خلاصه کتاب کانسلیم
روشی متفاوت برای کسب سود در بازار سهام
توجه به گسترش روزافزون فعالیت های بازار سرمایه در ایران، لزوم آشنایی سرمایه گذاران با روش های علمی و کارآمد سرمایه گذاری در بازار سهام بیش از پیش احساس می شود. ما کوشیده ایم با اشاره به برخی از این روش های مؤثر در خلاصه کتاب کانسلیم کمکی به علاقه مندان و سرمایه گذاران بازار سرمایه کرده باشیم. کتاب حاضر مخاطبین متنوع و متفاوتی دارد. از سرمایه گذاران نوپایی که تا به حال در بازار سهام سرمایه گذاری نکرده اند و به دنبال یک راهبرد موفق هستند گرفته تا سرمایه گذاران حرفه ای و نیمه حرفه ای، می توانند از مطالب عنوان شده در این کتاب استفاده کنند.
کانسلیم چیست؟
آقای ویلیام اونیل نویسنده این کتاب یکی از معروف ترین و معتبرترین سرمایه گذاران و کارگزاران بورس های آمریکاست. در این کتاب آقای اونیل راهبرد نهایی خود را تحت عنوان کانسلیم (CANSLIM) ارائه کرده است. کانسلیم از حروف اول کلمات انگلیسی عواملی شکل گرفته که آقای اونیل آن ها را علت رشد قابل توجه سهام شرکت های خاص و برتر معرفی کرده است. در واقع هر حرف فوق نمایانگر یکی از ویژگی هایی است که شرکت های موفق، قبل از آغاز رشد چشمگیر و در مراحل اولیه افزایش سهام خویش از آن ها برخوردار بودند. در ابتدا معنی ۷ حرف فوق را شرح می دهیم:
C : درآمد سه ماهه سهم (Current quarterly earning pershare)
A : رشد سالانه درآمد (Annual earning growth)
N : تولیدات جدید، مدیریت نوین، افق های جدید (New products، New management، New highs)
S : سهام عادی در دست مردم (عرضه و تقاضا) (shares outstanding)
L : صنعت پیشرو (Leading industry)
I : حمایت های نهادی (Institution sponsorship)
M : جهت بازار (Market direction)
درآمد سه ماهه هر سهم
سود هر سهم از تقسیم سود پس از مالیات هر شرکت بر تعداد سهام آن به دست می آید. درصد رشد سود هر سهم یکی از مهم ترین عوامل مؤثر در انتخاب سهم است. هر چقدر درصد رشد بیشتر باشد اهمیت آن نیز بیشتر است. آخرین سود سه ماهه سهامی که شما برای خرید انتخاب می کنید باید درمقایسه با سه ماهه مشابه سال قبل از رشد چشمگیری برخوردار باشد. به عنوان یک قاعده کلی برای سرمایه گذاران تازه کار و باتجربه، پیشنهاد می شود سهامی را که سود سه ماهه اخیر آن در مقایسه با سه ماهه مشابه سال قبل حداقل ۱۸ تا ۲۰ درصد افزایش نیافته نخرید. بسیاری از معامله گران موفق حد ۲۵ تا ۳۰ درصد را برای خود تعیین می کنند. مطمئن شوید که تغییرات سود را محاسبه کرده اید و حدس و گمانی در کار نیست. حتی بهتر است برای محکم کاری سود دو تا سه ماهه آخر را نسبت به سال گذشته مقایسه کرده و به دنبال افزایش های چشمگیر باشید. برای افزایش امنیت کار بهتر است گروه صنعت شرکت مورد نظر را نیز بررسی کنید. شما باید حداقل یک شرکت دیگر در گروه انتخابی پیدا کنید که سود خوبی را نشان دهد. شرکت دوم به عنوان عامل تأیید کننده انتخاب شما عمل می کند. پس به طور کلی می توان گفت برای انتخاب یک سهم مناسب باید سود سه ماهه اخیر سهم نسبت به سه ماهه مشابه سال قبل از رشد قابل توجهی (حداقل ۲۰ تا ۵۰ درصد یا بیشتر) برخوردار باشد.
