به ارزهای دیجیتال، داراییهای دیجیتال و داراییهای کریپتو توکن می‌گویند. در واقع توکن نشان‌دهنده مالکیت و ارزش یک دارایی رمزنگاری شده (Crypto) در یک سیستم غیرمتمرکز است. از نظر فنی هیچ تفاوتی بین ارز رمزنگاری‌شده، دارایی دیجیتال و یا دارایی کریپتو نیست و به همه این‌ها می‌توان واژه توکن را اطلاق کرد. در این مقاله یاد می‌گیریم که در صنعت کریپتو، معنی توکن چیست و اهمیت و کاربردها توکن‌ها را نیز بیان می‌کنیم. علاوه بر این، انواع توکن‌ها و استاندارهای آنها را نیز به طور کامل توضیح می‌دهیم و بهترین توکن‌ها برای سرمایهگذاری را نیز معرفی خواهیم کرد.
به ارزها و داراییهای دیجیتالی که بر روی بلاکچین غیربومی خود اجرا می‌شوند، توکن می‌گویند. در واقع توکن نشان‌دهنده مالکیت یک دارایی کریپتو بر روی بلاکچین است. به طور کلی توکن‌ها وظایف مهمی را در بلاکچین و سیستم‌های غیرمتمرکز defi/’>دیفای ایفا می‌کنند و باعث افزایش کارایی، امنیت و سهولت استفاده از سیستم مالی نوین می‌شوند.
توکن واژه‌ای است که امروزه در ارزهای دیجیتال زیاد شنیده می‌شود. درک اینکه توکن چیست برای افرادی که تازه با صنعت کریپتو آشنا شده‌اند ممکن است کمی گمراه کننده باشد زیرا این کلمه بسته به کاربرد می‌تواند یکی از مفاهیم رایج زیر را داشته باشد:
ارز دیجیتال (مثلاً بیت کوین) دارایی است که بیشتر به عنوان ابزاری شبیه به پول عمل می‌کند، یعنی وسیله ای برای مبادله و ذخیره ارزش است. درحالی که توکن‌ها داراییهای کریپتویی هستند که علاوه براینکه می‌توان آنها را مانند پول استفاده کرد، دارای عملکردهای اضافه‌ای مانند حقوق حاکمیتی یا عملکردهای کاربردی خاص هستند.
برای مثال، توکن UNI یک توکن حاکمیتی و کنترلی برای پروتکل‌های صرافی Uniswap است (صرافی Uniswap یک صرافی غیرمتمرکز است که تحت اداره و مالکیت یک نهاد واحد نیست. همچنین، امکان مبادله ارزها را باهم بدون نیاز به شخص واسط میسر می‌کند).
تفاوت کلیدی کوینها و توکن‌ها در ساختار و هدف آنهاست. کوینها بر روی بلاکچین خود عمل می‌کنند و کارکرد اصلی آنها به عنوان وسیله مبادله است و اغلب برای پرداخت کارمزد تراکنش‌ها در شبکه بلاکچین استفاده می‌شوند. درحالی که توکن‌ها بر روی شبکه بلاکچین موجود اجرا می‌شوند (مهم نیست که بومی آن بلاکچین باشند یا نه) و هدف توکن‌ها ارائه طیف وسیع‌تری از عملکردهاست. توکن‌ها اغلب توسط یک پروژه یا یک پروتکل خاص با شبکه بلاکچین در ارتباط هستند و برای دسترسی به ویژگی‌های خاصی از آن پروژه استفاده می‌شوند.
کوین و توکن از نظر سهولت ایجاد نیز باهم تفاوت دارند، در واقع ساخت توکن‌ها راحت‌تر از کوین‌هاست. تولد یک کوین نیازمند ساخت یک بلاکچین جدید است که به زمان و تخصص بیشتری احتیاج دارد در حالی که یک توکن را می‌توان بر روی یک بلاکچین موجود ایجاد کرد که فرآیندی به مراتب ساده‌تر و در دسترس‌تر است.
کوینها بیشتر برای معاملات و تراکنش‌های عمومی استفاده می‌شوند این در حالیست که توکن‌ها برای اهداف مشخصی ساخته می شوند. با این وجود این بدان معنا نیست که کوینها و توکن‌ها کاملا از هم متمایز و ناسازگارند، در واقع آنها در اکوسیستم کریپتو به عنوان مکمل یکدیگر و در کنارهم فعالیت می‌کنند. به عنوان مثال کاربران در شبکه بلاکچین می‌توانند از کوین برای خرید توکن و از توکن برای پرداخت کارمزد در شبکه‌های کوین استفاده کنند.
استفاده و اهمیت توکن‌ها در دنیای ارزهای دیجیتال به این دلیل است که آنها در سیستم مالی نقش‌های متفاوتی را ایفا می‌کنند از جمله:
توکنهای دیجیتال یکی از مهمترین نوآوری‌ها در دنیای امروزه هستند که باعث شفافیت دنیای مالی نوین شده‌اند. توکن‌ها دارایی خاصی را در یک بلاکچین نشان میدهند و یا آن را ایجاد می‌کنند و با کمک داراییهای توکن شده مردم می‌توانند به راحتی هر دارایی دیجیتال را معامله کنند. همچنین توکن‌ها نقش مهمی در تسهیل و ایمن کردن پراخت‌ها دارند و امکان دسترسی به خدمات و محصولات جدید را برای کاربران فراهم می‌کنند. به علاوه توکن‌ها به افزایش و شفافیت و کاهش هزینه‌های مرتبط با تراکنش‌های مالی، کمک می‌کنند.
توکن‌ها اغلب با کاربردهای زیر در پروژه‌های کریپتو شرکت دارند:
همان طور که قبلا اشاره کردیم توکن‌ها ارز و یا دارایی دیجیتال هستند که بر روی یک بلاکچین اجرا می‌شوند. در اینجا نحوه عملکرد توکن را توضیح می‌دهیم.
توکن‌ها را می‌توان در چند دسته کلی طبقه بندی کرد با این حال همان طور که صنعت کریپتو دائماً در حال پیشرفت و تکامل است، می‌توان گفت، توکن‌ها کاربردها و استفاده‌های نوآورانه ای دارند که هنوز ناشناخته است.
توکنهای دیفای مجموعه متنوعی از ارزهای دیجیتال بومی پلتفرم‌های اتوماتیک و غیرمتمرکز هستند که با استفاده از قرارداد هوشمند کار می‌کنند. این توکن‌ها دسترسی کاربران را به مجموعه‌ای از برنامه‌ها و خدمات مالی ساخته‌شده بر بستر بلاکچین را فراهم می‌کنند. هدف توکنهای دیفای بازتولید عملکردهای سیستم مالی سنتی مانند وام دادن، پس‌انداز کردن، بیمه و تجارت است. شناخته‌شده‌ترین توکنهای دیفای SETH (استیبل کوین اتریوم)، DAI (استیبل کوین دلار) و UNI (توکن بومی صرافی Uniswap) هستند.
این توکن‌ها امکان دسترسی به محصولات و خدمات را در یک بلاکچین خاص یا یک برنامه غیر متمرکز (Dapp: Decentralized Application) را فراهم می‌کنند. برای مثال کاربران برای استفاده از فضای ذخیره سازی ابری در یک پلتفرم غیرمتمرکز و یا برای برای استفاده از خدمات سیستم مالی غیرمتمرکز دیفای نیاز به پرداخت کارمزدهای این خدمات توسط توکنهای کاربردی دارند. معروف‌ترین توکنهای کاربردی BNB ،ETH و LINK هستند.
این توکنهای Security نشان‌دهنده مالکیت یک دارایی پایه مانند سهام یک شرکت، املاک و مستغلات و سایر انواع سرمایهگذاری هستند. توکنهای اوراق بهادار امکان دریافت سود تقسیمی و حق رای را برای سرمایهگذاران فراهم می‌کنند. هدف این توکنهای اوراق بهادار، کریپتو یا رمزنگاری اوراق بهادار سنتی مانند سهام و اوراق قرضه است تا بتوان سهام شرکت ها و داراییهای دیگری مانند املاک را بدون نیاز به کارگزار واسط معامله کرد. در سال های اخیر بسیاری از شرکت‌های استارتاپی در حال تحقیق و بررسی بر روی توکنهای اوراق بهادار به عنوان جایگزین بالقوه برای روش‌های تامین مالی سنتی هستند. معروف‌ترین توکنهای اوراق بهادار INX ، OSKO و BCAP هستند.
این توکنهای Governance به دارندگان آنها اجازه میدهند در فرآیندهای تصمیم‌گیری برای یک پروژه یا یک پلتفرم غیرمتمرکز که هیچ هیئت مدیره و مرجع مرکزی خاصی ندارند، شرکت کنند. دارنندگان توکنهای حاکمیتی می‌توانند در مورد جنبه های مختلف یک پروٰژه مانند ارتقای پروتکل و یا تغییر ساختار هزینه بحث کنند، راهکار پیشنهاد دهند و در مورد آنها رای‌گیری کنند. برای مثال پروتکل محبوب COMPOUND برای همه کاربران یک توکن COMP منتشر و صادر می‌کند و دارندگان COMP در مورد ارتقا پروتکل رای میدهند. هرچه کاربر تعداد توکن COMP بیشتری داشته باشد، حق رای بیشتری دارد. مشهورترین توکن حاکمیتی UNI است.
نوعی از توکنهای کریپتو هستند که از نظر ماهیت و عملکرد مشابه هستند. این توکن‌ها با توکنهای هم‌نوع خود قابل تعویض و مبادله هستند و همچنین قابلیت تقسیم پذیری دارند. ارزهای فیات و ارزهای دیجیتال بزرگترین نمونه‌های توکنهای قابل تعویض هستند. توکنهای قابل تعویض معمولا به عنوان وسیله‌ای برای پرداخت در بلاکچین استفاده می‌شوند.
برخلاف سایر توکن‌ها NFTها غیرقابل تقسیم و منحصر به فرد هستند. هر NFT یک دارایی دیجیتال منحصر به فرد مانند آثار هنری و کلکسیونی و املاک مجازی را نشان می‌دهد. در واقع هدف NFTها نشان دادن حقوق مالکیت یک دارایی دیجیتال منحصر به فرد و جلوگیری از کپی‌کردن و به اشتراک گذاری غیرمجاز آنهاست. NFTها به دلیل توانایی آنها در ارائه اثبات مالکیت و منشا داراییهای دیجیتال محبوبیت پیدا کرده‌اند.
دارایی دیجیتالی هستند که ارزش یک ارز دیجیتال (مثلا BTC) را بر روی بلاکچین دیگری (مثلا بلاکچین اتریوم) منعکس می‌کنند. این توکنهای Wrapped برای مقابله با چالش عدم قابلیت همکاری بین بلاکچین‌های مختلف ایجاد شده‌اند. بلاکچین‌های مختلف عملکردهای متفاوتی دارند و باهم در ارتباط نیستند و قابلیت همکاری ندارند، در نتیجه برای ایجاد پل بین دو بلاکچین کاربران باید دارایی دیجیتال را به صورت توکن روی یک بلاکچین رپ‌کنند (Wrap به معنی پوشیده است و با این عمل دارایی پایه در یک بسته بندی قرار می‌گیرد که اجازه می‌دهد نسخه پوشیده روی بلاکچین دیگری اجرا شود).
به عنوان مثال بیت‌کوین و اتریوم که دو از پرکاربردتربن بلاکچینها هستند، بر روی پروتکل‌های متفاوتی عمل می‌کنند و نمی توانند مستقیماً باهم تعامل داشته باشند. توکنهای رپ‌شده این شکاف را پر می‌کنند و به بیت‌کوین که دارایی بلاکچین بیت‌کوین است، اجازه میدهند بر روی بلاکچین اتریوم اجرا شود.
استیبل کوینها نوعی از ارز دیجیتال هستند که ارزش آنها به دارایی دیگری مثل ارز فیات یا طلا وابسته می‌شوند تا قیمت آن همیشه ثابت بماند. این ثابت بودن قیمت آنها باعث می‌شود برای تراکنش‌های رایج مانند پرداخت کالا و خدمات مناسب‌تر باشند. پرکاربردترین استیبل توکن تتر (USDT یا Tether ارز دیجیتال دلار) است.
توکنهای فن، ارزهای دیجیتالی هستند که به دارندگان آنها اجازه میدهند که به انواع امتیازات مرتبط با عضویت در کلوب هواداری دسترسی داشته باشند. این توکن‌ها می توانند توسط باشگاههای ورزشی، کلوب‌های هواداری موسیقی و سازمان‌های سیاسی استفاده شوند. برخلاف NFTها کاملاً قابل تعویض هستند و می‌توان این توکن‌ها را مانند پول نقد برای استفاده از خدمات VIP استفاده کرد.
