱۱ قانون پولی و بانکی کشور)

  • انتشار اسکناس و سکه های فلزی رایج کشور
  • نظارت بر بانک ها و مؤسسات اعتباری
  • تنظیم مقررات مربوط به معاملات ارزی و تعهد یا تضمین پرداخت های ارزی با تصویب نهاد سیاست گذاری پولی (شورای پول و اعتبار) و همچنین نظارت بر معاملات ارزی
  • نظارت بر معاملات طلا و تنظیم مقررات مربوط به این معاملات با تصویب هیات وزیران
  • نظارت بر صدور و ورود ارز و پول رایج ایران و تنظیم مقررات مربوط به آن با تصویب نهاد سیاست گذاری پولی (شورای پول و اعتبار).

بانک مرکزی به عنوان “بانکدار دولت” موظف به انجام وظایفی چون موارد زیر است (ماده ۱۲ قانون پولی و بانکی کشور)

  • نگهداری حساب های وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شرکت های دولتی و شهرداری ها و …. و انجام کلیه عملیات بانکی آن ها در داخل و خارج از کشور
  • نگهداری کلیه ذخایر ارزی و طلای کشور
  • نگهداری وجوه ریالی صندوق بین المللی پول، بانک بین المللی ترمیم و توسعه، شرکت مالی بین‎ المللی، موسسه بین المللی توسعه و مؤسسات مشابه یا وابسته به این مؤسسات
  • انعقاد موافقت نامه پرداخت در اجرای قراردادهای پولی، مالی، بازرگانی و ترانزیتی بین دولت و سایر کشورها.

بانک مرکزی دارای “اختیارات” زیر است (ماده ۱۳ قانون پولی و بانکی کشور)

  • دادن وام و اعتبار به وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی با مجوز قانونی
  • تضمین تعهدات دولت، وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی با مجوز قانونی
  • دادن وام و اعتبار و تضمین وام و اعتبارات اعطایی به شرکت های دولتی، شهرداری ها و مؤسسات وابسته به دولت و شهرداری ها
  • خرید و فروش اوراق مشارکت دولتی و اوراق قرضه صادرشده از طرف دولت های خارجی یا مؤسسات مالی بین المللی معتبر
  • خرید و فروش طلا و نقره
  • افتتاح و نگهداری حساب جاری نزد بانک های خارج یا نگهداری حساب بانک های داخل و خارج نزد خود و انجام کلیه عملیات مجاز بانکی دیگر و تحصیل اعتبارات در داخل و خارج به حساب خود یا به حساب بانک های داخل

مطابق ماده ۱۴ قانون پولی و بانکی کشور، بانک مرکزی در حسن اجرای نظام پولی کشور می تواند در امور پولی و بانکی نیز (پس از تصویب شورای پول و اعتبار) دخالت و نظارت کند. اهم این موارد عبارتند از:

  • تعیین نرخ رسمی تسهیلات
  • نسبت دارایی های آنی بانک ها
  • نسبت و نرخ بهره سپرده قانونی بانک ها، نسبت مجموع سرمایه پرداخت شده و اندوخته بانک ها به انواع دارایی ها و مقررات افتتاح حساب جاری پس انداز و سایر حساب ها.

بدین ترتیب رسالت اصلی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر آن است که با اجرای سیاست های پولی و اعتباری شرایط مساعد برای پیشرفت اقتصادی کشور را فراهم سازد و در اجرای برنامه های مختلف اعم از برنامه های تثبیت و توسعه اقتصادی  پشتیبان دولت باشد. در این راه حفظ ثبات ارزش پول و تعادل موازنه پرداخت ها به همراه رشد مدوام اقتصادی از طریق اجرای سیاست های پولی از اهداف مهم آن به شمار می رود.

ادامه مطلب
سوآپ چیست؟
قرارداد سوآپ یا سواپ چیست؟

سوآپ (SWAP) چیست؟

سوآپ در لغت به معنای معامله پایاپاى، معاوضه، عوض کردن، مبادله کردن و جانشین کردن آمده و در اصطلاح، توافقی بین دو طرف برای معاوضه جریان نقدی در آینده (با دو نوع پرداخت متفاوت) است. اولین سواپ در سال ۱۹۸۱ میلادی بین شرکت IBM و بانک جهانی صورت گرفت. هرچند سابقه طراحی و ابداع سوآپ (swaps) نسبت به سایر مشتق های مالی کمتر است، اما اهمیت آن کم نیست. به عبارت دیگر، چنانچه اندازه بازار سوآپ را موردتوجه قرار دهیم، شاید بتوان آن را نسبت به سایر مشتق های مالی پراهمیت تر دانست. درواقع، سوآپ توافقی است بین دو طرف تا مجموعه ای از جریان های نقدی آتی را با یکدیگر معاوضه کنند. در اکثر مواقع، یک طرف سواپ مبالغی را برحسب یک متغیر تصادفی نظیر نرخ بهره، نرخ ارز، بازده سهام و یا قیمت یک کالا پرداخت می نماید. این پرداخت ها به پرداخت های متغیر (variable) یا شناور (floating) موسوم است. طرف دیگر سوآپ ممکن است مبالغی را به صورت ثابت و یا شناور بر پایه یک متغیر تصادفی دیگر پرداخت نماید. در حالی که در قراردادها و پیمان های آتی و نیز اختیار معامله از عبارت خریدار و فروشنده برای طرفین معامله استفاده می گردد، در مورد سوآپ چنین ادبیاتی چندان رایج نیست. در عوض، در سواپ یک طرف معامله به عنوان پرداخت کننده برحسب نرخ شناور (یا متغیر) و طرف دیگر به عنوان پرداخت کننده برحسب نرخ ثابت شناخته می شود. البته، در برخی از قراردادهای سوآپ، هر دو طرف معامله برحسب نرخ شناور به طرف مقابل پرداخت می نمایند.

سوآپ یا سواپ چیست؟

ویژگی های قراردادهای سوآپ

معمولاً قراردادهای سوآپ شامل یک مجموعه از جریان های نقدی است. درواقع، سواپ حالت کلی تر پیمان های آتی است که در آن به جای یک پرداخت با مجموعه ای از پرداخت ها مواجه هستیم.  بنابراین، می توان سوآپ را به عنوان مجموعه ای از پیمان های آتی در نظر گرفت. در هنگام انعقاد سوآپ هیچ پولی بین طرفین معامله ردوبدل نمی شود. بنابراین، ارزش سواپ در زمان شروع آن معادل صفر است. البته سوآپ های ارزی از این قاعده مستثنی هستند، در سوآپ های ارزی طرفین معامله در هنگام انعقاد سوآپ، مبلغ فرضی قرارداد (notional principal) را برحسب ارزهای مختلف با یکدیگر رد و بدل می کنند. همانطور که پیشتر اشاره شد، در سوآپ طرفین معامله مجموعه ای از جریان های نقدی را معاوضه می کنند، بنابراین ما با تاریخ های پرداخت یا تاریخ های تسویه (settlement date) متعدد سر وکار داریم. به دوره زمانی بین دو تاریخ تسویه، دوره تسویه (settlement period) می گویند. به استثنای سوآپ های ارزی، در دیگر انواع سوآپ، مبالغی که در تاریخ های تسویه بین طرفین سوآپ ردوبدل می شود برحسب ارز یکسان است.  بنابراین، طبیعی است که طرفین سوآپ، خالص مبالغ پرداختی را ردوبدل نمایند. در مورد سوآپ ارزی، مبالغ پرداختی در تاریخ های تسویه برحسب ارزهای مختلف می باشد، درنتیجه هر یک از طرفین سوآپ به صورت مجزا مبالغی را برحسب ارز موردنظر پرداخت می نماید و تسویه خالص کاربردی ندارد. تسویه قراردادهای سوآپ معمولاً به صورت نقدی است، تحویل فیزیکی دارایی پایه در مورد قراردادهای سوآپ کمتر است. قراردادهای سوآپ همیشه دارای یک تاریخ خاتمه (termination date) مشخص می باشد. در تاریخ خاتمه آخرین پرداخت توسط طرفین سوآپ صورت می گیرد. تاریخ خاتمه را می توان مشابه تاریخ انقضاء در سایر انواع قراردادهای مشتقه در نظر گرفت. قراردادهای سوآپ در بازار خارج از بورس و برحسب نیازهای خاص طرفین قرارداد معامله می شود. مشابه سایر قراردادهای مشتقه خارج بورسی، قراردادهای سوآپ نیز در معرض ریسک نکول قرار دارد. هر بار که یکی از طرفین سوآپ نسبت به انجام تعهد خود مبنی بر پرداخت مبلغی که بر عهده اوست به طرف مقابل قصور کند، این ریسک عینیت می یابد. درواقع می توان گفت، قراردادهایی همچون سوآپ در معرض ریسک اعتباری هستند.

سوآپ یا سواپ چیست؟

خاتمه دادن به سوآپ

همان طور که قبلاً اشاره شد، سوآپ دارای یک تاریخ خاتمه یا تاریخ انقضای مشخص است. در برخی موارد ممکن است یکی از طرفین سوآپ تمایل داشته باشد تا زودتر از تاریخ انقضاء از سواآپ خارج شود. این امر مشابه آن است که شخص دارنده اوراق قرضه بخواهد قبل از سررسید اوراق، آن را بفروشد و یا اینکه دارنده اختیار معامله بورسی و یا قرارداد آتی بخواهد قبل از تاریخ انقضاء آن را بفروشد. خروج از سوآپ قبل از تاریخ انقضاء به شیوه های مختلف امکان پذیر است. قرارداد سواپ برحسب ارزش فعلی خالص جریان های نقدی آتی که طرفین باید در آینده ردوبدل کنند دارای ارزش بازاری معینی بوده که در طول عمر سوآپ قابل محاسبه است. به عنوان مثال، اگر ارزش بازاری سواپ برای یکی از طرفین معامله ۱۲۵ هزار دلار باشد، وی می تواند در صورت موافقت طرف مقابل با دریافت مبلغ مذکور از وی، به قرارداد خاتمه بخشد. این روش موجب می شود تا قرارداد سوآپ برای هر دو طرف پایان پذیرد. در هر صورت، خاتمه دادن به قرارداد سواپ به شیوه اخیر نیازمند جلب موافقت طرف مقابل قرارداد است. در هنگام عقد قرارداد سوآپ می توان چنین رویکردی را برای خاتمه زودتر از موعد سوآپ پیش بینی نمود. رویکرد دیگری که برای خاتمه زودتر از موعد قرارداد سوآپ رایج است، ورود به یک قرارداد سواپ جدید با موقعیت معکوس است. برای مثال، شرکتی را در نظر بگیرید که وارد یک قرارداد سوآپ شده و متعهد است درازای دریافت مبالغی برحسب نرخ لایبور، مبالغ ثابتی را بر پایه نرخ بهره ۵ درصد به طرف مقابل قرارداد پرداخت نماید. بهره ثابت پرداختی توسط شرکت در ۱۵ ژانویه هرسال انجام شده و مبالغ شناور در ۱۵ جولای دریافت می شود. در حال حاضر سه سال تا تاریخ انقضای قرارداد باقیمانده است و شرکت مورداشاره علاقه مند است که به قرارداد مذکور خاتمه بخشد.

برای این منظور وی می تواند وارد یک قرارداد سوآپ جدید با موقعیت معکوس شود. بدین ترتیب که طی یک قرارداد سو آپ سه ساله، بهره ثابت را دریافت و بهره شناور را پرداخت نماید. در قرارداد جدید، شرکت متعهد می شود به مدت سه سال و در تاریخ ۱۵ جولای هرسال نرخ بهره لایبور (نرخ لایبور (London Inter Bank Offered Rate=LIBOR) عبارت است از میانگین نرخ بهره بین بانکی که بانک ها در کوتاه مدت به یکدیگر وام می دهند). را به طرف مقابل پرداخت نموده و در عوض در ۱۵ ژانویه، نرخ بهره ثابت موردتوافق را دریافت کند. نرخ بهره ثابت در قرارداد سوآپ جدید مطابق شرایط روز بازار در تاریخ انعقاد سوآپ تعیین شده و ممکن است با نرخ ۵ درصد تعیین شده در قرارداد قبلی متفاوت باشد.  در هر صورت، مبالغ دریافتی و پرداختی برحسب نرخ لایبور با یکدیگر خنثی شده و شرکت صرفاً باید مبالغ ثابت مشخصی را برحسب مابه التفاوت دو نرخ بهره ثابت تعیین شده در دو قرارداد دریافت یا پرداخت نماید.  بنابراین، ریسک شرکت در برابر نوسانات نرخ بهره لایبور به طور کامل از بین می رود اما ریسک نکول طرف مقابل همچنان پابرجاست زیرا هر دو قرارداد سوآپ موردبحث کماکان به قوت خود باقی هستند. روش سوم خاتمه دادن به قرارداد سوآپ آن است که آن را به طرف سومی بفروشیم.  حالتی را در نظرگیرید که یک شرکت دارای یک قرارداد سو آپ به ارزش ۷۵ هزار دلار است. این شرکت می تواند در صورت جلب نظر و موافقت طرف مقابل قرارداد، شخص ثالثی را پیدا نماید و تعهد خود را به قیمت ۷۵ هزار دلار به وی واگذار نماید. رویکرد اخیر، چندان رایج نیست. روش دیگری که برای خروج زودتر از موعد از قرارداد سوآپ وجود دارد استفاده از اختیار معامله بر روی سوآپ (swaption) است. اختیار معامله بر روی سوآپ نوعی اختیار معامله است که دارایی پایه آن یک قرارداد سواپ است. دارنده اختیار معامله بر روی سواپ نسبت به ورود به سوآپ موضوع قرارداد مخیر است و می تواند از طریق این ابزار، اختیار ورود به یک قرارداد سوآپ معکوس را برای خود حفظ نماید.

سوآپ یا سواپ چیست؟

انواع قراردادهای سوآپ

دارایی پایه سوآپ می تواند نرخ ارز، نرخ بهره، سهام، کالا و… باشد. در ادامه به معرفی اجمالی انواع مختلف قراردادهای سوآپ می پردازیم:

سوآپ نرخ بهره (interest rate swap)

در سوآپ نرخ بهره، طرفین قرارداد مبالغ بهره را برحسب ارز مشابه معاوضه می نمایند. در این نوع از سوآپ مبلغ اسمی قرارداد برای دو طرف قرارداد یکسان بوده و تسویه به صورت خالص انجام می شود. در سوآپ نرخ بهره دو حالت ممکن است:  در حالت اول، دو طرف قرارداد مبالغ بهره را برحسب بهره متغیر پرداخت می کنند. اما در حالت دوم، یکی از طرفین قرارداد برحسب بهره ثابت و دیگری برحسب بهره متغیر پرداخت می نماید. برخلاف سوآپ ارزی که پرداخت بهره ثابت برای دو طرفین قرارداد ممکن بود، در مورد سوآپ نرخ بهره چنین حالتی بی معنی خواهد بود زیرا با یکسان بودن ارز، این حالت منجر به مبادله جریان های نقدی کاملاً یکسان خواهد شد. ضمناً، در سوآپ نرخ بهره نیازی به مبادله مبلغ اسمی قرارداد در تاریخ انعقاد و اختتام سوآپ نیست، زیرا با ارز یکسان سروکار داریم. فرض کنید یک شرکت از بانکی وام گرفته است و نرخ آن براساس لایبور به علاوه درصد ثابتی است، ازآنجایی که نرخ لایبور متغیر است، شرکت برای پوشش ریسک خود، وارد قرارداد سواپ با بانک دیگری می گردد که در بازار سواپ فعال است و طبق آن قرارداد، مبالغ ثابتی را پرداخت و نرخ لایبور را دریافت می کند، در این مثال شرکت مذکور از یک سو با بانکی که وام گرفته طرف است و از سویی دیگر با بانکی که در بازار سواپ فعال است، ولی برآیند کلی این دو، این خواهد بود که نرخ لایبور را مستقیماً از یکی از بانک ها دریافت و به دیگری پرداخت می کند، درواقع ریسک تغییرات نرخ لایبور را پوشش داده و پرداخت هایش را در دو طرف به پرداخت های ثابت تبدیل می کند.