رشد سالانه درآمد
سهامی را انتخاب کنید که سود آن از رشد سالانه ۲۵ تا ۵۰ درصد برخوردار باشد. نرخ رشد ترکیبی سود سهام مورد نظر باید طی دوره ۴ تا ۵ سال گذشته بین ۲۵ تا ۵۰ درصد و حتی ۱۰۰ درصد به بالا باشد. با اینکه میزان رشد سود در هر سال از بیشترین اهمیت برخوردار است، مسئله مهم دیگر پایداری و سازگاری درآمد شرکت طی پنج سال گذشته است. وقتی در یک گروه صنعتی خاصی سرمایه گذاری کرده و سپس از قاعده رشد پنج ساله پیروی کنید، در واقع ۸۰ درصد سهام موجود در گروه مورد نظر را از فهرست انتخاب حذف می کنید. علت این است که اکثر سهام موجود در هر گروه یا رشد ضعیفی دارند و یا اصلا از رشدی برخوردار نیستند. به طور کلی سهام خوب و برنده از یک سو رشد خوبی طی سال های گذشته داشته و از سوی دیگر سود آن در چند دوره سه ماهه اخیر با رشد خوبی مواجه بوده است. با ترکیب دو عامل کلیدی فوق می توان سهام برتر و برنده را انتخاب کرد یا حداقل سهامی را خریداری کرد که شانس موفقیت بیشتری داشته باشد.
محصولات جدید، مدیریت نو، پیشرفت های جدید
افزایش قابل ملاحظه قیمت سهام معمولا همراه با اتفاقات تازه است. این قضیه ممکن است محصول یا خدتی نو، مدیریت جدید یا فناوری نوین باشد. یکی از شگفت آورترین نتایجی که اونیل به دست آورد پدیده تناقض در بازار سهام است. تناقض جالب این است که چیزی که اکثر مردم فکر می کنند قیمت آن بسیار بالاست، بالاتر می رود و چیزی که مردم فکر می کنند قیمتش ارزان و امن است پایین تر می رود. به جای تأکید بر این باور سنتی اغلب سرمایه گذاران مبنی بر خرید سهام در قیمت پایین و فروش آن در قیمت بالا، اونیل معتقد است که در قیمت های بالا سهم را بخرید و در قیمت های بالاتر بفروشید. پژوهش اونیل نشان می دهد که زمان ایده آل برای خرید سهم هنگامی است که قیمت سهام به یک محدوده جدید بالایی که پس از مدت دو تا ۱۵ ماه دوره رکود، ثبات و رکود است، برسد. برخی جهش های قیمتی قابل توجه بعد این دوره زمانی اتفاق می افتد.
به دنبال سهام شرکت هایی بروید که از محصولات، خدمات، مدیریت و یا شرایط جدید کاری برخوردارند. از آن مهم تر سهامی که از دوره های تقویت و تصحیح قیمت بیرون آمده و به قیمت های بالایی جدیدی دست یافته اند، بهترین گزینه برای خرید هستند.
عرضه و تقاضا
بر اساس مطالعات انجام شده توسط اونیل، بیش از ۹۵ درصد از شرکت هایی که از رشد بالایی برخوردار شدند و قیمت سهمشان به شدت بالا رفته، در زمان صعود کم تر از ۲۵ میلیون سهم عادی در دسترس عموم داشتند. قیمت سهامی که ۳۰۰ میلیون سهم دارد به سختی افزایش می یابد. زیرا تعداد سهمی زیادی برای عرضه وجود دارد و به حجم بالایی از خرید (تقاضا) برای بالا بردن قیمت سهم فوق نیاز است. پس به یاد داشته باشید سهامی که از سرمایه کوچک تری برخوردارند، در صورت مساوی بودن سایر شرایط از عملکرد بهتری نسبت به شرکت های قدیمی تر با سرمایه زیاد برخوردارند.
پیشگام یا پسرو
معمولا در یک گروه صنعتی در حال رشد، دو تا سه سهم هستند که از رشد خوب و قابل قبولی برخوردارند و بقیه سهام موجود در گروه تعریف چندانی ندارند. به عقیده آقای اونیل شما می توانید به طور مشخصی شانس یک سرمایه گذاری سودآور را افزایش دهید و این در صورتی است که سرمایه گذار، یک سهم از سهام شرکت های پیشرو در صنایع را داشته باشد. برای تشخیص اینکه یک سهم پیشگام است یا پسرو مقیاس ساده ای وجود دارد. اگر قدرت قیمت نسبی سهم در مقیاس ۱ تا ۹۹، زیر ۷۰ باشد، نشان دهنده آن است که سهم مورد نظر از سهام بهتر گروه عقب است. این بدان معنی نیست که قیمت سهم مورد نظر بالا نمی رود، بلکه بدان معناست که اگر بالا رود به اندازه سهام پیشگام افزایش قیمت نخواهد داشت.