انتخاب بهترین توکن برای سرمایه گذاری به عوامل مختلفی ازجمله اهداف سرمایهگذاری و میزان ریسک‌پذیری شما بستگی دارد. از این‌رو نمی‌توان تنها یک توکن برا برای سرمایهگذاری معرفی کرد. با وجود این، در فهرست زیر، محبوب‌ترین توکن‌ها برای سرمایهگذاری را آورده‌ایم.
علاوه بر ارزهای دیجیتال توکنهای مرتبط با پروژه های متاورس و لایه دوم اتریوم نیز مورد توجه بسیاری از سرمایهگذاران قرار گرفته است. در اینجا برخی از این توکن‌ها را که مورد توجه سرمایهگذاران قرار گرفته‌اند را آورده‌ایم.
توکنهای متاورس
توکنهای لایه دوم اتریوم
استانداردهای توکن مجموعه ای از قوانین و پروتکل‌هایی هستند که نحوه رفتار و تعامل توکنهای دیجیتال در یک اکوسیستم بلاکچین خاص را تعریف می‌کنند. این استانداردها تضمین می‌کنند که توکنهای موجود در یک بلاکچین سازگار و قابل اجرا باشند و می توانند به طور یکپارچه در برنامه‌ها، کیف پول‌ها و پلتفرم‌های مختلف استفاده شوند.
بالاتر، پروتکل استاندارد توکن را معرفی کردیم. اما در فهرست زیر، معروف‌ترین استانداردهای توکن نیز آورده شده است.
اقتصاد توکن یک اکوسیستم دیجیتال است که از توکن‌ها به عنوان وسیله مبادله استفاده می‌کند. در این اقتصاد از توکن به عنوان ابزاری برای دسترسی به یک محصول یا خدمت خاص استفاده خواهد شد.در اصطلاح به اقتصاد توکن توکنومی می گویند. کلمه توکنومی تلفیقی از دو کلمه توکن (Token) و اقتصاد (Economy) است و اقتصاد کلی یک توکن رمزنگاری شده را بررسی می‌کند.
توکنومی بر روی یک بلاکچین خاص کار می‌کند و امکان ایجاد توکن و انتقال آن را بین کاربران فراهم می‌کند. این توکن‌ها به گونه ای طراحی شده‌اند که عملکردهای خاصی داشته باشند و ارزش آنها بر اساس عرضه و تقاضا بازار تعیین می‌شود. همچنین در شبکه بلاکچین از توکن برای تشویق کاربران برای کمک به رشد و توسعه یک سیستم غیرمتمرکز استفاده می‌شود. به عنوان مثال، کاربران یک پلتفرم خاص برای ایجاد یک محتوای ارزشمند یا کمک به امنیت شبکه بلاکچین از طریق استخراج، توکن دریافت کنند.
توکنومی با ایجاد مجموعه‌ای از قوانین در پروژه‌های بلاکچین دارای اهمیت بسیاری است. این قوانین حداکثر عرضه،کارمزد تراکنش، فرآیند ضرب و توکن سوزی و همچنین میزان پاداش دارندگان توکن تعیین می‌کنند. به طور کلی می‌توان گفت اقتصاد یک توکن طرحی کلی از اهداف، عملکرد، نحوه عرضه و تخصیص توکن پروژه است که از قبل در وایت پیپر پروژه تعریف شده‌است.
تا اینجا گفتیم که توکن چیست و اقتصاد توکن را نیز بررسی کردیم. بعد از درک این موضوع، ممکن است به دنبال آشنایی با راه‌های خرید توکن باشید. خرید و معامله توکن‌ها در بازار ارزهای دیجیتال شامل مراحل زیر است.
در مطالب قبلی، نحوه خرید NFT به صورت گام به گام را توضیح دادیم. اما مراحی کلی خرید یک توکن را می‌توانیم در فهرست زیر خلاصه کنیم.
در صنعت کریپتو، توکن‌ها نقشی اساسی در شکل‌دادن به آینده مالی دیجیتال را دارند. همان طور که اکوسیستم مبادلات ارزهای دیجیتال را بررسی می کنیم، اهمیت درک توکن‌ها بسیار بیشتر می‌شود. این داراییهای دیجیتال که نمایانگر تعداد بیشماری از قابلیت‌ها و ارزش‌ها هستند، به محور نوآوری‌های مالی تبدیل شده‌اند.
اهمیت توکن‌ها بسیار فراتر از زیربنای تکنولوژیکی آنهاست. آنها به عنوان رگ حیات سیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi) عمل می کنند. توکن‌ها باعث ارتقا کیفیت برنامه‌های کاربردی غیرمتمرکز (Dapps) و فرآیند انجام تراکنش‌ها می‌شوند و امکان پیاده‌سازی مدل‌های مالی نوآورانه را فراهم می کنند. توکن‌ها دنیای مالی را متحول کردند به صورتی که کارایی و شفافیت سیستم‌های رای‌گیری ارتقا داده‌اند و این همان هدفی است که مدل‌های سنتی همواره در تلاش برای رسیدن آن هستند.
توکن روشی نوآورانه برای ایجاد و انتقال ارزش با استفاده از فناوری بلاکچین و کریپتو است. توکن‌ها از زمان پیدایش در بلاکچین، انقلابی در نگاه ما به دارایی‌ها و تراکنش‌های دیجیتال ایجاد کرده‌اند. توکن‌ها فقط یک دارایی دیجیتال نیستند بلکه آنها نشان‌دهنده طیف گسترده‌ای از ابزارهای کاربردی در اکوسیستم رمزنگاری هستند. آنها می‌توانند وسیله‌ای برای مبادله و یا نشان‌دهنده یک دارایی دیجیتال یا واقعی باشند. همچنین دسترسی به خدمات سیستم مالی غیرمتمرکز را فراهم کنند یا حتی به عنوان یک ابزار حاکمیتی عمل کنند. همچنین توکن‌ها امکان سرمایه گذاری و مشارکت در توسعه راهکارهای دموکراتیک را فراهم می‌کنند. به طور کلی توکن‌ها پتانسیل تغییر روش سازماندهی جامعه ما را دارند.
باتوجه به روند صعودی طلا دو سناریو پایین امکان‌پذیر است:
در سناریوی اول در صورتی که طلا محدوده‌ی سقف آخر خود (2436) را رد کند، تاییدی بر ادامه‌ی روند صعودی است. در تایم فریم‌های بالاتر روند طلا همچنان افزایشی است و در سناریوی دوم واکنش انس جهانی به سطح 2393 بوده و اگر قیمت از محدوده‌ی 2184 کاهشی شود انتظار می‌رود روند انس نزولی شود.
با توجه به تحلیل روزانه‌ی دیروز 28 فروردین انس جهانی با منطقه‌ی عرضه (مقاومت) برخورد کرده و به آن واکنش نشان داده، بنابر تحلیل ریزش طلا تا تارگت اول 2360 ادامه دار خواهد بود. منطقه‌ی تقاضای مهم همچنان سطح 2268 است. توجه داشته باشد اخبار جنگ همچنان در روند قیمتی تاثیرگذار است و روند طلا در تایم‌های بالا همچنان صعودی است.
انواع ارز دیجیتال را می‌توان از جنبه‌های مختلف نظیر کوین، توکن، آلت کوین و ارزهای رایج به دسته‌های متفاوتی تقسیم کرد. البته خود کوین و توکن‌ها نیز می‌توانند به زیرمجوعه‌های پرایوسی کوینها، توکنهای کاربردی، توکنهای اوراق بهادار، توکنهای خیریه، ان اف تی‌ها، میم کوینها، شت کوینها، استیبل کوینها و ارزهای دیجیتال ملی کشورها تقسیم شوند. در این مطلب یاد می‌گیریم که انواع ارز دیجیتال چیست و ضمن معرفی مثالهایی از انواع رمز ارزها، به بررسی مزایا و معایب، تفاوتهای بنیادین و نحوه سرمایه گذاری روی آنها می‌پردازیم.
بیت کوین از زمان تولد در سال ۲۰۰۹، به یکی از داراییهای دیجیتال انقلابی تبدیل شده و به‌خاطر فراهم‌آوری امکان معامله همتابه‌همتا بدون نیاز به یک واسط مانند بانک، موجی از تولد دیگر رمز ارزها را به‌همراه آورده است که از فناوری بلاک چین استفاده می‌کنند. بلاکچین یک دفتر کل توزیع‌شده است که در آن، اطلاعات هر تراکنش یک «هش (یا هویت)» منحصربه‌فرد را دریافت می‌کند و سپس به انتهای این دفتر کل اضافه می‌شود.
موفقیت بیت کوین نیز تکنولوژی بلاک چین و پتانسیل آن برای تمرکززدایی و بهبود اقتصاد دیجیتال را در مرکز توجهات قرار داده است. اما باید بدانید فقط بیت کوین و دوج کوین نیستند که سروصدا کرده‌اند؛ در واقع هزاران رمز ارز دیگر نیز امروزه در بازار کریپتوکارنسی‌ها وجود دارند.
خلاصه‌ای از پرکاربردترین انواع کریپتوکارنسی‌ها به همراه مثال‌های محبوب آنها را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:
| نوع ارز دیجیتال | وبژگی عمومی | زیر مجموعه | برخی نمونه‌ها | ||||||||||||||||
| ارزهای رایج | ارزهای بزرگ و برتر (از نظر مارکت کپ) | – | بیت کوین، اتریوم | ||||||||||||||||
| آلت کوینها | تمام ارزها به‌غیر بیت کوین | – | اتریوم، دوج کوین | ||||||||||||||||
| کوینها | تمام ارزهایی که دارای بلاک چین اختصاصی هستند |
|
|
||||||||||||||||
| توکن‌ها | ارزهایی که بلاک چین اختصاصی ندارند |
|
|
برای اینکه بدانید انواع ارز دیجیتال چیست، ابتدا باید نحوه کار و تفاوتهای پایه‌ای آنها آشنا شویم. رمز ارز نوعی ارز دیجیتال است که با استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری خود، گونه جدیدی از روش پرداخت را به ارمغان آورده است. استفاده از تکنیک‌های رمزنگاری یعنی رمز ارزها هر دو عملکرد «ارز» و «سیستم حسابداری مجازی» را در خودشان دارند.
برای استفاده از رمز ارزها به یک کیف پول مخصوص به‌نام “Cryptocurrency Wallet” یا «والت رمز ارزی» نیاز دارید. این کیف پول‌ها می‌توانند به شکل یک نرم‌افزار باشند که روی کامپیوتر یا موبایل شما نصب می‌شوند و از طریق آنها میتوانید کلیدهای رمزگذاری خود را ذخیره کنید. در واقع این کلیدها هستند که با اتصال به رمز ارزها، هویت شما را به‌عنوان مالک و دارنده تایید می‌کنند.
بنابراین، عبارت “Crypto” در کلمه “Cryptocurrency” به تکنیک رمزنگاری اشاره دارد که امکان ساخت و پردازش داراییهای دیجیتال را فراهم می‌کند. در کنار این خصیصه مهم «کریپتویی»، ویژگی متداول غیر متمرکز ماندن هم وجود دارد؛ رمز ارزها عموما توسط تیمی توسعه یافته‌اند که مکانیزم‌هایی را برای ساخت (غالبا، البته نه همیشه، از طریق فرآیندی به‌نام ماینینگ و استخراج) و دیگر موارد مربوط به کنترل آنها ایجاد کرده‌اند.
بیت کوین رمز ارزی است که دنیا را با مفهوم پول دیجیتال آشنا کرد. این ارز دیجیتال به‌عنوان یک شبکه همتابه‌همتای غیر متمرکز برای ارسال پول در سراسر جهان به دور از موانع سیستم‌های بانکی سنتی، در سال ۲۰۰۹ توسط سازنده‌ای ناشناس ملقب به ساتوشی ناکاموتو ساخته شد.
بیت کوین اولین رمز ارزی بود که توانست محبوبیت و پذیرش گسترده‌ای را بین عموم مردم به‌دست آورد و به ارزشمندترین دارایی در بازار کریپتو تبدیل شود. این ارز دیجیتال که از سوی بسیاری از افراد لقب «طلای دیجیتال» را گرفته است، هم به‌عنوان یک دارایی برای سرمایهگذاری و هم دارایی جهت ذخیره ارزش محبوبیت دارد. فروشگاه‌های مختلفی نیز تا به امروز بیت کوین را به‌عنوان روشی برای پرداخت هزینه کالاها و خدمات خود پذیرفته‌اند.