سوآپ سهام (equity swaps)

در سوآپ سهام، طرفین قرارداد مبالغی را برحسب بازده سهام یا شاخص سهام معاوضه می نمایند. سواپ سهام به گونه ای طراحی شده که علاوه بر بازده حاصل از سود نقدی، بازده ناشی از منفعت سرمایه ای (capital gain) را نیز شامل می شود. سوآپ سهام معمولاً توسط مدیران پرتفوی مورد استفاده قرار می گیرد. قراردادی را در نظر بگیرید که درازای دریافت مبلغی ثابت، بازده شاخص s&p500 پرداخت شود، منظور از بازده نیز تغییرات شاخص مذکور در بازه ی زمانی مشخص است، بدیهی است که هردو نرخ در مبلغ ثابت قرارداد ضرب شده و جریانات نقدی پرداختی و دریافتی را حاصل می کند.

سوآپ ارزی (currency swaps)

در سوآپ ارزی، طرفین قرارداد مبالغ بهره را برحسب ارزهای مختلف ردوبدل می کنند. این روش به طرفین معامله کمک می کند تا در مقابل ریسک نوسانات نرخ ارز مقاوم تر بوده و آن را بهتر مدیریت کنند. در ۱۹۹۰، معمول ترین شکل سواپ، سواپ ارز ثابت- ثابت (fixed-for-fixed) بود که به صورت سواپ Plain Vanilla (رایج ترین نوع سوآپ) شناخته می شد. تحت این سوآپ ارز، گردش نقدینگی سواپ براساس گردش نقدینگی آتی دو ارز متفاوت است  که شامل مبادله میان دو طرف معامله نرخ ثابت بهره در یک نرخ ارز در معاوضه با نرخ ثابت بهره در نرخ ارز دیگری است. درواقع، شرکت A متعهد به پرداخت نرخی ثابت براساس یک نوع ارز و شرکت B متعهد به پرداخت نرخی ثابت بر اساس ارزی دیگر است. یک شکل معمول دیگر از سواپ، سواپ ارزی ثابت-شناور (fixed-for-flow) است. تحت این قرارداد، یکی از جریان های پرداخت در نرخ ثابت یک ارز قرارگرفته، در حالی که جریان پرداخت دیگر، براساس نرخ شناور ارز دیگر قرار می گیرد. درواقع، شرکت A متعهد به پرداخت نرخ ثابتی طبق یک نوع ارز و شرکت B متهد به پرداخت نرخی شناور بر اساس ارزی متفاوت است. یکی دیگر از انواع سواپ، سواپ ارز شناور-شناور (flow-for-flow) است. در این حالت هر دو طرف جریان پرداختی براساس نرخ های شناور ارزهای مورد قرارداد است. درواقع، شرکت A متعهد به پرداخت نرخ شناوری براساس یک نوع ارز و شرکت B نیز متعهد به پرداخت نرخی شناور بر اساس ارزی دیگر است. یک نوع دیگر از سواپ ارز که بسیار شایع و معمول است، سواپ ارز غیرهمسان (Cross-Currency Swap) است و آن توافقی است برای سواپ نرخ بهره ثابت در یک ارز، با نرخ بهره متغیر در یک ارز دیگر.

سوآپ نرخ بازده کل (Total Return Swap or Total Rate Of Return Swap: TRORS)

شیوه دیگر انجام سواپ ، سواپ نرخ بازده کل می باشد که در آن، طرفین معامله، یک دارایی را بصورت دارایی پایه یا معیار انتخاب کرده و توافق می کنند که یکی از طرفین بهره متعلقه به آن دارایی پایه و هر نوع افزایش یا کاهش ارزش آن دارائی را صاحب شود و طرف مقابل نیز وجوه ثابت یا شناوری را از طرف مقابل دریافت کند که بطور معمول هیچ گونه ارتباطی با دریافتی های طرف اول ندارد. در حقیقت، این نوع سواپ ، به طرف دوم اجازه می دهد تا دارائی اش را در برابر نوسان های ارزش، پوشش دهد و طرف نخست نیز می تواند بدون اینکه دارائی را وارد ترازنامه اش بکشد، از عایدات اقتصادی آن بهره مند شود. بدین ترتیب، سواپ بازده کل، دو کارکرد اصلی دارد؛ یکی کاهش ریسک اعتباری دارایی پایه از راه انتقال بازده کل به خریداران سواپ و دیگری کاهش ریسک بازار دارایی پایه فروشنده سواپ از طریق جبران زیان کاهش ارزش دارائی پایه به وسیله خریدار سواپ . علاوه بر این، منافع متعددی هم در استفاده از این نوع سواپ به جای خرید دارایی پایه برای سرمایه گذار مترتب است؛ اول آنکه لازم نیست خریدار سواپ شخصاً درباره تأمین مالی خرید دارائی پایه اقدام کند؛ لیکن در عوض مبلغی را به فروشنده سواپ درازای دریافت بازده کل ناشی از دارائی پایه می پردازد. دوم آنکه خریدار سواپ می تواند از بهترین اقدام فروشنده سوآپ در تهیه دارائی پایه نفع ببرد، سوم آنکه خریدار سواپ در معرض همان میزان خطر اقتصادی ناشی از یک سبد متنوع از دارائی ها در یک معامله سواپ است که در معامله های بازار نقدی به دست می آید. به این وسیله سواپ بازده کل نسبت به بازار نقد، ابزار بسیار مؤثرتری خواهد بود. چهارم آنکه خریدار سواپ، در خرید یک دارائی هم زمان با ریسک اعتباری مثل اوراق قرضه شرکتی در بازار مواجه با مشکل است و از سوی دیگر در برابر دریافت بازده کل دارایی پایه در معرض دو ریسک اعتباری یا نکول فروشنده سواپ و ریسک تغییر نرخ سود قرار می گیرد.

سواپ نکول اعتباری (Credit Default Swap: CDS)

ازآنجا که مؤسسات مالی، در معرض ریسک عدم بازپرداخت اقساط وام های مشتریان خود قرار دارند، به منظور صیانت از دارائی خود و مصونیت از ریسک عدم پرداخت اقساط وام از سوی مشتریان، از مکانیزم سواپ نکول اعتباری استفاده می کنند. مطابق این ساز و کار حقوقی – مالی، مؤسسات مذکور طی یک قراردادی در جایگاه خریدار سواپ قرارگرفته و با فروشنده سواپ که معمولاً یک مؤسسه بیمه ای است توافق می کنند تا در سررسیدهای معینی، مبلغی مشخصی را به فروشنده پرداخت کنند و متقابلاً، فروشنده نیز متعهد می گردد که در صورت عدم پرداخت اقساط مشتریان به موسسه مالی، وی در راستای اجرای قرارداد نکول اعتباری در سقف تعهدی که به موجب این قرارداد پذیرفته، معادل آنچه که مشتری موسسه نپرداخته است، جبران کند. در  این نوع سواپ، طرف خریدار، اجرتی را بصورت دوره ای به طرف فروشنده در برابر تعهد وی به پرداخت مبلغ مشخصی در آینده و در صورت بروز حادثه ای موردتوافق (مانند نکول)، پرداخت می کند. این قرارداد، مانند بیمه است که طی آن، صاحبان دارائی ها آن ها را درازای مبلغی بصورت دوره ای بیمه می کنند. تفاوت اصلی بین «سواپ نکول اعتباری» و «سواپ نرخ بازده کل» در این است که سوآپ نکول اعتباری از دارائی، در برابر بروز یک اتفاق خاص، محافظت می کند؛ در حالی که سواپ نرخ بازده کل از دارائی، در برابر کاهش ارزش احتمالی آینده آن حفاظت می کند. به عبارت دیگر، در حالی که اولی بصورت ابزار مشتقه اعتباری است، دومی هیچ گاه بصورت یک مشتقه اعتباری مطرح نمی باشد.

سوآپ کالا (commodity swaps) و سایر انواع سوآپ

مشابه آنچه در مورد سواپ ارزی، سواپ نرخ بهره و سواپ سهام ملاحظه شد می توان بر روی کالاها و هر چیز دیگری با نتایج تصادفی که شرکت ها، نهادهای مالی و یا اشخاص با آن مواجه هستند، قرارداد سواپ تعریف نمود.  سواپ کالا بسیار رایج است. برای مثال، شرکت های هواپیمایی برای خرید سوخت موردنیاز خود در آینده وارد قرارداد سو آپ می شوند. طی قرارداد مذکور آن ها مبالغ ثابتی را به طرف مقابل سواپ پرداخت کرده و در عوض، طرف مقابل هم مبالغی را بر مبنای قیمت سوخت به آن ها می پردازد. همچنین استفاده از سواپ برای تثبیت قیمت طلا، فلزات گران بها و یا گاز طبیعی نیز بسیار متداول است. هدف از این قراردادها تثبیت قیمت خرید یا فروش کالاهای مذکور است. مضافاً این که، می توان قراردادهای سواپ را برای کالاهای غیرقابل ذخیره سازی نظیر برق و با آب و هوا نیز استفاده کرد. در مورد سواپ آب و هوا، مبالغ پرداختی برحسب معیار خاصی از سنجش آب و هوا نظیر میزان بارش، دما و یا خسارت های ناشی از تغییرات آب و هوایی پرداخت می شود. قراردادهای سوآپ یا معاوضه نفتی، از سنخ قراردادهای معاوضه کالاست. درواقع رایج ترین نوع قراردادهای معاوضه کالا، قرارداد سواپ نفتی است. ایران به لحاظ موقعیت استراتژیکی و دسترسی به آبراه های بین المللی و خطوط لوله بسیار گسترده نفتی، موقعیت ویژه ای برای سواپ نفت و فرآورده های نفتی کشورهای آسیای میانه دارد.

ادامه مطلب
ارز نیمایی
سامانه ارز نیمایی چیست و چه تاثیری بر بورس دارد؟

دولت از روز ۲۱ فروردین ماه ۹۷ سیاست مالی جدیدی را در پیش گرفت و به منظور هدایت محصولات وارداتی به سمت مجاری رسمی، اطمینان از تخصیص مناسب و عادلانه ارز بر اساس اولویت تقاضا، جلوگیری از قاچاق و خروج سرمایه های کشور و شفافیت کامل فرآیند عرضه و تقاضا، سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی موسوم به نیما را راه اندازی نمود.

ارز نیمایی چیست؟

از بهمن ماه سال ۹۶ زمزمه هایی درباره ی تشکیل بازار متشکل ارزی به گوش می رسید که درنهایت بانک مرکزی در اردیبهشت ۹۷ از سامانه ارز نیمایی رونمایی کرد.

نیما درواقع مخفف شده ی عبارت «نظام یکپارچه ی معاملات ارزی» است و این سامانه باهدف سازماندهی بازار ارز در زمینه تجارت، واردات و صادرات کار خود را آغاز کرد.

لزوم وجود ارز نیمایی و سامانه متشکل ارزی زمانی پررنگ شد که در سال گذشته شکاف عمیقی بین نرخ ارز دولتی و نرخ ارز بازار آزاد به وجود آمد و این موضوع نگرانی بسیاری از تجار و بازرگانان واردکننده را به همراه داشت.

این موضوع سبب شد روند توسعه این سامانه سرعت بیشتری گرفته و نقش مؤثری را در کنترل نرخ ارز ایفا کند.

سامانه ارزی نیما چگونه کار می کند؟

مهم ترین ویژگی سامانه ارز نیمایی امنیت معاملاتی است. این بدین معنی است که خریداران و فروشندگان ارز یا به عبارت دیگر عرضه کنندگان و تقاضاکنندگان ارزی می تواند به سهولت درخواست های خرید یا فروش خود را به صورت آنلاین ثبت کرده و معامله ی آن ها از طریق صرافی های مجاز موجود در نیما انجام می شود.

در این سیستم واردکنندگان کالا و خدمات نقش تقاضاکنندگان ارز و صادرکنندگان نقش عرضه کنندگان را ایفا می کنند. در این میان صرافی های بانکی و تضامنی نقش واسطه گران مالی را داشته و روند خرید و فروش را تسهیل می کنند.

سامانه ی نیما به عنوان حلقه ی مفقوده بین سامانه ی جامع تجارت و سامانه ی پنجره ی واحد تجارت فرامرزی ایفای نقش می کند.

یکی دیگر از مزایای استفاده از سامانه ی نیما، دسترسی تجار به طیف گسترده ای از صرافی های بانکی و تضامنی است و از این رو نیما می تواند رقابت سالمی بین صرافی های موجود در این سیستم ایجاد کند.

سامانه ی نیما چهار بازیگر اصلی دارد:

  • واردکنندگان کالا و خدمات به عنوان متقاضیان ارز.
  • صادرکنندگان کالا و خدمات (شامل دولت به عنوان صادرکننده ی نفت) به عنوان عرضه کننده ی ارز.
  • واسطه گران شامل بانک ها و صرافی ها که منابع را از سمت عرضه کنندگان به متقاضیان هدایت می کنند.
  • سیاست­گذار که بر اساس پیش بینی منابع و مصارف، نرخ، دامنه ی آزادی نرخ، اولویت ها و سقف مصارف را از طریق سامانه کنترل می کند.

چگونه می توان در سامانه نیما معامله کرد؟

اگر به عنوان یک بازرگان قصد تأمین ارز موردنیازتان از طریق سامانه ارزی نیما دارید کافی است پس از مراجعه به سامانه ی جامع تجارت به آدرس ntsw.ir، در قسمت سفارش های غیر بانکی درخواست تأمین ارز را ثبت کنید.

به دلیل هماهنگی های موجود بین بانک مرکزی و وزارت سمت (صنعت، معدن و تجارت)، سفارش شما به سامانه برخط نیما منتقل شده و از سوی فروشندگان ارزی دیده خواهد شد.

در حال حاضر واردکنندگان کالا یا متقاضیان ارزی برای تأمین ارز موردنیاز خود می تواند به دو صورت عمل کنند؛ نخستین روش همان شیوه ی معمول و قدیمی است که واردکنندگان با مراجعه به بانک درخواست تأمین ارز داده و بانک مرکزی از طریق ارتباط با کارگزاری های داخلی و بانک های خارجی پرداخت ارزی به فروشندگان خارجی را انجام می دهد.

این روش باوجود تحریم های بانکی در حال حاضر عملاً قابل استفاده نیست. روش دیگر همان روشی که در قسمت های قبلی توضیح داده شد. مزیت این روش نسبت به روش قبلی عدم دخالت مستقیم سیستم بانکی است.

در واقع در روش تأمین ارز نیمایی صرافی های به عنوان واسطه ی اصلی تأمین ارز حضور دارند.

چند قدم قبل از نیما

سامانه نیما پیوندی ست میان دو سامانه «جامع تجارت» که بازرگانان در آن ثبت سفارش می کنند و سامانه «سنا» که صرافان در آن درخواست های خرید و فروش ارز را مشاهده می کنند.

در ابتدای کار بازرگانان باید سفارشات غیربانکی خود را در سامانه جامع تجارت ثبت کنند. بانک مرکزی هم بر اساس آیین ‏نامه اجرایی مواد ۵ و ۶ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، موظف است با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت از سامانه ارزی بهره برداری کند.

بدین ترتیب تمام درخواست های بازرگانان در سامانه جامع تجارت ثبت و در اختیار سامانه نیما قرار می گیرد. صرافی هایی که از طریق سنا به درخواست های خرید یا فروش ارز دسترسی دارند، می توانند از خدمات رایگان نیما برای برقراری ارتباط با متقاضیان، ارائه پیشنهاد و جذب تقاضاها، بدون نیاز به مراجعه حضوری استفاده کنند.