حمایت های نهادی
برای بالا رفتن عرضه باید تقاضا زیاد شود و بزرگترین منبع تقاضا، خریداران نهادی هستند. نیازی نیست که یک سهم تعداد زیادی مالک نهادی داشته باشد. سه تا ده حامی نهادی یا صندوق سرمایه گذاری عدد خوبی به نظر می رسد و این رقم برای برخی سهم ها بالاتر نیز می رود. حامی نهادی می تواند از صندوق سرمایه گذاری، پس انداز بازنشستگی شرکت ها، شرکت های بیمه، مشاوران سرمایه گذاری بزرگ، صندوق های پوشش خطرات، ادارات امانی بانک ها، یا مؤسسات دولتی، خیریه و آموزشی باشد. ولی باید بدانید تعداد زیاد حامیان نهادی نیز می تواند خطرساز باشد. اگر ۷۰ تا ۸۰ درصد سهام عادی توسط سازمانی خریداری شود بقیه سهام از حالت شناور بودن خارج می شود. در نتیجه بر اثر یک اخبار بد ممکن است تعداد زیادی از این سهم توسط آن سازمان یا مؤسسه فروخته شود که این امر منجر به ایجاد مشکل در بازار می گردد. در واقع مازاد مالکیت سازمانی و انباشت آن سهم می توانددر نتیجه یک خبر بد منجر به فروش انبوهی از سهام شود. اونیل می گوید که زمان مناسب برای خرید سهام موقعی است که این سهم توسط چندین شرکت حمایت کننده خوب شناخته شود. این انتخاب زمانی مناسب است که سهم آنقدر معروف نشود که در لیست شرکت های برتر قرار گیرد. خریدهای نهادی در سه ماهه اخیر از بیشترین اهمیت برخوردار است.
جهت بازار
مهم ترین پارامتر در روش کانسلیم تشخیص جهت بازار است. تقریبا ۷۵ درصد سهام بازار با کل شاخص بازار حرکت می کند.یعنی اگر سهمی را انتخاب کنید که تمام معیارهای مطلوب و ویژگی های دیگر را به خوبی داشته باشد ولی نتوانید جهت بازار را به خوبی تشخیص دهید. احتمال دارد سهم برگزیده عملکرد ضعیفی از خود نشان دهد. شاخص های بازار برای کمک به تعیین موقعیت کلی بازار طراحی می شوند. اونیل می گوید، تفسیر نمودار قیمت و حجم روزانه کل بازار را یاد بگیرید. اگر بتوانید این کار را انجام دهید، خیلی زود از رویدادها عقب نخواهید افتاد. پس از تغییرات روزانه میانگین بازار، مهم ترین شاخص رفتار بازار، تغییرات قیمت سهام پیشگام است.
اگر خرید یا زمان آن اشتباه بود، کی سهم را بفروشیم؟
در بخش های قبل مبانی خرید سهم را آموختیم، حال باید بدانیم که چه وقت سهام خود را بفروشیم. در بازار بورس اگر روش مشخص و روشنی برای حفاظت از پول خود برخوردار نباشید، مطمئنا برنده نخواهید بود. رمز موفقیت در بازار این است که اگر معامله شما اشتباه بود کم ترین زیان ممکن را متحمل می شوید. یعنی برای موفقیت باید هر وقت که متوجه اشتباه خود شدید، هرچه سریع تر سهام را فروخته و زیان خود را متوقف کنید. اونیل پیشنهاد می دهد که اگر قیمت سهم به ۷ تا ۸ درصد کمتر از قیمت خرید رسید آن را بفروشید. اگر سهام شما رشد کرد و سود کردید می توانید بازه فوق را افزایش دهید و اجازه دهید سهم بیشتر از ۷ تا ۸ درصد نوسان کند. پس برای عملکرد موفق در بورس باید برنامه دفاعی برای توقف هرچه زودتر زیان خود داشته باشید و زیان خود را سریعا متوقف کنید ولی سود خود را به آرامی کسب کنید.
چه وقت سهم را فروخته و سود خود را کسب کنید؟
از نظر اونیل بهترین روش فروش سهم این است که آن را در زمان افزایش و در دورانی که هنوز به نظر قوی و رو به رشد می رسد بفروشید. با این کار شما در معرض خطر افت ۲۰ تا ۴۰ درصدی که معمولا به صورت دوره ای رخ میدهد قرار نگرفته و ارزش سبد شما افت نخواهد کرد. سهام موفق پس از اینکه وارد مرحله افزایشی می شود، ۲۰ تا ۲۵ درصد رشد کرده و سپس متوقف می شوند. در این حالت مبنای جدیدی برای رشد آن ها شکل می گیرد و در برخی موارد سهم به رشد خود ادامه می دهد. قاعده ای که اونیل به آن اشاره می کند این است که سهم را در نقطه خروج از منطقه تقویتی و حداکثر ۵ درصد بالاتر از آن خریده و پس از اینکه ۲۰ درصد از نقطه خروج بالا رفت آن را بفروشید (به جز سهامی که با قدرت زیاد رشد می کند) و یا با افت ۸ درصد زیر قیمت خرید سهم را بفروشید.