تا اینجا با مفاهیم پایه‌ای ارز دیجیتال آشنا شدیم. با مطالعه این بخش، نه‌تنها به‌خوبی یاد می‌گیرید که انواع ارز دیجیتال چیست، بلکه اگر تریدر حرفه‌ای باشید نیز راهنمای خوبی در اختیار دارید تا به کمک آن بتوانید به‌دنبال شناسایی بهترین ارز دیجیتال برای سرمایه گذاری باشید که در انتهای همین مطلب به آن اشاره کرده‌ایم.
دقت داشته باشید که برخی از رمز ارزها به‌خاطر گستردگی ویژگی‌هایشان می‌توانند در دسته‌های مختلفی قرار بگیرند. مثلا ارز دیجیتالی نظیر اتریوم می‌تواند در گروه‌های ارزهای رایج، کوینها، توکنهای کاربردی، آلت کوینها و دیگر موارد قرار بگیرد.
ارزهای بزرگ و محبوب را می‌توان در فهرست زیر که بر اساس اطلاعات وبسایت کوین مارکت کپ تنظیم شده، خلاصه کرد:
بالاتر گفتیم که انواع ارز دیجیتال چیست اما اشاره‌ای به نقاط قوت و ضعف ارزهای رایج نکردیم. به‌خاطر وجود سابقه نسبتا طولانی، اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال به‌خوبی روی چارت‌های این دسته از رمز ارزها قابل اعمال هستند و بازار معامله آتی آنها نیز نقدینگی نسبتا بالایی دارد. مزایا و معایب سرمایهگذاری در ارزهای دیجیتال رایج عبارتند از:
به تمام ارزهای دیجیتال به‌غیر از بیت کوین، آلت کوین گفته می‌شود. واژه “Altcoin” از ترکیب دو کلمه “Alternative” و “Coin” به‌معنای «کوین جایگزین» ساخته شده است. اولین آلت کوین بازار با نام نیم کوین (Namecoin) در سال ۲۰۱۱ وارد بازار شد و پس از آن، لایت کوین (litecoin/’>Litecoin) با لقب «نقره دیجیتال» بین تریدرها محبوبیت یافت. هر دوی این رمز ارزها به‌دنبال بهبود ویژگی‌های بیت کوین نظیر سرعت پایین تایید تراکنش‌ها و کمبود حریم خصوصی بودند، اما به مرور زمان رمز ارزهای جدید با اهداف متفاوت متولد شدند.
مثالهایی از آلت کوینها به غیر از اتریوم، تتر، سولانا و بایننس کوین که در بخش قبل معرفی کردیم، شامل موارد زیر هستند:
از نظر مباحث سرمایهگذاری و تحلیل تکنیکال، تقریبا تمام ویژگی‌های لیست قبل نیز برای آنها وجود دارد، اما آلت کوینها به دلیل گستردگی در فاندامنتال‌های خود، تفاوتهای زیادی با یکدیگر دارند. به همین خاطر، هر ارز دیجیتال در این دسته باید به‌طور خاص و جداگانه بررسی شود. به‌طور کلی، مزایا و معایب آلت کوینها به‌صورت زیر است:
به هر رمز ارزی که بلاکچین اختصاصی و مستقل خود را داشته باشد، کوین (Coin) می‌گویند. کوینها در اصطلاح، ارز «بومی» (Native) شبکه خودشان محسوب می‌شوند.
از جمله محبوب‌ترین کوین‌های بزرگ و کوچک بازار ارز دیجیتال از نظر ارزش بازار شامل موارد زیر هستند:
تمام مزایا و معایبی که برای دو گروه اول گفتیم نیز برای کوینها قابل اعمال است. از دیگر مواردی که مختص کوینها هستند می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
پرایوسی کوینها (Privacy Coins) یا ارزهای حریم خصوصی، زیرمجموعه کوینها از انواع ارز دیجیتال به شمار می‌آیند. این نوع از رمز ارزها برای بهبود حریم خصوصی و ناشناسی کاربران طراحی شده‌اند. این ارزها در واقع روی یکی از تصورهای اشتباه نسبت به فناوری بلاکچین یعنی ناشناسی تمرکز دارند.
با وجودی که تراکنش‌های ارز دیجیتال هیچگونه آدرس آی‌پی یا اطلاعات شخصی کاربران را ثبت نمی‌کنند، اما ناشناسی در آنها به‌قدری پایین است که با تحلیل داده‌ها و الگوها، به‌راحتی می‌توان درباره گیرنده یا فرستنده اطلاعات به‌دست آورد. همانطور که از نامشان پیداست، این ارزها بلاکچین اختصاصی خود را دارند.
از جمله شناخته‌شده‌ترین پرایوسی کوینها شامل موارد زیر هستند:
از جمله مزایا و معایب ارزهای حریم خصوصی می‌توان موارد زیر را نام برد:
تا اینجا به‌خوبی می‌دانیم که انواع ارز دیجیتال چیست و کوینها نیز در این میان چه نقشی دارند. اما در ادامه باید به توکن‌ها نیز اشاره کنیم. بر خلاف کوینها، توکن‌ها شبکه اختصاصی خودشان را ندارند روی یک بلاک چین دیگر میزبانی می‌شوند. از نظر فنی، به توکن‌ها ارزهای «غیر بومی» (Non-native) می‌گویند. خود توکن‌ها را نیز از جنبه‌های مختلف می‌توان به گروه‌های مختلفی تقسیم کرد که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم.
یوتیلیتی توکن‌ها (Utility Tokens) یا توکنهای کاربردی، عملکردی خاص را در بلاک چین اکوسیستم مربوط به خودشان انجام داده و اجازه دسترسی به ویژگی‌ها یا عملکردهای خاص نظیر دریافت پاداش رمز ارزی را به هولدرهای خود میدهند. توکنهای کاربردی همچنین با جبران خدمت پردازش تراکنش‌ها یا دیگر خدمات شبکه، نقش حیاتی را در پشتیبانی از شبکه‌های بلاکچینی ایفا می‌کنند. این دسته از توکن‌ها به‌عنوان واسط تبادل جهت پرداخت هزینه کالاها و خدمات نیز کاربرد دارند.
از جمله برخی از شناخته‌شده‌ترین یوتیلیتی توکن‌ها شامل موارد زیر هستند:
خرید و فروش توکنهای کاربردی و سرمایهگذاری روی آنها نیز مزایا و معایب مختص به خود را دارد از جمله:
سکیوریتی توکن‌ها (Security Tokens) یا توکنهای اوراق بهادار که گاهی اوقات به آنها اکوئیتی توکن (Equity Token) نیز گفته می‌شود، گروه دیگری از انواع ارز دیجیتال هستند که نوعی گواهی مالکیت دیجیتال یک دارایی یا بخشی از یک دارایی در بلاک چین محسوب می‌شوند. هر دارایی در دنیای واقعی را می‌توان از طریق بلاکچین به اصلاح توکنیزه کرد. نتیجه این کار، تولید توکنی است که مالکیت دیجیتال را به هولدرهای خود می‌دهد.
توکنهای اوراق بهادار در واقع نسخه رمز ارزی معادل سهام‌های معاملاتی هستند که بخشی از یک دارایی (یا شرکت) به چندین قسم (سهم) تقسیم شده و برای خرید در دسترس خریداران قرار می‌گیرد. مشابه معامله سهام در بورس، توکنهای اوراق بهادار نیز باید به تایید کمیسیون بورس و اوراق بهادار برسند.
از جمله مثال‌های سکیوریتی توکن‌ها می‌توان موارد زیر را نام برد:
سرمایهگذاری در توکنهای اوراق بهادار نیز مزایا و معایب متخص به خود را دارد از جمله:
توکنهای ان اف تی (NFT) که به آنها غیرمثلی، غیر قابل‌تبدیل و غیر قابل‌معاوضه نیز می‌گویند، نوع دیگری از انواع ارز دیجیتال هستند. با این حال، عموما به توکنهای ان اف تی نمی‌توان «رمز ارز» گفت. علت آن است که رمز ارزها قابل تعویض (Fungible) هستند، به این معنا که هر واحد آنها با واحد دیگر برابر است. مثلا هر یک واحد بیت کوین با یک واحد بیت کوین دیگر از همه لحاظ نظیر ویژگی و قیمت برابر است. اما ان اف تی‌ها این خاصیت را ندارند و هر واحدشان با واحد دیگر کاملا متفاوت است و امکان تعویض کردن آنها با یکدیگر وجود ندارد.
ان اف تی‌ها به دو شکل تکی یا یک مجموعه چند صدتایی یا چند هزارتایی ساخته می‌شوند. از جمله معروف‌ترین کلکسیون‌های ان اف تی می‌توان به کریپتوپانکس (CryptoPunks) و بورد ایپ یات کلاب (BAYC) اشاره کرد.
سرمایه گذاری در NFTها مزایا و معایب خاص خود را دارد؛ برخی به مالکیت یک دارایی منحصربه‌فرد علاقه‌مند هستند و برخی ارزش این کار را در توکنیزه شدن یک دارایی واقعی در داخل یک ان اف تی یا یادگیری بیشتر درباره فناوری بلاک چین و رمز ارزها می‌دانند. از جمله مزایا و معایب خرید و فروش توکنهای غیر قابل‌تعویض عبارتند از:
میم کوینها (Meme Coins) با الهام گرفتن از میم‌های اینترنتی، همان تصاویر یا ویدیوهای طنزمانند، ساخته شده‌اند. با وجودی که اکثر غریب به اتفاق میم کوینها بلاکچین اختصاصی خود را ندارند و در دسته توکن‌ها قرار می‌گیرند، اما بزرگترین و محبوب‌ترین میم کوین بازار به‌نام دوج کوین (DOGE)، یک کوین محسوب می‌شود و شبکه اختصاصی خود را دارد. دوج کوین اولین میم کوینی بود که برای شوخی با بیت کوین در سال ۲۰۱۳ متولد شد.
اکثر میم کوینها فاندامنتال و کاربرد خاصی ندارند و صرفا برای سرگرمی ساخته شده‌اند. با این حال، برخی از پروژه‌های این بخش از بازار نظیر شیبا اینو (SHIB) با ارائه قابلیت‌های متنوع و تهیه یک نقشه راه، سعی داشته‌اند خود را از ماهیت بی‌هدف میم کوینها دور کنند.
از دیگر میم کوین‌های محبوب بازار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
از مزایا و معایب میم کوینها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
شت کوینها (Shitcoins) که معادل فارسی‌شان «زرد ارز» است، ارزهای دیجیتالی بی‌ارزش یا کم‌ارزش و بدون هدف مشخص هستند. عدم موفقیت این نوع از رمز ارزها غالبا به‌خاطر عدم توانایی در جلب توجه سرمایهگذاران یا عمل به وعده‌هایی است که از سوی توسعه‌دهندگان‌شان مطرح شده است. برخی نیز صرفا با هدف کلاهبرداری ساخته شده‌اند. به همین خاطر، بسیاری از افراد این دسته از توکن‌ها را یک سرمایهگذاری بد می‌دانند.
مثال‌های شت کوین‌های معروف شامل موارد زیر هستند:
شت کوینها همان مزایا و معایب میم کوینها را دارند، اما گاهی اوقات با درصد و شدت بیشتر. از دیگر خصوصیات شت کوینها عبارتند از:
چریتی توکن‌ها (Charity Tokens) یا توکنهای خیریه برای امور خیریه و بشردوستی استفاده می‌شوند. البته با وجودی که امروزه خیریه‌های سراسر جهان انواع رمز ارزها را برای انجام فعالیت‌های بشردوستانه خود می‌پذیرند، اما برخی از سازمان‌ها به توسعه ارزهای مخصوصی برای این کار پرداخته‌اند.
به استناد سایت کوین گکو (CoinGecko)، نمونه‌های توکنهای چریتی شامل موارد زیر هستند:
مشابه هر رمز ارز دیگری، ارزهای خیریه نیز مزایا و معایب خاص خود را دارند از جمله:
تا اینجا به خوبی از می‌دانیم که انواع ارز دیجیتال چیست و برخی از آنها مثل شت‌کوین‌ها و میم‌کوین‌ها را نیز بررسی کردیم. برخلاف ارزهای عادی که دارای نوسان قیمت هستند، استیبل کوینها منحصرا برای حفظ یک ارزش ثابت (عموما به‌صورت ۱:۱ با دلار آمریکا) ساخته شده‌اند. صادرکنندگان استیبل کوینها با نگهداری ذخیره‌ای از داراییهای فیزیکی (دلار، طلا و دیگر موارد) معادل تعداد ارزهای در گردش، این کار را انجام میدهند.