خدمات نیما

در فاز نخست، ثبت درخواست ها برای ارزهای یورو و یوآن امکان پذیر بود اما هم اکنون امکان درخواست برای تمامی ارزها به جز وون کره جنوبی، بات تایلند و ین ژاپن فراهم شده است.

در این سامانه ضوابط مربوط به تأمین ارز برای مسافران به خارج از کشور، دانشجویی و درمانی و سایر موارد در مبادی خروجی نیز فراهم شده است.

این طرح با همکاری صرافی بانک ها کلید خورده و قرار است با فراهم شدن شرایط لازم، صرافی های غیربانکی نیز به این سامانه بپیوندند.

مزایای استفاده از سامانه ی نیما

سامانه متشکل ارز نیمایی در حال حاضر توانسته جای خالی بانک ها را در تأمین ارز به خوبی پر کند. تعداد زیاد خریدار و عرضه کننده در این سامانه این بازار را به سمت رقابتی سالم، سوق داده است که یکسان سازی نرخ ارز در فروردین ماه سال ۹۷ از سوی دولت جمهوری اسلامی در این موضوع بی تأثیر نبوده است.

البته ناگفته نماند که در این راستا دولت نرخ ارز را با پیش بینی منابع و مصارف، اولویت های ارزی و سقف مصارف از طریق همین سامانه کنترل می کند.

 لزوم به وجودآمدن سامانه متشکل ارزی

خروج بخش بزرگی از سرمایه ارزی در سال ۹۶ که بر اساس آمار صندوق بین المللی پول ۲۷ میلیارد دلار تخمین زده شد، دو علت داشت؛ بیش اظهاری و کم اظهاری.

این بدین معناست که یا صادراتی صورت نگرفته و یا کالاها به عنوان واردات ثبت سفارش شده ولی هیچ گاه وارد کشور نشده اند. البته در میان نباید از قاچاق گسترده ی کالاها بدون پرداخت حقوق گمرکی غافل شد.

این موضوع مقدمه ای برای تشکیل بازار ارز نیمایی و نظارت کامل بانک مرکزی بر جنبه های ارزی تجارت شد تا از این طریق تمامی واردات کشور به صورت رسمی و قانونی انجام شود.

مطابق قوانین تصویب شده بانک مرکزی، بانک ها می تواند پس از گرفتن تعهد از واردکننده کالا و تشکیل پرونده، درخواست ارزی او را به صورت حواله در سامانه نیما ثبت کرده و سفارش واردکننده را از طریق صرافی های موجود در سامانه انجام دهند.

علاوه بر این صادرکنندگان کالاها نیز باید تمامی ارز حاصل از صادرات خود را به جز مواردی که برای واردات از سوی او، بازپرداخت بدهی ارزی و یا سپرده گذاری مصرف می شود؛ در سامانه نیما به فروش برسانند.

ویژگی های اصلی سامانه نیما

نخستین ویژگی سامانه ارز نیمایی سازماندهی اطلاعات و داده های واقعی از عرضه و تقاضای ارز است که سبب می شود ارز موردنیاز بازرگانان در زمان مناسب در اختیارشان قرار بگیرد.

ویژگی بعدی این سامانه یکسان سازی و نظم دهی به فرآیند تأمین و تخصیص مصارف ارزی است

قابلیت آخر پوشش نیازمند ی های خرد علاوه بر نیازمندی های کلان ارزی است بدین معنی که علاوه بر تأمین ارز تجاری، می توان از سامانه ارز نیمایی برای تأمین ارز دارویی، دانشجویی و مسافرتی بهره برد.

دو نکته مهم در رابطه با سامانه نیما

۱- نکته حائز اهمیت این است که طبق قوانین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تمامی بانک ها علاوه بر این که می توانند حواله ای را از سمت خود بانک ایجاد کنند، پس از تشکیل پرونده و گرفتن تعهد از واردکنندگان کالا می توانند نسبت به ثبت درخواست ارز به صورت حواله در سامانه نیما و همچنین حواله ارز از طریق صرافی ها اقدامات لازم را انجام دهند.

۲- نکته مهم دیگری که باید به آن بپردازیم این است که تمامی صادرکنندگان کالا موظف هستند که ارز به دست آمده از صادرات کالای خود را از طریق سامانه نیما به بانک ها و صرافی های مجاز در کل کشور بفروشند.

در این میان صادرکنندگان کالا می توانند ارز حاصل از صادرات کالاهایی را که صرف مواردی همچون واردات توسط خود و یا باز پرداخت بدهی های ارزی و یا سپرده گذاری می کنند را به سامانه وارد نکرده و از فروش آن صرف نظر کنند.

ادامه مطلب
انواع پول
انواع پول کدامند و بر چه اساسی دسته بندی می شوند؟

انواع پول

با بررسی روند تکاملی پول، می توان انواع پول را براساس چهار معیار طبقه بندی کرد:

  • انواع پول براساس ماده اولیه
  • انواع پول براساس مقام ناشر
  • انواع پول براساس نقد و بدهی بودن پول
  • انواع پول براساس ارزش پولی و ارزش کالایی پول

در ادامه به بررسی هریک از این دسته ها خواهیم پرداخت:

انواع پول

معیار اول: انواع پول براساس ماده اولیه

در جوامع اولیه پول به صورت کالایی در جریان بوده است. یعنی کالایی مانند برنج، گندم، گوسفند و غیره که خود دارای ارزش مصرفی بوده، به عنوان پول، واسطه ی مبادلات قرار می گرفته است. بدیهی است در چنین سیستمی کالایی مقبولیت بیشتری می یابد که از مزایای بیشتری نسبت به سایر کالاها برخوردار باشد. از این رو، پس از گذشت مدتی، از فلزات به عنوان پول استفاده گردید، زیرا اولا دوام بیشتری نسبت به سایر کالاها داشتند. ثانیا قابلیت تقسیم پذیری شان بیشتر و ثالثا حمل ونقل آنها آسان و کم هزینه بود. پس از فلزات، سکه های فلزی با وزن و مهر و نشان خاص خود به عنوان پول مطرح شدند، زیرا وسایل توزین همواره و در همه جا، در اختیار همگان نبود و امکان تقلب و کم گذاشتن در آن هم وجود داشت. بنابراین فلزات به واحدهای کوچک و با وزن مساوی تقسیم می شدند و یک قدرت مورد اعتماد مردم یعنی دولت روی آن مهر می زد تا با این وزن و اعتبار خاص سکه فلزی قابل شناسایی باشد و به این ترتیب، ضرب سکه به عنوان پول رایج شد. مردم به ساییدگی اندک سکه و یا مقدار دقیق مس و یا فلز مصرف شده در آن توجه نمی کردند. آنها به خود سکه، اعتبار قانونی و قدرت خریدش می نگریستند و درواقع ارزش این نوع سکه ها به عنوان پول از ارزش ماده اولیه آن ها در مصارف غیر پولی بیشتر بود. از بین فلزات، سکه های طلا و نقره به دلیل ویژگی های خاص آنها مقبولیت بیشتری داشته و به عنوان پول رایج شدند. طلا یا نقره کالاهایی هستند که مقبول عموم جهانیان اند و خواص شیمیایی آن ها با عیار مساوی در همه جا یکسان است همچنین وقتی به قطعات کوچکتر تقسیم می شوند مانند الماس و برلیان ارزش ذاتی خود را از دست نمی دهند.

این موضوع خود مرحله دیگری در روند تحول و تکامل پول بود، اما برشمردن این مزایا به معنای نبود نارسایی های آن نیست. خطر سرقت، هزینه حمل ونقل برای انجام پرداخت ها، خراش دادن و تقلب در عیار مسکوکات، هزینه چشم پوشی جامعه از مصارف زینتی و آرایشی و دیگر نارسایی ها تمام هزینه های استفاده از نظام پولی طلا و نقره در انجام مبادلات بود. به همین دلایل، پس از رواج فراوان طلا و نقره به عنوان پول در جوامع مختلف وسیله دیگری به نام رسید پول تمام عیار و اسکناس های با صددرصد تعهد بازپرداخت برحسب طلا و نقره رواج یافت که حاکی از ارزش طلا و نقره به عنوان پول بود. در ابتدای رواج این نوع رسیدها و اسکناس ها، مردم نسبت به تضمین بازپرداخت آنها برحسب طلا و نقره آگاهی داشتند و می دانستند که هنگام معامله با این نوع رسیدها و اسکناس ها، درواقع طلا و نقره ی در تعهد این سندها را معامله می کنند، بنابراین، در این مرحله رسیدهای مزبور به دلیل طلا و نقره ای که در تعهد داشتند «پول تمام عیار بدهی» تلقی می شدند. به تدریج با رواج این نوع رسیدها و اسکناس ها مردم حساسیت خود را نسبت به قابلیت تبدیل آنها به طلا و نقره از دست دادند و صرف نظر از پشتوانه آن ها (طلا و نقره) مستقلا به این رسیدها به عنوان وسیله مبادله نگاه کردند. در این مرحله، خود این رسیدها تبدیل به پول شده و «پول اعتباری نقد» ایجاد گردید. درواقع با رواج این رسیدها، ارزش آن به عنوان پول فراتر از ارزش ماده اولیه اش بود. سکه ها نیز در این مرحله، به تدریج ارزش پولی بالاتری نسبت به ارزش کالایی خود پیدا کردند و سکه های اعتباری یا وابسته (token money) را پدید آوردند. در مرحله نهایی، با قطع کامل رابطه حقوقی بین این نوع پول اعم از سکه یا اسکناس با طلا و نقره پشتوانه آن. این نوع پول «پول اعتباری محض» نامیده شد.

معیار دوم: انواع پول براساس مقام ناشر

انواع پول

انواع پول اعتباری ازلحاظ مقام ناشر به دودسته کلی تقسیم می شود:

 الف) انواع پول اعتباری که توسط دولت به جریان گذاشته می شود و بر چهار عنوان است:

  • پول دلالتی

یک نوع پول اعتباری نقد است و ارزش آن به عنوان پول، بیشتر از ارزش بازاری میزان کالایی است که در آن به کار رفته است. در مورد سکه دلالتی نیز باید توجه داشت در صورتی که این اختلاف ارزش وجود نداشته باشد (مثلا سکه ده ریالی، معادل ده ریال یا بیشتر نقره داشته باشد) به احتمال زیاد، ذوب و از جریان خارج می شود. مقدار مس و نیکل و قلع و روی که در این سکه ها به کار رفته است، در مقایسه با مجموع مقدار عرضه شده این فلزات در مبادلات، به قدری ناچیز است که اگر این سکه ها را ذوب کنند و بفروشند در قیمت بازاری این فلزات تأثیر چندانی بر جای نخواهد گذاشت.

  • اسکناس منتشره توسط بانک مرکزی

این پول که درواقع نوعی اوراق بدهی است، همان اسکناس های در جریان است که توسط بانک های مرکزی کشورها انتشار می یابند و بدهی بانک مرکزی به سایر بخش های اقتصادی است.

  • اوراق بدهی انتشاریافته توسط دولت

این اوراق در شرایط بحرانی و مواردی که نیاز به مساعدت عمومی باشد، توسط دولت منتشر می شود و متضمن مبلغ معینی است و عموم مردم با خرید آن برای کمک به تأمین مالی جنگ یا مساعدت دولت برای خروج از بحران، مشارکت و به طور معمول از تبدیل آن به پول رایج خودداری می کنند. در عین حال مقام ناشر تعهد می کند که در مقابل این نوع اوراق، پول اعتبار نقد پرداخت کند، لذا این اوراق را می توان، بک نوع پول اعتباری بدهی تلقی کرد، این اوراق دولتی برخلاف اوراق قرضه ی متداول دارای بهره نیستند.

  • پول نظامی

ازجمله اقداماتی که اشغالگران در زمان جنگ در کشورهای تحت اشغال انجام می دادند، پول نظامی بود. آمریکایی ها دو نوع پول نظامی به نام های پول اشغال و پول جلودار، در کشورهای تحت اشغال به جریان انداختند. پول اشغال، در ایتالیا رایج شد که بر مبنای دلار محاسبه می گردید. انگلیسی ها نیز در مناطق اشغالی، از سفته های نظامی استفاده می کردند. دو نوع عمده پول های نظامی که المانی ها برای دادوستد در سرزمین های اشغالی مورد استفاده قراردادند، عبارت بودند از: «اسکناس صندوق اعتباری رایش» برای دادوستدهای روزانه، و «گواهی نیروهای مسلح» برای پرداخت های کلان. هدف از انتشار پول نظامی توسط قوای اشغالگر آن است، که در کشور تحت اشغال، وسیله مبادله ای به جریان افتد، که توسط مقام ناشر پول (قوای اشغالگر) قابل کنترل باشد، به عبارت دیگر، برای رفع نیازهای جدید و خرید کالاها و خدمات موردنیاز، نیروهای نظامی اشغالگر به راحتی قدرت قانونی داشته و این پول در دسترس آنها باشد. به علاوه، هنگام عقب راندن نیروهای ملی، تمام اوراق بهادار از بین برده می ‎شد و لذا در بانک ها به دلیل عدم اطمینان، پول باقی نمی ماند. بنابراین، انتشار پول جدید، امکان به جریان افتادن مجدد فعالیت های اقتصادی در منطقه تحت اشغال را فراهم می کرد.

ب) انواع پول اعتباری که توسط بانک ها و مؤسسات مالی غیربانکی به جریان گذاشته می شود. این نوع پول بر دو قسم است:

  • اوراق بدهی بانک ها

مقصود از اوراق بدهی بانک ها، همان حواله هایی است که به صورت چک بانکی یا چک تضمینی یا حواله بانکی از بانکی به عهده خود، یا بانک دیگر صادر می شود و این اوراق، یک نوع پول اعتباری بدهی است و دلالت بر بدهی یک بانک دیگر دارد.

  • سپرده های دیداری

عبارت از بدهی بانک ها به افراد است که در دفاتر بانک به حساب افراد ثبت شده است و یک فرد می تواند با حواله ای که در وجه دیگری صادر می کند، آن را به حساب او منتقل کند. سپرده های دیداری، از نوع پول اعتباری بدهی است، زیرا بانک ها متعهدند که در قبال دریافت حواله یا چکی که صاحب سپرده های دیداری صادر کرده است. پول اعتباری نقد پرداخت کنند. بدیهی است که حواله یا چک صادر شده ابزار یا سند انتقال این نوع پول بوده و خود پول نیست.

معیار سوم: انواع پول براساس نقد و بدهی بودن

انواع پول

  • پول نقد

پول نقد پولی است که ارزش اعتباری آن در یک شیء خارجی عینیت یافته است و همان چیز ارزش مبادله ای را حمل می کند. ازنظر حقوقی، ارتباط بین ارزش مبادله ای آن چیز و اعتبار کننده (ازنظر تعهد پرداخت) قطع می شود، به گونه ای که در صورت از بین رفتن آن چیز، اعتبار کننده هیچ گونه تضمینی در پرداخت مابه ازاء به صاحب اولیه پول ندارد و یا مانند اسکناس های رایج امروزی که در صورت از بین رفتن آن، مقام ناشر پول، تعهدی در بازپرداخت به صاحب اولیه اسکناس (به هیچ یک از صور مختلف مثل طلا یا نقره یا هر کالای دیگر) ندارد، مگر اینکه ازنظر حقوقی، ارتباط بین ارزش مبادله ای آن چیز و اعتبار کننده، ازنظر تعهد پرداخت قطع نشده باشد، به گونه ای که در صورت از بین رفتن آن چیز، اعتبار کننده ملزم به پرداخت مابه ازاء به صاحب اولیه پول باشد، مانند اسکناس های با تضمین بازپرداخت براساس طلا و نقره، که از جانب دولت ها اعمال می شده است. ولی در این حالت، صاحبان اسکناس و پول رایج، هنگام معامله از این قابلیت تبدیل غفلت کرده اند، و به پول و اسکناس به طور مستقل نگاه و با آن معامله می کنند، یعنی در اینجا هرچند ازنظر حقوقی، قابلیت تبدیل هنوز پابرجاست، ولی چون رفتار مردم طوری است که بادید استقلالی به پول نگاه می کنند. این پول، پول نقد نامیده می شود، نه پول بدهی، بنابراین در این نوع پول، طرفین هنگام معامله کل ارزش مبادله ای را مستقلا در خود پول می بینند.