سبد، ودیعه و فروش استقراضی
اونیل معتقد است هرچقدر سهم بیشتری داشته باشد، پیگیری آن ها سخت تر است. تنوع زیاد در سبد سهام باعث می شود، واکنش شما در قبال بازارهای کاهشی و کسب وجه نقد با کندی و ناکارآمدی همراه باشد. هدف سرمایه گذار موفق داشتن یک یا دو سهم پیشرو و پر سود است و نه سبدی از سهام متوسط و ضعیف. بهتر است چند زیان کوچک و سودهای بزرگ معدود داشته باشید. به فهرست کوتاهی از سهام خوب و مناسب تمرکز کنید و بگذارید بازار تعیین کننده زمان لازم برای نگه داشتن سهام باشد. موضوع دیگری که در این فصل مطرح شده استفاده از ودیعه و فروش استقزاضی است. اگر در این کار با تجربه هستید و زمان بندی مناسب را می دانید، می توانید انجام دهید ولی باید به خطرات آن آگاه باشید.
اختیار معامله و عرضه اولیه
اختیار معاملات بیشتر در معرض سفته بازی بوده و در نتیجه تغییرات آن ها از شدت و خطر بیشتری نسبت به سهام برخوردار است. هر وقت خواستید در اختیار معامله سرمایه گذاری کنید، میزان سرمایه ای که به این کار اختصاص می دهید محدود سازید. معمولا ۱۰ تا ۱۵ درصد کل سرمایه، حد خوبی برای سرمایه گذاری در اختیار معامله است. اختیار معاملات با انقضای طولانی تر مانند شش ماهه یا بیشتر را خریداری کنید. بدین ترتیب سهم مورد نظر زمان بیشتری برای فعالیت داشته و احتمال اینکه اختیار معامله شما بدون هیچ سودی منقضی شود کاهش می یابد. سرمایه گذاری در عرضه های اولیه برای سرمایه گذاران متوسط شاید گزینه خوبی نباشد. چراکه اگر عرضه اولیه خوب و مناسب باشد، تقاضا برای آن از طرف سرمایه گذاران نهادی به قدری زیاد است که سهم زیادی گیر شما نمی آید. اگر هم بتوانید سهم زیادی بخرید معلوم است که عرضه اولیه چندان جالب نیست. پس از اینکه سهام جدید برای دو سه ماه در بورس معامله شد شما از اطلاعات کافی برای بررسی دقیق تر آن برخوردارید.
اهمیت تفسیر نمودارها برای معامله گران
در نمودار سهم ها و قیمت ها اطلاعات باارزش زیادی وجود دارد که شما نمی توانید از جای دیگر تهیه کنید. نمودارها به ارائه واقعیت ها در مورد سهام می پردازد. قیمت های معامله شده در واقع نتیجه تعامل روزانه نیروهای عرضه و تقاضا در بازارهای بورس است. واقعیت های بازار قابل اعتمادتر از ۹۸ درصد نظریات شخصی و علمی است که امروزه درباره بازاربورس بیان می شود. بسیاری از الگوهای قیمت و ساختارهای تقویتی بارها و بارها خود را تکرار کرده اند. از جمله الگوهایی که برای بررسی وضعیت بازار سهام می تواند مفید باشد، الگوی فنجان و دسته است. یکی از پایه ای ترین الگوهای قیمت شبیه فنجانی است که یک دسته داشته و طرح کلی دسته از کنار قابل مشاهده است. الگوی فنجان معمولا بین ۷ تا ۵۶ هفته طول می کشد( بیشتر بین ۳ تا ۶ ماه هستند). معمولا درصد تصحیح حداکثر قیمت تا پایین ترین قیمت الگو بین ۱۵، ۱۲ تا ۳۳ درصد است.
الگوهای دیگری از جمله الگوی قیمت کف مضاعف یا W، ساختار قیمت مسطح، الگوی پرچم بالا، الگوی پهن و شل نمونه های دیگری از نمودارها هستند که با آشنایی با آنها، اطلاعات کاربردی مفیدی در زمینه انتخاب سهم ها در اختیار شما قرار می گیرد. به طور خلاصه اگر خواهان تقویت مهارت انتخاب و زمان بندی درست هستید، مطالعه کرده و از نمودارها استفاده کنید. بررسی نمودارهای هفتگی بسیار ساده است، پس این موقعیت طلایی را از دست ندهید.