از آنجایی که استیبل کوینها بیشتر به‌عنوان یک واسط تبادل استفاده می‌شوند، منطقی است که به‌جای داشتن یک بلاک چین اختصاصی، روی بلاک چین‌های دیگر میزبانی شده باشند تا تبدیل کردن آنها به دیگر ارزها راحت‌تر باشد. به همین خاطر، استیبل کوینها در گروه توکن‌ها قرار می‌گیرند. مثلا تتر در حال حاضر روی بیش از ۳۰ بلاک چین فعالیت می‌کند.
از مثال‌های استیبل کوین‌های محبوب بازار که از انواع ارز دیجیتال باید نام ببریم، شامل موارد زیر هستند:
از جمله ویژگی‌های مهم استیبل کوینها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ارزهای دیجیتال ملی یا ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (Central Bank Digital Currencies) که به اختصار به آنها CBDC می‌گویند، نوعی ارز دیجیتال ساخته‌شده توسط بانک مرکزی یک کشور هستند. این ارزها شباهت زیادی به رمز ارزها دارند، اما شدیدا متمرکز هستند و ارزش‌شان هم توسط بانک مرکزی کشور مربوطه تعیین شده و معادل ارز ملی آن خواهد بود.
در حال حاضر بیش از ۲۰ کشور در حال کار روی CBDC خود هستند و برخی نیز آنها را پیاده‌سازی کرده‌اند از جمله:
از جمله مزایا و محدودیت‌های ارزهایی ملی شامل موارد زیر هستند:
در این قسمت بد نیست نگاهی به تفاوتهای هر نوع از رمز ارزها داشته باشیم.
فناوری پشتیبان یک رمز ارز می‌تواند بر عملکرد، امنیت و مقیاس‌پذیری آن تاثیرگذار باشد. مثلا، ارزهایی مانند بیت کوین و لایت کوین از مکانیزم اجماع اثبات کار استفاده می‌کنند که برای انجام محاسبات پیچیده جهت اعتبارسنجی تراکنش‌ها و افزودن بلاک‌ها به بلاکچین، به نودها نیاز دارند. این امر نیازمند منابع زیاد است که مصرف انرژی را افزایش می‌دهد و بر محیط زیست اثر می‌گذارد.
گزینه‌های جایگزین اثبات کار مانند اثبات سهام و اثبات سهام نمایندگی‌شده (DPoS) که در ارزهایی مانند اتریوم، سولانا و بایننس کوین دیده می‌شود، مصرف انرژی کمتری دارند و تراکنش‌ها در آنها سریع‌تر و کارآمدتر هستند.
تمرکززدایی به میزان توزیع قدرت و کنترل بین نودهای یک شبکه اشاره دارد. رمز ارزهایی مانند بیت کوین و اتریوم فوق غیر متمرکز هستند، به این معنا که گروه بزرگی از نودها در سراسر جهان آنها را کنترل می‌کنند. اما رمز ارزهایی مانند ریپل تنها تعداد انگشت‌شماری نود دارند که باعث تمرکزگرایی بیش از حد آنها می‌شود. میزان تمرکززدایی روی امنیت، ثبات و پایداری یک ارز دیجیتال اثرگذار است.
سرعت پردازش تراکنش‌های یک ارز دیجیتال نیز می‌تواند روی کاربرد و پذیرش آن تاثیرگذار باشد. ارزهایی مانند بیت کوین به‌خاطر مکانیزم اجماع و اندازه بلاک‌هایشان قادر به پردازش تعداد محدودی تراکنش در ثانیه هستند که منجر به افزایش کارمزدها و طولانی‌تر شدن مدت انتظار در مواقع افزایش تقاضا می‌شود.
اما ارزهایی مانند ریپل و کاردانو با هدف تسریع تایید تراکنش‌ها به‌وجود آمده‌اند و برخی مانند سولانا، ادعای توانایی پردازش هزاران تراکنش در ثانیه را دارند.
میزان حمایت جامعه و توسعه‌های یک رمز ارز نیز روی پایداری، امنیت و آینده آن تاثیر می‌گذارد. ارزهای بزرگ و برتر نظیر بیت کوین و اتریوم که دارای جامعه طرفداری فعال هستند، عموما ثبات و امنیت بیشتری دارند.
این در حالی است که ارزهای کوچکتر و جدیدتر (خصوصا میم کوینها و شت کوینها) به‌دلیل ماهیت سرگرم‌کننده بودن خود نوسان قیمت بیشتری دارند که از یک جهت می‌توانند پتانسیل سودآوری شما را افزایش دهند و از جهت دیگر، ریسک ضرردهی سنگین را به‌همراه داشته باشند.
محیط قانونی پیرامون ارزهای دیجیتال روی کاربرد و پذیرش آنها اثر زیادی دارد. در برخی از کشورها، رمز ارزها شدیدا تحت نظارت و قوانین سختگیرانه قرار دارند در حالی که در دیگر کشورها، ترید و معامله آنها به‌صورت آزادانه انجام می‌شود. محیط قانونی نه تنها بر پایداری و امنیت، بلکه بر توانایی جذب سرمایه‌گذاری‌ها و نوآوری‌های ارزهای مجازی نیز تاثیر می‌گذارد.
اکنون که یاد گرفتیم انواع ارز دیجیتال چیست، برای سرمایه گذاری روی آنها باید چند مرحله را طی کنید که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.
پیش از سرمایهگذاری و اقدام به خرید و فروش، باید تحقیقات کاملی را روی انواع ارزهای دیجیتال که در این مطلب معرفی کردیم، انجام دهید. با این کار، با پیچ و خم‌های بازار آشنا شده و قادر به کاهش ریسک‌ها و شناسایی فرصت‌های سودآور هستید.
در حال حاضر بیش از ۲ میلیون رمز ارز در دنیا وجود دارد که انتخاب گزینه مناسب را چالش‌برانگیز می‌کند. همانطور که در بخش قبل گفتیم، بهتر است انواع پروژه‌ها را از نظر فناوری، نوسان قیمت، جامعه طرفداران، موارد قانونی و میزان تمرکززدایی و سرعت تراکنش‌ها مقایسه نمایید.
کیف پول ارز دیجیتال یک نرم افزار یا دستگاه سخت افزاری است که اجازه ذخیره‌سازی، ارسال و دریافت این نوع دارایی‌ها را به شما می‌دهد. انواع والت‌های رمز ارزی شامل موارد زیر هستند:
پس از انتخاب والت مناسب خود، باید آن را روی موبایل یا کامپیوتر خود نصب کرده یا نسخه سخت افزاری آنها را خریداری نمایید.
مرحله بعد، انتخاب صرافی ارز دیجیتال است. امروزه صرافیهای بین‌المللی زیادی مانند بایننس، کوکوین و کوین بیس راه‌اندازی شده‌اند که از آنها می‌توان برای خرید و فروش رمز ارزها استفاده کرد. اما متاسفانه به‌دلیل تحریم‌ها و ریسک‌های امنیتی که برخی از آنها به‌همراه دارند (مانند تعطیلی صرافی هات بیت و ورشکستگی FTX)، بهتر است از صرافیهای ایرانی برای این کار استفاده کنید.
با جستجو در اینترنت میتوانید صرافیهای داخلی مختلف را پیدا کرده و با مقایسه خدمات، کارمزدها و تعداد ارزهای پشتیبانی‌شده در آنها، گزینه مناسب خود را انتخاب نمایید.
از آنجایی که رمز ارزها ریسک بالایی دارند و قیمت آنها نوسان بیشتری نسبت به دیگر داراییهای سنتی دارد، باید پیش و پس از سرمایهگذاری در آنها، بازار را به دقت زیر نظر داشته باشید. دنیای کریپتوکارنسی‌ها دائما در حال تغییر است، بنابراین مدیریت ریسک ارزهای دیجیتال و توجه به اتفاقات جدید که بر داراییهای شما تاثیرگذارند، اهمیت بسیاری بالایی دارد.
اگر تا اینجا مطلب را مطالعه کرده باشید، به خوبی می‌دانید انواع ارز دیجیتال چیست و چگونه روی آن می‌توان سرمایهگذاری کرد. شاید بتوان گفت بهترین ارز دیجیتال برای سرمایه گذاری میتوانید یکی از ارزهای دیجیتال بیت کوین، اتر، سولانا، آوالانچ، پولیگان و کاردانو است. البته نباید یک جواب ساده و مستقیم را برای سوال در نظر گرفت چراکه اگر برای سویینگ‌های شدید آمادگی ندارید، شاید بهتر باشد که درگیر ارزهای دیجیتال نباشید اما با وجود ریسک‌های موجود، ارزهایی که ذکر شد را می‌توان به عنوان بهترین ارزهای دیجیتال برای سرمایه گذاری در نظر گرفت.
اگر مطلب را تا انتها مطالعه کرده باشید، به خوبی یاد گرفته‌اید که انواع ارز دیجیتال چیست و بهتر است کدام را برای سرمایهگذاری انتخاب کنید. با وجودی که شاید رمز ارزها از دید بیرونی دارای ساختاری منسجم باشند، اما این دنیا از هزاران دارایی تشکیل شده است که هر کدام عملکرد، ویژگی و مزایا و معایب متخص به خود را دارند. در این مطلب به مبحث انواع ارز دیجیتال چیست پرداختیم و پروژه‌های مختلف را بررسی کردیم. این دنیای چندگانه از پروژه‌ها، سرویس‌ها و ابزارها، فرصت‌های عالی را برای سودآوری در اختیار افراد قرار داده است. با این حال، بهتر است پیش از انتخاب، درباره هر نوع رمز ارز و ویژگی‌های فاندامنتال و تکنیکال آنها تحقیقات کاملی را انجام داده و از روش‌های مدیریت ریسک برای کاهش ضررها استفاده کنید.
باتوجه به روند صعودی طلا در هفته‌های گذشته در صورتی که قیمت با محدوده عرضه (مقاومتی) 2431 برخورد کند احتمال ریزش تا محدوده‌ی 2324 را می‌دهیم و محدوده‌ی تقاضا (حمایتی) برای انس محدوده‌ی 2291 است. دقت داشته باشید امروز سخنرانی فدرال رزرو می‌تواند هیجاناتی در بازار بوجود بیاورد و همچنین اخبار جنگ نیز می‌تواند عامل صعودی شدن و افزایش قیمت طلا و حتی ایجاد سقف‌های بالاتر در انس جهانی شود. توجه داشته باشید روند طلا در تایم های بالاتر همچنان صعودی می‌باشد.
روند انس جهانی برای افرادی که در تایم فریم ماهانه معامله می‌کنند، از یک منطقه‌ی رنج (بی‌تصمیم) خارج شده و اصطلاحا سقف رنج شکسته شده، بنابراین روند طلا همچنان صعودی بوده و تا زمانی که کف 1810 به سمت پایین شکسته و قیمت به زیر این کف کاهش نیافته در هر اصلاح می‌توان خریدار بود و در صورتی که کف شکسته شود روند ماهانه طلا نزولی می‌شود و می‌توان برای تارگت های مشخص شده که کف رنج بوده، فروشنده بود.
روند انس جهانی در تایم فریم هفتگی روندی کاملا صعودی بوده و طبق پیش‌بینی دو سناریو مدنظر است:
سناریو اول که سناریو قوی‌تری است ادعا می‌کند در صورتی‌که قیمت از کف مشخص شده به سمت پایین کاهشی نشود، ادامه روند صعودی و به سمت سقف‌های بالاتر می‌باشد.
در صورتی که قیمت از کف مشخص شده 1997 به سمت پایین کاهشی شود سناریو دوم به وقوع می‌پیوندد به این معنا که روند کاهشی است و اولین تارگت ما 1900 است.
توجه داشته باشید که در هفته‌ی پیش رو اخبار مهم زیادی برای دلار نداریم و تنها اخبار هفته برای شاخص خرده‌فروشی و آمار رشد محصولات کارخانه‌ای است.
در پاسخ به پرسش نهنگ ارز دیجیتال چیست، به بیان ساده می‌توان گفت نهنگ ارز دیجیتال به فرد یا نهادی گفته می‌شود که مالکیت حجم قابل توجهی از یک ارز دیجیتال را در اختیار دارد و می‌تواند با انجام تنها یک تراکنش، به صورت مستقیم بر ارزش آن ارز دیجیتال در بازار، اثر بگذارد. معمولاً نهنگ ارز دیجیتال به فردی نسبت داده می‌شود که مالک ۱۰ درصد از کل موجودی یک ارز دیجیتال باشد.