  • پول بدهی

پول بدهی، پولی است که ارزش اعتباری آن در یک شیء خارج عینیت نمی یابد؛ به عبارت دیگر، این پول اولا یک تعهد پرداخت به عهده امضاکننده یا ناشر رسیدهای آن است و درواقع، این نوع پول تعهد ذمی است. در صورت از بین رفتن رسیدهای منتشرشده این نوع پول، امضاکننده یا ناشر رسیدها هنوز متعهد به پرداخت دین خود به صاحبان رسیدها هستند و بدهی ساقط نشده است، ثانیا، مردم هنگام معامله با این پول، نسبت به قابلیت تبدیل آن غفلت ندارند، به طور مثال، می توان زمان رواج رسیدهای پول تمام عیار که توسط بانک ها یا دولت انتشار می یابد و یا مراحل اولیه رواج اسکناس های با تعهد پرداخت ۱۰۰٪ را که از جانب دولت ها یا بانک های مرکزی منتشر می شود، در نظر گرفت. در این نوع ترتیبات پولی، رسیدها و اسکناس ها در میان مردم برای انجام وظایف بازپرداخت بهای کالاها و خدمات و سایر امور گردش می کنند، ولی طرفین هنگام معامله ارزش مبادله ای را مستقلا در رسید مورد معامله نمی بینند، بلکه ارزش مبادله ای را در طلب صاحب رسید یا بدهی ناشر می بینند، یا درواقع این همان بدهی است که به هنگام معامله از مالکیت یک طرف معامله به دیگری منتقل می گردد. در این حالت، رسیدهای پول تمام عیار یا اسکناس های با ۱۰۰٪ تعهد پرداخت، نماینده ای بیش نبوده و پول نیستند و بدهی ناشر است که نقش وسیله مبادله و ذخیره ارزش و معیار سنجش ارزش بودن را بازی می کند. مثال دیگر، سپرده های دیداری است که توسط بانک ها ایجاد می شود و چک های صادره براساس این نوع سپرده ها، هرچند هم که عمومیت یابند، بازهم حاکی از بدهی بانک هاست و پول محسوب نمی شوند، بلکه رسید هستند و پول درواقع سپرده ها یا بدهی بانک هاست. به چنین پولی، «پول تحریری» گفته می شود. البته باید توجه داشت که حتی در صورت حفظ قابلیت تبدیل این نوع اسناد توسط ناشر، اگر مردم هنگام معامله با این اسناد، از قابلیت تبدیل آنها غافل و نظر استقلالی نسبت به این اسناد داشته باشند، دیگر این اوراق و اسناد، پول بدهی نبوده و خود مستقلا پول نقد خواهد بود.

معیار چهارم: انواع پول بر اساس مقایسه بین ارزش مبادله ای پول و ارزش ماده اولیه آن

با توجه به این معیار، انواع پول به دو نوع تمام عیار و اعتباری تقسیم می شود. در پول تمام عیار، ارزش پول به عنوان پول باارزش ماده اولیه آن یکسان است؛ در حالی که در پول اعتباری، ارزش پول به عنوان پول بیش از ارزش ماده اولیه آن است. در وضعیتی که ارزش ماده اولیه پول تقریباً صفر باشد، آن پول را «پول اعتباری محض» می نامند.

  • انواع پول براساس ترکیب معیارهای سوم و چهارم

با ترکیب معیارهای سوم و چهارم که از اهمیت بالایی برخوردار است، انواع پول به چهار عنوان کلی به شرح زیر قابل تقسیم است:

  • پول تمام عیار نقد

پول تمام عیار نقد، پولی است که اولا ارزش ماده اولیه آن در مورد مصارف غیرپولی، باارزش آن به صورت پول در مبادلات و معاملات برابر است، بنابراین «تمام عیار» خوانده می شود و ثانیا، چون پول تمام عیار (مانند سکه های طلا و نقره) در دست مردم گردش می کند و نیاز های پولی را به طور آنی برآورده می سازد، «نقد» خوانده می شود. بسیاری از پول های قدیم که جنبه کالایی نیز داشتند، مانند برنج، نمک و غیره به همان اندازه که به صورت پول ارزش داشتند، به صورت غیر پولی (کالایی) نیز دارای ارزش بوده اند.

  • پول تمام عیار بدهی

پول تمام عیار بدهی، پولی است که به علت تمام عیار بودن ارزش ماده اولیه آن، در مصارف غیر پولی، ارزش آن با پول برابری می کند، به علاوه چون بدهی است، به صورت یک تعهد و اعتبار، میان مردم گردش می کند. البته عمل گردش به کمک رسید این نوع پول انجام می گیرد، مانند رسید پول تمام عیار، یا اسکناس با صددرصد تعهد بازپرداخت، براساس طلا و نقره، یا سایر انواع کالاها. البته این موضوع در صورتی است که مردم به هنگام مبادله این نوع رسید یا اسکناس ها، از تضمین پرداخت براساس طلا و نقره یا سایر انواع کالاها در مقابل این رسیدها غافل نباشند. رسیدهای پول تمام عیار از جانب صرافی ها، بانک ها و در مواردی دولت ها منتشر می شد و معمولاً ارزش آن معادل ارزش فلزی بود که این رسیدها حاکی از آن بودند. البته به تدریج میزان انتشار رسیدها از میزان فلزی که ناشران نگهداری می کردند، فزونی گرفت. اسکناس هایی با صددرصد تعهد بازپرداخت نیز، توسط دولت ها یا بانک های مرکزی منتشر می شد. در این حالت نیز ابتدا ارزش اسکناس منتشره به چندین برابر ارزش فلز پشتوانه رسید. البته دولت ها یا بانک های مرکزی در این شیوه صددرصد تعهد بازپرداخت خود را به صورت فلزهای طلا و نقره حفظ کرده بودند. انتشار این نوع رسیدها یا اسکناس ها، در کاهش بسیاری از هزینه ها، مانند هزینه ضرب سکه، نگهداری و انبارداری، حمل ونقل و غیره مؤثر بود. پول های تمام عیار (اعم از نقد و بدهی) در چارچوب سیستم های پولی یک فلزی، دوفلزی و متوازی رایج گشته و عمل کرده اند. البته در اغلب مواقع هم پول تمام عیار نقد مانند سکه های طلا و نقره و هم پول تمام عیار بدهی، مانند رسید پول تمام عیار یا اسکناس با صددرصد تعهد پرداخت همزمان در جریان بوده اند. پول های تمام عیار در سیستم های حاکم، در اواسط قرن بیستم عبارت بودند از سکه های فلزی استاندارد طلا، یا استاندارد نقره و یا هر دو. لازم نیست سکه تمام عیار، صرفا از طرف دولت به جریان گذاشته شود، این عمل را با تنظیم مقرراتی پیرامون درصد خلوص و وزن سکه ها می توان به عهده مؤسسات خصوصی گذاشت؛ ولی دولت ها غالبا این امر را در انحصار خود داشتند.

  • پول اعتباری نقد

منظور از پول اعتباری نقد، هر نوع پولی است که ارزش آن به عنوان پول بیش از ارزش آن به عنوان کالا باشد، یا اینکه هیچ گونه تعهد بازپرداختی از جانب ناشر این پول به صورت طلا و نقره و سایر کالاها صورت نگرفته باشد و یا اگر چنین تعهدی وجود داشته باشد مردم از آن غافل شده باشند. این نوع پول، باارزشی بیش از ارزش ماده اولیه ای که از آن ساخته شده است، به جریان می افتد. در برخی موارد ارزش بازاری ماده ای که پول از آن ساخته شده است بسیار ناچیز است، و باارزش رایج پول قابل مقایسه نیست، مانند بسیاری از پول های کاغذی که امروزه در اقتصاد، پول رسمی به حساب می آیند. در مورد پول های مسکوک، مانند سکه های نیکل و غیره هم اگرچه ممکن است ارزش بازاری ماده اولیه آنها زیاد باشد، ولی باز کمتر از ارزش آنها به عنوان پول است. اکنون این پرسش مطرح است که چگونه پول می تواند ارزش یا قدرت خریدی، بیش از ارزش ماده اولیه ای که از آن ساخته شده است به دست آورد و آن ارزش را حفظ کند؟ در پاسخ به این پرسش، می توان چنین گفت که ارزش اضافی ای که در پول اعتباری وجود دارد. از مقبولیت عامه آن به عنوان پول و اعتبار مقام نشر دهنده آن نشأت گرفته است و تا زمانی که مقبولیت عامه و اعتبار ناشر باقی است، ارزش پول اعتباری نیز محفوظ است.

  • پول اعتباری بدهی

پول اعتباری بدهی، از آن رو اعتباری است که ارزش آن به عنوان پول، بیش از ارزش ماده اولیه آن در مصارف غیر پولی است و چون بدهی است، به صورت یک تعهد و اعتبار در میان مردم گردش می کند و ناشر تعهد بازپرداخت این نوع پول را به گردن گرفته است و مردم نیز از این تعهد غافل نیستند. البته این عمل به کمک رسید این نوع پول، مانند انواع چک های تضمینی یا بانکی یا معمولی یا انواع سندهای سپرده بانکی با تعهد صددرصد بازپرداخت، براساس پول اعتباری نقد که به صورت اسکناس و سکه رایج کشور است، انجام می شود. سپرده های جاری بانک ها یک نوع پول اعتباری بدهی است.

ادامه مطلب
سیستم های پولی
تعریف سیستم های پولی چیست؟

سیستم های پولی چیست؟

اصولا انواع پول با توجه به سیستم پولی خاص خود در جریان بوده است. با توجه به سیر تاریخی پول، سیستم های پولی به دو گروه “تمام عیار” و “اعتباری محض” تقسیم می شوند که در ادامه هر یک توضیح داده می شوند.

سیستم های پولی

 

سیستم های پولی

سیستم های پولی تمام عیار

در این سیستم ها، پول تمام عیار به عنوان پول پایه به کار می رفته است. ازجمله سیستم های پولی تمام عیار می توان به سیستم های پولی پایه های متوازی، سیستم دوفلزی و سیستم یک فلزی اشاره کرد. در این سیستم ها پول اعتباری نیز می تواند در جریان باشد و قابل تبدیل به پول تمام عیار نیز هستند. در ذیل، هریک از سیستم های پولی نام برده شده توضیح داده می شوند.

  • سیستم دوفلزی با پایه های متوازی (بدون رابطه مشخص)

در این سیستم هم طلا و هم نقره پول رایج هستند و بین دو پول رایج هیچ رابطه مشخص و ثابتی برقرار نیست. ارزش نسبی این فلزات را مکانیسم بازار تعیین می کند. اغلب کشورهای اروپایی تا اوایل قرن نوزدهم دارای چنین سیستمی بودند و پول کشورهای همسایه آزادانه در نظام پولی آن ها در گردش بود. مثلاً در فرانسه مسکوک ضرابخانه های انگلیس، اسپانیا، ایتالیا و سوئیس گردش داشت. عیب این سیستم، هرچند که تا مدت ها در اروپا معمول بود، این بود که برحسب فراوانی یا کمبود طلا و یا نقره نوسانات شدیدی در ارزش آن ها ایجاد می شد و این نوسانات ثبات در ارزش پول را متزلزل می کرد. این امر باعث بروز قیمت های دوگانه برای کالاها می شد. علاوه بر این تغییر مکرر ارزش مبادله انواع پول های فلزی و واکنش افراد در رابطه با این تغییرات از طریق تغییر ترکیب نقدینه خود، نوسانات پولی را به اقتصاد کشورها وارد می ساخت. تلاش های انجام شده جهت رفع این اشکال زمینه رواج نظام پولی دوفلزی با رابطه برابری مشخص را بوجود آورد.

  • سیستم دوفلزی (با رابطه مشخص)

در این سیستم برعکس حالت قبل رابطه ای ثابت و مشخص بین پول طلا و پول نقره برقرار است و دولت یک برابری مشخص رابین دو فلز طلا و نقره تعریف می کند و سکه طلا بر اساس این رابطه معین به سکه نقره و یا بالعکس تبدیل می شود. این سیستم باوجود مزیتی که بر سیستم قبلی داشت، دارای معایب بزرگی نیز بود. قانون گرشام چگونگی منسوخ شدن آن را توضیح می دهد. گرشام صراف و سوداگر انگلیسی بود که پایه گذار بورس کالای لندن و مشاور مالی ملکه الیزابت اول به شمار می آمد. مشکل خزانه داری انگلستان در آن زمان، این بود که هر مقدار پول خوب و بی عیب از ضرابخانه به بازار می آمد پول های خوب و بی عیب از جریان خارج می شدند و پول بد و سائیده جانشین آن ها می گردید؛ یعنی هرگاه در یک جامعه دو نوع پول در جریان باشد و به نظر مردم یکی بهتر از دیگری تشخیص داده شود، یا به عبارت دیگر مردم در دریافت خود نوعی از آن دو پول را بر دیگری ترجیح دهند، پول بد پول خوب را از جریان خارج می کند. این اصل («پول بد پول خوب را از جریان خارج می کند») نه تنها در سیستم دوفلزی بلکه در صورت رواج اسکناس و مسکوک و در مورد ارزها و حتی در مورد یک نوع اسکناس نیز صادق است. این قانون چه در مورد سیستم یک فلزی طلا و یا نقره و چه در سیستم دوفلزی صادق است؛ به عبارت دیگر، اگر ارزش نسبی پولی ارزان (پول بد) و ارزش نسبی پول دیگر گران شود (پول خوب)، پول ارزان پول گران را از گردش مبادلات خارج می کند. زمانی که دو شیء به عنوان پول به کار گرفته می شوند می توان آن دو را هم به صورت کالا و هم به صورت پول مورد استفاده قرارداد. اگر ارزش نسبی کالایی یکی از آن دو، نسبت به ارزش پولی اش بیشتر شود یعنی تبدیل به پول خوب گردد، آن شیء از جریان خارج می شود و شیء دیگری که ارزش نسبی اش به صورت کالا کاهش یافته است؛ یعنی تبدیل به پول بد شده است در جریان باقی می ماند. درنتیجه این عملکرد و همچنین نوسانات عرضه و تقاضای فلزات موردنظر در سیستم دوفلزی، کشورها اندک اندک به سوی سیستم یک فلزی حرکت کردند. برخی به سیستم یک فلزی طلا روی آوردند مانند انگلستان و برخی دیگر مانند کشورهای خاور دور دارای سیستم یک فلزی نقره گردیدند.