چگونه با خواندن اخبار مالی سود کنیم؟
امروزه شما می توانید حجم بالایی از اطلاعات مالی را از روزنامه ها و با خواندن اخبار مالی شرکت ها به دست آورید. یکی از این اطلاعات مالی، رتبه سود هر سهم شرکت است. رتبه سود هر سهم عبارت است از رشد سود هر سهم شرکت طی پنج سال گذشته و پایداری رشد. از آنجایی که درآمد و رشد سود هر شرکت مهم ترین شاخص موفقیت آن است، رتبه سود هر شرکت از ارزش بسیار زیادی برای بررسی بازار و جداسازی شرکت های موفق از شرکت های کند و ناکارآمد برخوردار است. شاخص مهم دیگر عملکرد قیمت سهم طی ۱۲ ماه گذشته است. قدرت نسبی در واقع سنجشی از عملکرد واقعی قیمت سهم در بازار بوده و فاقد مسائلی مانند ارزش تئوری یک سهم، محبوبیت یا نام آن است. قدرت نسبی ۸۰ بدین معناست که طی سال گذشته عملکرد قیمت سهم از ۸۰ درصد سهام دیگر بهتر بوده است.
طی بازارهای افزایشی معنی دو شاخص فوق یعنی رتبه سود هر سهم و قدرت نسبی بیشتر می گردد. طی بازارهای کاهشی، افت قدرت نسبی به زیر ۷۰ نشانه بدی بوده و باید مراقب باشید. عامل مهم دیگر درصد تغییرات حجم است. درصد تغییرات حجم، سطح معاملات عادی هر شرکت را برای سه ماه گذشته در نظر می گیرد. این شاخص جریان ورودی/خروجی پول را به سهم مورد نظر نشان می دهد. بسیاری از سرمایه گذاران حرفه ای و با تجربه و کارگزاران موفق از این شاخص جدید استفاده می کنند. اگر خواهان سرمایه گذاری موفقی در بازار بورس هستید، باید بتوانید به خوبی جهت گیری میانگین های عمومی بازار را تفسیر کنید. به صورت روزانه نمودار قیمت و حجم شرکت های موجود در گروه برتر را بررسی کنید.
چگونه بهترین گروه های صنعتی، زیرگروه ها و بخش های بازار را انتخاب کنیم؟
معمولا در بازار سهام هر دوره بازار توسط صنایع خاصی هدایت می شود. تحلیل ها نشان می دهد که سهامی که در ۵۰ یا ۱۰۰ گروه برتر قرار دارند به طور میانگین بهتر از سهامی که در ۱۰۰ گروه پایین قرار دارند عمل کنند. به عنوان قاعده ای نوعی سهامی که در چارک بالای گروه ها قرار دارند، بهتر از سهامی که در چارک پایین قرار دارند عمل می کنند. بررسی و توجه به گروه های صنعتی سبب می شود تا شما سریع تر از شرّ سهام ضعیف خلاص شوید. اگر پس از رشدی خوب، یک یا چند سهم مهم در گروه ضعیف عمل کنند، ضعف آن ها دیر یا زود به کل گروه سرایت خواهد کرد.
اهمیت توجه به سرمایه گذاران نهادی
سرمایه گذاران حرفه ای و نهادی مانند افراد عادی با کاهش قیمت ها عصبی نمی شوند. در واقع با کاهش قیمت ها، نهادها با خرید خود سبب حمایت از سهم می شوند. اگر شما سرمایه گذار شخصی هستید، بررسی بیشتر مدیران سرمایه گذاری نهادی از آن جهت اهمیت دارد که این مدیران نیروی محرک ۸۰ درصد تغییرات مهم قیمت در بازار هستند. در فصل پایانی کتاب هجده اشتباه متداولی که سرمایه گذاران ناموفق در مسیر سرمایه گذاری مرتکب می شوند ارائه می شود، که با مطالعه آن نکات مفیدی برای داشتن یک سرمایه گذاری موفق در اختیار شما قرار می گیرد.
نکته پایانی اینکه انگیزه داشته باشید، مثبت فکر کنید و تسلیم نشوید. هر سال موقعیت های بسیاری ایجاد می شود. خود را برای استفاده از آن ها آماده سازید و با مطالعه اصول و روش های انتخاب یک سرمایه گذاری مناسب، راه روشن کسب موفقیت و سود در بازار سرمایه را بپیمایید.
مؤلف: ویلیام جی . اونیل
مترجم: شرکت مدیریت فناوری بورس