البته از دیدگاه برخی از کارشناسان، یک پاسخ دیگر نیز برای پرسش نهنگ ارز دیجیتال چیست وجود دارد. گروه دیگری از کارشناسان می‌گویند، مالک کیف پول ارز دیجیتالی که بیش از ۱۰ میلیون دلار از یک رمز ارز در آن وجود داشته باشد، یک نهنگ ارز دیجیتال است. اقیانوس ارزهای دیجیتال پر از نهنگ است و معمولاً کوچک‌ترین فعالیت این نهنگ‌ها، تحت نظارت سایر فعالین بازار است، زیرا تنها انجام یک تراکنش توسط آنها، می‌تواند به شکل جدی بر ارزش دارایی ارز دیجیتال سایرین اثر بگذارد و تغییرات قابل توجهی را در بازار رقم بزند.
برای مثال، در مورد ارز دیجیتال بیت کوین، بر اساس گزارشی که «بیت‌اینفوچارتس» در ماه می ۲۰۲۳ منتشر کرده است، ۱۱۰ کیف پول برتر، بیش از ۱۰ هزار بیت کوین را در خود ذخیره کرده‌اند؛ مالکین این کیف پول‌ها ۱۵.۳۵ درصد از کل بیت‌کوین‌های در گردش را کنترل می‌کنند. جالب است بدانید که این تعداد کیف پول، تنها ۰.۱٪ از کیف پول‌هایی هستند که در آنها بیت کوین وجود دارد، اما تصمیمات مالکین آنها می‌تواند بازار را کاملاً تحت تاثیر قرار دهد. نکته اینجاست که ۴ کیف پول برتر در این زمینه، هر یک بیش از ۱۰۰ هزار بیت کوین را در خود جای داده‌اند، که این رقم در مجموع برابر ۳.۴۲ درصد از کل بیت کوین‌های موجود است.
اهمیت نهنگ ارز دیجیتال بسیار واضح است، از آنجایی که یک نهنگ ارز دیجیتال مالکیت بخش بزرگی از موجودی یک ارز دیجیتال را در اختیار دارد بر هر فروش یا خرید می‌تواند بر زنجیره عرضه و تقاضای آن ارز دیجیتال اثر بگذارد، این تاثیر سبب می‌شود که قیمت آن ارز دیجیتال نیز بیشتر یا کمتر شود.
معمولاً نهنگ‌های ارز دیجیتال معاملاتی را بر پایه میلیون دلار انجام میدهند، و هر فعالیت آنها یک سیگنال جدی و موثر محسوب می‌شود که منجر به تحول موثر در بازار خواهد شد. برای اینکه دقیقاً بدانید اهمیت نهنگ ارز دیجیتال چیست اجازه دهید با مثال این موضوع را باز کنیم. وقتی نهنگ یا نهنگ‌های ارز دیجیتال، اقدام به خرید یک ارز دیجیتال مشخص می‌کنند، این اقدام به عنوان سیگنالی برای جامعه تریدرهای ارز دیجیتال محسوب می‌شود که تقاضا در مورد آن ارز دیجیتال افزایش پیدا خواهد کرد.
در توضیح این موضوع، «لارس سیر کریستنسن»، بنیانگذار پلتفرم معاملات آنلاین «سکسو بانک»، می‌گوید: «معمولاً بازار ارزهای دیجیتال، بسیار سریع و جدی از حجم معاملات تاثیر می‌پذیرند. به همین علت، خرید و فروش قابل توجه یک ارز دیجیتال توسط یک تریدر، به سرعت می‌تواند نرخ آن ارز دیجیتال را افزایش یا کاهش دهد. بدیهی است در این شرایط، سایر معماله‌گران، با دقت فعالیت‌های نهنگ‌های ارز دیجیتال را دنبال کنند تا از این طریق بتوانند روندهای قیمتی را پیش‌بینی کرده و برای داراییهای خود برنامه‌ریزی کنند.»
نهنگ‌های ارز دیجیتال، دقیقاً مثل افرادی هستند که مالکیت بخش بزرگی از سهام یک شرکت را در اختیار دارند. پر واضح است که چنین افرادی به راحتی می‌توانند منجر به ایجاد نوسان در بازار شوند.
برای مثال، «ایلان ماسک»، در ژانویه ۲۰۲۱ تنها با اضافه کردن هشتگ بیت کوین به توضیحات پروفایل توییتر خودش، باعث شد که ارزش بیت کوین ۱۴٪ افزایش پیدا کند. خبرگزاری رویترز، در همان زمان گزارش کرد که این افزایش قیمت، باعث شده است برای نخستین بار ارزش بازار ارزهای دیجیتال به بیش از ۱ تریلیون دلار برسد.
در میان این توضیحات مسلماً یک نکته نیز پر رنگ می‌شود، نهنگ‌های ارز دیجیتال کنترل بخش عمده‌ای از زنجیره عرضه و تقاضا را در اختیار دارند و معمولاً دارایی ارز دیجیتالی که در اختیار دارند برای آنها بسیار ارزشمند است. معمولاً وقتی این افراد دارایی خود را نگه داشته و اقدام به فروش آن نمی‌کنند، به نوعی در بازار ثبات ایجاد می‌کنند و البته سیگنال حمایت از آن ارز دیجیتال را نیز به سایرین میدهند.
سرنوشت صرافی ارز دیجیتال متمرکز FTX، مثال خوبی برای این موضوع است. از چندی قبل شایعاتی در مورد ورشکستگی این پروژه که متعلق به «سم بنکمن-فرید» به گوش می‌رسید، اما در نهایت FTX زمانی سقوط کرد که صرافی رقیب، بایننس که ۵ درصد توکنهای این پروزه را در اختیار داشت برنامه خود برای خروج از آن را اعلام کرد.
بایننس در ۲۲ نوامبر ۲۰۲۲ اعلام کرد ۵ درصد دارایی پیش‌تر اشاره شده که ارزش آنها در آن زمان به ۵۸۰ میلیون دلار می‌رسید را نقد کرده است. همین اعلام کوتاه باعث آشفتگی در بازار شد و پنج روز بعد FTX به صورت رسمی اعلام ورشکستگی کرد و «سم بنکمن-فرید» از سمت خود به عنوان مدیرعامل استعفا داد.
یکی از ارکان و ارزش‌های اصلی ارزهای دیجیتال نامتمرکز یا غیر متمرکز بودن آنها است و البته، نهنگ‌های ارز دیجیتال می‌توانند به نوعی تهدیدی برای این موضوع محسوب شوند. اگر بخواهیم بگوییم که علت به خطر افتادن این موضوع توسط نهنگ ارز دیجیتال چیست، باید به موضوع به صورتی که در ادامه بیان می‌شود نگاه کنیم.
هر بلاک چین را میتوانید مانند یک کشور در نظر بگیرید که دارندگان توکنهای آن در اصل حاکمشان هستند. میزان اثرگذاری تصمیمات هر حکمران بر حسب مقدار دارایی است که در اختیار دارد. بنابراین هر چه دارایی‌ها در دست عده‌ای خاص بیشتر باشد، نقش این افراد در سرنوشت آن بلاکچین پر رنگ‌تر می‌شود و به این ترتیب، ممکن است کار به جایی برسد که دیگر نتوانیم بگوییم یک پروژه غیر متمرکز است و گروه مشخصی از افراد نمی‌توانند به آن جهت‌دهی کنند.
در چنین شرایطی، احتمال دارد مسیر یک پروژه ارز دیجیتال به صورت کامل تغییر کند و اگر چه اکثریت جامعه آن با موضوعی مخالف یا موافق باشند، ولی حرف آخر را نهنگ‌های آن پروژه بزنند. در اصل نهنگ‌ها صدای بلند و تاثیرگذار هر پروژه ارز دیجیتال هستند، تا جایی که وقتی در مورد تغییری در ساز و کار یک ارز دیجیتال رای‌گیری می‌شود، ممکن است ۸۰ درصد آرا مخالف و ۲۰ درصد آرا موافق باشند؛ اما رای یک نهنگ، به کل نتایج را عوض کرده و آمار موافقین به ۹۶ درصد رسیده و مخالفین ۴ درصد آرا را تشکیل دهند.
اینجا است که میتوانید متوجه شوید تاثیر نهنگ ارز دیجیتال چیست و چطور می‌تواند منجر بر مفهوم غیر متمرکز بودن ارزهای دیجیتال اثر بگذارد.
تا اینجای کار حتماً متوجه شده‌اید که یک نهنگ ارز دیجیتال به راحتی می‌تواند روی نوسانات قیمت در بازار اثر بگذارد. اما می‌توان ردپای نهنگ‌ها را در بحث نقد شوندگی ارزهای دیجیتال نیز دید.
اینطور فرض کنید که یک نهنگ مقدار زیادی از یک ارز دیجیتال را خریداری می‌کند و تصمیم می‌گیرد آن را برای مدت طولانی در کیف پول خود نگه دارد. بسیاری از ارزهای دیجیتال مقدار مشخص و محدودی دارند، وقتی یک نهنگ حجم قابل توجهی از مالکیت یک ارز را در اختیار می‌گیرد این یعنی اینکه دیگر معماله‌گران خرد، برای انجام معاملات روزمره در یک چرخه کوچکتر از عرضه و تقاضا باید به فعالیت بپردازند. کوچکتر شدن چرخه عرضه و تقاضا به معنی دشوارتر شدن خرید و فروش و در نهایت نقد کردن یک ارز دیجیتال خواهد بود.
در بسیاری از مواقع، نهنگ‌های ارز دیجیتال برای جلوگیری از تلاطم در بازار و البته پدید نیامدن مشکل نقد شوندگی، فعالیت‌های معاملاتی خود را پنهان نگه داشته، داراییهای خود را به بخش‌های کوچکتری تقسیم کرده و طی یک بازه طولانی و به مرور زمان به بازار عرضه می‌کنند.
گفتنی است، روش دیگری که نهنگ‌های ارز دیجیتال برای خرید و فروش استفاده می‌کنند، بهره‌گیری از معاملات «برون زنجیره‌ای» (over-the-counter trading) است. این معاملات در خارج از صرافیهای رایج ارز دیجیتال به سرانجام می‌رسند و جزئیات آنها بر روی بلاکچین اصلی آن ارز دیجیتال ثبت نمی‌شود. بنابراین، یک نهنگ ارز دیجیتال به این شکل می‌تواند معملات خود را به شکل خصوصی و پنهان از دید دیگران انجام دهد.
معمولاً کیف پول‌های دیجیتال به نام یک فرد واقعی مشخص متصل نیستند، اما فعالیت نهنگ‌های ارز دیجیتال را می‌توان از طریق آدرس کلید عمومی کیف پول آنها ردیابی کرد. کلید عمومی یک رشته از اعداد و حروف است که هیچ اطلاعاتی را در مورد کاربر فاش نمی‌کند، اما به نوعی بیانگر فعالیت هر فرد در بلاکچین است و به شفافیت بلاکچینها کمک می‌کند.
لیستی که در ادامه آمده و به برخی از بزرگترین نهنگ‌های ارز دیجیتال اشاره می‌کند، توسط «کریپتو اسلیت» و «بنکلس تایمز» تهیه شده است. از این لیست اسامی شرکت‌ها و دولت‌ها حذف شده و تنها کیف پول‌هایی پوشش داده شده‌اند که گمان می‌رود متعلق به افراد مشخصی هستند.
حالا که می‌دانید نهنگ ارز دیجیتال چیست، حتماً با خود فکر می کنید که برای نهنگ شدن باید ثروت زیادی داشته باشید. اما این گونه نیست و فقط لازم است در زمانی که برخی توکن‌ها با قیمت بسیار کمی به فروش می‌رسند عاقلانه تصمیم بگیرید، زیرا در این شرایط امکان تبدیل شدن شما به یکی از نهنگ‌ها در بازار ارزدیجیتال زیاد است.
این نکته را نیز به خاطر داشته باشید که همیشه قبل از سرمایهگذاری در هر پروژه به خوبی تمام جوانب آن را بررسی کنید که از ارزش بالایی برخوردار باشند و پروژه‌های پانزی یا کلاهبرداری نباشند.
در این مقاله با مفهوم نهنگ در دنیای ارزهای دیجیتال به صورت کامل آشنا شدیم. همچنین از توانایی‌های این افراد و اثرگذاری که می‌توانند بر بازار داشته باشند نیز آگاهی بدست آوردیم. اهمیت دنبال کردن نهنگ‌های ارز دیجیتال از طریق ردیابی فعالیت‌های کیف پول‌های دیجیتال، ابزارهای تحلیل بلاکچین و توجه به شبکه‌های اجتماعی را متوجه شدیم و همینطور، دریافتیم که چطور می‌توان بر حسب فعالیت‌های مختلف یک نهنگ ارز دیجیتال سیگنال‌های گوناگونی را متوجه شد و برای معاملات آتی برنامه‌ریزی کرد.