یکی از اشکالات سیستم دوفلزی با یک رابطه ثابت بین دو نوع فلز طلا و نقره فراهم نمودن شرایط کسب سود برای واسطه گران و سوداگران است. بدین ترتیب که چنانچه براثر عوامل مختلف، تقاضا و یا عرضه طلا تغییر کند، موجب اختلاف بین قیمت بازاری این فلزات و قیمت رسمی و معین شده آن ها توسط دولت می شود. در این حالت، شرایط برای کسب سود از سوی واسطه گران فراهم می گردد، مگر اینکه دولت نیز مرتب رابطه رسمی و قانونی بین این دو فلز را مطابق با شرایط بازاری آن تغییر دهد و این اختلاف را از بین برد که این اقدام در حالت حدی خود سیستم دوفلزی با یک رابطه مشخص را به سوی سیستمی با یک رابطه نامشخص و مبتنی بر مکانیسم بازار که همان سیستم پایه های متوازی است سوق می دهد. از سوی دیگر، اگر دولت مقاومت کند و رابطه رسمی بین طلا و نقره را همچنان حفظ نماید، ارزش یکی از فلزات بر ارزش فلز دیگر فزونی می گیرد و در این صورت مطابق قانون گرشام پول بد پول خوب را از جریان خارج می کند و سیستم دوفلزی تبدیل به سیستم یک فلزی خواهد شد. اگر تمام کشورها دارای سیستم دوفلزی باشد و بین این دو فلز نیز رابطه ثابت و یکسانی بین همگی آن ها برقرار باشد، انگیزه ای برای واسطه گری و انتقال فلزات از یک کشور به کشور دیگر وجود ندارد؛ اما به محض اینکه معادن جدیدی کشف شود و عرضه یکی از فلزات در یک کشور زیاد شود و این رابطه نسبی بین آن ها به هم بخورد و یا اگر به دلیل تقاضای صنایع، تقاضای یکی از فلزات دستخوش تغییر گردد در هر یک از این روابط انگیزه واسطه گری برای کسب سود چه در بعد داخلی کشور و چه در بعد بین المللی فراهم خواهد شد و کشور را از سیستم دوفلزی به سمت سیستم یک فلزی و با پایه های متوازی هدایت خواهد نمود.

  • سیستم یک فلزی

سیستم یک فلزی سیستمی است که دولت یک فلز طلا و یا نقره را با وزن و عیار مشخص، به طور رسمی واحد پول کشور قرار دهد. مسلماً هر پول فلزی دارای یک ارزش بازاری است که تابعی از عرضه و تقاضا و سرانجام میزان استخراج آن است و نیز دارای یک ارزش اسمی و قانونی است که قانون آن را معین کرده است. برابری این دو ارزش است که شرایط پولی رایج کشور را متعادل نگه می دارد. شرط بقای چنین سیستمی این است که:

  • ارزش طلا باید برحسب واحد پولی محاسبه و تعریف شود.
  • دولت باید تضمین کند که درازای هر واحد پولی که به وی عرضه می شود معادلش طلا پرداخت نماید و در این مورد هیچ محدودیتی اعمال نگردد.
  • امکان تقاضای طلا از دولت برای استفاده در مصارف غیر پولی وجود داشته باشد، این کار مستلزم آن است که دولت، طلا را به قیمت رسمی بفروشد و این باعث ثبات قیمت بازار در نرخ رسمی خواهد شد. از آنجا که طلا بیش از اینکه به عنوان پول مطرح باشد، خود کالاست و تقاضای مستقل دارد. اگر دولت بخواهد از طلا به عنوان پول تمام عیار استفاده کنده نمی تواند قیمت برابری طلا با واحد پول خود را کمتر از قیمت تعادلی بازار تعیین کند؛ چون در این صورت، مردم طلا را به دولت ارائه نخواهند کرد.

پول تمام عیار و سیستم پولی ای که بر مبنای این پول استوار است دارای اشکالات اساسی به شرح زیر است:

  • در این سیستم، عرضه پول همواره در نوسان است؛ یعنی با کشف معدن جدید یا تغییر سلیقه مردم، مقدار عرضه طلا و نقره و یا تقاضای آن نوسان می یابد؛ بنابراین، اتخاذ سیاست های انقباضی و انبساطی ناممکن است و کنترل عرضه پول از دست دولت خارج می شود.
  • پیوسته یک رشته از منابع تولید از تولید کالای دیگر جداشده و به ضرب سکه طلا سوق داده می شود، در صورتی که با صرف منابع بسیار کمتری برای چاپ اسکناس، می توان آن ها را در تولید کالاهای دیگر به کاربرد.

مشکلات سیستم های پولی تمام عیار

این سیستم ها از اشکالات اساسی به شرح زیر برخوردار بودند:

  • اتلاف منابع

اتخاذ سیستم های پولی تمام عیار، منابع تولید را از سمت تولید دیگر کالاها به سمت تولید طلا برای رفع نیاز معاملاتی مردم به پول و نه برای رفع نیاز کالایی مردم سوق می دهد که درنتیجه تولید کالاهای دیگر، کاهش می یابد. این امر، درواقع موجب اتلاف منابع می شود، زیرا نیاز معاملاتی مردم برای پول می تواند به آسانی به وسیله کالایی ارزان تر، به عنوان پول، مانند اسکناس و با صرف منابع کمتر رفع شود. درک نقش پول به عنوان وسیله مبادله، زمینه لازم را برای این موضوع ایجاد می کند.

  • ضعف برنامه ریزی

این مشکل در هر دو سیستم تک فلزی و دوفلزی مشهود است. در یک سیستم تک فلزی، با افزایش عرضه طلا به دلایل مختلف مانند کشف معادن طلا و غیره، عرضه پول افزایش می یابد. همچنین، چنانچه تقاضای کالایی مردم برای طلا نیز کم شود، نتیجه آن افزایش عرضه پول خواهد بود. برعکس، اگر عرضه طلا به علتی کاهش یابد و یا تقاضای طلا بالا برود، عرضه پول کاهش می یابد؛ بنابراین، درنتیجه تغییر عواملی که خارج از کنترل بانک مرکزی است. حجم پول تغییر می کند و بانک مرکزی برای خنثی نمودن اثر این عوامل یا باید قیمت تضمینی را تغییر دهد که /صورمت. سیستم تکر فلزی باهدف تثبیت قیمت طلا، متزلزل شده و باقی نمی ماند و با باید واکنشی نشان ندهد که در این حالت، کنترل خود را روی عرضه پول از دست می دهد.

سیستم های پولی

استانداردهای تبدیل پول اعتباری به پول تمام عیار

پیش تر ذکر شد که در تمام سیستم های پول تمام عیار، پول اعتباری قابل تبدیل نیز می تواند جریان داشته باشد. در سیستم پایه های متوازی، عمده پول های اعتباری توسط صرافان انتشاریافته و در سیستم های پولی دوفلزی و تک فلزی پول اعتباری، اغلب توسط دولت منتشر می شده است. در این سیستم ها، معمولاً دولت ها ارزش پول اعتباری خود را باارزش فلز تثبیت می کردند. برای تبدیل پول اعتباری به فلز، استانداردهای پولی گوناگونی وجود داشته است که برخی از آن ها را می توان به صورت زیر موردبررسی قرارداد:

  • استاندارد سکه طلا: این روش تبدیل، در سیستم یک فلزی طلا اعمال می شده، به گونه ای که در کنار پول طلا پول اعتباری قابل تبدیل به سکه طلا نیز وجود داشته است.
  • استاندارد شمش طلا: مانند استاندارد سکه طلا است، با این تفاوت که دولت پول اعتباری را به شمش طلا قابل تبدیل می داند، نه به سکه طلا و این باعث می شود که مراجعه مردم برای تبدیل پول اعتباری به طلا کمتر شود و درنتیجه می توان پول اعتباری بیشتری را به جریان انداخت.
  • استاندارد شمش طلای نامحدود: دولت به هرکس شمش طلا را در مقابل پول اعتباری عرضه می کند.
  • استاندارد شمش طلای محدود: دولت فقط برای کارهای صنعتی، هنری و تزئینی شمش طلا را عرضه می کند.
  • استاندارد طلا – ارز: دولت پول اعتباری رایج را قابل تبدیل به طلا نمی داند، اما قابل تبدیل به ارزی می داند که آن ارز قابل تبدیل به طلا است؛ مانند سیستم پولی ایران پیش از سال ۱۹۶۵ میلادی که تا آن زمان، پول ایران قابل تبدیل به دلار و دلار قابل تبدیل به طلا بود.

 

سیستم های پولی

سیستم های پولی اعتباری محض

تا مدتی بسیاری از کالاها به شکل رسیدهای دارای پشتوانه کامل جریان یافتند. به این معنی که درازای رسید، لازم است به اندازه ارزش کالایی کامل آن رسید، کالا در خزانه نگه داری شود و در هرزمانی قابل تبدیل است و پایه کالا را تغییر نمی دهد. از آنجایی که همه سپرده گذاران، همزمان طلای خود را نمی خواستند، صرافی ها به فکر وام دادن طلاها و سود بردن از این امر افتادند. لذا به مرور زمان، مقدار طلاهایی که واقعا به صورت سپرده نگهداری می شود، اساسا کمتر از مبلغی است که در رسیدها نوشته شده است. لذا پشتوانه رسیدها به صفر درصد رسید. اگر پولی هیچ کالایی (طلایی) را بعنوان پشتوانه نداشته باشد، در این صورت هیچ کس نمی تواند رسیدها را به طلا تبدیل کند؛ و این یعنی پول بدون پشتوانه. همه پول هایی که دست به دست می گردد (نظیر سکه ها و اسکناس) و ما در جیب خود آن را حمل می کنیم، پول های غیر قابل تبدیل می باشند. به طور خلاصه اگر ارزش یا هزینه کالایی پول، کمتر از ارزش آن به عنوان پول باشد، چنین پولی را پول غیر قابل تبدیل گویند. در سیستم های پولی اعتباری محض که اکنون در سراسر جهان متداول است. تنها پول اعتباری در آن ها در جریان است.

ادامه مطلب
مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی
مکانیسم ایحاد پول توسط سیستم بانکی

مکانیسم ایحاد پول توسط سیستم بانکی چیست؟

بیشتر افراد تصور می کنند که عملیات وام دهی بانک ها تأثیری بر حجم پول موجود در اقتصاد ندارد، درواقع آنان نقش بانک های تجاری را محدود به واسطه گری می دانند. در این تفکر کل پول موجود در اقتصاد کشور توسط دولت به وجود آمده است. حال آن که این تفکر اشتباه بوده و بخش اعظم پول موجود در اقتصاد توسط بانک های تجاری خلق شده است و نه دولت یا بانک مرکزی. معنای خلق پول در دنیای امروز ما متحول شده و بیشتر نوعی اعتبار است، یعنی وقتی شما اعتباری را دارا هستید، مردم براساس آن اعتبار، کالا و خدماتی را در اختیار شما قرار می دهند. این اعتبار و خلق پول، در وهله اول توسط بانک های مرکزی انجام می شود و در مرحله دوم، این اعتبار در درون شبکه بانکی خلق می شود، یعنی بانک ها این امکان را دارند که این خلق پول یا خلق اعتبار را انجام دهند. در ادامه به بررسی مفهوم خلق پول با ذکر یک مثال خواهیم پرداخت:

مفهوم اولیه مکانیسم ایجاد پول (تنها با در نظر گرفتن سپرده های دیداری)

اگر سیستم بانکی مبلغ A ریال از بانک مرکزی وام بگیرد، در ابتدا کل ذخایر سیستم بانکی (Total Reserves) به میزان A ریال افزایش می یابد. همچنین وجوه آماده به وام بانک که شامل ذخایر اضافی یا مازاد بر ذخایر قانونی (Excess Reserves) و سپرده های پول نقد در صندوق بانک ها (Vault Cash) است، به میزان A ریال تغییر می کند. تغییرات شرح داده شده را می توان به صورت زیر در قالب ترازنامه بانک نشان داد:

مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی

مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی

لازم به ذکر است  ب ن معنی است که ذخایری که سیستم بانکی از بانک مرکزی وام گرفته است (Borrowed Reserves) به میزان A تغییر کرده است (علامت مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی نشان دهنده تغییرات می باشد). بدین معنی است که کل ذخایر سیستم بانکی نزد بانک مرکزی اعم از قانونی و مازاد Total Reserves و  نیز پول نقد در صندوق بانک ها (Vault Cash) نیز به میزان A تغییر پیدا می کند، همچنین ذخایر اضافی یا مازاد بر ذخایر قانونی (Excess Reserves) به علاوه پول نقد در صندوق بانک ها (Vault Cash) با نماد مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی بدین معنی است که وجوه آماده به وام بانک به میزان A افزایش پیدا کرده است.مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی  نیز نشان دهنده ی تغییرات حجم ذخیره قانونی (Require Reserves) است که در ادامه توضیح داده خواهد شد. بانک ها موظفند همواره نسبتی از مبالغ دریافتی از مردم تحت عنوان سپرده را نزد بانک مرکزی بگذارند. به عنوان مثال وقتی مردم، پول خود را طی یک حساب پس انداز نزد یک بانک می گذارند، بانک موظف است درصدی از آن را به بانک مرکزی تحویل دهد که این درصد را نرخ ذخیره قانونی می گویند (این مقدار دارایی بانک نزد بانک مرکزی محسوب می شود و به همین دلیل در سرفصل دارایی های ترازنامه آورده می شود). هم اکنون نسبت سپرده قانونی برای بانک ها بین ۱۰ تا ۱۳ درصد است. اگرr را نرخ ذخیره قانونی بنامیم، در این شرایط بانک میزان A.r ریال را به عنوان ذخیره قانونی کنار می گذارد (به بانک مرکزی می دهد) و مابقی آن یعنی را به عنوان وجوه آماده برای وام تلقی می کند. (در واقع آن بخشی که تحت عنوان ذخیره قانونی به بانک مرکزی می دهد، عملا از دسترس بانک برای ارائه ی تسهیلات و یا امور دیگر خارج می گردد). فرض کنید سیستم بانکی تمایل ندارد ذخایر اضافی و نقد در صندوقش از حد مطلوبی بیشتر گردد، پس مایل است تمام این Aریال را وام دهد. اگر فرض کنیم تغییرات اسکناس و مسکوک در دست مردم جهت ساده سازی مدل در این حالت صفر باشد (بدین معنی که مردم از پولی که وام می گیرند مبلغی را به صورت اسکناس و مسکوک کنار نمی گذارند)، مردم دقیقا همان Aریال را به عنوان سپرده دیداری به بانک برمی گردانند و سپرده های جاری مردم به میزان Aریال افزایش پیدا می کند. تا بدینجا ترازنامه بالا به صورت زیر خواهد شد:

مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی

این ترازنامه نشان می دهد که، بانک از کل A ، مقدار A.r را به عنوان سپرده قانونی به بانک مرکزی داده و وجوه آماده به وام بانک A(1-r) می باشد. در ترازنامه بالا نشان داده شد کهمکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی مقر سپرده قانونی بوده و مازاد آن تحت عنوان مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکیبه عنوان وجوه آماده به وام تلقی می شود. نیز نشان دهنده ی تغییرات سپرده های جاری است (پولی می باشد) فرض شد، مردم مجددا در بانک سپرده گذاری کنند.  نیز نشان دهنده ی تغییرات وام و اعتبارات اعطایی (Loa) اعطایی جانب سیستم بانکی است که همان میزانA  را که با  وام داده است نشان می دهد. این فرآیند ادامه پیدا می کند، بدین صورت که از وجوه وام داده شده با داشتن فرض عدم تغییر در اسکناس و مسکوک دست مردم، پول دوباره به سیستم بانکی به عنوان سپرده برگردانده شده، بخشی از آن به عنوان ذخیره قانونی برداشته شده (از مقدار سپرده نرخ rبرداشته می شود) و مابقی آن مجددا وام داده می شود. میزان وام و اعتباراتی که سیستم بانکی از همان مبلغ A ریال داده است برابر است با:

مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی

حال اگر فرضا ۱۰۰= A و r =20% باشد یعنی، بانک به میزان ۵۰۰ ریال که برابر با سپرده های دیداری ایجاد شده است می تواند وام دهد و سپرده ایجاد کند، پس سیستم بانکی عرضه پول را به میزان ۵۰۰ ریال افزایش داده است و تا زمانی که این A ریال قرض سیستم بانکی از بانک مرکزی، تبدیل به ذخایر قانونی نشده است، سیستم بانکی می تواند به وام دهی خود ادامه دهد.