باتوجه به روند صعودی انس جهانی در هفته گذشته دو سناریو پیش‌بینی می‌شود:
سناریو اول: باتوجه به نوسانات طلا تا زمانی که قیمت طلا پایین تر از کف 2156 نیامده، روند همراه با نوسانات کوچک افزایشی در نظر گرفته می‌شود و امکان ثبت سقف‌های بالاتر وجود دارد.
سناریو دوم: اگر قیمت طلا پایین‌تر از کف 2156 بیاید و پس از آن کاهش قیمت تایید شود، روند انس کاهشی بوده و احتمال می‌دهیم قیمت حداقل تا 2040 کاهشی باشد. دقت داشته باشید اخبار جنگ باعث ایجاد هیجانات در بازار می‌شود و احتمال سناریو اول برای طلا بیشتر است.
اگر از علاقه‌مندان به بازارهای مالی و دارایی هستید حتماً تا کنون اسم صرافی و بروکر به گوش شما خورده. صرافی‌ها و بروکرها عناصر جدا نشدنی دنیای فارکس و ارز دیجیتال هستند که بیشتر فعالان این حوزه با آنها سر و کار دارند. اما تفاوت بروکر و صرافی چیست؟ و چه مشکلی را در اکوسیستم سرمایه حل می‌کنند؟
ممکن است افراد مبتدی در نگاه اول، دو پلتفرم صرافی و بروکر را مشابه و حتی یکسان ببینند؛ درحالی که نه تنها مشابه نیستند بلکه تفاوتهای مهم و کلیدی دارند. در این مطلب از خانه سرمایه، به تعریف ماهیت صرافی‌ها و بروکرها، درک کاربرد هر پلتفرم، و تفاوت بروکر و صرافی می‌پردازیم. با ما همراه باشید.
برای آگاه‌شدن از تفاوت بروکر و صرافی در ابتدا باید بدانیم هرکدام از آنها به تنهایی چه مفهومی دارند. صرافی‌ها کسب و کار هایی هستند که وظیفه‌ی آنها معاوضه و معامله ارزهای ملی یا همان ارزهای فیات (Fiat Currency) با مشتریان است. صرافیهای سنتی نیاز به توضیح خاصی ندارند، افراد برای خرید و فروش ارزهای ملی مختلف به آنها مراجعه می‌کنند و صرافی معاملات بین ارزی را تسهیل می‌بخشد.
در صرافی سنتی و فیزیکی، مشتریان با مراجعه و خرید ارز کشورهای خارجی، صاحب ارز خریداری شده می‌شوند و می‌توانند تا هر زمان، ارز خریداری شده را نگهداری کنند. مشتریان صرافیهای سنتی معمولاً ارز خارجی خریداری شده را برای سفر و یا سرمایهگذاری تهیه می‌کنند. مدتی پس از خریداری ارز خارجی، قیمت ارز افزایش می‌یابد و سرمایهگذاران می‌توانند ارز را دوباره به صرافی بفروشند و کسب سود کنند.
اما روند معاملات سنتی ارز بسیار کند انجام می‌شود و برای کسب سود چشمگیر، فرد ممکن است هفته‌ها یا حتی ماه‌ها برای کسب سود صبر کند. این در حالی است که نهنگ‌های سرمایه مانند بانک‌ها، صندوق‌های سرمایه گذاری و معامله‌گران شرکتی، دهه‌هاست که با معاملات بازار بین ارزی، یا معاملات بازار فارکس (Forex)، با معاملات سریع کسب سود می‌کنند.
اگرچه در گذشته این معاملات مختص بانک‌ها و نهنگ‌های سرمایه بوده، اما امروزه با حضور بروکرها دسترسی برای معاملات فارکس برای عامه مردم آسان شده. اما تعریف بروکر چیست و چگونه به معامله‌گران کمک می‌کند؟
کارگزاری یا بروکر فارکس (Forex Broker) را می‌توان یک پلتفرم واسطه بین بازار و معامله‌گران در نظر گرفت که در ازای دریافت کمیسیون (Commission) و اسپرد (Spread)، معاملات فارکس را برای افراد عام جامعه با سرمایه‌ی کمتر، سریع، آسان، امن و ممکن می‌کند. برای درک بهتر سازوکار یک بروکر، نیاز به مثالی قابل درک است.
تصور کنید فردی قصد دارد یک آپارتمان را به فروش برساند اما نمی‌داند از کجا یک مشتری مطمئن پیدا کند و چگونه معامله فروش آپارتمان را با امنیت و آسودگی خاطر انجام دهد. به همین دلیل به یک بروکر املاک مراجعه می‌کند تا به عنوان یک واسطه، برای آپارتمان یک خریدار پیدا کند و در ازای دریافت مبلغی مشخص، از امنیت و سهولت معامله اطمینان حاصل کند. بروکرهای دو بازار املاک و فارکس در واقع واسطه‌هایی هستند که معاملع‌گران را به بازار متصل می‌کنند و دستورات خرید و فروش (Buy & Sell Order) را آسان، سریع و امن به انجام می‌رسانند.
اما علاوه بر صرافیهای سنتی و فعالیت بروکرها بر روی بازار فارکس، فعالیت صرافیهای ارز دیجیتال و بروکرهای ارز دیجیتال از مباحث داغ و محبوب دنیای سرمایه است. بروکرهای ارز دیجیتال تفاوت چندانی با سایر بروکرها ندارند و مشابهاً پلتفرمی برای معاملات و کسب سود از تفاوت قیمت را فراهم می‌کنند. اما صرافیهای ارز دیجیتال تفاوتهای اساسی با صرافیهای سنتی دارند و برای درک کامل این تفاوت‌ها نیاز است تا با انواع صرافیهای دیجیتال آشنایی کامل داشته باشید.
به بیان ساده، صرافی ارز دیجیتال یک پلتفرم خرید و فروش ارز دیجیتال با ارز فیات یا سایر ارزهای دیجیتال است. صرافیهای ارز دیجیتال برخلاف صرافیهای سنتی در ۲۴ ساعت روز و ۷ روز هفته به کاربران خدمات آنلاین میدهند. در دنیای ارز دیجیتال انواعی از صرافیهای ارز دیجیتال وجود دارد که ماهیت، مدیریت و سازوکار هر کدام با دیگری متفاوت است.
اکنون که به درکی پایه از تعریف و ماهیت این پلتفرم‌ها رسیده‌ایم، می‌توانیم با تفاوت بروکر و صرافی نیز آشنا شویم و در نهایت با درک مزایا و معایب این تفاوت‌ها، استفاده از بروکر و صرافی را مقایسه کنیم.
۶ تفاوت بروکر و صرافی ذکر شده در پایین، مهمترین و اساسی‌ترین تفاوت‌ها هستند؛ و عبارت‌اند از:
در نگاه اول، شاید هدف صرافی و بروکرها مشابه به نظر برسد. اما حقیقت این است که هر کدام از این پلتفرم‌ها برای رفع نیاز خاصی از جامعه ایجاد شده‌اند. صرافی‌ها برای خرید و فروش ارز به وجود آمده‌اند اما بروکرها برای انجام معاملات بر روی جفت دارایی‌ها (دارایی‌هایی مثل سهام، ارز فیات، کالا، و از دیجیتال). در واقع کاربران از هر دو پلتفرم برای انجام معاملات ارزی یا فارکس می‌تواند استفاده کنند اما پلتفرم بروکرها برای انجام معاملاتی تخصصی و حرفه‌ای ساخته شده و طیف گسترده‌ای از ابزارهای تحلیل تکنیکال قیمت را در اختیار کاربران قرار میدهند.
برای درک بهتر تفاوت بروکر و صرافی، یک خودرو سواری و یک وانت بار را در نظر بگیرید. هر دو وسیله‌ی نقلیه قادر به حمل بار هستند اما وانت بار می‌تواند بار بیشتری را با سرعت و کیفیت بهتری جابجا کند. خودرو سواری نیز قادر به جابجایی بار است اما به صورت تخصصی برای این کار طراحی نشده است. مشابه این شرایط را میتوانید در مقایسه صرافی و بروکر ببینید؛ اگرچه معامله‌گری از طریق صرافی‌ها ممکن است اما بروکرها به صورت تخصصی برای انجام معاملات طراحی شده‌اند.
تصور کنید شخصی قصد سفر به یک کشور خارجی را دارد و برای خریداری ارز آن کشور به یک صرافی مراجعه می‌کند. صراف بعد از دریافت ریال، در ازای آن به خریدار ارز ملی کشور هدف را می‌دهد. با خرید ارز خارجی، مالک ارز خریداری شده چه کسی است؟ جواب مسلماً شخص خریدار ارز خارجی است. در واقع در تمامی معاملات اسپات (Spot) صرافی‌ها، مالک دارایی خریداری شده شخص خریدار ارز است.
اما هنگام معامله‌گری با یک بروکر، حتی اگر شما مبلغی را برای باز کردن یک پوزیشن خرید باز کنید، شما مالک دارایی نیستید و صرفاً یک قرار داد CFD باز کرده‌اید. قرارداد ما به التفاوت (Contract For Difference) یا قرارداد CFD، نوعی قرار داد است که فرد با بروکر می‌بندد و در صورتی که قیمت طبق پیش بینی معامله‌گر حرکت کند، ما به التفاوت قیمت باز شدن و بسته شدن قرارداد به صورت سود معامله به حساب معامله‌گر واریز می‌شود. بازار فارکس و ارز دیجیتال از جمله بازارهای دوطرفه هستند؛ به این معنی که هم با پیش بینی سقوط و هم با پیش بینی صعود قیمت، معامله‌گر می‌تواند کسب سود کند. درک بیشتر سازوکار معاملات CFD نیاز به درک معاملات Short و Long و مفاهیمی چون اهرم لورج (Leverage) و مارجین (Margin) دارد.
با ظهور ارز دیجیتال و رواج معاملات اسپات و فیوچرز بر بستر پلتفرم‌های آنلاین صرافیهای ارز دیجیتال، برخی از صرافیهای متمرکز ارز دیجیتال ابزارهای معاملاتی پیشرفته و قابل رقابت با بروکرهای ارز دیجیتال را به کاربران خود ارائه میدهند. برخی از این صرافی‌ها ابزارهای کامل و پیشرفته‌ی معاملات ارز دیجیتال را به صورت امن، ساده و سریع، در اختیار کاربران خود می‌گذارند، به طوری که بسیاری از کاربران مستقیم از طریق صرافی و بدون استفاده از بروکر، معاملات پیشرفته را انجام میدهند. معاملات فیوچرز مشابه قرار داد CFD، نوعی قرارداد ما به التفاوت بر اساس قیمت نوع خاصی ارز دیجیتال است که معامله‌گر مالکیت دارایی را در اختیار ندارد و صرفا بر اساس سقوط یا صعود قیمت کسب سود یا ضرر می‌کند. این نوع معاملات را می‌توان به نوعی شرط بندی تشبیه کرد؛ بدین صورت که معامله‌گر مبلغی را درگیر در یک معامله لانگ (شرط بر روی افزایش قیمت) یا شورت (شرط بر روی سقوط قیمت) می‌کند و اگر پیش‌بینی معامله‌گر درست باشد کسب سود می‌کند و اگر اشتباه باشد دچار ضرر می‌شود.
قیمت دارایی از موارد تفاوت بروکر و صرافی محسوب نمی‌شود، چرا که نقاط کلیدی عرضه و تقاضا هستند که قیمت یک دارایی را مشخص می‌کنند و نه پلتفرم معاملاتی. اما اگر کمی به شرایط خرید و فروش دارایی دقت کنید، متوجه‌ی فاصله‌ی قیمتی بین قیمت خرید و فروش می‌شوید. به این صورت که اگر شما یک دارایی را در یک لحظه به قیمت 110 دلار خریداری کنید، در همان لحظه میتوانید آن را به قیمت 109 دلار بفروشید. به این تفاوت بین نقطه‌ی خرید و فروش اسپرد (Spread) گفته می‌شود که معمولاً سود پلتفرم معاملاتی از معاملات انجام شده است. برخی دیگر از پلتفرم‌های معاملاتی در کنار اسپرد یا بجای آن، مقداری کمیسیون برای باز کردن و بستن پوزیشن‌های معاملاتی دریافت می‌کنند.
علاوه بر اسپرد و کمیسیون معاملات، بروکرها به ازای هر شب باز نگه‌داشتن پوزیشن معاملاتی، مبلغی تحت عنوان سواپ دریافت می‌کنند. اما معاملات صرافی‌ها هیچگونه سواپ شبانه‌ای ندارند و حتی در معاملات Futures با اهرم لورج بالا، سواپ دریافت نمی‌کنند. معاملات فیوچرز (Futures) صرافیهای ارز دیجیتال مشابه معاملات CFD بروکرها هستند اما از آنجا که صرافی هزینه سواپ برای معاملات ارز دیجیتال دریافت نمی‌کند، معامله‌گران معمولاً صرافی ارز دیجیتال را ترجیح میدهند.
به طور کلی به مجموع اسپرد، کمیسیون و سواپ دریافتی پلتفرم معاملاتی، فی یا کارمزد معاملات (Trading Fee) می‌گویند. در طولانی مدت کارمزد معاملات می‌تواند عدد چشمگیری بشود و به همین علت پلتفرم‌های معاملاتی بر سر کمترین اسپرد، کمیسیون و سواپ با یکدیگر رقابت می‌کنند. حتی برخی بروکرها برای جذب کاربران بیشتر، برنامه‌هایی در نظر گرفته‌اند که کاربران درصدی از کارمزد پرداختی به بروکر را باز پس بگیرند.
علاوه بر شرایط معاملاتی، شرایط احراز هویت نیز شامل تفاوت بروکر و صرافی می‌شود. تقریبا تمامی بروکرها و صرافیهای معتبر دنیا بدلیل تحریم‌های ایالات متحده آمریکا به کاربران ایرانی خدمات نمی‌دهند. به همین دلیل کاربران ایرانی مجبور به استفاده از صرافی‌ها و بروکرهای خاصی هستند که معمولاً از رگولاتوری (Regulatory) و امنیت کمتری برخوردارند. اما در این بین برخی صرافیهای ارز دیجیتال از جمله مکسی (MEXC) و کوین اکس (CoinEx)، احراز هویت اجباری (KYC) ندارند و کاربران آزادانه می‌توانند معامله کنند.
تعداد جفت ارزهای قابل معامله در صرافی و بروکرها یکسان نیست و هر صرافی و بروکر خاص، تعدادی دارایی خاص را برای معاملات آماده کرده‌اند. به عنوان مثال در صرافی ارز دیجیتال بایننس بیش از ۳۵۰ ارز دیجیتال قابل معامله‌اند اما در صرافی کوکوین این رقم به بیش از ۸۵۰ ارز دیجیتال می‌رسد. در صرافیهای غیر متمرکز ارز دیجیتال مثل پنکیک سواپ (PancakeSwap)، رگولاتوری و نظارت قدرتمند و متمرکز وجود ندارد و افراد به راحتی می‌توانند توکن ارز دیجیتال خاص خود را بسازند و بفروشند؛ به همین علت در صرافی غیر متمرکز پنکیک سواپ بیش از ۲۰۰۰ ارز دیجیتال قابل معامله وجود دارد.
در مقابل، بروکرها ممکن است داراییهای مختلفی از چند بازار مختلف در اختیار معامله‌گر قرار بدهند. به عنوان مثال علاوه بر بازار فارکس، جفت دارایی‌هایی از جمله ارز دیجیتال، سهام، و بورس کالا را نیز برای معاملات در اختیار کاربران قرار میدهند. از انجا که تعداد ارزهای هر صرافی و هر بروکر متفاوت است، صرفاً می‌توان صرافی و بروکرها را از لحاظ تنوع بازار مقایسه کرد؛ اکثر صرافی‌ها فقط روی یک بازار(مثل بازار ارز دیجیتال یا بازار ارز) فعالیت می‌کنند اما بروکرها ممکن است از بازارهای مختلف، داراییهای متنوعی را برای معامله‌گری در اختیار کاربر قرار دهند.
اگرچه ممکن است رابط کاربری بروکرها در نگاه اول ساده بنظر برسد، اما کار با پلتفرم بروکر درصد کمی از زمان شما را در معاملات می‌گیرد و شما بیشتر زمان خود را بر روی نرم‌افزار‌های معاملاتی مثل متا تریدر چهار و پنج (Metatrader 4&5) می‌گذرانید. در واقع برای استفاده از بروکر برای انجام معاملات، شما باید از نحوه کارکرد پلتفرم بروکر و نرم افزار معاملاتی جداگانه اطلاع داشته باشید.
برای اشاره به یکی دیگر از موارد تفاوت بروکر و صرافی می‌توانیم بگوییم کار با صرافی ساده‌تر است، چرا که بخش معاملات بر روی وب سایت صرافی طراحی شده و نیاز به استفاده از نرم‌افزار دیگری نیست. از سوی دیگر، بسیاری از صرافی‌ها اپلیکیشن همراه نیز تدارک دیده‌اند که کاربر می‌تواند بسیار ساده معاملات خود را دنبال و یا معاملات جدیدی را باز کند.
خدمات مشتریان و پشتیبانی پلتفرم تا حد زیادی به نوع صرافی و بروکر بستگی دارد. صرافیهای متمرکز ارز دیجیتال همگی پشتیبانی سریع، قدرتمند و حرفه‌ای دارند و در سریع‌ترین زمان ممکن به مشکلات و سوالات کاربران رسیدگی می‌کنند. اما متاسفانه پشتیبانی بسیاری از صرافیهای خارجی از زبان فارسی پشتیبانی نمی‌کند
از سوی دیگر، صرافیهای غیر متمرکز هیچگونه پشتیبانی رسمی ارائه نمی‌دهند. عدم حضور پشتیبانی رسمی صرافیهای غیر متمرکز باعث می‌شود کاربرانی که سوال یا مشکلی برایشان پیش آمده به شبکه‌های اجتماعی مراجعه کنند که مسیر را برای افراد سودجو و کلاهبرداری‌های آنلاین هموار می‌کند.
بروکرها نیز مشابه صرافیهای متمرکز معمولاً سیستم پشتیبانی آنلاین قدرتمندی دارند و به سرعت به مشکلات و سوالات کاربران پاسخ میدهند. برتری دیگر بروکرها در پشتیبانی از زبان فارسی است؛ بسیاری از بروکرهایی که به ایرانیان خدمات میدهند، پشتیبان فارسی زبان و وب سایت فارسی نیز دارند. در بحث خدمات مشتریان، بسیاری از بروکرها با برگزاری مسابقات و رویدادهای مختلف به کاربران جایزه میدهند. برخی بروکرها منابع آموزشی در اختیار کاربران می‌گذارند و حتی درصدی از کارمزد معاملات را در برنامه‌هایی به معامله‌گران برمی‌گردانند.
صرافی‌ها نیز خدماتی مانند کاهش کارمزد معاملات و حتی کسب درآمد از دعوت دوستان، کسب درآمد از طریق استیک کردن ارز دیجیتال و تامین نقدینگی، و انواعی از منابع آموزشی را برای کاربران خود فراهم می‌کنند. اما با در نظر گرفتن همه‌ی این خدمات، عدم حضور پشتیبانی و خدمات مشتریان در صرافیهای غیر متمرکز، کفه‌ی ترازو را به سمت بروکرها متمایل می‌کند.
با مقایسه شش تفاوت بروکر و صرافی، نوبت به نکات مهم انتخاب صرافی یا بروکر مناسب برای معاملات شما می‌رسد. جدول زیر در یک نگاه این تفاوت‌ها را جمع بندی می‌کند.
| تفاوت/پلتفرم | صرافی | بروکر |
| هدف پلتفرم | خرید و فروش/معاوضه | معاملات بر روی جفت ارزها |
| مالکیت دارایی | در معاملات اسپات خریدار مالک دارایی است اما در معاملات فیوچرز صاحب دارایی نیست. | در معاملات CFD بازار فارکس معامله‌گر صاحب دارایی نیست. |
| شراط معاملات | کارمزد معاملات کم و بدون سواپ | کارمزد معاملات متغیر و همراه با سواپ |
| تنوع جفت ارزها | تعداد جفت ارز معاملاتی بالا و تنوع کم | جفت ارزهای متنوع |
| رابط کاربری | نسبتاً ساده | نسبتاً پیچیده |
| پشتیبانی و خدمات | صرافی متمرکز قوی، غیرمتمرکز ضعیف | پشتیبانی و خدمات مشتریان قوی |
انتخاب صرافی یا بروکر مناسب تا حد زیادی به استراتژی معاملاتی شما بستگی دارد. اگر به دنبال خواباندن سرمایه، خرید و نگهداری بلند مدت دارایی هستید، صرافی‌ها گزینه مناسب‌تری هستند. با خرید دارایی از صرافی ارز دیجیتال شما مالک آن دارایی هستید و میتوانید دارایی خریداری شده را به کیف پول شخصی خود انتقال دهید و آن را برای بلند مدت نگهداری کنید. در صورتی که یک پوزیشن معاملاتی را در یک بروکر در بلند مدت نگه دارید، حتی اگر در سود معامله را ببندید، هزینهی سواپ بقدری زیاد خواهد شد که ممکن است سرمایه شما را دچار ضرر کند.
از سوی دیگر اگر استراتژی سریع معاملات اسکالپ را ترجیح می‌دهید، باید به دنبال پایین‌ترین کارمزد معاملات باشید. کارمزد صرافی‌ها معمولاً ثابت است اما کارمزد معاملات بروکرها بر اساس سیاست‌های بروکر، تکنولوژی معاملاتی (شامل ECN و STP) و حجم معاملات جفت ارز مدنظر، متغیر است. معمولاً جفت ارز یورو در مقابل دلار آمریکا یا EUR/USD بیشترین حجم معاملات و پایین‌ترین کارمزد را دارد.
از سوی دیگر اگر به دنبال نوسانات شدید قیمت و کسب سود حداکثری هستید، بازار ارز دیجیتال باید انتخاب شما باشد چرا که نسبت به بازار فارکس نوسان قیمت بسیار شدیدتری را تجربه می‌کند. اما نواسانات شدید قیمت شمشیر دو لبه است و همانطور که می‌تواند سود شما را چند برابر کند خطر از دست رفتن سرمایه‌ی شما را نیز چند برابر می‌کند. اگر تمایل به معاملات سریع، پر سود و پر خطر ارز دیجیتال دارید صرافی متمرکز ارز دیجیتال مقصد شماست؛ اما اگر نوسانات ملایم و قابل پیش بینی قیمت را ترجیح می‌دهید بازار فارکس انتخاب هوشمندانه‌تری است.
ملاک دیگری که در بحث تفاوت بروکر و صرافی باید به آن توجه داشته باشید سرمایه اولیه است. بازار فارکس بدلیل نوسانات کمتری که تجربه می‌کند برای کسب سود معقول از معاملات باید سرمایه‌ی بیشتری داشته باشید. در مقابل، بازار ارز دیجیتال بدلیل نواسانات بالا و اهرم لورج بالای معاملات فیوچرز سرمایه‌ی کمتری برای کسب سود نیاز دارد. اگر به تازگی وارد دنیای معاملات شده‌اید، مطمئن شوید که برای کسب علم، دانش و تجربه‌ی لازم برای معامله‌گری، با حساب دمو و پول غیر حقیقی تمرین و از سودآوری استراتژی خود اطمینان حاصل کنید.
علاوه بر تمرین و تست استراتژی با حساب دمو، روش‌های متعددی برای بالا بردن دانش مالی و سودآوری معاملات است. بسیاری از صرافی‌ها و بروکرها و حتی پلتفرم‌های تحلیل قیمت مانند تریدینگ ویو (TradingView) این منابع آموزشی را در اختیار شما قرار میدهند.
بروکرهای متعددی به معامله‌گران ایرانی سرویس میدهند. از جمله بهترین بروکرهای آزاد برای ایرانیان می‌توان به موارد زیر لشاره کرد:
در ادامه با هر کدام از این بروکرها بیشتر آشنا می‌شوید.
HYCM یک بروکر معتبر است که بیش از ۴۰ سال در صنعت حضور داشته است. HYCM حساب‌های ECN با هزینه‌های کم CFD، محتوای آموزشی عالی و راحتی باز کردن حساب را ارائه می‌دهد. همچنین، این بروکر توسط CySEC، FCA و Dubai Financial Services Authority (DFSA) نظارت می‌شود که امنیت استفاده از این بروکر را افزایش می‌دهد. HYCM همچنین حساب‌های اسلامی بدون سواپ برای معامله‌گران مسلمان فراهم و از تکنولوژی ECN در حساب‌های خود استفاده می‌کند.