بسط مفهوم مکانیسم ایجاد پول با در نظر گرفتن سپرده های دیداری و مدت دار

اگر فرض کنیم، سیستم بانکی از بانک مرکزی A ریال وام بگیرد، در نهایت تغییرات کل حجم ذخایر قانونی بایستی معادل همین میزان A باشد تا فرایند خلق پول ادامه پیدا نکند. کل حجم ذخایر قانونی از ذخایر در ازای سپرده های مدت دار و سپرده های جاری به دست می آید. در این مدل درواقع هم سپرده های دیداری و هم سپرده های مدت دار دیده شده است. فرضا اگر ۱۰۰ ریال وجهA باشد، برای بخشی از آن ۲۰% و برای بخش دیگری ۱۰% به عنوان ذخیره قانونی نگهداری می شود که در مجموع کمتر از ۲۰ ریال ذخیره قانونی و بیش از ۸۰ ریال برای وام اختصاص پیدا می کند. حال اگر فرض اولیه را در رابطه با تغییرات اسکناس و مسکوک دست مردم نیز در نظر نگیریم، بدان معنی خواهد بود که از هر میزان وام اعطایی به مردم، درصدی دست مردم به صورت نقد باقی مانده و مابقی آن به سیستم بانکی بر می گردد و در ادامه فرآیند خلق پول از محل سپرده های بازگردانده شد به سیستم بانکی به شرح فرآیندی که پیش از این توضیح داده شد ادامه پیدا می کند.

مکانیسم ایجاد پول توسط سیستم بانکی

توجه به این نکته ضروری است که پول معادل اعتبار است و ماهیتی نهادی دارد، نه کالایی. بنابراین به سادگی می توان آن را به وجود آورد. وقتی اسم پول آورده می شود، معمولاً اسکناس در ذهن مجسم می گردد و چنین پنداشته می شود که معادل اعداد موجود در حساب های بانکی، نزد بانک ها اسکناس وجود دارد، درحالی که این تصور اشتباه است. طبق آمار بانک مرکزی در سال ۱۳۹۵، تنها ۳ درصد از کل پول موجود در اقتصاد به صورت پول فیزیکی (اسکناس و مسکوک) موجود است و حدود ۹۷ درصد کل پول موجود در اقتصاد به صورت اعدادی در دفاتر و کامپیوترهای بانک ها قرار دارد و مابه ازای فیزیکی ندارد.بانک مرکزی با انتشار اسکناس و یا ایجاد پول از طرق دیگر، ابتدا سبب بوجود آمدن و به گردش افتادن مقداری پول می شود. آنگاه مردم یا سپرده گذاران بخشی از پول جدید را به صورت اسکناس نزد خود نگهداری کرده و بقیه آن را به صورت سپرده بانکی نزد بانک های تجاری سپرده می گذارند. پس به این ترتیب به ازای ایجاد هر پول جدیدی توسط بانک مرکزی بخشی از آن به صورت سپرده های بانکی در اختیار بانک های تجاری قرار می گیرد. بانک های تجاری نیز بخشی از سپرده های سپرده گذاران را به صورت ذخیره نگهداری کرده و بقیه آن را صرف اعطای وام و اعتبار به وام گیرندگان می نمایند ، اما اعطای وام و اعتبار به معنای ایجاد یک پول جدید اعتباری است. به عبارتی دقیق تر، بانک یک چیز را چند بار می فروشد. بانک یک هسته اولیه در اختیار دارد که به تدریج آن را منبسط می کند.

لذا با توجه به این توضیحات، اگر مردم تصمیم بگیرند بخش بیشتری از پول خود را بصورت اسکناس نگهداری کنند، در اینصورت بخش کمتری را به سپرده دیداری اختصاص داده و بانک ها منابع کمتری برای وام دادن و ایجاد تکاثری پول اعتباری خواهند داشت و به تبع آن، حجم پول کمتر خواهد شد. یا اگر بانک مرکزی نرخ ذخیره قانونی را افزایش دهد، به ازای یک مقدار مشخص سپرده دیداری نزد بانک های تجاری مقدار ذخیره قانونی بیشتری طلب می کند، در اینصورت بخش کمتری از منابع بدست آمده از طریق این سپرده ها قابل استفاده برای وام دادن است. به این ترتیب ضریب تکاثر خلق پول و به تبع آن حجم پول کاهش می یابد و یا اگر بانک های تجاری به هر دلیلی به ازای یک مقدار سپرده دیداری مشخص ذخایر اضافی بیشتری نگهداری کنند، مقدار کمتری از منابع بدست آمده از طریق سپرده های دیداری را صرف اعطای وام می کنند و وام و اعتبار کمتری به وام گیرندگان می پردازند. سه فاکتور شرح داده شده، از جمله عوامل مهم موثر بر ضریب تکاثر پول هستند. این ضریب، ضریبی است که قدرت افزایش حجم پول را بر اساس فعالیت بانک های تجاری نشان می دهد. به تعبیر دیگر، نشانگر آن است که در ازای هر واحد پایه پولی، حجم پول چقدر تغییر می کند. حجم نقدینگی در یک اقتصاد باید متناسب با میزان تولید کالا و خدمات باشد. در غیر این صورت بدون تردید باعث تورم یا رکود در تولید خواهد شد. به عبارت دیگر چون میزان کالا و خدمات در جامعه محدود است، پس باید میزان نقدینگی به اندازه ای باشد که با کالا و خدمات برابری کند. اگر میزان نقدینگی کمتر از حد تعادل کاهش یابد، سیستم دچار رکود خواهد شد و بر عکس اگر میزان نقدینگی بیش از حد تعادل افزایش یابد، کالا و خدمات در جامعه کم شده و قیمت ها افزایش می یابد.

ادامه مطلب
عرضه پول
عرضه پول در اقتصاد ایران چیست و چه اهمیتی دارد؟

در این مطلب پیش از آنکه به صورت مستقیم به مبحث عرضه پول بپردازیم، مروری بر برخی از مهم ترین بخش هایی خواهیم داشت که در توضیحات آتی نیز استفاده خواهند شد. پایه پولی عبارت است از سپرده های سیستم بانکی نزد بانک مرکزی (TR) به اضافه ی مجموع سکه و اسکناسی که بانک مرکزی انتشار می دهد، اما نزد خود نگهداری نمی کند. این قلم یا در دست مردم است (C) و یا نزد سیستم بانکی (V) نابراین معادل های به صورت زیر را خواهیم داشت:

عرضه پول

سویی دیگر کل سپرده های سیستم بانکی نزد بانک مرکزی، یا به صورت ذخایر قانونی سیستم بانکی (RR) است یا مازاد بر آنکه ذخایر اضافی (ER) هستند. لذا اگر این دو مقدار را در معادله بالا جایگذاری کنیم، به معادله های زیر خواهیم رسید:

عرضه پول

?? اگر D حجم سپرده های دیداری مردم نزد سیستم بانکی باشد و ???  مقدار ذخایر قانونی سیستم بانکی نزد بانک مرکزی، نسبت r به شرح زیر تعریف خواهد شد:

عرضه پول

نسبت نشان دهنده ی نسبت ذخایر قانونی برای سپرده های دیداری مردم نزد سیستم بانکی است، بدین معنی که چند درصد از حجم سپرده های دیداری مردم نزد سیستم بانکی را مقدار ذخایر قانونی سیستم بانکی نزد بانک مرکزی تشکیل می دهد. به همین  صورت، ذخایر قانونی برای سپرده های مدت دار را خواهیم داشت، نسبت ذخایر قانونی برای سپرده های مدت دار نزد سیستم بانکی (B) با در نظر گرفتن توضیحاتی همچون بخش قبل به شرح کسر زیر خواهد بود:

عرضه پول

صورت نشان دهنده ی مقدار ذخایر قانونی سیستم بانکی نزد بانک مرکزی درازای سپرده های مدت دار و پس انداز و مخرج مبلغ کل سپرده های مدت دار و پس انداز مردم نزد سیستم بانکی است. مقادیر r و B توسط قانون معین شده و بانک مرکزی می تواند برای اعمال سیاست های پولی خود این نسبت ها را کنترل نماید. لذا با در نظر گرفتن توضیحات قبلی، کل ذخایر قانونی نزد سیستم بانکی در دودسته کلی ذخایر قانونی سپرده های دیداری و ذخایر قانونی سپرده های مدت دار دیده خواهد شد.RR=??? + ???. در ادامه جهت استخراج رابطه اساسی عرضه پول نیاز به بررسی و شرح چهار بخش مهم خواهیم داشت:

  • حجم پایه پولی مطلوب
  • نسبت مطلوب سپرده های مدت دار به دیداری
  • نسبت مطلوب وجوه نقد در دست مردم به سپرده های دیداری
  • نسبت مطلوب مجموع ذخایر اضافی و نقد در دست بانک ها به سپرده های دیداری

عرضه پول

بخش اول: حجم پایه پولی مطلوب (B)

? برابر با آن مقداری از پایه پولی است که بانک مرکزی تمایل به حفظ آن دارد. این مقدار تابعی از متغیرهای حقیقی اقتصاد مانند تولید ناخالص داخلی، نرخ تورم و نرخ بیکاری و… است، درواقع میزان یا رشد مطلوب این متغیرها از اهداف سیاست های پولی به شمار می آید. هرگاه مقدار محقق شده پایه پولی (B) کمتر از مقدار مطلوب آن باشد، بانک مرکزی پایه پولی را افزایش می دهد تا دوباره با مقدار مطلوب آن برابر گردد و برعکس، لذا در حالت تعادلی و ایده آل B=? خواهد بود.

بخش دوم: نسبت مطلوب سپرده های مدت دار به دیداری (n)

این نسبت بستگی به تصمیم گیری مردم در مورد نگهداری حجم سپرده های پس انداز و مدت دار و نیز سپرده های دیداری در سیستم بانکی دارد تابع عواملی همچون نرخ بهره بازار، نرخ بهره سپرده های مدت دار و درآمد واقعی مردم است. هراندازه نرخ بهره بازار بالاتر باشد این نسبت کمتر خواهد بود چراکه مردم تمایل کمتری به نگهداری پول خود به صورت سپرده های مدت دار خواهند داشت و برعکس، هراندازه نرخ بهره سپرده های مدت دار بالاتر باشد، مردم تمایل بیشتری خواهند داشت تا پول خود را به صورت سپرده های مدت دار نگهداری کنند. در حالت تعادل، نسبت مطلوب یعنی? با n  یا همان مقادیر واقعی نسبت سپرده های مدت دار به دیداری برابر خواهد بود. این نسبت به صورت زیر نشان داده می شود:

عرضه پول

بخش سوم: نسبت مطلوب وجوه نقد در دست مردم به سپرده های دیداری (s)

این نسبت بستگی به تصمیم گیری مردم در مورد نگهداری حجم اسکناس و مسکوک و سپرده های دیداری در سیستم بانکی دارد و تابع عوامل مانند اطمینان یا عدم اطمینان مردم به سیستم بانکی، سهم آن نوع از فعالیت های اقتصادی که وجوه نقد بیشتری احتیاج دارند، تولید ناخالص ملی، میزان پیشرفت سیستم بانکی و رواج کارت های اعتباری است. هر چه اعتماد مردم به سیستم بانکی بیشتر و یا سیستم بانکی پیشرفته تر وکارت اعتباری رواج بیشتری داشته باشد و یا سهم فعالیت های اقتصادی که نقدینه ی بیشتری احتیاج دارند از تولید ناخالص ملی کمتر باشد، این نسبت کمتر خواهد بود و برعکس. این نسبت به صورت زیر نشان داده می شود:

عرضه پول

بخش چهارم: نسبت مطلوب مجموع ذخایر اضافی و نقد در دست بانک ها به سپرده های دیداری

این نسبت که صورت آن نمایانگر وجوه آماده به وام می باشد بستگی به تصمیم گیری بانک ها در مورد نگهداری حجم ذخایر اضافی و وجوه نقد در صندوقشان نسبت به حجم سپرده های دیداری در سیستم بانکی دارد و تابع عواملی مانند نرخ بهره بازار ، نرخ تنزیل مجدد و وام های بانک مرکزی به سیستم بانکی و دوره های اقتصادی است. هراندازه نرخ بهره بازار بالاتر، یا نرخ تنزیل مجدد کوچک تر باشد و یا در دوران رونق اقتصادی باشیم، سیستم بانکی تمایل خواهد داشت که وجوه آماده برای وام (? + ??) کمتری نگه دارد. این نسبت به صورت زیر نشان داده می شود:

عرضه پول

در چهار بخش توضیح داده شده تا به اینجا ،B متغیر رفتاری است که تابع تصمیم گیری بانک مرکزی است.  e متغیر رفتاری است که تابع تصمیم گیری سیستم بانکی است. n و s نیز هردو متغیر رفتاری اند که به تصمیم گیری مردم وابسته اند. برای به دست آوردن رابطه اساسی عرضه پول فرض می شود تمامی چهارمتغیر شرح داده شده که حالات مطلوب آن ها با علامت * مشخص شدند، در حالت تعادل به سرم ببرند یعنی مقدار مطلوب و واقعی آن ها باهم برابر است.

فرمول اساسی عرضه پول

در ادامه چگونگی رسیدن به فرمول اساسی عرضه پول را طی ۸ مرحله بررسی خواهیم کرد:

۱- در ابتدای این مطلب اشاره شد که:

عرضه پول

۲-همچنین از آنجایی که:

عرضه پول

۳- با جایگذاری و در نظر گرفتن روابط ریاضی شرح داده شده در چهار بخش بالا به شرح زیر:

 

  • برگرفته از نسبت مطلوب وجوه نقد در دست مردم به سپرده های دیداری:

عرضه پول

  • برگرفته از نسبت مطلوب مجموع ذخایر اضافی و نقد در دست بانک ها به سپرده های دیداری:

عرضه پول

  • نسبت ذخایر قانونی برای سپرده های دیداری:

عرضه پول

  • برگرفته از نسبت مطلوب سپرده های مدت دار به دیداری:

عرضه پول

۴- میتوان طی جایگ ذاری روابط بالا در فرمول زیر داشت:

عرضه پول

 

۵- لذا اگر از D فاکتور گرفته شود با معادلهای به شرخ زیر روبرو خواهیم بود: (۱)

عرضه پول

درواقع این معادله رابطه ی بین حجم سپرده های دیداری (D) و پایه پولی (B) را نشان میدهد.

۶- از آن جایی که عرضه پول را میتوان به صورت مجموع سپردههای دیداری (D)و وجوه نقددر دست مردم(C)نیز نوشت، خواهیم داشت:

عرضه پول

۷- پیش از این دیدیم که ?=?.?لذا با جایگذاری آن در رابطه بالا، خواهیم داشت: (۲)

عرضه پول

۸- در انتها با در نظر گرفتن دو رابطه (۱) و (۲)خواهیم داشت(در عبارت دوم (۲)، به جای Dفرمول شماره (۱) را جایگذاری می کنیم)

عرضه پول

این رابطه نشان دهنده ی رابطه اساسی عرضه پول می باشد .ضریب B در رابطه ی بالا، نشان می دهد که به ازای هر واحد از پایه پولی عرضه پول به چه میزان افزایش می یابد. کنترل عرضه پول، به کنترل باضریب آن (عبارت داخل پرانترکه اجزای آن پیش از این به طور کامل، شرح داده شدند) بستگی دارد. لذا با در نظر گرفتن اجزای تشکیل دهنده ی معادله ی اساسی عرضه پول، می توان، پنج نهاد زیر را در این زمینه موثر دانست:

  1. بانک مرکزی
  2. سیستم بانکی
  3. مردم
  4. دولت
  5. بخش خارجی
ادامه مطلب
پول چیست
تعریف پول چیست و چگونه به وجود آمد؟

با تعمق در متون اقتصادی می توان دریافت که پول تعریف های گوناگونی در این حوزه ارائه شده است. در یک چهارچوب کلی، می توان همه تعریف ها را در چهار مورد مشخص زیر تقسیم بندی کرد:

  • تعریف قانونی
  • تعریف بر مبنای مصادیق آن
  • تعریف با معیار مقبولیت عامه آن برای وسیله مبادله شدن
  • تعریف بر مبنای وظیفه آن

در ادامه به بررسی هر یک از این تعاریف می پردازیم:

تعریف قانونی پول چیست؟

براساس این تعریف، پول چیزی است که “قانون” آن را معین کرده و به دلیل پشتوانه قانونی، مقبولیت عام یافته است و بر این اساس فرد طلبکار نمی تواند از قبول آنچه قانون معین کرده، برای تصفیه طلب خودسر باز زند. در عمل اشکالاتی بر این تعریف وارد شده است و درواقع بنا به اهمیتی که مقبولیت عملی یک چیز در جامعه برای ایفای نقش مؤثر در مقایسه با جنبه حقوقی آن در اقتصاد دارد، این تعریف چندان مورد استقبال قرار نگرفت. تعریف قانونی و حقوقی، اولاً، قادر به تبیین آنچه نقش اصلی را بازی می کند نیست و ثانیاً نیازمند اتکا به یک رابطه اعتباری برای مشخص کردن چیزی به عنوان پول است و نمی تواند مبانی نظری و تئوریک لازم را برای درک ارائه نماید.

تعریف بر مبنای مصادیق آن

طبق این مبنا، پول چیزی است که در عمل استفاده می شود و از مصادیق آن است. در این خصوص، باید توجه داشت که اصولاً شناخت مصادیق و تحول آن ها در طی زمان (با توجه به دگرگونی هایی که در سیستم های پولی، مالی و بانکی ایجاد می شود) بسیار ضروری است؛ به عبارت دیگر، تعریف بر مبنای مصادیق آن با توجه به تحولات و نوآوری های بسیار زیاد در این زمینه و تعداد بسیار متنوعی از دارایی های مالی، مستلزم بازنگری مداوم است؛ بنابراین، تعریف به مصادیق را نمی توان تعریف درستی تلقی کرد، و مشکل تعریف قانونی اینجا هم صادق است. بدین ترتیب، تعریف به مصادیق، مبنای نظری کافی و جامعی برای ارائه برداشت صحیح به دست نمی دهد.

تعریف با معیار مقبولیت عامه آن برای وسیله مبادله شدن

بر مبنای این تعریف، پول آن چیزی است که عامه مردم آن را به عنوان وسیله مبادله قبول دارند. اشکال اساسی وارد بر این تعریف آن است که در این مبنا تنها به یکی از وظایف، یعنی «وسیله مبادله» اشاره شده است. چنانچه در ادامه توضیح داده می شود، وظایف دیگری نیز وجود دارد که در این تعریف نادیده گرفته شده است.

پول چیست؟

تعرف بر مبنای وظایف آن

با توجه به اشکالات وارد بر سه مبنای فوق، برخی از اقتصاددانان عقیده دارند که تعریف مناسب، تنها از طریق شناخت “وظایف” میسر است. طبق این تعریف، سه وظیفه اصلی مشخص شده است: وسیله مبادله، واحد شمارش و ذخیره ارزش که هر یک از آن ها جداگانه بررسی می شود.

به عنوان وسیله مبادله

پول ارزش مبادله ای خلق می کند و مبین ارزش مبادله ای به طور مطلق است؛ بنابراین، می تواند به عنوان وسیله مبادله به کار رود که اگر ارزش مبادله ای بالفعل نداشت، نمی توانست وسیله مبادله نیز باشد. وسیله فاقد “ارزش” نمی تواند نقش وسیله بودن را بازی کند، اینکه کسی در مقابل دریافت وسیله مبادله خاصی، حاضر به واگذاری کالایی به دیگری می شود، بدین علت است که می داند این وسیله، “ارزش مبادله ای” را با خود حمل می کند، او می تواند آن را تصاحب کند و پول نیز از آن رو که واجد ارزش مبادله ای است، به عنوان وسیله مبادله پذیرفته شده است.

به عنوان واحد شمارش و یا معیاری برای سنجش ارزش

پول به عنوان واحد شمارش عمل می کند، زیرا ارزش کالاها و خدمات را به طور مرسوم برحسب واحدهای پولی اندازه گیری و بیان می کند که به آن قیمت کالا گفته می شود. با این عمل اولاً چون قیمت ها قابل مقایسه با یکدیگر هستند عمل مبادله آسان می گردد؛ زیرا اقلام با واحد مشترک بیان می شوند که قابل جمع هستند. پول به عنوان واحد سنجش ارزش کالاها و خدمات برخلاف واحدهای دیگر مانند کیلوگرم، لیتر، و متر ثابت نیست و در صورت افزایش قیمت ها قدرت خرید آن کم می شود.

ذخیره ارزش

به رغم اینکه پول در زمان حال قدرت خرید را برای فرد ایجاد می کند، برای مخارج آتی نیز به صاحبش امکان و توانایی خرید می دهد؛ بنابراین، صاحب اش می تواند آن را برای مخارج آتی و هزینه های پیش بینی نشده “ذخیره” نماید. پیش بینی قیمت های آتی توسط دارنده آن، مقدار پول و یا کالا را به عنوان ذخیره ارزش تعیین می نماید. اگر پیش بینی شود که قیمت ها در حال افزایش هستند، کالا به صورت ذخیره ارزش به کار گرفته می شود و بالعکس اگر قیمت ها در حال کاهش باشند میل به نگهداری پول به عنوان وسیله ذخیره ارزش افزایش می یابد. تصمیم افراد در این مورد می تواند بر سرعت گردش پول در جامعه، قدرت خرید، درآمد، قیمت، اشتغال، محصول و غیره اثر بگذارد.

تفاوت

تفاوت پول و سایر کالاها برای ذخیره ارزش در این است که به رغم حفظ ارزش مبادله ای می تواند “ارزش” ذخیره نماید. ممکن است کالاهایی از قبیل زمین، خانه و دیگر دارایی ها حتی در شرایط تورمی بهتر از آن حفظ ذخیره ارزش نمایند، اما از قدرت نقدینگی در شرایط ضروری و خاصیت وسیله مبادله بودن برخوردار نمی باشند؛ بنابراین، پول با داشتن و حفظ ارزش مبادله ای، ذخیره ارزش نیز می کند چون ارزش مبادله ای در هر زمان همراه اش است فرد با ذخیره آن، یک ارزش مبادله ای خالص را ذخیره می کند. منافعی که با این کار عاید فرد می شود، عبارت است از اینکه اولاً، فرد از زیان های ذخیره ارزش مصرفی، مانند فاسد شدن، تلف شدن و یا استهلاک کالاها مصون می ماند ثانیاً، فرد نمی داند در آینده به چه چیزی نیاز پیدا خواهد کرد که همان را ذخیره نماید. اگر او کالایی را ذخیره کند، این کالا ارزش مبادله ای کلی همانند پول در مقابل همه کالاها را نخواهد داشت، ولی با ذخیره آن ارزش مبادله ای کلی را (که توانایی تبدیل شدن به هر کالایی را دارد) مالک خواهد شد. البته ممکن است در مواد استثنایی فرد از نفس ذخیره کردن لذت ببرد، ولی باید توجه داشت در اینجا هم درواقع آن ارزش مبادله ای کلی نهفته است که توسط فرد مورد رغبت قرارگرفته و از آن لذت می برد.

مفهوم ذخیره ارزش و کنز

نکته شایان ذکر آنکه بین دو مفهوم «ذخیره ارزش بودن» و «کنز» تفاوت زیادی وجود دارد. مراد از ذخیره ارزش بودن این است که اگر کسی بخواهد ارزش مبادله ای را ذخیره و نگهداری کند، آن را به صورت پول نگه می دارد و در اسلام هیچ منعی در این زمینه وجود ندارد، اما کنز که در اسلام مورد نهی قرارگرفته، به معنای راکد نگه داشتن و خارج کردن آن از مبادله در حد بیش از نصاب و به مدت یک سال تمام است. در این مورد نیز اولاً، راکد نگه داشتن پول غیر از طلا و نقره ازنظر فقهای شیعه مشمول زکات نمی شود؛ ثانیاً، راکد نگه داشتن پول و طلا و نقره به مقدار کمتر از حدنصاب نیز آن را مشمول زکات نمی سازد؛ ثالثاً، خارج ساختن از گردش مبادلات حتی اگر بیش از حدنصاب باشد امری جایز است و تنها زکات آن باید پرداخت شود؛ بنابراین، ذخیره ارزش بودن، غیر از کنز کردن و راکد نگه داشتن آن است. علاوه بر این، راکد نگه داشتن هم به طور مطلق، امری غیرمجاز نیست، در این صورت حتی اگر پذیرفته شود که لازمه ذخیره ارزش بودن، کنز کردن است، نمی توان گفت در اقتصاد اسلامی، پول این وظیفه را ندارد.

هم زمان با معرفی پول به جامعه انتظار می رفت که وسیله مبادله، واحد سنجش ارزش و وسیله ذخیره ارزش شود. این سه خصلت یا مشخصه، همراه با آن بوده و تنها با این سه خصلت می توان آن را شناخت.

تاریخچه مبادلات

پول چیست؟معامله پایاپای

در کنار نیازهای مختلف فردی و اجتماعی، مردم نیاز به مبادله نیز دارند. به طور معمول کمیت تولیدات انسان بیش از نیاز او است، و تنوع تولیداتش نیز به اندازه تنوع نیازهای او نیست، لذا برای رفع نیازهای متعددش، با به کارگیری مازاد تولیداتش اقدام به مبادله می کند. مبادلات در آغاز به صورت مستقیم و کالا به کالا در اقتصاد پایاپای انجام می شده است. در این اقتصاد، آنچه مورد رغبت و تقاضا واقع می شد و ارزش مصرفی آن را تعیین می کرد، همان خصوصیات “مصرفی” کالا بود و این عامل سبب می شد کالا مورد مبادله قرار گیرد. لذا معامله پایاپای شکل گرفت. در ابتدا مردم برای به دست آوردن کالاها و خدمات مورد نیازشان داد و ستد پایاپای (کالا به کالا) می کردند و دو نفر که هرکدام صاحب اجناس مورد نیاز دیگری بودند، برای تبادل اجناس توافق می کردند. این شکل اولیه ی تبادل، از تقسیم پذیری و قابلیت انتقالی که معامله را کارآمدتر می کند برخوردار نبود.

شکل گیری پول کالایی

با پیچیده تر و گسترده تر شدن فعالیت های اقتصادی، به تدریج مردم باانگیزه مبادلات دریافتند که داشتن چیزی که بیانگر ارزش مبادله ای صرف است، و قدرت خرید کلی برای دارنده آن ایجاد کند، می تواند منافع فراوانی در پی داشته باشد. این امر مزایایی ازجمله داشتن قدرت خرید کلی برای افراد جامعه، زمینه تسهیل مبادلات و رشد تولیدات را به همراه داشت. درنتیجه با این هدف، مردم تمایل پیدا می کنند که کالایی یا چیزی را بیابند که قابلیت های لازم را برای بازی کردن این نقش داشته باشد و بتواند منحصراً نقش ارزش مبادله ای را بازی کند و ارزش مبادله ای را از خصوصیات مصرفی خودش (اگر داشته باشد) تفکیک نماید؛ بنابراین پول کالایی (commodity money) شکل گرفت.

نمونه های پول کالایی

این پول نوعی از کالا بود که به عنوان نوعی ارزش کار می کرد؛ مثلاً مستعمرات آمریکایی در سده های ۱۷ و ۱۸ از پوست سگ آبی و ذرت خشک شده در معاملات استفاده می کردند. کالاهای مورد استفاده برای معامله ویژگی های مشخصی داشتند: مورد طلب عموم مردم بودند، ارزش داشتند و همچنین بادوام، قابل حمل و قابل ذخیره کردن بودند. نمونه ی دیگری از آن ها، فلزهای گران بها مانند طلا بودند که تا پیش از دهه ی ۱۹۷۰، قرن ها مورد استفاده قرار می گرفت. به عنوان مثال در مورد دلار آمریکا این طور بود که دولت های خارجی می توانستند دلارهای آمریکایی ها را بگیرند و در عوض مقدار مشخصی طلا به بانک مرکزی آمریکا بدهند. ارزش مبادله امری مطلق است و فاسد شدنی نیست. همچنین محدود به زمان و مکان معینی هم نیست؛ بنابراین هر چه خصوصیات آن چیز طوری باشد که کمتر فاسد شود، بادوام تر باشد و باگذشت زمان و تغییر مکان، خصوصیات آن دگرگون نگردد، بهتر می تواند حافظ ارزش مبادله باشد.

اهمیت ارزش مبادله ای

اینکه چیزی به عنوان پول مورد رغبت قرار می گیرد و درنتیجه وسیله مبادله می شود و شیء دیگری وسیله مبادله نمی شود؛ به این علت است که آن چیز خصوصیاتی دارد که می تواند حافظ ارزش مبادله ای باشد. در حالی که اشیای دیگر این خصوصیات را ندارند یا کمتر دارند، مثلاً خصوصیات مصرفی کالایی، مانند گوسفند به گونه ای است که در اغلب اوقات قادر به حفظ ارزش مبادله ای نیست. همچنین گوسفند کالایی نیست که عمومیت کافی داشته باشد، یعنی در مناطقی که گوسفند پرورش نمی یابد، نمی توان آن را به عنوان قدرت خرید کلی به کار برد، بنابراین اگر در مقطعی نیز گوسفند به عنوان پول به کار رود، خیلی زود از جریان خارج می شود. در میان کالاها، طلا و نقره دارای خصوصیات بارزی هستند. ارزش مصرفی این دو محدود به زمان و مکان نیست و بادوام و فاسد نشدنی اند؛ بنابراین، به خوبی می تواند ارزش مبادله ای را از خصوصیات مصرفی خود تفکیک کنند و نماینده خوبی نیز برای ارزش مبادله ای خالص و ضامن و حافظ آن باشند.

به همین علت است که وقتی طلا و نقره به صورت سکه رایج ضرب شده و مورد استفاده قرار می گیرد، خراشیدن و تراشیدن سکه ها که درواقع ایجاد نقص در خصوصیات مصرفی آن هاست، ازنظر معامله گرانی که به آن سکه ها به عنوان پول نگاه می کنند مهم نیست، و هنوز آن ها را به عنوان ارزش مبادله ای صرف می پذیرند و به عنوان واسطه معاملات خود به کار می برند. البته باید توجه داشت که طلا و نقره به عنوان پول حقیقی، دو حیثیت کالایی (مصرفی) و پولی آن ها، کاملاً از هم جدا نشده است. این دو فلز در کنار ارائه و حفظ ارزش مبادله ای خالص، ارزش مصرفی و فایده حقیقی (به همان شکل کالاهای مصرفی) را نیز دارا هستند، ولی این امر، مانع از آن نیست که این دو فلز، حامل تقریباً خوب و مطمئنی برای ارزش مبادله ای خالص باشند. در این دو فلز حیثیت کالایی و مصرفی به صورت بالفعل وجود دارد، ولی حیثیت پولی آن ها بالقوه است و با به کارگیری آن ها به صورت بالفعل درمی آید.