بروکر HYCM بازارهای کالا، سهام، فارکس و شاخص‌ها پشتیبانی می‌کند؛ فرآیند افتتاح حساب آن آسان و کاملا دیجیتال است و انواع متنوعی از ابزارهای آموزشی با کیفیت را ارائه می دهد. همچنین، بروکر HYCM دارای پشتیبانی فارسی کامل و سرعت میانگین اجرایی زیر 12 میلی ثانیه و اسپرد از 0.1 پیپ است.
از نقاط ضعف بروکر HYCM ، می توان به پشتیببانی نکردن از بازار ارز دیجیتال و لورج نسبتاً پایین اشاره کرد. علاوه بر این، بروکر HYCM پس از 90 روز عدم فعالیت اکانت، هر ماه 10 دلار هزینه بی فعالیت از شما دریافت می‌کند.
Alpari یکی از بزرگترین بروکرهای فارکس در جهان است که بیش از ۲ میلیون مشتری دارد. Alpari حساب‌های ECN با شرایط معاملاتی رقابتی ارائه می‌دهد، از جمله اسپرد و کمیسیون کم، و لورج بالا. این بروکر توسط کمیسیون خدمات مالی (FSC) در موریس، اداره خدمات مالی (FSA) در سنت وینسنت و گرنادین و کمیسیون خدمات مالی بین‌المللی (IFSC) در بلیز نظارت می‌شود. Alpari همچنین حساب‌های اسلامی بدون سواپ برای معامله‌گران مسلمان، حساب STP و حساب ECN ارائه می‌دهد.
اما ورشکستگی چند شعبه از آلپاری و نظرات منفی برخی کاربران Alpari موجب شده بسیاری از انتخاب این بروکر برای معامله‌گری منصرف شوند.
بروکر آمارکت یک بروکر معتبر در دنیای مالی است که خدمات معاملاتی جذابی مثل حساب‌های STP و حساب ECN را برای معامله‌گران فراهم می‌کند. این بروکر تحت نظر چند نظام نظارتی شامل نظارت کمیسیون خدمات مالی (FSC) در سنت وینسنت و گرنادین، کمیسیون خدمات مالی بین‌المللی (IFSC) در بلیز، و کمیسیون مالی سرویس‌های مالی (FSCA) در آفریقای جنوبی قرار دارد.
از جمله مزایا می‌توان به اجرای سریع معاملات، اسپردهای رقابتی و انعطاف‌پذیر اشاره کرد. همچنین، این بروکر ویژگی‌هایی نظیر حساب‌های اسلامی بدون سواپ برای معامله‌گران مسلمان ارائه می‌دهد.
با وجود مزایا، آمارکت نیز برخی محدودیت‌ها و نقاط ضعف دارد. برخی از معامله‌گران ممکن است از محدودیت در نوعیت و تعداد ابزارهای مالی یاد کنند. همچنین، ممکن است برخی از مشتریان به گزینه‌های آموزشی کمتری برخوردار باشند که برای تازه‌کاران ممکن است مهم باشد.
برخی صرافیهای ارز دیجیتال به احراز هویت نیازی ندارند و ایرانیان می‌توانند از طیف گسترده‌ای از ابزارها، انواع معاملات و جفت ارزهای قابل خرید و فروش آنها استفاده کنند. از بهترین صرافیهای ارز دیجیتال قابل استفاده برای ایرانیان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
صرافی نوبیتکس بزرگترین بازار ارز دیجیتال ایران است و از لحاظ کارمزد، انواع معاملات و سرویس‌هایی چون استیکینگ و شرکت در استخر نقدینگی، حرف اول و آخر را در ایران می‌زند. امکان خرید بیش از ۱۰۰ ارز دیجیتال، بیش از ۶ میلیون کاربر، حجم معاملات بالا، کمترین کارمزد معاملات، معاملات اسپات و تعهدی، خدمات درآمد غیر فعال، و آکادمی نوبیتکس گویای طیف گسترده‌ی خدمات و امکانات صرافی نوبیتکس است.
طیف گسترده خدمات نوبیتکس، شرایط معاملات رقابتی از جمله سرعت بالا و کارمزد پایین معاملات، نوبیتکس را با قدرت در لیست بهترین صرافیهای ایرانی قرار می‌دهد.
صرافی بیت پین(BitPin) یکی دیگر از پرچم داران بازار ارز دیجیتال ایران است. این صرافی علاوه بر قرار دادن بیش از ۱۰۰ ارز دیجیتال برای خرید و فروش، قابلیت استکینگ و کسب درآمد غیر فعال را برای سرمایه گذاران تعبیه کرده. همچنین، معامله‌گرانی که نیاز به سرمایه‌ی بیشتر دارند، می‌توانند با گذاشتن وثیقه، از صرافی بیت پین برای معاملات خود تا ۱۰۰ میلیون تومان وام دریافت کنند.
علاوه بر امکانات و امتیازات معاملاتی، صرافی بیت پین در آکادمی خود آموزش‌های لازم را به علاقه‌مندان دنیای ارز دیجیتال می‌دهد. همچنین، ابزارهای تحلیل و چارت قیمت دارد که میتوانید از آن برای تحلیل تکنیکال قیمت استفاده کنید. معاملات بیت پپین امن، سریع و با کارمزد پایین صورت می‌گیرند تا معامله‌گران از معاملات سود حداکثری ببرند.
صرافی Bit24 با بیش از ۶۰۰ ارز دیجیتال قابل خرید و فروش، امکان معامله پیشرفته، سرعت بالای معاملات، کیف پول ارز دیجیتال امن، رابط کاربری ساده و خلاقانه، احراز هویت سریع و راحت، منابع آموزشی و پشتیبانی شبانه روزی در ۷ روز هفته، یکی از بهترین گزینه‌های کاربران ایرانی بین صرافیهای داخل کشور است.
صرافی بیت ۲۴ علاوه بر امتیازات ذکر شده، اپلیکیشن اندروید و IOS نیز دارد که با استفاده از آن میتوانید معاملات خود را در گوشی همراه خود انجام دهید. اضافه بر اپلیکیشن همراه، بیت ۲۴ یک سیستم کسب درآمد از دعوت دوستان نیز تعبیه کرده که کاربران با استفاده از آن می‌توانند درصدی از کارمزد معاملات دوستان خود را دریافت و از آن کسب درآمد کنند.
اگر به شناخت بهترین صرافیهای ایرانی و امتیازات هر یک علاقه‌مندید، میتوانید در این مطلب با این صرافی‌ها بیشتر آشنا شوید.
اگرچه نسبتاً کار با صرافیهای ایرانی از صرافیهای خارجی ساده‌تر است، اما برخی ویژگی‌های صرافیهای خارجی می‌تواند برای کاربران بسیار جذاب باشد.
صرافی بینگ ایکس یکی از صرافیهای معتبر ارز دیجیتال است که از سال 2020 شکل گرفته است. یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد صرافی BingX این است که کاربران ایرانی مجاز به استفاده از این صرافی هستند، که این مسئله در بسیاری از صرافیهای معتبر دیگر امکان‌پذیر نیست. کاربران این صرافی علاوه بر معاملات سریع و امن اسپات، می توانند بر روی بسیاری از جفت ارزهای دیگر با اهرم لورج بالا معاملات فیوچرز انجام دهند.
صرافی کوین اکس یکی دیگر از صرافیهای معتبر ارز دیجیتال خارجی است که کاربران ایرانی می‌توانند براحتی از طریق وبسایت صرافی یا اپلیکیشن همراه آن از خدمات صرافی بهره‌مند شوند. صرافی CoinEx با پشتیبانی بیش از ۹۰۰ ارز دیجیتال، حجم معاملات بالای ۵۰۰ میلیون دلار ارزش معاملات روزانه، رابط کاربری آسان و مناسب برای مبتدیان، کیف پول ارز دیجیتال مطمئن، خدمات مشتریان و پشتیبانی آنلاین شبانه روزی در هفت روز هفته، پشتیبانی از زبان فارسی و انواع معاملات از جمله اسپات، مارجین و فیوچرز، به یکی از مقاصد اصلی برای معامله‌گران و سرمایهگذاران ارز دیجیتال تبدیل شده.
صرافی مکسی برای ایرانیان یکی از بهترین انواع صرافیهای ارز دیجیتال است. صرافی پرطرفدار و پیشرو MEXC، در سال 2018 تأسیس شد و با تمرکز بر ارائه خدمات با کیفیت و امنیت برای کاربران، به سرعت به یکی از مقصدهای اصلی برای تجارت ارز دیجیتال تبدیل شده است. تاریخچه‌ی کوتاه صرافی MEXC نشان می‌دهد که این صرافی با سرویس‌دهی قدرتمند و رشد پایدار خود، اعتماد و رضایت بسیاری از کاربران را به دست آورده است.
رابط کاربری ساده صرافی مکسی به کاربران اجازه می‌دهد تا به راحتی معاملات خود را انجام دهند و از امکانات مختلفی که صرافی ارائه می‌دهد بهره‌مند شوند. همچنین، امنیت بالای MEXC و استفاده از فناوری‌های رمزنگاری مدرن، کاربران را از هرگونه خطر امنیتی در زمینه معاملات ارز دیجیتال محافظت می‌کند.
صرافی PancakeSwap یکی از بزرگترین صرافیهای غیرمتمرکز در صنعت ارز دیجیتال است که مبادلات On-chain و Cross-chain را پوشش می‌دهد. این صرافی بیش از ۱۵ میلیون معامله‌گر ماهانه و تقریباً ۲ میلیارد دلار دارایی در اختیار دارد که در بین صرافیهای غیر متمرکز عدد چشمگیری است. صرافی PancakeSwap به صورت اصلی از بلاکچین Binance Smart Chain استفاده می‌کند اما ۹ زنجیره بلاکچینی مختلف دیگر را نیز پوشش می‌دهد.
اگر به مطالعه و مقایسه بهترین صرافیهای ارز دیجیتال خارجی دارید، میتوانید با مطالعه‌ی این مطلب با معایب و مزایای هر یک بیشتر آشنا شوید.
اگر به دنیای معامله‌گری علاقه‌مندید و رویای تریدر شدن را دارید، شناخت و درک تفاوت بروکر و صرافی یکی از قدم‌های اساسی این مسیر است. در این مطلب از خانه سرمایه به تعریف بروکر و صرافی پرداختیم و بعد از درک هدف و کارکرد هر کدام، به شش تفاوت مهم صرافی و بروکر پرداختیم.
بطن پلتفرم صرافی برخلاف بروکر، با هدف خرید و فروش و مالکیت دارایی ساخته شده است، در حالی که بروکرها واسطه‌هایی برای انجام معاملات بر روی جفت ارزها هستند و معامله‌گر مالکیت دارایی را دریافت نمی‌کند. از آنجا که بروکرها با هدف اختصاصی معامله‌گری به وجود آمده‌اند، تنوع جفت ارزی بهتری نسبت به صرافی‌ها دارند.
اگر رویای معاملعه‌گر شدن را دارید، به یاد داشته باشید که برای یک تریدر موفق شدن نیاز به آموزش تئوری و تمرین عملی با حساب دمو دارید. آشنایی با انواع صرافیهای ارز دیجیتال، انواع بروکرها، مدیریت سرمایه، مدیریت ریسک، انواع تحلیل قیمت و اصول معامله‌گری از جمله مفاهیم تئوری ضروری برای شروع مسیر معامله‌گر شدن است. پس از یادگیری مفاهیم تئوری میتوانید با حساب دمو و پول غیر واقعی تمرین کنید تا به یک استراتژی با سودآوری مستمر برسید. سفر خوبی را برای شما آرزومندیم.
| نام رمزارز | آخرین قیمت |
|---|---|
 بیت کوینBitcoin(BTC) | $66,048$۴٬۲۸۹٬۸۳۵٬۲۰۴تومان |
 اتریومEthereum(ETH) | $3,178$۲۰۶٬۴۲۳٬۴۲۵تومان |
 تترTether USD(USDT) | $1.00$۶۴٬۹۵۰تومان |
 بایننس کوینBNB(BNB) | $603.92$۳۹٬۲۲۴٬۷۵۵تومان |
 سولاناSolana(SOL) | $154.26$۱۰٬۰۱۹٬۰۱۳تومان |
 یو اس دی کوینUSDC(USDC) | $1.00$۶۴٬۹۵۳تومان |
 Lido Staked Ether(STETH) | $3,177$۲۰۶٬۳۴۷٬۸۸۴تومان |
 ریپلXRP(XRP) | $0.5441$۳۵٬۳۴۲تومان |
 دوج کوینDogecoin(DOGE) | $0.1583$۱۰٬۲۸۰تومان |
 تون کوینToncoin(TON) | $5.63$۳۶۵٬۷۲۰تومان |