پول چیست؟

پول تمام عیار بدهی و پول بدون پشتوانه

در این بین وسیله دیگری به نام رسید پول تمام عیار و اسکناس های با تعهد صدردصد بازپرداخت، برحسب طلا و نقره رواج یافت. درواقع این طلای و نقره ی در تعهد این سندها بود که مورد معامله قرار می گرفت که به آن ها «پول تمام عیار بدهی» گفته می شد. پول بدون پشتوانه به این دلیل به وجود آمد که طلا منبعی نادر بود و اقتصادهای دارای رشد سریع نمی توانستد همیشه آن قدر طلا استخراج کنند که از ارز مورد استفاده شان حمایت کند. در یک اقتصاد شکوفا نیاز به طلا برای ارزش دادن به پول کاملاً ناکارآمد است، به ویژه وقتی که ارزش آن را درک و تفکرات مردم معین کند. پول فیات (fiat money) نیازی به پشتیبانی فیزیکی کالایی ندارد. در عوض ارزش آن توسط عرضه و تقاضا و باور مردم به ارزش آن تعیین می شود. پول بدون پشتوانه به درک مردم از ارزش تبدیل می شود. دلار ایالات متحده در سال ۱۹۷۱ از استاندارد طلا خارج شد و دیگر ارزش آن توسط طلا سنجیده نمی شد و ارزش طلا را هم با یک مقدار مشخص دلار نمی سنجیدند. این یعنی می توان پول بیشتری ساخت و سلامت اقتصاد ایالات متحده بود که به پشتوانه ی دلار تبدیل شد.

پول چیست؟در فرایند تحول پول، جوامع به تدریج اسکناس و سپرده های دیداری را انتخاب می کنند؛ به عبارت دیگر زمانی که پول اعتباری محض (فرض می شود ارزش مصرفی کاغذ اسکناس صفر است)، و نه یک پول حقیقی، به عنوان پول انتخاب می شود. مردم متوجه می شوند که پول اعتباری محض حتی بهتر از طلا و نقره قادر است نشان دهنده ارزش مبادله ای صرف و حافظ آن باشد. مسلم است که رغبت به پول اعتباری، به دلیل خصوصیات مصرفی آن نیست و خصوصیات مصرفی، هیچ محدودیتی در بیان و حفظ ارزش مبادله ای به وسیله آن ایجاد نمی کند، چون پول اعتباری محض، اساساً فاقد خصوصیات مصرفی است، بنابراین در آن، مشکل تفکیک ارزش مبادله ای از خصوصیات مصرفی خود به خود رفع شده است، و ارزش مصرفی پول اعتباری محض به دلیل ارزش مبادله ای آن است و به دلیل خصوصیات مصرفی آن نیست، پول اعتباری محض به راحتی می تواند فقط ارزش مبادله ای خالص را بیان و حفظ کند و درنتیجه به عنوان ارزش مبادله ای صرف از جانب مردم، مورد تقاضا و رغبت واقع می شود.

باید به این نکته توجه کرد که در مورد طلا و نقره، خصوصیات بارز این دو فلز مردم را مطمئن می کند که این دو فلز می توانند ارزش مبادله ای را بیان و حفظ کنند، ولی در پول اعتباری محض، آنچه مردم را از حفظ و تداوم ارزش مبادله ای مطمئن می کند، قدرت، خوشنامی و اعتبار آن است. در عین حال، در هر دو مورد آنچه مورد رغبت قرار می گیرد، همان ارزش مبادله ای است. با توجه به آنچه گفته شد، می توان تعاریف زیر را برای پول مطرح کرد:

  • آن چیزی که عین مالیت مال و مجرد از هرگونه جنبه های خصوصی و شخصی اموال است.
  • آن چیزی که بیانگر و حافظ ارزش مبادله ای خالص باشد.
  • آن چیزی که ارزش مصرفی آن در ارزش مبادله ای آن است.
ادامه مطلب
ترازنامه بانک مرکزی
ترازنامه بانک مرکزی و اقلام آن

ترازنامه بانک مرکزی ابزار مفیدی برای بررسی نقش بانک مرکزی در تعیین عرضه پول و کنترل آن است. در واقع ترازنامه، یک صورت مالی است که در زمانی مشخص، ارزش دارایی های تملک شده توسط یک واحد یا یک بخش نهادی و مطالبات مالی (بدهی ها) تقبل شده توسط این واحد یا بخش را نشان می دهد. اگر از کمی بالاتر به این موضوع نگاه کنیم در حقیقت، ترازنامه نمایش دهنده ثروت ملی است که مجموع دارایی های غیرمالی و خالص مطالبات با دنیای خارج را شامل می شود. به طور کلی ترازنامه بانک مرکزی دو بخش از دارایی ها را شامل می شود؛ بخش اول: «دارایی های خارجی، موجودی سکه و اسکناس، میزان وام اعطایی به بخش دولتی، بانک های تجاری و تخصصی و سایر دارایی ها» و بخش دوم: «حجم بدهی ها و سرمایه بانک مرکزی است.» در ادامه این مقاله، اجزای ترازنامه را مورد بررسی قرار می دهیم.

ترازنامه بانک مرکزی

اقلام دارایی ترازنامه بانک مرکزی

  • دارایی های خارجی (FA: Foreign Assets): اولین قلم از دارایی های ترازنامه، دارایی های خارجی است. اقلامی که در این نوع از دارایی ها گنجانده شد ه اند عبارتند از:

۱-۱ موجودی طلا: طلای نزد بانک مرکزی به دو صورت طلای با پشتوانه پول و طلای آزاد وجود دارد. به بانک مرکزی اجازه داده شده تا بخشی از طلای پشتوانه موجود در ایران را در مقابل دریافت تسهیلات بانکی نزد بانک های خارجی سپرده گذاری کرده و از کشور خارج کند.

۱-۲ طلا در صندوق بین المللی پول: قسمت دیگری از طلا به صورت دارایی ایران نزد صندوق بین المللی پول نگهداری می شود.

۱-۳ ذخیرهای ارزی: این ذخیره ها مهم ترین و عمده ترین قلم از دارایی های خارجی به شمار می روند که شامل سه بخش زیر هستند:

حساب ذخیره ارزی: تمام درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت که از ارقام پیش بینی شده در قانون برنامه تجاوز کند به این حساب واریز می شود. همچنین برای خنثی سازی اثر افزایش درآمدهای ارزی بر دارایی های خارجی و پایه پولی، دقیقا معادل حساب نام برده شده در قسمت دارایی، به حساب سپرده دولت نزد بانک مرکزی – در قسمت بدهی های ترازنامه بانک مرکزی – افزوده می شود.

ارز پشتوانه

سایر

دارایی های ارزی بانک مرکزی به شکل های مختلفی نگهداری می شوند که عبارتند از:

اسکناس و نقود خارجی

سپرده های دیداری: این سپرده ها بیشتر در بانک های خارجی مختلف نگهداری می شوند.

سپرده های مدت دار: این سپرده ها نیز همانند سپرده های دیداری در خارج و نزد بانک های مختلف نگهداری می شوند. بخش قابل توجه ارزها در این نوع از سپرده ها حفظ می شوند.

اوراق قرضه بین المللی: بخش قابل توجه دارایی های ارزی به خرید اوراق قرضه کشورهای دیگر اختصاص یافته است. البته این اوراق درآمدهایی نیز برای بانک مرکزی ایجاد می کنند.

بدهکاران موقت به ارز

سایر: شامل بدهی ارزی دولت، صندوق بین المللی پول، تسهیلات به کشورهای فقیر و غیره است.

۱-۴ حق برداشت مخصوص (SDR :Special Drawing Rights): این قلم از دارایی بانک مرکزی، مبلغ ریالی سهم «SDR» ایران را در صندوق بین المللی پول نشان می دهد.

۱-۵ سهام در موسسات بین المللی: این قلم، ارزش ریالی سهم بانک مرکزی را در سازمان های بین المللی نشان می دهد. (مثلا، صندوق بین المللی پول، بانک توسعه اسلامی، صندوق اوپک، شرکت های بین المللی و…)

۱-۶ ارزهای تهاتری: این مورد معمولا هنگام انجام معاملات پایاپای با سایر کشورها ایجاد می شود. قلم دارایی ارزهای تهاتری نزد بانک مرکزی، سپرده های ارزی ایران نزد بانک های مرکزی دیگر کشورهایی که با ایران مبادلات پایاپای دارند را نشان می دهد.

  • موجودی سکه و اسکناس: این موجودی، دومین قلم از دارایی ترازنامه بانک مرکزی است. منظور از آن مقدار سکه و اسکناسی است که بانک مرکزی در صندوق خود برای فعالیت های جاری اش نگهداری می کند. چگونگی تغییر این قلم دارایی، بدین ترتیب است که اگر بانک مرکزی تصمیم به افزایش موجودی صندوق خود داشته باشد در آن صورت در ازای فروش انواع دارایی، پول نقد می گیرد؛ این کار موجب افزایش این قلم از دارایی می شود و برعکس اگر بانک مرکزی پرداخت های نقدی انجام دهد کاهش می یابد.
  • بدهی بخش دولتی یا نگهداری اوراق بهادار دولتی (GS: Government Securities): این بخش، سومین قلم دارایی از ترازنامه است. دولت مقداری اوراق قرضه را طی سالیان متمادی به بانک مرکزی فروخته است. این اوراق، اسناد بدهی دولت به بانک مرکزی هستند و بانک مرکزی صاحب آن ها است. چگونگی تغییر این قلم دارایی به این ترتیب است که اگر دولت وام بگیرد – از طریق فروش اوراق قرضه به بانک مرکزی – این رقم بالا خواهد رفت و برعکس.
  • بدهی بانک ها یا وام به سیستم بانکی (D & A: Discount and Advances): این بدهی، چهارمین قلم دارایی ترازنامه است که معادل ذخایر ناشی از وام سیستم بانکی یا BR(Barrowed Reserves) است. این قلم همان وام و اعتباراتی است که بانک مرکزی به سیستم بانکی می دهد. اعتبارهای اعطا شده یا به صورت وام و اعتبار مستقیم یا به صورت تنزیل مجدد اسناد بانک ها هستند. این قلم از طریق اعطای وام به سیستم بانکی از جانب بانک مرکزی افزایش می یابد و زمانی که سررسید وام به پایان می رسد و سیستم بانکی وام بانک مرکزی را بازپرداخت می کند، کاهش می یابد.
  • سایر دارایی ها (OA: Other Assets): پنجمین قلم دارایی ترازنامه است. سایر دارایی ها شامل سه بخش هستند:
  • اموال غیرمنقول شامل احداث کارخانه، اسناد بهادار، مجتمع اداری بانک و غیره
  • اموال منقول شامل رایانه، ترمینال و سایر تجهیزات اداری، اثاثیه و لوازم اداری و غیره
  • دیگر دارایی ها شامل موجودی نقره، تمبر، سکه های دوره اشکانیان و دارایی های متفرقه

ترازنامه بانک مرکزی

اقلام بدهی ترازنامه بانک مرکزی

  • اسکناس و مسکوک (N): نخستین قلم بدهی ترازنامه است. بانک مرکزی تنها سازمانی است که حق انحصاری انتشار اسکناس و سکه در هر کشور را در دست دارد. سکه و اسکناس منتشر شده با روش های گوناگون در اختیار بخش های مختلف اقتصادی قرار می گیرد. بانک مرکزی در قبال دریافت اوراق بهادار که بدهی دولت یا سیستم بانکی است یا در قبال دریافت ارزهای خارجی که بدهی بخش خارجی هستند، اسکناس یا سکه را منتشر می کند. هر زمان بانک مرکزی بخواهد میزان اسکناس و سکه در جریان را افزایش دهد به یکی از روش های زیر عمل می کند:
  • ذخایر ارزی از دولت دریافت می کند.
  • اوراق قرضه دولتی می خرد.
  • به سیستم بانکی وام می دهد.
  • انواع دیگر دارایی ها را خریداری می کند.

از مجموعه سکه و اسکناس انتشار یافته به غیر از بخش کوچکی که بانک برای مصرف های جاری خود نگه می دارد بقیه شامل بدهی های بانک مرکزی به سایر بخش ها می شوند. در نتیجه، مجموع سکه و اسکناس انتشار یافته یا در دست اشخاص یا در سیستم بانکی یا نزد خود بانک قرار دارد.

  • سپرده های بانک ها نزد بانک مرکزی: این سپرده ها دومین قلم از بدهی های ترازنامه بانک مرکزی هستند که همان ذخایر سیستم بانکی (Total Reserves)TR به شمار می روند. این قلم از ذخایر قانونی و سپرده های دیداری، ذخایر اضافی را تشکیل می دهند. در واقع به رقم مازاد بر ذخایر قانونی، ذخایر اضافی می گویند. تغییرات سپرده های اشخاص نزد سیستم بانکی به هر علتی که باشد می تواند این قلم بدهی را تغییر دهد. بانک مرکزی می تواند از طریق سپرده های مدت دار سیستم بانکی نزد بانک مرکزی کنترل بیشتری را بر ذخایر اضافی سیستم بانکی اعمال نماید.
  • سپرده های دولت نزد بانک مرکزی (GD: Government Deposits): سومین قلم بدهی در ترازنامه است. وقتی دولت از بانک مرکزی وام می گیرد یا به او اوراق قرضه می فروشد معمولا در قبال آن، مبلغ را به صورت نقد نمی گیرد و نزد بانک مرکزی سپرده ایجاد می کند. افزایش مالیات ها یا وام دولت از سیستم بانکی یا بانک مرکزی معمولا این قلم را افزایش و هزینه های دولت، آن را کاهش می دهد. عمده ترین نقش نگهداری سپرده های دولت نزد بانک مرکزی، تسهیل دریافت ها و پرداخت های دولت است.
  • بدهی های ارزی (FL: Foreign Liabilities): چهارمین قلم از بدهی های بانک مرکزی خود از چند قلم تشکیل شده است:

وام های دریافتی از خارج

تخصیص حق برداشت مخصوص

ارزهای تهاتری

  • حساب سرمایه (CAP: Capital Account): پنجمین قلم از بدهی ترازنامه بانک مرکزی است. این حساب ارزش کل سهام بانک مرکزی را نشان می دهد. در کشورهایی مانند ایران که بانک مرکزی دولتی است، دولت، مالک سهام یا سرمایه بانک مرکزی به شمار می رود. در کشورهایی که بانک مرکزی سازمان دولتی نیست مالک سهام بانک مرکزی سیستم بانکی است.
  • ودیعه ثبت سفارش کالاهای بخش غیردولتی و پیش پرداخت اعتبارات اسنادی بخش دولتی: زمانی که بخش خصوصی اقدام به واردات کالا از خارج می کند، در این شرایط درصدی از کل معامله را به صورت ودیعه ثبت سفارش خصوصی در بانک مرکزی، سپرده گذاری کرده و در مقابل آن قلم سایر دارایی ها در ترازنامه بانک مرکزی افزایش پیدا می کنند. مثلا اگر بخش خصوصی اقدام به وارد کردن کالا یا خدمت از خارج کرده باشد در قبال ریال پرداختی به بانک مرکزی از بانک مرکزی ارز گرفته و قیمت کالاهای خریداری شده خود را پرداخت خواهد کرد. در آن صورت از این حساب معادل مبلغ ودیعه کم می گردد و در قسمت دارایی ها نیز حساب سایر دارایی های بانک مرکزی معادل همین مبلغ کم می شود. بخش دیگری که در قلم سایر بدهی ها وجود دارد، پیش پرداخت اعتبارات اسنادی بخش خصوصی است. در این مورد هنگامی که دولت کالایی را وارد می کند و مبلغی به صورت ودیعه نزد بانک مرکزی می گذارد در قسمت بدهی، حساب پیش پرداخت اعتبارات اسنادی بخش دولتی، افزایش می یابد و در قسمت دارایی، وام به بخش دولتی افزایش خواهد یافت.
  • سایر بدهی ها: این بخش از بدهی ها اقلام مختلفی را شامل می شود. برخی از مهم ترین بخش های آن، اوراق مشارکت، درآمدهای حاصل از سرمایه گذاری در خارج و غیره هستند. بد نیست بدانید که همه وجوه اوراق مشارکت منتشر شده توسط بانک مرکزی در قسمت سایر بدهی ها محاسبه می شوند.

ترازنامه بانک مرکزی

در جدول زیر ترازنامه بانک مرکزی در سال ۹۵ و ۹۶ قابل مشاهده است:

ترازنامه بانک مرکزی

ترازنامه بانک مرکزی

*اعداد به میلیارد ریال می باشد.

ادامه مطلب